Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Cultureel Erfgoed, Reinwardt Academie Voltijd en deeltijd Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten

Transcriptie

1 Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Cultureel Erfgoed, Reinwardt Academie Voltijd en deeltijd Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten

2 Scheveningseweg KV Den Haag T (070) F (070) I E info@hobeon.nl Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Cultureel Erfgoed, Reinwardt Academie Voltijd en deeltijd Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten CROHO nr Hobéon Certificering BV 9 oktober 2007 Auditteam: Dhr. W.L.M. Blomen Mw. Prof.dr.S. Legêne Dhr. B. Molsbergen Mw. E. de Groot Secretarissen: drs. M.C.E. Maring D.P.M. de Koning

3 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING Functie van het rapport Bereik van de beoordeling Karakteristiek van de opleiding Eindrapport van visitatiecommissies Film & Televisie en Museologie, HBO-raad, Aanpak 4 2. BEVINDINGEN EN BEOORDELING 9 Onderwerp 1: Doelstellingen Opleiding Domeinspecifieke Eisen 9 Facet 1.2. Niveau Bachelor 13 Facet 1.3. Oriëntatie HBO 16 Onderwerp 2: Programma 18 Facet 2.1. Eisen HBO 18 Facet 2.2. Relatie tussen Doelstellingen en Inhoud Programma 21 Facet 2.3. Samenhang Programma 23 Facet 2.4. Studielast 24 Facet 2.5. Instroom 26 Facet 2.6. Duur 27 Facet 2.7. Afstemming tussen Vormgeving en Inhoud 28 Facet 2.8. Beoordeling en Toetsing 29 Onderwerp 3: Inzet van Personeel 31 Facet 3.1. Eisen HBO 31 Facet 3.2. Kwantiteit Personeel 33 Facet 3.3. Kwaliteit Personeel 35 Onderwerp 4: Voorzieningen 37 Facet 4.1. Materiële Voorzieningen 37 Facet 4.2. Studiebegeleiding 38 Onderwerp 5: Interne Kwaliteitszorg 40 Facet 5.1. Evaluatie Resultaten Facet 5.2. Maatregelen tot Verbetering Facet 5.3. Betrekken van Medewerkers, Studenten, Alumni en Beroepenveld 43 Onderwerp 6: Resultaten 44 Facet 6.1. Gerealiseerd Niveau 44 Facet 6.2. Onderwijsrendement SAMENVATTEND OORDEEL Oordeelschema HBO bachelor opleiding Cultureel Erfgoed voltijd en deeltijd Integraal oordeel/ advies aan NVAO 48 Bijlage I: Curricula Vitae auditoren en onafhankelijkheidsverklaringen auditoren Bijlage II: Overzicht van deelnemers aan de visitatie Bijlage III: Programma visitatie 11 april 2007

4 1. INLEIDING 1.1. Functie van het rapport Het onderhavige rapport bevat het advies aan de NVAO dat door Hobéon Certificering als Visiterende en Beoordelende Instantie is opgesteld ten behoeve van de accreditatie van de in paragraaf 1.2 genoemde HBO bachelor opleiding Bereik van de beoordeling De Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten, in casu de Reinwardt Academie, faculteit Museologie, verzorgt de HBO bachelor opleiding Cultureel Erfgoed in voltijd en deeltijd variant. Het onderhavige rapport heeft betrekking op Cultureel Erfgoed, voltijd en deeltijd, crohonummer Hobéon Certificering heeft zijn oordeel over de voltijd en deeltijd varianten van de opleiding Cultureel Erfgoed in één rapport samengevat omdat beide varianten gericht zijn op dezelfde eindkwalificaties en binnen één gemeenschappelijk beleids- en uitvoeringskader aangeboden worden. Niettemin wordt in het rapport, daar waar nodig, het onderscheid tussen de twee varianten zichtbaar gemaakt. De basis voor het onderzoek van Hobéon Certificering werd gevormd door de Management Review van de opleiding Cultureel Erfgoed aan de Reinwardt Academie 1.3. Karakteristiek van de opleiding De Reinwardt Academie (hierna te noemen: RWA) is in 1976 opgericht als eerste en enige gespecialiseerde museumopleiding in Nederland. De academie is genoemd naar de Leidse hoogleraar en museumpionier Caspar Reinwardt ( ). Vanaf 1987 maakt de RWA als faculteit Museologie deel uit van de Amsterdamse Hogeschool van de Kunsten (AHK). De Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten omvat naast de Reinwardt Academie: de Academie voor Beeldende Vorming, de Academie van Bouwkunst, de Nederlandse Film en Televisie Academie, de Theaterschool en het Conservatorium van Amsterdam. Ook onder de AHK vallen de tweede fase opleidingen theater en film: DasArts en het Maurits Binger Film Instituut. Sinds 1992 is de RWA gevestigd in Amsterdam. In 2001 en 2002 kwam de RWA tot het inzicht dat aanpassingen van het curriculum en het onderwijsconcept verstandig waren. Reden daarvoor waren een reorganisatie in 2001, discussies over het voortbestaan van de RWA als zelfstandige faculteit, het visitatierapport van 2002 en veranderingen in de museum- en erfgoedwereld. Een uitkomst daarvan was dat in mei 2002 werd besloten om beroepscompetenties tot het organiserende onderwijsprincipe te maken en een nieuwe visie op de eigen opleiding te formuleren. Dit leidde tot een herijking van de opleiding: van een opleiding voor museologie tot een brede opleiding tot erfgoeddeskundige. (Zie verder onderwerp 1.1. Domeinspecifieke eisen, a. Inleiding op de visie van de opleiding). Met deze herijking wil de RWA aansluiten op actuele ontwikkelingen in het erfgoedveld die in het teken staan van verbreding en herdefiniëring. Een groot deel van het onderwijsprogramma en de onderwijsorganisatie werd geherstructureerd of vernieuwd. Een nieuw curriculum met een major-minor structuur werd ontwikkeld en in 2003 ingevoerd. De implementatie van dit curriculum in alle jaren werd in 2006 afgerond. In 2002/2003 heeft de RWA een nieuw didactisch concept ontwikkeld en vastgelegd in het 'Onderwijsbeleidsdocument', 2004 en in het 'Program van eisen voor nieuwe huisvesting', Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Cultureel Erfgoed, Reinwardt Academie, AHK 1

5 Een van de kernthema s in het didactisch concept is de relatie tussen werken, leren en de maatschappelijke omgeving. De RWA heeft de werkomgeving als de krachtigste leeromgeving gedefinieerd. Onderwijs moet bij voorkeur in een realistische of een gesimuleerde werkomgeving plaatsvinden en in die werkomgeving geïntegreerd zijn. Sinds 2002 is werkende weg een organisatiestructuur ingevoerd die past bij het gekozen onderwijsconcept. Het onderwijsconcept gaat uit van drie pijlers die hun oorsprong vinden in de professie: een afgerond corpus van kennis (leren), de beroepspraktijk (werken) en maatschappelijke relevantie (dienstbaarheid). De studie bestaat uit vier jaren van zestien blokken. Hiervan zijn er drie blokken voor de stages, twee voor de minor en twee voor het afstudeerproject. In de negen overige blokken staat een bepaald thema centraal dat behandeld wordt in één project en vier losse vakken. In het curriculum is veel plaats ingeruimd voor excursies waardoor de studenten zoveel mogelijk in direct contact komen met de beroepsuitoefening. (Zie verder Onderwerp 1: Doelstellingen Opleiding, facet Eindkwalificaties). In mei 2006 werd een aan de faculteit gelieerd lectoraat Cultureel Erfgoed ingesteld. Het lectoraat is gericht op de bevordering van de professionele, vakinhoudelijke en beroepsmatige verbreding en integratie van de erfgoedsectoren en op een oriëntatie van de opleiding op het brede beroepenveld dat volgens de RWA aan het ontstaan is. Bovendien heeft het lectoraat een rol gekregen in de versterking van de onderzoekscompetenties van de docenten van de RWA, die nodig zijn om de stelling van de RWA waar te maken dat: "onderzoek behalve een motor van vakontwikkeling en een essentieel middel tot innovatie voor het veld voor RWA-studenten de favoriete manier van leren is". In 2001 werd een nieuwe deeltijdopleiding opgezet. De opleiding bleek niet zozeer als bijscholing, maar vooral als omscholing te worden benut, door belangstellenden uit niet of nauwelijks aansluitende beroepsgroepen met weinig relevante extern verworven competenties. Omdat het in deze omstandigheden alleen door buitengewone inspanningen mogelijk bleek de kwaliteit en de studeerbaarheid van de deeltijdopleiding te garanderen, heeft de RWA in 2006 besloten om geen deeltijdstudenten meer aan te nemen en de deeltijdopleiding op termijn op te heffen. Cohort is dan ook het laatste cohort dat deeltijd afstudeert. Het aantal inschrijvingen in 2001 bedroeg 60, in 2006 was dit gestegen tot De RWA is de enige opleiding in Nederland die opleidt tot erfgoedprofessional op HBObachelorniveau. Er is dus geen nationaal referentiekader. Om het profiel van de opleiding te bepalen heeft de RWA veel contact met opleidingen en erfgoedinstellingen in het buitenland. Zie hiervoor verder facet 1.1. 'Domeinspecifieke eisen'. Het komt weinig voor dat RWA studenten op basis van EVC (Erkenning Verworven Competenties) kan laten instromen. Zie hiervoor ook facet 2.5. De docent-student ratio is 1:23, zie hiervoor ook facet 3.2. De afgestudeerden hebben een marktpositie die ze in staat stelt goed te presteren. Uit bijvoorbeeld de lezingen georganiseerd door alumni in het kader van de Salon Muséologie blijkt dat de afgestudeerden in de realiteit van het werkveld goed presteren. Zie hiervoor facet 6.2. Het onderwijsrendement is 75 % in de propedeusefase, daarnaast streeft de opleiding ernaar om na de propedeuse 96% van de studenten de opleiding te laten afmaken. Zie hiervoor ook facet 6.2. Het onderwijsrendement voldoet grotendeels aan deze cijfers. De RWA heeft echter gekozen prioriteit te geven aan de nieuwe onderdelen van het onderwijsconcept: begeleiding, coaching en toetsing en niet aan de rendementen. 1 Voltijd en deeltijd. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Cultureel Erfgoed, Reinwardt Academie, AHK 2

6 Het minorenbeleid op de RWA bestaat uit een gerichte sturing naar domeingerelateerde minoren. (zie verder in facet 2.2.) De minoren worden ontwikkeld in samenwerking met het beroepenveld en soms op verzoek van het beroepenveld. Een filosofie van de RWA is dat studenten zo veel mogelijk leren en werken in een maatschappelijke omgeving en mensen uit het werkveld leren kennen. De opleiding werkt daardoor veel met gastdocenten, welke deels zorgdragen voor de minors. (Ook verwijzen naar facet 5.1.) 1.4. Eindrapport van visitatiecommissies Film & Televisie en Museologie, HBO-raad, Beschrijving van de belangrijkste conclusies uit het visitatierapport De laatste visitatie was in Belangrijkste conclusies uit het toenmalige rapport waren: 1. De communicatie met het werkveld over de inhoud van de opleiding werd als onvoldoende beoordeeld. De RWA had onvoldoende mechanismen om de inhoudelijke relevantie van de kwalificaties van de afgestudeerden te waarborgen. Initiatieven werden als te ad hoc gezien en niet doelgericht genoeg. 2 a en b. Verder concludeert het rapport dat het personeelsbeleid en het toetsbeleid niet voldoende adequaat waren. Het personeelsbeleid was onvoldoende afgestemd op het onderwijsbeleid, het handhaven én verbeteren van de onderwijskwaliteit. Een personeelsplan ontbrak. Deskundigheidsbevordering was geen structureel punt van aandacht en functioneringsgesprekken werden niet, of te weinig systematisch gevoerd. De wijze van toetsing was nog onvoldoende relevant met het oog op het bereiken van de leerdoelen en het was te weinig geformaliseerd Beschrijving van traject n.a.v. Visitatierapport en oordeel van het auditteam Het auditteam is van mening dat de RWA op deze punten substantiële verbeteringen heeft aangebracht. Hieronder volgt een kort overzicht. 1.Sinds het visitatierapport van 2002 heeft de RWA een intensief contact met het werkveld opgebouwd. Daarin wordt regelmatig overlegd over de inhoud van de opleiding. Het werkveld wordt vertegenwoordigd door de Commissie van Advies waarin directeuren zitting hebben van brancheverenigingen van de museumen archiefwereld. De samenwerking heeft geleid tot het opstellen van een beroepsprofiel en opleidingsprofiel, gevolgd door het opstellen van de startcompetenties van de erfgoedprofessional (zie facet 1.2.Niveau Bachelor). 2a. Het personeelsbeleid is geëxpliciteerd. Er is een personeelsplan opgesteld en er wordt systematisch aandacht besteed aan het bevorderen van de deskundigheid en het functioneren van de medewerkers. In het document 'Personeelsbeleid RWA', februari 2007 is het beleid vastgelegd. Het past binnen de algemene kaders die door de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten zijn aangegeven. Ook een deel van het instrumentarium voor personeelsbeleid (formats voor functioneringsgesprekken, opstellen van functiebeschrijvingen, arbobeleid etc.) wordt door de hogeschool aangeleverd. Voor de RWA staat het personeelsbeleid in dienst van de realisatie van haar doelstellingen. De academie heeft er voor gekozen om de nieuwe onderwijs- en organisatiemodellen niet vooraf in detail uit te werken en topdown in te voeren, maar om de kaders helder te definiëren en de uitwerking vanaf de werkvloer te laten sturen. Het auditteam heeft de positieve resultaten hiervan gezien. Het team heeft geconstateerd dat het veranderingsproces een breed draagvlak heeft. Er is een grote betrokkenheid van docenten en andere medewerkers. Dat de RWA streeft naar borging van de kwaliteit van het personeel blijkt onder andere uit een bewust vormgegeven formatiebeleid, werving- en selectiebeleid, loopbaanbeleid en taakbeleid. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Cultureel Erfgoed, Reinwardt Academie, AHK 3

7 2b. Toetsbeleid Tijdens de audit heeft het auditteam vastgesteld dat de toetsen voldoende zijn toegespitst op de te bereiken leerdoelen en dat er op een gestructureerde en professionele wijze wordt getoetst. Aan de toetsen liggen heldere criteria ten grondslag. Zie verder facet Aanpak Beoordelingsprocedure en werkwijze Bij de beoordeling van de betreffende opleidingsvarianten is uitgegaan van het door de NVAO vastgestelde Accreditatiekader bestaande opleidingen hoger onderwijs. Daarin staan de onderwerpen en facetten vermeld waarop een VBI zich bij de beoordeling van een opleiding moet richten. Voorts zijn daarin opgenomen de criteria aan de hand waarvan een VBI moet bepalen of de basiskwaliteit van die opleiding als voldoende kan worden beoordeeld. Voorafgaand aan het accreditatieonderzoek heeft Hobéon Certificering de opleiding voorbereid op de audit door een inhoudelijke toelichting te geven op het NVAO-Accreditatiekader. Met betrekking tot het specifieke referentiekader van de betreffende opleidingsvarianten geldt het volgende: De opleidingsvarianten hebben zich voor wat betreft beroepsprofiel, opleidingscompetenties en doelstelling tenminste gebaseerd op een landelijk beroepsprofiel en opleidingscompetenties. Het beroepsprofiel en de opleidingscompetenties zijn vastgesteld in overleg met vertegenwoordigers van het landelijk beroepenveld en de RWA. Omdat de RWA de enige opleiding in Nederland is die opleidt tot erfgoedprofessional op HBObachelor niveau is er ook veel contact geweest met buitenlandse opleidingen en erfgoedinstellingen. (Zie verder facet 1.1.: Domeinspecifieke Eisen ). Het auditteam heeft dit opleidingsspecifieke referentiekader beoordeeld en vastgesteld dat het in voldoende mate gespecificeerd is en passend is voor een opleiding Cultureel Erfgoed op HBO-niveau. Het auditteam heeft dit kader in zijn beoordeling betrokken. Zie voorts onder facet 1.1. De beoordelingsprocedure van Hobéon Certificering kent twee hoofdmomenten: Documentanalyse Het gaat hier om een analyse en beoordeling van door de RWA, Cultureel Erfgoed aangeleverde schriftelijke informatie: Management Review Studiegids; Onderwijs- en Examen Reglement OER; Eindrapport van visitatiecommissies Film & Televisie en Museologie, HBO-raad, 2002; Onderliggende documentatie betrekking hebbend op bijvoorbeeld: - strategische keuzen en de positie in de markt, - interne organisatie, - de (systematiek van) interne kwaliteitszorg en de daarmee samenhangende interne managementrapportages en verbetermaatregelen, - ontwikkelingen in het beroepenveld, - beroeps- en opleidingsprofielen, - (validatie) eindkwalificaties, - curricula en de interne en externe evaluatie daarvan, - werkvormen, - toetsing en beoordeling, - kwantitatief en kwalitatief personeelsbeleid, Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Cultureel Erfgoed, Reinwardt Academie, AHK 4

8 - internationalisering, - instroombeleid, - studiebegeleiding, - onderwijsrendement. Op basis van de door de opleiding Cultureel Erfgoed aan de RWA aangeleverde documentatie, heeft het auditteam zich een beeld kunnen vormen van de primaire en secundaire processen van de beide varianten van de opleiding. Het auditteam heeft dit beeld getoetst aan zaken als: ambitieniveau, toekomstgerichtheid, innovatief vermogen, kwaliteitsbewaking via interne en externe evaluatie, arbeidsmarktrelevantie, resultaatgerichtheid, continuïteit, studenten- en docentenbelangen. Voorafgaand aan de visitatie (zie hieronder) werd het management van de betreffende opleiding op de hoogte gesteld van de voorlopige bevindingen van het auditteam op basis van zijn documentanalyse. Audit De audit was gericht op een actieve controle door middel van een visitatie 2, uitgevoerd door een auditteam waarvan deel uitmaakten één externe onafhankelijke deskundige op het gebied van museologie/cultureel erfgoed, één onafhankelijke deskundige op het gebied van 'onderwijs', één student, één lead auditor, (vanuit Hobéon Certificering) en één secretaris, eveneens vanuit Hobéon Certificering. Onder controle moet hier worden verstaan, dat het auditteam op verschillende niveaus (management, coördinatie, examencommissie, docenten, studenten, staf) heeft getoetst (i) of de in de documentatie beschreven beleidsvoornemens en de daaraan gerelateerde uitvoeringsprocessen zijn geïmplementeerd en (ii) of de overige in de documentatie vervatte informatie verifieerbaar is. Deze verificatie door het auditteam geschiedde enerzijds door, zoals hierboven reeds is aangegeven, meerdere malen hetzelfde onderwerp met verschillende geledingen te bespreken en anderzijds aan de hand van additionele documentatie en -daar waar het de huisvesting en de materiële voorzieningen betreft- ook door eigen waarneming. De additionele, tijdens de visitatie geraadpleegde, documentatie behelsde ondermeer: overzichten van de samenstelling van de werkveld-gremia waarmee de opleiding overleg voert; verslagen van die bijeenkomsten met het werkveld; overzicht CV s van (gast)docenten; netwerkoverzicht docenten; verslagen van de functioneringsgesprekken met docenten; verslagen van docentevaluaties; verslagen van studievoortgangsgesprekken met studenten; detailbeschrijving van modules, cases en de daaraan gekoppelde opdrachten; stageverslagen en -beoordelingen; de beroepsproducten die gedurende de opleiding door studenten worden opgeleverd; de eindproducten van studenten. Aldus had het auditteam voldoende instrumenten om zich op gedetailleerd niveau op de hoogte te stellen van inhoud, opzet, uitvoering en resultaten van het programma en de daarmee samenhangende personele, organisatorische, materiële en ruimtelijke voorzieningen. 2 De visitatie heeft op 11 april 2007 plaatsgevonden. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Cultureel Erfgoed, Reinwardt Academie, AHK 5

9 Het auditteam heeft op deze wijze alle in het NVAO-Accreditatiekader vermelde facetten beoordeeld, op basis waarvan een samenvattend oordeel per onderwerp werd gegeven. Een en ander werd vastgelegd in een conceptrapport dat aan de opleiding(-en) werd voorgelegd voor een toets op eventuele feitelijke onjuistheden. Het voorliggend rapport is de weergave van het oordeel van het auditteam met daarbij de gronden waarop dat oordeel is gebaseerd Beslisregels Volgens de NVAO-Beslisregels Accreditatie kan een onderwerp slechts onvoldoende of voldoende scoren. Een facet kan evenwel, volgens diezelfde regels, onvoldoende, voldoende, goed of excellent scoren. Met dit als uitgangspunt, heeft Hobéon onderstaande beslisregels toegepast. Onderwerp A. Een onderwerp scoort voldoende, indien alle facetten van dat onderwerp tenminste voldoende hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp onvoldoende en de overige tenminste voldoende hebben gescoord, mits een acceptabel verbeterplan beschikbaar is voor het facet met de score onvoldoende. B. Een onderwerp scoort onvoldoende, indien één facet van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord en voor dit facet geen acceptabel verbeterplan beschikbaar is. C. Een onderwerp scoort onvoldoende, indien meer dan één facet van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord, ongeacht of er voor die facetten acceptabele verbeterplannen zijn. Facet D. Binnen de beoordeling van een facet is ruimte voor een eigen afweging van het auditteam: uitvoering/praktijk weegt zwaarder dan beleid/theorie: beter een goed functionerende regeling die slecht is opgeschreven, dan omgekeerd; primaire processen wegen zwaarder dan secundaire. Extra aantekening E. Indien voor een onderwerp een hogere score dan voldoende gerechtvaardigd is, wordt dat als extra aantekening vermeld en wel met inachtneming van onderstaande regels: een onderwerp krijgt de extra aantekening goed, indien alle facetten van dat onderwerp goed hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp voldoende en de overige facetten goed of excellent hebben gescoord; 3 een onderwerp krijgt de extra aantekening excellent, indien alle facetten van dat onderwerp excellent hebben gescoord of indien één facet van dat onderwerp goed en de overige facetten excellent hebben gescoord; een onderwerp krijgt geen extra aantekening, indien één van de facetten van dat onderwerp onvoldoende heeft gescoord. 3 Het NVAO-Accreditatiekader onderscheidt bij onderwerp 2 ( Programma ) acht facetten. Eén ervan betreft de duur van de opleiding. Het daarbij vermelde criterium (240 ECTS) is evenwel geen (kwaliteits)criterium, maar een formele vereiste waaraan het programma van een opleiding a priori moet voldoen, wil zij überhaupt in aanmerking kunnen komen voor een HBO Bachelor accreditatie. Duur is derhalve van een andere orde dan -bijvoorbeeld- Kwaliteit Personeel of Onderwijsrendement. Bij de beslissing of het onderwerp Programma een extra aantekening goed dan wel excellent verdient, wordt het facet Duur dan ook buiten beschouwing gelaten. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Cultureel Erfgoed, Reinwardt Academie, AHK 6

10 Auditteam Het auditteam was als volgt samengesteld: Voorzitter: Leden: Studentlid: Secretaris: W.L.M. Blomen Prof.dr. S. Legêne B. Molsbergen E. de Groot drs M.C.E. Maring/ D.P.M. de Koning Bij het samenstellen van het auditteam heeft Hobéon Certificering er zorg voor gedragen, dat de voor de beoordeling van de opleiding Cultureel Erfgoed noodzakelijke expertise aanwezig is. Expertise met betrekking tot de onderwijskundige aspecten (i.c. het primaire proces, de ondersteunende processen en de organisatorische context) en expertise met betrekking tot de inhoudelijke aspecten (i.c. het programma in relatie tot het specifieke domein). De werkvelddeskundige B. Molsbergen heeft zich in zijn beoordeling met name gericht op de kwaliteit, actualiteit en relevantie van (i) het richtinggevend domeinspecifieke kader, (ii) de eindkwalificaties, (iii) de programma-inhoud en (iv) de interactie tussen opleiding en werkveld. Bovendien heeft hij de kwaliteit van het personeel en het gerealiseerde niveau beoordeeld. B. Molsbergen heeft op grond van zijn ervaring en positie in het werkveld, onder andere als directeur van het Museon in Den Haag, een goed zicht op de eisen die vanuit de verschillende deelgebieden in het werkveld gesteld worden aan professionals in de wereld van het cultureel erfgoed/museologie op HBO-niveau. De vakdeskundige, mevrouw S. Legêne heeft zich vooral gericht op de kwaliteit van de processen die direct en indirect de uitvoering van het programma raken. Mevrouw S. Legêne heeft in haar huidige functie als bijzonder hoogleraar Nederlandse Cultuurgeschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam en hoofd Museale Zaken bij het Tropenmuseum (onderdeel van het Koninklijk Instituut voor de Tropen (KIT), te Amsterdam een aanmerkelijke ervaring opgebouwd die haar in staat stelt de programmaopbouw, het onderwijsproces en de organisatorische context waarbinnen de uitvoering plaatsvindt, te beoordelen in het perspectief van de eisen die aan HBO-opleidingen gesteld worden. De heer W.L.M. Blomen is lead auditor en heeft inmiddels een groot aantal audits in het kader van accreditatie geleid binnen verschillende domeinen. Studentlid mevrouw E. de Groot, is master studente Erfgoedstudies aan de UvA. Secretaris: mevrouw M.C.E. Maring is adviseur bij Hobéon Certificering, tevens architectuurhistoricus. Mevrouw D.P.M. de Koning is junior adviseur bij Hobéon Certificering. Haar werkterreinen binnen Hobéon zijn organisatieadvies, marktonderzoek en certificering. Voor de curricula vitae: zie Bijlage I. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Cultureel Erfgoed, Reinwardt Academie, AHK 7

11 Deelnemers visitatie Het auditteam heeft tijdens de visitatie gesprekken gevoerd met vertegenwoordigers vanuit de verschillende geledingen van de opleiding: management, coördinatoren, docenten, studenten en staf. Voor een volledig overzicht van de deelnemers aan de visitatie: zie Bijlage II Programma visitatie Cultureel Erfgoed, datum 11 april 2007 Zie Bijlage III. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Cultureel Erfgoed, Reinwardt Academie, AHK 8

12 2. BEVINDINGEN EN BEOORDELING Onderwerp 1: Doelstellingen Opleiding Dit onderwerp kent drie facetten: 1. domeinspecifieke eisen; 2. niveau bachelor; 3. oriëntatie HBO Domeinspecifieke Eisen Criterium Het facet Domeinspecifieke Eisen is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk)? Bevindingen 1.1.1a. Inleiding op de visie van de opleiding: Een reorganisatie in 2001, een discussies over het zelfstandig voortbestaan van de RWA in dat jaar en het visitatie rapport van 2002 hebben geleid tot een vernieuwing van het onderwijsaanbod en de onderwijsorganisatie. Het besluit om beroepscompetenties tot het leidende principe van het onderwijs te maken, gecombineerd met verdergaande veranderingen in de museum- en erfgoedwereld hebben er toe geleid dat de RWA in 2002 een visie op de eigen opleiding heeft geformuleerd. Dit leidde tot een herijking van de opleiding: van een opleiding voor museologie tot een brede opleiding tot erfgoeddeskundige. Het formuleren van de visie (en de eindkwalificaties) geschiedde met behulp van vertegenwoordigers uit het beroepenveld, door deelname van docenten van de RWA aan internationale congressen gewijd aan de ontwikkeling van vak en beroep, en op grond van rapporten van de Raad voor Cultuur over erfgoedsectoren. De visie geeft richting aan de ontwikkelingen op de RWA en biedt criteria om vast te kunnen stellen welke professionals tot de beroepsgroep horen, welke instellingen tot het werkveld gerekend moeten worden en wat de relevantie is van de uiteenlopende meningen en opvattingen over bestaande en toekomstige opleidingsbehoeften. In het 'onderwijsbeleidsdocument' van april 2004 is deze visie verwoord en is de grondslag gelegd voor het nieuwe onderwijsconcept en het curriculum. Alvorens de visie te beschrijven volgt eerst een uiteenzetting van de ontwikkelingen in het werkveld van de erfgoedsector en een definitie van het werkveld b. Erfgoedontwikkelingen De erfgoeddiscipline is de laatste jaren volop in ontwikkeling. Naarmate in het denken over erfgoed het accent verschuift van het object naar informatie óver het object, van het beheren van objecten naar het vertellen van verhalen, raken de erfgoeddisciplines steeds meer op elkaar betrokken en worden steeds duidelijker de contouren zichtbaar van een geïntegreerde erfgoeddiscipline, waarin discussies over betekenisgeving, waardering, verbeelding, authenticiteit, context, identiteit en diversiteit deel uitmaken van een sectoroverstijgend discours. Simpel gezegd: in alle erfgoedsectoren is het accent verschoven van het object naar de informatie over het object, waardoor ze een gemeenschappelijk interpretatiekader hebben gekregen. Erfgoedinstellingen richten zich bovendien steeds meer op de vraag, in plaats van op het aanbod. Door deze ontwikkeling vervaagt de grens tussen 'traditionele' erfgoedsectoren en aanpalende sectoren zoals de vrijetijdsindustrie en de media. De E-media, waarin bijvoorbeeld erfgoed, educatie en experience gecombineerd kunnen zijn, spelen hierin een groeiende rol. Een bijzondere erfgoedcategorie wordt gevormd door de bibliotheken en archieven. Deze nemen in het erfgoedveld traditiegetrouw een eigen positie in omdat boeken en archiefstukken hun functie en erfgoedkarakter ontlenen aan de vastgelegde Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Cultureel Erfgoed, Reinwardt Academie, AHK 9

13 informatie en niet die van het object zelf. Dat is ook een verklaring voor het feit dat zich voor het bibliotheeken archiefvak afzonderlijke disciplines en afzonderlijke opleidingen hebben ontwikkeld. Onder invloed van ICT zijn de erfgoedsectoren waar de RWA zich van oudsher op richtte en de sectoren van de bibliotheken en archieven echter naar elkaar toegegroeid. Verbreding naar deze sectoren betekent niet alleen meer archiefen bibliotheekcasussen en projecten in het programma, maar ook de integratie in het onderwijs van concepten uit de museologie enerzijds en de archiefwetenschap en de informatiewetenschap anderzijds c. Het werkveld Op pagina 4 van het document 'Beleidsplan ' wordt omschreven wat de RWA onder erfgoed verstaat: Het begrip cultureel erfgoed wordt overdrachtelijk gebruikt voor alles wat ongeacht zijn oorspronkelijke functie wordt gebruikt als voertuig of ankerplaats voor herinneringen aan mensen, plaatsen en tijden. Welke objecten dat zijn wordt in belangrijke mate bepaald door erfgoedinstellingen. Erfgoedinstellingen zijn instellingen die speciaal voor het beheren van cultureel erfgoed in het leven zijn geroepen: musea, archiefbewaarplaatsen, documentatiecentra, historische bibliotheken, enz. Samen met ondersteunende instellingen vormen zij het erfgoedveld. Dit veld is verdeeld in erfgoedsectoren en heeft zich georganiseerd in erfgoedkoepels. De RWA signaleert zeven verschillende erfgoeddisciplines: musea, archieven, bibliotheken, monumentenzorg, archeologisch bodemarchief, natuurbehoud en planten- en dierentuinen. Daarnaast zijn er volgens de academie aanpalende beroepen waaronder de academie verstaat: vrijetijdsindustrie en (E)media d. De visie op de opleiding Cultureel Erfgoed: De kerncompetenties van de RWA concentreerden zich tot 2002 op beheer en behoud van erfgoed in een museale omgeving. In de visie van de RWA ontwikkelen het museumveld en de andere erfgoedsectoren zich tot een geïntegreerd erfgoedveld. In alle collectiebeherende instellingen worden min of meer dezelfde bedrijfsprocessen uitgevoerd: collectiebeheer, informatieverzorging, presentatie, publieksbegeleiding en wetenschappelijk onderzoek. Deze integratietendens binnen de verschillende erfgoeddisciplines vraagt volgens de academie om een multidisciplinaire aanpak en beroepsbeoefenaren met een breed profiel waarin educatie en beheer de rode draad vormen. Behalve in het wetenschappelijk onderzoek moeten afgestudeerden in al die processen hun rol als erfgoedprofessional kunnen spelen. Een centraal thema in de curriculumontwikkeling van de RWA is verbreding van het curriculum van de opleiding naar nieuwe erfgoedsectoren of erfgoedsectoren die in het verleden minder goed werden bediend. De verbreding zal echter wel geleidelijk én vanuit de museale kern van de opleiding worden gerealiseerd. Met het opstellen van de eindkwalificaties zijn dus in principe alle erfgoedsectoren bediend Eindkwalificaties De eindkwalificaties zijn vastgesteld tussen 2002 en 2004 en in eerste instantie vastgelegd in het 'Onderwijsbeleidsdocument' van (Zie ook hierboven bij a. en facet 1.2 Niveau Bachelor ). Zoals aangegeven zijn de eindkwalificaties tot stand gekomen door overleg met vertegenwoordigers van het werkveld, door deelname van de RWA aan internationale congressen gewijd aan de ontwikkeling van vak en beroep, en op grond van rapporten van de Raad voor Cultuur over erfgoedsectoren, erfgoed en e-cultuur. Het werkveld wordt vertegenwoordigd door de Commissie van Advies. In deze commissie hebben directeuren zitting van brancheverenigingen van de museum-en archiefwereld. Het auditteam heeft dit kunnen constateren door inzage in het document Verslagen Commissie van Advies RWA. De samenwerking heeft geleid tot de omschrijving van een beroepsprofiel en opleidingsprofiel, gevolgd door het opstellen van de startcompetenties van de erfgoedprofessional (zie facet 1.2.Niveau Bachelor). Deze zijn vormgegeven in het document 'Startcompetenties van een erfgoedprofessional' en in de Onderwijs en Examenregeling. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Cultureel Erfgoed, Reinwardt Academie, AHK 10

14 In het majorprogramma is ruimte om de eindkwalificaties in brede zin te ontwikkelen. De minors bieden ruimte voor verdieping. Zowel het majorprogramma als de minors zijn ontwikkeld in samenspraak met het beroepenveld. Voor de voortdurende ontwikkeling van het curriculum van de RWA wordt regelmatig contact gehouden met het werkveld. De verbreding van de major vindt geleidelijk plaats. Zo is uit onderzoek in de archiefwereld gebleken dat er veel belangstelling bestaat voor een brede erfgoedprofessional met een archiefspecialisatie. Om die reden is besloten archieven ook in het majorprogramma meer aandacht te geven. Momenteel biedt de RWA de volgende minors aan: Conserveringsspecialist, Erfgoed en e-culture, Exibition Direction, Archivistiek. Hieronder volgt een overzicht van de betrokkenheid van het beroepenveld bij de totstandkoming van de verschillende minors. Het auditteam heeft tijdens de visitatie bewijzen gezien van de betrokkenheid van het werkveld, zowel bij de totstandkoming als bij de uitvoering van de minors. De minor Conserveringsspecialist wordt gegeven door toonaangevende spelers uit de wereld van de restauratoren. Een ander voorbeeld is de ontwikkeling van de minor Erfgoed en e-cultuur, een coproductie met de Hogeschool van Amsterdam. Deze minor is van start is gegaan na een extern onderzoek in het werkveld en wordt gegeven in nauwe samenwerking met erfgoedprofessionals en erfgoedinstellingen die op dit gebied actief zijn. De minor Exhibition Direction is ontwikkeld in nauwe samenwerking met de beroepsen brancheorganisaties op het gebied van de Exhibition Design: mensen uit de brancheorganisaties van het tentoonstellen. De RWA werkt niet alleen samen met het werkveld maar ook met andere opleidingen van aanverwante disciplines. Een voorbeeld is de minor Archivistiek, van de Archiefschool, die deel uitmaakt van het minorprogramma. Het auditteam heeft geconstateerd dat de opleiding voldoet aan de eisen van het werkveld en daarop wordt gecontroleerd. Dit gebeurt doordat het werk- en beroepenveld structureel betrokken is bij de beoordelingen van stages en eindexamens. Met de alumni is er een maandelijkse uitwisseling van ideeën in de Salon de Muséologie: een debat- en lezingenpodium, in 2000 opgericht door oud leerlingen, ondersteund door de RWA, met het doel voeling te houden met de werkpraktijk. De lezingen vinden plaats in de academie. Daarnaast wordt één keer per jaar de mening van de alumni gepeild in de 'Kunstenmonitor'. In 2006 is begonnen met het verzamelen van de alumnigegevens. Daardoor is een goed beeld ontstaan van de werkkring van afgestudeerde Reinwardt-studenten. Deze gegevens zijn gebundeld in het document Overzicht werkkring alumni t/m 2006' dat het auditteam tijdens de audit heeft ingezien. Er is geen nationaal referentiekader omdat de RWA als enige in Nederland een opleiding tot erfgoedprofessional heeft op HBO-bachelorniveau. Mede daarom ziet de RWA de noodzaak om met het veld samen te werken om gezamenlijk het referentiekader vorm te geven en regelmatig te evalueren. Dat inzicht wordt gedeeld door de andere erfgoedopleidingen in Amsterdam en met name die aan de UvA en de HvA, die net als de RWA samenwerkingsverhoudingen en geen concurrentieverhoudingen nastreven. Ook deelt de RWA dat inzicht met een aantal erfgoedinstellingen: inzet van studenten en begeleidende docenten in de werkprocessen van die instellingen kan op de terreinen die het meest in ontwikkeling zijn wederzijdse kennisontwikkeling en kennisoverdracht bevorderen, zeker als die samenwerking een structureel karakter heeft. De RWA besteedt daarom veel aandacht aan contacten met opleidingen en erfgoedinstellingen in het buitenland. Een aantal docenten is actief in ICOM (International Council of Museums) en haar commissies en publiceert in internationale tijdschriften over het erfgoedonderwijs en de erfgoeddisciplines. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Cultureel Erfgoed, Reinwardt Academie, AHK 11

15 Oordeel: goed Het auditteam kwalificeert dit facet van beide varianten van de opleiding als goed en wel op grond van de volgende observaties: De eindkwalificaties zijn opgesteld in samenspraak met het beroepenveld; Docenten van de RWA hebben een breed vertakt netwerk en houden daardoor continu voeling met het beroepenveld, nationaal en internationaal; Allumni en stagebegeleiders spelen een belangrijke rol bij het up to date houden van de eindkwalificaties; de actieve participatie van de opleiding in diverse internationale samenwerkingsverbanden laat zien, dat de opleiding zich ook richt op internationale ontwikkelingen en deze in haar programma incorporeert. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Cultureel Erfgoed, Reinwardt Academie, AHK 12

16 Facet 1.2. Niveau Bachelor Criterium Het facet Niveau Bachelor is beoordeeld aan de hand van het volgende NVAO-criterium: Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties van een Bachelor? Bevindingen Het auditteam heeft de eindkwalificaties van de opleiding geanalyseerd om te bepalen of deze kwalificaties beantwoorden aan het niveau bachelor zoals weergegeven in de zogeheten Dublin Descriptoren. De opleiding heeft in haar document Relatie startcompetenties erfgoedprofessionals met Dublin Descriptoren HBO-bachelor RWA, de relatie tussen de eindkwalificaties en de Dublin Descriptoren zorgvuldig weergegeven. In de Dublin Descriptoren worden de onderstaande vijf dimensies onderscheiden, bij elk waarvan hieronder een beschrijving wordt gegeven in relatie tot de respectieve eindkwalificaties. De Dublin Descriptor staat onderstreept, de eindkwalificatie Cultureel Erfgoed staat onder cursieve kopjes. Kennis en inzicht: Heeft aantoonbare kennis en inzicht van een vakgebied, waarbij wordt voortgebouwd op het niveau bereikt in het voortgezet onderwijs en dit wordt overtroffen; functioneert doorgaans op een niveau waarop met ondersteuning van gespecialiseerde handboeken, enige aspecten voorkomen waarvoor kennis van de laatste ontwikkelingen in het vakgebied vereist is. Startcompetenties Erfgoed deskundige: 1.1 Kan over de volle breedte van het erfgoeddomein professionele vragen en problemen op het gebied van beleid en uitvoering op methodische wijze aanpakken. Toepassen Kennis en inzicht Is in staat om zijn/haar kennis en inzicht op dusdanige wijze toe te passen, dat dit een professionele benadering van zijn/haar werk of beroep laat zien, en beschikt verder over competenties voor het opstellen en verdiepen van argumentaties en voor het oplossen van problemen op het vakgebied. Startcompetenties Erfgoed deskundige: 1.1 Kan over de volle breedte van het erfgoeddomein professionele vragen en problemen op het gebied van beleid en uitvoering op methodische wijze aanpakken. 4.1 Neemt toekomstgerichte initiatieven. Kan ontwikkelingsgericht opereren in de beroepsontwikkeling, neemt deel aan debat, initieert debat, verwoordt ervaringen, brengt het beroep over het voetlicht in multidisciplinaire omgeving, is in staat essentiële beroepswaarden te verdedigen en te bevorderen. 6.1 Toont zich bereid en bekwaam om steeds bij te leren en nieuwe inzichten in zijn werk toe te passen. 6.2 Demonstreert zelfvertrouwen, integriteit (handelt in overeenstemming met eigen waarden). Kan omgaan met onzekerheid. Oordeelsvorming Is in staat om relevante gegevens te verzamelen en interpreteren (meestal op het vakgebied) met het doel een oordeel te vormen dat mede gebaseerd is op het afwegen van relevante sociaal-maatschappelijke, wetenschappelijke of ethische aspecten. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Cultureel Erfgoed, Reinwardt Academie, AHK 13

17 Startcompetenties Erfgoed deskundige: 3.1 Heeft een nieuwsgierige en onderzoekende houding, kan analyseren en conceptualiseren en bedenkt creatieve oplossingen. 3.2 Heeft op de actuele ontwikkelingen in het erfgoedveld en het vakgebied een visie die kan dienen als basis voor verantwoorde en samenhangende keuzes. 4.2 Kan gedisciplineerd, planmatig en resultaatgericht werken en een professionele bijdrage leveren aan besturingsprocessen binnen een organisatie of een project. Communicatie Is in staat om informatie, ideeën en oplossingen over te brengen op een publiek bestaande uit specialisten of niet-specialisten. Startcompetenties Erfgoed deskundige: 2.1 Kan collegiaal, in teamverband en multidisciplinair samenwerken. 2.2 Kan goed communiceren: kan omgaan met feedback, is directief/assertief, is in staat tot diverse vormen van overleg. 5.1 Heeft een dienstverlenende instelling en een kwaliteitsgerichte benadering van het werk. 5.2 Kan zich inleven in andere mensen, in andere culturen en in de eigenaardigheden van een organisatie en is in staat mensen, groepen en organisaties te beïnvloeden. Leervaardigheden Bezit de leervaardigheden die noodzakelijk zijn om een vervolgstudie die een hoog niveau van autonomie veronderstelt aan te gaan. Startcompetenties Erfgoed deskundige: 1.2 Oefent het beroep uit vanuit een besef van zijn/haar professionele verantwoordelijkheid tegenover de maatschappij en gedraagt zich dus in overeenstemming met de gedragscodes van de beroepsgroep. 6.1 Toont zich bereid en bekwaam om steeds bij te leren en nieuwe inzichten in zijn werk toe te passen. In het onderwijsbeleidsdocument zijn de hier boven genoemde eindkwalificaties nog verder uitgewerkt in een fijner overzicht van competenties. De conclusie van het auditteam is dat de eindkwalificaties en de daaruit gedistilleerde competenties van een afgestudeerde museoloog/erfgoeddeskundige aansluiten bij de Dublin-descriptoren voor een HBObachelor. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Cultureel Erfgoed, Reinwardt Academie, AHK 14

18 Oordeel: goed Het auditteam kwalificeert dit facet voor beide varianten van de opleiding als goed en wel op grond van de volgende observaties: de eindkwalificaties van de opleiding bevatten alle elementen waar de Dublin Descriptoren betrekking op hebben en wel met een bereik en diepgang die overeenkomen met het niveau waar de Dublin Descriptoren naar verwijzen; de opleiding heeft (in haar document Relatie startcompetenties erfgoedprofessionals met Dublindescriptoren HBO-bachelor RWA ), de relatie tussen de eindkwalificaties en de Dublin Descriptoren zorgvuldig weergegeven. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Cultureel Erfgoed, Reinwardt Academie, AHK 15

19 Facet 1.3. Oriëntatie HBO Criteria Het facet Oriëntatie HBO is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Zijn de eindkwalificaties van de opleiding mede ontleend aan de door (of in samenspraak met) het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties? Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor de betreffende opleiding vereist of dienstig is? Bevindingen Oriëntatie HBO kent twee dimensies: beroepsonderwijs enerzijds,hoger onderwijs anderzijds Beroepsonderwijs: Onder punt 1.1 'Domeinspecifieke Eisen' is reeds sprake geweest van de zeven sectoren die de RWA onderscheidt binnen het werkgebied van het cultureel erfgoed: musea, archieven, bibliotheken, monumentenzorg, archeologisch bodemarchief, natuurbehoud en planten- en dierentuinen. Daarnaast zijn er volgens de academie aanpalende beroepen waaronder de academie verstaat: vrijetijdsindustrie en (E)media. Naar het inzicht van de RWA is er sprake van schaalvergroting en is er tussen deze sectoren een noodzaak tot samenwerking. De sectoren zoeken zelfs samenwerking met bijvoorbeeld bioscopen, hotels en festivalorganisaties. Deze sectoren hebben behoefte aan all round erfgoedprofessionals, waarin de RWA voorziet door meer systematisch in te spelen op de toenemende aandacht voor een geïntegreerde benadering van de zorg voor het erfgoed. Onder 1.1 'Domeinspecifieke Eisen' is tevens besproken dat de RWA overleg pleegt met het beroepenveld. Dit gebeurt systematisch in de overleggen met de Commissie van Advies. Ook in de intensieve samenwerking met gastdocenten en de stagebegeleiders wordt de relatie met het beroepenveld voortdurend onderhouden Hoger Onderwijs. Sluiten de eindkwalificaties van de opleiding aan bij het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of samenhangend spectrum van beroepen waarvoor de betreffende opleiding vereist of dienstig is? De eindkwalificaties van de opleiding zijn geformuleerd in de 'Startcompetenties voor de erfgoedprofessional'. In de algemene inleiding en bij facet 1.1 en bij 1.2 is dit reeds beschreven. Het gaat hier om de beginnende beroepsbeoefenaar die gezien de verbreding van de professie zich kan kwalificeren voor een spectrum van beroepen. Voor het overige blijkt de Oriëntatie HBO ook uit het programma van de opleiding. Zie daarvoor de bevindingen onder facet 2.1. Oordeel: goed Het auditteam beoordeelt dit facet van beide varianten van de opleiding als goed. de opleiding heeft de eindkwalificaties rechtstreeks, volledig en op zorgvuldige wijze ontleend aan het in samenspraak met het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofiel. (Zie onder facet 1.1.); in de van dit beroepsprofiel afgeleide opleidingsspecifieke kwalificaties en competenties wordt ook het niveau van de beginnende beroepsbeoefenaar geformuleerd. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Cultureel Erfgoed, Reinwardt Academie, AHK 16

20 SAMENVATTEND OORDEEL DOELSTELLINGEN OPLEIDING : VOLDOENDE Het auditteam beoordeelt het Onderwerp Doelstellingen Opleiding van beide varianten van de opleiding als voldoende. De opleiding heeft goed zicht op de ontwikkelingen in de brede wereld van het cultureel erfgoed en heeft haar inzicht qua bereik, thematiek en diepgang adequaat vertaald naar opleidingsdoelstellingen waarbij zij het werkveld uitdrukkelijk heeft betrokken. Conform de Beslisregels Accreditatie zoals vastgelegd in het NVAO-Accreditatiekader, kan een Onderwerp niet hoger scoren dan voldoende. Het auditteam beoordeelt evenwel alle facetten van het onderwerp Doelstelling Opleiding als goed. Dit rechtvaardigt (zie Beslisregels onder E) een kwalificatie goed voor dit onderwerp. Reden voor het auditteam de kwalificatie goed als extra aantekening aan zijn oordeel toe te voegen. Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Cultureel Erfgoed, Reinwardt Academie, AHK 17

21 Onderwerp 2: Programma Dit onderwerp kent acht facetten: 1.eisen hbo; 2. relatie tussen doelstellingen en inhoud; 3. samenhang programma; 4. studielast; 5. instroom; 6. duur; 7. afstemming tussen vormgeving en inhoud; 8. beoordeling en toetsing. Facet 2.1. Eisen HBO Criteria Het facet Eisen HBO is beoordeeld aan de hand van de volgende NVAO-criteria: Vindt kennisontwikkeling van studenten plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontwikkeld studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek? Heeft het programma aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline? Waarborgt het programma de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft het aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk? Bevindingen Vindt kennisontwikkeling van studenten plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontwikkeld studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek? Het auditteam heeft vastgesteld dat kennisontwikkeling voor een groot deel gerealiseerd wordt aan de hand van recente vakliteratuur: grotendeels in de vorm van readers maar ook in de vorm van boeken. Bovendien beschikt de RWA over een uitstekende bibliotheek. Het auditteam heeft inzage gehad in het document 'Overzicht voorgeschreven vakliteratuur bachelor opleiding ', in de studiegids waarin de vakliteratuur wordt genoemd en in de zogenaamde 'blokboeken': handleidingen per blok. Al het getoonde materiaal is up to date en veelzijdig. Aan de vormgeving en de presentatie van de readers zou meer aandacht besteed kunnen worden. Tijdens de audit heeft het auditteam inzage gehad in stageverslagen en afstudeerscripties. Deze zijn zonder uitzondering gelieerd aan een onderwerp uit de (internationale) beroepspraktijk. Ook is vastgesteld dat de minoren zijn ingebed in de beroepspraktijk. (Zie voor minoren ook facet 2.3). De vierdejaars studenten die het auditteam sprak gaven aan dat de blokboeken sterk verbeterd waren en voldeden aan de behoeften. Het relatienetwerk van de academie is sterk docentgebonden. Alle (gast-) docenten hebben op een of andere wijze een relatie met het werkveld, nationaal en internationaal. Dit kan zijn doordat ze werkzaam zijn in het veld, via publicaties, door bestuurslidmaatschap van beroepsverenigingen, door deelname aan symposia en/of studiereizen en door fora op het internet. In het document 'Beleidsplan ' gaat de RWA dieper in op haar (internationale) relatienetwerk. Het bestaat uit erfgoedinstellingen, project- en ontwerpbureaus, beroepsorganisaties, individuele beroepsbeoefenaren, onderwijsinstellingen, onderwijsgevenden en overheden. Die relaties zijn van een uiteenlopend karakter. Ze fungeren als stagegever voor studenten, als werkgever van docenten en als docenten, als klanten en als leveranciers, als doelgroep en als opdrachtgever. Voor relaties met het beroepenveld en hun invloed in het curriculum zie ook facet 1.1. 'Domeinspecifieke eisen, Eindkwalificaties'. Op het moment van de audit vonden de contacten vooral plaats op individuele basis en in de uitvoerende sfeer. Van systematisch relatiebeheer of een planmatige communicatie met groepen relaties is nog geen sprake. In de komende periode is de RWA van plan een geautomatiseerd relatiebeheersysteem in gebruik te Hobéon Certificering Adviesrapport Accreditatie HBO bachelor opleiding Cultureel Erfgoed, Reinwardt Academie, AHK 18