Selders. Overzicht van het onderzoek 2011 Wetenschappelijk verslag

Transcriptie

1 Selders Overzicht van het onderzoek 2011 Wetenschappelijk verslag

2

3 Selders Overzicht van het onderzoek 2011 Wetenschappelijk verslag D. CALLENS M. VANHEULE S. DARWICH D. BOSSUYT J. VAN ISACKER W. CANDAELE H. DEHAENE F. BOUTON A. STOCK H. DETAVERNIER M. SEYNNAEVE M. DEMEULEMEESTER A. CALUS Directeur: dr. ir. A. CALUS Ieperseweg 87 B-8800 Rumbeke

4 1 INHOUD INHOUD... 1 WOORD VOORAF... 2 TEN GELEIDE... 3 GROEIOMSTANDIGHEDEN DEEL I KNOLSELDERIJ... 5 HOOFDSTUK I - CULTIVARONDERZOEK Vroege teelt - bestemming verse markt Normale teelt - bestemming verse markt en industrie HOOFDSTUK II - STIKSTOFBEMESTING Doel Bodemkarakteristieken Proefopzet Korte bespreking van de toegediende meststoffen Teeltverloop Resultaten Voornaamste bevindingen Besluit HOOFDSTUK III - TEELTECHNIEK Plantafstand Ploegloze teelt HOOFDSTUK IV - GEWASBESCHERMING Bestrijding wortelvlieg DEEL II BLADSELDERIJ HOOFDSTUK I - BLEEKSELDERIJ Cultivaronderzoek Wijze van toediening van stikstofbemesting HOOFDSTUK II GROENE SELDERIJ Cultivaronderzoek vroege teelt - bestemming verse markt Cultivaronderzoek normale teelt - bestemming verse markt SAMENVATTING

5 2 WOORD VOORAF Dit verslag beschrijft de resultaten van het onderzoek uitgevoerd op knol-, bleek- en groene selderij in 2011 door Inagro v.z.w. te Rumbeke Beitem. De realisatie van het programma gebeurde deels in samenwerking met andere onderzoeksstations of instellingen, namelijk - het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Administratie Kwaliteit Landbouw Productie, Dienst Ontwikkeling - het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Instituut voor de aanmoediging van Innovatie door Wetenschap en Technologie in Vlaanderen (IWT) - het Provinciaal Proefcentrum voor de Groenteteelt (PCG), Kruishoutem - het Proefstation voor de Groenteteelt (PSKW), Sint-Katelijne-Waver en zou onmogelijk zijn zonder de financiële steun van diverse overheden, in eerste plaats de Provinciale Overheid van West-Vlaanderen alsook het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, de Europese Unie en de telersverenigingen voor de verse markt, in het kader van het GMOonderzoekprogramma REO - LAVA. Onze oprechte dank gaat naar allen die het onderzoek mogelijk maakten. Onze bijzondere dank gaat tevens naar de proefveldhouders Wim DEMEULENAERE, Paul DEMYTTENAERE en Daniël & Marjan LANSEN. Beitem, oktober 2012

6 3 TEN GELEIDE De proefvelden waren gelegen op de terreinen van Inagro of op praktijkvelden, op bedrijven waarvan de bedrijfsleider vertrouwd is met de teelttechniek. De teelttechniek bij de proeven, sluit zo nauw mogelijk aan bij die toegepast in het praktijkveld behalve voor de proeffactor, die deel uitmaakt van het onderzoek. Een scheikundige grondontleding wordt voor ieder proefterrein uitgevoerd. Steeds wordt de reserve aan minerale stikstof in het bodemprofiel (0-30, 30-60, cm) bepaald, juist voor het uitplanten of uitzaaien van de proef en bij de oogst. Voor de rassenproeven gebeurt het opkweken van het plantmateriaal bij een plantenkweker en het uitplanten op het praktijkbedrijf gebeurt manueel of machinaal, op hetzelfde tijdstip als van het praktijkperceel. De grondbewerkingen, de bemesting en de onderhoudszorgen gebeuren zoals op het praktijkveld en worden normalerwijze door de proefveldhouder uitgevoerd behalve specifiek aan de proef uit te voeren werkzaamheden zoals het planten bij rassenproeven, de bemesting bij bemestingsproeven, enz.. Voor de oogst geldt hetzelfde waarbij het tijdstip afhangt van de groeitoestand en de afzetmogelijkheden. Het zaaizaad bij rassenproeven of de producten bij middelenproeven worden rechtstreeks betrokken bij de selectiehuizen of erkenninghouders. Slechts in uitzonderlijke gevallen worden zaken aangekocht in het normale handelskanaal. De proeven worden aangelegd volgens een blokkenschema met 3 tot 4 blokken. De effectieve proefoppervlakte staat aangegeven bij de proefbesprekingen. Op de proeven worden diverse waarnemingen uitgevoerd, hetzij één of enkele malen op het veld zoals voor hergroei, gewasstand, groeiwijze, uniformiteit, bladkleur, de aanwezigheid van ziekten, plagen of andere gebreken, hetzij bij de oogst of direct na de oogst of na bewaring. De houdbaarheids- of bewaarproeven gebeuren in diverse koelcellen, beschikbaar op het Centrum. Voor de beoordeling van de niet-fysisch meetbare parameters wordt gebruik gemaakt van een 1-9 schaal, die werd opgesteld in overleg met andere proeftuinen of -centra. Hiervoor wordt verwezen naar de diverse tabellen met resultaten waar de uitleg van de schaal telkens werd weergegeven.

7 4 GROEIOMSTANDIGHEDEN 2011 De gemiddelde temperatuur in januari was normaal maar de temperaturen waren heel hoog tijdens de tweede decade en er was heel veel vorst op het einde van de maand. Ook viel er veel meer neerslag dan normaal (zie Tabel 1). Vanaf februari tot en met mei waren de temperaturen een stuk hoger dan normaal, met als uitschieter de maand april (overdag tot 6 C warmer dan normaal). In maart, april en mei viel er uitzonderlijk weinig neerslag, evenveel als in één normale maand op de helft van het aantal regendagen dan normaal. Door dit extreem droge en warme weer kwam de opkomst, groei van een aantal teelten in het gedrang en was beregening noodzakelijk voor sommige teelten (op lichtere gronden). Pas vanaf eind mei viel er sporadisch wat neerslag. In juni viel er iets minder neerslag dan normaal maar voldoende om de groei van sommige teelten te herstellen, bevorderen. In de zomermaanden juli en augustus viel er respectievelijk 10 en 40 % meer neerslag dan normaal en in juli werden iets lagere temperaturen dan normaal genoteerd. Het weer in de eerste helft van september was normaal, vanaf de tweede helft stegen de temperaturen opnieuw en viel er amper neerslag. Ook de maand oktober was een stuk warmer en droger dan normaal (30 % minder neerslag). De hoeveelheid neerslag in november was extreem laag, er viel slechts 20 % van de normale hoeveelheid verspreid over een groot aantal regendagen. De temperatuur was ook heel hoog vooral in de eerste helft van begin november. In december was het een stuk warmer dan normaal er werden slechts vijf dagen met heel lichte nachtvorst geregistreerd. In december viel drie keer zoveel neerslag dan normaal (184 mm). Praktisch iedere dag heeft het geregend maar de grootste hoeveelheid viel voornamelijk in het midden van de maand. Ook in januari 2012 werd deze trend verder gezet en viel er meer neerslag en was het ook veel warmer dan andere jaren. Februari 2012 echter was heel droog en koud. Maart 2012 was dan weer uitzonderlijk warm en viel er vooral in het begin van de maand heel veel neerslag. De rest van de maand was het heel droog. Tabel 1: Klimatologisch overzicht 2011 (Metyweerstation Beitem) (aan de grond op het gras: waarden KMI, minder betrouwbaar) Maand Temperatuur (gemiddelde) C Neerslag maximum minimum aan de grond op het gras totaal (mm) aantal regendagen 2011 normaal 2011 normaal normaal 2011 normaal Januari 5,3 5,2 0,8-0,1 3, Februari 7,1 6,2 2,0 0,2 5, Maart 11,6 8,9 1,7 1,7 7, April 19,3 12,8 6,8 4,3 16, Mei 19,6 16,9 8,1 7,4 19, Juni 20,9 20,0 10,7 10,3 19, Juli 19,8 21,5 11,2 12,1 19, Augustus 21,6 21,7 12,0 12,0 19, September 21,2 19,2 10,9 9,6 16, Oktober 16,5 14,3 7,5 6,2 12, November 10,9 9,0 4,0 3,1 7, December 7,7 5,7 2,6 0,8 5, Gemiddelde 15,1 13,5 6,5 5,6 Totaal (Mety) Januari 6,9 5,2 1,7-0, Februari 3,5 6,2-3,4 0, Maart 12,6 8,9 3,0 1,

8 5 DEEL I KNOLSELDERIJ

9

10 7 HOOFDSTUK I - CULTIVARONDERZOEK Het onderzoek beoogde een beoordeling van de plant- en gewaskenmerken, oogst- en opbrengstgegevens alsook kwaliteitskenmerken van courant geteelde en nieuw aangeboden rassen in de normale teelt. 1 Vroege teelt - bestemming verse markt 1.1 Doel De landbouwkundige- en handelswaarde van nieuwe cultivars vergelijken met enkele in de praktijk verbouwde cultivars. De geschiktheid nagaan voor de verse markt en / of groenteverwerkende industrie van de diverse cultivars. Deze proef werd aangelegd in samenspraak met de Vlaamse Overheid, Departement Landbouw en Visserij (DLV), Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling (ADLO). Proefbedrijf: Wim Demeulenaere, Gits 1.2 Bodemkarakteristieken Bouwvoor Voorvrucht zandleem aardappelen Scheikundige analyse Inagro ph (KCl) 5,5 koolstof (%) 1,1 fosfor (*) 56 kalium (*) 14 magnesium (*) 17 calcium (*) 113 natrium (*) 2,0 (*) Uitgedrukt in mg per 100 gram luchtdroge grond. tamelijk laag tamelijk laag heel hoog normaal normaal normaal tamelijk laag Tabel 2: Evolutie van de nitraatstikstof in de bodem (kg/ha) Stikstofanalyse Diepte (cm) Bij aanleg van de proef 05/04/ Bij de 1 oogst 09/08/ Bij de 2 oogst 08/09/ Bij de 3 oogst 18/10/ N-advies bij planten: 194 EN/ha. 1.3 Proefopzet Volgende 12 cultivars werden vergeleken: Balena, Camus, Denar, Diamant, Monarch, Nun 00730, Otaga, President, Prinz, Rex, Rowena en Talar. Het ras Monarch fungeerde als standaard. De oppervlakte per experimentele eenheid bedroeg 17,64 m² (6,3 m x 2,8 m); er waren 4 parallellen. 1.4 Teeltverloop Zaaien: 18 februari in zaaibakken (voorkieming in frigo bij 5 C) 25 februari: zaaibakken in serre plaatsen bij 17 C Verspenen: 23 maart (perspot 4 cm) Ploegen: 11 april

11 8 Plantklaar leggen: 12 april Planten: datum: 13 april plantafstand: 70 x 35 cm toestand grond: heel goed plantbed (losse en voldoende vochtige bodem) hergroei: goede hergroei dankzij regelmatige beregening Bemesting: 15 maart: 30 ton/ha runderdrijfmest 20 maart: 500 kg/ha patentkali 11 april: 350 kg/ha ammoniumnitraat (27 % N) 10 juni: 500 kg/ha kalknitraat (15,5 % N) Oogst: 8 augustus, 8 september en 17 oktober Tabel 3: Gewasbescherming (werkzame stof + handelsproduct) Datum Werkzame stof Handelsproduct per ha Onkruidbestrijding 11 mei clomazon + linuron + asulam + chloorprofam Insectenbestrijding 16 juni thiacloprid 0,25 l Calypso 30 juni thiacloprid 0,25 l Calypso 20 juli pirimicarb+ ambda-cyhalothrin 1,5 l Okapi 0,18 l Centium + 0,6 l Linuron + 3 l Asulox +1,5 l Cryptic 10 aug lambda-cyhalothrin 0.1 l Karate Zeon 9 sept lambda-cyhalothrin 0.1 l Karate Zeon Ziektebestrijding 30 juni difenoconazool 0,5 l Geyser 20 juli difenoconazool 0,5 l Geyser 9 sept difenoconazool 0,5 l Geyser Op 10/8 en bij iedere ziektebestrijding werd ook nog een bespuiting met boor uitgevoerd (1 l/ha). 1.5 Resultaten Zie hiernavolgende tabellen.

12 9 Tabel 4: Knolselderij vroege teelt - Gewaskenmerken Cultivar Data Plant- Dikte Hergroei Gewashoogte begin lengte wortelhals 7/5 6/6 11/7 4/8 6/9 opkomst (cm) (mm) Balena 9/3 11,8 7,0 9,0 7,3 a 7,0 cd 7,8 cde 7,5 bc Camus 8/3 14,0 7,2 9,0 7,5 a 8,0 ab 9,0 a 8,8 a Denar 12/3 10,0 6,2 9,0 5,8 b 5,0 f 5,8 g 7,0 c Diamant 8/3 15,8 7,6 9,0 7,3 a 7,5 abcd 8,3 abc 8,8 a Monarch 8/3 13,8 8,4 9,0 7,0 a 7,5 abcd 7,3 def 7,3 bc Nun /3 13,0 7,0 9,0 7,5 a 7,3 bcd 7,0 ef 7,0 c Otaga 8/3 14,8 6,8 9,0 6,8 a 7,3 bcd 7,0 ef 7,5 bc President 9/3 13,0 7,2 9,0 7,3 a 7,8 abc 8,0 bcd 8,0 b Prinz 8/3 12,6 6,8 9,0 6,8 a 6,8 de 7,0 ef 7,0 c Rex 7/3 18,4 8,0 9,0 7,3 a 8,3 a 8,8 ab 8,0 b Rowena 8/3 16,0 8,0 9,0 7,0 a 7,3 bcd 8,0 bcd 7,3 bc Talar 10/3 12,0 6,2 9,0 6,8 a 6,0 e 6,8 f 6,8 c Gemiddelde 13,9 7,2 9,0 7,0 7,1 7,5 7,6 K.W.V. P0,05 0,8 0,8 0,7 0,7 V.C. (%) 8,3 8,3 6,7 6,3 P-waarde 0,012 S. 0,000 Z.S. 0,000 Z.S. 0,000 Z.S. Quotering 1 = gering 9 = hoog

13 10 Tabel 5: Knolselderij vroege teelt - Gewaskenmerken (vervolg 1) Cultivar Uniformiteit Grondbedekking % (1) Septoria-aantasting 6/6 11/7 4/8 6/9 11/7 4/8 6/9 8/8 8/9 14/10 Balena 7,5 a 7,8 a 7,8 ab 7,0 bc 32,5 de 66,3 abc 94,5 bc 9,0 9,0 9,0 Camus 6,8 a 3,8 d 6,5 bc 6,5 c 50,8 a 77,5 a 99,0 a 9,0 9,0 9,0 Denar 7,5 a 6,5 bc 7,3 abc 8,0 a 23,3 f 50,0 d 82,5 e 9,0 9,0 9,0 Diamant 7,0 a 6,8 ab 7,0 abc 7,0 bc 43,8 abc 72,5 ab 92,8 cd 9,0 9,0 9,0 Monarch 7,8 a 7,0 ab 6,0 cd 7,0 bc 35,0 cde 63,0 bc 92,0 cd 9,0 9,0 9,0 Nun ,0 a 7,3 ab 6,8 abc 6,5 c 40,8 bcd 68,8 abc 94,0 bcd 9,0 9,0 9,0 Otaga 7,5 a 7,5 ab 7,8 ab 8,0 a 43,8 abc 63,8 bc 98,0 ab 9,0 9,0 9,0 President 7,3 a 5,5 c 5,0 d 6,8 bc 43,8 abc 65,0 bc 92,8 cd 9,0 9,0 9,0 Prinz 6,8 a 7,8 a 7,5 ab 7,5 ab 31,3 ef 68,8 abc 94,3 bcd 9,0 9,0 9,0 Rex 7,5 a 7,0 ab 8,0 a 6,5 c 47,5 ab 71,3 abc 97,0 abc 9,0 9,0 9,0 Rowena 7,0 a 6,5 bc 7,0 abc 6,5 c 32,5 de 71,3 abc 96,0 abc 9,0 9,0 9,0 Talar 7,5 a 7,8 a 7,3 abc 8,0 a 28,8 ef 60,0 cd 86,5 de 9,0 9,0 9,0 Gemiddelde 7,3 6,7 6,9 7,1 38,3 66,5 93,2 9,0 9,0 9,0 K.W.V. P0,05 1,1 1,0 1,2 0,8 (1) V.C. (%) 10,4 10,4 11,5 8,0 14,7 10,5 6,5 P-waarde 0,433 N.S. 0,000 Z.S. 0,000 Z.S. 0,000 Z.S. 0,000 Z.S. 0,000 Z.S. 0,000 Z.S. Quotering 1 = heterogeen veel 9 = uniform geen (1) Duncantoets na transformatie arcsin x.

14 11 Tabel 6: Knolselderij vroege teelt - Gewaskenmerken (vervolg 2) Cultivar Schot (% v/d planten) % planten met Sclerotinia planten Erwinia planten pluim in hart (% van aantal aangetast) (% van aantal aangetast) 8/8 8/9 14/10 8/9 8/8 8/9 14/10 8/8 8/9 14/10 Balena 0,0 0,0 0,0 2,6 ef 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 5,2 b Camus 0,0 0,0 1,0 39,5 b 0,0 0,0 1,0 0,0 0,0 8,3 ab Denar 0,0 0,0 1,0 0,0 f 0,0 1,0 0,0 0,0 1,0 3,2 b Diamant 0,0 0,0 0,0 7,9 def 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 1,0 b Monarch 2,1 0,0 0,0 13,7 de 0,0 3,1 1,0 0,0 0,0 8,3 ab Nun ,0 0,0 1,4 0,0 f 0,0 0,0 0,0 0,0 3,2 18,8 a Otaga 0,0 0,0 0,0 100,0 a 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 3,1 b President 0,0 0,0 0,0 19,0 cd 0,0 1,0 1,0 0,0 1,0 3,1 b Prinz 0,0 0,0 0,0 2,7 ef 0,0 1,0 0,0 0,0 1,0 5,2 b Rex 1,0 0,0 2,1 31,6 bc 1,0 0,0 0,0 0,0 0,0 21,9 a Rowena 0,0 0,0 0,0 8,1 def 1,0 1,0 0,0 0,0 0,0 1,0 b Talar 1,0 2,1 0,0 9,2 def 0,0 1,0 0,0 0,0 0,0 2,1 b Gemiddelde 0,4 0,2 0,5 21,1 0,2 0,8 0,3 0,0 0,6 6,9 K.W.V. P0,05 (1) 10,0 V.C. (%) 30,2 49,0 P-waarde 0,000 Z.S. 0,003 Z.S. (1) Duncantoets na transformatie arcsin x.

15 12 Tabel 7: Knolselderij vroege teelt - Plantkenmerken bij oogst op 8 augustus Cultivar Groei- Bladrijk- Marktbaar Loof- Legering Blad- Bladkleur wijze heid loof stevigheid vergeling Balena 7,0 abc 8,0 cd 7,5 cde 8,8 ab 7,5 abc 9,0 8,0 bc Camus 7,5 ab 9,0 a 8,8 a 7,5 c 7,5 abc 9,0 8,5 ab Denar 6,3 c 7,3 e 7,0 e 8,0 bc 7,8 ab 9,0 9,0 a Diamant 7,3 ab 9,0 a 8,0 bc 7,8 c 7,0 bcd 9,0 7,8 c Monarch 7,5 ab 8,5 abc 8,5 ab 9,0 a 7,8 ab 9,0 9,0 a Nun ,3 ab 8,3 bcd 7,5 cde 9,0 a 7,3 abc 9,0 8,5 ab Otaga 6,8 bc 8,0 cd 7,3 de 6,5 d 6,3 d 9,0 6,5 d President 7,8 a 9,0 a 9,0 a 8,8 ab 7,5 abc 9,0 9,0 a Prinz 7,0 abc 7,8 de 7,3 de 9,0 a 8,0 a 9,0 8,0 bc Rex 7,5 ab 8,8 ab 8,0 bc 8,3 abc 6,8 cd 9,0 7,8 c Rowena 7,5 ab 8,5 abc 7,8 cd 8,0 bc 7,3 abc 9,0 8,0 bc Talar 7,3 ab 7,8 de 7,8 cd 8,0 bc 8,0 a 9,0 8,5 ab Gemiddelde 7,2 8,3 7,9 8,2 7,4 9,0 8,2 K.W.V. P0,05 0,8 0,5 0,6 0,9 0,7 0,6 V.C. (%) 7,5 4,2 5,4 7,2 6,9 4,6 P-waarde 0,030 S. 0,000 Z.S. 0,000 Z.S. 0,000 Z.S. 0,000 Z.S. 0,000 Z.S. Quotering 1 = breed weinig zwak veel bleek 9 = opgericht veel sterk geen donkergroen

16 13 Tabel 8: Knolselderij vroege teelt - Plantkenmerken bij oogst op 8 september Cultivar Groei- Bladrijk- Marktbaar Loof- Legering Bladvergeling Bladkleur wijze heid loof stevigheid Balena 7,0 ab 7,5 cd 6,8 cd 8,0 bc 6,0 bcd 9,0 a 8,3 abcd Camus 7,3 ab 9,0 a 6,5 cd 6,5 e 4,0 ef 9,0 a 8,8 ab Denar 6,5 b 7,3 d 7,8 abc 8,8 ab 7,5 a 9,0 a 8,5 abc Diamant 7,8 a 8,5 ab 6,5 cd 6,8 de 5,0 cde 8,8 a 7,8 bcd Monarch 7,0 ab 8,0 bcd 8,3 a 8,8 ab 6,3 abc 9,0 a 9,0 a Nun ,0 ab 7,5 cd 6,0 de 8,3 ab 4,5 ef 8,8 a 7,8 bcd Otaga 5,8 c 8,3 abc 6,3 d 7,3 cd 6,3 abc 9,0 a 3,5 e President 7,3 ab 8,3 abc 8,8 a 9,0 a 6,8 ab 9,0 a 9,0 a Prinz 7,0 ab 7,8 bcd 8,0 ab 8,5 ab 6,8 ab 9,0 a 8,3 abcd Rex 7,5 a 8,3 abc 5,0 e 7,3 cd 3,5 f 8,8 a 7,3 d Rowena 7,5 a 8,0 bcd 6,8 cd 8,0 bc 5,8 bcd 9,0 a 8,5 abc Talar 7,0 ab 7,3 d 7,0 bcd 8,0 bc 6,8 ab 9,0 a 7,5 cd Gemiddelde 7,0 8,0 7,0 7,9 5,7 8,9 7,8 K.W.V. P0,05 0,7 0,8 1,1 0,7 1,1 0,4 1,0 V.C. (%) 6,6 6,9 11,1 6,0 13,7 2,8 9,3 P-waarde 0,000 Z.S. 0,001 Z.S. 0,000 Z.S. 0,000 Z.S. 0,000 Z.S. 0,607 N.S. 0,000 Z.S. Quotering 1 = breed weinig zwak veel bleek 9 = opgericht veel sterk geen donkergroen

17 14 Tabel 9: Knolselderij vroege teelt - Plantkenmerken (algemeen) Cultivar Blad- Steel- Aantal bladeren 6/9 % niet gelegerd Kwaliteit Marktklaar maken grootte dikte gelegerd niet t.o.v. totaal rechtstaand verse markt (loof) Industrie (knol) 6/9 6/9 gelegerd aantal bladeren loof 8/8 8/9 17/10 8/8 8/9 17/10 Balena 7,0 8,0 13,6 8,6 38,7 8,0 8,0 a 7,8 ab 4,0 6,8 cde 6,8 cd 9,0 Camus 9,0 4,0 18,8 21,8 53,7 5,0 6,8 c 6,0 de 3,0 8,3 a 7,8 ab 9,0 Denar 5,0 7,0 15,0 14,2 48,6 8,0 8,0 a 8,5 a 8,0 6,3 def 6,5 cd 8,0 Diamant 8,0 7,0 12,4 7,4 37,4 6,0 6,8 c 6,5 cd 4,0 8,0 ab 8,5 a 9,0 Monarch 7,0 8,0 9,6 9,0 48,4 9,0 7,5 ab 8,0 ab 6,0 7,0 cd 7,0 bcd 8,0 Nun ,0 4,0 15,8 8,0 33,6 8,0 8,0 a 7,5 b 3,0 8,0 ab 7,0 bcd 7,0 Otaga 6,0 4,0 17,8 18,0 50,3 4,0 7,0 bc 6,5 cd 4,0 7,3 c 7,3 bc 8,0 President 7,0 9,0 13,2 11,6 46,8 9,0 7,5 ab 7,8 ab 7,0 5,8 f 6,0 d 7,0 Prinz 6,0 9,0 11,4 10,6 48,2 9,0 8,0 a 7,5 b 7,0 6,8 cde 6,3 cd 7,0 Rex 8,0 7,0 16,4 7,0 29,9 5,0 7,5 ab 5,3 e 6,0 7,5 bc 8,3 a 7,0 Rowena 7,0 7,0 14,6 7,8 34,8 8,0 7,5 ab 7,3 bc 6,0 7,0 cd 6,5 cd 7,0 Talar 7,0 7,0 15,6 7,2 31,6 8,0 7,8 a 7,3 bc 6,0 6,0 f 6,5 cd 8,0 Gemiddelde 7,1 6,6 14,6 11,1 42,1 7,2 7,5 7,1 5,5 7,1 7,0 7,7 K.W.V. P0,05 0,6 0,9 0,7 0,9 V.C. (%) 5,2 8,6 6,7 8,6 P-waarde 0,000 Z.S. 0,000 Z.S. 0,000 Z.S. 0,000 Z.S. Quotering 1 = klein fijn slecht 9 = groot dik goed

18 15 Tabel 10: Knolselderij vroege teelt - Loof- en knolkenmerken bij oogst op 8 augustus Cultivar Totale Steel- Inplantings- Hoogte Diameter % knollen met (bepaald op 10 knollen) plantlengte lengte breedte knol knol zij- kloven holle meerdere natrot (cm) (cm) (cm) (cm) (cm) scheuten koppen koppen Balena 68,6 cd 22,3 cd 11,1 ab 10,7 ab 14,4 a 5,0 0,0 0,0 0,0 25,0 Camus 79,1 a 29,0 a 11,5 ab 11,1 ab 15,1 a 0,0 35,0 0,0 0,0 20,0 Denar 63,2 d 24,3 bc 10,6 b 9,5 c 12,7 b 0,0 0,0 0,0 0,0 25,0 Diamant 75,5 ab 29,3 a 11,0 ab 11,1 ab 14,7 a 0,0 5,0 0,0 0,0 25,0 Monarch 67,7 cd 18,8 d 11,9 a 11,0 ab 15,6 a 0,0 0,0 0,0 0,0 5,0 Nun ,2 cd 22,8 cd 11,4 ab 11,5 a 14,6 a 0,0 15,0 0,0 0,0 20,0 Otaga 66,0 cd 22,3 cd 10,8 ab 10,7 ab 14,0 ab 0,0 0,0 0,0 50,0 40,0 President 68,9 cd 20,8 cd 11,3 ab 10,5 ab 14,6 a 5,0 0,0 0,0 0,0 55,0 Prinz 65,9 cd 19,0 d 11,2 ab 10,7 ab 14,3 a 5,0 0,0 0,0 0,0 40,0 Rex 76,3 ab 27,3 ab 11,0 ab 11,5 a 15,4 a 0,0 15,0 0,0 0,0 65,0 Rowena 71,0 bc 24,0 bc 11,4 ab 10,8 ab 14,8 a 0,0 5,0 0,0 5,0 20,0 Talar 65,7 cd 22,0 cd 11,2 ab 10,1 bc 14,2 a 0,0 0,0 0,0 0,0 45,0 Gemiddelde 69,5 23,6 11,2 10,8 14,5 0,9 6,8 0,0 5,0 32,7 K.W.V. P0,05 5,6 3,8 1,1 0,9 1,4 V.C. (%) 5,6 11,1 6,7 5,8 6,6 P-waarde 0,000 Z.S. 0,000 Z.S. 0,555 N.S. 0,004 Z.S. 0,020 S.

19 16 Tabel 11: Knolselderij vroege teelt - Loof- en knolkenmerken bij oogst op 8 september Cultivar Totale Steel- Inplantings- Hoogte Doormeter % knollen met looflengte lengte breedte knol knol zij- kloven holle meerdere natrot (cm) (cm) (cm) (cm) (cm) scheuten koppen koppen Balena 71,4 cd 19,0 de 12,9 ab 13,9 abc 18,2 a 0,0 0,0 0,0 10,0 20,0 Camus 78,5 ab 25,8 b 11,6 cd 14,5 ab 17,8 a 0,0 50,0 0,0 55,0 20,0 Denar 66,8 d 23,0 bc 12,8 abc 12,2 d 16,2 b 0,0 0,0 0,0 0,0 30,0 Diamant 79,7 a 28,8 a 11,9 bcd 14,6 ab 17,7 a 0,0 20,0 0,0 0,0 15,0 Monarch 70,5 d 17,3 e 13,0 ab 13,3 c 18,4 a 0,0 0,0 0,0 10,0 15,0 Nun ,3 d 21,8 cd 12,5 abcd 14,6 ab 17,8 a 0,0 15,0 0,0 0,0 15,0 Otaga 70,9 d 22,8 bc 11,3 d 14,1 abc 17,5 ab 0,0 5,0 0,0 100,0 15,0 President 70,8 d 19,0 de 13,2 ab 13,6 bc 17,6 a 0,0 0,0 0,0 0,0 50,0 Prinz 69,3 d 18,0 e 13,7 a 13,9 abc 18,6 a 0,0 0,0 0,0 0,0 45,0 Rex 77,6 abc 25,3 b 11,6 cd 15,0 a 18,7 a 0,0 5,0 0,0 10,0 20,0 Rowena 72,9 bcd 19,8 de 13,0 ab 14,4 abc 18,1 a 0,0 0,0 0,0 0,0 15,0 Talar 69,3 d 19,0 de 13,5 a 13,3 c 17,9 a 5,0 0,0 0,0 10,0 30,0 Gemiddelde 72,1 21,8 12,6 13,9 17,8 0,5 8,6 0,0 16,8 24,5 K.W.V. P0,05 6,0 2,8 1,1 1,0 1,3 V.C. (%) 5,8 9,0 6,2 4,9 4,9 P-waarde 0,000 Z.S. 0,000 Z.S. 0,000 Z.S. 0,000 Z.S. 0,037 S.

20 17 Tabel 12: Knolselderij vroege teelt - Loof- en knolkenmerken bij oogst op 17 oktober Cultivar Totale Steel- Inplantings- Hoogte Doormeter % knollen met looflengte lengte breedte knol knol zij- kloven holle meerdere natrot (cm) (cm) (cm) (cm) (cm) scheuten koppen koppen Balena 72,4 abc 22,8 b 11,2 ab 16,6 abcd 19,8 abc 5,0 0,0 0,0 50,0 50,0 Camus 77,4 ab 30,0 a 10,6 ab 16,6 abcd 18,7 bcd 5,0 25,0 0,0 80,0 35,0 Denar 70,1 cd 29,0 a 11,7 ab 13,9 e 18,0 d 0,0 0,0 10,0 0,0 45,0 Diamant 78,0 a 30,0 a 9,8 b 17,3 ab 19,8 abc 10,0 10,0 0,0 30,0 25,0 Monarch 68,2 cd 18,0 c 11,2 ab 16,1 bcd 20,3 a 0,0 0,0 15,0 65,0 45,0 Nun ,3 d 21,3 bc 10,6 ab 17,2 ab 19,0 abcd 0,0 5,0 0,0 5,0 65,0 Otaga 74,0 abc 27,5 a 11,5 ab 15,7 cd 18,6 cd 0,0 0,0 0,0 100,0 5,0 President 69,5 cd 18,8 bc 12,4 a 16,0 bcd 19,4 abc 5,0 0,0 0,0 75,0 70,0 Prinz 68,1 cd 18,8 bc 12,5 a 16,8 abc 20,3 a 0,0 0,0 0,0 60,0 65,0 Rex 70,7 bcd 22,5 bc 11,1 ab 17,6 a 20,0 ab 5,0 0,0 10,0 45,0 40,0 Rowena 70,3 cd 20,0 bc 11,0 ab 16,3 abcd 20,0 ab 0,0 0,0 5,0 35,0 50,0 Talar 67,7 cd 22,3 bc 11,6 ab 15,4 d 19,8 abc 5,0 0,0 5,0 40,0 40,0 Gemiddelde 70,7 23,5 11,3 16,3 19,4 2,7 3,6 4,1 48,6 44,1 K.W.V. P0,05 6,3 4,1 1,7 1,2 1,2 V.C. (%) 6,1 12,2 10,3 5,0 4,3 P-waarde 0,003 Z.S. 0,000 Z.S. 0,106 N.S. 0,000 Z.S. 0,004 Z.S.

21 18 Tabel 13: Knolselderij vroege teelt -Algemene knolkenmerken op 17/10 (1) Cultivar Vorm Bovengrondse Rooi- score omschrijving knolontwikkeling baar- 17/10 (%) heid (1) Balena 6,3 de hoogrond 4/6 7,0 Camus 5,8 e hoogrond 5/6 8,0 Denar 9,0 a ideaal rond 4/6 7,0 Diamant 7,8 abc hoogrond 6/6 9,0 Monarch 8,5 ab rond tot breedrond 4/6 7,0 Nun ,0 a ideaal rond 5/6 8,0 Otaga 7,0 cde minder rond 4/6 7,0 President 7,3 bcd minder rond 4/6 7,0 Prinz 7,8 abc minder rond 4/6 7,0 Rex 7,0 cde hoogrond 5/6 8,0 Rowena 7,5 bcd minder rond 4/6 7,0 Talar 7,8 abc breedrond 4/6 7,0 Gemiddelde 7,7 7,5 K.W.V. P0,05 1,2 V.C. (%) 10,9 P-waarde 0,000 Z.S. Quotering 1 = trapezium slecht 9 = rond goed (1) Beworteling niet uitgevoerd wegens te veel overwoekering onkruid waardoor onbetrouwbaar. (2) Met klembandrooier.

22 19 Tabel 14: Knolselderij vroege teelt - Kwaliteitsbeoordeling Cultivar Uitwendige kwaliteit Inwendige kwaliteit Vastheid gladheid kleur bruine algemeen kleur vlees holheid bruine algemeen vlekken uitzicht (1) vlekken uitzicht Balena 6,8 cd 7,0 a 5,0 abc 6,3 bc 8,0 a 4,3 ef 7,3 ab 5,5 b 9,0 a Camus 7,3 cd 6,8 a 4,5 abc 5,3 cd 6,3 d 5,2 cd 7,3 ab 4,8 b 9,0 a Denar 8,3 ab 6,3 a 5,5 a 7,0 ab 6,8 cd 6,9 a 7,8 a 6,0 b 8,5 b Diamant 8,8 a 6,8 a 4,8 abc 7,8 a 7,3 bc 5,7 bc 7,3 ab 5,8 b 9,0 a Monarch 6,8 cd 6,5 a 4,5 abc 7,0 ab 7,9 ab 4,1 f 6,3 c 5,8 b 9,0 a Nun ,8 bc 6,5 a 5,0 abc 7,8 a 7,7 ab 7,0 a 7,3 ab 7,5 a 9,0 a Otaga 6,3 d 6,3 a 5,0 abc 3,8 e 7,5 ab 6,5 a 7,8 a 5,8 b 9,0 a President 6,5 d 6,3 a 4,0 bc 4,8 de 6,8 cd 6,3 ab 7,0 abc 5,3 b 9,0 a Prinz 6,8 cd 6,5 a 5,5 a 6,3 bc 7,6 ab 5,3 cd 6,3 c 5,0 b 9,0 a Rex 6,5 d 6,8 a 5,3 ab 6,5 abc 7,5 abc 4,6 def 7,8 a 5,5 b 9,0 a Rowena 7,8 bc 6,3 a 3,8 c 5,8 bcd 7,5 abc 4,9 cdef 6,8 bc 5,5 b 9,0 a Talar 7,8 bc 6,3 a 5,0 abc 6,3 bc 7,6 ab 5,0 cde 7,0 abc 5,0 b 8,8 ab Gemiddelde 7,3 6,5 4,8 6,2 7,3 5,6 7,1 5,6 8,9 K.W.V. P0,05 0,9 0,8 1,3 1,2 0,6 0,7 0,8 1,1 0,3 V.C. (%) 8,4 8,5 18,1 13,6 5,8 9,4 8,0 14,1 2,5 P-waarde 0,000 Z.S. 0,550 N.S. 0,155 N.S. 0,000 Z.S. 0,000 Z.S. 0,000 Z.S. 0,003 Z.S. 0,004 Z.S. 0,077 N.S. Quotering 1 = ruw bruin veel slecht bruin hol veel slecht zacht 9 = effen wit geen goed wit niet hol geen goed hard (1) Beoordeling op algemene uitwendige kenmerken inclusief aanwezigheid kloven en meerdere koppen.

23 20 Tabel 15: Knolselderij vroege teelt - Opbrengst bij oogst op 8 augustus Cultivar Opbrengst Stukgewicht Stukgewicht Gewicht Gewichtsprocent veilingklaar product (met loof) veilingklaar product (met loof) knol volledig loof marktbaar loof t.o.v. ton/ha relatief (%) gram relatief (%) gram relatief (%) gram relatief (%) totale loofmassa Balena 58,6 abc 90, ab 85,4 910 bc 82,7 747 bc 83,7 55,1 abcd Camus 68,2 a 105, a 101, a 108,1 985 a 110,2 58,1 abc Denar 51,0 c 78, b 79,3 781 c 71,0 900 ab 100,7 61,8 a Diamant 62,3 abc 96, ab 92, ab 95,4 818 abc 91,6 59,4 abc Monarch 64,7 ab 100, a 100, ab 100,0 893 ab 100,0 56,6 abcd Nun ,9 abc 97, ab 92, ab 98,7 694 c 77,7 54,6 bcd Otaga 60,3 abc 93, ab 87, abc 91,5 761 bc 85,2 51,2 d President 63,7 ab 98, ab 93,9 955 abc 86,8 966 a 108,2 60,8 ab Prinz 59,8 abc 92, ab 87,3 914 bc 83,1 765 bc 85,6 58,7 abc Rex 66,0 a 102, a 99, ab 97,4 914 ab 102,3 52,8 cd Rowena 59,0 abc 91, ab 89,9 943 abc 85,7 854 abc 95,7 55,0 abcd Talar 52,9 bc 81, b 79,4 853 bc 77,5 765 bc 85,6 55,5 abcd Gemiddelde 61, ,8 K.W.V. P0,05 10, (1) V.C. (%) 11, ,6 P-waarde 0,065 N.S. 0,047 S. 0,028 S. 0,005 Z.S. 0,013 S. (1) Duncantoets na transformatie arcsin x.

24 21 Tabel 16: Knolselderij vroege teelt - Opbrengst bij oogst op 8 september Cultivar Opbrengst Stukgewicht Stukgewicht Gewicht Gewichtsprocent veilingklaar product (met loof) veilingklaar product (met loof) knol volledig loof marktbaar loof t.o.v. ton/ha relatief (%) gram relatief (%) gram relatief (%) gram relatief (%) totale loofmassa Balena 86,4 ab 94, a 92, ab 99,0 863 abc 91,9 27,2 cd Camus 99,5 a 108, a 101, ab 99,1 956 ab 101,8 32,8 bc Denar 76,0 b 83, a 83, b 80,8 869 abc 92,5 51,3 a Diamant 88,2 ab 96, a 93, a 101,6 818 bcd 87,2 29,0 bc Monarch 91,5 ab 100, a 100, ab 100,0 939 ab 100,0 32,8 bc Nun ,9 ab 95, a 97, a 105,7 694 d 73,9 25,5 cd Otaga 91,9 ab 100, a 101, ab 99,6 922 ab 98,2 48,9 a President 85,4 ab 93, a 91, ab 92,4 986 a 105,0 36,3 b Prinz 83,4 ab 91, a 94, a 100,5 860 abc 91,6 31,3 bc Rex 93,3 ab 101, a 96, a 100,8 732 cd 77,9 20,1 d Rowena 82,0 ab 89, a 90, ab 96,2 881 ab 93,8 25,2 cd Talar 74,9 b 81, a 83, ab 91,9 901 ab 95,9 32,3 bc Gemiddelde 86, ,2 K.W.V. P0,05 16, (1) V.C. (%) 12, ,3 P-waarde 0,123 N.S. 0,237 N.S. 0,322 N.S. 0,000 Z.S. 0,000 Z.S. (1) Duncantoets na transformatie arcsin x.

25 22 Tabel 17: Knolselderij vroege teelt - Opbrengst bij oogst op 17 oktober Cultivar Opbrengst Stukgewicht Stukgewicht Gewicht Gewichtsprocent veilingklaar product (met loof) veilingklaar product (met loof) knol volledig loof marktbaar loof t.o.v. ton/ha relatief (%) gram relatief (%) gram relatief (%) gram relatief (%) totale loofmassa Balena 105,8 ab 104, ab 97, a 97,7 642 bcd 106,7 33,2 bc Camus 108,1 ab 106, a 100, ab 94,9 742 abc 123,3 28,0 cd Denar 95,2 ab 94, b 82, b 78,8 586 cd 97,3 48,2 ab Diamant 115,4 a 113, a 100, a 103,4 557 cde 92,6 17,5 d Monarch 101,3 ab 100, a 100, a 100,0 602 bcd 100,0 37,0 abc Nun ,0 b 88, ab 96, a 100,6 394 e 65,4 27,5 cd Otaga 111,1 ab 109, a 99, ab 90,3 903 a 150,1 51,3 a President 107,4 ab 106, a 98, ab 96,1 777 ab 129,2 37,6 abc Prinz 108,3 ab 106, a 99, a 105,7 698 bc 116,1 34,4 bc Rex 90,1 b 88, a 101, a 102,9 497 de 82,7 23,5 cd Rowena 110,4 ab 109, ab 94, ab 89,4 594 bcd 98,8 34,8 bc Talar 96,2 ab 94, ab 88, ab 87,7 601 bcd 99,9 26,9 cd Gemiddelde 103, ,3 K.W.V. P0,05 20, (1) V.C. (%) 12, ,4 P-waarde 0,115 N.S. 0,210 N.S. 0,035 S. 0,000 Z.S. 0,000 Z.S. (1) Duncantoets na transformatie arcsin x.

26 23 Tabel 18: Knolselderij vroege teelt - Sortering volgens knolgewicht - oogst 8 augustus Cultivar Sortering naar aantal (%) Sortering naar gewicht (%) < 800 g g g g g > 1600 g < 800 g g g g g > 1600 g Balena 40,0 ab 15,0 c 40,0 ab 5,0 a 0,0 0,0 37,1 ab 14,4 b 42,5 ab 6,1 a 0,0 0,0 Camus 5,0 b 10,0 c 40,0 ab 40,0 a 0,0 5,0 3,8 b 8,5 b 38,8 ab 41,4 a 0,0 7,4 Denar 60,0 a 35,0 abc 5,0 b 0,0 a 0,0 0,0 56,2 a 37,5 ab 6,3 b 0,0 a 0,0 0,0 Diamant 5,0 b 20,0 bc 60,0 a 10,0 a 5,0 0,0 3,7 b 17,7 b 61,6 a 10,6 a 6,4 0,0 Monarch 10,0 b 15,0 c 45,0 ab 30,0 a 0,0 0,0 7,7 b 14,2 b 45,4 ab 32,7 a 0,0 0,0 Nun ,0 b 20,0 bc 30,0 ab 40,0 a 0,0 0,0 8,4 b 21,0 b 27,9 ab 42,7 a 0,0 0,0 Otaga 15,0 ab 35,0 abc 30,0 ab 15,0 a 5,0 0,0 10,3 b 34,3 ab 31,2 ab 17,4 a 6,9 0,0 President 25,0 ab 35,0 abc 25,0 ab 15,0 a 0,0 0,0 22,4 ab 32,0 ab 27,0 ab 18,6 a 0,0 0,0 Prinz 40,0 ab 20,0 bc 40,0 ab 0,0 a 0,0 0,0 37,6 ab 21,3 ab 41,2 ab 0,0 a 0,0 0,0 Rex 5,0 b 35,0 abc 35,0 ab 20,0 a 5,0 0,0 3,6 b 31,0 ab 35,8 ab 23,2 a 6,4 0,0 Rowena 15,0 b 60,0 a 20,0 ab 5,0 a 0,0 0,0 13,8 b 58,2 a 22,1 ab 5,9 a 0,0 0,0 Talar 35,0 ab 55,0 ab 5,0 b 5,0 a 0,0 0,0 30,3 ab 58,4 a 5,4 b 5,9 a 0,0 0,0 Gemiddelde 20,5 30,9 30,5 16,4 1,4 0,5 18,0 30,4 31,2 18,0 1,8 0,7 K.W.V. P0,05 (1) (1) V.C. (%) 86,8 52,2 72,6 100,1 87,1 51,6 72,2 100,6 P-waarde 0,138 N.S. 0,049 S. 0,370 N.S. 0,225 N.S. 0,109 N.S. 0,330 S. 0,385 N.S. 0,244 N.S. (1) Duncantoets na transformatie arcsin x.

27 24 Tabel 19: Knolselderij vroege teelt - Sortering volgens knoldiameter - oogst 8 augustus Cultivar Sortering naar aantal (%) Sortering naar gewicht (%) < 14 cm cm > 16 cm < 14 cm cm > 16 cm Balena 35,0 ab 55,0 ab 10,0 ab 34,0 ab 53,7 ab 12,3 ab Camus 5,0 b 75,0 ab 20,0 ab 4,2 b 74,5 ab 21,3 ab Denar 75,0 a 22,4 b 2,6 ab 73,1 a 24,3 b 2,6 ab Diamant 30,0 ab 60,0 ab 10,0 ab 28,8 ab 61,1 ab 10,1 ab Monarch 5,0 b 55,0 ab 40,0 a 3,9 b 55,7 ab 40,4 a Nun ,0 b 65,0 ab 15,0 ab 19,2 b 66,2 ab 14,5 ab Otaga 35,0 ab 65,0 ab 0,0 b 31,1 ab 69,0 ab 0,0 b President 15,0 b 85,0 a 0,0 b 13,5 b 86,5 a 0,0 b Prinz 25,0 ab 65,0 ab 10,0 ab 23,4 ab 66,4 ab 10,2 ab Rex 5,0 b 90,0 a 5,0 ab 5,1 b 89,5 a 5,4 ab Rowena 10,0 b 70,0 ab 20,0 ab 9,6 b 68,1 ab 22,3 ab Talar 40,0 ab 55,0 ab 5,0 ab 39,6 ab 54,7 ab 5,7 ab Gemiddelde 24,1 64,3 11,6 22,9 65,1 12,0 K.W.V. P0,05 (1) V.C. (%) 82,6 37,8 99,0 82,8 37,1 99,0 P-waarde 0,170 N.S. 0,351 N.S. 0,257 N.S. 0,161 N.S. 0,338 N.S. 0,262 N.S. (1) Duncantoets na transformatie arcsin x.

28 25 Tabel 20: Knolselderij vroege teelt - Sortering volgens knolgewicht met loof - oogst 8 augustus Cultivar Sortering naar aantal (%) Sortering naar gewicht (%) < 800 g g g g g > 1750 g < 800 g g g g g > 1750 g Balena 0,0 10,0 22,5 b 30,0 a 30,0 ab 7,5 bcd 0,0 8,5 21,1 ab 29,8 a 31,9 a 8,8 bcd Camus 0,0 0,0 7,5 b 25,0 a 32,5 ab 35,0 a 0,0 0,0 5,3 b 21,9 a 31,7 a 41,1 a Denar 0,0 0,0 52,5 a 42,5 a 5,0 b 0,0 d 0,0 0,0 47,4 a 46,2 a 6,4 a 0,0 d Diamant 0,0 0,0 7,5 b 50,0 a 35,0 ab 7,5 bcd 0,0 0,0 6,2 b 46,9 a 37,5 a 9,5 bcd Monarch 0,0 0,0 7,5 b 27,5 a 30,0 ab 35,0 ab 0,0 0,0 6,3 b 26,5 a 29,2 a 37,9 ab Nun ,0 5,0 10,0 b 27,5 a 50,0 a 7,5 bcd 0,0 3,8 9,6 b 27,4 a 50,4 a 8,8 bcd Otaga 2,5 0,0 10,0 b 40,0 a 37,5 ab 10,0 abcd 1,1 0,0 9,3 b 38,7 a 39,0 a 12,0 abcd President 0,0 2,5 15,0 b 27,5 a 27,5 ab 27,5 abc 0,0 1,9 11,3 b 26,9 a 28,4 a 31,5 abc Prinz 0,0 5,0 20,0 b 40,0 a 27,5 ab 7,5 bcd 0,0 3,6 19,1 b 40,7 a 27,8 a 8,9 bcd Rex 0,0 0,0 5,0 b 37,5 a 35,0 ab 22,5 abcd 0,0 0,0 3,6 b 34,0 a 35,9 a 26,6 abc Rowena 0,0 0,0 17,5 b 42,5 a 27,5 ab 12,5 abcd 0,0 0,0 15,7 b 41,2 a 28,4 a 14,7 abcd Talar 2,5 7,5 30,0 ab 42,5 a 15,0 ab 2,5 cd 1,6 5,8 28,3 ab 43,9 a 17,1 a 3,3 cd Gemiddelde 0,5 1,8 16,6 36,6 29,3 15,2 0,2 1,4 14,7 35,8 30,2 17,7 K.W.V. P0,05 (1) (1) V.C. (%) 95,0 32,6 55,6 62,4 64,4 34,7 55,4 63,0 P-waarde 0,012 S. 0,546 N.S. 0,537 N.S. 0,018 S. 0,034 S. 0,523 N.S. 0,608 N.S. 0,018 S. (1) Duncantoets na transformatie arcsin x.

29 26 Tabel 21: Knolselderij vroege teelt - Sortering volgens knolgewicht - oogst 8 september Cultivar Sortering naar aantal (%) Sortering naar gewicht (%) < 800 g g g g g > 1600 g < 800 g g g g g > 1600 g Balena 0,0 0,0 0,0 0,0 15,0 b 85,0 ab 0,0 0,0 0,0 0,0 13,7 b 86,3 ab Camus 0,0 0,0 0,0 5,0 10,0 b 85,0 ab 0,0 0,0 0,0 3,5 7,4 b 89,1 ab Denar 0,0 0,0 5,0 15,0 45,0 a 35,0 c 0,0 0,0 3,9 12,9 41,5 a 41,8 c Diamant 0,0 0,0 0,0 5,0 5,0 b 90,0 ab 0,0 0,0 0,0 4,0 3,3 b 92,8 ab Monarch 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 b 100,0 a 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 b 100,0 a Nun ,0 0,0 0,0 0,0 0,0 b 100,0 a 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 b 100,0 a Otaga 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 b 100,0 a 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 b 100,0 a President 0,0 0,0 15,0 5,0 5,0 b 75,0 b 0,0 0,0 9,9 3,6 4,8 b 81,6 b Prinz 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 b 100,0 a 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 b 100,0 a Rex 0,0 0,0 0,0 0,0 5,0 b 95,0 ab 0,0 0,0 0,0 0,0 4,3 b 95,7 ab Rowena 0,0 0,0 0,0 0,0 15,0 b 85,0 ab 0,0 0,0 0,0 0,0 12,0 b 88,0 ab Talar 0,0 0,0 0,0 10,0 10,0 b 80,0 ab 0,0 0,0 0,0 7,7 10,0 b 82,3 ab Gemiddelde 0,0 0,0 1,8 3,6 8,6 85,9 0,0 0,0 1,3 2,9 7,6 88,3 K.W.V. P0,05 (1) (1) V.C. (%) 86,5 17,6 84,8 15,7 P-waarde 0,015 S. 0,000 Z.S. 0,014 S. 0,000 Z.S. (1) Duncantoets na transformatie arcsin x.

30 27 Tabel 22: Knolselderij vroege teelt - Sortering volgens knoldiameter - oogst 8 september Cultivar Sortering naar aantal (%) Sortering naar gewicht (%) < 14 cm cm > 16 cm < 14 cm cm > 16 cm Balena 0,0 0,0 b 100,0 a 0,0 0,0 b 100,0 a Camus 0,0 5,0 b 95,0 a 0,0 3,9 b 96,1 a Denar 0,0 39,1 a 60,9 b 0,0 35,8 a 64,2 b Diamant 0,0 10,0 ab 90,0 ab 0,0 8,6 ab 91,4 ab Monarch 0,0 0,0 b 100,0 a 0,0 0,0 b 100,0 a Nun ,0 10,0 ab 90,0 ab 0,0 9,5 b 90,5 ab Otaga 0,0 5,0 b 95,0 a 0,0 4,7 b 95,3 a President 0,0 15,0 ab 85,0 ab 0,0 10,2 ab 89,8 ab Prinz 0,0 0,0 b 100,0 a 0,0 0,0 b 100,0 a Rex 0,0 5,0 b 95,0 a 0,0 4,7 b 95,3 a Rowena 0,0 5,0 b 95,0 a 0,0 3,8 b 96,2 a Talar 0,0 15,0 ab 85,0 ab 0,0 12,1 ab 87,9 ab Gemiddelde 0,0 9,9 90,1 0,0 8,5 91,5 K.W.V. P0,05 (1) (1) V.C. (%) 92,6 18,6 89,4 16,8 P-waarde 0,233 N.S. 0,281 N.S. 0,234 N.S. 0,286 N.S. (1) Duncantoets na transformatie arcsin x.

31 28 Tabel 23: Knolselderij vroege teelt - Sortering volgens knolgewicht met loof - oogst 8 september Cultivar Sortering naar aantal (%) Sortering naar gewicht (%) < 800 g g g g g > 1750 g < 800 g g g g g > 1750 g Balena 0,0 0,0 0,0 0,0 10,0 ab 90,0 abc 0,0 0,0 0,0 0,0 9,4 ab 90,7 abcd Camus 0,0 0,0 0,0 0,0 12,5 ab 87,5 abc 0,0 0,0 0,0 0,0 9,3 ab 90,7 abcd Denar 0,0 0,0 0,0 7,5 17,5 a 75,0 bc 0,0 0,0 0,0 5,7 15,2 a 79,2 d Diamant 0,0 0,0 0,0 2,5 7,5 ab 90,0 abc 0,0 0,0 0,0 1,5 5,9 ab 92,6 abcd Monarch 0,0 0,0 0,0 0,0 2,5 ab 97,5 a 0,0 0,0 0,0 0,0 2,0 ab 98,0 ab Nun ,0 0,0 0,0 0,0 0,0 b 100,0 a 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 b 100,0 a Otaga 0,0 0,0 0,0 2,5 2,5 ab 95,0 ab 0,0 0,0 0,0 1,6 2,0 ab 96,4 abc President 0,0 0,0 2,5 7,5 15,0 ab 75,0 bc 0,0 0,0 1,3 5,4 12,3 ab 81,0 bcd Prinz 0,0 0,0 0,0 0,0 10,0 ab 90,0 abc 0,0 0,0 0,0 0,0 8,4 ab 91,6 abcd Rex 0,0 0,0 0,0 0,0 5,0 ab 95,0 ab 0,0 0,0 0,0 0,0 4,1 ab 95,9 abc Rowena 0,0 0,0 0,0 2,5 5,0 ab 92,5 abc 0,0 0,0 0,0 1,7 4,1 ab 94,2 abcd Talar 0,0 0,0 2,5 12,5 15,0 ab 70,0 c 0,0 0,0 1,2 8,3 12,8 ab 77,7 cd Gemiddelde 0,0 0,0 0,5 3,2 8,4 88,0 0,0 0,0 0,2 2,2 6,9 90,7 K.W.V. P0,05 (1) (1) V.C. (%) 68,0 17,4 66,2 15,0 P-waarde 0,258 N.S. 0,038 S. 0,284 N.S. 0,057 N.S. (1) Duncantoets na transformatie arcsin x.

32 29 Tabel 24: Knolselderij vroege teelt - Sortering volgens knolgewicht - oogst 17 oktober Cultivar Sortering naar aantal (%) Sortering naar gewicht (%) < 800 g g g g g > 1600 g < 800 g g g g g > 1600 g Balena 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 100,0 a 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 100,0 a Camus 0,0 0,0 0,0 0,0 5,0 95,0 ab 0,0 0,0 0,0 0,0 3,4 96,6 ab Denar 0,0 0,0 10,0 0,0 0,0 90,0 b 0,0 0,0 5,7 0,0 0,0 94,3 b Diamant 0,0 5,0 0,0 0,0 0,0 95,0 ab 0,0 1,9 0,0 0,0 0,0 98,1 ab Monarch 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 100,0 a 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 100,0 a Nun ,0 0,0 0,0 0,0 0,0 100,0 a 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 100,0 a Otaga 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 100,0 a 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 100,0 a President 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 100,0 a 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 100,0 a Prinz 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 100,0 a 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 100,0 a Rex 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 100,0 a 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 100,0 a Rowena 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 100,0 a 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 100,0 a Talar 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 100,0 a 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 100,0 a Gemiddelde 0,0 0,5 0,9 0,0 0,5 98,2 0,0 0,2 0,5 0,0 0,3 99,0 K.W.V. P0,05 (1) (1) V.C. (%) 7,8 5,5 P-waarde 0,178 N.S. 0,165 N.S. (1) Duncantoets na transformatie arcsin x.

33 30 Tabel 25: Knolselderij vroege teelt - Sortering volgens knoldiameter - oogst 17 oktober Cultivar Sortering naar aantal (%) Sortering naar gewicht (%) < 14 cm cm > 16 cm < 14 cm cm > 16 cm Balena 0,0 0,0 100,0 0,0 0,0 100,0 Camus 0,0 5,0 95,0 0,0 3,5 96,5 Denar 0,0 5,0 95,0 0,0 6,3 93,7 Diamant 0,0 0,0 100,0 0,0 0,0 100,0 Monarch 0,0 0,0 100,0 0,0 0,0 100,0 Nun ,0 0,0 100,0 0,0 0,0 100,0 Otaga 0,0 0,0 100,0 0,0 0,0 100,0 President 0,0 0,0 100,0 0,0 0,0 100,0 Prinz 0,0 0,0 100,0 0,0 0,0 100,0 Rex 0,0 0,0 100,0 0,0 0,0 100,0 Rowena 0,0 0,0 100,0 0,0 0,0 100,0 Talar 0,0 0,0 100,0 0,0 0,0 100,0 Gemiddelde 0,0 0,9 99,1 0,0 0,9 99,1

34 31 Tabel 26: Knolselderij vroege teelt - Sortering volgens knolgewicht met loof - oogst 17 oktober Cultivar Sortering naar aantal (%) Sortering naar gewicht (%) < 800 g g g g g > 1750 g < 800 g g g g g > 1750 g Balena 0,0 0,0 0,0 0,0 2,5 97,5 a 0,0 0,0 0,0 0,0 1,9 98,1 a Camus 0,0 0,0 0,0 0,0 5,0 95,0 a 0,0 0,0 0,0 0,0 3,6 96,4 a Denar 2,5 0,0 0,0 0,0 2,5 95,0 a 0,5 0,0 0,0 0,0 1,7 97,9 a Diamant 0,0 2,5 0,0 0,0 0,0 97,5 a 0,0 0,8 0,0 0,0 0,0 99,2 a Monarch 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 100,0 a 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 100,0 a Nun ,0 0,0 0,0 0,0 0,0 100,0 a 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 100,0 a Otaga 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 100,0 a 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 100,0 a President 0,0 0,0 0,0 2,5 0,0 97,5 a 0,0 0,0 0,0 1,3 0,0 98,7 a Prinz 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 100,0 a 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 100,0 a Rex 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 100,0 a 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 100,0 a Rowena 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 100,0 a 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 100,0 a Talar 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 100,0 a 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 100,0 a Gemiddelde 0,2 0,2 0,0 0,2 0,7 98,6 0,0 0,1 0,0 0,1 0,5 99,3 K.W.V. P0,05 (1) (1) V.C. (%) 7,2 5,3 P-waarde 0,480 N.S. 0,616 N.S. (1) Duncantoets na transformatie arcsin x.

35 32 Tabel 27: Knolselderij vroege teelt - demoproef schotgevoeligheid 2011 Cultivar Zaadhuis Plantlengte % planten met schot % knollen bij 11/7 8/8 6/9 17/10 met meerdere uitplanten koppen (cm) 17/10 Balena Bejo 8,0 0,0 0,0 0,0 0,0 41,7 Camus ILVO 10,0 0,0 0,0 0,0 0,0 66,7 Denar Plantico 7,0 0,0 0,0 0,0 0,0 19,4 Diamant Bejo 8,0 0,0 0,0 0,0 0,0 44,4 Monarch Nunhems 7,0 0,0 0,0 0,0 0,0 16,7 Nun Nunhems 8,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Otaga Rijk Zwaan 8,0 0,0 0,0 0,0 0,0 100,0 President Rijk Zwaan 9,0 0,0 0,0 0,0 0,0 19,4 Prinz Nunhems 8,0 0,0 0,0 0,0 0,0 5,6 Rex Rijk Zwaan 11,0 0,0 0,0 0,0 0,0 11,1 Rowena Bejo 9,0 0,0 0,0 0,0 0,0 5,6 Talar Plantico 7,0 0,0 0,0 3,0 3,0 20,0 Gemiddelde 8,3 0,0 0,0 0,3 0,3 29,2

36 Voornaamste bevindingen Het uitplanten gebeurde onder optimale omstandigheden en de hergroei verliep vlot. Na het planten werd het proefveld afgedekt met kunstvliesdoek om schot te vermijden. Deze afdekking werd drie weken na planten (7 mei) weggenomen omdat geen koude nachten meer werden voorspeld en ook om een onkruidbestrijding uit te voeren. Omdat geen koude nachten voorkwamen in april, bleek achteraf deze afdekking overbodig. Het gaf geen zichtbaar voordeel maar wel meer en groter onkruid en meer arbeidsuren. Beregening was in deze proef meer dan noodzakelijk gezien de extreem droge en warme weersomstandigheden vanaf planten tot eind juni. Dit gaf als voordeel dat er een vlugge groei was (mits regelmatig voldoende beregening) zodat al begin augustus een marktbaar gewas werd bekomen. Beregening heeft naar proefopzet wel het gevaar dat heterogene toediening invloed kan hebben op de proefresultaten, wat in deze proef wel enigszins het geval was. De beregening gebeurde met het buizensysteem waardoor de hele breedte van het proefveld niet beregend kon worden in 1 keer, dus moesten de buizen regelmatig verlegd worden. Dit gaf tot gevolg dat de linkerhelft van het proefveld meer beregend werd, wat niet voorzien was in de proefschikking (blokverdeling lag dwars op deze gradiënt). Dit is merkbaar aan de algemeen hoge V.C. %. Bij de 1 ste oogst op 8 augustus bezaten alle rassen nog een voldoende goede loofkwaliteit maar de langere rassen (Camus, Diamant, Rex) waren minder goed naar presentatie toe in de veilingbak en bezaten ook vlugger slapper loof. Bij de 2 de oogst op 8 september was het loof algemeen nog gezond maar was er al meer niet marktbaar loof aanwezig. Bij de 3 de oogst op 17 oktober was het gewas algemeen niet meer zo geschikt voor levering met loof naar de verse markt. Er was algemeen een wildgroei van onkruid in combinatie met een fel, wat overrijp wordend gewas. Dit uitte zich in relatief veel knollen met meerdere koppen en/of natrot. De loofkwaliteit was op het eerste zicht nog relatief goed maar veel planten bezaten hartrotte blaadjes waarmee echter geen rekening werd gehouden bij het bepalen van het stukgewicht maar wat bij levering naar de verse markt niet gewenst is. Daarnaast waren er ook regelmatig knollen met begin van aantasting door Erwinia (stinkend rot in onderste helft knol). Deze aantasting kwam vooral plaatselijk voor en is wellicht minder rasgebonden gezien de heel hoge V.C. % bij verwerking van deze parameter. Septoria werd op geen enkel moment vastgesteld. Demoproef schieters Er werden geen schieters aangetroffen. Zoals al vermeld kwamen er geen koude nachten voor in april waardoor er geen rasverschillen konden vastgesteld worden. Het % knollen met meerdere koppen in deze demo was ook gelijklopend als in de eigenlijke rassenproef. 1.7 Besluit Onder de gegeven omstandigheden (zeer sterke groei dankzij warm weer en intense beregening) bleken de meeste rassen geschikt voor levering naar de verse markt. Volgende rassen zeer geschikt voor vroege levering met loof: Monarch (Nunhems), Balena (Bejo), President (Rijk Zwaan), Prinz (Nunhems) en Rowena (Bejo). Denar en Talar (Plantico) hadden ook wel zeer goede loofkenmerken maar zijn zeer traag groeiende rassen wat zich vertaalde in een lager stukgewicht. Nun (Nunhems) scoorde zeer goed naar knolkenmerken (kwaliteit en stukgewicht) maar bleek minder bladrijk. Camus (Ilvo), Diamant (Bejo) en Rex (Nunhems) bleken onder de gegeven omstandigheden niet geschikt wegens hun te felle loofontwikkeling. Camus behaalde anders wel zeer hoge stukgewichten maar is gevoelig voor meerdere koppen en kloven. Otaga (Rijk Zwaan) viel in deze proef wat tegen wegens z n mindere loofkenmerken en vooral door vorming van meerdere koppen. Individuele rasbespreking De bespreking gebeurt alfabetisch. Balena (Bejo): Gemiddelde tot goede loofkenmerken. Hoogronde knol, van goede kwaliteit maar wel wat meer inwendig hol. Iets lagere opbrengsten en stukgewichten vooral bij 1 en 2 oogsttijdstip. Camus (ILVO): Vlugge, felle maar meer heterogene loofontwikkeling met vlugge grondbedekking tot gevolg. Lange tot te lange en slappe stelen waardoor minder geschikt voor levering met loof.

37 34 Hoogronde knol gevoelig is voor kloven en meerdere koppen en ook wat meer gevoelig voor pluimvorming in hart van plant. Vlot te rooien en marktklaar te maken knol wegens meer bovengroei. Iets mindere inwendige knolkwaliteit wegens minder witte vleeskleur. Hoge tot zeer hoge opbrengst en stukgewichten vooral bij 1 en 2 oogsttijdstip. Denar (Plantico): Late opkomst. Traag groeiend gewas met kortere en uniforme loofvorming en trage grondbedekking tot gevolg. Minder bladrijk maar anders goede loofkenmerken (hoger percentage marktbaar loof) waardoor vlot marktklaar te maken loof, zelfs op het 3 oogsttijdstip. Ronde en kleinere knol. Betere uitwendige knolkwaliteit zonder meerdere koppen zelfs niet op het 3 oogsttijdstip. Ook betere inwendige kwaliteit wegens minder inwendig hol. Lagere tot lage opbrengst en stukgewichten met en duidelijk kleinere sortering tot gevolg. Diamant (Bejo): Vluggere loofontwikkeling met vluggere grondbedekking tot gevolg. Lange tot te lange en slappe stelen waardoor minder geschikt voor levering met loof wegens moeilijker marktklaar te maken. Wel zeer vlot te rooien en marktklaar te maken van de knol wegens volledige bovengroei en hoogronde knolvorm. Wat gevoelig voor kloven maar anders zeer goede uitwendige kwaliteit, inwendig ook goed. Goede tot hogere opbrengsten en stukgewichten. Monarch (Nunhems): Goede tot zeer goede loofkenmerken. Brede ronde knolvorm waardoor ook vlug grovere sortering naar diameter toe. Goede knolkwaliteit behalve inwendig meer hol en bruine stippen. Hoge opbrengsten en stukgewichten vooral op het bij 1 en 2 oogsttijdstip. Nun (Nunhems): Goede loofkenmerken op 1 oogsttijdstip (kort en zeer stevig loof) maar wel minder bladrijk, waardoor op 3 oogsttijdstip weinig marktbaar loof. Geen pluimvorming in het hart van de plant. Mooi ronde knol, licht gevoelig voor vorming van kloven. Anders zeer goede kwaliteit zowel uitwendig als inwendig. Gemiddelde tot iets hogere opbrengst en stukgewichten, wel lagere opbrengst bij 3 oogsttijdstip als gevolg van hoger % knollen met Erwinia. Otaga (Rijk Zwaan): Zeer goed herkenbaar aan de blekere bladkleur minder goede tot slechte loofkenmerken (korter bleek loof met opengaande groeiwijze en vlugge legering) waardoor ook minder goed marktklaar te maken en ook gevoelig voor pluimvorming in het hart van de plant. Behoorlijk ronde knol, zeer gevoelig voor vorming van meerdere koppen. Gemiddelde tot inwendig iets betere knolkwaliteit. Gemiddelde tot iets hogere opbrengst en stukgewichten op later oogsttijdstip. President (Rijk Zwaan): Zeer goede loofkenmerken met kortere, dikkere en stevige stelen met donkergroen blad. In later oogsttijdstip wel gevoelig voor meerdere koppen. Iets minder vlot manueel te oogsten en schonen van knol. Iets mindere uitwendige knolkwaliteit en gemiddelde inwendige knolkwaliteit. Gemiddelde opbrengst en sortering. Prinz (Nunhems): Betere loofkenmerken, kortere, dikkere en stevige stelen. Bredere knol die iets minder goed kuist met behoorlijk uitwendige en inwendige kwaliteit (iets meer inwendige bruine vlekken). Gemiddelde tot iets lagere opbrengst en stukgewichten. Rex (Nunhems): Minder goede loofkenmerken, langere plant met minder marktbaar, minder stevig en bleker loof. Wat meer gevoelig voor pluimvorming in het hart van de plant. Bredere, hoge en ronde knol met behoorlijke knolkenmerken, behalve wat meer inwendige holheid. Hogere tot hoge opbrengst en stukgewichten vooral bij 1 oogsttijdstip, lagere opbrengst bij 3 oogsttijdstip maar dit als gevolg van hoger % knollen met Erwinia. Rowena (Bejo): Algemeen behoorlijk goede loofkenmerken en gemiddeld goede knolkenmerken, tamelijk rond maar iets meer bruine vlekken en iets meer inwendige holheid. Gemiddelde opbrengsten en stukgewichten. Talar (Plantico): Latere opkomst. Trager maar uniform uitgroeiend gewas met tragere grondbedekking. Minder bladrijk maar wel betere loofkenmerken (korter en stevige stelen). Plattere en breedronde knol. Gemiddelde knolkwaliteit maar wel gevoelig voor inwendig grijsrot (rotte holte in onderste helft knol). Lagere opbrengst en stukgewichten.

38 35 2 Normale teelt - bestemming verse markt en industrie 2.1 Doel De landbouwkundige- en handelswaarde van nieuwe cultivars vergelijken met enkele in de praktijk verbouwde cultivars. De geschiktheid nagaan voor de verse markt en / of groenteverwerkende industrie van de diverse cultivars. De geschiktheid voor bewaring nagaan van de diverse rassen. Deze proef werd aangelegd in samenspraak met de Vlaamse Overheid, Departement Landbouw en Visserij (DLV), Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling (ADLO). Proefbedrijf: Daniël & Marjan Lansen, Esen 2.2 Bodemkarakteristieken Bouwvoor Voorvrucht zandleem vroege aardappelen + bloemkool Scheikundige analyse Inagro ph (KCl) 5,9 koolstof (%) 1,2 fosfor (*) 52 kalium (*) 15 magnesium (*) 19 calcium (*) 110 natrium (*) 2,0 (*) Uitgedrukt in mg per 100 gram luchtdroge grond. normaal normaal heel hoog normaal tamelijk hoog normaal tamelijk laag Tabel 28: Evolutie van de nitraatstikstof in de bodem (kg/ha) Stikstofanalyse Diepte (cm) Na aanleg van de proef 17/06/ Bij de 3 de oogst 18/10/ N-advies na planten: 59 EN/ha 2.3 Proefopzet Volgende 14 cultivars werden vergeleken: Asterix, Balena, CE 2201, CL 22, CL 50, Claire, Diamant, Monarch, Nun 00730, Otaga, Prinz, Rex, Rowena en Vix. Het ras Monarch fungeerde als standaard. De oppervlakte per experimentele eenheid bedroeg 14 m² (5,6 m x 2,5 m); er waren 4 parallellen. 2.4 Teeltverloop Zaaien: 15 maart: in zaaibakken (voorkieming in frigo bij 5 C) 22 maart: zaaibakken in serre plaatsen bij 18 C Verspenen: 13 april (perspot 4 cm) Ploegen: 29 april Plantklaar leggen: 30 april Planten: datum: 4 mei plantafstand: 50 x 40 cm toestand grond: heterogeen, van goed tot heel droge, brokkelige ondergrond hergroei: behoorlijk dankzij aangieten (geen beregening mogelijk) Bemesting: 30 april: 200 kg/ha ammoniumnitraat (27 % N) vóór planten 30 april: 500 kg/ha patentkali 10 augustus: 200 kg/ha ammoniumnitraat (27 % N) Oogst: 4 en 7 november

39 36 Tabel 29: Gewasbescherming (werkzame stof + handelsproduct) Datum Werkzame stof Handelsproduct per ha Onkruidbestrijding 19 mei linuron + asulam + chloorprofam 1,25 l Linuron + 3 l Asulox + 1,5 l CIPC Insectenbestrijding 16 juni dimethoaat 0,5 l Perfektion Ziektebestrijding 2 mei Coniothyrium minitans 4 kg Contans 12 juli difenoconazool 0,5 l Geyser 29 juli difenoconazool 0,5 l Geyser 18 augustus azoxystrobin 0,8 l Ortiva 30 augustus difenoconazool 0,5 l Geyser Bij iedere ziektebestrijding werd ook nog een bespuiting met boor uitgevoerd (1 l/ha). 2.5 Resultaten Zie hiernavolgende tabellen.