Geschiktheid van nieuwe cultivars nagaan onder de heersende groei- en klimaatsvoorwaarden in vergelijking met reeds gekende cultivars.

Transcriptie

1 BUSSELWORTEL 2014 Proef cultivaronderzoek busselwortel voor de verse markt 1 Doel Geschiktheid van nieuwe cultivars nagaan onder de heersende groei- en klimaatsvoorwaarden in vergelijking met reeds gekende cultivars. 2 Herfstteelt Deze proef werd aangelegd in samenspraak met de Vlaamse Overheid, Departement Landbouw en Visserij (DLV), Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling (ADLO). Proefbedrijf: Johan Defour, Ingelmunster 2.1 Bodemkarakteristieken Bouwvoor Voorvrucht lichte zandleem wintergerst Scheikundige analyse Inagro ph (KCl) 5,4 koolstof (%) 1,06 fosfor (*) 41 kalium (*) 14 magnesium (*) 7 calcium (*) 87 natrium (*) < 2 zwavel (*) < 2 (*) Uitgedrukt in mg per 100 gram luchtdroge grond. normaal normaal zeer hoog tamelijk laag tamelijk laag tamelijk laag laag laag Tabel 1: Evolutie van de nitraatstikstof in de bodem (kg/ha) Stikstofanalyse Diepte (cm) Voor proefaanleg 10/04/ Bij proefaanleg 17/07/ Bij de oogst 06/11/ N-advies bij zaai: 50 kg N. 2.2 Proefopzet Volgende 7 cultivars werden vergeleken: Calibra (Sanac), Chipiona (Rijk Zwaan), Jerada (Rijk Zwaan), Katop (Sanac), Nerja (Bejo) en Triton (Clause). De oppervlakte per experimentele éénheid bedroeg 20 m²; de perceeltjes hadden een lengte van 20 m en een breedte van 1 m; er waren 4 parallellen verdeeld in 2 stroken waarin 2 parallellen achter elkaar lagen.

2 2.3 Teeltverloop Zaaien: 17 juli zaaidichtheid: 150 zaden/m² rijafstand: 50 cm tussen de ruggen (2 rijen/rug) zaaiwijze: pneumatische zaai op ruggen toestand grond: ideaal Bemesting: 16 juli: 800 kg/ha patentkali 13 oktober: 400 kg kalknitraat/ha = 60 eenheden N 16 oktober: 25 kg/ha Microtop (bladbespuiting) Ploegen: Oogst: 16 juli proefoogst op 23 oktober (98 dagen na zaai) en 6 november (112 dagen na zaai) Tabel 2: Gewasbescherming (werkzame stof + handelsproduct) Datum Werkzame stof Handelsproduct per ha Onkruidbestrijding 20/7/2014 pendimethalin&clomazon + linuron 2 l Stallion 0,6 l Linuron 500 SC Insectenbestrijding 16/10/2014 pirimicarb 0,4 kg Pirimor 16/10/2014 lambda-cyhalothrin 0,1 l Karate Zeon Ziektebestrijding 02/10/2014 azoxystrobin&difenoconazool 1 l Ortiva Top 16/10/2014 tebuconazool&trifloxystrobin 0,3 kg Nativo 2.4 Resultaten Zie hiernavolgende tabellen.

3 Tabel 3: Rassenproef busselwortel Gewaskenmerken Cultivar Zaadhuis Opkomst Standdichtheid % grond- Loofkleur Blad- Alternaria Loofontwikkeling Loofdata (aantal pl/m²) bedekking 2/9 26/9 13/10 vergeling score 2/9 26/9 23/10 kwaliteit bij oogst bij oogst bij oogst 23/10 23/10 6/11 6/11 na 1 week (1/8) (23/10) (6/11) (1) bewaring Calibra Sanac 25/7 144 b 136 b 136 c 92 6,0 6,0 5,5 7,0 4,5 8,0 8,0 8,5 7,5 7,0 Chipiona Rijk Zwaan 26/7 145 b 142 ab 145 bc 78 6,0 6,0 4,5 6,5 4,0 6,0 6,0 6,5 5,5 4,0 Jerada Rijk Zwaan 23/7 136 b 136 b 143 bc 87 8,5 8,0 7,5 8,0 6,0 8,0 7,0 7,5 7,0 6,0 Katop Sanac 25/7 173 a 151 ab 156 ab 85 6,5 5,0 5,5 7,5 6,0 7,0 8,0 7,5 6,5 5,0 Nerja Bejo 28/7 174 a 152 a 168 a 95 4,0 5,0 4,5 8,5 6,0 6,5 6,5 8,5 8,0 6,0 Triton Clause 26/7 113 c 122 c 112 d 73 8,0 7,0 8,0 8,0 7,5 8,5 5,5 4,0 5,5 6,0 Gemiddeld ,5 6,2 5,9 7,6 5,7 7,3 6,8 7,1 6,7 5,7 KWV P0, V.C. (%) 10,1 6,4 7,3 P-waarde 0,000 Z.S. 0,002 Z.S. 0,000 Z.S. Quotering 1 = bleekgroen veel veel weinig loofmassa slecht 9 = donkergroen geen geen veel loofmassa goed (1) Aantasting door Alternaria op het loof in een niet tegen ziekten behandelde strook 3/12

4 Tabel 4: Rassenproef busselwortel Gewaskenmerken (vervolg) Cultivar Zaadhuis Uniformiteit Stevigheid Legering Fijnheid Bladin- Gemak Looflengte Stukgewicht loof- van het van het van het plantings- afbreken (cm) wortel (g) loof (g) ontwikkeling loof loof blad breedte loof 23/10 6/11 23/10 6/11 23/10 6/11 26/9 23/10 23/10 23/10 23/10 23/10 Calibra Sanac 7,5 7,5 7,0 8,0 b 7,0 7,3 31,7 bc 32,9 ab 49,5 54,2 8,9 9,0 Chipiona Rijk Zwaan 6,0 6,5 7,0 9,0 a 8,3 8,0 29,3 cd 28,1 c 42,2 42,2 7,5 7,4 Jerada Rijk Zwaan 6,0 8,0 7,0 7,5 b 6,8 8,3 32,4 b 30,5 bc 43,1 47,7 8,7 9,6 Katop Sanac 7,0 7,3 7,0 9,0 a 7,8 8,0 31,8 bc 32,5 ab 49,2 50,6 9,2 9,0 Nerja Bejo 8,0 7,5 7,0 7,8 b 7,6 8,5 36,5 a 35,8 a 38,2 47,0 9,3 10,3 Triton Clause 4,5 7,5 7,0 8,8 a 7,0 7,9 26,9 d 28,1 c 40,9 53,4 8,2 10,9 Gemiddeld 7,4 7,0 8,3-7,4 8,0 31,4 31,3 43,9 49,2 8,6 9,4 KWV P0,05 0,6 2,5 3,4 V.C. (%) 4,6 5,3 7,2 P-waarde 0,000 Z.S. 0,000 Z.S. 0,001 Z.S. Quotering 1 = heterogeen slap veel grof breed vlug 9 = uniform stevig geen zeer fijn smal niet 4/12

5 Tabel 5: Rassenproef busselwortel Opbrengstgegevens oogst 23 oktober Cultivar Opbrengst marktbare Niet marktbare wortelen Sortering % (op marktbare) wortelen + loof gewicht% % op totaal aantal naar gewicht naar aantal (ton/ha) % van bruto- te klein vertakte met mm mm + 30 mm mm mm opbrengst (- 8 cm) kloven + 30 mm Calibra 59,3 a 100,0 7,6 16,0 bc 2,5 0,9 26,2 b 73,8 a 0,0 40,3 b 59,7 a 0,0 Chipiona 57,4 a 96,9 3,0 9,3 c 0,7 0,5 63,1 a 34,1 b 2,7 79,0 a 20,4 b 0,6 Jerada 51,5 ab 86,7 6,5 22,2 ab 0,9 0,0 22,7 b 76,0 a 1,4 39,9 b 59,6 a 0,5 Katop 59,0 a 99,5 9,8 25,4 a 2,4 0,0 21,9 b 74,7 a 3,4 35,3 b 63,1 a 1,6 Nerja 58,0 a 97,7 4,4 13,0 c 2,1 0,0 58,5 a 40,7 b 0,8 74,1 a 25,7 b 0,2 Triton 41,7 b 70,3 11,5 25,7 a 2,4 0,0 31,6 b 66,4 a 2,1 46,2 b 53,0 a 0,8 Gemiddeld 54,5-7,1 18,6 1,8 0,2 37,3 60,9 1,7 52,5 46,9 0,6 KWV P0,05 10,2 (1) (1) (1) (1) (1) V.C. (%) 12,4 14,4 17,0 12,2 13,9 15 P-waarde 0,014 S. 0,001 Z.S. 0,000 Z.S. 0,000 Z.S. 0,000 Z.S. 0,000 Z.S. (1) Duncantoets na gegevenstransformatie arscin x 5/12

6 Tabel 6: Rassenproef busselwortel Opbrengstgegevens oogst 6 november Cultivar Opbrengst marktbare Niet marktbare wortelen Sortering % (op marktbare) wortelen + loof gewicht% % op totaal aantal naar gewicht naar aantal van ton/ha % bruto- te klein vertakte met mm mm + 30 mm mm mm + 30 mm opbrengst (< 8 cm) kloven Calibra 70,7 a 100,0 5,2 12,2 bc 2,2 0,2 16,0 cd 82,2 a 1,9 28,0 cd 71,1 ab 0,9 Chipiona 61,6 ab 87,2 5,6 10,8 c 1,2 1,4 51,5 a 45,6 c 2,9 68,8 a 30,2 d 1,0 Jerada 61,5 ab 87,0 8,3 21,5 ab 1,0 0,0 19,8 c 75,7 a 4,5 34,9 c 63,5 b 1,6 Katop 67,2 a 95,0 8,8 21,0 ab 3,1 0,5 12,1 d 81,0 a 7,0 22,2 d 75,1 a 2,7 Nerja 72,3 a 102,2 4,2 15,1 abc 0,6 0,3 38,5 b 61,0 b 0,5 57,8 b 42,0 c 0,2 Triton 53,0 b 74,9 7,6 22,3 a 0,9 0,0 13,3 d 80,9 a 5,8 24,9 d 72,7 a 2,5 Gemiddeld 64,4-6,6 17,2 1,5 0,4 25,2 71,0 3,8 39,4 59,1 1,5 KWV P0,05 11,3 (1) (1) (1) (1) (1) V.C. (%) 11,7 17,8 9,9 5,8 7,7 6,1 P-waarde 0,024 S. 0,043 S. 0,000 Z.S. 0,000 Z.S. 0,000 Z.S. 0,000 Z.S. (1) Duncantoets na gegevenstransformatie arscin x 6/12

7 Tabel 7: Rassenproef busselwortel Demonstratieve praktijkoogst en geschiktheid volgens veilingsnormen Cultivar Demonstratieve praktijkoogst in bussels Geschiktheid volgens veilingnorm bij oogst 6 november oogst 29 oktober door proefveldhouder lengte % wortelen % wortelen aantal gewicht/bussel stuks/bussel wortel loof totaal < 12 cm lang < 15 cm lang bussels/ha (kg) (aantal) (cm) (cm) (cm) (1) (1) Calibra ,20 15,5 16,1 32,9 49,0 16,0 42,0 Chipiona ,02 21,7 16,5 28,1 44,6 6,0 29,0 Jerada ,17 18,0 12,6 30,5 43,1 39,0 78,0 Katop ,21 18,0 13,5 32,5 46,0 27,0 68,0 Nerja ,09 20,2 15,9 35,8 51,7 12,0 32,0 Triton ,11 15,7 14,3 28,1 42,4 24,4 48,6 Gemiddeld ,13 18,2 14,8 31,3 46,1 20,7 49,6 Veilingnormen aantal stuks per bussel: 18 stuks bij sortering 1-2,5 cm minimumlengte wortel: voor klasse extra 12 cm; voor klasse dubbel extra 15 cm lengte loof: minimum wortellengte, maximum 75 cm (1) % berekend op de marktbare opbrengst (= wortelen van + 8 cm lang) 7/12

8 Tabel 8: Rassenproef busselwortel Uitwendige wortelkenmerken oogst 23 oktober Cultivar Lengte Diameter Cylindrische Rechte Gladheid Uitwendige Aantasting door Uitwendige (cm) (mm) vorm vorm ringen (% van aantal) groenwortel- cavity verkleuring vlieg spot (1) wortelkraag Calibra 16,7 ab 21,4 b 6,3 c 7,0 a 7,5 ab 8,5 a 2,0 7,0 8,0 a Chipiona 17,4 a 18,3 c 7,3 b 7,0 a 6,8 b 8,5 a 2,0 2,0 6,5 b Jerada 12,9 d 21,7 ab 8,4 a 7,6 a 7,8 a 8,0 ab 0,0 1,0 8,3 a Katop 14,3 cd 22,7 a 7,5 ab 7,5 a 7,0 ab 8,5 a 2,0 16,1 7,3 ab Nerja 15,6 bc 18,9 c 6,3 c 7,3 a 7,8 a 7,6 b 1,0 10,0 8,0 a Triton 13,2 d 21,2 b 7,3 b 7,6 a 7,3 ab 8,4 ab 2,0 6,0 8,1 a Gemiddeld 15,0 20,7 7,1 7,3 7,3 8,3 1,5 7,0 7,7 KWV P0,05 1,5 1,2 0,9 0,8 0,8 0,8 1,1 V.C. (%) 6,8 3,8 4,0 7,6 7,3 6,1 4,4 P-waarde 0,000 Z.S. 0,000 Z.S. 0,000 Z.S. 0,406 N.S. 0,096 N.S. 0,013 N.S. 0,010 S. Quotering 1 = scherp krom ruw veel veel 9 = stomp recht glad geen geen (1) Enkel licht aangetaste wortelen, nog geen doorslaggevend kwaliteitsverlies 8/12

9 Tabel 9: Rassenproef busselwortel Uitwendige wortelkenmerken oogst 6 november Cultivar Lengte Diameter Cylindrische Rechte Gladheid Uitwendige Aantasting door Uitwendige (cm) (mm) vorm vorm ringen (% van aantal) groenwortel- cavity verkleuring vlieg spot (1) wortelkraag Calibra 16,1 ab 22,2 a 6,6 c 6,8 bc 7,6 a 8,5 a 2,0 17,0 8,0 ab Chipiona 16,5 a 18,7 c 7,8 b 6,6 c 6,6 abc 8,4 ab 3,0 7,0 7,3 b Jerada 12,6 c 22,3 a 8,8 a 8,1 a 6,5 bc 8,5 a 2,0 4,0 8,0 ab Katop 13,5 c 23,3 a 7,8 b 7,4 abc 5,9 c 8,4 ab 0,0 22,0 7,6 ab Nerja 15,9 ab 20,4 b 6,9 c 7,5 ab 7,4 ab 8,4 ab 2,0 17,0 7,9 ab Triton 14,3 bc 22,7 a 7,8 b 7,6 a 6,9 abc 7,8 b 0,0 10,1 8,1 a Gemiddeld 14,8 21,6 7,6 7,3 6,8 8,3 1,5 12,8 7,8 KWV P0,05 1,9 1,1 0,6 0,9 1,2 11,1 0,7 V.C. (%) 8,3 3,3 2,7 3,7 5,1 8,5 6,1 P-waarde 0,001 Z.S. 0,000 Z.S. 0,000 Z.S. 0,009 Z.S. 0,026 S. 0,155 N.S. 0,169 N.S. Quotering 1 = scherp krom ruw veel veel 9 = stomp recht glad geen geen (1) Enkel licht aangetaste wortelen, nog geen doorslaggevend kwaliteitsverlies 9/12

10 Tabel 10: Rassenproef busselwortel Inwendige wortelkenmerken Cultivar Inwendige wortelkenmerken op 23 oktober Inwendige wortelkenmerken op 6 november grootte van inwendig duidelijkheid inwendige kleur grootte van inwendig duidelijkheid inwendige kleur de pit groen overgang visueel de pit groen overgang visueel pit/vlees pit vlees pit/vlees pit vlees Calibra 6,5 bc 6,3 ab 7,5 ab 8,5 a 7,5 a 7,0 b 6,8 a 7,0 b 7,8 a 7,3 a Chipiona 7,6 a 5,0 c 8,0 a 7,8 ab 7,5 a 8,3 a 6,8 a 7,8 a 6,3 a 7,0 a Jerada 5,5 d 6,5 ab 6,5 b 6,0 c 6,3 b 7,3 b 6,5 a 7,0 b 7,5 a 7,3 a Katop 6,0 cd 6,0 b 7,0 ab 7,0 bc 7,5 a 6,8 b 6,5 a 7,3 b 6,8 a 6,8 a Nerja 8,0 a 7,0 a 7,9 ab 7,5 ab 7,5 a 7,3 b 6,9 a 8,0 a 7,3 a 7,0 a Triton 6,9 b 6,5 ab 7,5 ab 6,8 bc 6,5 ab 6,5 b 6,0 a 7,8 a 6,5 a 6,5 a Gemiddeld 6,8 6,2 7,4 7,3 7,1 7,2 6,6 7,5 7,0 7,0 KWV P0,05 0,8 0,8 19,0 1,1 1,1 0,7 0,8 0,5 1,8 1,4 V.C. (%) 3,6 8,3 22,7 10,5 10,0 6,9 8,3 4,2 8,0 13,1 P-waarde 0,000 Z.S. 0,001 Z.S. 0,211 N.S. 0,005 Z.S. 0,061 N.S. 0,003 Z.S. 0,300 N.S. 0,001 Z.S. 0,323 N.S. 0,833 N.S. Quotering 1 = groot veel duidelijk geel groot veel duidelijk geel 9 = klein geen onzichtbaar donkerrood klein geen onzichtbaar donkerrood 10/12

11 2.5 Voornaamste bevindingen De zaai verliep onder goede omstandigheden maar dit was geen garantie om een vlotte en uniforme groei te kennen. Een maand na opkomst werd duidelijk dat het gewas (plaatselijk) niet kon doorgroeien zoals verwacht. Een mogelijke oorzaak is te zoeken in de zeer lage N-inhoud van de bodem. Na de voorteelt 2013 (wintergerst) werd er gras ingezaaid die in het voorjaar 2014 werd afgegraasd. Dit gras was ook niet fel van ontwikkeling. De proefveldhouder heeft voor of tijdens de zaai geen N toegediend om te felle loofontwikkeling te vermijden. Bodemschimmels kunnen wellicht ook hun invloed gehad hebben op de mindere groei, evenals nematoden. Een gevolg van deze minder felle loofontwikkeling was dat er weinig loofverschillen zichtbaar waren. Deze mindere groei uitte zich bij de proefoogst in een hoog % te korte wortelen (< 8 cm). Deze norm van 8 cm werd gebruikt om de marktbare opbrengst te bepalen. Eigenlijk zou de marktbare opbrengst bij levering naar de veiling nog een stuk lager liggen omdat de lengte van de wortelen minstens 12 cm moet bedragen, wil men klasse extra leveren. Wegens dit hoog % korte wortelen werd geopteerd om 2 weken later nog eens te oogsten, maar dit gaf evenwel geen invloed op de lengte van de wortelen, wel werd het loof ondertussen minder gezond wegens aantasting door Alternaria. Tussen de 2 proefoogsten werd door de proefveldhouder een praktijkoogst (in bussels) uitgevoerd. Deze was maar beperkt (niet in herhalingen) maar heeft samen met het % wortelen < 12 cm en % < 15 cm van de proefoogst op 6 november, een beter beeld van de effectieve opbrengstverhouding (Tabel 7). Bij de beoordeling werd daarom vooral met deze gegevens rekening gehouden. Er werd een onbehandelde strook (tegen ziekten) aangelegd om de ziektegevoeligheid na te gaan. Tot aan de 1 oogst werden er geen ziekten vastgesteld. 2.6 Besluit De groeiomstandigheden waren in deze proef niet optimaal wat zijn invloed had op de resultaten. De meeste rassen hebben wellicht niet hun volle capaciteit kunnen tonen, vooral naar wortellengte toe. Daarom heeft de wortellengte in deze proef een heel belangrijke invloed, waarbij van nature kortere wortelen benadeeld zijn. Belangrijke kenmerken voor levering naar de verse markt zijn gezond, niet te lang loof en een mooie lange, uniforme en niet te dikke wortel. Onder de gegeven omstandigheden is het moeilijk om een geschikt ras naar voor te schuiven. Enkel kijkend naar loof- en wortelkenmerken bekwamen Jerada en Triton de beste kenmerken maar naar marktbare opbrengst (aantal bussels/ha) vielen ze tegen: Jerada wegens te korte wortellengte en Triton vooral wegens te lage standdichtheid. Enkel kijkend naar de wortellengte scoorde Chipiona het best, maar dit weerspiegelde zich niet naar meer marktbare bussels/ha, vooral wegens lagere stukgewichten. Individuele Rasbespreking (in alfabetische volgorde) Calibra (Sanac): Gemiddelde tot goede loofkenmerken, minder gevoelig voor Alternaria. Iets dikkere, kortere tot lange (heterogeen) en gladde wortel, wel minder stomp en minder recht en ook iets meer gevoelig voor Cavity Spot. Gemiddeld aantal bussels/ha mits zwaardere stukgewichten, wel hoger % te korte wortelen. Chipiona (Rijk Zwaan): Iets minder goede loofkenmerken: korter en minder stevig loof met meer bladvergeling en gevoeliger voor Alternaria. Lange, fijnere en iets minder rechte en minder gladde wortel met meer uitwendige groenverkleuring van de wortelkraag maar sterker tegen Cavity Spot. Inwendig een kleine pit maar meer inwendig groen. Iets minder bussels/ha wegens lagere stukgewichten (meer stuks per bussel nodig), wel lager % te korte wortelen. Jerada (Rijk Zwaan): Betere loofkenmerken: stevig donker loof en weinig bladvergeling, minder gevoelig voor Alternaria. Iets dikkere maar korte tot heel korte, stompe en rechte wortel en sterk tegen Cavity spot. Laag aantal bussels/ha vooral wegens heel veel te korte wortelen. Katop (Syngenta): Goede loofkenmerken, wel wat blekere loofkleur. Kortere (heterogeen van lang tot zeer kort), dikkere, iets minder gladde wortel en meer gevoelig voor Cavity spot. Nog meer bussels/ha, ondanks veel te korte wortelen maar bij wel een hogere standdichtheid.

12 Nerja (Bejo): Goede loofkenmerken behalve de blekere bladkleur en wat gevoeliger voor Alternaria. Iets langere en fijnere wortel met een meer scherpe wortelvorm, wellicht nog niet volledig volgroeid, iets meer gevoelig voor Cavity Spot. Betere inwendige wortelkenmerken. Behoorlijk aantal bussels/ha ondanks iets lagere stukgewichten (meer stuks per bussel nodig); wel een lager % te korte wortelen en hogere standdichtheid. Triton (Clause): Korter en donker loof met minder bladvergeling en sterk tegen Alternaria. Kortere, dikke en rechte wortel. Laag aantal bussels/ha ondanks iets hoger stukgewicht, maar wel bij een duidelijk lagere standdichtheid en hoger % te korte wortelen.