Mogelijkheid tot ploegloos zaaien van groenten 2014

Transcriptie

1 Mogelijkheid tot ploegloos zaaien van groenten Doel Mogelijkheid nagaan om een ploegloze teelt uit te voeren bij uitzaai van fijne zaden na inwerken van een groenbedekker. Nagaan wat de impact is op de zaaiomstandigheden en de gevolgen ervan op de opkomst en gewasuniformiteit. De industrie streeft voor haar verwerking naar een uniforme sortering. Daartegenover staat dat de overheid ploegloze teelt wil verplicht maken voor alle groenten op bepaalde zeer erosiegevoelige percelen. De vraag stelt zich of dit onder alle omstandigheden en voor alle teelten mogelijk is. Deze proef werd aangelegd door Inagro in samenspraak met Ardo (verwerkende industrie) en de Vlaamse overheid. Proefbedrijf: Bart Vandenberghe, Ardooie 2 Bodemkarakteristieken Bouwvoor Voorvrucht zandleem boon + Japanse haver Scheikundige analyse Inagro ph (KCl) 6,1 koolstof (%) 0,87 fosfor (*) 67 kalium (*) 25 magnesium (*) 9 calcium (*) 137 natrium (*) < 2,0 (*) Uitgedrukt in mg per 100 gram luchtdroge grond. tamelijk hoog laag zeer hoog tamelijk hoog normaal normaal laag Tabel 1: Evolutie van de nitraatstikstof in de bodem (kg/ha) Stikstofanalyse Diepte (cm) Voor aanleg proef (21/03) N-advies bij zaai voor teelt spinazie: 180 E. 3 Proefopzet Volgende 4 teelten werden uitgezaaid: spinazie, ui, wortel en schorseneer. Bij iedere teelt werd ploegen vergeleken met ploegloos waardoor 8 objecten werden bekomen. Alle objecten kregen dezelfde bewerkingen om de groenbedekker (Japanse haver) in te werken. De Japanse haver werd gezaaid op 1 september 2013 en kreeg daarna volgende bewerkingen: - 10/03/2014: doodspuiten - 25/03/2014: stukfrezen - 11/04/2014: nogmaals stukfrezen - 14/04/2014: bemesting met 15 ton varkensdrijfmest - 14/04/2014: inwerken van mest en Japanse haver met combinatie grove tand en draairol. Op 15 april werd er geploegd op de betreffende objecten; de ploegloze objecten werden op 16 april zaaiklaar gelegd met combinatie grove tand en draairol. Het uitzaaien van de teelten gebeurde op 17 april. 1/6

2 De oppervlakte per experimentele eenheid bedroeg 150 m² (3 m x 50 m); er waren geen parallellen. 4 Teeltverloop Tabel 2: Zaaiomstandigheden Teelt Spinazie Ui Wortel Schorseneer Zaaier (1): Vandemaele Defour Defour Vandemaele Zaaidata 17/apr 17/apr 17/apr 17/apr Ras: Dromedary Hyskin Nerac Enorma Zaaidichtheid: 300 z/m² 45 z/m² 180 z/m² 140 z/m² Rijafstand 12,5 cm 24 cm 70 cm 30 cm Zaaimethode: vlakvelds vlakvelds ruggen vlakvelds (1) Het betrof hier zaaimachines die niet speciaal waren aangepast om te zaaien zonder kerende bodembewerking na inwerken van een fel ontwikkelde groenbemester. De vochttoestand van de bodem was bij alle objecten optimaal, zodat dit geen invloed had op de verdere resultaten. Bemesting: 14 april: 150 ton/ha varkensdrijfmest (op alle objecten) 17 april: 400 kg/ha ammoniumnitraat en 500 kg/ha patentkali (enkel bij spinazie); de andere gewassen kregen geen extra bemesting, gelet op de korte teeltduur Tabel 3: Gewasbescherming (werkzame stof + handelsproduct) teelt Werkzame stof Handelsproduct per ha Onkruidbestrijding 21 april (na zaai) spinazie ui wortel asulam + chloorprofam pendimethalin + chloorprofam clomazon + linuron + pendimehalin schorseneer propyzamide + chloorprofam 3 l Asulox + 1 l Crystar 2 l Stomp Aqua + 2 l Crystar 0,15 l Centium + 0,35 l Linuron ,5 l Stomp Aqua 1,875 l Kerb + 2 l Crystar Oogst: spinazie op 6 juni (gewas oogstklaar) ui, wortel, schorseneer: 18 juni (indicatieve oogst bij einde proefopzet) 5 Resultaten Zie hiernavolgende tabellen. 2/6

3 Tabel 4: Mogelijkheid tot ploegloos zaaien na inwerken groenbedekker Zaai en opkomst Object Teelt Teelt- Gemak Opkomst (2/05) methode uitzaaien uniformiteit omschrijving 17/04 dichtheid 1 spinazie ploegen 9,0 9,0 uniforme opkomst (begin 1 echt blad) en uniforme dichtheid 2 spinazie ploegloos 1,0 6,0 uniforme opkomst (begin 1 echt blad) maar meer heterogene dichtheid 3 ui ploegen 9,0 5,0 begin opkomst maar wellicht 2 opkomsten (wegens droogte na zaai) 4 ui ploegloos 4,0 2,0 idem als object 3, maar lager % 1 opkomst 5 wortel ploegen 9,0 9,0 volledige en uniforme opkomst, in kiemlobstadium 6 wortel ploegloos 7,5 3,0 geringe en meer heterogene opkomst, in kiemlobstadium 7 schorseneer ploegen 9,0 9,0 Volledige en uniforme opkomst, in kiemlobstadium 8 schorseneer ploegloos 6,5 8,0 Volledige en bijna uniforme opkomst, in kiemlobstadium Gemiddelde 6,9 6,4 Quotering 1 = veel ophopingen slecht 9 = geen ophoping goed 3/6

4 Tabel 5: Mogelijkheid tot ploegloos zaaien na inwerken groenbedekker Gewaskenmerken Object Teelt Teelt- Opkomst (6/05) Algemene gewasstand Methode standdicht- Uniformiteit BBCH-schaal 16/05 6/6 18/6 heid dichtheid (planten/m²) 1 spinazie ploegen 231,8 9,0 85% --> 12, de rest 10 9,0 9,0 9,0 2 spinazie ploegloos 138,3 3,0 80% --> 12, de rest 10 3,0 6,0 6,0 3 ui ploegen 83,0 7,0 85% --> 012, de rest 011 7,0 7,0 7,0 4 ui ploegloos 52,0 4,0 50% --> 012, de rest 011 3,0 5,0 6,0 5 wortel ploegen 130,7 9,0 100 % --> 10 9,0 9,0 9,0 6 wortel ploegloos 40,4 3,0 idem maar iets kleiner 4,0 3,0 3,0 7 schorseneer ploegen 138,3 8,0 100 % --> 10 (30% begin 11) 8,0 8,0 9,0 8 schorseneer ploegloos 86,1 7,0 100 % --> 10 7,0 6,0 8,0 Gemiddelde 112,6 6,3 6,3 6,6 7,1 Quotering 1 = slecht 9 = goed 4/6

5 Tabel 6: Mogelijkheid tot ploegloos zaaien na inwerken groenbedekker Opbrengst (1) obj. Teelt Teelt- Oogstgegevens methode datum bruto netto Opmerkingen (ton/ha) (ton/ha) (2) 1 spinazie ploegen 6/6 55,7 29,7 netto = gewicht blad zonder steel; gewaslengte cm 2 spinazie ploegloos 6/6 48,1 26,2 netto = gewicht blad zonder steel; gewaslengte cm 3 ui ploegen 18/06 5,8 4,3 dichte stand met fijnere sortering 4 ui ploegloos 18/06 4,8 4,3 dunne stand met grove sortering 5 wortel ploegen 18/06 7,6 6,3 lengte loof: 42 cm 6 wortel ploegloos 18/06 2,1 1,6 lengte loof: 24 tot 30 cm 7 schorseneer ploegen 18/06 11,7 11,0 hoger % met grovere sortering en langere wortel 8 schorseneer ploegloos 18/06 9,0 8,0 lager % met grovere sortering en langere wortel Gemiddelde Quotering 1 = 9 = (1) enkel spinazie is geoogst op oogstbaar tijdstip, de andere zijn indicatieve waarden tijdens het groeiseizoen (2) netto = bruto - te fijne en niet marktbare (krom, vertakt) 5/6

6 6 Validiteit van de proefresultaten De vochttoestand van de bodem tijdens en na zaai was optimaal om een vlotte opkomst te bekomen. Beregening was dan ook in geen enkel object gewenst. Deze factor had dan ook geen invloed op de proefresultaten. Enkel de spinazie werd geoogst op het optimale tijdstip. De teelten met langere groeiduur werden niet opgevolgd tot ze volgroeid waren (werd zo bij proefaanleg afgesproken). Bij de schorseneren was er behoorlijk wat vraatschade door wild maar dit gaf geen directe invloed op de resultaten; de aantasting was er bij beide teeltwijzen. 7 Voornaamste bevindingen Teelt spinazie Dit gewas gaf een zeer moeilijke uitzaai bij het object ploegloos met een dunnere en meer heterogene opkomst tot gevolg. Halfweg de teeltperiode was er ook wat plantuitval (omvervallende, opdrogende planten), maar dit fenomeen bleef dankzij voldoende neerslag beperkt, zelfs in die mate dat bij oogst de verschillen visueel beperkt waren. Dat blijkt ook uit de opbrengst waar het opbrengstverlies van het object ploegloos beperkt bleef tot 12%. Teelt ui Dit gewas kende een moeilijke uitzaai bij het object ploegloos met een heterogene en dunnere dichtheid tot gevolg, wat bij de indicatieve (vroege) oogst nog zichtbaar was. Reeds kort na opkomst was er wel een duidelijk fellere groei zichtbaar bij het object ploegloos. De N-inhoud van de drijfmestgift lag inderdaad zeer laag en na het ploegen zal de drijfmest en de groenbedekker wellicht die te diep zitten om door de jonge plantjes opgenomen te worden. Dit blijkt ook uit de N- staalname in de laag 0-30 cm, let een lagere inhoud bij het object ploegen (46 kg N i.p.v. 92 kg N/ha); wellicht zal er in de laag 0-10 cm zich nog een groter verschil voorgedaan hebben. Onder normale teeltsituaties zal zich dit niet voordoen daar er een startbemesting met N toegediend wordt; in de proef is dit niet gebeurd omdat het oorspronkelijk enkel de bedoeling was om de opkomst te beoordelen. Deze betere N-benutting in het ploegloze object zorgde bij de indicatieve oogst ervoor dat er geen verschil in opbrengst was met het ploegloze object, maar op het optimaal oogsttijdstip zal er bij het ploegloos object wellicht een groot % zijn met te grove sortering. Teelt wortel Behoorlijk uit te zaaien in het object ploegloos maar toch zeer lage en heterogene dichtheid. Vanaf begin juni ook een minder groeikrachtig (bladvergeling) gewas bij ploegloze object, wellicht veroorzaakt door bodemschimmels. Dit alles gaf een groot verschil bij de indicatieve oogst (bijna 4 keer lagere opbrengst bij ploegloze object). Teelt schorseneer Behoorlijk uit te zaaien in het object ploegloos met een lagere maar behoorlijk uniforme opkomst tot gevolg. Ook wat zelfde fenomeen als bij de teelt van ui, maar in mindere mate (ploegloos gedeelte vertoonde wat fellere loofontwikkeling). Naar opbrengst resulteerde dit in een minopbrengst van 27 % bij het ploegloze object, vooral te wijten aan meer dikkere en langere schorseneren. 8 Besluit Het ploegloos zaaien van fijne zaden na het inwerken van een sterk ontwikkelde groenbedekker is zeker geen evidentie. Aan de hand van deze demonstratieproef blijkt dat ploegloze teelt op vandaag niet voor alle groenten mogelijk is met het klassieke aanbod aan zaaimachines. Naast het verkleinen van de groenbedekker, is de zaaitechniek cruciaal om tot een voldoende en uniforme dichtheid te komen, wat de basis is om een uniforme sortering te bekomen. Misschien lukt dit wel met aangepaste zaaimachines. Ook het effect op het bodemleven (meer kans op ziekten) bij ploegloos mag niet uit het oog verloren worden. Ploegloze teelt kan wel zorgen voor meer N in de bovenlaag na toediening van drijfmest, zodat soms een startbemesting uitgespaard kan worden. Het effect van droogte op de opkomst na zaai kon in deze proef niet worden nagegaan, maar kan ook belangrijk zijn in sommige jaren. Het effect op erosie is ook niet tot uiting gekomen. 6/6