GOMEROS: teelt van groenten en maïs op erosiegevoelige percelen

Transcriptie

1 GOMEROS: teelt van groenten en maïs op erosiegevoelige percelen Studiedag Ruraal netwerk Maarkedal 29 juni 2017

2 Overzicht Proefveldresultaten maïs Niet-kerende bodembewerking en strip-till Vollevelds zaaien Proefveldresultaten vlakveldse teelten Erwt en zaaiui Niet-kerende bodembewerking en zaaibedbereiding Drempels en tandbewerking in ruggenteelten Prei en witloofwortelen Drempels in knolselder/kolen?

3 Actiepunten tegen erosie? Erosie aanpakken? Niet erosiegevoelige teelten Bodem bedekt houden met gewassen of gewasresten op de cruciale momenten (mei-juni-juli) Groenbemesters Voldoende organische stof aanbrengen Erosie aanpakken via langetermijn niet-kerende bodembewerking?: Organische stof concentreren bovenaan Meer waterinfiltratie (wormengangen, geen ploegzool ) Erosie aanpakken via éénmalige aangepaste bodembewerking?: Bodem ruw leggen Bodemoppervlak bedekken met gewasresten Preferentiële afstroming voorkomen

4 GOMEROS proefvelden

5 Proefveldresultaten maïs

6 Maïs Proefveld Bierbeek: NKB en strip-till Leem, Rood perceel Voorvrucht korrelmaïs ph-kcl 7,0/Koolstofgehalte 1,2-1,5% (0-10cm) en 0,8% (10-30cm) Enge gewasrotatie (vooral korrelmaïs en suikerbiet) Geen drijfmest Proefveld Maarkedal: NKB en strip-till Leem, Rood perceel Voorvrucht wintertarwe + gele mosterd/japanse haver ph-kcl 6,9/Koolstofgehalte 1,1% Ruime gewasrotatie (aardappelen, maïs, bieten, tarwe en gerst) Drijfmest Proefveld Vollezele: NKB en Volleveldszaai Leem, Paars perceel Voorvrucht wintertarwe + gele mosterd ph-kcl 6,5/Koolstofgehalte 1,4% Enge gewasrotatie (kuilmaïs, wintertarwe)

7 Maïs - Bierbeek Ploegen Niet-kerend Strip-till

8 Ploegen Maïs - Bierbeek

9 NKB Maïs - Bierbeek

10 Maïs - Bierbeek Strip-till

11 Maïs - Maarkedal Ploegen Niet-kerend Strip-till

12 ILVO Maïs - Maarkedal

13 Maïs - Maarkedal

14 Maïs gewasopbrengst Bierbeek 2016

15 Maïs gewasopbrengst Maarkedal 2016

16 Maïs Erosie Bierbeek 2016

17 Maïs Erosie Maarkedal 2016

18 Maïs Besluit strip-till Gewasopbrengst: Zelfde opbrengst KAN gehaald worden, MAAR Perceel moet al in goede conditie zijn Bemesting in de rij Belang van voorvrucht en groenbemester Slakkenschade, N-tekort, slechte wortelgroei Erosie: Strip-till en niet-kerende bodembewerking evenwaardige erosiebeperkende maatregelen (in 2016!) Technische problemen bij strip-till: Logistiek, Chauffeur Drijfmestvat Snelheid Brede akkerwende (30m?) GPS-correctie

19 ploegen Maïs - Vollezele NKG

20 Maïs - Vollezele

21 aantal maïsplanten/ha aantal maïsplanten/ha gemiddelde plantenaantal en opkomst% klassieke maïsplanter Maïs - Vollezele zaaicombinatie min en max aantal planten klassieke maïsplanter zaaicombinatie minimum maximum

22 Maïs gewasopbrengst Vollezele 2016

23 Maïs erosie Vollezele 2016

24 Maïs Besluit Vollevelds zaaien Zelfde opbrengst wordt behaald Kan enkel bij kuilmaïs Werkt erosiereducerend Diepte, aandrukking en verdeling van zaden aangepaste machine

25 Maïs Proefveld Maarkedal: NKB, strip-till en zaai vollevelds groenbedekker: raaigras of gele mosterd/japanse haver/zonnebloem Raaigras maand vooraf doodgespoten drijfmest Bodembewerkingen goed verlopen Jeugdgroei maïs goed in alle behandelingen Vogelmuur in strip-till na gele mosterd! Proefveld Vollezele: NKB, strip-till, zaai vollevelds en drempels Voorvrucht: Italiaans raaigras Snede extra vroeg genomen + hergroei + doodspuiten drijfmest Vollevelds zaaien en NKB goed gelukt NKB: geen last van grasopslag Strip-till: goede opkomst, maar grasopslag (zeker opbrengstderving) drempels en volleveldszaai zorgen voor erosiereductie (regenvalsimulaties nog in uitvoering)

26 Vlakveldse teelten erwt en zaaiui

27 Erwt en zaaiui Rode percelen, leem Percelen worden normaal geploegd Factor 1: Ploegen versus NKB Factor 2: ruw versus fijn zaaibed Zaaibedbereiding; rotoreg (540/1000tpm, diep/ondiep), tandencombinaties, schijveneg

28 21/06/ /06/2016 3/06/ /05/ /05/2016 Erwt Zottegem Ploegen + Rotoreg snel 2 Ploegen + rotoreg snel 3 Diepwoelers 4 Diepwoelers + rotoreg traag 5 Diepwoelers + rotoreg snel 6 Diepwoeler + schijveneg 7 Ploegen, referentie teler

29 Erwt Zottegem ,20 0,18 Ploegen +rotoreg 540tpm Dents Michel +rotoreg 540tpm 0,16 NKB Ploegen Cumulatieve sedimentproductie (kg/m²) 0,14 0,12 0,10 0,08 0,06 48mm in 60 min 0,04 0,02 Verschillende zaaibedbereiding had weinig invloed op ruwheid (+geen effect op gewas) Opkomst bij NKB was sterk lager Gewasopbrengst 20% lager bij NKB gevolg van aanwezigheid grasresten fatale fout in de vruchtwisseling Praktisch geen erosie waargenomen bij de regenvalmetingen 0,00 gemiddelde simulatie 1 simulatie 2 simulatie 3 gemiddelde simulatie 1 simulatie 2 simulatie 3

30 Erwt 2017 Proefveld Zwalm: Geschikte groenbedekker (facelia + Japanse haver) NKB versus ploegen Meerwaarde van ruw zaaibed? Lichte achterstand bij opkomst NKB, maar bijgebeend Erwten komen in alle behandelingen mooi toe Regenvalsimulaties: meer kans op erosie bij ploegen, maar niet consequent Proefveld Riemst: Geschikte voorvrucht: gele mosterd Meerwaarde van een bijkomende diepe bewerking in voorjaar Momenteel weinig verschillen merkbaar tussen de behandelingen

31 zaaiui Oudenaarde 2016 Gewasresten en kluiten zijn groot probleem voor zaaiui Alle gewasresten weggewerkt Ruwe bodem gaf zoals verwacht (grote) problemen bij opkomst Zaaiui te laat gezaaid (1 e week mei) lage kwaliteit in alle objecten Opbrengst en kwaliteit erg variabel Erosie: Niet altijd en overal erosie, maar meeste kans op grondafspoeling in geploegde objecten Afhankelijk van positie in het veld (zelfs bij gelijke helling) Besluit: Bodem iets ruwer leggen heeft een sterk negatief effect op gewas, maar weinig effect op erosie

32 zaaiui Oudenaarde 2016 Ploegen + rotoreg 1000tpm (referentie) Ploegen + rotoreg 1000tpm Ploegen + rotoreg 540tpm Ploegen + schijveneg Ploegen + combi PCG Ploegen + steketee Dents Michel + rotoreg 1000tpm Dents Michel + rotoreg 540tpm Dents Michel + schijveneg Dents Michel + combi PCG Dents Michel + steketee

33 zaaiui NKB versus ploegen Zaaibed bereid om optimaal zaaibed voor ui te hebben Geen gewasresten meer Visueel geen verschil in ruwheid zaaibed NKB 10% lagere opkomst dan ploegen

34 Proefresultaten Ruggenteelten

35 Ruggenteelten Proefveld Prei-Heuvelland: drempels en tandbewerking zandleem, Rood perceel Bodem wordt sterk bereden bij aanplant/aangieten Proefveld witloof-merchtem: drempels en tandbewerking zandleem, Rood perceel Bodem wordt sterk bereden bij ruggentrekken en zaai Drempels groot probleem voor schoffelen Aanleg dient 3x te gebeuren

36 prei - Heuvelland

37 prei - Heuvelland Wanneer breekt het water door? 20-25mm in 10 min ( mm/h)

38 Sedimentproductie (kg/ha) prei - Heuvelland Wanneer begint het water te stromen? Referentie bij 2-3mm Triltand, vaste tand en dyker bij 12mm Barbutte bij 27mm Erosie gemeten met erosiesimulator buiten bandenspoor 20-25mm in 10 min ( mm/h) referentie triltand vaste tand dyker barbutte Neerslag (l/m²)

39 Sedimentproductie (kg/ha) prei - Heuvelland Erosie in het bandenspoor 34,9 ton sediment/ha referentie triltand vaste tand dyker barbutte

40 Sedimentproductie (kg/ha) Sedimentproductie (kg/ha) prei - Heuvelland Erosie in het bandenspoor triltand vaste tand dyker barbutte 1200 Erosie buiten het bandenspoor referentie triltand vaste tand dyker barbutte

41 prei - Heuvelland 10 augustus 2016 Referentie Dycker Triltand

42 prei - Heuvelland 10 augustus 2016 Vaste tand Barbutte

43 prei - Heuvelland Bandenspoor op 14 november 2016 Referentie Dycker Triltand

44 prei - Heuvelland Bandenspoor op 14 november 2016 Vaste tand Barbutte

45 Witloof - Merchtem

46 Witloof - Merchtem

47 Witloof - Merchtem Diepe tandbewerking: resultaat variabel bandenspoor type tand vochtgehalte Drempels in 2016 geen probleem voor oogst probleem voor schoffelen

48 Ruggenteelten Besluit Drempels of tandbewerking?: Bij intense regenbuien houden drempels langer stand Bij gespreide regenval is de tandbewerking evenwaardig Vastgereden bodem water blijft achter drempel, maar sijpelt slechts traag in Smalle beitel in te vochtige omstandigheden snijdt bodem, maar werkt niet op Prei 2017: Test van meerdere types tanden Regenvalsimulaties 2 maanden na aanleg ipv kort na aanleg Witloof 2017: Bijkomende compactie door beregening in juni Meerdere tandentypes vergelijken bij meerdere dieptes Ook bij droge grond, slechte opwerking met een smalle beitel Bijkomend effect van NKB?

49 Knolselder Drempels

50 Knolselder Drempels

51 Info en contact Contactpersoon groentenproeven Tomas Van De Sande (INAGRO) 051/ Maarten De Boever (PCG) 09/ Contactpersoon GOMEROS-project Greet Ruysschaert en Thijs vanden Nest (ILVO) 09/ / Website en nieuwsbrief: Proefveldresultaten 2016, proefopzet 2017

52 Dank u voor uw aandacht Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek Burg. Van Gansberghelaan Merelbeke België T + 32 (0) F +32 (0) plant@ilvo.vlaanderen.be