ONDERZOEK BODEMBEWERKINGEN TEELTCOMBINATIE GRAS MAÏS 2010

Transcriptie

1 0 RAPPORT BODEMBREED INTERREG ONDERZOEK BODEMBEWERKINGEN TEELTCOMBINATIE GRAS MAÏS 2010 Zand Onderdeel: Werkgroep 3 Document: Rapport Tijdstip: maart 2011 Versie: 1 Opgesteld: Hooibeekhoeve, Gert Van de Ven

2

3 Inhoudsopgave 1. Inleiding In Vlaanderen wordt er heel wat maïs geteeld met een voorteelt Italiaans raaigras. Deze teeltcombinatie komt enerzijds voor op de bedrijven die op deze manier hun benodigde ruwvoer telen. Anderzijds was de voorteelt gras (maaien + afvoeren) een voorwaarde om meer dierlijke mest (derogatie) te mogen toedienen bij maïs. Waar men bij de klassieke maïsteelt in de meeste jaren de nodige tijd heeft om alle werkzaamheden uitvoeren, ligt dit bij de teeltcombinatie gras maïs anders. Om een behoorlijk snede te kunnen oogsten, wordt het gras doorgaans in de tweede helft van april of begin mei gemaaid. Wil men op niet te veel inboeten op de maïsopbrengst, dan is het aangewezen om zo snel mogelijk na het inkuilen van het gras de maïs te zaaien. Dit betekent dat men in een zeer korte tijdspanne zowel het gras moet inkuilen als de nodige werkzaamheden voor de maïszaai uit te voeren. De ervaringen uit het project Invloed van diverse bodembewerkingssystemen op de fytotechnische omgeving en kostprijs van maïs leren dat Italiaans gras vaak hergroeit bij een niet kerende grondbewerking, zelfs na een bespuiting met glyfosaat. Bij vormt de opslag van Italiaans raaigras geen probleem. Met deze bevindingen in het achterhoofd stelt zich de vraag of het niet van de stoppel italiaans raaigras ook mogelijk is. Er is bij de teeltcombinatie immers vaak geen tijd om nog een behandeling met glyfosaat uit te voeren. Om de mogelijkheden van het al dan niet van bij teeltcombinatie gras maïs na te gaan, werd er door de Hooibeekhoeve ene proef opgezet waarbij werd vergeleken met en niet kerende grondbewerking. Bij het en werd er nog gekeken naar het effect van een voorafgaande zodebewerking. Bij het nietkerende werd er ondiep en diep gewerkt. Na de maïsoogst werd terug gras ingezaaid. Hierbij werden er in functie van de grondbewerkingen bij de maïs geploegd, gespit of niet kerend bewerkt.

4 2. Teeltgegevens 2.1. Algemeen Voorteelt italiaans raaigras Maaidatum Bodem N-Index datum staalname NO3 NH4 N ,6 33,6 51, ,5 15,3 20, ,8 10,3 16,1 N-Index 173 Standaardgrondontleding Mestontleding (kg/1000 L product) datum staalname datum staalname grondsoort fijn zand ph 7,6 ph-kcl 5,7 droge stof 89,82 C in % 2,7 org stof 69,97 Fosfor 34 Totale stikstof 6,25 Kalium 18 minerale N 2,6 Magnesium 12 Fosfor 1,45 Calcium 102 Kalium 5,39 Natrium Magnesium Calcium Natrium 0,77 1,94 1,24 Bemesting Bemestingsadvies (kg/ha) N N-Index 133 P 40 K 200 Mg 60 Na bekalking Bemesting datum Hoeveelheid (kg/ha) Meststof N tot Nwerkz P K Mg RDM 250,0 104,0 58,0 215,6 30, Humistart 4,8 4,8 3,6 totaal/ha 254,8 108,8 58,0 215,6 34,4 Tijdstippen grondbewerkingen , en , zaaiklaar leggen Zaai datum Ras zaaidichtheid Estelle (Aveve) korrels/ha Gewasbescherming datum L/ha Middel ,5 Aspect T 0,4 Samson 60 OD 0,6 Callisto 0,4 Tomahawk Oogst datum zaai gras as 200 g/l flufenacet g/l terbuthylazin 60 g/l nicosulfuron 100 g/l mesotrione 180 g/l fluroxypyr

5 3. Proefopzet 3.1. Objecten maïsteelt grasinzaai (najaar) grasinzaai 2 + cultivator + grasinzaai grasinzaai 4 cultivator + grasinzaai 5 Nkg + nieting cultivator + grasinzaai 6 Nkg cultivator + grasinzaai 3.2. Proefplan 30m 15m onkruidbestrijdingsproef m m De oppervlakte per object bedraagt 6 x 30 m en dit in 3 herhalingen. Er zijn 8 rijen maïs uitgezaaid. Na opkomst werden de oogstveldjes afgebakend. Hiervoor worden 4 binnenste rijen genomen en is een oppervlakte van 21m² (3m x 7 m). In deze oogstveldjes gebeuren eveneens de nodige tellingen en waarnemingen.

6 3.3. Uitvoering Tabel 1 : Overzicht uitvoering proef Object x schijveneg Evers Skyros (7 + 15cm diep) hoofdgrondbewerking hoofdgrondbewerking Machines diepte bewerking Huard 4 schaar Franquet Combigerm 25 cm 10cm geen Huard 4 schaar 25 cm + zaaiklaar leggen Franquet Combigerm 10cm 2x schijveneg Evers Skyros (7 + 15cm diep) Spitten Farmax LRP cm 4. geen Spitten Farmax LRP cm 5. Nkg + nieting zodebewerking 2x schijveneg Evers Skyros (7 + 15cm diep) + zaaiklaar leggen cultivator Evers Normand 34 cm (vast tand-vorenpakker-rol) 6. Nkg geen 2x schijveneg Evers Skyros Evers Skyros cm Nkg diep (vaste tand vorenpakker rol) Nkg ondiep (schijveneg)

7 4. Resultaten en bespreking 4.1. Opkomsttellingen De opkomsttellingen gebeurde op 11 juni Tabel 2: Resultaten opkomsttellingen Object planten/ha opkomst%* Ploegen ,4 101,0% Ploegen ,0 102,4% Spitten ,1 99,4% Spitten 99365,1 99,4% ,6 99,0% 98412,7 98,4% * tov zaaidichtheid korrel/ha Vergeleken met lag de opkomst bij de gespitte en objecten 3% lager Onkruidtellingen De onkruidtellingen gebeurde op 1 juni (voor de onkruidbestrijding) en op 14 oktober (bij oogst) Tabel 3 : Resultaten onkruidtellingen Object voor onkruidbestrijding bij oogst grassen/m² dicotylen/m² grassen/m² dicotylen/m² Ploegen+ 0,0 13,3 0,0 0,0 Ploegen 1,3 12,0 0,0 1,3 Spitten + 14,7 17,3 0,0 5,3 Spitten 26,7 21,3 0,0 6,7 + 40,0 10,7 0,0 26,7 48,0 12,0 0,0 30,7 De mate van onderwerken van de grasstoppel had begin juni duidelijk zijn effect naar de opslag van Italiaans raaigras. Vergeleken met werden er bij het 21 planten italiaans raaigras meer geteld. De bodem niet kerend bewerken gaf nogmaals een verdubbeling. Voorafgaand een bewerking met de schijveneg gaf een bleek vooral bij minder opslag te geven. Het aantal dicotyle onkruiden lag bij iets hoger. Bij de oogst werden er bij geen enkele bodembewerking nog grassen waargenomen. Dicotyle onkruiden, voornamelijk muur, kwamen hoofdzakelijk voor bij de niet kerende grondbewerking.

8 aantal pl/m² Grassen Dicotylen 0 Figuur 1 : Onkruiden voor de onkruidbestrijding 1 juni aantal pl/m² Grassen Dicotylen 5 0 Figuur 2 : Onkruiden bij oogst 14 oktober 2010

9 4.3. Waarnemingen Plantmetingen Ploegen+ Ploegen Spitten + Spitten + plantlengte (cm) juli okt Figuur 3: Plantlengte kolfhoogte (cm) Ploegen+ Ploegen Spitten + Spitten + Figuur 4: kolfhoogte bij oogst De lengte van de planten is tweemaal gemeten namelijk op 15 juli en net voor de oogst. Bij de laatste meting werd eveneens de kolfhoogte gemeten.

10 Half juli waren de planten het langst bij zonder. Bij de nietkerende bodembewerkingen bleven de maïsplanten achter in lengte. Bij de oogst waren de verschillen van half juli tussen de objecten niet meer zichtbaar. Er was toen wel een verschil in kolfhoogte. De kolven waren het bij hoger ingeplant. Door de hogere inplanting verhoogt het risico op legering Builenbrand Tabel 4 toont de resultaten van de tellingen voor builenbrand. De niet kerende grondbewerkingen gaven minder builenbrand dan bij het of. Het verschil tussen niet kerend en bedroeg ca 10% al dient er opgemerkt te worden dat geen significant verschil was. De verklaring van het verschil is weelicht te vinden bij het feit dat de grond in het najaar werd geploegd om het gras in te zaaien. De sporen van de builenbrandschimmel werd op deze manier ingewerkt. Bij de grondbewerkingen in het voorjaar bleven de sporen bij de niet kerende grondbewerkingen onderin de bouwvoor terwijl ze bij het terug naar boven werden gehaald. De gunstige omstandigheden zorgde ervoor dat de schimmel zich kon ontwikkelen Oogstgegevens De oogst vond plaats op 14 oktober. Per object werd 3 x 21 m² geoogst. De oogst verliep volgens het Semzabel procotol. Tabel 4 : Oogstresultaten techniek builenbrand (%) Vers opbr tot(kg/ha) DSopbr kolf (kg/ha) DSopbr plant (kg/ha) DS opbr tot (kg/ha) % DS %kolf Ploegen+ 13, , ,0 7387, ,7 35,3 59,7 Ploegen 13, , ,0 7334, ,7 35,3 59,7 Spitten + 7, , ,9 6597, ,9 36,4 62,7 Spitten 10, , ,2 7041, ,8 35,8 60,6 + 4, , ,5 6204, ,3 37,1 62,0 2, ,1 9929,3 5691, ,2 36,5 63,7

11 19000, ,0 kg DS/ha 17000, , , ,0 Ploegen+ Ploegen Spitten + Spitten + Figuur 5 : Oogstresultaten Door te werd in 2010 de hoogste opbrengst gerealiseerd. Niet kerend bewerken gaf de laagste opbrengst. Vergeleken met bedroeg het verschil ca 12,5%. Bij lag de opbrengst ca 2,5% lager dan bij. Zowel bij als bij bleek het vooraf bewerken van de zode geen effect op de opbrengst te geven. Bij de niet kerende grondbewerkingen was het resultaat bij de diepere bewerking (+) beter dan bij de ondiepe bewerking Nitraatresidu De stalen voor het nitraatresidu werden genomen op 7 december. Door de natte weers en bodemonstandigheden half november konden de stalen niet eerder genomen worden Tabel 5 : nitraatresidu grondbewerking maïs grondbewerking gras kg NO3/ha 86,9 cultivator 64,7 70,6 cultivator 76,7 cultivator 77,6 cultivator 97,0

12 kg NO3/ha Grafiek 6: Nitraatresidu 0 90cm Bij het 6 e object, ondiepe niet kerende grondbewerking werd de grens van 90 kg NO3/ha in de laag 0 90cm overschreden. Bij de andere objecten bleven de cijfers onder de 90 kg NO3/ha doch ondanks de vele regen in de periode er voor lagen de gemeten waarden aan de hoge kant. Bij werden resultaten uit het verleden nogmaals bevestigd. Ploegen in het najaar (object 1) geeft duidelijk een hoger risico op een hoger nitraatresidu dan wanneer er ondiep wordt gewerkt (object 2) Bodem Metingen penetrologger Er zijn metingen uitgevoerd met de penetrologger op 1 juni, 2 augustus, 7 september en 4 oktober. Per object werden er 12 metingen uitgevoerd. Onderstaand zijn de grafieken gerangschikt volgens bewerking en datum. De blauwe lijn is de werkdiepte. De rode lijn geeft de indringingsweerstand van de bodem (in Mpa) weer. De groene lijn refereert naar 3 MPa,de grens waar er geen doorworteling meer mogelijk zou zijn.

13 Ploegen (objecten 1 en 2) 1 juni augustus september oktober 2010 Spitten (objecten 3 en 4) 1 juni augustus september oktober 2010

14 Zodevernietiging + niet kerende grondbewerking (object 5) 1 juni augustus september oktober 2010 Niet kerende grondbewerking (object 6) 1 juni augustus september oktober 2010

15 Voorafgaand dient opgemerkt te worden dat de proefveld de jaren er voor in het voorjaar (in zaai maïs) en in het najaar (inzaai gras) werd geploegd. De grafieken van juni, ca 3 weken na bewerken, laten de werkdieptes zien van de verschillende machines. Tabel 1 geeft de verschillende werkdieptes weer. Bij ligt dit knikpunt op 22 25cm. Na deze knik blijft de verdichting vrij constant. Bij ca 55cm wordt de grens van 3Mpa overschreden. Een maand later, na een lage periode van droogte lijkt de grond meer verdicht. De grafiek toont reeds bij op geringe diepte hogere waarden. Op ca 28 cm wordt de 3MPa overschreden. De metingen van september en oktober, na een periode van regen, geven aan tot ca 40cm de bodem voldoende los ligt. Bij het is de bodem losgemaakt tot ca 35 cm. Daarna wordt 3MPa overschreden. Bij de volgende metingen komt dit punt ca cm hoger te liggen. Diepe (object 5) heeft een vergelijkbaar het beeld met dat van. Waar er enkel met de schijveneg (object 6) bewerkt is, is bij de metingen beging juni de verdichting sterker in de hogere lagen. Op ca 22 cm wordt de grens van 3MPa bereikt, daarna blijft de verdichting redelijk constant. Bij de volgende metingen is het moeilijker om de werkdiepte nog te zien, de bouwvoor lijkt nu minder verdicht te zijn. 5. Besluit Niet kerende bodembewerking bij de teeltcombinatie gras maïs lijkt op basis van de proefresultaten 2010 niet zo eenvoudig. Vooral de opslag van het Italiaans raaigras vormt een groot probleem. De zode werkt onvoldoende ondergewerkt, en de combinatie met het regenachtige weer kort na de grondbewerkingen, leidden tot de hergroei van het Italiaans raaigras. De opbrengsten bij de bleven dan ook achter. Bij het wordt de zode volledig ondergewerkt en vormt de opslag van Italiaans raaigras geen probleem. In deze proef werden bij het de hoogste opbrengsten gehaald. Wil men niet, lijkt een goede oplossing. De opbrengsten liggen iets lager en er wat meer opslag van Italiaans raaigras dan bij. Eerdere ervaring leert dat men bij men doorgaans vroeger een onkruidbestrijding moet uitvoeren. Tevens biedt de mogelijkheid om in 1 werkgang alles klaar te leggen wat een arbeidsbesparing kan betekenen.