Invloed van ph op de N-mineralisatie Jan Bries, Stijn Moermans. Bodemkundige Dienst van België W. de Croylaan Heverlee

Transcriptie

1 Invloed van ph op de N-mineralisatie Jan Bries, Stijn Moermans Bodemkundige Dienst van België W. de Croylaan Heverlee

2 ph in relatie tot N ph beïnvloedt opneembaarheid nutriënten te zuur geeft moeilijke opname en lagere opbrengst te hoog geeft blokkering spoorelementen ph bepaalt mede bodemstructuur te zuur geeft slechtere structuur, bewerkbaarheid, verluchting bodem ph invloed op bodemleven en N-mineralisatie verse bekalking stimuleert mineralisatie Kortom: tegengestelde effecten in kader van nitraatresiduproblematiek Demonstratieproject : Bemesting in de vollegrondssierteelt: het totaalconcept gedemonstreerd 2

3 1) Belang optimale ph Zuurtegraad te laag: slechte wortelgroei: Fe, Al, Mn-toxiciteit fosfor wordt vastgelegd (Fe-P, Al-P) slechte structuur van de bodem slechte opneembaarheid nutriënten laag rendement meststoffen onregelmatige opkomst van zaailingen. te hoog: bleke bladeren als gevolg van mangaan-, ijzer- en boorgebrek.. fosfor wordt vastgelegd (Ca-P). 3

4 ph en opbrengst bij maïs ph-kcl % Opbrengstverlies Beschikbaarheid van voedingselementen bij verschillende ph Textuur: zand 4

5 ph-toestand boomkwekerij Boomkwekerij loofhout, Vlaamse Zandstreek, % percelen Kalk (zbw/ha) Sterk zuur Laag Tamelijk laag Normaal streefzone Tamelijk hoog Hoog Zeer hoog

6 N- Cyclus in boomkwekerij Invloedsfactoren nitraatresidu in boomkwekerij minerale bemesting vervluchtiging + denitrificatie N-opname door bomen organische bemesting N-uitspoeling N-uitspoeling en denitrificatie N-vrijstelling - uit N-mineralisatie - N-vrijstelling uit bladeren bladeren 6

7 N- Cyclus in de sierteelt Behoefte Mineraal N-aanbod Stengel + wortels bladeren + bodemvoorraad (bewortelingsdiepte) + minerale N-gift + N-levering organische mest + mineralisatie: humus (% C) bladeren oogstresten (wortels) nawerking oude mest groenbemester - uitspoelingsverliezen - effect bodemstructuur +/- effect ph 7

8 2) Mineralisatie N-index Mineralisatie opname ph nitrificatie mineralisatie NO 3 NH 4 Organische immobilisatie stof uitspoeling C/N-verhouding > 30 8

9 Mineralisatie Gemiddelde N-mineralisatie doorheen seizoen N-(eco) 2 9

10 Demonstratieperceel Perceelsgegevens Gemeente: Oostkamp Teelt: beuk Startanalyse: 21/04/2015 N-index: 155 (normaal), advies: 95 kg N/ha Grondsoort: lemig zand, Koolstof (%): 1,4 ph-kcl: 4,7 : beoordeling : tamelijk laag Objecten: 1 2 Niet bemest Niet bemest Geen bekalking Bekalkt 23/04: 1100 zbw (Dolokal 10% MgO 55 zbw) 2 de dosis najaar zbw 10

11 Demonstratieperceel Invloed bekalking op N-mineralisatie Nitraatresidu (kg N/ha) Onbekalkt Bekalkt Onbekalkt Bekalkt Onbekalkt Bekalkt Onbekalkt Bekalkt 21/04/ /06/ /07/2015 2/09/ cm cm cm Totaal

12 Demonstratieperceel Invloed bekalking op N-mineralisatie kg N/ha Beuk 1+1 object cm cm cm 227 kg N/ha Beuk 1+1 object cm cm cm apr mei jun jul aug apr mei jun jul aug 15 Verse bekalking stimuleert mineralisatie 12

13 Invloed ph op mineralisatie Mineralisatieonderzoek Vlaamse bodems (Vlassak 1970) Nitrificatie geremd als ph < 5.4 => minerale N bijna uitsluitend als NH 4 aanwezig Verloop van de N-mineralisatie in een zandbodem met ph 4,3 tijdens incubatie bij 30 C en 65 % WFPS: mg N/kg N-(eco) 2,Vlassak (1970) 13

14 Invloed ph op mineralisatie Invloed van bekalking: incubatieproef (Curtin et al., 1998) : Ca(OH) 2 -toediening ph C (mg/kg) gemineraliseerd N (mg/kg) gemineraliseerd 3d 13d 100d 3d 14d 100d Bodem 1 (silty clay loam; 1,7 % C) L L L L Bodem 2 (silt loam; 6,5 % C) L L L L Effect van toediening verschillende Ca(OH) 2 -dosissen op bodem-ph, C-mineralisatie en N- mineralisatie Proefveld 1: L0, L1, L2, en L3 toediening van 0; 0,6; 1,2 en 1,8 g/kg Ca(OH) 2 ; proefveld 2: L0, L1, L2, en L3 toediening van 0; 2; 4 en 6 g/kg Ca(OH) 2 14

15 Invloed ph op mineralisatie Bodem 1: bij hoogste bekalkingsdosis na 100 dagen incubatie C- mineralisatie 37 % t.o.v. geen bekalking Bodem 2: bij hoogste bekalkingsdosis na 100 dagen incubatie C- mineralisatie 67 % t.o.v. geen bekalking Stijging ph binding tussen klei en organisch materiaal neemt af Organische stof in oplossing Meer substraat voor mineralisatie Invloed % C oorspronkelijk aanwezig in bodem Stimulatie activiteit micro-organismen Ook als ph niet limiterend voor groei => toch hogere N-mineralisatie als respons op bekalking Tijdelijk effect, uiteindelijk terug naar oorspronkelijke mineralisatiesnelheden 15

16 3) Nitraatresidu en ph 14/10 NO 3 -N 91 Praktijkperceel Nitraatresidu 14/10/2014 Regio: Groot-Bijgaarden 4500 kg/ha Dolakal in 09/ Maïs zeer slecht ontwikkeld en vroegtijdig volledig ondergewerkt. Tarwe gezaaid op 15/10/

17 Staalname 14/10/14 Nitraatresidu Opvolgstaal Staalname 16/01/15 14/10 NO 3 -N

18 Standaardgrondontleding 18

19 Nitraatresidu, invloed van C-gehalte Nitraatresidu BDB, 2014 % percelen 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% > 90 kg N/ha <= 90 kg N/ha zeer laag laag tamelijk laag normaal tamelijk hoog hoog Beoordelingsklasse C-gehalte 19

20 Nitraatresidu, invloed van ph Nitraatresidu BDB, % 90% 80% 70% % percelen 60% 50% 40% 30% > 90 kg N/ha <= 90 kg N/ha 20% 10% 0% zeer laag laag tamelijk laag normaal tamelijk hoog hoog zeer hoog Beoordelingsklasse zuurtegraad 20

21 Nitraatresidu, invloed van ph Nitraatresidu BDB, % 90% 80% 70% % percelen 60% 50% 40% 30% > 90 kg N/ha <= 90 kg N/ha 20% 10% 0% zeer laag laag tamelijk laag normaal tamelijk hoog hoog zeer hoog Beoordelingsklasse zuurtegraad Enkel opvolgstalen en derogatiestalen akkerbouwpercelen 21

22 Besluit Zuurtegraad van bouwlaag heeft groot effect op plantengroei Verse bekalking stimuleert mineralisatie (opgelet in najaar, nitraatresiducontrole) N-bemesting rekening houden met verhoogde mineralisatie 22