1.1 Doel Vergelijken van diverse rassen koolrabi voor wat betreft plant- en gewaskenmerken alsook oogsten opbrengstgegevens.

Transcriptie

1 1 Koolrabi voor industriële verwerking Doel Vergelijken van diverse rassen koolrabi voor wat betreft plant- en gewaskenmerken alsook oogsten opbrengstgegevens. Deze proef werd aangelegd in samenspraak met de Vlaamse Overheid, Departement Landbouw en Visserij (DLV), Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling (ADLO). Proefbedrijf: Ivan Degezelle, Meulebeke 1.2 Bodemkarakteristieken Bouwvoor Voorvrucht zandleem aardappel - boon Scheikundige analyse labo Inagro ph (KCl) 6,1 koolstof (%) 1,0 fosfor (*) 39,2 kalium (*) 16,0 magnesium (*) 15,8 calcium (*) 129,8 natrium (*) < 2,0 (*) In mg per 100 gram luchtdroge grond. 1.3 Proefopzet Volgende negen cultivars werden vergeleken: Eder, Gaston, Oasis, Terek, Troja en Wisla. Eder fungeerde als standaardras. Net als verleden jaar werd op verzoek van de technische adviesraad de teelt geplant in plaats van gezaaid. Dit heeft in de praktijk voordelen naar onder andere duivenschade en koolvliegaantasting. De oppervlakte per experimentele eenheid bedroeg 7,5 m² (5,0 m x 1,5 m); er waren 4 parallellen. 1.4 Teeltverloop 20/03: zaaien bij plantenkwekerij in tray van 240 planten 15/04: 16 ton/ha drijfmest en 30 ton/ha effluent 16/05: 400 kg/ha ammoniumnitraat (27%) 400 kg/ha Patentkali (30% K en 10% Mg) 19/05: planten rijpadensysteem: 3 rijen van 45 cm en rijpad van 60 cm 20 cm in de rij: planten/ha 02/06: 300 kg/ha kalkcyanamide (19,8%) 19/06: schaven 10/09: oogst 1/6

2 Tabel 1: Gewasbescherming (werkzame stof + handelsproduct) Datum Werkzame stof Handelsproduct per ha Herbicide 2/06 metazachloor 1 l Butisan 29/05 napropamide 2,2 l Devrinol Insecticide 20/05 chloorpyrifos 5 g/1000 planten Dorbang 15/06 pirimicarb 0,4 l Pirimor 25/06 deltamethrin 0,4 l Decis 17/07 deltamethrin 0,4 l Decis Fungicide 25/06 metalaxyl-m+mancozeb 2 kg Fubol Gold 17/07 azoxystrobin+difenoconazool 1 l Ortiva Top 1.5 Resultaten Zie hiernavolgende tabellen. 2/6

3 Tabel 2: Koolrabi industrie Gewaskenmerken Cultivar Zaadhuis Gewasstand Bladkleur Bladrijkheid Uniformiteit Bladinplanting Poothoogte 09/09 9/09 9/09 09/09 regelmaat grootte 10/09 Eder Rijk Zwaan 5,9 c 5,8 b 4,5 c 6,0 a 6,4 bc 8,7 ab 3,5 bc Gaston MoravoSeed 8,0 a 7,0 a 7,3 a 5,8 a 7,5 a 4,0 cd 6,5 a Oasis Enza 6,0 c 6,0 ab 4,3 c 5,8 a 5,8 c 7,8 b 3,8 bc Terek Rijk Zwaan 5,2 d 6,5 ab 3,6 d 6,2 a 5,6 c 9,1 a 3,7 bc Troja MoravoSeed 7,5 ab 6,8 ab 6,5 b 5,0 a 7,8 a 4,3 c 2,5 c Wisla Uniseeds 7,3 b 6,8 ab 7,3 a 5,0 a 7,3 ab 3,0 d 4,8 ab Gemiddelde 6,7 6,5 5,5 5,6 6,7 6,1 4,1 K.W.V. P0,01 0,8 1,2 0,9 1,1 1,4 3,1 K.W.V. P0,05 0,6 0,9 0,6 0,8 1,0 2,2 V.C. (%) 2,7 9,5 3,3 8,5 11,1 13,2 P-waarde 0,000 Z.S. 0,096 N.S. 0,000 Z.S. 0,000 Z.S. 0,000 Z.S. 0,002 Z.S. Quotering 1 = goed bleek weinig blad hetrogeen onregelmatig groot kort 9 = slecht donker veel blad uniform regelmatig klein lang Tabel 3: Koolrabi industrie Opbrengstgegevens Cultivar Kg-opbrengst Opbrengst in aantal Gemiddeld Ten opzichte van geoogste planten marktbare kolen stukgewicht marktbaar te klein rot barsten voze kolen ton/ha % aantal/ha % gram % % % % % % Eder 110,2 bc 100, a 100, b 100,0 87,3 ab 5,5 a 5,4 a 1,0 b 0,8 a Gaston 149,3 a 135, a 107, a 126,9 90,8 a 5,5 a 0,8 b 2,5 ab 0,4 a Oasis 80,5 c 73, b 71, b 103,6 88,1 ab 4,4 a 4,0 a 3,5 ab 0,0 a Terek 105,6 c 95, a 111, b 87,6 80,9 b 9,7 a 5,6 a 2,9 b 1,0 a Troja 144,9 ab 131, a 101, a 131,2 84,3 ab 11,6 a 2,1 ab 2,0 b 0,0 a Wisla 93,7 c 85, ab 94, b 89,8 80,6 b 9,5 a 2,2 ab 6,9 a 0,9 a Gemiddelde 114, ,3 7,7 3,3 3,1 0,5 K.W.V. P0,01 48, K.W.V. P0,05 34, (1) V.C. (%) 20, ,0 67,9 25,8 37,2 17,8 P-waarde 0,003 Z.S. 0,056 N.S. 0,000 Z.S. 0,103 N.S. 0,415 N.S. 0,029 S. 0,069 N.S. 0,089 N.S. (1) Duncantoets na transformatie arcsin x. 3/6

4 Tabel 4: Koolrabi industrie Koolkenmerken Cultivar Uitwendige kenmerken Inwendige kenmerken vorm ruw- Groeipunt structuur groene rand voosheid glazigheid schilligheid bij doorsnijden Eder 7,2 a 4,9 b 7,3 b 6,3 a 7,5 a 7,4 b 7,0 cd Gaston 4,8 bc 8,3 a 8,8 a 6,3 a 7,5 a 8,8 a 8,3 abc Oasis 7,8 a 4,3 b 7,8 b 6,3 a 6,8 a 8,8 a 6,3 d Terek 7,1 a 4,5 b 8,0 b 7,2 a 7,0 a 9,0 a 7,4 bcd Troja 5,5 b 7,5 a 7,8 b 6,8 a 6,8 a 9,0 a 8,5 ab Wisla 4,0 c 6,8 a 8,8 a 3,5 b 7,3 a 8,3 a 9,0 a Gemiddelde 6,0 6,0 8,1 6,0 7,1 8,5 7,7 K.W.V. P0,01 1,5 2,7 1,0 2,3 2,0 1,1 1,6 K.W.V. P0,05 1,1 1,9 0,7 1,6 1,4 0,8 1,2 V.C. (%) 5,2 9,2 6,0 7,9 6,2 6,4 10,4 P-waarde 0,000 Z.S. 0,000 Z.S. 0,004 Z.S. 0,000 Z.S. 0,749 N.S. 0,004 Z.S. 0,002 Z.S. Quotering 1 = platrond veel groot putje slecht breed veel veel 9 = hoogrond geen geen putje goed smal geen geen 4/6

5 1.6 Voornaamste bevindingen De koolrabi van het praktijkveld (ras Oasis) werd in Nederland gezaaid op 5 maart in trays van 256 planten. De opkweek duurde ongeveer 75 dagen. Daar werd extra aandacht besteed aan het afharden van het gewas. De rassen van de proef werden bij een plantenkweker in de regio gezaaid. Er werd gezaaid op 20 maart, de opkweek van deze planten namen 50 dagen in beslag. Het planten gebeurde in vrij goede omstandigheden op 19 mei. Dit was op de vooropgestelde datum. Mei was groeizaam met voldoende regen en warm weer. Juni was warm met tegen het einde veel neerslag op een korte periode. Augustus was somber. In de begin periode was er wat uitval door aantasting van koolvlieg. Het oogsten gebeurde op 10 augustus; het gewas stond dus 114 dagen op het land. In principe wordt de proef geoogst door een loonwerker. Dit was dit jaar niet mogelijk, waardoor de proef met de hand werd geoogst Gewaskenmerken Het gewas van Gaston, Troja en Wisla was beduidend vegetatiever met een uitgesproken grotere bladinplanting. Bij Troja en Wisla waren de kolen vrij onregelmatig, waardoor de tragere planten onderdrukt werden door de sterk groeiende planten met een redelijk percentage te kleine kolen tot gevolg. Gaston en Wisla hadden een vrij hoge poothoogte. Dit betekent dat de kolen nogal wankel stonden. Dit kan een negatieve impact hebben op het machinaal oogsten Koolkenmerken De kolen van Gaston, Troja Wisla waren eerder rond tot platrond. Eder, Oasis en Terek hadden eerder hoogronde kolen en wat meer last van ruwschilligheid. De inwendige structuur was vooral bij Wisla ondermaats door de sterk vezelachtige structuur. Bij Gaston zagen we vaak ter hoogte van het snijvlak een bruine vlek die weliswaar niet ver doordrong in de kool. Als we de kolen midden doorsneden zagen we vooral bij Eder wat voosheid. Oasis had de meest glazige kolen Opbrengst Gaston en Troja hadden de hoogste opbrengst te danken aan een hoog stukgewicht en een vrij hoog percentage marktbare kolen. Wel dient opgemerkt te worden dat deze 2 rassen qua type lijken op Kossak, dat bij de verwerkende industrie op weinig enthousiasme kan rekenen. Oasis had een lage opbrengst vanwege een lage plantdichtheid. Er was bij Oasis een beduidend grotere uitval van planten. Eder en Terek haalden behoorlijke opbrengsten. Individuele rasbespreking De bespreking gebeurt alfabetisch. Eder (Rijk Zwaan): Redelijk ontwikkeld en vrij uniform gewas met een behoorlijke productie. Wat verlies door rotte kolen en inwendig soms voze vlekjes; voor de rest een goede inwendige kwaliteit. Gaston (MarovaSeed): Vitaal gewas met redelijk veel blad. Vrij grote bladinplanting en vrij hoge poothoogte, waardoor wankele kool, nadelig voor machinaal oogsten. Hoge opbrengst vanwege een hoog stukgewicht. Inwendig soms een bruine vlek. Oasis (Enza): Redelijk ontwikkeld en vrij uniform gewas met matig productie vanwege vrij veel uitval. Goede inwendige kwaliteit. Terek (Rijk Zwaan): Redelijk ontwikkeld en vrij uniform gewas met goede opbrengst en goede inwendige kwaliteit. Troja (MoravoSeed): Vegetatief gewas met vrij grove bladinplanting en hoge poothoogte, nadelig voor machinaal oogsten. Heel goede productie met goede inwendige kwaliteit. 5/6

6 Wisla (Uniseeds): Heel grof gewas met heel grote bladinplanting. Indien gezaaid, in het verleden, heel slechte resultaten door een heterogeen gewas. Nu iets beter, maar nog steeds vrij heterogene kolen met vrij hoge pootlengte, nadelig voor machinaal oogsten. Minder goede inwendige kwaliteit. 1.7 Besluit De gangbare rassen Eder, Terek en Oasis misten wat vitaliteit tegenover Gaston en Troja. Dit zijn rassen die qua type meer aansluiten bij Kossak. Ze gaven beduidend meer opbrengst en bij Troja was dit met een goede inwendige kwaliteit. Een belangrijk nadeel van deze rassen is de vrij hoge pootlengte waardoor de kolen vrij wankel stonden en zo machinaal minder vlot te oogsten waren. Bij de gangbare rassen haalde Eder de hoogste productie maar had soms wat last van voze plekjes in de kool. De opbrengst van Terek was ook nog goed. Oasis had een lagere opbrengst. Dit was vooral te wijten aan een beduidend grotere uitval dan bij de overige rassen. Wisla kon zoals in het verleden niet overtuigen. Beknopte samenvatting Bij de teelt van koolrabi voor de industrie vergroot de tendens om koolrabi te planten. Dit heeft als grote voordeel dat schade door duiven beter beheersbaar is, door de voorsprong van verplante kolen. De periode om duiven van het veld te houden is immers beduidend korter dan bij ter plaatse gezaaide koolrabi. Dit jaar werden op verzoek van de industrie de planten voor het praktijkveld gezaaid op 4 maart bij een gespecialiseerde plantenkweker in trays. Er werd op 19 mei geplant in vrij goede omstandigheden. De teelt startte in goede omstandigheden, maar druk van koolvlieg zorgde voor wat uitval. De gangbare rassen Eder, Oasis en Terek onderscheidden zich van Gaston, Troja en Wisla door een fijnere bladinplanting en een minder vegetatief gewas. De kolen van Troja en Wisla waren weinig uniform, verder hadden Gaston en Wisla een vrij hoge poothoogte. Deze twee gegevens hebben een negatieve impact op een vlotte machinale oogst. Dit in tegenstelling tot Eder, Oasis en Terek, die wel vrij uniform waren en een eerder korte poothoogste hadden. De inwendige structuur van Wisla was slecht door aanwezigheid van vezels. Bij Eder zagen we soms wat voosheid. De kolen van Oasis waren iets glaziger dan de overige rassen. Gaston en Troja behaalden de hoogste opbrengst; wel lijken deze rassen een beetje op Kossak. Dit ras wordt tegenwoordig geweerd vanwege soms grote kolen die nadelig zijn bij de verwerking. Eder en Terek behaalden behoorlijke opbrengsten; de opbrengst van Oasis was lager vanwege plantuitval. 6/6