Rassenkeuze knolselder op basis van gevoeligheid voor ziekten

Transcriptie

1 PROEFVERSLAG Rassenkeuze knolselder op basis van gevoeligheid voor ziekten Proefnummer: Identificatie opdrachtgever: Protocol identificatie opdrachtgever: TOLALG17SEK_RA02 INAGRO CALLENS Danny Ieperseweg 87, Rumbeke uitgevoerd door: Inagro VZW Ieperseweg Rumbeke-Beitem Afgevaardigd bestuurder: Diensthoofd: Teeltverantwoordelijke: Mia Demeulemeester Callens Danny Vanheule Marc Periode: 2017 Goedgekeurd door: Diensthoofd: Afgevaardigd bestuurder:

2 1. INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE... 2 DOELSTELLINGEN... 3 MATERIAAL EN METHODEN DE EXPERIMENTELE CONDITIES VAN DE PROEF OBJECTEN Overzicht van de objecten BEOORDELINGEN EN REGISTRATIE Effectiviteit Opbrengst Kwaliteit... 4 PROEFOMSTANDIGHEDEN PROEFTERREIN BODEMTYPE OVERZICHT VAN TEELT- EN PROEFVERLOOP Overzicht van teelt- en proefverloop... 5 RESULTATEN... 6 BESLUIT Pagina: 2/13

3 2. DOELSTELLINGEN Selderplaag (Septoria apiicola) is een schimmelziekte die eerst de oudste (onderste) bladeren aantast, maar bij koel en vochtig weer snel uitbreidt over de ganse plant. De ziekte veroorzaakt lichtere en donkere plekken op de bladeren en bladstelen, die later evolueren tot necrotische zones. Tot op heden verloopt de bestrijding via kalenderbespuitingen. Vanaf begin 2014 werd IPM van kracht, wat om een meer duurzame aanpak vraagt. Een weloverwogen rassenkeuze is daarbij niet onbelangrijk. 3. MATERIAAL EN METHODEN 1.1 De experimentele condities van de proef Proefplan details Parameter Waarde Plantafstand 70 x 33 cm Experimentele eenheid netto: 32 Planten, Bruto: 64 Planten Netto plot lengte: 5,12 m, Breedte: 1,4 m Bruto plot lengte: 5,12 m, Breedte: 2,8 m Aantal parallellen 6 Onbehandelde controle ingesloten Statistisch ontwerp gerandomiseerde blokkenproef 1.2 Objecten Overzicht van de objecten Nr Product Omschrijving object 1 Albedo (Clause) 2 Alicia (Bejo) 3 Apollo (Uniseeds) 4 Balena (Bejo) 5 Bejo 3008 (Bejo) 6 Diamant (Bejo) 7 Markiz (Nunhems) 8 Merga (Rijk Zwaan) 9 Prinz (Nunhems) 10 Rex (Nunhems) 11 Rowena (Bejo) 12 Torpedo (Clause) Er werden 6 herhalingen aangeplant waarvan er 4 bestemd waren voor de eigenlijke proefopzet. Herhaling 5 en 6 (die achteraan lagen) waren bedoeld om wel te behandelen met fungiciden dit met de bedoeling om bij zeer zware aantasting toch eventuele rasverschillen te kunnen vaststellen bij deze behandelde; anderzijds konden deze 2 herhalingen ook nuttig zijn om de plantkenmerken van normaal volgroeide planten vast te stellen. 1.3 Beoordelingen en registratie Effectiviteit De aantasting van Septoria kwam mede door de langdurige droogte maar zeer laat op gang en was daarbij niet uniform verdeeld over de proef, wat de geringe verschillen met hoge V.C. Pagina: 3/13

4 % verklaren Opbrengst Omdat de opbrengst niet of nauwelijks beïnvloed werd door Septoria werd geopteerd om naast herhaling 5 en 6 ook een indicatieve opbrengst van herhaling 1 en 2 uit te voeren. Hieruit werd duidelijk dat de zeer late aantasting geen invloed meer had op de kg-opbrengst Kwaliteit De geoogste knollen werden bijkomend ook beoordeeld op uit- en inwendige kenmerken. Daaruit bleek een duidelijk verschil tussen de inwendige kwaliteit van behandelde/onbehandelde knollen, vooral naar inwendige grijsverkleuring (boorgebrek). Daarom werd ook herhaling 3 en 4 bijkomend beoordeeld zodat statistische verschillen konden waargenomen worden van alle niet behandelde knollen en dit kon dan vergeleken worden met de knollen die wel behandeld waren. Deze duidelijke meer aantasting van "grijsrot" bij de onbehandelde velden is wellicht deels te verklaren door het feit dat de behandelde velden ook 1x behandeld werden met een booroplossing; daarnaast waren de behandelde velden (herhaling 5 en 6) ook lager gelegen en hadden dus een meer vochtige bodem gekend waardoor de booropname tijdens de droge zomermaanden wellicht beter was. 4. PROEFOMSTANDIGHEDEN 1.4 Proefterrein De proef werd aangelegd op volgende locatie: Inagro, Moorsleedsesteenweg 4, Rumbeke De hoekpunten van het proefveld worden gekenmerkt door volgende GPS coördinaten: Volgnummer Longitude Latitude 1 3, , , , , , , , Bodemtype Bouwvoor: Voorvrucht: zandleem egaliserende teelt (groenbedekker) Scheikundige bodemanalyse Inagro: ph (KCl) 6,1 koolstof (%) 1,06 fosfor (1) 35 kalium (1) 21 magnesium (1) 22 calcium (1) 134 natrium (1) <2 zwavel (1) <2 (1) Uitgedrukt in mg per 100 gram luchtdroge grond. hoog normaal zeer hoog normaal tamelijk hoog normaal tamelijk laag laag Pagina: 4/13

5 N-analyse Inagro op 30/08/2017 (kg NO3-N): Laag 0-30 cm: 173, laag cm: 74 Bijmestadvies: 0 kg 1.6 Overzicht van teelt- en proefverloop Overzicht van teelt- en proefverloop Tijdstip Activiteit 02/03/2017 uitzaaien 18/04/2017 bemesting: 20 ton/ha varkensdrijfmest 05/05/2017 levering planten (Denolf) 08/05/2017 afdekken plantgoed met kunstvlies (tot 12 mei) 15/05/2017 ploegen 16/05/2017 basisbemesting + plantklaarleggen (500 kg/ha patentkali) 18/05/2017 machinaal planten rijenbemesting tijdens planten (250 kg/ha ammoniumnitraat) 22/05/2017 schoffelen (machinaal) 29/05/2017 onkruidbestrijding (5 l/ha Defi) 16/06/2017 onkruidbestrijding (0,6 l/ha Linurex + 3 l/ha Asulox + 0,15 l/ha Centium) 10/07/2017 waarneming (nog geen ziekte, zeer droog, 20% bodembedekking) 20/07/2017 waarneming (nog geen ziekte, zeer droog, 25% bodembedekking) 24/07/2017 onkruidbestrijding (1 l/ha Linurex) 28/07/2017 ziektebestrijding in herhaling 5 en 6 (1 l/ha Ortiva Top) 03/08/2017 waarneming (vochtige bodem dankzij beregening) 11/08/2017 waarneming (knol nog zeer klein maar in groei) 18/08/2017 ziektebestrijding in herhaling 5 en 6 (0,3 kg/ha Nativo) bladvoeding in herhaling 5 en 6 (3 l/ha booroplossing) 01/09/2017 teeltverzorging (wieden) waarneming 12/09/2017 ziektebestrijding in herhaling 5 en 6 (0,5 l/ha Geyser) 21/09/2017 waarneming (gewas goed in groei, raskenmerken goed zichtbaar) 27/09/2017 insectenbestrijding (0,175 l/ha Coragen) 04/10/2017 ziektebestrijding in herhaling 5 en 6 (0,3 kg/ha Nativo) insectenbestrijding (0,175 l/ha Coragen) 05/10/2017 waarneming (visuele omschrijving loofkenmerken) 17/10/2017 waarneming (eerste symptoom van Septoria zichtbaar) 27/10/2017 ziektebestrijding in herhaling 5 en 6 (1,5 kg/ha Signum) 31/10/2017 waarneming 14/11/2017 waarneming 21/11/2017 waarneming (algemeen begin aantasting Septoria) 07/12/2017 waarneming (algemene uitbreiding Septoria) 21/12/2017 waarneming 03/01/2018 waarneming 04/01/2018 proefoogst (herhaling 5 en 6) 09/01/2018 proefoogst (herhaling 1 en 2) 18/01/2018 knolbeoordeling (uitwendig en inwendig) 22/01/2018 bijkomende oogst (herhaling 3 en 4 voor beoordeling inwendige kwaliteit) Het uitzaaien gebeurde manueel bij plantenkweker Denolf in perspotten van 3 cm. De groeiomstandigheden na uitplanten waren uiteindelijk gunstig ondanks een grote hoeveelheid neerslag 2 dagen na planten met toegeslagen bodem tot gevolg, maar schoffelen 4 dagen na planten deed de bodem herstellen. Daarna volgde een zeer lange periode zonder neerslag waardoor vanaf augustus geopteerd werd om te beregenen om het gewas in groei te krijgen. Pagina: 5/13

6 Dit resulteerde tegen eind september in een flink groeiend gewas. Het gewas groeide nog vlot door in het najaar (zonder ziekten) zodat globaal zware stukgewicht verkregen werden. 5. RESULTATEN De resultaten werden verwerkt via het statistisch pakket AGROVA-R ontwikkeld door Inagro in R-taal en gevalideerd met SPSS. Legende bij de resultaten tabellen: Waarden gevolgd door dezelfde letter zijn niet significant verschillend (p=0,05) K.W.V. = kleinste wezenlijk verschil; V.C. = variantiecoëfficiënt (%) p-waarde: * = Significant (p<0,05); ** = Zeer significant (p<0,01); *** = Uiterst significant (p<0,001); N.S. = Niet significant (p>=0,05) Pagina: 6/13

7 Tabel: Knolselderij screening rassengevoeligheid tegen Septoria (% planten aangetast) Cultivar Zaadhuis Plantlengte % aangetaste planten bij poten 5/10 17/10 31/10 7/11 14/nov 21/nov 7/dec 21/dec (cm) Albedo Clause 15 0,0 2,5 5,8 10,8 5,8 24,0 33,7 a 42,6 a Alicia Bejo 22 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 7,3 26,8 a 33,3 a Apollo Uniseeds 20 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,9 3,2 a 4,1 a Balena Bejo 18 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 5,6 25,3 a 41,0 a Bejo 3008 Bejo 23 0,0 0,0 0,0 0,0 0,8 1,7 6,6 a 18,9 a Diamant Bejo 20 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 2,4 17,9 a 28,6 a Markiz Nunhems 23 0,0 2,4 0,0 2,4 2,4 4,8 9,6 a 19,1 a Merga Rijk Zwaan 19 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 7,3 a 14,6 a Prinz Nunhems 21 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 14,4 a 32,5 a Rex Nunhems 24 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 3,2 10,6 a 19,0 a Rowena Bejo 22 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,8 14,4 a 18,7 a Torpedo Clause 16 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 2,3 18,7 a 22,8 a Gemiddelde 20 0,0 0,4 0,5 1,1 0,8 4,4 15,7 24,6 K.W.V. P0,05 (1) (1) V.C. (%) 71,5 55,6 P-waarde 0,378 0,218 Quotering 1 = 9 = (1) Duncantoets na transformatie arcsin x. Pagina: 7/13

8 Tabel: Knolselderij screening rasgevoeligheid voor Septoria (score) Cultivar Zaadhuis Score aantastingsgraad 5/10 17/10 31/10 7/11 14/nov 21/nov 7/dec 21/dec 3/jan Albedo Clause 9,0 8,8 8,8 8,5 8,5 7,5 6,8 a 5,9 a 4,3 a Alicia Bejo 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 8,4 7,3 a 7,0 a 5,3 a Apollo Uniseeds 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 8,9 8,6 a 8,5 a 7,9 a Balena Bejo 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 8,5 7,3 a 6,4 a 4,6 a Bejo 3008 Bejo 9,0 9,0 9,0 9,0 8,9 8,8 8,5 a 7,5 a 6,3 a Diamant Bejo 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 8,8 7,8 a 7,5 a 5,1 a Markiz Nunhems 9,0 8,8 9,0 8,9 8,8 8,6 8,1 a 7,5 a 7,1 a Merga Rijk Zwaan 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 8,5 a 8,0 a 7,5 a Prinz Nunhems 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 8,1 a 7,3 a 5,8 a Rex Nunhems 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 8,9 8,1 a 7,8 a 5,0 a Rowena Bejo 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 8,9 8,3 a 7,8 a 6,8 a Torpedo Clause 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 8,9 7,9 a 7,5 a 5,8 a Gemiddelde 9,0 9,0 9,0 8,9 8,9 8,7 7,9 7,4 5,9 K.W.V. P0,05 2,9 3,0 4,2 V.C. (%) 14,7 16,2 28,4 P-waarde 0,470 0,228 0,073. zeer zwaar aangetast geen aantasting Pagina: 8/13

9 Tabel: Knolselderij screening rasgevoeligheid voor Septoria - Stukgewichten + uitwendige kwaliteit Cultivar Zaadhuis Stukgewicht (gram) % marktbare knollen met Gladheid Gemak Vorm ziektebestrijding relatief meerdere kloven schurft huid kuizen score omschrijving GEEN WEL (%) koppen knol Albedo Clause ,0 15,4 c 0,0 20,0 8,0 abc 6,5 4,5 d heterogeen breedrond Alicia Bejo ,3 76,3 a 0,0 0,0 7,8 bc 7,0 8,3 a Apollo Uniseeds ,3 0,0 c 0,0 0,0 7,8 bc 7,5 7,5 abc iets breedrond Balena Bejo ,0 21,3 bc 5,0 5,0 8,0 abc 7,5 8,1 a Bejo 3008 Bejo ,8 21,3 bc 0,0 0,0 8,5 ab 8,0 6,3 c hoogrond Diamant Bejo ,7 9,2 c 20,0 0,0 9,0 a 9,0 6,8 bc verhoogde wortelvoet Markiz Nunhems ,7 4,2 c 0,0 0,0 7,1 c 8,5 7,0 abc iets hoog/breedrond Merga Rijk Zwaan ,8 17,1 c 0,0 5,0 8,5 ab 7,0 7,1 abc iets breed/platrond Prinz Nunhems ,6 10,0 c 0,0 0,0 7,8 bc 7,5 7,8 ab Rex Nunhems ,9 7,1 c 0,0 0,0 7,3 c 7,0 7,5 abc iets breedrond Rowena Bejo ,0 19,6 bc 0,0 5,0 7,9 bc 8,0 8,0 ab Torpedo Clause ,6 70,4 ab 10,0 0,0 7,8 bc 7,0 7,1 abc soms breedrond Gemiddelde ,6 2,9 2,9 7,9 7,5 7,2 K.W.V. P0,05 (1) 1,0 1,3 V.C. (%) 63,4 5,3 7,1 P-waarde 0,000 *** 0,000 *** 0,000 *** Quotering 1 = ruw slecht niet rond 9 = effen vlot rond (1) Duncantoets na transformatie arcsin x. Pagina: 9/13

10 Tabel: Knolselderij screening rasgevoeligheid voor Septoria - Inwendige kwaliteit Cultivar Zaadhuis Inwendige holheid % knollen met Aantastingsgraad Kleur Bruine Algemene beoordeling (1) (2) inwendig grijsrot inwendig grijsrot vlees stippen inwendig (1) (2) (1) (2) inwendig (1) (2) Albedo Clause 6,3 bc 6,5 100,0 a 10,0 2,9 e 7,8 6,5 e 7,5 b 2,5 d 6,3 Alicia Bejo 5,8 bcd 6,8 5,0 c 0,0 8,8 ab 9,0 7,6 bcd 8,0 ab 5,8 abc 7,5 Apollo Uniseeds 4,6 cd 5,8 55,0 ab 10,0 4,5 cde 8,5 6,9 de 8,5 ab 3,3 cd 5,5 Balena Bejo 6,3 bc 7,2 30,0 bc 0,0 7,5 abc 9,0 7,6 bcd 9,0 a 5,9 abc 7,8 Bejo 3008 Bejo 6,3 bc 6,9 0,0 c 0,0 9,0 a 9,0 7,8 abc 8,3 ab 6,9 ab 8,0 Diamant Bejo 7,1 ab 6,6 0,0 c 0,0 9,0 a 9,0 7,1 cde 8,5 ab 6,1 abc 5,5 Markiz Nunhems 8,7 a 8,8 0,0 c 0,0 9,0 a 9,0 8,4 a 9,0 a 8,6 a 8,8 Merga Rijk Zwaan 6,3 bc 6,6 60,0 ab 20,0 4,8 cde 8,5 7,9 ab 8,5 ab 4,3 bcd 6,5 Prinz Nunhems 6,1 bcd 5,8 55,0 bc 10,0 5,5 bcde 8,3 7,6 bcd 9,0 a 4,0 bcd 6,5 Rex Nunhems 4,4 d 4,6 75,0 ab 30,0 4,0 de 8,0 7,2 bcd 8,5 ab 2,5 d 4,0 Rowena Bejo 6,5 b 6,7 40,0 bc 30,0 6,8 abcd 8,0 7,7 abc 8,6 ab 6,3 ab 7,0 Torpedo Clause 5,7 bcd 6,5 5,0 c 10,0 8,9 a 8,5 7,4 bcd 8,3 ab 6,3 ab 6,3 Gemiddelde 6,1 6,6 35,4 10,0 6,7 8,5 7,4 8,5 5,2 6,6 K.W.V. P0,05 1,8 (3) 3,3 0,8 1,1 2,9 V.C. (%) 11,7 56,2 19,7 4,1 5,4 22,6 P-waarde 0,000 *** 0,000 *** 0,000 *** 0,000 *** 0,001 ** 0,000 *** Quotering 1 = veel holheid veel grijsrot bruin veel slecht 9 = niet hol geen grijsrot wit geen goed (1) is beoordeling van de eigenlijke proef die onbehandeld is tegen ziekten en daarom ook geen boorbemesting kreeg (2) is gemiddelde van 2 extra aangelegde herhalingen die wel behandeld zijn en zo ook 1 X boorbemesting kreeg, dit deel had ook een vochtigere bodem (3) Duncantoets na transformatie arcsin x. Pagina: 10/13

11 6. BESLUIT De groeiomstandigheden (lange droge periode) waren niet gunstig om vroegtijdig aantasting van Septoria te verkrijgen. De zeer late aantasting gaf dan ook geen invloed meer op de opbrengst. Het niet behandelen gaf wel een negatieve invloed op de kwaliteit. De proef heeft uiteindelijk nog duidelijke rasverschillen aan het licht gebracht voor gevoeligheid aan inwendige grijsverkleuring (boorgebrek). Onder de gegeven omstandigheden waren alle rassen voldoende lang bestand tegen Septoria, maar uit het verleden weten we dat dit niet als jaarlijks aanneembaar besluit kan genomen worden. Uit de late aantasting konden geen betrouwbare verschillen naar gevoeligheid voor Septoria gedetecteerd worden; Albedo lijkt het meest gevoelig, Apollo het minst gevoelig. Onder de gegeven omstandigheden bleek Albedo gevolgd door Rex, Apollo, Merga en Prinz het meest gevoelig voor inwendige grijsverkleuring. Bejo 3008, Diamant en Markiz bleken daar niet gevoelig voor, Alicia en Torpedo zeer gering gevoelig. Individuele Rasbespreking (in alfabetische volgorde) Albedo (Clause) heeft hoge stukgewichten. De knol is minder rond, wat heterogener naar vorm, kuist wat minder vlot en is meer gevoelig voor schurft en licht gevoelig voor meerdere koppen. De inwendige kwaliteit is slecht door veel grijsverkleuring en de minder witte vleeskleur. Alicia (Bejo) geeft iets lagere stukgewichten. De knol is mooi rond en sterk gevoelig voor meerdere koppen. Inwendig is de knol weinig tot niet gevoelig voor grijsverkleuring en de algemene beoordeling is beter. Apollo (Uniseeds) heeft lagere stukgewichten. De knol is iets breedrond zonder meerdere koppen. De algemene inwendige beoordeling is slechter door grijsverkleuring, meer holheid en de minder witte vleeskleur. Balena (Bejo) heeft iets lagere stukgewichten. De knol is mooi rond en is iets meer gevoelig voor meerde koppen. Inwendig is de knol iets minder gevoelig voor grijsverkleuring en heeft een gemiddelde tot iets betere algemene beoordeling. Bejo 3008 (Bejo) heeft hogere stukgewichten. De knol is hoogrond met zeer breed opengaand loof en is iets meer gevoelig voor meerdere koppen. Inwendig is er geen grijsverkleuring wat met de betere vleeskleur zorgt voor een betere algemene beoordeling. Diamant (Bejo) heeft iets lagere stukgewichten. De knol is glad en vlot kuisbaar met opvallend lang en opgericht loof en met naar boven groeiende wortelvoeten (100% bovengroei). Verder is de knol minder gevoelig voor meerdere koppen maar wel meer gevoelig voor kloven. Inwendig treedt geen grijsverkleuring op, wat samen met de geringere holheid resulteert in een goede algemene beoordeling. Markiz (Nunhems) heeft iets hogere stukgewichten. De knol is iets minder glad, iets hoog/breedrond met weinig meerdere koppen. Inwendig is er geen grijsverkleuring wat samen met zeer weinig holheid en een betere vleeskleur zorgt voor een zeer goede algemene beoordeling. Merga (Rijk Zwaan) heeft iets lagere stukgewichten. De knol is iets breed/platrond en licht gevoelig voor meerdere koppen. De knol heeft inwendig meer grijsverkleuring wat een minder goede algemene score geeft. Prinz (Nunhems) heeft lagere stukgewichten. De knol is gemiddeld rond en minder gevoelig Pagina: 11/13

12 voor meerdere koppen. De knol heeft inwendig meer grijsverkleuring wat een minder goede algemene score geeft. Rex (Nunhems) heeft hoge stukgewichten. De knol is iets minder glad, iets breedrond en licht gevoelig voor meerdere koppen. Inwendig is de knol meer gevoelig voor grijsverkleuring wat samen met meer holheid zorgt voor een slechte algemene beoordeling. Rowena (Bejo) heeft gemiddelde stukgewichten. De ronde knol is licht tot matig gevoelig voor meerdere koppen. Inwendig is de knol iets meer gevoelig voor grijsverkleuring maar dankzij een behoorlijke vleeskleur en een iets mindere holheid behaalt de knol toch nog een iets betere algemene beoordeling. Torpedo (Clause) heeft hogere tot hoge stukgewichten. De knol is rond tot soms breedronde en sterk gevoelig voor meerdere koppen. Inwendig heeft de knol weinig tot geen grijsverkleuring wat een algemeen iets betere beoordeling geeft. Foto: typisch verschijnsel van inwendige grijsverkleuring Markiz: geen holheid en grijsverkleuring Foto: begin aantasting Foto Pagina: 12/13

13 Foto: zwaardere grijsverkleuring Foto: zeer zware aantasting Pagina: 13/13