EEN MATERIAAL KIEZEN VOOR DE DAKBEDEKKING, REKENING HOUDEND MET ZIJN MILIEUBALANS

Transcriptie

1 - ALGEMENE PROBLEMATIEK MAT03 - EEN MATERIAAL KIEZEN VOOR DE DAKBEDEKKING, REKENING HOUDEND MET ZIJN MILIEUBALANS Gebruik kwaliteitsmaterialen die bestand zijn tegen aantasting,, die vernieuwbaar f vervledig aanwezig zijn in de natuur, die gerecycleerd en recycleerbaar zijn en hu rekening met hun milieubalans PRINCIPES BENADERING Dakbedekkingen dienen m een gebuw en zijn gebruikers te beschermen tegen weer en wind, maar k vr de thermische regeling van het gebuw in het algemeen en de ruimten nder het dak in het bijznder. Om deze rl efficiënt te kunnen vervullen, meten de materialen en hun uitvering kwaliteitsvl zijn. Bij het kiezen van die materialen spelen de vlgende criteria mee: De milieu-eigenschappen: hier spreekt men van begrippen zals de milieubalans, die de berekening is van een index p basis van de milieu-impact van het materiaal in de verschillende stadia van zijn levenslp. Een impactanalyse gebeurt p de vlledige levenscyclus van de prducten. Er bestaan verschillende 'tls', die met meer f minder analysecriteria rekening huden en helpen bij de juiste keuze van buwmaterialen en prducten. De analyseresultaten wrden fwel weergegeven in de vrm van een algemene ntering p een referentieschaal, fwel als een pen synthese met de nderzeksresultaten van verschillende niet-gewgen criteria. In deze fiche verwijzen we naar de NIBE-nrm (Nederlands Instituut vr Buwbilgie en Eclgie met glbale nteringen gaande van 1a "Beste keuze" tt 7c "Onaanvaardbaar". De NIBE gaat af p de vlgende criteria: behefte aan grijze energie vr de fabricage van de materialen, uitputting van de natuurlijke hulpbrnnen, vervuiling van de plaats waar de grndstffen wrden ntgnnen, fysieke f chemische wijziging van de mleculenketen, uitstt van vervuilende gassen (CO2, SO2), gezndheidsfactr (gas, hygrmetrie, electrmagnetisch niveau), levensduur: gebruiksduur, nderhud, recyclage en pwaarderingsindex. De technische eigenschappen: levensduur, nderhudsfrequentie, aangepastheid aan de kenmerken van het dak (plat / hellend / aantal uren znneschijn / vchtige mgeving...) De ecnmische eigenschappen: beginkst en nderhud De esthetische eigenschappen: de stedenbuwkundige reglementen spelen een niet te verwaarlzen rl in de keuze van dakbedekkingsmaterialen. Ze begen het behud van een bepaalde visuele harmnie en slaan in het algemeen p het materiaal, de kleur en de dakhelling. BLZ. 1 VAN 14 DAKBEDEKKING EN MILIEUBALANS JULI 2010

2 DOELSTELLINGEN Minimaal: Vermijd materialen met een minder gunstige milieubalans: metalen bedekkingen van zink, aluminium f kper (hellend dak) en membranen van rubber, PVC f bitumen (plat dak). Aangeraden: Kies materialen f buwmethden met een gunstige milieubalans: Vr hellende daken: natuurleien bij identieke renvaties, dakpannen in gebakken aarde f betn, vezelcementleien. Vr platte daken: flies van EPDM, TPO, POCB. De membranen kunnen in smmige gevallen zichtbaar blijven, maar k wrden belast met grind, dat verigens de thermische regeling bevrdert.++ Van links naar rechts: dakpannen gebakken aarde, leien en EPDM-membraan Brn: Optimaal Naast de keuze van het materiaal met gunstige milieubalans, het dak een grenbedekking geven. Die kan van het extensieve type zijn (mssen en krstmssen) f van het intensieve type (planten en struiken), en is geschikt vr zwel platte als hellende daken (met bepaalde technische ingrepen). Een aparte fiche wrdt hieraan gewijd (TER06 "Een grendak aanleggen"). Tussen de verschillende plssingen meten de materialen gezcht en gekzen wrden p basis van hun weerstand tegen de tijd en de raming van hun belasting. Van links naar rechts: kleidakpannen, glfplaten en gebitumineerde membranen We merken p dat er grndig met wrden nagedacht ver het islatietype en de prestaties ervan, gelijktijdig met deze ver de materiaalkeuze en de gebruikte techniek vr de bedekking. BLZ. 2 VAN 14 DAKBEDEKKING EN MILIEUBALANS JULI 2010

3 KEUZE-ELEMENTEN TECHNISCHE ASPECTEN We beschrijven hier de belangrijkste bestaande materialen, eerst vr hellende daken en daarna vr platte daken. > Hellende daken Dakbedekking in dakpannen van gebakken aarde f betn Er bestaan tallze verschillende dakpannen, zwel qua vrm (grte bakvrm / kleine bakvrm / plat...) als qua grndstf (klei / betn...) f afwerking (geglazuurd / gelakt / engbe...). De keuze van een dakpan met beantwrden aan criteria met betrekking tt de esthetiek, de dakbelasting met een specifieke dimensinering van de draagstructuur, en de kstprijs en de uitvering van het dakpantype. Al naar gelang hun vrm en algemene afmetingen zrgen dakpannen vr een verschillende bedekking. Z heeft bijvrbeeld 1 m² dak ngeveer 15 dakpannen van het type Grte bakvrm ndig, ten pzichte van ng. 35 dakpannen van het type kanaal (Franse kleidakpan). Het aantal beïnvledt de ttale kstprijs: heveelheid dakpannen / werkuren / heveelheid timmerhut. Dakbedekking in natuur- f kunstleien Natuur- f kunstleien hebben min f meer dezelfde eigenschappen, hewel natuurleien langer meegaan. Natuurleien wrden meer gebruikt vr het restaureren van erfged in navlging van het rigineel. De specifieke uitveringstechnieken en de geringe beschikbaarheid van het prduct maken het duur. Vr gewne gebuwen wrdt daarm dikwijls gekzen vr kunstleien. Al naar gelang de uitvering en dimensinering van het materiaal zal het aantal leien per m² variëren tussen 97 en 26 stuks vr afmetingen van respectievelijk 25x15 en 40x25. De Technische Vrlichtingsnta 195 van het WTCB beschrijft de crrecte uitvering van dakbedekkingen in natuurleien. Ze wrdt aangevuld dr de TV 219, die het ntwerp van dakaansluitingen beschrijft. Dakbedekking in ferr- en nn-ferrmetalen Metalen bedekkingen die vr daken wrden gebruikt, zijn nder meer zink, aluminium en kper. Zink wrdt het meest gebruikt vr daken. Aluminium en kper wrden meer gebruikt vr renvaties f gevelbekledingen. Over het algemeen wrden deze materialen vral gebruikt vanwege hun langere levensduur, hun bestandheid tegen aantasting en hun snelle plaatsing. De BLZ. 3 VAN 14 DAKBEDEKKING EN MILIEUBALANS JULI 2010

4 nbuigzaamheid van de assemblages beperkt bvendien prblemen dr windbelasting en de kans p verplaatsing (bijvrbeeld: bewegen van dakpannen bij hevige wind p weinig tegankelijke plaatsen...). Ze bieden een reeks vrdelen, maar hebben k minder gunstige aspecten zals de kstprijs van de grndstf en hun niet te verwaarlzen milieu-impact. We vestigen er de aandacht p dat smmige metalen dakbedekkingen nadelig kunnen blijken vr het milieu drdat het aflpende water in de natuurlijke hydrlgische kringlp terugkeert, en dat ze weinig geschikt zijn vr regenwaterwinning. We nemen kper als vrbeeld: bij cntact met zure regen gaat het geleidelijk degraderen en het regenwater vervuilen met zware metalen die niet in de cllectieve waterzuiveringsstatins wrden verwerkt. Idealiter met dit water gerecupereerd en gezuiverd wrden vraleer het in de grnd f de ril verdwijnt (natuurlijke filtering drheen draineerlagen en beplantingen). > Platte daken EPDM-membranen EPDM: Ethyleen Prpyleen Dieen Mnmeer. Dit zijn synthetische afdichtingsflies met een elastmeerlaag, die vral gebruikt wrden bij de uitvering van grendaken. We spreken hier van een niet-vernieuwbare grndstf uit de petrchemie. Hun levensduur van meer dan 25 jaar is langer dan die van bitumineuze membranen. EPDM-membranen zijn minder nderhevig aan fenmenen van thermische uitzetting en inkrimping, die de levensduur en de dichtheid van daken ngunstig beïnvleden. Bitumineuze afdichtingsmembranen Ze bestaan uit bitumen waaraan synthetische plymeren werden tegevegd m het membraan elasticiteit te geven, maar k glas- f plyestervezel vr de treksterkte en de weerstand tegen drbring. De bitumenstrken bestaan uit verschillende lagen p mekaar die het membraan vrmen. Dit type membraan wrdt heel vaak gebruikt in de buw, waar het met de brander wrden aangebracht, maar wrdt afhankelijk van de tepassing steeds vaker vervangen dr EPDM-flie, die kud kan wrden aangebracht, met mechanische bevestigingen. De bvenzijde van het bitumen kan een lichte kleur hebben, waardr ververhitting van het ppervlak enigszins wrdt tegengegaan en dus k de uitzetting. Bitumineuze membranen wrden meestal bedekt met rlkeien, beplanting, f tegels p blkjes vr dakterrassen. Deze bedekkingen geven het membraan een langere levensduur mdat het gedeeltelijk wrdt beschermd tegen de gevlgen van de tijd. Ze presteren ged inzake dichtheid maar hebben als nadeel hun ngunstige milieubalans. BLZ. 4 VAN 14 DAKBEDEKKING EN MILIEUBALANS JULI 2010

5 Opgelet, bitumenbekledingen kunnen schadelijk zijn vr het milieu wanneer het aflpend water in de natuurlijke waterkringlp terugkeert, geladen met de pgenmen klwaterstffen. Een cllectief waterzuiveringsstatin kan die klwaterstffen niet behandelen. Idealiter wrdt het water dus pgevangen en gezuiverd alvrens het naar de bdem f afverleiding vleit. Er wrdt gebruik gemaakt van een klwaterstfcheider f een natuurlijk filtrering dr drainerende lagen en beplantingen. TPO dichtingsmembranen TPO: Thermplastisch lylefin. Zij bestaan uit versterkt plyester vr een betere weerstand tegen krimp en brsheid. Deze kunststf ntstaat uit de plymerisatie van nverzadigde klwaterstffen. Het is dus een niet-vernieuwbare grndstf uit de petrchemie, maar krijgt tch de ntering "betere keuze" in de NIBE-classificatie van 2009 (naast EPDM en POCB dakbanen) p basis van de levenscyclusanalyse. De banen wrden aangebracht met mechanische bevestiging en hete lucht. De gemiddelde levensduur bedraagt meer dan 25 jaar. De bvenzijde van het membraan kan een heldere kleur hebben, waardr ververhitting in zekere mate wrdt tegengegaan en dus k de uitzetting. Brn: PVC dichtingsmembranen PVC: Plyvinylchlride. De membranen bestaan uit PVC-krrels p een glasvlies armatuur en bieden z een gede weerstand tegen krimp en brsheid. Deze grndstf, afkmstig uit de chlrgebnden scheikunde, heeft een niet-vernieuwbare rsprng. De banen wrden gelast f gelijmd. De levensduur bedraagt meer dan 25 jaar. BLZ. 5 VAN 14 DAKBEDEKKING EN MILIEUBALANS JULI 2010

6 Brn: Ftvltaïsche dichtingsmembranen: Sinds krt vindt men p de markt membranen die zwel zrgen vr afdichting als vr de prductie van ftvltaïsche energie. Dit zijn membranen p basis van plymeerbitumen waarp sepele amrfe znnecellen zijn geplaatst. Dit srt dichting is vral geschikt vr gebuwen met grte dakppervlakken (industriële gebuwen, ) maar kan in de tekmst k in aanmerking kmen vr kleinere cnstructies. De energieaspecten van de ftvltaïsche membranen kmen aan bd in de fiche ENE21 "Ftvltaïsche cellen installeren". Brn: De dichtingslagen kunnen fwel zichtbaar blijven, fwel verdekt wrden. Als ze zichtbaar blijven, kan hun bvenvlak in de meeste gevallen een lichte kleur hebben, waardr in zekere mate ververhitting wrdt tegengegaan, en dus k de uitzetting. Bij verdekte bekledingen kunnen de verdekkende lagen diverse rllen spelen: ze beschermen het membraan tegen UV-stralen, ze verbeteren het esthetische uitzicht, ze verminderen de ppervlaktetemperatuur bij zn en ze bieden (afhankelijk van de techniek) een gede akestische prestatie. We nderscheiden bij de verdekkingen: Grindbedekking: deze bestaat uit rlkeien f vergruisde keien, heeft als del het dak van ballast te vrzien en speelt een thermisch en hydrlgisch regelende rl. Deze laatste twee eigenschappen geven de afdichtingsmembranen een langere levensduur. BLZ. 6 VAN 14 DAKBEDEKKING EN MILIEUBALANS JULI 2010

7 Rlkeien Brn: Grendaken: er bestaan verschillende technieken vr grendaken, die variëren vlgens het gebruik van het dak en het type beplanting. Over het algemeen wrdt het grendak rechtstreeks p de afdichting gelegd. Men zrgt dan wel vr een bescherming tussen het membraan en de vegetatie. Het geheel bestaat uit een islatiemembraan, een wrtelbestendige flie, bakken vr de pname en afver van het water, een filtrerend textielmembraan (getextiel), een laag aarde en de vegetatie. Al naar gelang de vegetatie bestaat uit mssen en krstmssen f lage/hge seizensplanten spreken we respectievelijk van intensieve vegetatie f extensieve vegetatie. Behalve het verfraaien van de mgeving, zrgt een grendak k vr een betere afdichting en presteert het ged p thermisch en akestisch vlak. Aan grendaken wrdt in deze gids een speciale fiche gewijd, TER06 "Een grendak aanleggen". Dakbedekkingen p nppen: p de dichting kmt een laag glasvezel en daarp de nppen m de bedekking te plaatsen. De bedekking kan van het minerale type zijn (tegels) f vegetaal (hut f een afgeleid prduct). Dit srt bekleding is vral geschikt vr terrassen f terrasdaken. Van links naar rechts: tegels p nppen, hut p nppen Brn: BLZ. 7 VAN 14 DAKBEDEKKING EN MILIEUBALANS JULI 2010

8 > Gewicht van het dak De nderstaande tabel geeft het gewicht aan van het geselecteerde materiaal, evenals de gebruiksmgelijkheid p basis van de dakhelling. Gewicht [kg/m²] * Helling Shingles ± 9 15 tt 90 Kleidakpan Platte keramische dakpan ± 45 tt 60 (vlgens de techniek) ± 45 tt 60 (vlgens de techniek) 25 tt tt 80 Natuurlei ± 27 à tt 90 Kunstlei ± 18 tt tt 90 Extensieve dakvegetatie Intensieve dakvegetatie ± 50 tt 150 (vlgens de nderlaag) ± 290 tt 900 (vlgens de nderlaag) 0 tt 45 0 tt 45 Grind ± 100 tt 130 < 5 MILIEUASPECTEN * gewicht znder structuurelementen > Milieubalans van de materialen Vr de bedekking van hellende daken wijst de NIBE-classificatie p de supeririteit van natuurlijke materialen f materialen p basis van natuurlijke, transfrmatiezuinige grndstffen. Hellende daken Berdeling* Dakpannen in betn 1a Beste keuze Keramiektegels 2a Gede keuze Natuurleien 2a Gede keuze Prfielen in cementvezels 2b Gede keuze Leien in cementvezels 3b Aanvaardbaar Verzinkte metalen prfielen 4b Minder gede keuze Bitumenshingles 4b Minder gede keuze Gecate aluminium prfielen 4c Minder gede keuze Zinkbekleding 5a Af te raden Kperbekleding 6a Slechte keuze * NIBE Uitgave 2010 / gevels en daken De bedekkingen van platte daken vertnen vlgens de NIBE-classificatie eveneens enkele reële verschillen qua glbale impact, hewel minder significant. BLZ. 8 VAN 14 DAKBEDEKKING EN MILIEUBALANS JULI 2010

9 Platte daken Berdeling* EPDM-membraan 1a Beste keuze TPO-membraan 1b Beste keuze EPDM-banen 1c Beste keuze POCB-membraan 1c Beste keuze Bitumen 2a Gede keuze PVC-membraan 2a Gede keuze SBS rubberen membraan 2b Gede keuze * NIBE Uitgave 2010 / gevels en daken > Opmerkingen Bij hellende daken gaat de uitvering van de verschillende systemen van dakbedekking altijd samen met timmerwerk, dat als draagstructuur dienst det. Het is belangrijk m de heveelheid gebruikte grndstf vr dit timmerwerk te ratinaliseren (verdimensinering vermijden), maar k m hut van lkale rsprng te kiezen (België/EU), dat beantwrdt aan de labels FSC (Frest Stewardship Cuncil), PEFC (Prgramme fr the Endrsement f Frest Certificatin schemes), f een gelijkaardig label dat erkenning geniet in de hutsectr. Daarnaast met men ervr zrgen dat k de hutbehandelingsprducten milieuvriendelijk zijn (zie fiche CSS10 "Hutbehandelingen: gevlgen vr de gezndheid en het milieu"). Smmige specifieke dakbedekkingsmaterialen uit de recyclage (dakpannen en leien in gerecycleerd plastic) verschijnen nu geleidelijk p de markt. Hewel het principe interessant is, beschikken deze materialen ng niet ver een erkende technische kwaliteit en bieden zij geen systematische kwaliteitsgarantie mtrent hun bestanddelen (gevlgen vr gezndheid en milieu); we bespreken ze dan k niet in deze fiches. Meer infrmatie ver dit nderwerp is beschikbaar p de site van het WTCB (Wetenschappelijk en Technisch Centrum vr het Buwbedrijf) (recyhuse). Alle materialen die asbest bevatten, kmen natuurlijk helemaal niet in aanmerking, vral niet vr hergebruik. Bij renvatie met men nagaan f de bestaande materialen (dakpanelen / nderdakpanelen / islatie van leidingen...) asbestvrij zijn. Is dat niet z, dan kunnen twee plssingen wrden verwgen, elk met een eigen efficiëntie: fwel wrden de prbleemmaterialen gedemnteerd en verwijderd, waarbij alle ndige vrzrgsmaatregelen wrden genmen (veralls / maskers / handschenen / afval in hermetisch geslten zakken...), fwel wrden de asbesthudende materialen geïdentificeerd en gemarkeerd zdat ze later kunnen wrden herkend. Deze tweede mgelijkheid met vermeden wrden in de wningsectr. Het is aangeraden m gevaarlijke materialen te vervangen. In verhuding met de mvang van de gevlgen vr de gezndheid heeft dit maar een relatief kleine ecnmische impact. Bij een cherente milieuvriendelijke benadering van dakmaterialen ten sltte met men rekening huden met de keuze van de andere materialen die in de dakpbuw wrden gebruikt, zals de draagstructuur, de thermische en geluidsislatie, de diffusiemembranen (dampscherm) en de nderdaken. De fiches aangaande islatiematerialen, luchtdichtheid en andere elementen in de structuur geven meer specifieke infrmatie ver dit nderwerp. BLZ. 9 VAN 14 DAKBEDEKKING EN MILIEUBALANS JULI 2010

10 ECONOMISCHE ASPECTEN > Beschikbaarheid van eclgische plssingen In het Brussels Hfdstedelijk Gewest, net als in de andere gewesten, zijn de meeste fabrikanten en verdelers aangeslten bij clusters f verenigingen in de ecbuwsectr. Vr Brussel is er de cluster Ecbuild en "ABEA De Stadswinkel". In Wallnië zijn er "Nature de prgrès" ( en de "Cluster éc-cnstructin" (wwww.cluster.wallnie.be). Vlaanderen heeft het VIBE (Vlaams Instituut vr Bi-Eclgisch Buwen en Wnen en het CEDUBO (Centrum Duurzaam Buwen De website van het WTCB bevat k een gegevensbank met verdelers en fabrikanten, met een zekfunctie p sleutelwrd, waarvan smmige plantaardige islatiemiddelen aanbieden. Smmige labels hebben eveneens materiaallijsten, bijvrbeeld Natureplus ( > Geef vrkeur aan materialen en prducten met eclabels f milieucertificering Dat een prduct bepaalde Belgische technische keurmerken draagt (bv.: ATG van het BUTGb Belgische Unie vr Technische Gedkeuring in de Buw: is een garantie vr prestatie en kwaliteit. Die lijsten zijn echter niet exhaustief en Belgische f Eurpese equivalenten kunnen wrden gebruikt (Eurpese technische gedkeuring - ATE f ETA, en erkende certificeringen: WTCB, CSTB en NF in Frankrijk, het Duitse DIN, ). Maar naast die technische aspecten kan een ntwerper vandaag k afgaan p de talrijke labels en milieucertificeringen m materialen te kiezen die milieuvriendelijker en geznder zijn. De fficiële labels verdienen de vrkeur, en vraan kmt het Eurpese eclabel. Er bestaan k natinale labels die strikter zijn dan het Eurpese, en diverse privé labels. Hierna vindt u een bndig verzicht van de belangrijkste eclabels. De veelheid aan labels kan vr verwarring zrgen. Een gedetailleerde vergelijking met de nderliggende technische criteria bevindt zich p de website Hierna geven we een krt verzicht van enkele labels. Vr een uitveriger beschrijving verwijzen we naar de fiche MAT05 "Thermische islatie: kies geznde en eclgische materialen". Eurpees Eclabel: fficieel label dat is gebaseerd p een levenscyclusanalyse. Op heden zijn er ng geen materialen vr dakbedekking die het Eurpese eclabel dragen. Verschillende natinale labels, zals het Franse merk NF Envirnnement, zijn afgeleiden van het Eurpese label. Label Blaue Engel: een Duits fficieel en gecntrleerd natinaal label dat verder gaat en meer prducten dekt dan het Eurpese eclabel. Alle prducten met deze certificatie zijn te vinden p de website Label Natureplus: dit cllectieve privé label wrdt tegekend aan buwmaterialen die hge milieuprestaties begen. Zij beantwrden aan drie hfdcriteria: geschiktheid vr de tepassing, veiligheid vr de mens en veiligheid vr het milieu. De BLZ. 10 VAN 14 DAKBEDEKKING EN MILIEUBALANS JULI 2010

11 verschillende prducten met dit certificaat zijn te vinden p de website (inclusief de certificaten in pdf). De meeste prducenten en leveranciers van eclgische materialen zijn aangeslten bij Cluster Ec-cnstructin f Hut en Habitat. Op de internetsite van het VIBE (Vlaams Instituut vr Bi-Eclgisch Buwen en Wnen) vindt men eveneens een databank van leveranciers. Ok het WTCB publiceert een lijst van buwmaterialen p zijn website. Men vindt er adressen van prducenten en verdelers. > Kstprijs van eclgische plssingen De nderstaande tabel geeft de prijs bij benadering van verschillende materialen, p basis van de BUA-catalgus Vr de investering in "milieuvriendelijke" materialen kent het Brussels Hfdstedelijk Gewest p heden geen andere premies dan die vr islatie. Eclgische plssingen Dakpannen in gebakken aarde Dakpannen in betn Lkale natuurleien Kunstleien in vezelcement EPDM-flie Alternatieve plssingen Zink * Aluminium * Kper * Bitumineuze membranen * PVC-membranen Bedekkingen platte daken Grind Grendak Bekleding p nppen (tegels) Kstprijs ± 50 tt 100 /m² (vlgens de kwaliteit en de typlgie van de dakpan) ± 30 tt 60 /m² (vlgens de kwaliteit van de dakpan) ± 100 tt 120 /m² (vlgens kwaliteit en frmaat) ± 55 tt 75 /m² (vlgens frmaat en bestemming) ± 50 tt 60 /m² ± 90 /m² ± 80 /m² ± 120 /m² ± 60 tt 70 /m² ± 50 tt 60 /m² ± 15 tt 25 /m² (vlgens dikte) ± 190 tt 230 /m² (vlgens substraatdikte) ± 150 tt 175 /m² (vlgens type bekleding) * De kstprijs van de plssingen Zink / Aluminium / Kper en bitumineuze membranen wrdt ter infrmatie gegeven, het zijn immers geen materialen die als milieuvriendelijk wrden beschuwd. Tch vereisen bepaalde buwtepassingen het gebruik van deze materialen vanwege hun specifieke technische eigenschappen (bijvrbeeld: dakbedekking in zink vr erg agressieve mgevingen die nderhevig zijn aan vervuiling en die meilijk tegankelijk zijn...). Hun prijs met dan vergeleken wrden met eclgische technische plssingen. BLZ. 11 VAN 14 DAKBEDEKKING EN MILIEUBALANS JULI 2010

12 De pgegeven prijzen zijn indicatief. Alle prjecten hebben hun specificiteiten die de kstprijs van de ingreep kunnen wijzigen (gegrafische ligging / tegankelijkheid / te behandelen ppervlakken...). Vr elke cncrete realisatie wendt men zich het best tt een fabrikant, een handelaar f een installateur. MAATSCHAPPELIJKE EN CULTURELE ASPECTEN De materiaalkeuze kan wrden bepaald dr een gemeentelijk stedenbuwkundig reglement f een eventuele verkavelingsvergunning. Als het prject niet strkt met die vrschriften, kunnen vregtijdige cntacten met de gemeentelijke en zelfs reginale verheden nuttig zijn m het prject te den aanvaarden p basis van een samenhangende en verantwrde benadering. DE JUISTE KEUZE MAKEN Onderstaande tabel geeft een verzicht van de vr- en nadelen van de verschillende technieken vr de bedekking van hellende en platte daken: Kstprijs /m² Milieubalans Gewicht Huten shingles Kleidakpannen Dakpannen in betn Lkale natuurleien Kunstleien in vezelcement Zink Aluminium Kper EPDM-flie Bitumineuze membranen Extensieve dakvegetatie Intensieve dakvegetatie Als men deze criteria van naderbij bekijkt, dan merkt men het vrdeel van natuurlijke eencmpnentmaterialen: gebakken aarde, natuurleien enz. Smmige materialen zijn duurder maar hebben wel een gunstigere milieubalans. In dat geval analyseert men het best het geheel van criteria alvrens een materiaal uit te sluiten m ecnmische redenen. Over het algemeen zijn bedekkingen met keramische dakpannen en platte daken met EPDMdichting een ged cmprmis. IN DE PRAKTIJK In de verschillende fasen van de ntwikkeling en realisatie van een prject meten maatregelen wrden genmen: PROGRAMMERING Zich p de hgte stellen van de stedenbuwkundige vrschriften. Cntrleer bij de gemeentelijke diensten de vrschriften inzake dakmaterialen cntrleren (materialen / hellingen / kleuren...). Als de keuze van het materiaal van de geldende regels afwijkt, met z snel mgelijk cntact wrden pgenmen met de gemeente m het prject vr te stellen. BLZ. 12 VAN 14 DAKBEDEKKING EN MILIEUBALANS JULI 2010

13 Ga de vereisten inzake levensduur en weerstand van het gekzen materiaal na. Cntrleer aan de hand van de aantastings- en mgevingsfactren f de materiaalkeuze aangepast is: permanente aanwezigheid van vcht / riëntatie / windbelasting / tegankelijkheid vr herstellingen / aantal znne-uren / directe mgeving (bijvrbeeld: bmen die zrgen vr bladeren en takken p het dak en in de gten...). Alvrens men dakbedekking kiest vr renvaties, met men de tegelaten last p de structuur nagaan. UITVOERINGSONTWERP, DOSSIER VOOR DE BOUWVERGUNNING Hellende daken: Respecteer de dimensinering (asafstand / diameter) van de plaatsingspbuw (bebrding / latwerk). De structuur met zdanig wrden gedimensineerd dat ze de belasting van de dakbedekking, variërend vlgens het gekzen materiaal, kan dragen. Respecteer de keuze en uitvering van de systemen vr het bevestigen / vasthaken / afwerken. Dakpannen wrden gelegd dr ze ineen te vegen f vast te nagelen / leien wrden bevestigd met haken / shingles wrden genageld / zink wrdt aangeslten met sttvegen. De plaats waar de materialen aansluiten p de dakpbuw met ged bestudeerd wrden. Men met bijvrbeeld rekening huden met de juiste plaatsing van het nderdak / de islatie / het dampscherm (altijd aan de warme kant geplaatst). Platte daken: Ingeval van zichtbaar gelaten afdichtingen met men ervr zrgen dat rechtstreeks p het membraan een UV-reflecterende kleur wrdt aangebracht. In het beste geval kiest men een membraan met een heldere afwerking met anti-uv-behandeling (smmige EPDM-flies). Bij afdichtingen die met grind (ballast) wrden bedekt, kiest men het best zgenaamde rlkeien, znder uitstekende heken die de afdichting kunnen beschadigen. Als de begrinding uit ruwe stenen bestaat f uit recyclagepuin, met een tussenbescherming wrden geplaatst van het type vezelmat. We merken p dat het gebruik van recyclagepuin zeer milieuvriendelijk is. Men met zich altijd vergewissen van de kwaliteit van de aansluitingen tussen het membraan en de dakmtrek dr te zrgen vr een vldende pstand van de zijdelen m het binnenlpen van water te vermijden. Rechte heken meten wrden vrzien van een afkanting (45 ) die beschadiging van het membraan tijdens de uitvering meten vermijden. TOEZICHT OP DE WERKZAAMHEDEN Bij de plevering van gelabelde / genrmaliseerde materialen met een bewijs wrden gevraagd van hun rsprng en label. Dichtheid: zrgen vr een crrecte uitvering van de aansluitingspunten en verbindingen vr hellende daken betreft dit vral de kanten en de nk, maar vr platte daken k de randaansluitingen p de krnlijst. OPLEVERING EN INGEBRUIKNAME Let p de dichtheid van de bekledingen (platte daken) en de gede werking van het waterafvernet, m alle kansen p verstrmingen en/f infiltraties te vermijden. Zrg vr de tegankelijkheid van gten en zuigkrven m later nderhud mgelijk te maken (vral in bsrijke gebieden) BLZ. 13 VAN 14 DAKBEDEKKING EN MILIEUBALANS JULI 2010

14 AANVULLENDE INFORMATIE ANDERE AANDACHTSPUNTEN De vlgende fiches behandelen verwante thema s: MAT02 Ruwbuw: kies ratinele en spaarzame technieken en buwmaterialen, rekening hudend met hun milieubalans MAT05 Thermische islatie: kies geznde en eclgische materialen MAT08 Een hutsrt kiezen vlgens de aard en de tepassing TER06 Een grendak aanleggen ENE10 De gede luchtdichtheid van de gebuwschil BIBLIOGRAFIE Algemene werken ver de keuze van materialen: Michiel Haas, Milieuclassificatie Buwmaterialen, Nederlands Instituut vr Buwbilgie en Eclgie te Naarden (NIBE) Fiches Ecbestekken, pgemaakt dr de Cnferentie ver ecbuwen - Friedrich Kur, L habitat éclgique Quels matériaux chisir, uitg. Terre Vivante, 1999 Jutta Schwarz, L éclgie dans le bâtiment Guides cmparatifs pur le chix des matériaux de cnstructin, 1998 Suzanne en Pierre Déux, Le guide de l habitat sain, uitg. Mediec Infrmatie ver minerale bedekkingen: Steen en marmer uit Wallnië: Dakbedekkingen met leien: dakdetails, pbuw en uitvering TV 219, WTCB, 2001 Daken met natuurleien: pbuw en uitvering TV 195, WTCB,1995 Infrmatie ver huten bedekkingen: Ecmat, Hutinfbis: infrmatiemedium ver in België verwerkt hut en de tepassingen ervan, pgesteld dr de zagerijen en aanverwante industrieën ( Hut en habitat: vzw die ijvert vr de bevrdering van hutbuw ( Belgian Wdfrum: pgericht p initiatief van de Belgische hutsectr. Geeft het tijdschrift Hutnieuws uit ( Natinale federatie der huthandelaars: Infrmatie ver de labels: een website met eenrgelijking tussen de criteria van de verschillende bestaande eclabels Natureplus: Frest Steward Cuncil: Pan Eurpean Frest Certificatin: en Varia Wetenschappelijk en Technisch Centrum vr het Buwbedrijf: Het Ministerie van het Waalse Gewest heeft een praktrische gids uitgegeven met de naam "L'islatin thermique des titures inclinées", pgesteld dr F. Simn en J.M. Hauglustaine, met een rijke infrmatie rnd dakbedekkingen: "VIBE" (Vlaams Instituut vr Bi-Eclgisch Buwen en Wnen: BLZ. 14 VAN 14 DAKBEDEKKING EN MILIEUBALANS JULI 2010