DE "MANUELE VENTILATIE" OPTIMAAL ORGANISEREN

Transcriptie

1 - - DE "MANUELE VENTILATIE" OPTIMAAL ORGANISEREN Wanneer en he lang meten kamers verlucht wrden wanneer er geen installatie vr hygiënische ventilatie aanwezig is? PRINCIPES CONTEXT De luchtkwaliteit hangt af van de cncentratie vervuilende stffen (plluenten) in de mgeving. Deze vervuilende stffen kunnen bestaan uit waterdamp, CO 2, CO, stf, allergenen, rganische verbindingen, enz. Die stffen hpen zich p in geslten ruimtes f lkalen. Wil men een gede luchtkwaliteit, dan met men bijgevlg brnnen van vervuilende stffen in de kamer vermijden. Dit kan dr een gede materiaalkeuze en dr de kamers vldende te verluchten (zie fiche CSS07 "Gede luchtkwaliteit garanderen in elk lkaal"). Nieuwe f gerenveerde gebuwen meten van ventilatiesystemen vrzien wrden vereenkmstig de EPB-vereisten. Op die manier wrdt de lucht de hele tijd vernieuwd. Op een aparte fiche wrdt uitgelegd he die ventilatie kan gebeuren met z weinig mgelijk energieksten. In bestaande gebuwen kan vaak alleen verlucht wrden dr de vensters te penen. Op die manier is het meilijk m vr een "ptimale" ventilatie te zrgen. Maar een slechte verluchting kan leiden tt gezndheidsrisic s (bij nvldende verluchting) f energieverspilling (bij verdreven verluchting). In het Brusselse gewest heeft meer dan de helft van de wningen die de RCIB (Reginale Cel vr Interventie bij Binnenhuisvervuiling) zijn nderzcht, tenminste één kamer met schimmelprblemen 1. In deze fiche geven we een aantal tips vr een ptimale verluchting. DOELSTELLINGEN Minimaal: Verlucht kamers na elke vervuilende activiteit (nadat u een duche f bad hebt genmen, na het kken, 's mrgens bij het pstaan, enz.). Na erg vervuilende activiteiten (schilderwerk, het gebruik van nderhudsprducten in huis, enz.) meten de vensters pengezet wrden k als de kamer beschikt ver een hygiënisch ventilatiesysteem. Aanbevlen: Lees de bndige aanbevelingen in het dcument "Verluchting en natuurlijke ventilatie in bestaande en gerenveerde wningen in het Brussels Hfdstedelijk Gewest", dr 1 Fiche 27 "RCIB, analyse en resultaten van de nderzeken na 6 jaar werking"; De BIMgegevens: "Verbanden tussen gezndheid en leefmilieu"; december 2007 BLZ. 1 VAN 6 MANUELE VENTILATIE JULI 2010

2 Leefmilieu Brussel BIM. Bvenp de tips ver verluchting, waarvan er enkele hiernder wrden herhaald, biedt dit dcument een aantal aanbevelingen m de heveelheid plluenten binnenshuis te beperken. KEUZE-ELEMENTEN TECHNISCHE ASPECTEN > Zrgen vr tcht Om een gede verluchting in een krte tijd mgelijk te maken, met men vr een luchtstrm zrgen. Dit kan p twee manieren gebeuren: In een huis pent men vensters p verschillende verdiepingen en de deuren tussen die vensters. Dit zrgt vr een schrsteeneffect. In een appartement zet men, indien mgelijk, vensters in tegenverliggende gevels pen m gebruik te maken van een eventuele luchtstrm dr de wind. In appartementen die in maar één gevel vensters hebben, kan het luchtdebiet niet verhgd wrden. Het venster met dus iets langer pen blijven staan. MILIEUASPECTEN > Warmteverlies In tegenstelling tt wat men zu kunnen denken, gaat er niet veel warmte-energie verlren wanneer de vensters een beperkte tijd pen wrden gezet. De ttale luchtverversing in een wnkamer van 25 m² bijvrbeeld, met een buitenlucht van 10 C, vergt iets minder dan ¼ kwh, dit is iets meer dan een eurcent! Aarzel dus niet m k in de winter te verluchten. Een luchtstrm van een kwartier is vldende m de lucht te vernieuwen znder de muren af te kelen en znder de warmte die is verzameld te verliezen. Zdra het venster weer geslten is, wrdt de kude lucht snel weer pgewarmd dr het cntact met de muren f het verwarmingstestel. Het verwarmingstestel met wel uitgezet wrden vr de vensters pen gaan, anders verwarmt u de buitenlucht. > Gezndheid Fiche CSS07 "Gede luchtkwaliteit garanderen in elk lkaal" behandelt deze materie in detail. Nteren we bndig dat de verluchting van een wning en een geznde leefmgeving rechtstreeks met elkaar verbnden zijn. De ventilatie verdunt niet alleen de vervuilende stffen, maar helpt k de vchtigheid te regelen en bijgevlg schimmelgrei tegen te gaan. Een ventilatie dr het manueel penen van de vensters is niet ptimaal uit sanitair gpunt, want bewners zetten de vensters pas pen wanneer ze merken dat de lucht vervuild is (naangename geur, cndensatie p de vensters, ). Maar dan is het al te laat. Onze reukzin is geen vldende betruwbare indicatr van de luchtkwaliteit, want we kunnen er alleen welbepaalde vervuilende stffen mee detecteren, sms in te hge cncentraties. Het is dus van essentieel belang dat men de reflex kweekt m de kamers geregeld te verluchten. SOCIALE EN CULTURELE ASPECTEN Helaas hebben we veel reflexen en gewntes die de luchtkwaliteit negatief beïnvleden. We zijn bang dat we de energiefactuur de hgte in zullen jagen, f we hebben gewn geen benul van de risic s van een slechte luchtkwaliteit. Z wrdt in de winter bijvrbeeld niet verlucht m de verwarmingsksten te drukken f wrden eventuele verluchtingsrsters afgedekt, enz. We kunnen niet geneg benadrukken he belangrijk het is m een wning ged te verluchten en die slechte gewnten kwijt te raken. BLZ. 2 VAN 6 MANUELE VENTILATIE JULI 2010

3 IN DE PRAKTIJK Aangezien deze fiche geen aspecten van het eigenlijke duurzaam buwen en verbuwen behandelt, heeft het geen zin m de te nemen maatregelen te vermelden vlgens de chrnlgie van een buwprject. We nderscheiden hier dus maar twee fases: VOORONTWERP Wanneer een architect bij het prject betrkken is, zijn hier enkele maatregelen die u met nemen in de fase van het vrntwerp: Zrg vr een hygiënisch ventilatiesysteem vereenkmstig de EPB-eisen. Vrzie bvendien de mgelijkheid m elke kamer intensief te ventileren dr vensters te penen. Verkies de buw van appartementen met twee gevels, zdat er een luchtstrm gecreëerd kan wrden. Bij kleine werkzaamheden kunt u letten p vlgende aspecten: Zrg vr een luchtpening nder de deur, met een hgte van 1 cm. Zet in de badkamer, het washk, het tilet, enz. een ventilatr die gekppeld is aan de verlichting maar die met een klk werkt zdat hij na het uitschakelen van de verlichting ng ngeveer 15 minuten blijft werken. BEBRUIK Hier herhalen we enkele aanbevelingen vr verluchting uit "Verluchting en natuurlijke ventilatie in bestaande en gerenveerde wningen in het Brussels Hfdstedelijk Gewest" van Leefmilieu Brussel BIM. Deze aanbevelingen wrden gegrepeerd vlgens het srt kamer. > Wnkamer, bureau, speelkamer, slaapkamer Wat deze lkalen kenmerkt is de verlengde verblijfsduur, waardr nnderbrken vervuilende stffen wrden vrijgegeven. In dat geval is het aangewezen cntinu te verluchten via een kleine pening, eerder dan de vensters krte tijd wijd pen te zetten. Dr een venster slechts nu en dan te penen, vermindert men snel de vervuiling, maar vr een krte peride; de rest van de tijd bestaat er een reëel risic p verschrijding van de tegelaten vervuilingsdrempel. Wat dit cncreet inhudt: Als er ventilatiersters aanwezig zijn, mgen die niet afgedekt wrden en meten ze een keer per jaar wrden schngemaakt. Zrg er k vr dat de luchtstrm nder de binnendeuren niet tegengehuden wrdt. Als er geen ventilatiersters zijn, maar wel kantelramen, zet die dan s nachts pen en k wanneer er meer dan twee persnen in de kamer zijn. Als er geen rsters zijn en de ramen niet kunnen kantelen, meten de vensters tenminste 3 keer gedurende een half uur pengezet wrden wanneer er meer dan twee persnen in de kamer zijn. In de slaapkamer meten de vensters vr en na het slapen een half uur wrden pengezet. Als men verschillende keren 30 minuten penzet, kan men de amplitude van het bereikte vervuilingsniveau beperken (zie de stippellijn in de figuur hierna). Opmerking: in het bvengenemde nderzek van de RCIB, is het interessant p te merken dat het de slaapkamers van de uders, en niet de badkamers f keukens zijn die de meeste spren van schimmels vertnen. De reflex m de kamers te verluchten is dus ng niet gebruikelijk! BLZ. 3 VAN 6 MANUELE VENTILATIE JULI 2010

4 Principe van het variërende vervuilingspeil in de bezet lkaal, eerst wanneer men ventileert dr nu en dan de vensters pen te zetten (bven), vervlgens wanneer er permanente ventilatie is, mechanisch f natuurlijk (nder), vereenkmstig te nrmen. > Badkamer, washk, tilet Als z'n kamer een deur heeft naar een andere kamer, f verbnden is met een andere kamer via een rster in een binnenmuur f een pening nder de deur (1 cm hg), met er in de aanpalende ruimte vr vldende frisse lucht wrden gezrgd. Dek die ventilatiersters nit af en maak ze elk jaar schn. Zrg ervr dat de lucht tussen verschillende kamers kan circuleren, als dit ng niet het geval is. Als er niet vr een luchtstrm gezrgd kan wrden en de kamer geen ventilatiersters naar buiten te heeft, meten de vensters tijdens een activiteit pengezet wrden en ng 15 minuten na de activiteit, f alleen gedurende 30 minuten na de vervuilende activiteit (bad, duche, enz.). Als er een luchtkker is met een ventilatr, met die één keer per jaar schngemaakt wrden. Let er p dat de ventilatr werkt tijdens de activiteit en ng 15 minuten na de activiteit. BLZ. 4 VAN 6 MANUELE VENTILATIE JULI 2010

5 > Keuken Vlg dezelfde aanbevelingen als vr de badkamer, indien de ruimte nder de deuren minder bedraagt dan 140 cm² (2 cm hg). Wanneer u een afzuigkap van meer dan 500 m³/uur gebruikt, is de luchtstrm nder de deuren f via de rsters niet vldende. Daarnaast met ng een rster f een aandrijfventilatr geplaatst wrden. Als dit niet mgelijk is, met een venster f een deur pengezet wrden terwijl de afzuigkap in werking is. Wanneer een afzuigkap van minder dan 300 m³/uur gebruikt wrdt, met deze ng 15 minuten na het kken blijven werken m de lage afzuigkracht te cmpenseren. Maak de filter van de afzuigkap elk jaar schn. BLZ. 5 VAN 6 MANUELE VENTILATIE JULI 2010

6 AANVULLENDE INFORMATIE ANDERE AANDACHTSPUNTEN Hier een lijst met themafiches waarin handmatige verluchting aan bd kmt: CSS07 Gede luchtkwaliteit garanderen in elk lkaal CSS08 Fysische en chemische verntreiniging binnenhuis CSS11 Interne vervuilingsbrnnen beperken: bicntaminanten ENE07 Intensieve luchtverversing ENE23 Energie-efficiënte luchtverversingssystemen BIBLIOGRAFIE Brnnen: Natuurlijke verluchting en ventilatie in bestaande en gerenveerde wningen in het Brussels Hfdstedelijk Gewest, Leefmilieu Brussel BIM, 2007 Nrmen: Ventilatievrzieningen in wngebuwen, NBN D50-001, 1991 BLZ. 6 VAN 6 MANUELE VENTILATIE JULI 2010