ARBEIDSMARKTMONITOR Regio Twente / POWI Uitgave 9 van 2012

Transcriptie

1 ARBEIDSMARKTMONITOR Regio / POWI Uitgave 9 van 2012 Werkloosheid in stijgt ook onder hoog opgeleiden De werkloosheid onder hoogopgeleiden in stijgt. In de maanden juli en augustus samen is een stijging van 14 procent tot hoogopgeleide werklozen te zien. Dit wordt vooral veroorzaakt door bezuinigingen bij bedrijven en de overheid. De totale geregistreerde werkloosheid in is licht gestegen. In augustus is het aantal ingeschreven werklozen in met 1,1 procent toegenomen tot Het aantal niet-geregistreerde werklozen neemt ook toe; dit is o.a. te zien aan het verschil tussen het gecombineerde aantal lopende uitkeringen WW / WWB in de regio (24.473) en het aantal geregistreerde werklozen (20.910). Dit verschil van 15 procent was eind augustus 2011 nog 2 procent. Daarnaast constateert het CBS dat veel werklozen zich niet registreren. Op basis van de huidige trend loopt het aantal geregistreerde werklozen aan het eind van het jaar op tot personen. Dit is hoger dan vorig jaar. De stijging van werkloosheid valt waarschijnlijk wel lager uit dan in de omliggende regio s en ook lager zijn dan landelijk. Dit wordt veroorzaakt door een tot nu toe minder slechte werkloosheidsontwikkeling onder economisch -administratief personeel, medische personeel, transportpersoneel en verzorgend - dienstverlenend personeel dan landelijk gemiddeld. Wim Boomkamp, voorzitter college van bestuur Saxion, namens het POWI (Platform Onderwijs, Werk en Inkomen): Bezuinigingen bij de overheid en bedrijven zijn noodzakelijk. Tegelijkertijd is het voor een innovatieve kennisregio geen goede zaak dat de werkloosheid onder hoog opgeleiden toeneemt, ook al is dit van korte duur. We moeten in deze groep zowel ouderen en jongeren, vasthouden voor. Bij uitvoering van de afspraken uit het Twents arbeidsmarktperspectief 2020 en de Human Capital Agenda zetten we samen met de kennisinstellingen en het bedrijfsleven ook acties in op de arbeidsmarkt voor hoogopgeleiden. Verder blijkt uit deze monitor: WW-uitkeringen blijven doorstijgen, op termijn nemen daardoor WWB uitkeringen toe; Werkgelegenheid staat onder druk in de sectoren overheid, industrie en bouw; Het aantal openstaande vacatures is voorlopig nog laag; kent vanaf 2010 verhoudingsgewijs meer starters en minder faillissementen; De werkloosheid onder hoogopgeleiden betreft vooral ouderen (50-65 jaar) Toelichting: De maandelijkse Arbeidsmonitor van Regio wordt gemaakt in opdracht van het POWI. In het POWI, het Platform Onderwijs Werk en Inkomen, vinden onderwijs, ondernemers en overheid elkaar voor het afstemmen van initiatieven en analyses op het gebied van de arbeidsmarkt in. Tussen bekend worden van data en het verschijnen van de monitor zit een verwerkingstijd van cijfermatige informatie. De arbeidsmarktmonitor is gevuld met cijfers van eind van de gerapporteerde maand. Reacties op deze editie kunt u mailen naar: p.mollink@regiotwente.nl Colofon: Samenstelling en coördinatie: P. Mollink (Regio ) Meegewerkt hebben: P. Kuiper (gemeente Almelo), M. Locht (UWV WERKbedrijf), P. Winkelhorst (Stadsbank Oost-), B. Bakker-Mulder (gemeente Hengelo en ROZ) W. de Jong en H. Seker (gemeente Hengelo), H. te Walvaart en P. Mollink (Regio ) Ambtelijk opdrachtgever: T. Windmulder (Regio ) Bestuurlijk opdrachtgever: P.G. Welman (lid Platform Onderwijs, Werk en Inkomen POWI) Arbeidsmarktmonitor Regio 1

2 Ontwikkeling werkloosheid (NWW, percentage van de beroepsbevolking) NWW percentage ontwikkeling 10,0% 9,0% 8,0% 7,0% 6,0% 5,0% 4,0% 3,0% jan-10 mrt-10 mei-10 jul-10 sep-10 nov-10 jan-11 mrt-11 mei-11 jul-11 sep-11 nov-11 jan-12 mrt-12 mei-12 jul-12 sep-12 Het werkloosheidspercentage (NWW percentage) stijgt de laatste maand licht vanuit een toenemend aantal geregistreerde werklozen. Op jaarbasis is nog een lichte daling van het werkloosheidspercentage waarneembaar. Deze daling komt voort uit een kleine stijging van de beroepbevolking door wat meer arbeidsparticipatie (van naar ) en een nog kleinere stijging van het aantal geregistreerde werklozen in. In de grafiek is zichtbaar dat een hoger werkloosheidspercentage kent dan, maar dat het verschil langzaam kleiner wordt. In 2010 bedroeg het verschil nog ± 2,0 procentpunten. In 2012 is dit naar 1,3 procentpunten teruggelopen. Naast het hier gepresenteerde maandelijkse NWW percentage vanuit geregistreerde werkloosheid, geeft het CBS op landelijk niveau een maandelijks percentage van werkloze beroepsbevolking aan. In dit CBS cijfer hoeft een werkloze niet als zodanig geregistreerd te zijn. Het CBS geeft aan dat het landelijke percentage werkloze beroepsbevolking gestegen is. Het verschil tussen het NWW percentage en de stijging van het CBS werkloosheidspercentage wordt deels veroorzaakt, door steeds minder werklozen die zich als ook als werkloze registreren of die zich als werkloze geregistreerd blijven houden bij het UWV Werkbedrijf. Hierbij speelt een verminderd beroep dat op werkloosheidsuitkeringen gedaan kan worden. De WW duur is bekort en de toegang tot WWB uitkeringen is door regels verder ingeperkt. Officiële CBS werkloosheidsenquêtes zijn in omvang te beperkt om maandelijkse werkloosheidscijfers tot op regio- of gemeenteniveau te kunnen presenteren. Het laatst bekend CBS werkloosheidspercentage voor werkloze beroepsbevolking in is een jaargemiddelde 2011 van 5,3 procent. De beroepsbevolking in is in aantal redelijk stabiel; het aantal jongeren in de beroepsbevolking neemt echter af en het aantal ouderen neemt toe. Het zelfde geldt voor het aantal geregistreerde werklozen. Het NWW werkloosheids-percentage zal hierdoor op korte termijn niet stijgen. Het CBS werkloosheidspercentage (ook nietgeregistreerde werkloosheid) kan in voor werkloze beroepsbevolking in 2012 echter oplopen naar 5,8 procent; een stijging met 0,5 procent ten opzichte van Dit nieuwe CBS cijfer wordt maart 2013 bekend. Voor de middellange termijn is de economische ontwikkeling van belang. Pas zodra de economie aan gaat trekken en bedrijfsinvesteringen zich in personele zin vertalen zal het werkloosheidspercentage verder kunnen gaan dalen. Arbeidsmarktmonitor Regio 2

3 Werkloosheid Werkloosheid (NWW) jan '10 mrt '10 mei '10 juli '10 sept '10 nov '10 jan '11 mrt '11 Het aantal geregistreerde werklozen per eind augustus, is onder invloed van het seizoen en de voortdurende economische malaise in licht gestegen van naar De maandstijging in is met 2,5 procent hoger dan de regionale stijging van 1,1 procent. Ook de jaarontwikkeling in is beter dan de landelijke ontwikkeling. T.o.v. vorig jaar is de se geregistreerde werkloosheid gestegen met 4,6 procent. In is deze over dezelfde periode gedaald met 1,1 procent. Er zijn voor dit verschil van ontwikkeling een aantal denkbare verklaringen. Ondanks de krimp in de bouwsector, lukt het blijkbaar mensen die daar zonder werk komen, toch om ander werk te vinden. Bedrijven en werknemers maken hierbij gebruik van de veelheid aan regionale netwerken. Duidelijk is echter ook, dat een steeds groter deel van de werkloze mensen zich niet of niet meer als zodanig registreert. Dit is voor een deel zichtbaar in de verhouding tussen lopende werkloosheidsuitkeringen en het aantal geregistreerde werklozen. In augustus 2011 bedroeg het gezamenlijke aantal lopende uitkeringen WW en WWB in de regio tegenover een aantal geregistreerde werklozen van (verhouding: 98 procent) Eind augustus 2012 is deze verhouding teruggelopen tot 85 procent; lopende werkloosheidsuitkeringen en geregistreerde werklozen. Bedacht moet hierbij worden, dat tenminste alle personen met een uitkering WW of WWB verplicht zijn tot ook een registratie als werkloze. Daarnaast zou het aantal geregistreerde werklozen hoger moeten zijn, omdat ook werklozen zonder een uitkering zich kunnen registreren als werkloos. Conclusie is mei '11 jul '11 sep'11 nov '11 jan '12 mrt '12 mei '12 jul '12 sep ' dat het aantal werklozen dus veel groter dan het aantal registraties daarvan. Dit wordt ook bevestigd door landelijke CBS aantallen van werkloze beroepsbevolking (een steekproefenquête los van registratie). Het CBS meldt per eind augustus landelijk werkloze personen in de beroepsbevolking, tegenover landelijk geregistreerde werklozen. Op het niveau van en gemeenten in de regio, zijn vanuit de landelijke CBS steekproef geen cijfers per maand beschikbaar over werkloze personen. Bijzonder is de stijging van geregistreerde werkloosheid onder hoger opgeleiden (HBO en WO niveau). Zie hiervoor de special. Vanuit de economie komen aanhoudend minder goede berichten. Bedrijven geven signalen af een krimpend personeelsbestand. Dit wordt terug gevonden in een gestaag oplopende instroom in de WW werkloosheidsverzekering. Deze instroom vormt een indicator voor de stijging van werkloosheid. Landelijk en ook voor zal met inbegrip van seizoensstijging - aan het eind van het jaar een hogere werkloosheidscijfer dan vorig jaar te zien zijn. De geregistreerde werkloosheid oplopen tot boven de Positief punt is hierbij dat de regionale stijging waarschijnlijk wel lager zal uitpakken dan in omliggende regio s en kan ook lager zijn dan landelijk gemiddeld. Dit wordt veroorzaakt door minder slechte regionale werkloosheidsontwikkeling onder personeel in economisch administratieve, medische beroepen, in transportberoepen en in verzorgend dienstverlenende beroepen.. Arbeidsmarktmonitor Regio 3

4 Jeugdwerkloosheid (tot 27 jaar) jan '10 mrt '10 mei '10 juli '10 sept '10 nov '10 jan '11 mrt '11 mei '11 jul '11 sept'11 nov'11 jan'12 mrt '12 mei '12 jul '12 sep '12 In augustus is het aantal geregistreerde werkloze jongeren in met 6,0 procent gestegen, van naar In zien we een iets grotere stijging van 6,5 procent van naar Op jaarbasis zien we echter in het aantal geregistreerde werkloze jongeren stijgen met maar liefst 11,8 procent (in in deze stijging zelfs 12,7 procent). Voor een deel is de maandelijkse hoge stijging te verklaren uit een toeloop van schoolverlaters. De jaarstijging komt echter volledig voor rekening van de verslechterende arbeidsmarkt. De toename had nog hoger uit kunnen pakken als bedacht wordt, dat veel werkloze jongeren met een gelijktijdige uitkeringsaanvraag zich dit jaar niet laten registreren, omdat ze de eerste drie maanden geen uitkering krijgen. Het CBS geeft daarom landelijk hogere werkloosheidsaantallen af. Vanuit FNV wordt in dit verband opgemerkt, dat het aantal werkloze jongeren nog hoger is dan wat uit werkloosheidsenquêtes van CBS naar voren komt.. Jongeren staan over het algemeen kort als werkloos geregistreerd. De toename van het aantal werkloze jongeren voor zover geen schoolverlaters - is het gevolg van aflopende contracten en het momenteel niet direct voorhanden zijn van ander (tijdelijk) werk. Naast de beperkte werkloosheidsduur laat de werkloosheid naar beroepsgroep onder jongeren een groot verschil tussen de beroepsgroepen zien. (zie tabel hieronder) Geregistreerde werkloze jongeren in per eind augustus 2012 naar beroepsgroep en duur inschrijving Bron: database UWV WERKbedrijf; bewerking Regio De groep werkloze jongeren is in de technische en industriële groep het hoogst. Daarbij moet bedacht worden dat meer dan 60% van deze groep gevormd wordt door het beroep (laag en ongeschoold) productiemedewerker. Arbeidsmarktmonitor Regio 4

5 Ondanks de toegenomen werkloosheid onder jongeren en het huidige beperkte aantal vacatures, dreigt er een tekort aan technisch gekwalificeerde jongeren. Het aantal jongeren dat hiervoor geschikt (te maken) is, is echter maar zeer beperkt op de arbeidsmarkt aanwezig. Vooral in de groep langdurig werkloze jongeren zijn na beoordeling op competenties, instelling en haalbaarheid van scholing, zeer weinig jongeren, die naar technische banen bij werkgevers toegeleid kunnen worden. In de totale groep jongeren (al dan niet werkloos), met voldoende technische competenties, is de bereidheid om in technische banen te investeren erg laag. Er zijn voldoende andere tijdelijke banen beschikbaar, die vooralsnog meer opleveren. Hiermee is de kwalitatieve mismatch gezicht gegeven. De trends ten aanzien van meer tijdelijk werk en het meer werken in flexibele contracten gedurende een langere levensperiode, beïnvloeden arbeidsperspectief van jongeren negatief. Naar beroepsgroep en naar opleidingsniveau neemt het overgrote aandeel laaggeschoolden en het aandeel zonder startkwalificatie onder werkloze jongeren verder toe. Meest kansrijke posities naar werk worden onder (werkloze) jongeren met een MBO opleiding ingenomen door jongeren met een opleiding op niveau 3-4. Een toename van leerwerkbanen is gewenst.. Arbeidsmarktmonitor Regio 5

6 Vacatures naar sectoren Schatting vacaturemarkt (openstaande vacatures) 2011 vergelijkbaar kwartaal 2012 lopend kwartaal Landbouw Industrie Bouwnijverheid Handel Vervoer en opslag Horeca Informatie & communicatie Fin. instellingen Verhuur & ov. zak. dienstverl. Advies & onderz. (zak. dienstverl.) Openbaar bestuur Onderwijs Gezondheids- en welzijnszorg Ov. dienstverlening Cultuur, sport & recreatie Het totaal aantal openstaande vacatures in is het tweede kwartaal teruggelopen naar ± 4.250, een daling van 19 procent t.o.v De daling dit kwartaal is, ondanks het gunstige seizoen, groter dan de jaar-op-jaar daling in het eerste kwartaal (-15 procent). Hoewel de Twentse handelssector in 2011 een groeiend aantal arbeidsplaatsen liet zien is het aantal openstaande vacatures door lagere arbeidsmobiliteit gedaald in de periode van tot ± 930 (-20 procent). In de industrie loopt het aantal arbeidsplaatsen al geruime tijd terug, van ± in 2008 naar naar Samen met een daling van de vacaturegraad is het aantal vacatures teruggelopen naar ± 580 (-32 procent). De huidige berekening van vacatures in de bouwsector gaat uit van het feit dat van de arbeidsplaatsen in 2008, er nog ± in 2011over zijn. Het aantal arbeidsplaatsen loopt door de bouwcrisis in 2012 sterk terug. Hierdoor lijkt een berekening van ± 300 openstaande vacatures (= -28 procent t.o.v. 2012) in de bouwsector aan de optimistische kant. De sectoren zorg en zakelijke diensten (resp en banen) zijn in tegenstelling tot industrie en bouw in de periode met ± 7 procent in arbeidsplaatsen gegroeid. Het aantal openstaande vacatures in de zorg (± 540) is echter het laatste jaar met 7 procent gedaald. Deze terugloop geldt ook voor de 605 openstaande vacatures in gecombineerde subsectoren van de zakelijke dienstverlening ( advies& onderzoek en overig zakelijk). Bij de overheid is het aantal arbeidsplaatsen tot in de periode stabiel op ± Voor 1013 zijn dalingen aangekondigd. In 2009 kende de overheidsector nog een hoog aantal openstaande vacatures (meer dan 400). Dit aantal is door bezuinigingen de laatste twee jaar al afgenomen tot ± 100 (-11 procent). De zichtbaarheid van vacatures neemt af. Veel vacatures worden niet openbaar bekend. Door de aanhoudende economische dip treedt baanverlies op en dreiging van baanverlies. In combinatie met het langer werken van de beroepsbevolking is er een sterke afname van arbeidsmobiliteit. Dit betekent minder vacatures. Door de krimp zullen vooral in de technische sectoren weinig vacatures ten gevolge van vergrijzing ontstaan. Bij een economisch herstel zal het aantal vacatures hier echter sterk kunnen groeien. In de handelssector is wel een stijging van het aantal vacatures te verwachten. In de zorgsector is een stijging van het aantal vacatures sterk afhankelijk van de inzet van financiële middelen in tijden van bezuiniging. De daling van vacatures zal hierdoor wel stabiliseren op het huidige lage niveau. Arbeidsmarktmonitor Regio 6

7 Lopende WW Uitkeringen Landelijk is het aantal WW uitkeringen in augustus gestegen van naar een stijging van ruim 2,0 procent. Over een heel jaar is zelfs een stijging van maar liefst 19,1% op landelijk niveau zichtbaar. De grafiek laat naast een seizoenspatroon duidelijk zien, dat het aantal WW uitkeringen zich in nog steeds ongunstiger ontwikkeld dan in. Voor de maand augustus is in een stijging van WW waarneembaar van 5,3 procent (landelijk is deze beperkt tot 2,0 procent). Bij ongewijzigd economisch klimaat zal het aantal WW uitkeringen tot eind december in tot meer dan gaan oplopen. Het verloop van het aantal WW uitkeringen kent een sterke relatie met de kortdurende (frictie) werkloosheid. Hierdoor treedt een sterke seizoenswerking op. Tegen het eind van hey jaar stijgen WW uitkeringen. In voorgaande jaren daalde het aantal lopende WW uitkeringen in de eerste helft van het jaar sterk en nam bovendien de instroom aan uitkeringen af. Door de economische verslechtering hebben dit jaar meer mensen een WW uitkering moeten aanvragen, omdat zij na beëindiging van een tijdelijke baan geen aansluitend werk elders kunnen vinden. Het beroep op een WW uitkering is ook vanuit ontslagwerkloosheid verder gestegen. Dit ondanks het feit dat in veel met ontslag jan-10 mrt-10 mei-10 jul-10 sep-10 nov-10 jan-11 mrt-11 mei-11 jul-11 sep-11 nov-11 jan-12 mrt-12 mei-12 jul-12 sep bedreigde mensen vanuit hun persoonlijk netwerk of vanuit het netwerk van bedrijven ander werk kunnen vinden. Beide vormen van instroom nemen verder toe. Daarnaast hebben minder mensen voor afloop van de maximale WW periode de uitkering verlaten. Hierdoor heeft een voorheen meer gebruikelijke daling van WW uitkering nauwelijks plaatsgevonden.. Verwacht mag worden dat seizoensmatig het aantal WW uitkeringen aan het eind van dit jaar in lijn met vorig jaar weer sterk zal pieken. Op termijn van een half jaar kan het aantal WW uitkeringen weer gaan dalen. Een sterke verbetering van het aantal lopende WW uitkeringen, is gezien de voortdurende zwakke economische ontwikkeling, niet direct te verwachten. De ontwikkeling van sterke stijging van WW uitkeringen wordt mede veroorzaakt door de krimp in personeel in de bouwbedrijven. Vooral niet technisch-uitvoerend personeel in de bouwsector is werkloos geworden. Verwachte nog slechtere scenario s met sterke uitstralingseffecten naar andere sectoren zijn echter tot nu toe nog uitgebleven. Positief punt op middellange termijn is een mogelijk extra economische impuls in, als de logistieke sector in bedrijven en personeel gaat uitbreiden ten gevolge van als nieuw logistiek afhandelinggebied voor de nieuwe 2 e maasvlakte. Arbeidsmarktmonitor Regio 7

8 WWB (tot 65 jaar) Jan '10 April Juli Okt jan '11 April Juli Okt jan'12 April Juli Okt lijkt nog altijd de landelijke WWB-trend te volgen. Tot eind augustus 2012 is een jaarstijging van het aantal WWB uitkeringen waarneembaar van 4,2 procent. De maandstijging naar uitkeringen in augustus betrof 0,3 procent. De licht stijgende landelijke WWB lijn loopt in 2012 parallel aan de Twentse ontwikkeling. Onder invloed van de stijgende werkloosheid en toename van WW uitkeringen uitlopend in WWB, is een verdere stijging van het aantal WWB uitkeringen te verwachten. In de tabel zijn CBS-cijfers op gemeentelijk en regioniveau verwerkt. CBS cijfers zijn echter slechts tot juni 2012 beschikbaar. De cijfers van juli en augustus komen rechtstreeks van gemeenten en zijn indicatief. Naar verwachting vallen de definitieve cijfers over deze laatste maanden wat lager uit. WWB (tot 27 jaar) Jan '10 April Juli Okt jan '11 April Juli Okt jan'12 April Juli Okt De WBB jongeren cijfers voor, en Twentse gemeenten komen van CBS en zijn bekend tot juni Voor zijn daarnaast voorlopige cijfers bekend op basis van opgave van gemeenten. Arbeidsmarktmonitor Regio 8

9 Special: Stijging werkloosheid onder hoger opgeleiden door bezuinigingen De combinatie van stagnerende economie en overheidsbezuinigingen lijkt vooral onder hoger opgeleiden verhoudingsgewijs tot een scherpe toename van werkloosheid te leiden. Bij een algemene stijging van 1,1 procent is in het aantal hoog opgeleide geregistreerde werklozen in twee maanden met 14 procent gestegen tot Als de ontwikkelingslijnen van de van geregistreerde werkloosheid van en op elkaar gelegd worden is voor het totaal aantal geregistreerde werklozen te zien dat de landelijke lijn volgt. In de afgelopen zomermaanden is de ontwikkeling in voor alle opleidingsniveaus verhoudingsgewijs zelfs wat gunstiger geweest. Geregistreerde werkloosheid in en (alle opleidingsniveaus) Bron: database UWV WERKbedrijf ( bewerking Regio ) Voor niet alle werkloze groepen is deze ontwikkeling gelijk. Opvallend is de laatste maanden de snelle stijging van geregistreerde werkloosheid bij personen met een hogere opleiding (niveau HBO en Universiteit). Deze ontwikkeling is niet eerder gezien en geldt zowel landelijk als ook in. Geregistreerde werkloosheid in en (opleidingsniveau HBO en universitair) Bron: database UWV WERKbedrijf ( bewerking Regio ) Arbeidsmarktmonitor Regio 9

10 In onderstaande tabel is verder wordt ingezoomd op top-30 aan beroepen van de werkloze personen met hogere opleidingen in. Werkloosheid is hier vooral te vinden in onderwijs en commerciële administratie. De 28 procent werkloosheidsstijging op jaarbasis in de top 30 beroepen onder hoog opgeleiden is vooral te vinden in commercieel-administratieve ondersteunende functies, in bouwkundig projectleiders en in begeleidende zorgfuncties. Landelijk is er een vergelijkbaar beroepsbeeld met een jaartoename van 21 procent in de top 30 van werkloze hoger opleiden. Top 30 beroepen in de geregistreerde werkloosheid van personen met opleidingsniveau HBO en universitair in Bron: database UWV WERKbedrijf ( bewerking Regio ) Meer globaal kijkend naar beroepsgroepen en leeftijden valt op in de groep werkloze hoger opgeleiden op, dat er verschillen zijn in aantallen per beroepsgroep en aantallen in de leeftijdsopbouw binnen die beroepsgroepen. Gezien het algemene beeld van een beperkt aantal werkloze hoogopgeleide jongeren in de totale groep hoger opgeleiden, lijkt de aanvankelijke invoering van lang-studeerboete nog niet van invloed te zijn geweest. De werkloosheid onder hoog opgeleiden is relatief hoog in economische administratieve beroepen, pedagogische beroepen en sociaal-culturele beroepen. Dit hangt sterk samen met bedrijfs- en overheidsbezuinigingen en de al bestaande aanwezigheid van werkzoekend aanbod. Het beperkte aanbod in de medische en paramedische beroepen, laat de werkloosheid daar laag zijn. In de groep pedagogische beroepen is het relatief hoge aantal werkloze hhog opgeleide jongeren een punt van zorg. Arbeidsmarktmonitor Regio 10

11 Beroepsgroepen in de geregistreerde werkloosheid van personen met opleidingsniveau HBO en universitair in Bron: database UWV WERKbedrijf ( bewerking Regio ) Opvallend is de relatief hoge werkloosheid in middenleeftijdsgroepen en vooral 50 plussers in de technische beroepen. Bij 155 werklozen ouderen op 367 totaal, betekent dat het aandeel ouderen hier 42 procent bedraagt. In de groep technische en industrieberoepen staan bijna 40% van de hoog opgeleide werklozen geregistreerd voor productiewerk. Verder is in de beroepen top-10 van hoger opgeleiden in de beroepsgroep technische en industrieberoepen een oververtegenwoordiging te vinden van aan de bouwsector gerelateerde beroepen. Hoogopgeleide jongeren in technisch industriële beroepen zijn vrijwel niet werkloos en ze komen beperkt voor in de werkloosheid top-10 aan technisch industriële beroepen. Totaal en top-10 beroepen in technisch industriële beroepsgroep (geregistreerde werkloosheid met opleidingsniveau HBO en universitair in ) Bron: database UWV WERKbedrijf ( bewerking Regio ) Arbeidsmarktmonitor Regio 11

12 Ontwikkeling Starters jan-10 mrt-10 mei-10 jul-10 sep-10 nov-10 jan-11 mrt-11 mei-11 jul-11 sep-11 nov-11 jan-12 mrt-12 mei-12 jul Het aantal startende bedrijven landelijk daalt. De Twentse ontwikkeling is beter. In augustus zijn in bedrijven gestart (in augustus 2011 meer: 4.631). In zien we in augustus 187 startende bedrijven. Dat waren er vorig jaar in dezelfde maand nog:205. Ontwikkeling Faillisementen jan-10 mrt-10 mei-10 jul-10 sep-10 nov-10 jan-11 mrt-11 mei-11 jul-11 sep-11 nov-11 jan-12 mrt-12 mei-12 jul-12 Ook in faillissementen van bedrijven is de Twentse ontwikkeling beter als de landelijke. In het aantal faillissementen zien we een dalende lijn in naar 175. Vorige jaar zelfde maand was dit aantal nog 194. De trend is echter nog steeds stijgend. In de grafiek uiis te zien dat de twentse trend daarentegen dalend is. Arbeidsmarktmonitor Regio 12

13 Toelichting op grafieken Op twee grafieken na (NWW als % van de beroepsbevolking en vacatures), vindt u links en rechts een verticale as (y-as), ieder met een eigen schaalverdeling. De linker as met rode belettering van de schaalverdeling is voor de rode lijn van. De rechteras met zwarte belettering is voor de zwart gekleurde lijn voor heel. De reden voor deze dubbele y-as is dat de cijfers voor en door de grootte van het gebied en de bevolking te veel uiteenliggen om inzichtelijk met één as weer te geven. In vorige uitgaven is voor iedere grafiek een factor vastgesteld. Deze factor is zodanig berekend dat de Twentse en se lijn in het beginpunt van de grafiek zo veel mogelijk samenvallen. Hierdoor is te zien hoe presteert ten opzichte van heel. De cijfers WWB van weergeven voorafgaande maanden zijn op deze weergave aangepast. Dit geldt in bijzonder ook voor de uitgesplitste cijfers per gemeente in de bijlage. Er is er voor gekozen om een vaste factor voor alle grafieken te kiezen. Deze factor is gelijk aan de verhouding tussen de beroepsbevolking van en. De beroepsbevolking in is ongeveer 28 keer die van. Nog steeds is te zien hoe presteert ten opzichte van heel door te kijken hoe de beide lijnen zich ten opzichte van elkaar bewegen. Extra informatie is uit de grafieken te halen. Waar staat ten opzichte van. Verhoudingsgewijs kent bijvoorbeeld ongeveer evenveel starters als heel. Door voor alle grafieken de verhouding van de beroepsbevolking te kiezen, kunt u zien hoe de afstand voor de verschillende onderdelen is, niet alleen de ontwikkeling ten opzichte van elkaar. Vanaf de monitoruitgave september 2012 (met cijfers eind juli 2012) zijn de cijfers voor de WWB aangepast aan de door het CBS opgegeven WWB cijfers voor en de Twentse gemeenten. Met het verdwijnen van de WIJ uitkeringen voor jongeren, wordt er in de monitor geen onderscheid meer gemaakt tussen exclusief WIJ uitkering tot 27 jaar en WWB uitkeringen 27 tot 65 jaar. Vanaf de monitor, uitgave september 2012, wordt er een totaal aantal WWB uitkeringen weergegeven tot 65 jaar en een onderscheid daarbinnen van WWB uitkeringen tot 27 jaar. Dit is in lijn met de gebruikte leeftijdsgrenzen van geregistreerde werklozen. Arbeidsmarktmonitor Regio 13

14 Index bijlage ARBEIDSMARKTMONITOR Bijlage Gemeenten en definities Regio / POWI, Uitgave 9 van 2012 Ontwikkeling Werkloosheid (NWW) per gemeente Ontwikkeling lopende uitkeringen WW, WWB per gemeente (nb. WAJONG gegevens nog niet beschikbaar) Informatie over schuldhulpverlening van de de stadsbank per gemeente Informatie over gestarte bedrijven, faillissementen van bedrijven per gemeente en over hulp aan startende ondernemers op regionaal niveau Definities Toelichting: De maandelijkse Arbeidsmonitor van Regio wordt gemaakt in opdracht van het POWI. In het POWI, het Platform Onderwijs Werk en Inkomen, vinden onderwijs, ondernemers en overheid elkaar voor het afstemmen van initiatieven en analyses op het gebied van de arbeidsmarkt in. Tussen bekend worden van data en het verschijnen van de monitor zit een verwerkingstijd van cijfermatige informatie. De arbeidsmarktmonitor is gevuld met cijfers van eind van de gerapporteerde maand. Reacties op deze editie kunt u mailen naar: p.mollink@regiotwente.nl Colofon: Samenstelling en coördinatie: P. Mollink (Regio ) Meegewerkt hebben: P. Kuiper (gemeente Almelo), M. Locht (UWV WERKbedrijf), P. Winkelhorst (Stadsbank Oost-), B. Bakker-Mulder (gemeente Hengelo en ROZ), W. de Jong en H. Seker (gemeente Hengelo), H. te Walvaart en P. Mollink (Regio ) Ambtelijk opdrachtgever: T. Windmulder (Regio ) Bestuurlijk opdrachtgever: P.G. Welman (lid Platform onderwijs, werk en Inkomen POWI) Arbeidsmarktmonitor Regio 14

15 Werkloosheid in Twentse gemeenten (NWW-Niet Werkende Werkzoekende bij UWV-Werkbedrijf): TOTAAL NWW ontwikkeling Ontwikkeling NWW als % jul'12-aug'12 aug'11-aug'12 van beroepsbevolking aug'11 jan'12 feb'12 mrt'12 apr'12 mei'12 jun'12 jul'12 aug'12 Abs. perc. Abs. perc. juni juli aug TWENTE ,1% ,1% 7,4% 7,3% 7,4% ALMELO ,1% 5 0,2% 9,1% 8,8% 9,1% BORNE ,4% 72 15,9% 5,2% 5,4% 5,6% DINKELLAND ,4% 70 19,7% 3,7% 4,0% 4,1% ENSCHEDE ,8% ,7% 12,1% 11,9% 11,8% HAAKSBERGEN ,9% 2 0,4% 4,1% 4,2% 4,3% HELLENDOORN ,8% ,6% 4,5% 4,6% 4,8% HENGELO ,4% 149 5,5% 7,3% 7,3% 7,4% HOF VAN TWENTE ,1% ,3% 5,2% 5,3% 5,2% LOSSER ,0% 77 13,6% 6,6% 6,9% 6,9% OLDENZAAL ,3% -90-9,4% 6,1% 6,1% 6,0% RIJSSEN-HOLTEN ,3% ,0% 4,1% 4,0% 4,2% TUBBERGEN ,9% ,1% 3,6% 4,3% 4,6% TWENTERAND ,6% ,9% 5,6% 5,5% 5,6% WIERDEN ,9% 27 6,2% 3,8% 3,8% 3,9% Jeugdwerkloosheid: NWW jaar ontwikkeling Ontwikkeling jul'12-aug'12 aug'11-aug'12 aug '11 sep '11 okt '11 nov '11 dec '11 jan'12 feb'12 mrt'12 apr'12 mei'12 jun'12 jul'12 aug'12 Abs. perc. Abs. perc. TWENTE ,0% ,8% ALMELO ,0% 38 12,8% BORNE ,8% 25 89,3% DINKELLAND ,4% 17 41,5% ENSCHEDE ,8% -49-4,9% HAAKSBERGEN ,0% -3-5,8% HELLENDOORN ,5% ,6% HENGELO ,5% 54 24,4% HOF VAN TWENTE ,8% 25 43,9% LOSSER ,8% 8 13,3% OLDENZAAL ,5% 0 0,0% RIJSSEN-HOLTEN ,1% 14 15,2% TUBBERGEN ,0% 26 76,5% TWENTERAND ,4% 42 54,5% WIERDEN ,7% -4-7,5% Arbeidsmarktmonitor Regio 15

16 Per eind aug ' Totaal TWENTE ALMELO BORNE DINKELLAND ENSCHEDE HAAKSBERGEN HELLENDOORN HENGELO HOF V. TWENTE LOSSER OLDENZAAL RIJSSEN-HOLTEN TUBBERGEN TWENTERAND WIERDEN Uitkeringen: WW (WerkloosheidsWet < 65 jaar, UWV) ontwikkeling Ontwikkeling jul'12-aug'12 aug'11-aug'12 aug '11 sep '11 okt '11 nov '11 dec '11 jan'12 feb'12 mrt'12 apr'12 mei'12 jun'12 jul'12 aug'12 Abs. perc. Abs. perc. TWENTE ,3% ,8% ALMELO ,1% ,4% BORNE ,7% 66 18,8% DINKELLAND ,5% 83 31,0% ENSCHEDE ,8% ,3% HAAKSBERGEN ,5% ,8% HELLENDOORN ,6% ,9% HENGELO ,3% ,6% HOF VAN TWENTE ,4% ,1% LOSSER ,8% ,1% OLDENZAAL ,9% ,0% RIJSSEN-HOLTEN ,9% ,4% TUBBERGEN ,2% ,4% TWENTERAND ,5% ,4% WIERDEN ,8% 84 28,6% Arbeidsmarktmonitor Regio 16

17 WWB, (Wet Werk en Bijstand t/m 65 jaar, Gemeenten) Inclusief voorheen WIJ ontwikkeling Ontwikkeling (aantal huishoudens) jul'12-aug'12 aug'11-aug'12 aug '11 sep '11 okt '11 nov '11 dec '11 jan'12 feb'12 mrt'12 apr'12 mei'12 jun'12 jul'12 aug'12 Abs. perc. Abs. perc. TWENTE ,3% 486 4,2% ALMELO ,7% 78 3,5% BORNE ,0% 39 22,9% DINKELLAND ,9% 33 33,0% ENSCHEDE ,2% 136 2,7% HAAKSBERGEN ,8% 11 5,0% HELLENDOORN ,9% 27 8,4% HENGELO ,1% 146 8,3% HOF VAN TWENTE ,4% 18 7,2% LOSSER ,4% 37 16,8% OLDENZAAL ,7% 2 0,4% RIJSSEN-HOLTEN ,4% ,4% TUBBERGEN ,0% 3 3,8% TWENTERAND ,8% -15-4,4% WIERDEN ,8% -4-2,4% WWB (Wet Werk en Bijstand < 27 jaar, Gemeenten) inclusief voorheen WIJ ontwikkeling Ontwikkeling (aantal huishoudens) jul'12-aug'12 aug'11-aug'12 aug '11 sep '11 okt '11 nov '11 dec '11 jan'12 feb'12 mrt'12 apr'12 mei'12 jun'12 jul'12 aug'12 Abs. perc. Abs. perc. TWENTE ,6% -83-6,2% ALMELO ,6% 21 8,1% BORNE ,2% 1 10,0% DINKELLAND ,0% 6 60,0% ENSCHEDE ,4% -45-7,8% HAAKSBERGEN ,2% -7-23,3% HELLENDOORN ,0% ,0% HENGELO ,2% -12-6,7% HOF VAN TWENTE ,5% -8-26,7% LOSSER ,4% 10 50,0% OLDENZAAL ,8% -3-7,5% RIJSSEN-HOLTEN ,8% -5-16,7% TUBBERGEN ,1% 0 0,0% TWENTERAND ,3% ,0% WIERDEN ,0% ,3% Let op: Bovenstaande WWB cijferreeksen zijn door afloop van Wet WIJ anders opgezet. Historische reeks is herzien, voor de maanden april, mei en juni zijn aansluitende schattingen gemaakt. Deze zijn rood weergegeven. Zie voor verdere informatie bij Definities onderdeel: gemeentelijke bijstandsuitkering WWB / nieuw. Arbeidsmarktmonitor Regio 17

18 Stadsbank: U treft hier informatie aan over budgetbeheer. Gefiatteerde aanvragen (cumulatieve instroom vanaf januari elk jaar) ontwikkeling Ontwikkeling jul'12-aug'12 aug'11-aug'12 aug '11 sep '11 okt '11 nov '11 dec '11 jan'12 feb'12 mrt'12 apr'12 mei'12 jun'12 jul'12 aug'12 Abs. perc. Abs. perc. TWENTE ALMELO BORNE DINKELLAND ENSCHEDE HAAKSBERGEN HELLENDOORN HENGELO HOF VAN TWENTE LOSSER OLDENZAAL RIJSSEN-HOLTEN TUBBERGEN TWENTERAND WIERDEN (van stadsbank geen informatie ontvangen per eind augustus) Informatie van het ROZ Het ROZ werkt voor gemeenten in. De startersondersteuning wordt mede mogelijk gemaakt door de Agenda van. Het aantal nieuwe aanvragen van gevestigde ondernemers voor (financiële) ondersteuning in bedroeg in augustus 33, in dezelfde maand vorig jaar waren dit er 29. Verder zijn er de afgelopen maand augustus 5 coachingstrajecten bijgekomen. Het totaal aantal coachingsgesprekken dit jaar bedraagt daarmee t/m eind augustus 563. Het totaal van de intakes van starters in de maand augustus bedroeg 49 en er zijn 15 deelnemers in deze maand gestart met een eigen bedrijf. Arbeidsmarktmonitor Regio 18

19 Definities: Niet Werkende Werkzoekenden (NWW) en Werkloze beroepsbevolking (WBB): UWV Werkbedrijf publiceert cijfers over niet-werkende werkzoekenden (NWW) op de website De cijfers over de NWW verschillen van samenstelling met de werkloze beroepsbevolking (WBB) die het CBS publiceert. Enerzijds staan niet alle werklozen ingeschreven bij UWV Werkbedrijf (vooral personen zonder recht op een uitkering zoals jongeren en herintreders). Anderzijds staan er personen bij UWV ingeschreven die niet tot de werkloze beroepsbevolking horen (personen die bijvoorbeeld een opleiding volgen of die niet actief naar werk zoeken). Een ander verschil is de wijze waarop beide cijfers tot stand komen: het NWW-cijfer komt voort uit registratie van werkzoekenden door UWV-Werkbedrijf, het WBB-cijfer van het CBS komt tot stand door een enquête onder de beroepsbevolking. Definitie NWW: bij UWV ingeschreven werkzoekenden van jaar zonder werk of minder dan 12 uur per week werkzaam. Definitie WBB: personen van jaar zonder werk of minder dan 12 uur per week werkzaam die direct beschikbaar zijn voor de arbeidsmarkt en actief naar werk zoeken. Gemeentelijke bijstandsuitkeringen (WWB): Nieuw: Als een van de arbeidsmarktindicatoren zijn twee tabellen met aantallen WWB (bijstand) per einde maand opgenomen. De leeftijdsbegrenzingen zijn aangepast aan de leeftijdbegrenzingen in de geregistreerde werkloosheid: een tabel met het totaal van 15 tot 65 jaar en een tabel met het subtotaal van jongeren tot 27 jaar. Op grond van bij gemeenten beschikbare gegevens kan telling niet plaats vinden op aantal personen, maar op het aantal door gemeenten opgegeven "bijstandseenheden" (= aantal huishoudens en niet het aantal personen in de bijstand). In uitgaven van arbeidsmarktmonitor voor september 2012 werden WWB bijstandscijfers van jongeren apart van niet-jongeren weergeven. De cijfers verstrekt door gemeenten worden geactualiseerd op door CBS gepubliceerde cijfers zodra deze vanuit CBS bekend worden. Dit betekent dat in de praktijk dat cijfers van vorige maanden aangepast kunnen zijn! De weergeven WWB cijfers betreffen binnen de aangegeven leeftijdsgroepen conform de CBS telling het totaal aantal uitkeringen op grond van de Wet werk en bijstand (WWB). Indien in een huishouden met twee partners één partner een WWB-uitkering ontvangt en de andere partner een WWB/ WIJ-uitkering, worden beide uitkeringen meegeteld. Geteld zijn uitkeringen die aan het eind van de verslagperiode niet waren beëindigd, de zogeheten lopende uitkeringen. Bij het totaal zijn ook meegeteld de uitkeringen aan bijstandsontvangers van wie de leefvorm onbekend is en uitkeringen met onbekende uitkeringsduur. Oud: In de categorieën WWB (algemene bijstand) jaar en WIJ (algemene bijstand jongeren) <27 jaar wordt het aantal "bijstandseenheden" opgegeven (huishoudens en niet het aantal personen in de bijstand). Jongeren onder de 21 jaar die in een inrichting verblijven zijn uitgesloten van WWB op basis van art. 13, lid 2 onder a en van de inkomensvoorziening van de WIJ op basis van art. 42, lid 1 onder j. Deze jongeren kunnen wel recht hebben op een werk- leeraanbod conform de WIJ en zijn daarom meegenomen in de WIJ-cijfers. De gegevens worden opgevraagd op de eerste van de maand, volgend op de maand waarover de cijfers worden geleverd. Werkloosheid: Hieronder leest u meer uitgebreide informatie over de relatie tussen (jeugd)werkloosheid en het hebben van een uitkering: Kenmerk voor werkloosheid is de afwezigheid van werk en tegelijkertijd het zoeken naar en kunnen aanvaarden van werk. Daarbij blijkt dat mensen werkloos kunnen zijn zonder dat ze een werkloosheidsuitkering WW of WIJ hebben. Ook zijn er mensen die een werkloosheidsuitkering hebben, maar die niet of niet direct op zoek (kunnen) zijn naar werk. Daarmee zijn werkloosheid en het hebben van een werkloosheidsuitkering twee verschillende zaken, die vaak wel met elkaar samenhangen. Werkloosheid wordt altijd opgegeven in aantallen personen of in een percentage van de beroepsbevolking. Uitkeringen worden soms geteld in aantal mensen die een uitkering hebben, maar heel vaak ook in aantallen van verstrekte uitkeringen per huishouding. Een verstrekte uitkering kan daarmee meerder personen omvatten. Sommige personen ontvangen daarnaast twee soorten uitkering. Het is zaak om werkloosheid en uitkering te scheiden en ook om cijfers over verstrekte uitkeringen en cijfers over aantallen werklozen niet door elkaar te halen. Hetzelfde als hierboven geldt ook voor werkloze jongeren tot 27 jaar en voor jongeren die WIJ uitkering hebben. Op landelijk niveau gelden CBS cijfers op basis van een steekproef enquête onder jongeren tot 27 jaar voor weergave van jeugdwerkloosheid. Veel werkloze jongeren registreren zich echter niet als zodanig, zodat zij niet in de Arbeidsmarktmonitor Regio 19

20 NWW tellingen van UWV zitten. Nog minder werkloze jongeren melden zich aan bij de werkpleinen voor hulp van gemeenten op basis van de wet WIJ en er zijn nog minder jongeren die daarbij ook een beroep kunnen doen op de inkomensvoorziening uit de wet WIJ. In een aantal andere gevallen krijgen jongeren een inkomensvoorziening uit de wet WIJ, terwijl ze niet meer werkloos zijn. Tot slot verschillen opgaven in aantallen verstrekte inkomensvoorzieningen van aantallen personen. De conclusie is ook hier dat de cijfers van jeugdwerkloosheid sterk kunnen verschillen van wet WIJ cijfers. Vacatures: In regionale arbeidsmarktmonitoren tot eind 2010 is gebruik gemaakt van vacaturegegevens van UWV WERKbedrijf (d.w.z. geregistreerde vacatures welke door UWV WERKbedrijf in behandeling zijn genomen/ WBS systeem). Uit deze beperkte productiedatabase is echter steeds minder de omvang van de regionale (deel) vacaturemarkt af te leiden. Vanaf 2011 is gekozen om het aantal vacatures in de regionale markt naar sector te berekenen uit de omvang van het aantal regionale arbeidsplaatsen en de CBS vacaturegraad (aantal banen per arbeidsplaatsen in een sector). Starters en faillissementen: De gegevens komen uit het bestand van de KvK. Faillissementen gaan alleen over de nog ingeschreven bedrijven, de uitgeschreven bedrijven zijn dus niet meegeteld. Dit kan een verschil opleveren in resultaten wanneer op verschillende tijdstippen dezelfde periode wordt opgevraagd. Tussen het maken en verschijnen van de monitor zit de verwerkingstijd, informeer daarom voor actuele gegevens over starters en faillissementen bij het Handelsregister: of kijk op Arbeidsmarktmonitor Regio 20