ARBEIDSMARKTMONITOR Regio Twente / POWI Uitgave 6 van 2011

Transcriptie

1 ARBEIDSMARKTMONITOR Regio / POWI Uitgave 6 van 211 Werkloosheid daalt verder, maar meer ouderen langdurig werkloos. Samenvatting De werkloosheid in is sinds januari dit jaar gedaald van 8,1% naar 7,4% (NWW percentage). De werkloosheid in blijft boven het s gemiddelde hoewel het verschil kleiner is geworden. Op basis van actuele (economische) ontwikkelingen mag verwacht worden dat de werkloosheid in in de komende maanden iets sterker daalt dan de gemiddelde se werkloosheid. De jeugdwerkloosheid is ook verder gedaald en is nu op het niveau van 2½ jaar geleden. Er is sprake van een vrijwel gelijk oplopende ontwikkeling van de WW-uitkeringen in en in en daarmee een gelijke ontwikkeling van de frictiewerkloosheid, de kortdurende werkloosheid tussen twee banen. Van verschil ten opzichte van vorig jaar, waarin de Twentse trend hoger lag, is op dit moment vrijwel geen sprake meer. Het niveau van de bijstandsuitkeringen (WWB) blijft toenemen. volgt globaal de landelijke WWB-trend. Het aantal bijstands- en WIJ uitkeringen stijgt nog doordat er nog een substantiële instroom is van mensen die ten gevolge van de crisis na doorlopen van een WW uitkering in een bijstandsuitkering komen. Op basis van dalende aantallen WW-uitkeringen kan een stabilisering van het aantal WWB-uitkeringen worden verwacht (door minder instroom vanuit WW). De ontwikkeling van het aantal WIJ-uitkeringen (bijstand voor jongeren tot 27 jaar) is in gunstiger dan in. In zowel WWB als WIJ-uitkering wordt de lagere instroom nog onvoldoende gevolgd door een hogere uitstroom uit de uitkering. Gemeenten geven aan dat de overgebleven mensen met een uitkering een minder goede arbeidsmarktpositie hebben dan het gemiddelde uitkeringsbestand vorig jaar. In de special is ditmaal aandacht voor de relatie tussen leeftijd en duur van de werkloosheid. Het aantal niet werkende werkzoekenden neemt al enige tijd af. Dit geldt niet voor de langdurig werklozen (meer dan 2 jaar werkzoekend) ouder dan 27 jaar. Sterker nog, hun aantal is gestegen ten opzichte van een jaar geleden. Het aantal werklozen dat tussen 6 en 24 maanden lang werk zoekt van 45 jaar en ouder is ook gestegen in die periode. Alleen het aantal werkzoekenden dat korter dan een half jaar werkloos is neemt af. Over heel is deze ontwikkeling minder ongunstig voor de oudere werkzoekenden. Het aantal faillissementen in vertoont een grillig beeld. Landelijk is vanaf januari 21 sprake van een geleidelijke stijging van het aantal faillissementen. Ook volgt wel een stijgende trend, maar in veel mindere mate. Het aantal startende bedrijven kent een positiever beeld. volgt hierbij de landelijke opgaande lijn. Toelichting: De Maandelijkse Arbeidsmonitor van de Regio is gemaakt in opdracht van het POWI (Platform Onderwijs Werk en Inkomen). Tussen bekend worden van data en het verschijnen van de monitor zit de verwerkingstijd van cijfermatige informatie. De arbeidsmarktmonitor is gevuld met cijfers van eind afgelopen maand. Reacties op deze editie kunt u mailen naar w.barendregt@regiotwente.nl Colofon: Samenstelling en coördinatie: W. Barendregt (Regio ) Meegewerkt hebben: P. Kuiper (gemeente Almelo), S. Smit (Mobiliteitscentrum), P. Winkelhorst (Stadsbank Oost-), B. Bakker-Mulder (gemeente Hengelo en ROZ), W. de Jong en H. Seker (gemeente Hengelo), H. te Walvaart en P. Mollink (Regio ) Ambtelijk opdrachtgever: T. Windmulder (Regio ) Bestuurlijk opdrachtgever: M. Koomen (voorzitter POWI) Arbeidsmarktmonitor Regio 1

2 Ontwikkeling werkloosheid (NWW, percentage van de beroepsbevolking) NWW percentage ontwikkeling 1,% 9,% 8,% 7,% 6,% 5,% 4,% 3,% De werkloosheid in is gedaald tot onder het niveau van mei 27 en loopt net als in die periode verder terug. Het niveau van mei 28 is nog niet bereikt, met een verschil van bijna een procentpunt. De werkloosheid in blijft boven het s gemiddelde hoewel het verschil kleiner is geworden. Op basis van actuele (economische) ontwikkelingen, mag verwacht worden dat de werkloosheid in in de komende maanden iets sterker daalt dan de gemiddelde se werkloosheid. In woont de helft van de potentiële beroepsbevolking in 1 van de 3 steden. In heel ook in is in steden de werkloosheid hoger dan in landelijke gebieden. Bijzonder is de relatie tussen het aantal banen en de werkloosheid. Het CBS meldt naast een afnemende werkloosheid landelijk ook een afnemend aantal banen (,2 %) in het eerste kwartaal van 211, na een jaar van geringe groei. Voor komen baancijfers over 211 pas in 212 beschikbaar. Toch moet ook hier met afname van banen naast afname van werkloosheid rekening worden gehouden. Deze lijkt verklaarbaar te zijn uit een lager wordende participatie onder jongeren op de arbeidsmarkt door langer doorstuderen. jan-7 apr-7 jul-7 okt-7 jan-8 apr-8 jul-8 okt-8 jan-9 apr-9 jul-9 okt-9 jan-1 apr-1 jul-1 okt-1 jan-11 apr-11 jul-11 okt-11 De afgenomen participatie is zichtbaar: in september 28 bood landelijk 45,6% van de jongeren tussen de 15 en 25 jaar zich aan op de arbeidsmarkt. In maart 211 is de participatie van de groep jongeren op de arbeidsmarkt landelijk gedaald tot het laagste niveau ooit: 41,6%. In augustus wordt duidelijk in hoeverre de komst van schoolverlaters de werkloosheidsdaling gaat beïnvloeden. Verwacht mag worden dat door een verminderde participatie van jongeren het arbeidsaanbod verder terugloopt bij het gelijk blijven van het aantal banen. Hierdoor zal er weinig aan de werkloosheid veranderen en zal de arbeidsmarkt een economische lichte groei te zien geven zonder wezenlijke toename van aantal banen (n.b. het aantal vacatures groeit wel licht door de vervangingsvraag). Gezien de vraag van werkgevers bij vacatures naar jonge medewerkers leidt deze ontwikkeling tot krapte aan goed opgeleide jongeren en tot hogere werkloosheid onder minder geschikte ouderen die zonder werk komen te zitten, zie ook de special op bladzijde 7. De verschillen per sector zijn groot en vraag en aanbod op de arbeidsmarkt gaan minder goed aansluiten. Arbeidsmarktmonitor Regio 2

3 Werkloosheid Werkloosheid (NWW) jan '9 mrt '9 mei '9 juli '9 sept '9 nov '9 jan '1 mrt '1 mei '1 juli '1 sept '1 nov '1 jan '11 mrt '11 mei '11 jul '11 Het aantal werklozen is de afgelopen maand weer gedaald. De daling in is groter dan in gemiddeld. De daling wordt voor een groot deel veroorzaakt door jongeren die vanuit kort durende werkloosheid weer snel werk vinden. Op bladzijde 7 in de special treft u meer informatie aan over de relatie tussen leeftijd en duur van de werkloosheid Jeugdwerkloosheid (tot 27 jaar) jan '9 mrt '9 mei '9 juli '9 sept '9 nov '9 jan '1 mrt '1 mei '1 juli '1 sept '1 nov '1 jan '11 mrt '11 mei '11 jul '11 De jeugdwerkloosheid is scherp gedaald door een sterk teruglopende instroom. Verwacht wordt dat na de zomermaanden ondanks de komst van schoolverlaters de lage in- en uitstroom blijft bestaan. Jongeren vinden aansluitend op onderwijs een baan of gaan doorleren. Indien het aantal banen niet verder toeneemt is ook duidelijk dat arbeidsparticipatie van jongeren verder afneemt door doorleren. Een goede ontwikkeling is dat de werkloosheid onder jongeren afneemt. Werkgevers zullen echter krapte ondervinden bij (vervangings-) vacatures indien ze vasthouden aan het in dienst nemen van jong personeel. Voor arbeidsmarkttoeleiding biedt dit mogelijkheden om met werkgevers afspraken te maken om jong en oud personeel met enige afstand tot de arbeidsmarkt onder begeleiding toe te laten treden tot werk. Arbeidsmarktmonitor Regio 3

4 Vacatures Openstaande vacatures naar sectoren, aantal vacatures per 1. arbeidsplaatsen 12 1 Schatting vacaturemarkt (openstaande vacatures) 21 vergelijkbaar kwartaal 211 lopend kwartaal Landbouw Industrie Bouwnijverheid Handel Vervoer en opslag Horeca Informatie & communicatie Fin. instellingen Advies & onderz. (zak. dienstverl.) Verhuur & ov. zak. dienstverl. Openbaar bestuur Onderwijs Gezondheids- en welzijnszorg Cultuur, sport & recreatie Ov. dienstverlening Op basis van de per kwartaal uitgegeven landelijke vacaturegraad (aantal banen per 1. arbeidsplaatsen) is een schatting te geven van de jaar op jaar ontwikkeling van het aantal openstaande vacatures in. Bij een aantrekkende economie neemt de arbeidsmobiliteit toe; werkenden vinden nieuwe banen. Voor openvallende arbeidsplaatsen wordt nieuw personeel gezocht. Het CBS meldt dat de vacaturegraad (aantal in vacatures per 1. arbeidsplaatsen) over alle sectoren hoger ligt dan het jaar ervoor. Voor betekent dit een vacaturemarkt van circa 4.9 openstaande vacatures; een stijging van 4 ten opzichte van het vorige kwartaal. Berekeningen voor vorig jaar laten een schatting van 4.3 openstaande vacatures zien. In de berekeningen vertonen de sectoren industrie, handel en zakelijke dienstverlening in de grootste vacaturegroei. Alle overheidssectoren laten door bezuinigingen een dalend aantal vacatures zien. Opmerkelijk is dat ondanks de afname van banen (werkgelegenheid) in industrie- en bouwsector in 21 het aantal vacatures stijgt. Duidelijk is dat de doorlooptijd van mensen in een baan hoog is en dat daarmee de vervangingsvraag voor de toename van vacatures zorgt. De gezondheidszorg laat bij een afnemend aantal openstaande vacatures nog steeds een hoog aantal vacatures zien. Naast Industrie zorgt in de commerciële hoek ICT, advisering en informatie & communicatie voor vacatures. Daarnaast is daling van het aantal openstaande vacatures in de sectoren openbaar bestuur, gezondheidszorg en overige dienstverlening waarneembaar. De verwachting voor is dat het vacaturebeeld dit jaar ongeveer gelijk zal blijven. Het aantal openstaande vacatures kan door bezuinigingen in overheidsectoren in genoemde sectoren verder terug lopen. In de bouwsector stijgt ondanks de sterke daling van banen het aantal vacatures. Dit effect ontstaat als het aantal werkenden dat de buiten de sector werk gaat zoeken groter wordt dan het banenverlies. In samenhang met een zeer lage instroom is hier krapte bij werving op korte termijn niet uit te sluiten. Uit landelijke onderzoeken van UWV blijkt dat circa 8% van alle vacatureopvullingen plaats vindt door werkende baanveranderaars. In met name industriële sectoren is het aanbod van geschikte werkzoekende baanveranderaars en werkzoekende werklozen erg laag. Verwacht wordt dat hier krapte gaat optreden. Dit gaat mogelijk ook in alle andere sectoren gebeuren in de hooggekwalificeerde functies. Arbeidsmarktmonitor Regio 4

5 WW uitkeringen Lopende WW Uitkeringen jan-9 mrt-9 mei-9 jul-9 sep-9 nov-9 jan-1 mrt-1 mei-1 jul-1 sep-1 nov-1 jan-11 mrt-11 mei-11 Naast het seizoenspatroon laat de grafiek zien dat op dit moment sprake is van een vrijwel gelijk oplopende ontwikkeling van de WWuitkeringen in en in. Van verschil ten opzichte van vorig jaar, waarin de Twentse trend hoger lag, is op dit moment vrijwel geen sprake meer. De ontwikkeling van lopende WW uitkeringen in verloopt per eind mei zelfs licht beter dan in. Het verloop van het aantal WW uitkeringen kent een sterke relatie met de kortdurende (frictie-)werkloosheid. De afname van het aantal WW-uitkeringen laat zien, dat enerzijds bedrijven in meer staat zijn om werknemers een continuïteit aan werk kunnen. Anderzijds laat de ontwikkeling ook zien dat de situatie op arbeidsmarkt aan steeds meer werkzoekende mensen de gelegenheid biedt om zonder tussenliggende periode van werkloosheid van werk naar werk te schakelen. Arbeidsmarktmonitor Regio 5

6 WWB en WIJ uitkeringen WWB Jan '8 Juli Jan '9 volgt globaal de landelijke WWB-trend. Vanaf januari 29 tot juli 21 was sprake van een zeer sterke stijging ten gevolge van de kredietcrisis. In juli 21 wordt het effect geregistreerd van de afsplitsing van jongeren tot 27 jaar (WIJ-effect). Ook na juli 21 is nog steeds sprake van een stijgende trend, zowel landelijk als in. Het niveau van de bijstandsuitkeringen blijft dus toenemen. Juli Jan '1 Juli Jan' Het aantal bijstands- en WIJ-uitkeringen stijgt nog doordat er nog een substantiële instroom is van mensen die ten gevolge van de crisis na doorlopen van een WW-uitkering in een bijstandsuitkering komen. kent een minder sterk oplopende ontwikkeling aan WWB-uitkeringen dan landelijk. Op basis van dalende aantallen WW-uitkeringen kan een stabilisering van WWB-uitkeringen worden verwacht (door minder instroom vanuit de WW). WIJ Jan '8 Apr Juli Okt Jan '9 Apr Jul '9 Okt Jan '1 Apr Jul '1 Okt Jan '11 Apr Ontwikkelingsgegevens over de jongeren met een inkomensvoorziening uit de wet WIJ zijn vermeld vanaf juli 21. Op dat moment was de overzetting vanuit WWB-uitkeringen vrijwel compleet. Het WIJ-cijfermateriaal gaat nog slechts over een beperkt aantal maanden, hetgeen nog onvoldoende is voor vergaande gevolgtrekkingen. Duidelijk is wel dat de ontwikkeling van het aantal WIJ-uitkeringen gunstiger is dan in. Arbeidsmarktmonitor Regio 6

7 Special: Relatie duur werkloosheid en leeftijd Ondanks krapte op de arbeidsmarkt blijken goed opgeleide, ervaren sollicitanten van boven de 5 moeilijk aan een baan te komen. Dit ondanks de schat aan ervaring die een oudere werknemer met zich meebrengt. Zelfs 4-plussers hebben al problemen om uitgenodigd te worden voor een gesprek. Oude werknemers hebben veel kennis en kennen de klappen van de zweep. Ze hebben in meerdere decennia onder verschillende omstandigheden gewerkt, voor verschillende werkgevers, op verschillende projecten. Ze hebben tijden van hoogconjunctuur meegemaakt en tijden van crisis. Kortom: ze zijn dus wel wat gewend. Maar misschien wel de beste reden om voor een oudere werknemer te kiezen is de stabiliteit die zij geven aan een bedrijf. Waar jonge werknemers hun eerste baan vaak als een opstapje zien en snel weer vertrekken, zal een oudere werknemer eerder wat langer verbonden willen blijven. Als straks de arbeidsmarktkrapte toeneemt, en jongeren weer massaal gaan migreren naar een baan met een nog hoger salaris, is het verstandig om een stabiel personeelsbestand te hebben. Dat voorkomt dat je straks je hele personeelsbestand kunt vervangen met mensen die dan onvindbaar zijn. Een slim bedrijf kiest voor een mix van personen. Een juiste balans van verschillende leeftijden. Het aantal niet werkende werkzoekenden neemt al enige tijd af. Hiervan profiteren niet de langdurig werklozen (meer dan 2 jaar werkzoekend) ouder dan 27 jaar. Sterker nog, hun aantal is gestegen ten opzichte van een jaar geleden. Het aantal werklozen dat tussen 6 en 24 maanden lang werk zoekt van 45 jaar en ouder is ook gestegen in die periode. Alleen het aantal werkzoekenden dat korter dan een half jaar werkloos is neemt af. Dit is goed zichtbaar in de ontwikkeling van de WW-cijfers, zie bladzijde 5. Grafiek werkloosheidsduur naar leeftijdscategorie De grafiek die u hierboven ziet gaat over. De cijfers van zijn iets minder ongunstig. Op de website van het UWV kunt u zelf dieper kijken naar de cijfers, bijvoorbeeld door te kijken naar individuele gemeenten of verschillende regio s met elkaar te vergelijken, door andere perioden te kiezen of door uit te splitsen naar beroepen. Via onderstaande link komt u op deze website. C1E3-43E4-89DC-321D8CE55DC 1 Arbeidsmarktmonitor Regio 7

8 Starters en faillissementen Ontwikkeling Starters jan-9 mrt-9 mei-9 jul-9 sep-9 nov-9 jan-1 mrt-1 mei-1 jul-1 sep-1 nov-1 jan-11 mrt-11 mei-11 Ontwikkeling Faillisementen feb-9 apr-9 jun-9 aug-9 okt-9 dec-9 feb-1 apr-1 jun-1 aug-1 okt-1 dec-1 feb-11 apr-11 Bovenstaande gegevens komen uit het bestand van de KVK van de ingeschreven bedrijven, de uitgeschreven bedrijven zijn dus niet meegeteld. (zie ook voor actuele gegevens over starters en faillissementen op Het aantal faillissementen in vertoont een grillig beeld. Landelijk is vanaf januari 21 sprake van een geleidelijke stijging van het aantal faillissementen. Ook volgt wel een stijgende trend, maar in veel mindere mate. Het aantal startende bedrijven kent een positiever beeld. volgt hierbij de landelijke opgaande lijn. Arbeidsmarktmonitor Regio 8