Twentse Arbeidsmarktmonitor

Transcriptie

1 Twentse Arbeidsmarktmonitor

2 Toelichting: De maandelijkse Arbeidsmonitor van Regio wordt gemaakt in opdracht van het POWI. In het POWI, het Platform Onderwijs Werk en Inkomen, vinden onderwijs, ondernemers en overheid elkaar voor het afstemmen van initiatieven en analyses op het gebied van de arbeidsmarkt in. De arbeidsmarktmonitor is gevuld met cijfers van eind van de gerapporteerde maand. Reacties op deze editie kunt u mailen naar: p.mollink@regiotwente.nl Colofon: Samenstelling en coördinatie: P. Mollink (Regio ) Meegewerkt hebben: P. Kuiper (gemeente Almelo), M. Locht (UWV WERKbedrijf), M.J. Herik-Jonker (Regio ) B. Bakker-Mulder (gemeente Hengelo en ROZ), W. de Jong en H. Seker (gemeente Hengelo), H. te Walvaart (Regio ) Ambtelijk opdrachtgever: F. Lohuis (Regio, programmamanager Economie) Bestuurlijk opdrachtgever: P.G. Welman (voorzitter Platform Onderwijs, Werk en Inkomen POWI) Arbeidsmarktmonitor Regio 2

3 ARBEIDSMARKTMONITOR Regio / POWI Uitgave 08/09 van 2013, 15 oktober 2013 Economisch herstel in 2014 leidt tot mogelijke daling werkloosheid medio 2015 heeft nu nog veel werkzoekenden en weinig vacatures Per eind augustus is het percentage geregistreerde werkloze werkzoekenden in 10,8 procent (vergelijkbaar met landelijk 8,9 procent). In zijn daarmee werklozen geregistreerd waaronder ouderen (50 jaar en ouder) en jongeren tot 27 jaar. Een terugloop van arbeidsplaatsen en minder baanwisselingen zorgen voor een daling van het aantal openstaande vacatures. In lijn met landelijke ontwikkelingen is in het berekende aantal openstaande vacatures gedaald naar tweede kwartaal De daling van het totaal aantal vacatures bedraagt daarmee 17,2 procent ten opzichte van een jaar eerder. Bij de problemen op de arbeidsmarkt speelt mee dat in de periode direct vóór de crisis beleid is ontwikkeld om de beroepsbevolking te vergroten. Dit werd in de jaren ingegeven door de verwachte vergrijzing. De maatregelen die in zijn genomen zoals langer doorwerken, flexibilisering en verkorting werkloosheidsduur hebben een negatief effect op een arbeidsmarkt in crisis. Een toenemende beroepsbevolking verhoudt zich slecht met een daling van het aantal arbeidsplaatsen en een teruglopende arbeidsmarktmobiliteit. Met het uitblijven van de verwachte normale economische groei (1 tot 1,5 procent) kan ongewenste werkloosheid en het aantal uitkering tot 2017 verder oplopen. In het gunstigste geval zal bij een positief omslagpunt van de economie in 2014 voordoen. In dat geval zal vanaf 2015 de werkloosheid langzaam kunnen dalen. Patrick Welman, wethouder Werk en Inkomen Enschede, namens het Werkplein : De verwachte daling van werkloosheid na 2014 zal als eerste merkbaar worden door een toenemend aantal vacatures in de technische functies bij innovatieve bedrijven. kent gelukkig veel innovatieve bedrijven. Ook zijn er in organisaties die door werknemers hoog gewaardeerd worden. In de landelijke lijsten van Beste Werkgever Award 2013 nemen voor : Apollo Vredenstein, Urenco en Stichting Buurtzorg een hoge klassering in. Dit laat zien dat we in een betrokken bedrijfsleven hebben dat bij economisch herstel dé banenmotor voor onze regio is. De samenwerking tussen de Twentse gemeenten, de beroepsopleidingen en het bedrijfsleven is intensief met als effect dat de Twentse werkloosheid snel vermindert als het herstel van de arbeidsmarkt aantreedt Verder blijkt uit deze monitor: Het aantal WW uitkeringen is na een daling in het voorjaar opnieuw opgelopen. De stijging overtreft het hoogtepunt in de afgelopen winterperiode en staat per eind augustus op Dit is bijna 35 procent hoger als vorig jaar. Landelijk was de stijging iets lager namelijk 31 procent; Het aantal lopende WWB uitkeringen voor personen tot 65 jaar lijkt zich in in de maanden juli en augustus te stabiliseren. Helaas is voor de laatste maanden van 2013 een verdere toename te verwachten. Dit ontstaat door meer instroom in de uitkering vanuit personen waarvan de WW uitkering afgelopen is en een lagere uitstroom uit de WWB naar werk;. Arbeidsmarktmonitor Regio 3

4 Werkloosheid NWW percentage ontwikkeling 12,0% 11,0% 10,0% 9,0% 8,0% 7,0% 6,0% 5,0% 4,0% 3,0% Per eind augustus is het percentage geregistreerde werklozen in 10,8 procent (vergelijkbaar met landelijk 8,9 procent). In zijn daarmee werklozen geregistreerd waaronder ouderen (50 jaar en ouder) en jongeren tot 27 jaar. Naar het eind van 2013 en het begin van 2014 loopt dit werkloosheidspercentage mede onder invloed van het seizoen - nog verder op, tot boven de 11 procent. Op langere termijn (vanaf medio 2014) zijn de economische voorspelingen positiever. Dit zal niet direct in een daling van werkloosheid resulteren. Deze is pas enige tijd na een start van economische opleving te verwachten. Werkgevers zullen eerst de resterende overcapaciteit in de bedrijven gebruiken om de productie op peil te brengen. jan-10 mrt-10 mei-10 jul-10 sep-10 nov-10 jan-11 mrt-11 mei-11 jul-11 sep-11 nov-11 jan-12 mrt-12 mei-12 jul-12 sep-12 nov-12 jan-13 mrt-13 mei-13 jul-13 sep-13 nov-13 De overheid en zorg zullen pas later stoppen met personele bezuinigingen. De werkloosheid in zal bij de huidige economische voorspellingen niet eerder dan medio 2015 kunnen gaan dalen. Positief lichtpunt is dat de daling in zich daarbij eerder manifesteren zal dan landelijk. Ook zal zij groter zijn dan landelijk gemiddeld. Dit wordt veroorzaakt door de relatief grote sectoren industrie en handel die in als vroegcyclische sectoren eerder mensen aan gaan trekken dan andere sectoren. Eenzelfde effect was ook zichtbaar in 2010 en de eerste helft De verwachting is dat vanaf dat moment ook weer een deel van de achterstand in werkloosheid t.o.v. kan gaan inlopen Arbeidsmarktmonitor Regio 4

5 Werkloosheid (NWW) Het aantal werklozen is eind augustus verder toegenomen. Per eind augustus telt geregistreerde werkloze personen, waarvan jongeren (jonger dan 27 jaar) en ouderen (ouder dan 50 jaar). De stijging in is in de maanden juni, juli en augustus naar verhouding iets gelijk aan gemiddeld. De verwachting is dat de werkloosheid in dit jaar verder zal stijgen. Dit geldt zowel voor jongere werklozen (w.o. schoolverlaters zonder werk) als ook voor oudere werklozen. De laatste groep krijgt steeds meer te maken met frictiewerkloosheid doordat zij meer van vaste banen in contracten van kortere duur gaan werken. In een regionale arbeidsmarkt met veel werkzoekenden en relatief weinig vacatures jan-10 mrt-10 mei-10 jul-10 sep-10 nov-10 jan-11 mrt-11 mei-11 jul-11 sep-11 nov-11 jan-12 mrt-12 mei-12 jul-12 sep-12 nov-12 jan-13 mrt-13 mei-13 jul-13 sep-13 nov zijn de beste kansen op werk te vinden in de beroepen programmeurs, verplegenden en doktersassistenten, technisch systeemanalisten, 1 e graads docenten exacte vakken. Slechts in hoogopgeleide gespecialiseerde elektrotechnische en metaaltechnische functies is er een geen werkloos aanbod voor de aanwezige vraag. Veel minder kans op werk bieden naast alle bouwberoepen, ook beroepen als receptionist, administratief kantoorhulp en leraar basisonderwijs. Bij een nog niet dalende werkloosheid, zullen bij de eerste tekenen van een aantrekkende economie door de vergrijzing, in een aantal gekwalificeerde metaal- en elektrotechnische functies tekorten ontstaan. Arbeidsmarktmonitor Regio 5

6 Jeugdwerkloosheid (tot 27 jaar) De geregistreerde jeugdwerkloosheid in is na een daling in het voorjaar zoals verwacht onder invloed van de komst van nieuwe schoolverlaters in de maanden juli en augustus sterk gestegen. Landelijk is een zelfde ontwikkeling zichtbaar. Het aantal geregistreerde werkloze jongeren in is in augustus toegenomen van naar een forse stijging van 10 procent. Daarmee is per eind augustus het aantal jongere werklozen in op jaarbasis met bijna 59% toegenomen. Veel werkzoekende jongeren hebben geen uitkering en registreren zich daarom niet als werkloos. In landelijke CBS enquêtes wordt de groep geregistreerde werklozen én nietgeregistreerd werklozen berekend op 17 procent van de jongere beroepsbevolking. Doorgerekend voor zou dit ± jan-10 mrt-10 mei-10 jul-10 sep-10 nov-10 jan-11 mrt-11 mei-11 jul-11 sep-11 nov-11 jan-12 mrt-12 mei-12 jul-12 sep-12 nov-12 jan-13 mrt-13 mei-13 jul-13 sep-13 nov werkloze jongeren betekenen in plaats van de geregistreerde werkloze jongeren. Op korte termijn bevinden de beste kansen voor jongeren op werk zich in de beroepen: administratief transport employés, commercieel medewerkers, gekwalificeerde metaalbewerkingsberoepen, programmeur, systeem analist en verplegenden niveau 3 en verpleegkundigen. Door gebrek aan voldoende vraag en door veel aanbod aan werkzoekende jongeren zijn er op korte termijn minder goede kansen op werk in de beroepen: agrarische arbeiders, medewerkers secretariaat, leerkrachten basisonderwijs, sociaal cultureel medewerkers. Op lagere termijn ( vanaf 2014) kan de werkloosheid onder jongeren gaan dalen. Arbeidsmarktmonitor Regio 6

7 Vacatures naar sectoren Schatting openstaande vacatures in , afgelopen kwartaal Landbouw Industrie Bouwnijverheid Handel Vervoer en opslag Horeca Informatie & communicatie Fin. instellingen Advies & onderz. (zak. dienstverl.) Verhuur & ov. zak. dienstverl. Openbaar bestuur Onderwijs Gezondheids- en welzijnszorg Cultuur, sport & recreatie Ov. dienstverlening Op basis van de per kwartaal uitgegeven landelijke sectorale vacaturegraad (aantal banen per arbeidsplaatsen) en een schatting van het aantal arbeidsplaatsen per bedrijfssector is een raming te geven van de jaar op jaar ontwikkeling van het aantal openstaande vacatures in. In lijn met de landelijke ontwikkelingen is ook in het aantal openstaande vacatures in een jaar verder gedaald van ± in het tweede kwartaal 2012 naar ± vacatures per eind tweede kwartaal De daling van het totaal aantal vacatures in bedraagt daarmee 17,2 procent. De daling in aantal vacatures is niet in alle sectoren gelijk. Vooral in de bouwsector en in de sector Overige dienstverlening is het aantal vacatures gedaald. Opmerkelijk is de daling van het aantal vacatures in de Handelssector, waarbij opgetekend dat het aantal arbeidsplaatsen het afgelopen jaar licht gestegen is. De daling van vacatures is daar vooral te wijten aan de terugloop van arbeidsmobiliteit. De vacaturedaling kent twee economische oorzaken. De eerste is de terugloop van het aantal arbeidsplaatsen van 2012 op Bij de meest recente landelijke CPB prognoses wordt een daling van 1,9 procent aan arbeidsplaatsen verwacht. Een relatief gunstige doorrekening in van -1,7 procent laat een jaardaling zien van arbeidsplaatsen. Hiermee zou het aantal arbeidsplaatsen in in twee jaar tijd zakken van in 2011 naar in Een andere oorzaak voor de daling van het aantal vacatures ligt bij een sterke terugloop van het aantal baanwisselingen. Daar waar mensen van werk naar werk solliciteren, wordt voor de openvallende baan een vacature gesteld. Globaal ontstonden in de afgelopen tien jaar 80% van de vacatures door baanwisselingen van werkenden. Door de teruglopende baanzekerheid bij baanwisseling blijven mensen in hun bestaande baan zitten. Deze teruggang van arbeidsmobiliteit maakt ook dat er minder vervangingsvacatures zijn. Berekeningen van de provincie Overijssel (arb. marktprognose juni 2013) voorspellen nog een lichte terugloop van banen in in Pas vanaf 2015 treedt een herstel van het totaal aantal openstaande vacatures op. De arbeidsmarkt is in het algemeen zeer ruim, zowel in als daarbuiten. Verwacht wordt dat bij een aantrekkende economie in eerste instantie alleen moeilijk vervulbare vraag in hogere technische functies gaat ontstaan. Arbeidsmarktmonitor Regio 7

8 . Uitkeringen Lopende WW Uitkeringen Het aantal WW uitkeringen is na een daling in het voorjaar opnieuw opgelopen. De stijging overtreft het hoogtepunt in de afgelopen winterperiode en staat per eind augustus op Dit cijfer is bijna 35 procent hoger als voorgaand jaar. Landelijk was de stijging iets lager: met een jaarstijging van 31 procent kwam het landelijk aantal lopende WW uitkering eind augustus uit op ( hoger als vorig jaar augustus). Enige hoop kan geput worden uit het feit dat de maandelijkse stijging vorig jaar augustus groter was dan dit jaar. In ontstaat de extra groei vooral door het niet kunnen vinden van aansluitend werk op aflopende arbeidscontracten en het verlies aan arbeidsplaatsen (schatting -1,7%). Opmerkelijk is dat de jaartoename van het aantal lopende WW uitkeringen vooral in de kleinere gemeenten in plaats heeft gevonden (Dinkelland, Rijssen-Holten en rand). In de steden is de toename aan WW uitkeringen gemiddeld (zie cijferbijlage). jan-10 mrt-10 mei-10 jul-10 sep-10 nov-10 jan-11 mrt-11 mei-11 jul-11 sep-11 nov-11 jan-12 mrt-12 mei-12 jul-12 sep-12 nov-12 jan-13 mrt-13 mei-13 jul-13 sep-13 nov Een verklaring ligt deels bij het grote aantal de WW-uitkeringen van personen die vanuit de bouwsector werkloos zijn geworden. Kijkend naar de seizoensontwikkelingen en naar het uitblijven van substantiële economische groei, mag verwacht worden dat het beroep op WW uitkeringen in het najaar evenals in de voorafgaande twee jaar verder gaat toenemen. Verwacht mag worden dat vooral werkloos geworden ouderen langer gebruik moeten gaan maken van een WW uitkering. Een steeds groter deel van de WW uitkeringen zal door herhaalde werkloosheid van kortere duur zijn. Indien meer mensen de maximale uitkeringsduur gaan bereiken zal ook een groter deel daarvan een vervolguitkering (WWB) gaan missen, omdat zij door gezinsinkomen van partners geen recht op een bijstandsuitkering kunnen doen gelden. Arbeidsmarktmonitor Regio 8

9 WWB (tot 65 jaar) Het aantal lopende WWB uitkeringen voor personen tot 65 jaar lijkt zich in in de maanden juli en augustus te stabiliseren op een niveau van ± (landelijk op ± ) De werkloosheid loopt verder op. Het aantal WW uitkeringen zal naar het einde van dit jaar verder toenemen. De economie groeit vrijwel niet. Al deze ontwikkelingen laten het aantal WWB uitkeringen dit jaar en volgend voorjaar verder stijgen. In is het aantal WWB uitkeringen voor personen tot 65 jaar gestegen van per eind augustus 2012 naar per eind augustus 2013 (9,5 procent). Door de vakantieperiode is in de maand augustus een lichte daling (-52, is -0,4 procent) te zien (Er zijn nog geen definitieve landelijke cijfers en gemeentelijke cijfers bekend. Het CBS geeft aan dat per eind juni landelijk het aantal WWB uitkeringen is) jan-10 mrt-10 mei-10 jul-10 sep-10 nov-10 jan-11 mrt-11 mei-11 jul-11 sep-11 nov-11 jan-12 mrt-12 mei-12 jul-12 Voor de laatste maanden van 2013 is een verdere toename van lopende WWB uitkeringen te verwachten door meer instroom in de uitkering en een lagere uitstroom. Uiteindelijk verwachte positieve ontwikkelingen in de economie (economische groei) vertaald zich pas na enige tijd in een terugloop van werkloosheid. Vooral kort durende werkloosheid zal dan teruglopen terwijl de langdurige werkloosheid nog blijft oplopen. Er zijn hierbij parallellen te trekken met sep-12 nov-12 jan-13 mrt-13 mei-13 jul-13 sep-13 nov respectievelijk WW uitkeringen en WWB uitkeringen. Het aantal WWB uitkeringen zal pas enige maanden na daling van werkloosheid gaan afnemen. Bij gelijkblijvend beleid en de actuele economische en werkloosheidsprognoses kan een eerste daling van WWB uitkeringen rond eind 2015 verwacht worden. Er zijn onzekere factoren die WWB uitkeringen meer kunnen laten stijgen. Een ervan is de verkorting van de maximale WW duur van 3 naar 2 jaar. Hierdoor dreigen vooral oudere langdurig werklozen alsnog of eerder een WWB uitkering te moeten aanvragen. Daarnaast kunnen WWB uitkeringen ook toenemen als er een toestroom optreedt vanuit afgebouwde WSW en WAJONG uitkeringen ten gevolge van nieuw ingezet beleid. In de grafiek zijn landelijke en regionale CBS cijfers aangevuld met lokale opgaven. In de gemeentetabel in de bijlage zijn CBS-cijfers op gemeentelijk en regioniveau aangevuld met lokale cijfers. Definitieve CBS cijfers komen later dan de rapportagemaand beschikbaar. Er zijn duidelijke lokale verschillen in de ontwikkeling van aantallen WWB uitkeringen Deze treden vooral op in de niet verstedelijkte gemeenten: Hellendoorn kent een jaartoename van 310 naar 392 (+26, 5 procent) terwjjl Wierden vrijwel onveranderd blijft (van 170 naar 169) Arbeidsmarktmonitor Regio 9

10 WWB (tot 27 jaar) In de maand augustus is het aantal lopende WWB uitkeringen voor jongeren in na een half jaar van stijgingen, gedaald. Dit blijkt uit een eigen opgave van gemeenten in. Definitieve cijfers vanuit CBS zijn nog niet voorhanden. Landelijke cijfers over augustus zijn nog niet beschikbaar. Voorlopige cijfers laten over geheel 2013 een sterke stijging van WWB uitkeringen zien, terwijl in 2012 de WWB uitkeringen voor jongeren nog daalden. Als gevolg van een toenemende langdurige werkloosheid zijn in het eerste halfjaar van 2013 WWB uitkeringen voor jongeren in sneller gestegen dan in. In augustus is het aantal WWB uitkeringen voor jongeren gestabiliseerd. De werkloosheid loopt echter verder op; evenals WW uitkeringen voor jongeren. In navolging daarop zullen naar verwachting ook WWB uitkeringen voor jongeren tot tenminste het voorjaar 2014 blijven doorstijgen. jan-10 mrt-10 mei-10 jul-10 sep-10 nov-10 jan-11 mrt-11 mei-11 jul-11 sep-11 nov-11 jan-12 mrt-12 mei-12 jul-12 Het aantal WWB uitkeringen voor jongeren is sinds augustus 2012 met 22 procent toegenomen. Het aantal WWB uitkeringen voor jongeren in is daarmee opgelopen per eind augustus tot Deze gegevens berusten op eigen tellingen door gemeenten. Voor landelijke cijfers is een voorlopige schatting gemaakt van lopende WWB uitkeringen voor jongeren per eind augustus. Deels is de toename te wijten aan beperkte vacaturemogelijkheden voor jongeren om aan sep-12 nov-12 jan-13 mrt-13 mei-13 jul-13 sep-13 nov werk te komen. Daarnaast is er een vergrote instroom van zelfstandig wonende jongeren die zich na langer doorstuderen onvrijwillig werkloos heeft gemeld op de arbeidsmarkt. Vanuit de geregistreerde werkloosheid gezien mag verwacht worden dat het grootste deel van jongeren met een WWB uitkering in de leeftijdsgroep 25 tot 27 jaar zit. De verschillen per gemeente zijn groot, van de drie grote steden kent Hengelo met 33 procent op jaarbasis de hoogste toename. Bij een Twentse toename op jaarbasis van 268 jongeren zijn er ook gemeenten waarin het aantal jongeren met een WWB uitkering niet toeneemt. In de gemeenten Rijssen-Holten, Hof van, Dinkelland, Losser en Wierden is er zelfs een jaarafname van WWB uitkeringen voor jongeren zichtbaar (zie verder cijferbijlage). Voor de lange termijn ( ) moet met een extra stijging van WWB rekening worden gehouden in de vorm van de overgang van jongeren met een (jonggehandicaptenuitkering) WAJONG uitkering naar de WWB. De komende Participatiewet voegt per 1 januari 2015 de bijstand, sociale werkplaatsen en de uitkering voor jonggehandicapten WAJONG samen. Globaal moet in rekening worden gehouden met een geleidelijke instroom in de van ± personen vanuit WAJONG in de WWB Arbeidsmarktmonitor Regio 10

11 Special: Arbeidsmarkt onder invloed van economie en financieel beleid De arbeidsmarkt staat net als het jaar 2011 en 2012 in 2013 in het teken van de crisis. De se economie kromp in 2012 met 1,2 procent, de consumptie door huishoudens zelfs met 1,6 procent. Het aantal arbeidsplaatsen daalde met 0,7 procent (in met -1,0). De prognose van CBS is een landelijke daling van arbeidsplaatsen in in 2013 van 1,7%. In een wat positievere zin is in vanwege de invloed van vroeg-cyclische sectoren industrie en handel te rekenen met een daling van 1,6%. Sinds het begin van de crisis in 2008 zijn niet alleen landelijk bezuinigingen doorgevoerd, maar zijn ook huishoudens in steeds minder gaan uitgeven door een teruggang in besteedbaar inkomen. Daarnaast spelen de terugval van de woningmarkt (gedaalde huizenprijzen, minder hypotheekverstrekking en minder verhuisbereidheid en verhuismogelijkheden) en een geslonken vertrouwen een rol. In de periode werd het toekomstig ontbreken van voldoende arbeidskrachten bij een bloeiende economie als grootste bedreiging gezien. Het daarvoor ontwikkelde beleid van vergroting beroepsbevolking door langer doorwerken, verdere flexibilisering en kwalificering, en de verkorting van werkloosheidsuitkeringsduur werd ingezet om te anticiperen op de verwachte verkrapping van de arbeidsmarkt. Deze maatregelen lijken bij een teruglopende economie met verlies aan arbeidsplaatsen en ingezette bezuinigingen op overheidsbestedingen echter te vroeg te komen. Een toenemende beroepsbevolking verhoudt zich slecht met het gedaalde aantal arbeidsplaatsen en een teruglopende arbeidsmobiliteit. De tijdelijkheid van deze situatie is sterk overschat. Met het uitblijven van de verwachte normale economische groei (1 tot 1,5 procent) lopen ongewenste werkloosheid en uitkeringen tot aan 2017 verder op. Ook in een eerdere periode in de jaren tachtig kende een langdurige crisis. De huidige crisis is duidelijk anders van aard. Een van de oorzaken destijds was een aangetaste concurrentiepositie door hoge loonstijgingen. De werkloosheid liep in de jaren 80 al veel eerder snel op dan nu, de huizenprijzen daalden juist veel sneller. In tegenstelling tot nu bleef de woningmarkt redelijk stabiel. De crisis in de jaren 80 duurde ook minder lang. Na vier jaar van crisis begon de werkloosheid bijvoorbeeld al weer te dalen. Deze crisis gaat langer duren. Werkloosheid kan alleen dalen bij een toename van economische bedrijvigheid (vraag) of een terugloop van werkzoekenden (aanbod). Dit laatste ligt met het huidige beleid de komende jaren juist niet voor de hand. Laatste voorspellingen van het CPB geven aan dat de economie pas in 2014 licht gaat groeien. Een daling van de werkloosheid kan pas enige tijd na economisch herstel verwacht worden. (Na benutting personele overcapaciteit, en vervolgens pas na verdwijnen van de oudere langer werkende beroepsbevolking van de arbeidsmarkt). De arbeidsmarkt in de regio is ruim: veel werkzoekenden en weinig vacatures in alle beroepsgroepen. Werkloosheid is daarbij niet eenduidig, maar divergeert binnen de regio in combinaties van: leeftijd, opleidingsniveau, functiegebied, beroepsniveau, verstedelijkt en niet verstedelijkt woongebied, geslacht en duur werkloosheid. De daarin zichtbare trends van toename werkloosheid kunnen tot in 2014 worden doorgetrokken. Arbeidsmarktmonitor Regio 11

12 Krapte aan personeel zal zich vanaf 2014 kunnen gaan voordoen in - met name gespecialiseerde- technische functies en IT functies, door een stijgende vervangingsvraag. Overschotten aan personeel blijven tot zeker eind 2015 in lager en middelbaar geschoold personeel in economisch, administratieve functies manifest. Door overheidbezuinigingen zal ook in onderwijsfuncties en in lager geschoolde zorgfuncties de werkloosheid in 2013 en 2014 verder oplopen. Het beleidsmatige antwoord op de geconstateerde toegenomen werkloosheid en op langere termijn verwachte kwalitatieve tekorten, is te vinden in de regionale arbeidsmarktmaatregelen die gericht zijn op: - vergroten van de samenwerking en middelencoördinatie door partijen in de gevormde arbeidsmarktregio s (35 arbeidsmarktregio s in ). - talentherkenning en -ontwikkeling, waarbij ook toeleiding naar ander vormen van inkomen uit arbeid (o.a. richting zelfstandig ondernemen), - bevorderen van de beroeps- en arbeidsmobiliteit van zowel werkende als werklozen, waarbij inzet op zelfstandigheid van werkzoekenden om met nieuwe informatie- en communicatiemiddelen werk te vinden - via opleiden en kwalificeren meer inzet op aansluiting beroepsonderwijs op arbeidsmarkt (stages en leerwerkbanen ook voor ouderen tijdelijk zonder werk), - promotie en transparantie regionale arbeidsmarkt Deze aangrijpingspunten vormen de programmalijnen van de meerjaren agenda Twents arbeidsmarktperspectief 2020 en zijn uitgewerkt in een uitvoeringsagenda. Realisatie kan niet zonder innovatie in de uitvoering van arbeidsmarktbeleid: Het blijft zaak om van beleids- en intentieniveau naar uitvoering te komen, waarbij in de uitvoering naast de oude arbeidsmarkt uitvoeringspartijen (gemeenten en UWV) ook onderwijs, werkgevers en werknemers daadwerkelijk betrokken worden om geformuleerde resultaten te bereiken (strategische afstemming naast managementoverleg en uitvoeringsoverleg op regionaal niveau). Voor financiering van de uitvoering zal steeds meer van een samenstel van middelen gemaakt moeten worden. Dit betekent middelencoördinatie van programmalijn tot op uitvoeringsniveau en werken met een geconsolideerde meerjaren investeringsagenda. Uitvoeringsprogramma s zijn met elkaar verweven. Output resultaten (in de vorm van bijvoorbeeld personen aan het werk, vervulde vacatures, instroom in leerwerkbanen, behaalde kwalificatie, gedaalde werkloosheid, opgeloste moeilijk vervulbare vraag etc.) kunnen alleen behaald worden in een samenwerking van programma uitvoerders en hun programma s. Resultaten zijn dan niet meer eenduidig aan één organisatie, één activiteit of aan een programma toe te wijzen. P. Mollink, Regio Arbeidsmarktmonitor Regio 12

13 Starters en faillissementen Ontwikkeling Starters jan-10 mrt-10 mei-10 Het aantal startende bedrijven (bron: KvK) kent per maand sterke verschillen. De jaartrend in is een daling. Dit past bij de economische ontwikkeling. In is verhoudingsgewijs in 2012 en 2013 een groter aantal starters te zien dan landelijk. Deze jul-10 sep-10 nov-10 jan-11 mrt-11 mei-11 jul-11 sep-11 nov-11 jan-12 mrt-12 mei-12 jul-12 sep-12 nov-12 jan-13 mrt-13 mei-13 jul-13 sep-13 nov ontwikkeling komt mede voort uit verzelfstandiging van bouwpersoneel dat werkloos is of dreigt te worden. In zijn in de laatste rapportagemaand bedrijven gestart. In zien we 94 starters. Ontwikkeling Faillisementen jan-10 mrt-10 mei-10 Het aantal faillissementen in is na de januari piek van 551 gedaald naar 252 in augustus. Het aantal faillissementen in was in de eerste helft van 2013 jul-10 sep-10 nov-10 jan-11 mrt-11 mei-11 jul-11 sep-11 nov-11 jan-12 mrt-12 mei-12 jul-12 sep-12 nov-12 jan-13 mrt-13 mei-13 jul-13 sep-13 nov groter dan vorig jaar. volgt globaal de landelijke lijn, met daarbij de opmerking dat het aantal faillissementen in juli en augustus 2013 duidelijk lager is dan vorig jaar. Arbeidsmarktmonitor Regio 13

14 Algemene toelichting op tabellen en grafieken Op twee grafieken na (NWW als % van de beroepsbevolking en vacatures), vindt u links en rechts een verticale as (y-as), ieder met een eigen schaalverdeling. De linker as met rode belettering van de schaalverdeling is voor de rode lijn van. De rechteras met zwarte belettering is voor de zwart gekleurde lijn voor heel. De reden voor deze dubbele y-as is dat de cijfers voor en door de grootte van het gebied en de bevolking te veel uiteenliggen om inzichtelijk met één as weer te geven. In vorige uitgaven is voor iedere grafiek een factor vastgesteld. Deze factor is zodanig berekend dat de Twentse en se lijn in het beginpunt van de grafiek zo veel mogelijk samenvallen. Hierdoor is te zien hoe presteert ten opzichte van heel. Er is er voor gekozen om een vaste factor voor alle grafieken te kiezen. Deze factor is gelijk aan de verhouding tussen de beroepsbevolking van en. De beroepsbevolking in is ongeveer 28 keer die van. Nog steeds is te zien hoe presteert ten opzichte van heel door te kijken hoe de beide lijnen zich ten opzichte van elkaar bewegen. Extra informatie is uit de grafieken te halen. Waar staat ten opzichte van. Verhoudingsgewijs kent bijvoorbeeld ongeveer evenveel starters als heel. Door voor alle grafieken de verhouding van de beroepsbevolking te kiezen, kunt u zien hoe de afstand voor de verschillende onderdelen is, niet alleen de ontwikkeling ten opzichte van elkaar. Vanaf de monitoruitgave september 2012 (met cijfers eind juli 2012) zijn de cijfers voor de WWB aangepast aan de door het CBS opgegeven WWB cijfers voor en de Twentse gemeenten. Met het verdwijnen van de WIJ uitkeringen voor jongeren, wordt er in de monitor geen onderscheid meer gemaakt tussen exclusief WIJ uitkering tot 27 jaar en WWB uitkeringen 27 tot 65 jaar. Arbeidsmarktmonitor Regio 14

15 Index bijlage: Informatieve Links Ontwikkeling geregistreerde Werkloosheid (NWW) per gemeente, gedifferentieerd naar jongeren en ouderen Ontwikkeling lopende uitkeringen WW, WWB per gemeente met een verbijzondering naar jongeren en ouderen Informatie over hulp aan startende ondernemingen Definities ARBEIDSMARKTMONITOR Bijlage Cijfers Gemeenten en definities Informatieve links Sites met actuele regionale en landelijke arbeidsmarktontwikkelingen en arbeidsmarktinformatie: Index zie: UWV (o.a. sectorpublicaties) zie: UWV (kennis, cijfers en onderzoek) zie: ING zie: Prov Overijssel zie: (klik door op actuele nieuwsbrief) SBB zie: Sites met Informatie over arbeidsmarktregelgeving: Cofinanciering sectorplannen zie: Arbeidsmarktmonitor Regio 15

16 Werkloosheid in Twentse gemeenten (NWW-Niet Werkende Werkzoekende geregistreerd als werkloos bij UWV): Totaal werkloosheid (geregistreerde werkloosheid) TOTAAL NWW (UWV, aantal personen) ontwikkeling Ontwikkeling NWW als % ju'13-aug'13 au'12-aug'13 van beroepsbevolking aug'12 jan'13 feb'13 mrt'13 apr'13 mei'14 jun'13 jul'13 aug'13 Abs. perc. Abs. perc. jun jul aug TWENTE ,9% ,2% 10,0% 10,5% 10,8% ALMELO ,2% ,7% 10,7% 12,2% 12,4% BORNE ,1% ,1% 6,4% 6,6% 7,1% DINKELLAND ,7% ,2% 4,8% 5,3% 5,4% ENSCHEDE ,8% ,8% 17,1% 17,3% 17,6% HAAKSBERGEN ,0% ,6% 5,4% 5,5% 5,6% HELLENDOORN ,6% ,4% 6,9% 7,4% 7,7% HENGELO ,5% ,3% 9,3% 9,8% 10,3% HOF VAN TWENTE ,6% ,7% 7,2% 7,4% 7,5% LOSSER ,1% ,9% 7,6% 7,9% 8,2% OLDENZAAL ,9% ,8% 8,0% 8,2% 8,6% RIJSSEN-HOLTEN ,1% ,9% 6,3% 6,8% 7,1% TUBBERGEN ,2% ,2% 5,3% 5,8% 6,0% TWENTERAND ,2% ,4% 7,9% 8,4% 8,7% WIERDEN ,4% ,8% 5,9% 6,4% 6,5% Werkloosheid onder ouderen: NWW jaar (UWV, aantal personen) ontwikkeling Ontwikkeling jul'13-aug'13 aug'12-aug'13 aug'12 sep'12 okt'12 nov'12 dec'12 jan'13 feb'13 mrt'13 apr'13 mei'14 jun'13 jul'13 aug'13 Abs. perc. Abs. perc. TWENTE ,3% ,2% ALMELO ,9% ,7% BORNE ,0% 19 8,5% DINKELLAND ,0% 62 33,2% ENSCHEDE ,1% ,4% HAAKSBERGEN ,2% 41 16,3% HELLENDOORN ,3% ,6% HENGELO ,9% ,4% HOF VAN TWENTE ,1% ,8% LOSSER ,8% 66 25,8% OLDENZAAL ,6% 85 23,7% RIJSSEN-HOLTEN ,3% ,9% TUBBERGEN ,2% 57 33,1% TWENTERAND ,4% ,8% WIERDEN ,0% 79 36,1% Arbeidsmarktmonitor Regio 16

17 Jeugdwerkloosheid: NWW jaar (UWV, aantal personen) ontwikkeling Ontwikkeling jul'13-aug'13 aug'12-aug'13 aug'12 sep'12 okt'12 nov'12 dec'12 jan'13 feb'13 mrt'13 apr'13 mei'14 jun'13 jul'13 aug'13 Abs. perc. Abs. perc. TWENTE ,1% ,9% ALMELO ,6% ,9% BORNE ,7% 24 45,3% DINKELLAND ,6% -1-1,7% ENSCHEDE ,2% ,5% HAAKSBERGEN ,3% 22 44,9% HELLENDOORN ,8% 39 34,5% HENGELO ,7% ,1% HOF VAN TWENTE ,3% 38 46,3% LOSSER ,7% 28 41,2% OLDENZAAL ,5% 75 90,4% RIJSSEN-HOLTEN ,1% 60 56,6% TUBBERGEN ,0% 27 45,0% TWENTERAND ,9% 86 72,3% WIERDEN ,4% 41 83,7% Per eind aug ' Totaal TWENTE ALMELO BORNE DINKELLAND ENSCHEDE HAAKSBERGEN HELLENDOORN HENGELO HOF V. TWENTE LOSSER OLDENZAAL RIJSSEN-HOLTEN TUBBERGEN TWENTERAND WIERDEN Arbeidsmarktmonitor Regio 17

18 Uitkeringen: WW (WerkloosheidsWet < 65 jaar, UWV, aantal personen) ontwikkeling Ontwikkeling jul'13-aug'13 aug'12-aug'13 aug'12 sep'12 okt'12 nov'12 dec'12 jan'13 feb'13 mrt'13 apr'13 mei'14 jun'13 jul'13 aug'13 Abs. perc. Abs. perc. TWENTE ,4% ,8% ALMELO ,3% ,0% BORNE ,3% ,7% DINKELLAND ,6% ,0% ENSCHEDE ,1% ,5% HAAKSBERGEN ,2% ,4% HELLENDOORN ,9% ,7% HENGELO ,5% ,5% HOF VAN TWENTE ,2% ,3% LOSSER ,0% ,0% OLDENZAAL ,7% ,0% RIJSSEN-HOLTEN ,4% ,8% TUBBERGEN ,6% ,8% TWENTERAND ,9% ,1% WIERDEN ,4% ,4% WW (WerkloosheidsWet < 27 jaar, UWV, aantal personen) ontwikkeling Ontwikkeling jul'13-aug'13 aug'12-aug'13 aug'12 sep'12 okt'12 nov'12 dec'12 jan'13 feb'13 mrt'13 apr'13 mei'14 jun'13 jul'13 aug'13 Abs. perc. Abs. perc. TWENTE ,7% ,2% ALMELO ,1% 48 33,3% BORNE ,8% 9 25,7% DINKELLAND ,1% 21 67,7% ENSCHEDE ,0% ,7% HAAKSBERGEN ,2% 13 41,9% HELLENDOORN ,7% 20 25,6% HENGELO ,6% ,4% HOF VAN TWENTE ,9% 7 13,0% LOSSER ,5% 25 73,5% OLDENZAAL ,2% 35 81,4% RIJSSEN-HOLTEN ,0% 18 23,4% TUBBERGEN ,4% 12 30,8% TWENTERAND ,3% 20 24,7% WIERDEN ,8% 20 57,1% Arbeidsmarktmonitor Regio 18

19 WWB, (Wet Werk en Bijstand t/m 65 jaar, Gemeenten, aantal huishoudens) ontwikkeling Ontwikkeling jul'13-aug'13 aug'12-aug'13 aug'12 sep'12 okt'12 nov'12 dec'12 jan'13 feb'13 mrt'13 apr'13 mei'14 jun'13 jul'13 aug'13 Abs. perc. Abs. perc. TWENTE ,4% ,5% ALMELO ,9% 117 5,2% BORNE ,4% 60 30,0% DINKELLAND ,2% 15 12,5% ENSCHEDE ,3% 503 9,4% HAAKSBERGEN ,2% 20 8,7% HELLENDOORN ,3% 82 26,5% HENGELO ,3% 168 9,3% HOF VAN TWENTE ,3% 23 8,5% LOSSER ,7% 35 14,0% OLDENZAAL ,2% 43 9,3% RIJSSEN-HOLTEN ,2% 27 12,9% TUBBERGEN ,3% 9 10,0% TWENTERAND ,4% 42 13,1% WIERDEN ,6% -1-0,6% (*) (*) (*) (*) voorlopige cijfers tot publicatie CBS WWB (Wet Werk en Bijstand < 27 jaar, Gemeenten, aantal huishoudens) ontwikkeling Ontwikkeling jul'13-aug'13 aug'12-aug'13 aug'12 sep'12 okt'12 nov'12 dec'12 jan'13 feb'13 mrt'13 apr'13 mei'14 jun'13 jul'13 aug'13 Abs. perc. Abs. perc. TWENTE ,5% ,1% ALMELO ,8% 38 14,6% BORNE ,1% ,0% DINKELLAND ,7% -6-30,0% ENSCHEDE ,9% ,2% HAAKSBERGEN ,0% 4 20,0% HELLENDOORN ,0% 5 12,5% HENGELO ,0% 49 32,7% HOF VAN TWENTE ,3% -2-10,0% LOSSER ,6% -1-3,3% OLDENZAAL ,1% 6 15,0% RIJSSEN-HOLTEN ,0% -2-6,7% TUBBERGEN ,7% 6 60,0% TWENTERAND ,0% 9 30,0% WIERDEN ,5% -3-15,0% (*) (*) (*) (*) (*) (*) (*) (*) Reg. cijfers bij gebrek aan CBS data Arbeidsmarktmonitor Regio 19

20 Stadsbank: De stadsbank heeft aangegeven dat zij een nieuw banksysteem hebben, waaruit de eerder geleverde informatie niet geleverd kan worden. In overleg zal bekeken worden welke alternatieven er zijn voor maandelijkse cijferinformatie tot op gemeenteniveau. Informatie van het ROZ Het ROZ werkt voor gemeenten in. Het ROZ is een uitvoeringsorganisatie voor publieke ondernemers advies. ROZ richt zich hierbij op de ondersteuning starters hun ondernemingen. Deze startersondersteuning wordt mede mogelijk gemaakt door een financiële bijdrage uit de Agenda van. Het door het ROZ behandelde aantal nieuwe aanvragen van gevestigde ondernemers voor (financiële) ondersteuning in bedroeg in juli en augustus 2013 samen 70. Verder zijn er in juli en augustus 2013 samen 15 coachingstrajecten bijgekomen. Het totaal aantal coachingstrajecten bedraagt daarmee per eind augustus 654. Het totaal van de intakes van starters in de maanden juli en augustus 2013 bedroeg 168 en er zijn 39 deelnemers in deze maanden gestart met een eigen bedrijf. Definities: Niet Werkende Werkzoekenden (NWW) en Werkloze beroepsbevolking (WBB): UWV Werkbedrijf publiceert cijfers over niet-werkende werkzoekenden (NWW) op de website De cijfers over de NWW verschillen van samenstelling met de werkloze beroepsbevolking (WBB) die het CBS publiceert. Enerzijds staan niet alle werklozen ingeschreven bij UWV Werkbedrijf (vooral personen zonder recht op een uitkering zoals jongeren en herintreders). Anderzijds staan er personen bij UWV ingeschreven die niet tot de werkloze beroepsbevolking horen (personen die bijvoorbeeld een opleiding volgen of die niet actief naar werk zoeken). Een ander verschil is de wijze waarop beide cijfers tot stand komen: het NWW-cijfer komt voort uit registratie van werkzoekenden door UWV-Werkbedrijf, het WBB-cijfer van het CBS komt tot stand door een enquête onder de beroepsbevolking. Definitie NWW: bij UWV ingeschreven werkzoekenden van jaar zonder werk of minder dan 12 uur per week werkzaam. Definitie WBB: personen van jaar zonder werk of minder dan 12 uur per week werkzaam die direct beschikbaar zijn voor de arbeidsmarkt en actief naar werk zoeken. Gemeentelijke bijstandsuitkeringen (WWB): Als arbeidsmarktindicatoren zijn twee tabellen met aantallen WWB (bijstand) per einde maand opgenomen. De leeftijdsbegrenzingen zijn aangepast aan de leeftijdbegrenzingen in de geregistreerde werkloosheid: een tabel met het totaal van 15 tot 65 jaar en een tabel met het subtotaal van jongeren tot 27 jaar. Op grond van bij gemeenten beschikbare gegevens kan telling niet plaats vinden op aantal personen, maar op het aantal door gemeenten opgegeven "bijstandseenheden" (= aantal huishoudens en niet het aantal personen in de bijstand). In uitgaven van arbeidsmarktmonitor voor september 2012 werden WWB bijstandscijfers van jongeren apart van niet-jongeren weergeven. De cijfers verstrekt door gemeenten worden geactualiseerd op door CBS gepubliceerde cijfers afgerond op tientallen, zodra deze vanuit CBS bekend worden. Dit betekent dat in de praktijk dat cijfers van vorige maanden aangepast kunnen worden! Voor de twee laatste maanden die nog niet door CBS worden gedekt worden voorlopige cijfers gebruikt gebaseerd op opgaven door gemeenten in de regio. Bij bekend worden van CBS cijfers worden ze door CBS cijfers vervangen. De weergeven WWB cijfers betreffen binnen de aangegeven leeftijdsgroepen conform de CBS telling het totaal aantal uitkeringen op grond van de Wet werk en bijstand Arbeidsmarktmonitor Regio 20

21 (WWB). Indien in een huishouden met twee partners één partner een WWB-uitkering ontvangt en de andere partner een WWB/ WIJ-uitkering, worden beide uitkeringen meegeteld. Geteld zijn uitkeringen die aan het eind van de verslagperiode niet waren beëindigd, de zogeheten lopende uitkeringen. Bij het totaal zijn ook meegeteld de uitkeringen aan bijstandsontvangers van wie de leefvorm onbekend is en uitkeringen met onbekende uitkeringsduur. Werkloosheid: Hieronder leest u meer uitgebreide informatie over de relatie tussen (jeugd)werkloosheid en het hebben van een uitkering: Kenmerk voor werkloosheid is de afwezigheid van werk en tegelijkertijd het zoeken naar en kunnen aanvaarden van werk. Daarbij blijkt dat mensen werkloos kunnen zijn zonder dat ze een werkloosheidsuitkering WW of WBB (bijstandsuitkering) hebben. Ook zijn er mensen die een werkloosheidsuitkering hebben, maar die niet of niet direct op zoek (kunnen) zijn naar werk. Daarmee zijn werkloosheid en het hebben van een werkloosheidsuitkering twee verschillende zaken, die vaak wel met elkaar samenhangen. Werkloosheid wordt altijd opgegeven in aantallen personen of in een percentage van de beroepsbevolking. Uitkeringen worden soms geteld in aantal mensen die een uitkering hebben, maar heel vaak ook in aantallen van verstrekte uitkeringen per huishouding. Een verstrekte uitkering kan daarmee meerder personen omvatten. Sommige personen ontvangen daarnaast twee soorten uitkering. Het is zaak om werkloosheid en uitkering te scheiden en ook om cijfers over verstrekte uitkeringen en cijfers over aantallen werklozen niet door elkaar te halen. Hetzelfde als hierboven geldt ook voor werkloze jongeren tot 27 jaar en voor jongeren die WWB uitkering hebben. Op landelijk niveau gelden CBS cijfers op basis van een steekproef enquête onder jongeren tot 27 jaar voor weergave van jeugdwerkloosheid. Veel werkloze jongeren registreren zich echter niet als zodanig, zodat zij niet in de NWW tellingen van UWV zitten. Nog minder werkloze jongeren melden zich aan bij de werkpleinen voor hulp van gemeenten op basis van de WWB en er zijn nog minder jongeren die daarbij ook een beroep kunnen doen op de inkomensvoorziening uit WWB. In een aantal andere gevallen krijgen jongeren een inkomensvoorziening uit de WWB, terwijl ze niet meer werkloos zijn. Tot slot verschillen opgaven in aantallen verstrekte inkomensvoorzieningen van aantallen personen. De conclusie is ook hier dat de cijfers van werkloosheid, geregistreerde jeugdwerkloosheid en jongeren met een uitkering (WW of WWB) sterk van elkaar kunnen verschillen. Vacatures: In regionale arbeidsmarktmonitoren tot eind 2010 is gebruik gemaakt van vacaturegegevens van UWV WERKbedrijf (d.w.z. geregistreerde vacatures welke door UWV WERKbedrijf in behandeling zijn genomen/ WBS systeem). Uit deze beperkte productiedatabase is echter steeds minder de omvang van de regionale (deel) vacaturemarkt af te leiden. Vanaf 2011 is gekozen om het aantal vacatures in de regionale markt naar sector te berekenen uit de omvang van het aantal regionale arbeidsplaatsen en de CBS vacaturegraad (aantal banen per arbeidsplaatsen in een sector). Starters en faillissementen: De gegevens komen uit het bestand van de KvK. Faillissementen gaan alleen over de nog ingeschreven bedrijven, de uitgeschreven bedrijven zijn dus niet meegeteld. Dit kan een verschil opleveren in resultaten wanneer op verschillende tijdstippen dezelfde periode wordt opgevraagd. Tussen het maken en verschijnen van de monitor zit de verwerkingstijd, informeer daarom voor actuele gegevens over starters en faillissementen bij het Handelsregister: of kijk op Arbeidsmarktmonitor Regio 21