ARBEIDSMARKTMONITOR Regio Twente / POWI Uitgave 1 van 2012

Transcriptie

1 ARBEIDSMARKTMONITOR Regio / POWI Uitgave 1 van 212 Grillige economische vooruitzichten laten werkloosheid stijgen Landelijk gezien stond eind december 6, procent van de beroepsbevolking als geregistreerd werkloos te boek bij het UWV. Dat is een lichte daling t.o.v. eind 21 (6,3%). Toen daalde de werkloosheid echter en nu zijn de verwachtingen een stijgende werkloosheid. Tenminste voor de komende maanden kleuren een aantal belangrijke arbeidsmarktvoorspellers rood: krimpende economie, terugloop bestedingen, overheidsbezuinigingen. Ook in met een percentage geregistreerde werkloosheid van 7,9% per eind december, moet rekening worden gehouden met een verdere stijging. In is in december het aantal werklozen sterker toegenomen dan uit seizoensontwikkelingen mocht worden verwacht. Meer dan vorig jaar speelt hierbij ontslagwerkloosheid en het ontbreken van op elkaar aansluitende arbeidscontracten. De lichte maandstijging in november (+2%) heeft zich fors doorgezet in december (+6%). In lijn met werkloosheid stijgt ook het aantal WW uitkeringen. In december een maandstijging van 8,4%. Bij ongewijzigde ontwikkelingen mag verwacht worden dat vanaf maart meer doorstroom naar bijstandsuitkeringen plaatsvindt. Zorgelijk is de toename in van oudere werklozen (45+) in de lagere beroepsklassen. Uit landelijke onderzoeken blijkt dat deze groep meer kans heeft op langdurige werkloosheid en meer beroep gaat doen op uitkeringen. Het grillige economische klimaat maakt dat werkgevers terughoudend zijn met het werven van nieuwe medewerkers voor openvallende arbeidsplaatsen. Verwacht wordt dat de daling van vacatures het laatste kwartaal van 211, zich de komende twee maanden zal doorzetten. Myra Koomen, voorzitter van het Platvorm Onderwijs, Werk en Inkomen (POWI): Vrijkomende arbeidsplaatsen kunnen snel en goed samen met werkgevers ingevuld worden. Overheidsbezuinigingen maken afstemming en samenwerking in de arbeidsaanpak noodzakelijk Verder blijkt uit de arbeidsmarktmonitor: Jeugdwerkloosheid in in december harder gestegen dan landelijk. De trend van een zichtbaar aantal dalende starters lijkt niet door te zetten, aantal faillissementen stijgt echter nog altijd. Werkgevers zijn zeer kritisch bij openstelling vacatures, verschillen tussen sectoren zichtbaar. Behoorlijke stijging zichtbaar van WW en lichte stijging WWB. Twentse werkloosheid gestegen van november naar december Toelichting: De Maandelijkse Arbeidsmonitor van de Regio is gemaakt in opdracht van het POWI (Platform Onderwijs Werk en Inkomen). Tussen bekend worden van data en het verschijnen van de monitor zit de verwerkingstijd van cijfermatige informatie. De arbeidsmarktmonitor is gevuld met cijfers van eind afgelopen maand. Reacties op deze editie kunt u mailen naar p.mollink@regiotwente.nl Colofon: Samenstelling en coördinatie: E. De Nobel (Regio ) Meegewerkt hebben: P. Kuiper (gemeente Almelo J. Irtürk (UWV Werkbedrijf), M. Locht (UWV WERKbedrijf), P. Winkelhorst (Stadsbank Oost-), B. Bakker-Mulder (gemeente Hengelo en ROZ), W. de Jong en H. Seker (gemeente Hengelo), H. te Walvaart en P. Mollink (Regio ) Ambtelijk opdrachtgever: T. Windmulder (Regio ) Bestuurlijk opdrachtgever: M. Koomen (voorzitter POWI) Arbeidsmarktmonitor Regio 1

2 Ontwikkeling werkloosheid (NWW, percentage van de beroepsbevolking) NWW percentage ontwikkeling 1,% 9,% 8,% 7,% 6,% 5,% 4,% 3,% Zoals reeds aangekondigd in de afgelopen maanden stijgt de werkloosheid in december. Deze ontwikkeling is zowel landelijk als in de regio te zien, echter in de regio stijgt de werkloosheid sneller. Wat opvalt is dat zowel landelijk als in het werkloosheidspercentage nog ligt onder het percentage van vorig jaar december. Het werkloosheidspercentage komt in december uit op 7,9% in. Dit was in november nog 7,4%. Het landelijke NWW percentage is per eind december 6%. Dit was eind november nog 5,9%. Duidelijk is dat het Twentse werkloosheidspercentage harder gestegen is dan het landelijke percentage. Deels is deze afwijking van ten opzichte van seizoensmatig bepaald. jan-7 apr-7 jul-7 okt-7 jan-8 apr-8 jul-8 okt-8 jan-9 apr-9 jul-9 okt-9 jan-1 apr-1 jul-1 okt-1 jan-11 apr-11 jul-11 okt-11 De verwachting is dat in de komende maanden de werkloosheid door een combinatie van factoren snel kan stijgen. Zo wordt er een economische terugval verwacht. Deze gaat gepaard met minder werk, verlies van arbeidsplaatsen en een lagere arbeidsmobiliteit. Dit leidt tot meer werkloosheid en minder mogelijkheden tot vinden van nieuw werk. Eind 211 stonden bij UWV Werkbedrijf niet-werkende werkzoekenden (NWW) ingeschreven, bijna 17. (-3,5%) minder dan eind 21. Van de totale beroepsbevolking behoort momenteel 6% tot de NWW.. Arbeidsmarktmonitor Regio 2

3 Werkloosheid Werkloosheid (NWW) Het gestegen werkloosheidspercentage komt niet voort uit een daling van de totale beroepsbevolking maar uit een stijging van het aantal werklozen. In is het aantal werklozen gestegen van naar 22.1 zoals eerdere prognoses reeds aangaven. Dit is in lijn met de landelijke stijging van naar Gemeten over het gehele jaar is nog een daling zichtbaar van naar , in. Tevens een daling over het gehele jaar in van (december 21) naar 22.1 (december 211). Zorgelijk is de ontwikkeling van de toename van ouderen in het werkzoekenden bestand. Voor de werkzoekende 55 plussers (9,8%) geldt dat ze oververtegenwoordigd zijn. Deze categorie werkzoekenden heeft relatief grotere kans op langer durende werkloosheid. Ook in het Arbeidsmarktplan van wordt ingegaan op duurzame inzetbaarheid van onder andere deze categorie. dec '8 feb '9 apr '9 juni '9 aug '9 okt '9 dec '9 feb '1 apr '1 juni '1 aug '1 okt '1 dec '1 feb '11 apr '11 jun '11 aug'11 okt'11 dec ' We mogen verwachten dat de totale werkloosheid het eerste kwartaal zal stijgen (inschatting is dat de huidige piek de piek van 211 zal overstijgen). Op de langere termijn hangt een en ander zeer nauw samen met economische ontwikkelingen in zelf maar sterker nog met de economische ontwikkelingen in Europa. is sterk verbonden met economische ontwikkelingen in buurlanden. De sombere verwachtingen in de bouwsector leiden niet tot positieve werkloosheidsbijstellingen. Voor de langere termijn levert de uitstoot van personeel uit de bouwsector problemen op. Arbeidsmarktmonitor Regio 3

4 Jeugdwerkloosheid (tot 27 jaar) De geregistreerde werkloosheid onder Twentse jongeren tot 27 jaar is het afgelopen jaar sneller gedaald dan de werkloosheid totaal. Jongeren staan over het algemeen kort als werkloos geregistreerd. In december is de werkloosheid onder jongeren echter gestegen met 16,7%. Deze toename is het gevolg van de afloop van veel tijdelijke contracten en niet direct voorhanden zijn van ander tijdelijk werk. Flyer Kans op werk in : Jongeren in die voor een mboopleiding gaan kiezen kunnen zich nu beter oriënteren op hun toekomstige mogelijkheden op de arbeidsmarkt. In deze is de flyer Kans op werk in ontwikkeld. Deze flyer geeft aan deze groep jongeren een overzichtelijk beeld van mbo-opleidingen (niveau tot en met niveau 3 + 4) en de kansen voor eventuele banen passend bij elke opleidingsrichting. In deze flyer zie je een helder overzicht van 4 beroepsgroepen in de sectoren techniek, groene sector, economie en zorg & welzijn. Ook wordt er een indicatie gegeven van een gemiddeld bruto maandsalaris als starter in jan '9 mrt '9 mei '9 juli '9 sept '9 nov '9 jan '1 mrt '1 mei '1 juli '1 sept '1 nov '1 jan '11 mrt '11 mei '11 jul '11 sept'11 nov' een van deze beroepsgroepen (per opleidingsniveau verdeeld). De flyer is bedoeld om jongeren te stimuleren weloverwogen keuzes te maken in opleiding en langer door te laten leren. Voor verdere informatie over deze flyer verwijs ik graag naar onderstaande link: m_content&view=article&id=322&itemid=12 2 Na een stijging in de winter, mag in de lente ondanks slechtere economische ontwikkelingen en vanwege de wetwijziging (maximaal één uitkeringsinkomen per gezin), nog een daling van geregistreerde werkloosheid onder jongeren verwacht worden. Daarbij is er een vergrote deelname te verwachten aan werkloze jongeren in de leeftijdsgroep 23 tot 27 jaar en in de groep jongeren die al meer dan 6 maanden werkloos zijn. Arbeidsmarktmonitor Regio 4

5 Vacatures Openstaande vacatures naar sectoren, aantal vacatures per 1. arbeidsplaatsen 12 1 Schatting vacaturemarkt (openstaande vacatures) 21 vergelijkbaar kwartaal 211 lopend kwartaal Landbouw Industrie Bouwnijverheid Handel Vervoer en opslag Horeca Informatie & communicatie Fin. instellingen Advies & onderz. (zak. dienstverl.) Verhuur & ov. zak. dienstverl. Openbaar bestuur Onderwijs Gezondheids- en welzijnszorg Cultuur, sport & recreatie Ov. dienstverlening Op basis van de door CBS per kwartaal uitgegeven landelijke vacaturegraad (aantal banen per 1. arbeidsplaatsen), is een schatting te geven van een jaar op jaar ontwikkeling van het aantal openstaande vacatures in. Dit aantal daalt onder invloed van overheidsbezuinigingen en een onzekere economie. Werkenden solliciteren minder naar ander werk waardoor de arbeidsmobiliteit daalt. Dit draagt ook weer bij aan een verdere vermindering van het aantal vacatures. Het vacatureaanbod loopt in het laatste kwartaal van 211 in terug van ± 5.2 in de zomer naar ±4.7 openstaande vacatures; een teruggang van bijna 9%. De grootste kwartaaldalingen zitten in de sectoren bouw, horeca en zakelijke dienstverlening. Ook de gezondheidszorg kent fors minder vacatures. In de sector Handel met veel flex- en tijdelijk werk blijft het aantal openstaande vacatures op het niveau van vorig kwartaal hangen. In de bijgaande grafiek is t.o.v. vorig jaar nog een stijging van ±4% zichtbaar. De stijging van vacatures in met High Tech en ICT verbonden bedrijven in de industrie, handel en zakelijke dienstverlening wordt in het laatste kwartaal sterker getemperd door afname van vacatures in de sectoren, bouw, horeca en overheid. De vacaturemarkt kenmerkt zich naast een daling door een verminderde transparantie: vacatures zijn minder zichtbaar voor werkzoekenden. Bedrijven vullen steeds meer een openstaande arbeidsplaats pas in, als zich daarvoor een geschikte kandidaat aandient. Vacatures zijn in vrijwel alle sectoren slechter vervulbaar naarmate het beroepsniveau MBO- 3 overstegen wordt. Werkgevers worden kritischer bij aanname van personeel. Voor is de verwachting dat het aantal vacatures verder zal dalen in de winterperiode. Vanaf de lente kan op basis van seizoensinvloed een kentering zichtbaar worden. Nog niet duidelijk is of de daling daarmee gestopt wordt. Veel hangt af van een verbetering van het economische beeld en het vertrouwen van werkgevers en financiers in de economie. Indien de vacaturemarkt weer aantrekt, zal dit naar verwachting voornamelijk in de vraag naar flexibel en tijdelijk personeel zijn. Bedrijven zoeken daarbij vooral naar jongeren. Vacatures voor hoger geschoold technische jongeren blijven moeilijk vervulbaar. Arbeidsmarktmonitor Regio 5

6 WW uitkeringen Lopende WW Uitkeringen Het landelijke aantal WW uitkeringen is in december 211 met,9% gedaald (27.) ten opzichte van dezelfde maand een jaar eerder. Naast het seizoenspatroon laat de grafiek zien dat het aantal WW uitkeringen zich in iets ongunstiger ontwikkeld dan in. Echter op jaarbasis is in het aantal WW uitkeringen gedaald. De laatste maand is in een stijging van WW waarneembaar van 8% (landelijk 5% stijging). In de bijlage is te zien dat de verschillen per gemeente groot zijn. Het verloop van het aantal WW uitkeringen kent een sterke relatie met de kortdurende (frictie) werkloosheid. Hierdoor treedt een sterke seizoenswerking op. Het UWV heeft aangegeven, dat het aantal ontslagaanvragen de komende periode hoger zal uitvallen dan verwacht. Eind van het jaar zullen bedrijven in totaal waarschijnlijk voor jan-9 mrt-9 mei-9 jul-9 sep-9 nov-9 jan-1 mrt-1 mei-1 jul-1 sep-1 nov-1 jan-11 mrt-11 mei-11 jul-11 sep-11 nov meer dan 35. werknemers een ontslagaanvraag hebben ingediend. Dat is ongeveer 16 procent meer dan waar het UWV begin van het jaar nog rekening mee hield. Door de economische verslechtering zullen minder mensen na ontslag of na beëindiging van een tijdelijke baan werk kunnen vinden. Naast het optreden van de seizoenspiek zal dus ook vanuit ontslagwerkloosheid het beroep op WW uitkeringen toenemen. De prognose dat het aantal lopende WW uitkeringen in tot eind januari door deze ontwikkelingen kon oplopen tot 11. is hiermee bewaarheid. In voorgaande jaren is een dergelijke stijging voorkomen door landelijke inzet van deeltijd WW. Arbeidsmarktmonitor Regio 6

7 WWB en WIJ uitkeringen WWB Jan '8 Jan '9 volgt nog altijd de landelijke WWBtrend. Vanaf januari 29 tot juli 21 was sprake van een zeer sterke stijging ten gevolge van de kredietcrisis. In juli 21 wordt het effect geregistreerd van de afsplitsing van jongeren tot 27 jaar (WIJ-effect). Van december 21 tot december 211 is het Jan '1 Jan'11 Jan' aantal WWB uitkeringen toegenomen ruim 3%. De landelijke stijging was in een jaar periode 7%. Positief in deze is te zien dat de stijging WWB landelijk hoger is dan in. Onder invloed van de stijgende werkloosheid is te verwachten dat het aantal WWB uitkeringen weer zal stijgen. WIJ Jan '8 Apr Okt Jan '9 Apr Jul Okt Jan '1 Apr Jul Okt Jan '11 Apr Jul okt Jan ' Ontwikkelingsgegevens over de inkomens-voorziening uit de wet WIJ zijn vermeld vanaf juli 21. In tegenstelling tot landelijk was op dat moment de overzetting vanuit WWB uitkeringen in vrijwel compleet. Hierdoor sluit de landelijke ontwikkeling niet geheel aan op de Twentse cijfers. Duidelijk is wel dat de ontwikkeling van het aantal Twentse WIJ uitkeringen gunstiger is. Onder invloed van seizoen en economie zijn WIJ uitkeringen eind november gestegen. Deze stijging heeft zich in december, enigszins tegen de verwachting in, niet voortgezet. Arbeidsmarktmonitor Regio 7

8 Starters en faillissementen Ontwikkeling Starters jan-1 mrt-1 mei-1 jul-1 sep-1 nov-1 jan-11 mrt-11 mei-11 jul-11 sep-11 nov-11 jan-12 Ontwikkeling Faillisementen jan-1 mrt-1 mei-1 jul-1 sep-1 nov-1 jan-11 mrt-11 mei-11 jul-11 sep-11 nov-11 jan-12 Bovenstaande gegevens komen uit het bestand van de KVK van de ingeschreven bedrijven, de uitgeschreven bedrijven zijn dus niet meegeteld. (zie ook voor actuele gegevens over starters en faillissementen op Het aantal starters en faillissementen in vertoont een grillig beeld. Landelijk is vanaf midden 21 sprake van een geleidelijke stijging van het aantal faillissementen. De trend van lijkt gemiddeld de laatste maanden stijgend. Bij het aantal startende bedrijven blijft iets achter op de landelijke lijn. Positief in deze is dat ondanks de enorme piek in faillissementen er wel vertrouwen aanwezig lijkt om te starten in deze regio. Arbeidsmarktmonitor Regio 8

9 Toelichting op grafieken Op twee grafieken na (NWW als % van de beroepsbevolking en vacatures), vindt u links en rechts een verticale as (y-as), ieder met een eigen schaalverdeling. De linker as met rode belettering van de schaalverdeling is voor de rode lijn van. De rechteras met zwarte belettering is voor de zwart gekleurde lijn voor heel. De reden voor deze dubbele y-as is dat de cijfers voor en door de grootte van het gebied en de bevolking te veel uiteenliggen om inzichtelijk met één as weer te geven. In vorige uitgaven is voor iedere grafiek een factor vastgesteld. Deze factor is zodanig berekend dat de Twentse en se lijn in het beginpunt van de grafiek zo veel mogelijk samenvallen. Hierdoor is te zien hoe presteert ten opzichte van heel. Vanaf deze monitoruitgave is gekozen om een vaste factor voor alle grafieken te kiezen. Deze factor is gelijk aan de verhouding tussen de beroepsbevolking van en. De beroepsbevolking in is ongeveer 28 keer die van. Nog steeds is te zien hoe presteert ten opzichte van heel door te kijken hoe de beide lijnen zich ten opzichte van elkaar bewegen. Extra informatie is nu uit de grafieken te halen: waar staat ten opzichte van. Verhoudingsgewijs kent bijvoorbeeld ongeveer evenveel starters als heel. Door voor alle grafieken de verhouding van de beroepsbevolking te kiezen, kunt u zien hoe de afstand voor de verschillende onderdelen is, niet alleen de ontwikkeling ten opzichte van elkaar. Arbeidsmarktmonitor Regio 9