Factsheet economische crisis. 2 e kwartaal 2009

Transcriptie

1 Factsheet economische crisis 2 e kwartaal 29 O&S Juni 29

2 2

3 Kort samengevat Ieder kwartaal factsheet Al enige tijd is er sprake van een economische recessie in Nederland. Met het oog daarop is er behoefte aan inzicht in de gevolgen van deze crisis voor de gemeente s-hertogenbosch. De afdeling Onderzoek & Statistiek (O&S) brengt daarom ieder kwartaal een factsheet economische crisis uit. Deze zal zo n 3 á 4 weken na het betreffende kwartaal uitkomen. In de factsheet komen de volgende thema s aan bod: economie arbeidsmarkt en inkomen woningmarkt en vastgoed Per thema zijn de meest actuele feiten en ontwikkelingen weergegeven. Omdat de voorliggende factsheet uit praktische overwegingen nog vóór de zomervakantie uitkomt, zijn de cijfers van het tweede kwartaal 29 nog niet bekend. Wel zijn de meeste maandcijfers tot en met mei of zelfs juni opgenomen. Verder is er voor gekozen om de ontwikkelingen vanaf 27 weer te geven. Dit om ook te kunnen vergelijken met een jaar waarin het nog goed ging met de economie. Tot nu toe Lijken de gevolgen van de economisch recessie voor s-hertogenbosch nog redelijk mee te vallen: Een redelijk hoog aantal bedrijfsopheffingen in het vierde kwartaal 28 en eerste kwartaal 29. Maar ook een groot aantal nieuwe bedrijven. Medio mei hebben 28 bedrijven uit de subregio s-hertogenbosch/boxtel/vught zich gemeld bij het mobiliteitscentrum Noordoost-Brabant voor werktijdverkorting, collectief ontslag of deeltijd WW. Het aantal niet werkende werkzoekenden neemt licht toe, maar blijft historisch gezien laag. Wel is de toename van het aantal niet werkende werkzoekende mannen en jongeren opvallend. Ook het aantal WWB-uitkeringen en WW-uitkeringen neemt licht toe. De laatste vooral door meer instroom. Het aantal openstaande en ingediende vacatures bij het UWV werkbedrijf blijft tamelijk constant. Zowel het aantal aanvragen schuldhulpverlening als het aantal aanvragen bijzondere bijstand wijkt de eerste vijf maanden van 29 nog niet veel af van dezelfde periode in 28. Maar De situatie op de woningmarkt is duidelijk verslechterd: Zowel het aantal te koop staande woningen als de looptijd van woningen loopt gestaag op. Het aantal verkochte woningen en de transactieprijs neemt af. Omdat ook de hypotheekrente afneemt, neemt de betaalbaarheid van woningen daarmee toe. Het aantal opgeleverde nieuwbouwwoningen blijft hoog. Maar het aantal bouwvergunningen voor nieuwbouwwoningen is dit jaar laag. Uit de praktijk (aannemers / bouwbedrijven) komen signalen dat lopende opdrachten na de bouwvak aflopen en portefeuilles slecht gevuld zijn. Naar verwachting zullen er dus de komende jaren (veel) minder nieuwbouwwoningen opgeleverd worden. Deze ontwikkelingen zullen niet alleen op de langere termijn gevolgen hebben voor de woningmarkt in s-hertogenbosch, op de korte termijn kan dit gevolgen hebben voor de werkgelegenheid. Iedere opgeleverde woning betekent namelijk twee mensjaren aan werk. 3

4 Index 4 Consumentenvertrouwen Nederland [Bron: CBS] jan. maart mei juli september november 28 jan. maart mei juli september november 29 jan. maart mei juli september november 21 jan Nieuwe bedrijven [Bron: KvK] Starters Oprichtingen Bedrijfsopheffingen [Bron: KvK] 2 Aantal bedrijven in de regio dat te maken krijgt met: [Bron: Mobiliteitscentrum] Werktijdverkorting WTV 15 1 Collectief ontslag Deeltijd WW j f m a m j j a s o n d Hotelovernachtingen [Bron: afdeling Belastingen]

5 Economie Consumentenvertrouwen Nederlanders vrijwel onveranderd Tot en met augustus 27 is het saldo positief. Sindsdien daalt het consumentenvertrouwen. In november 28 en maart 29 is het consumentenvertrouwen op het dieptepunt: -33. Afgelopen maand is het consumentenvertrouwen een fractie afgenomen. In april en mei verbeterde het consumentenvertrouwen nog licht. Record aantal nieuwe bedrijven Het aantal starters in s-hertogenbosch blijft records breken. In 27 waren er in totaal 948 starters, in 28 waren dit er zelfs Vooral in het eerste en derde kwartaal van 28 zijn veel bedrijven opgericht. Het aantal starters in het eerste kwartaal van 29 is ongeveer even groot als het aantal starters in het eerste kwartaal van 28. Het aantal oprichtingen 1 ligt in 28 iets lager dan in 27. In 27 waren dit er nog 63. In 28 zijn dit er Het aantal oprichtingen is het eerste kwartaal van 29 ook nog lager dan in het eerste kwartaal van 28. Het aantal bedrijfsopheffingen is in 28 (766) ongeveer even hoog als in 27 (725). Wel is er in het vierde kwartaal van 28 duidelijk sprake van een toename van het aantal opgeheven bedrijven. Het eerste kwartaal van 29 blijft het aantal opheffingen tamelijk hoog. 28 bedrijven bij mobiliteitscentrum Medio mei hebben 28 bedrijven uit de subregio s-hertogenbosch/boxtel/vught zich gemeld bij het mobiliteitscentrum Noordoost-Brabant. Vijftien bedrijven voor werktijdverkorting (79 werknemers), negen bedrijven voor collectief ontslag (1.13 werknemers) en vier bedrijven voor deeltijd WW (12 werknemers). Het mobiliteitscentrum is begin 29 gestart. (Zakelijk) toerisme lijkt iets af te nemen Het aantal hotelovernachtingen in s-hertogenbosch ligt in 28 iets hoger dan in 27. Dit is volledig toe te schrijven aan het eerste kwartaal 28. In het derde en vierde kwartaal zijn er iets minder hotelovernachtingen dan in het derde en vierde kwartaal van 27. Wanneer het eerste kwartaal van 29 vergeleken wordt met een jaar eerder lijkt deze trend zich door te zetten. Vergeleken met het eerste kwartaal van 27 is het aantal overnachtingen echter ongeveer gelijk. 1 Nevenvestigingen en dochterondernemingen van bestaande bedrijven. 2 Exclusief zakelijk beheer. 5

6 Niet werkende werkzoekenden in % van beroepsbevolking % Niet werkende werkzoekenden [Bron: UWV Werkbedrijf] [Bron: UWV Werkbedrijf] Nederland 's-hertogenbosch Index 11 Ontwikkeling nww naar geslacht en leeftijd [Bron: UWV Werkbedrijf] 1 Vacatures [Bron: UWV Werkbedrijf] 1 8 Openstaand jaar mannen jaar vrouw en Ingediend WWB-uitkeringen < 65 jaar [Bron: AmSZ] 3. WW-uitkeringen [Bron: CBS] Totaal Instroom Uitstroom Aanvragen schuldhulpverlening [Bron: AmSZ] Aanvragen Bijzondere Bijstand [Bron: AmSZ] jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec 6

7 Arbeidsmarkt en inkomen Werkloosheid blijft vooralsnog- laag Het aantal bij het UWV Werkbedrijf ingeschreven niet werkende werkzoekenden 3 Bosschenaren is met 3.9 historisch laag. Dit ondanks de lichte toename sinds oktober 28. Het werkloosheidspercentage 4 is met 5,9% ook lager dan gemiddeld in Nederland (6,3%). Volgens de meest recente prognose van het UWV Werkbedrijf zal het werkloosheidspercentage in de regio Noordoost-Brabant echter toenemen tot 7,7% eind 21. Ter vergelijking: landelijk wordt een percentage geraamd van 9,4%, in Midden-Brabant 9,6% en in Zuidoost-Brabant 1,7%. Opvallend is de stijging van het aantal niet werkende werkzoekende mannen te noemen. Sinds oktober 28 stijgt het aantal werkzoekende mannen in s-hertogenbosch beduidend sneller dan het aantal vrouwen. Ook opvallend is de toename van het aantal niet werkende werkzoekende jongeren. Lichte toename aantal WWB-uitkeringen 5 Vanaf begin 27 is het aantal WWB-uitkeringen gestaag afgenomen. Tot november 28. Sindsdien is er meer instroom dan uitstroom en neemt het aantal uitkeringen dus licht toe. De afgelopen twee maanden is de instroom overigens weer licht afgenomen. Maar omdat hetzelfde geldt voor de uitstroom neemt het aantal WWB-uitkeringen nog steeds licht toe. Aantal WW-uitkeringen neemt toe Tot en met het vierde kwartaal van 28 is het aantal WW-uitkeringen in s-hertogenbosch afgenomen. Voor het eerst in twee jaar tijd is er het afgelopen kwartaal echter weer sprake van een toename van het aantal uitkeringen. De uitstroom blijft redelijk gelijk. Vooral de instroom is toegenomen. Gelijk aantal openstaande en ingediende vacatures Het aantal openstaande vacatures bij het UWV Werkbedrijf is het afgelopen half jaar redelijk constant rond de 7. Hiermee ligt het aantal openstaande vacatures in het eerste kwartaal van 29 iets hoger dan in hetzelfde kwartaal 28. Het aantal ingediende vacatures is eveneens tamelijk constant. Overigens is bij het UWV Werkbedrijf natuurlijk slechts een deel van de vacatures (naar schatting 3%) bekend. Aanvragen schuldhulpverlening tamelijk constant Zowel in 27 als in 28 zijn er in totaal 39 aanvragen schuldhulpverlening gedaan. Het aantal aanvragen in 29 wijkt hier tot nu toe niet erg van af. Lichte toename aanvragen bijzondere bijstand In 27 zijn er in totaal 2.5 aanvragen bijzondere bijstand gedaan, in 28 ruim 3.1. In 29 ligt het aantal aanvragen in mei iets boven het aantal aanvragen in mei 27 en 28. Overigens moet hierbij wel vermeld worden dat de gemeente in 28 een campagne gestart is om bewoners te wijzen op de mogelijkheid om bijzondere bijstand aan te vragen. 3 De bij een vestiging van het WERKbedrijf actueel ingeschreven werkzoekende zonder werk of werkzoekende die minder dan twaalf uur per week werkt met een inschrijfdatum en geen uitschrijfdatum. Zij dienen ingeschreven te zijn in de regio waar zij woonachtig zijn. 4 Uitgedrukt in percentage van de beroepsbevolking. 5 Aantal uitkeringen in het kader van de Wet Werk en Bijstand. 7

8 1.5 Te koop staande woningen [Bron: NVM] 15 Looptijd woningen [Bron: NVM] Verkochte woningen [Bron: NVM] 4. Transactieprijs woningen [Bron: NVM] Opgeleverde nieuwbouwwoningen [Bron: afdeling Bouwen] jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec Bouwvergunningen nieuwbouwwoningen [Bron: afdeling Bouwen] 3 29 jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec Vastgoed aanbod, m2 vvo [Bron: Propertynl, Dynamis, RSP] Vastgoed transacties, m2 vvo [Bron: Propertynl] P.M Bedrijven Kantoren

9 Woningmarkt en vastgoed Aanbod en looptijd bestaande woningen nemen toe Het aantal te koop staande woningen neemt in de gemeente s-hertogenbosch snel toe. In 27 werden er gemiddeld zo n 7 á 8 woningen per kwartaal aangeboden. Sinds begin 28 is dit aantal per kwartaal flink toegenomen. De toename is bij alle verschillende woningtypen (tussenwoningen, hoekwoningen, twee onder één kappers, vrijstaande woningen en appartementen) te zien. Op het moment worden er bijna 1.3 woningen te koop aangeboden in de gemeente s-hertogenbosch. In het eerste kwartaal van 29 staat een gemiddelde woning in s-hertogenbosch 95 dagen te koop. Dit is sinds het derde kwartaal van 28 (65 dagen) snel toegenomen. Vooral de looptijd van vrijstaande- en tussenwoningen is beduidend langer dan gemiddeld. Appartementen staan daarentegen minder lang te koop. De looptijd hiervan is sinds begin 27 ook nagenoeg gelijk gebleven. Aantal verkochte woningen en transactieprijs daalt Het aantal verkochte woningen neemt al sinds het tweede kwartaal van 28 af. Werden er in 27 en de eerste helft van 28 nog gemiddeld zo n 35 á 4 woningen per kwartaal verkocht, in het eerste kwartaal van 29 is dit afgenomen naar 16 woningen. Ook hier is sprake van een afname in alle soorten woningen. Tot en met het derde kwartaal van 28 is de transactieprijs nagenoeg gelijk gebleven (gemiddeld circa 265.). In het vierde kwartaal van 28 was dit 25., in het eerste kwartaal van Omdat zowel de huizenprijs als de hypotheekrente daalt, is de betaalbaarheid van koopwoningen in het eerste kwartaal toegenomen. Veel nieuwbouwwoningen opgeleverd, maar Zowel in 27 als in 28 zijn er circa 1. nieuwbouwwoningen 6 opgeleverd. Vooralsnog worden er in 29 veel nieuwbouwwoningen opgeleverd. Mei 29 zijn dit er al 26. Een veel hoger aantal dan in mei 27 en mei 28. Dit zijn echter voor een groot deel nieuwbouwwoningen die al in de pijplijn zaten. In 28 zijn er namelijk 1.45 bouwvergunningen voor nieuwbouwwoningen afgegeven. Zo n 45 meer dan in 27. Dit jaar is duidelijk sprake van een veel lagere afgifte van bouwvergunningen dan in 28. Tot nu toe zijn dit er ruim 13. Uit de praktijk (aannemers / bouwbedrijven) komen signalen dat lopende opdrachten na de bouwvak aflopen en portefeuilles slecht gevuld zijn. Naar verwachting zullen er de komende jaren dan ook (veel) minder nieuwbouwwoningen opgeleverd worden. Veel m 2 vvo 7 transacties vierde kwartaal 28 De vastgoedtransacties in m 2 vvo laten zowel voor kantoren als bedrijven een dieptepunt zien in het derde kwartaal van 28. Daarna blijkt er in het vierde kwartaal van 28 veel m 2 verhuurd of verkocht te zijn. Vooral voor bedrijven is het aantal m 2 met 32. opvallend hoog. 6 In totaal zijn er zowel in 27 als in 28 meer dan 1. woonruimtes aan de woningvoorraad toegevoegd. In 27 in totaal 1.23, in 28 totaal Dit zijn echter niet alleen nieuwbouwwoningen, maar ook toevoegingen door verbouw, nieuwbouw van zorgwoningen, etcetera. 7 Verkoopvloeroppervlak 9