Factsheet economische crisis. 3 e kwartaal 2011

Transcriptie

1 Factsheet economische crisis 3 e kwartaal 211 O&S November 211

2 2

3 Kort samengevat Ieder kwartaal factsheet economische crisis Vanwege de voortdurende economische crisis is er behoefte aan inzicht in de gevolgen ervan voor de gemeente s-hertogenbosch. De afdeling Onderzoek & Statistiek brengt daarom ieder kwartaal een factsheet uit. Daarin komen drie thema s aan bod: economie, arbeidsmarkt en inkomen en woningmarkt en vastgoed. Per thema zijn de meest actuele feiten en ontwikkelingen weergegeven. Gevolgen crisis blijven zichtbaar in s-hertogenbosch De cijfers van de laatste weken schetsen geen positief beeld van de Nederlandse economie op dit moment. Een nieuwe recessie dreigt. Ook in s-hertogenbosch blijven de gevolgen van de economische crisis zichtbaar. De cijfers van het 3 e kwartaal laten echter nog geen duidelijke verslechtering zien. Het is de vraag of deze nieuwe dreigende recessie s-hertogenbosch voorbijgaat, of dat we de gevolgen in het 4 e kwartaal terug zien. De nieuwste cijfers laten zien dat: 1. De Nederlandse economie in het 3 e kwartaal gekrompen is Ten opzichte van het 2 e kwartaal is het BBP met,3% afgenomen. Het is voor het eerst sinds het 2 e kwartaal van 29 dat de economie meerdere kwartalen achter elkaar krimpt. Ook het consumentenvertrouwen is in het 3 e kwartaal verder afgenomen. De consumenten zijn vooral zeer pessimistisch over hun eigen financiën de komende 12 maanden. De vooruitzichten zijn derhalve niet positief. 2. Er tot nu toe in 211 veel startende bedrijven zijn De meest recente cijfers van de Kamer van Koophandel laten zien dat het aantal starters in 211 hoog ligt. De eerste negen maanden al ruim 1. Ook het aantal overige oprichtingen 1 ligt hoger dan voorgaande jaren. Het aantal bedrijfsopheffingen ligt in de eerste drie kwartalen van 211 met bijna 7 lager dan in voorgaande jaren. Alles bijeen is het groeisaldo 2 in 211 tot nu toe dan ook hoger dan in dezelfde periode Nog steeds veel mensen het financieel moeilijk hebben Het aantal bij het UWV Werkbedrijf ingeschreven niet werkende werkzoekenden blijft heel licht dalen. Eind september 211 zijn er 3.97 niet werkende werkzoekenden; ruim 45 minder dan een jaar geleden. Het werkloosheidspercentage in s-hertogenbosch is met 5,6% lager dan het landelijk gemiddelde en lager dan in de vier andere grote Brabantse steden. Het aantal WWB en WIJ uitkeringen is in het 3 e kwartaal van 211 eveneens licht afgenomen. Dat veel mensen het moeilijk hebben blijkt bijvoorbeeld ook uit het hoge aantal aanvragen schuldhulpverlening en bijzondere bijstand. Dit zijn er wel iets minder dan in De situatie op de woningmarkt zorgelijk blijft Kwartaal na kwartaal verslechtert de situatie op de woningmarkt. Het 3 e kwartaal is hierop geen uitzondering. De NVM-cijfers laten zien dat er eind september 211 een recordaantal woningen te koop staat: 1.7. Dit zijn voor een groot deel (45%) appartementen. In het 3 e kwartaal van 211 zijn er 134 nieuwe woningen opgeleverd. Dit maakt een totaal van 341 nieuwe woningen in de eerste negen maanden van 211. In dezelfde periode zijn er ruim 6 bouwvergunningen afgegeven. Meer dan in de eerste drie kwartalen van 29 en Er iets minder kantoorruimte leeg staat In 21 is het leegstandspercentage van kantoren in s-hertogenbosch afgenomen tot 8,9%. Landelijk gezien is dit toegenomen tot 13,9%. s-hertogenbosch staat met dit leegstandspercentage in de top-1 van gemeenten met de minste leegstand van kantoren. Het 3 e kwartaal van 211 vinden er weer iets meer vastgoed transacties plaats. 1 Dit zijn nevenvestigingen en dochterondernemingen van bestaande bedrijven. 2 Starters + oprichtingen opheffingen. 3

4 BBP NL: % volumemutaties [Bron: CBS] Consumentenvertrouwen NL [Bron: CBS] 6 4 T.o.v. jaar eerder T.o.v. vorig kw artaal j fmamj j asondj fmamj j ason dj fmamj j asond j fmamj j asondj f mamj j as ond Aantal bedrijven [Bron: LISA] Werkzame personen [Bron: LISA] Nederland Nederland 14 's-hertogenbosch 115 's-hertogenbosch Nieuwe bedrijven [Bron: KvK] 4 Bedrijfsopheffingen [Bron: KvK] 4 Starters Oprichtingen Hotelovernachtingen [Bron: afdeling Belastingen]

5 Economie Economische groei valt terug Volgens de eerste voorlopige raming van het CBS is de Nederlandse economie in het derde kwartaal van 211 met 1,1% gegroeid ten opzichte van hetzelfde kwartaal een jaar eerder. Daarmee is de groei kleiner dan in het 2 e kwartaal, toen deze 1,6% bedroeg. Ten opzichte van het 2 e kwartaal nam het BBP in het 3 e kwartaal met,3% af. Het is voor het eerst sinds het 2 e kwartaal van 29 dat kwartaal op kwartaal de economie krimpt. Consument ziet toekomst somber in Het vertrouwen van de consument is in het 3 e kwartaal verder afgenomen. Vooral de toekomst zien de consumenten somber in. Zo zijn zij zeer pessimistisch over hun eigen financiën in de komende 12 maanden. Minder werkzame personen en bedrijven Uit het vestigingenregister blijkt dat tussen april 29 en april 21 het aantal werkzame personen in s-hertogenbosch is afgenomen met ruim 2.8 personen (-2,8%) tot Het aantal werkzame personen is in dezelfde periode in Nederland totaal afgenomen met,7%. In dezelfde periode is het aantal bedrijven in s-hertogenbosch afgenomen tot Dit betekent een afname van 8 bedrijven (-,7%). De landelijke cijfers laten hier een toename zien van 3,9%. In de volgende factsheet (4 e kwartaal 211) zullen de nieuwste cijfers van april 211 gepresenteerd worden. Veel starters en oprichtingen Het aantal starters blijft ook in het 3 e kwartaal tamelijk hoog liggen. Hoewel met 31 starters de piek uit het 1 e kwartaal niet wordt gehaald, zijn er dit jaar al meer dan 1. nieuwe bedrijven in s-hertogenbosch gestart. Ook het aantal overige oprichtingen 3 ligt dit jaar tamelijk hoog. Het 3 e kwartaal is daar met 15 geen uitzondering op. In totaal zijn er dit jaar al ruim 4 bedrijven opgericht. Het aantal bedrijfsopheffingen ligt met 22 in het 3 e kwartaal ongeveer even hoog als in het 2 e kwartaal. In de eerste negen maanden zijn er tot nu toe bijna 7 bedrijven opgeheven. Ten opzichte van de voorgaande 2 kwartalen is het aantal faillissementen in het 3 e kwartaal iets toegenomen. Alles bijeen is het groeisaldo 4 in de eerste negen maanden van 211 hoger dan in dezelfde periode van 21. Veel hotelovernachtingen In het 2 e kwartaal 211 zijn er ruim 35. hotelovernachtingen geweest. De laatste keer dat dit aantal zo hoog lag was een tijd geleden: 3 e en 4 e kwartaal Dit zijn nevenvestigingen en dochterondernemingen van bestaande bedrijven. 4 Starters + oprichtingen opheffingen. 5

6 Niet werkende werkzoekenden in % van beroepsbevolking % Vacatures [Bron: UWV Werkbedrijf] [Bron: UWV Werkbedrijf] Openstaand Nederland 4 Ingediend 's-hertogenbosch 2 5 j fmamj jasondj fmamj j asondj fmamj j asondj fmamj jasondj fmamj j asond j f m a m j j a s o n d j f m a m j j a s o n d j f m a m j j a s o n d j f m a m j j a s o n d j f m a m j j a s o n d Ontwikkeling nww naar leeftijd [Bron: UWV Werkbedrijf] jaar Ontwikkeling nww naar geslacht [Bron: UWV Werkbedrijf] jaar jaar j f m am j j a s o n d j f m am j j a s o n d j f m am j j a s o n d j f m am j j a s o n d j f m am j j a s o n d mannen vrouw en j fmam j j a son d j fmamj j a so nd j f mamj j a so nd j f mamj j a son d j fmam j j a son d WW-uitkeringen [Bron: CBS] WWB-uitkeringen < 65 jaar + WIJ [Bron: AmSZ] j fmamj j asond j fmamj j asond j fmamj j asond j fmamj j asond j fmamj j asond Aanvragen Bijzondere Bijstand [Bron: AmSZ] Aanvragen schuldhulpverlening [Bron: AmSZ] Hulpvragen Bureau Sociaal Raadslieden [Bron: BSR] Gebruikers voedselbank [Bron: voedselbank]

7 Arbeidsmarkt en inkomen Aantal niet werkende werkzoekenden neemt iets af Het aantal bij het UWV Werkbedrijf ingeschreven niet werkende werkzoekenden 5 (NWW) neemt gedurende het 3 e kwartaal van 211 heel licht af. Eind september 211 zijn er 3.97 niet werkende werkzoekenden. Dit zijn er ruim 45 minder dan een jaar geleden (4.359). De afname is in het 3 e kwartaal overigens wel afgevlakt. Deze lichte daling komt wederom - vooral voor rekening van het aantal werkzoekende mannen. Kijkend naar de leeftijdsgroepen dan zien we dat vooral het aantal werkzoekende jongeren afneemt. De 45-plussers hebben het zwaarder. Het werkloosheidspercentage 6 in s-hertogenbosch blijft ongeveer gelijk; 5,6% aan het eind van het 3 e kwartaal. Dit is lager dan het gemiddelde in Nederland (5,8%) en ook lager dan in de vier andere grote Brabantse steden 7. Aantal openstaande vacatures tamelijk constant Het aantal bij het UWV WERKbedrijf ingediende vacatures ligt in het 3 e kwartaal (52) iets hoger dan in het in het 2 e kwartaal (435). Vooral in augustus was een positieve piek te zien. In juli en september was het aantal ingediende vacatures echter laag (<1). Het aantal openstaande vacatures blijft rond de 6 schommelen. Lichte afname aantal WWB 8 uitkeringen Het afgelopen kwartaal is het aantal WWB-uitkeringen licht afgenomen. De toename in het 1 e kwartaal lijkt tot stilstand gebracht. Ten opzichte van een jaar geleden is het aantal uitkeringen met circa 12 toegenomen. Het aantal WW-uitkeringen in s-hertogenbosch neemt sinds het 2 e kwartaal 21 af. Het afgelopen kwartaal zien we echter weer een lichte toename. Aantal aanvragen bijzondere bijstand en schuldhulpverlening lager dan in 21 Het aantal aanvragen bijzondere bijstand is in het 3 e kwartaal (87) beduidend lager dan in de voorgaande twee kwartalen. In 211 zijn er daarmee tot nu toe minder aanvragen gedaan dan in dezelfde periode in het piekjaar 21. Ook het totaal aantal aanvragen schuldhulpverlening ligt in het 3 e kwartaal (115 aanvragen) iets lager dan in de voorgaande twee kwartalen. Het totaal aantal aanvragen in 211 ligt nu iets lager dan in dezelfde periode 21. Toename aantal hulpvragen Bureau Sociaal Raadslieden Het Bureau Sociaal Raadslieden (BSR) helpt burgers door ze te ondersteunen bij het vinden van hun weg in wet- en regelgeving. In het 3 e kwartaal van 211 zijn er meer hulpvragen dan in de eerste twee kwartalen. Vooral het hoge aantal hulpvragen op het gebied van huur / wonen is opvallend. Het aantal klanten ligt in het 3 e kwartaal van 211 hoger (7,6%) dan in het 3 e kwartaal 21. Aantal gebruikers voedselbank lager dan voorgaande jaren In het 3 e kwartaal van 211 maken in totaal 73 volwassenen en kinderen gebruik van de voedselbank. Dit zijn er evenveel als in het voorgaande kwartaal. De laatste maand (september) laat echter wel weer een stijging zien. 5 De bij een vestiging van het WERKbedrijf actueel ingeschreven werkzoekende zonder werk of werkzoekende die minder dan 12 uur per week werkt met een inschrijf- en geen uitschrijfdatum. Zij moeten ingeschreven zijn in de regio waar zij wonen. 6 Uitgedrukt in percentage van de beroepsbevolking. 7 Breda 6,1%, Eindhoven 6,6%, Helmond 8,2%, Tilburg 5,9%. 8 Aantal uitkeringen in het kader van de Wet Werk en Bijstand. 7

8 2. Te koop staande woningen [Bron: NVM] 2 Verkooptijd woningen [Bron: NVM] Verkochte woningen [Bron: NVM] 3. Transactieprijs woningen [Bron: NVM] Prijsindex bestaande koopwoningen [25=1; bron: CBS] Opgeleverde nieuwbouwwoningen [Bron: afdeling Bouwen] Bouwvergunningen nieuwbouwwoningen [Bron: afdeling Bouwen] Leegstandspercentage kantoren [Bron: DTZ] 's-hertogenbosch Nederland Vastgoed transacties, m 2 vvo [Bron: Propertynl] Bedrijven Kantoren

9 Woningmarkt en vastgoed Aanbod bestaande koopwoningen blijft nog steeds stijgen Het aantal te koop staande woningen blijft nog steeds toenemen. Eind 3 e kwartaal 211 is wederom - een nieuw recordaantal bereikt (1.7), zo blijkt uit cijfers van de NVM 9. Vooral het aantal te koop staande appartementen blijft toenemen. Eind 3 e kwartaal 211 is 45% van de te koop staande woningen een appartement. Er staan nu ruim 2 woningen meer te koop dan een jaar geleden. Iets minder woningen verkocht Het aantal verkochte woningen blijft sinds het 2 e kwartaal van 29 rond de 2 25 schommelen. Het 3 e kwartaal van 211 ligt hier met 173 verkochte woningen iets onder. De transactieprijs voor de gemiddelde woning schommelt van kwartaal tot kwartaal omdat het om vrij beperkte aantallen gaat. Sinds 29 varieert de kwartaalprijs tussen de 225. en 25.. Dit kwartaal valt de mediane transactieprijs hier wederom binnen: Volgens de Prijsindex Bestaande Koopwoningen van het CBS 1 blijven de prijzen in s- Hertogenbosch sinds het 3 e kwartaal van 21 dalen. Uitgezonderd het vorige kwartaal toen er een lichte stijging te zien was. De verkooptijd van in het 3 e kwartaal 211 verkochte woningen is ongeveer gelijk gebleven: gemiddeld 13 dagen. Wel is het opvallend dat een aantal vrijstaande woningen relatief kort (8 dagen) te koop stond. Ook de verkooptijd van een aantal twee-onder-één kap woningen is bijna gehalveerd (14 dagen; 2 e kwartaal dagen). Meer bouwvergunningen dan voorgaande twee jaren In het 3 e kwartaal 211 zijn er bouwvergunningen afgegeven voor 97 woningen. Dit betekent dat er in de eerste negen maanden van 211 ruim 6 bouwvergunningen zijn afgegeven. Meer dus dan in dezelfde periode in 29 en 21. In het 3 e kwartaal zijn er 134 nieuwe woningen opgeleverd. Dit maakt een totaal van 341 nieuwe woningen in de eerste negen maanden. Een iets hogere productie dan in dezelfde periode 21. Naar verwachting zullen er in heel 211 circa 65 nieuwbouwwoningen opgeleverd worden. Aantal huisuitzettingen neemt in 21 af Uit cijfers van de drie grote woningcorporaties 11 in s-hertogenbosch blijkt dat het aantal huisuitzettingen de laatste jaren afneemt. In 27 en 28 vonden er in totaal 48 huisuitzettingen plaats. In 29 is dit gedaald naar 38. In 21 is dit nog verder gedaald naar 26. Deze huisuitzettingen zijn grotendeels het gevolg van huurachterstand. In de volgende factsheet (4 e kwartaal 211) worden de cijfers over 211 gepresenteerd. Leegstandspercentage kantoren neemt af Tussen begin 21 (9,2%) en 211 (8,9%) is het leegstandspercentage van kantoren in s- Hertogenbosch afgenomen. Landelijk gezien is het toegenomen van 13,3% naar 13,9%. s- Hertogenbosch is hiermee één van de weinige gemeenten waarin het leegstandspercentage afnam. Verder staat s-hertogenbosch in de top-1 van gemeenten met de minste leegstand. In het 3 e kwartaal 211 werd ruim 1.5 m 2 vloeroppervlak aan kantoorruimte verhuurd of verkocht. Aan bedrijfruimte was dit bijna 9. m 2. Het aantal m 2 transacties in bedrijfsruimte ligt hiermee weer hoger dan vorig kwartaal. 9 Het marktaandeel van de NVM is ongeveer 7 á 8% van alle te koop staande woningen. De NVM-cijfers over het laatste kwartaal zijn altijd voorlopige cijfers. 1 Het meetmoment van het CBS is later in de tijd (inschrijven hypotheekakte) dan het meetmoment van de NVM. Verder gaan de cijfers van het CBS over álle koopwoningen. 11 Zayaz, BrabantWonen en De Kleine Meierij. 9