Bijlage: Economische ontwikkelingen, najaar 2013

Transcriptie

1 Bijlage: Economische ontwikkelingen, najaar 213 Economie en bedrijvigheid Na tijden van een dalend consumentenvertrouwen lijkt de weg naar boven weer te zijn gevonden en is het vertrouwen toegenomen in betere tijden. Figuur 1: Consumentenvertrouwen in Nederland, seizoensgecorrigeerd Hoewel het aantal bedrijfsbeëindigingen is toegenomen en het aantal bedrijfsoprichtingen is afgenomen in het laatste half jaar, resteert er nog steeds een positief saldo. Er komen nog steeds bedrijven bij. Figuur 2: Saldo bedrijfsoprichtingen en faillissementen Starters Oprichtingen 1

2 Wel is het opvallend dat het totale aantal werknemers in 212 voor het eerst sinds lange tijd afnam. In 213 is het aantal banen nagenoeg gelijk gebleven. Figuur 3: Aantal arbeidsplaatsen in Houten Bron: Provinciaal Arbeidsplaatsen Register/ LISA. Het aantal banen heeft betrekking op het totaal aantal fulltimers, parttimers en uitzendkrachten. Er is in 213 weinig bedrijventerrein verkocht (op dit moment 4.9 m 2 ). Wel is er ten aanzien van de leegstand van kantoren goed nieuws te melden. Deze is namelijk na jaren van stijgende leegstand gezakt tot beneden het gemiddelde van Nederland. Figuur 4: 18% 16% 14% 12% 1% 8% 6% 4% 2% % Leegstand kantoren in Houten en Nederland (In % van voorraad op einde van het betreffende jaar dan wel medio 213.) Houten Nederland Bron: DTZ Zadelhoff 2

3 Arbeidsmarkt en inkomen Werkloosheid Eind oktober 213 was het totaal aantal geregistreerde werkzoekenden in Houten Na de zomer van 212 is een sterk stijgende lijn ontstaan met als resultaat dat het aantal per eind oktober 213 ongeveer 43% is toegenomen ten opzichte van 12 maanden eerder. Op landelijk niveau is het aantal werkzoekenden in dezelfde periode toegenomen met bijna 4%. Het aantal WW-uitkeringen is vanaf eind 212 gestegen van 81 naar 1.13 in het derde artaal van 213. Die stijging is binnen alle leeftijdsklassen waarneembaar en is zowel op de mannen als de vrouwen van toepassing. Gedurende de afgelopen 3 jaar is de stijging van het aantal werkzoekenden bij de groep ouderen duidelijk sterker dan bij de middengroep, maar niet zo sterk als binnen de jongste leeftijdscategorie. In de periode augustus 212 en augustus 213 is het aantal werkzoekende jongeren tot 27 jaar gestegen van 64 naar 176. In oktober 213 is het aantal werkzoekenden landelijk en in Houten voor het eerst weer gedaald. Eind oktober 213 stonden er vacatures open bij UWV in de arbeidsmarktregio Midden-Utrecht (tegeer geregistreerde werkzoekenden in deze regio). Een jaar eerder waren dat er Ten opzichte van vorig jaar is dit een daling van 22%. Het aantal openstaande vacatures is in tember voor het eerst sinds twee jaar licht gegroeid. Figuur 5: Aantal werklozen (Niet Werkende Werkzoekenden*) in Houten * Niet-werkende werkzoekenden (NWW): bij UWV ingeschreven werkzoekenden van jaar zonder werk of minder dan 12 uur per week werkzaam. Bron: (Landelijke arbeidsmarktinformatie) 3

4 Figuur 6: Aantal NWW naar geslacht en leeftijd in Houten, naar UWV leeftijdscategorieën t t t Bron: (Landelijke arbeidsmarktinformatie) jr jr jr 27-5 jr 5-65 jr Man Vrouw Figuur 7: NWW naar geslacht en leeftijd in Houten, naar UWV leeftijdscategorieën, geïndexeerd uari 27 = t t t jr jr jr 27-5 jr 5-65 jr Man Vrouw Totaal Bron: (Landelijke arbeidsmarktinformatie) 4

5 Figuur 7: Aantal WW-uitkeringen (einde artaal) in Houten Bron: CBS Sociale Zekerheid op Maat/ Statline Re-integratie Werk en Inkomen Lekstroom (WIL) voert voor de vijf Lekstroomgemeenten de bijstandswet uit. Ook re-integratie behoort tot het takenpakket van WIL. Van re-integratietrajecten bij Vaerk Houten is met ingang van dan ook geen sprake meer. De middelen voor re-integratie die het Rijk beschikbaar stelt in het participatiebudget worden volledig overgedragen naar WIL. WIL zet de middelen op basis van solidariteit in voor de gehele doelgroep. De werijze van WIL is gebaseerd op onder meer de Vaerk-aanpak, maar kent ook aspecten van het project Baanbrekend van de gemeente Nieuwegein en de aanpak IJsselstein Werkt. Houten is overduidelijk een nadeelgemeente wat betreft de toedeling van budget voor re-integratie. In tegenstelling tot de andere Lekstroomgemeenten gaat ook in 214 het budget sterk omlaag. De rijksbijdrage bedroeg in 211 nog In 212 was dat gedaald tot Voor 213 is het voorlopige budget iets hoger vastgesteld op WIL kan nog geen inzicht bieden in het aantal re-integratietrajecten op het niveau van de gemeente Houten. Duidelijk is wel dat de uitstroom uit de uitkering naar betaald werk voor de gehele Lekstroom zeer beperkt is. Bijstand Eind ember 213 waren er in Houten in totaal 415 huishoudens met een bijstandsuitkering. Een jaar eerder (december 212) waren dit er 365. Ten opzichte van vorig jaar is dit een stijging van 14%. In de regio Lekstroom is het totaal aantal huishoudens met een bijstandsuitkering het afgelopen jaar toegenomen met 15%. Er zijn meer vrouwen dan mannen met bijstand. In de regio Lekstroom is het percentage vrouwen met bijstand 55% en het percentage mannen 45%. De huishoudens met een bijstandsuitkering in Houten komen in alle leeftijdscategorieën voor: 1% is jonger dan 27 jaar en 26% is 55 jaar en ouder. Van het totaal aantal bijstandsuitkeringen in Houten heeft 53% een looptijd van korter dan 2 jaar. Naast de WWB (Wet Werk en Bijstand) vallen ook de inkomensvoorzieningen IOAW, IOAZ en BBZ starters levensonderhoud onder de bijstand (BUIG-budget) evenals de BBZ gevestigde ondernemers (BBZ 24). De in het begin van 212 ingezette stabilisatie blijkt een momentopname te zijn geweest. Het aantal bijstandsuitkeringen is in 213 flink gestegen naar een piek van 416 in oktober. In ember ( ) betrof het aantal uitkeringen per voorziening: WWB (362), (IOAW (22), IOAZ (1), BBZ starters (19) en BBZ gevestigd (5). De verwachting van WIL is dat het aantal uitkeringen door zal stijgen. 5

6 Figuur 8: Aantal uitkeringen levensonderhoud: WWB-uitkeringen (< 65 jaar) + IOAW + IOAZ + BBZ levensonderhoud starters en gevestigden i Bron: Sociale Zaken Gemeente Houten. WIL, derde artaalrapportage 213, oktober update Vanaf december 212 doet zich een trendbreuk voor door toevoeging van de uitkeringen levensonderhoud gevestigde BBZ ers. Deze zitten niet verdisconteert in de cijfers van voor december 212 die alleen uitkeringen in het kader van de wet BUIG betroffen. Het betreft echter kleine aantallen. Aanvragen algemene bijstand en bijzondere bijstand In de eerste drie artalen van 213 zijn bijna net zo veel aanvragen voor algemene en bijzondere bijstand ingediend als in het volledige jaar 212. Alleen voor wat betreft de langdurigheidstoeslag is geen stijging van het aantal aanvragen te zien. Het aantal aanvragen bijzondere bijstand was tot aan 211 vrij constant. In 212 zagen we voor het eerst een duidelijke daling. Hier speelden de aangepaste criteria vanwege de wetswijziging per 1 uari 212 en de ombuigingstaakstellingen duidelijk een rol. In 213 is echter weer een toename van het aantal aanvragen bijzondere bijstand zichtbaar. Hoewel het nog te vroeg is om conclusies te verbinden aan deze constatering, lijkt het er op dat de economische crisis meer mensen aangezet heeft om een beroep te doen op bijzondere bijstand. Met de wettelijke aanpassing van de inkomensgrens naar 11% per 1 uari 212 werd voor het aantal aanvragen langdurigheidstoeslag in 212 en volgende jaren eveneens een dalend beeld verwacht. Dit is voor 212 ook uitgekomen, zij het na een aanvankelijke stijging in de eerste helft van 212. Het aantal is uiteindelijk met 1% in dat jaar gedaald. De in het eerste artaal van 213 ingezette stijging van het aantal aanvragen langdurigheidstoeslag heeft zich in de maanden er na niet doorgezet. In totaal is het aantal aanvragen t/m tember (184) vrijwel gelijk aan dat van vorig jaar in deze periode. 6

7 Figuur 9: Aanvragen levensonderhoud 2, bijzondere bijstand en langdurigheidtoeslag in Houten Totaal aantal aanvragen levensonderhoud Totaal aantal aanvragen bijz. bijstand Aanvraag Langdurigheidstoeslag Bron: Sociale Zaken Gemeente Utrecht. WIL Rapportage 3 e artaal 213, 24 oktober Vanaf 213 doet zich een trendbreuk voor door toevoeging van de aanvragen uitkeringen levensonderhoud gevestigde BBZ ers bij de aanvragen levensonderhoud. Deze zitten niet verdisconteert in de cijfers van voor 213 die alleen aanvragen in het kader van de wet BUIG betroffen. Het betreft echter zeer kleine aantallen. Schuldhulpverlening Na de start van Werk en Inkomen Lekstroom per zijn in Houten in de periode tot en met tember 213 in totaal 57 nieuwe trajecten voor schuldhulpverlening opgestart. In de regio Lekstroom Houten waren dit er in totaal bijna 4. Helaas zijn er geen betrouwbare specifieke gegevens van de gemeente Houten beschikbaar als het om schuldhulpverlening gaat. WIL werkt hard aan het opzetten en vullen van 1 systeem voor schuldhulpverlening te weten Key2schuldhulpverlening. De brancheorganisatie voor schuldhulpverlening, NVVK, heeft al eerder de verwachting uitgesproken dat de groei voorlopig niet zal afnemen. Deze verwachting is in Houten voor 212 en de eerste drie maanden van 213 uitgekomen. Dit beeld zal naar verwachting niet anders zijn nu schuldhulpverlening bij WIL is ondergebracht en zoveel mogelijk dezelfde werijze wordt gehanteerd als voor Momenteel wordt in overleg met het Infospreekuur Houten en het platform Geloof in Houten verdere invulling gegeven aan de bijdrage die zij kunnen verlenen aan de schuldhulpverlening. Het Infospreekuur Houten zal weer een rol gaan spelen bij de voorbereiding op de intake voor een schuldhulpverleningstraject. Met het platform Geloof in Houten worden de eerder opgeleide schuldhulpmaatjes gekoppeld aan mensen die een schuldhulpverleningstraject doorlopen. 7

8 Woningmarkt Sinds 211 staan er in de provincie per artaal tussen 13. en 14. woningen te koop. Daarvan wordt gemiddeld zo n 15% opgenomen (d.w.z.: verkocht). Na een slecht 1 e artaal, toen slechts 8% werd verkocht, zijn de afgelopen twee artalen beter geweest en wordt het gemiddelde van 15% opnames weer gehaald. Dit gegeven kan gezien worden als een ondersteuning van andere positievere signalen in de woningmarkt. In Houten stonden afgelopen jaar ongeveer 45 woningen te koop. Hier is sinds eind 212 een langzaam dalende lijn zichtbaar, alleen is er vergeleken met de periode vóór de start van de crisis in 28, nog steeds sprake van een erg hoog niveau. Het aantal verkochte woningen per artaal ligt sinds het ontstaan van de crisis op ongeveer 5 woningen. Hierin zit nog nauwelijks beweging. De looptijd van appartementen bedraagt inmiddels gemiddeld een jaar. Figuur 1: Aanbod en opname woningen in Houten Opname Aanbod Bron: NVM Het is te vroeg om voor de Houtense woningmarkt de conclusie te trekken dat die zich heeft weten te herstellen. Als gevolg van strengere hypotheekvoorwaarden hebben kopers minder te besteden en moeten ze als doorstromer rekening houden met een lagere opbrengst voor hun eigen huis. De nog (licht) dalende gerealiseerde prijzen duiden er op dat kopers op zoek gaan naar woningen waarbij een scherpe prijs-aliteitsverhouding het zwaarst weegt. Een pluspunt is dat de looptijd van eengezinswoningen stabiliseert in 213. Helaas neemt dit niet weg dat op dit moment een eengezinswoning in Houten gemiddeld na 8 maanden wordt verkocht. Omdat het in Houten om relatief kleine aantallen woningen gaat, zeker bij de appartementen, moet bij de Houtense gegevens de waarschuwing worden gemaakt dat incidenten veel invloed kunnen hebben op de looptijden en het prijsniveau. 8

9 Figuur 11: Transactieprijs en looptijd woningen NVM Houten (Op basis van mediaan. Transactieprijs in euro's en looptijd in dagen.) Transactieprijs appartementen Looptijd appartementen Transactieprijs eengezinswoningen Looptijd eengezinswoningen Bron: NVM 9