Crisismonitor juni 2010

Transcriptie

1 Crisismonitor juni 21 Samenvatting Economie en bedrijvigheid De Europese overheidsfinanciën baren zorgen. Het consumentenvertrouwen in Nederland is nog altijd negatief en daalt, na enig herstel in 29, wederom begin 21. De provincie Utrecht geeft haar voorsprong in economische groei uit 29 uit handen. In 21 is de groei naar verwachting gelijk aan het Nederlands gemiddelde. Positief is dat het aantal nieuwe bedrijven in Houten nog steeds het aantal bedrijfsopheffingen en faillissementen overtreft. Arbeidsmarkt en inkomen De werkloosheid in Houten neemt toe, met name onder jongeren. Alhoewel het aantal arbeidsplaatsen is toegenomen, blijft het aantal vacatures bij het UWV Werkbedrijf ver achter bij het aantal werkzoekenden. De helft van de deelnemers bij Vakwerk is aan het werk. Het aantal WW- en WWB-uitkeringen stijgt in houten. De vraag om schuldhulpverlening neemt eveneens toe. Woningmarkt en vastgoed De Houtense koopwoningmarkt herstelt zich enigszins, maar de doorstroming is nog altijd gebrekkig. De sociale huurwoningmarkt komt steeds meer onder druk te staan. De woningbouwplanning zal de komende jaren waarschijnlijk neerwaarts moeten worden bijgesteld. Er is sprake van een langere doorlooptijd van de grondverkoop c.q. planontwikkeling bij de uitgifte van bedrijfsterreinen in Houten. Begin 28 kende Houten met 3% nog de laagste leegstand op de kantorenmarkt in Nederland. In 29 doet zich echter geen krapte meer voor met 1% leegstand. Inleiding Crisismonitor Vanwege de economische recessie in Nederland is er behoefte aan inzicht in de gevolgen hiervan voor de gemeente Houten. De Concernstaf brengt daarom in samenwerking met Sociale Zaken en Ruimtelijk Beleid ieder half jaar een Crisismonitor uit. Hierin komen de volgende thema s aan bod: Economie en bedrijvigheid Arbeidsmarkt en inkomen Woningmarkt en vastgoed Per thema worden de meest actuele feiten en ontwikkelingen weergegeven. Bij de crisismonitor wordt een collegebrief gevoegd, waarin de belangrijkste uitkomsten uit de monitor nader wordt geduid en waarin de aanpak van de crisis en de gevolgen voor het beleid nader worden beschreven. Ook wordt in de brief ingegaan op de actuele financiële ontwikkelingen binnen de gemeente. De wereldwijde crisis op de financiële markten, ontstond in de zomer van 27. Daarom worden de cijfers, waar mogelijk, vanaf begin 27 gepresenteerd. Op deze wijze kunnen de ontwikkelingen vanaf het begin van de crisis worden gevolgd. 1

2 Economie en bedrijvigheid In het navolgende wordt als eerste een algemeen beeld van de huidige economische situatie geschetst. Kort worden de laatste internationale ontwikkelingen beschreven, waarna het consumentenvertrouwen in Nederland aan bod komt. Vervolgens wordt ingegaan op de economische situatie in de provincie Utrecht. Tot slot wordt inzicht gegeven in enerzijds het aantal nieuwe bedrijven en anderzijds het aantal bedrijfsopheffingen en faillissementen in Houten. Economie Europese overheidsfinanciën baren zorgen Vanaf begin 21 baart de financiële positie van een aantal nationale overheden steeds meer zorgen. Dit leidt in april 21 tot een crisis rond Griekse overheidsfinanciën. Ook andere landen (met name Portugal en Spanje) dreigen in een financiële crisis te komen. De EU-ministers van financiën presenteerden op 1 mei 21 een reddingsplan van in totaal 5 miljard, terwijl het IMF tot 25 miljard toezei. Consumentenvertrouwen in Nederland is negatief en daalt wederom begin 21 Het consumentenvertrouwen geeft informatie over het vertrouwen en de verwachtingen van consumenten over de ontwikkelingen van het economisch klimaat en de koopbereidheid. 1 Het consumentenvertrouwen in Nederland is na het begin van de financiële crisis in de zomer van 27 tot en met maart 29 bergafwaarts gegaan (figuur 1). Tot eind 29 leek deze daarna weer enigszins in de lift (lees: werd minder negatief), maar 21 laat wederom een daling zien. Een verklaring voor het negatieve sentiment in 21 zijn de internationale ontwikkelingen zoals in Griekenland en de angst voor bezuinigingen en lastenverzwaring in Nederland. Door de recente verkiezingstijd is voor het laatste veel aandacht en dat stimuleert het consumentenvertrouwen niet. Figuur 1: Consumentenvertrouwen in Nederland, seizoensgecorrigeerd Bron: CBS. Het consumentenvertrouwen in Nederland is afgelopen mei een fractie teruggelopen. De indicator kwam uit op -16, tegen -15 in april. Zowel de stemming over het economisch klimaat als de koopbereidheid verslechterden marginaal. Hoopvol voor de provincie is dat het weliswaar negatieve consumentenvertrouwen in de provincie Utrecht met -7 (gemiddeld in het eerste kwartaal van 21) hoger ligt dan elders in Nederland in het eerste kwartaal (-11). 1 De index kan een waarde aannemen van -1 tot +1. Bij een indexwaarde van is het aandeel pessimisten gelijk aan het aandeel optimisten. 2

3 Provincie Utrecht geeft voorsprong economische groei uit handen Waar de provincie Utrecht zich in het crisisjaar 29 beter weerde tegen een economische krimp dan Nederland als geheel, gaat het herstel in 21 ongeveer even traag (figuur 2). Figuur 2: Landelijke en regionale groeiverwachting ,% 2,% 1,%,% -1,% -2,% -3,% -4,% -5,% Provincie Utrecht Nederland Bron: 29 CBS, ramingen ING Economisch Bureau voor 21 en 211, juni 21. Voor de provincie Utrecht wordt een economische groei verwacht van 1,3% in 21 en 2,% in 211. Dit komt omdat de provincie Utrecht relatief weinig industrie heeft, terwijl dit juist dé sector is die als eerste en als snelste herstelt. De regio Utrecht-West heeft veel bouwbedrijven binnen de grenzen en blijft daardoor zelfs achter bij de landelijke groei, met een verschil van,3% punt. Ook Houten kent relatief weinig industrie en daarnaast de nodige bouwnijverheid. Vanuit dit opzicht heeft Houten geen betere uitgangspositie, wat betreft de sectorstructuur in relatie tot de verwachte economische groei, dan de provincie Utrecht. Bedrijvigheid Het aantal nieuwe bedrijven in Houten overtreft het aantal bedrijfsopheffingen en faillissementen De volgende twee figuren geven het aantal nieuwe bedrijven weer in de gemeente Houten en het aantal bedrijfsopheffingen en faillissementen. 3

4 Figuur 3: Nieuwe bedrijven in Houten* e kw 2e kw 3e kw 4e kw 1e kw 2e kw 3e kw 4e kw 1e kw 2e kw 3e kw 4e kw 1e kw Starters Oprichtingen * De groep starters betreft nieuwe bedrijven die zich in Houten vestigen. Bij oprichtingen gaat het om bestaande bedrijven die nieuw in Houten komen, maar geen starter zijn. Het gaat daarbij vooral om nevenvestigingen en dochterondernemingen. Bron: Kamer van Koophandel. Het ondernemerschap lijkt in Houten - net als landelijk - niet te lijden te hebben gehad onder de crisis. Het aantal starters en oprichtingen overtreft de gehele periode het aantal bedrijfsopheffingen en faillissementen (zie ook figuur 4). Deels is dit te danken aan de vestiging van nieuwe bedrijven op de Houtense bedrijventerreinen, deels komt dit door uitbreiding van de inschrijvingsplicht per 1 juli 28 en deels ook door maatschappelijke veranderingen (o.m. opkomst ZZP-ers, w.o. ook in de zorgsector). De hoeveelheid starters bleef heel 27 en 28 behoorlijk op niveau en neemt zelfs weer toe sinds het tweede kwartaal 29. Ook het aantal oprichtingen bleef in 27 en 28 op niveau en laat vanaf begin 29 een gunstig beeld zien. Figuur 4: Bedrijfsopheffingen en faillissementen in Houten e kw 2e kw 3e kw 4e kw 1e kw 2e kw 3e kw 4e kw 1e kw 2e kw 3e kw 4e kw 1e kw Opheffingen bedrijven Faillissementen & Surseances Bron: Kamer van Koophandel. Het aantal opheffingen van bedrijven neemt elk jaar gestaag toe, waarbij het einde van het jaar telkens een piek laat zien. 2 Het aantal faillissementen en surseances laat een toename zien vanaf het eerste kwartaal 28. Het gaat echter in absolute zin om kleine aantallen. 2 Stoppen aan het einde van het jaar betekent geen nieuwe jaarrekening starten. Financieel en fiscaal gezien is dat een aantrekkelijk moment om te stoppen voor een bedrijf. 4

5 Arbeidsmarkt en inkomen Dit deel van de crisismonitor behandelt de thema s arbeidsmarkt en inkomen. Daarbij wordt ingegaan op de werkloosheidscijfers, de ontwikkeling van vacatures, de resultaten van Vakwerk Houten, het aantal WW- en WWB-uitkeringen en de vraag om schuldhulpverlening in Houten. Arbeidsmarkt Een belangrijke indicator voor de economische situatie betreft het aantal werklozen. In de onderstaande grafieken wordt bekeken hoe het er met de werkloosheid in Houten voorstaat. Naast de algemene ontwikkeling wordt ingezoomd op de ontwikkeling van de werkloosheid naar leeftijd en geslacht. Werkloosheid neemt toe, maar lichte verbetering in 21 De onderstaande figuur geeft weer hoe het aantal niet werkende werkzoekenden (NWW ers) zich ontwikkeld in Houten sinds 27. Figuur 5: Werkloosheid (Niet Werkende Werkzoekenden*) in Houten * Niet-werkende werkzoekenden (NWW): bij UWV ingeschreven werkzoekenden van jaar zonder werk of minder dan 12 uur per week werkzaam. Bron: (Landelijke arbeidsmarktinformatie). Vanaf begin 29 neemt het aantal niet-werkende werkzoekenden gestaag toe in Houten met als dieptepunt februari 21. Recentelijk neemt het aantal weer iets af. Landelijke cijfers laten een vergelijkbaar beeld zien. Het percentage werklozen ten opzichte van de Houtense beroepsbevolking is in 29 2,8%. In 27 was dit nog 1,4%. Werkloosheid laat met name onder jongeren toename zien De volgende twee figuren laten de ontwikkeling van de werkloosheid naar leeftijd en geslacht zien. 5

6 Figuur 6: NWW naar geslacht en leeftijd in Houten Bron: (Landelijke arbeidsmarktinformatie). In 21 zijn er absoluut gezien ongeveer anderhalf keer zoveel jarigen als jarigen niet werkende werkzoekenden. Verder blijkt dat de werkloosheid onder vrouwen en mannen nagenoeg gelijk is begin 21. Het aantal niet werkende werkzoekenden in de leeftijdscategorie jaar is absoluut gezien wat minder groot. Kijken we echter naar de relatieve cijfers (figuur 7), dan blijkt dat met name jongeren worden getroffen door de economisch verslechterende omstandigheden op de arbeidsmarkt. Het eerste trimester van 21 laat zelfs een sterke stijging zien van het aantal werkzoekenden onder jongeren. Ook landelijk zijn het de jongeren die het meest hinder ondervinden van het economisch tij bij het vinden van een baan. Figuur 7: NWW naar geslacht en leeftijd in Houten, geïndexeerd januari 27 = 1 Bron: (Landelijke arbeidsmarktinformatie). Aantal arbeidsplaatsen neemt toe Positief is dat het aantal arbeidsplaatsen in Houten in 29 wederom is toegenomen tot in totaal (stijging van 7%). Eind 27 waren dit er nog De stijging is onder meer te danken aan nieuwe bedrijven die zich in Houten hebben gevestigd. 3 3 Een deel van deze stijging is echter ook te wijten aan een registratie-effect. Beroepsgroepen die voorheen niet werden geregistreerd in het bestand van de Kamer van Koophandel, worden sinds 29 wel opgenomen, waardoor deze ook in de telling van het Provinciaal Arbeids register zichtbaar zijn geworden. 6

7 Aantal vacatures UWV Werkbedrijf blijft ver achter bij het aantal werkzoekenden Kijken we echter naar de ontwikkeling van het aantal vacatures in Houten (figuur 8) dan blijkt dat het aantal vacatures dat in Houten geregistreerd staat bij het UWV Werkbedrijf, ver achter blijft bij het aantal werkzoekenden in Houten. Hierbij moet overigens worden aangetekend dat mensen die werk zoeken zich ook regionaal oriënteren op openstaande vacatures. Omgekeerd zullen werkzoekenden uit andere gemeenten zich ook interesseren voor vacatures in Houten. Bovendien wordt de vacaturemarkt maar deels (gezegd wordt 1%) bestreken door het UWV. Figuur 8: Vacatures UWV Werkbedrijf Houten Bron: (Landelijke arbeidsmarktinformatie). Uit de cijfers komt naar voren dat het aantal nieuw gemelde vacatures zich de afgelopen jaren elke maand tussen de 1 en 4 bevindt, met een uitschieter naar boven afgelopen januari. Na een dip het eerste half jaar van 29, loopt het aantal openstaande vacatures weer wat op. Helft deelnemers Vakwerk is aan het werk Effectieve re-integratie in de arbeidsmarkt vereist maatwerk. Daarom kiest de gemeente Houten voor Vakwerk Houten, een samenwerkingsverband tussen de gemeente en het ROC Midden Nederland (ROCMN). Vakwerk Houten begeleidt potentiële werknemers met een bijstandsuitkering naar economische zelfstandigheid. Onderstaand figuur laat zien hoe het er momenteel voorstaat met de deelnemers aan Vakwerk. Figuur 9: Aantal aanmeldingen en geplaatste deelnemers Vakwerk Houten jan 1 febr 1 mrt1 apr 1 mei 1 Aantal aanmeldingen Totaal aantal aan het werk (betaald: lopende het traject en duurzaam) Aantal aan het werk met behoud van uitkering Bron: Vakwerk Houten. 7

8 Begin januari 21 was sprake van in totaal 16 aanmeldingen bij Vakwerk 4. De helft van deze aangemelde deelnemers was op dat moment aan het werk (51%), waarbij bijna één op de vijf van het totaal aantal deelnemers (18%) duurzaam is uitgestroomd. Naast deze 51% was begin januari 8% van de deelnemers aan het werk met behoud van uitkering (vrijwilligerswerk, taalstage of werkervaringsplek). Eind mei 21 is het totaal aantal aanmeldingen gestegen tot in totaal 24. Van deze groep is 5% aan het werk, waarbij één op de vier van het totaal aantal deelnemers (24%) duurzaam is uitgestroomd. Daarnaast werkt op dat moment 14% met behoud van uitkering. Inkomen Aantal WW-uitkeringen stijgt De onderstaande figuur laat de invloed van de crisis zien op het aantal werkloosheidsuitkeringen. Figuur 1: WW-uitkeringen (einde kwartaal) in Houten e kw 2e kw 3e kw 4e kw 1e kw 2e kw 3e kw 4e kw 1e kw 2e kw 3e kw 4e kw Bron: CBS Sociale Zekerheid op Maat. Het aantal WW-uitkeringen loopt sinds het vierde kwartaal 28 op in Houten. Dit is gelijk de landelijke trend. Aantal bijstandsuitkeringen stijgt Houtenaren die onvoldoende inkomsten hebben om in hun levensonderhoud te kunnen voorzien, kunnen bij de gemeente een bijstanduitkering aanvragen. Zij moeten daarbij als werkzoekende staan ingeschreven bij het UWV. De volgende figuur laat zien hoe het is gesteld met het aantal WWBuitkeringen in Houten. 4 Het betreft het totaal aantal aanmeldingen sinds 1 januari 29. Vanaf die datum wordt een nieuwe registratie bijgehouden. Dit na een eerste startfase van Vakwerk in 27 en 28. Bij de start van de nieuwe registratie op 1 januari 29 werd reeds uitgegaan van 76 aanmeldingen, afkomstig uit de eerste fase. 8

9 Figuur 11: WWB-uitkeringen < 65 jaar in Houten Bron: Sociale Zaken/ GWS4All (via WISz). Het aantal WWB-uitkeringen is in de loop van 29 toegenomen, zoals ook werd verwacht. De economische crisis heeft duidelijk effect op het aantal mensen dat, eventueel na een WW-periode, afhankelijk wordt van een bijstandsuitkering. De landelijke stijging in de WWB over 29 bedroeg 9%. De stijging in Houten ligt op hetzelfde niveau. Momenteel is overigens sprake van een lichte daling. De verwachting is echter dat uiteindelijk het aantal bijstanduitkeringen in 21 verder zal toenemen. Aantal aanvragen algemene bijstand neemt toe sinds de tweede helft van 29 De hoeveelheid aanvragen van algemene bijstand per maand, (verkorte) bijzondere bijstand 5 en de langdurigheidtoeslag 6 in de periode worden in onderstaand figuur weergegeven. Figuur 12: Aanvragen algemene bijstand (WWB), bijzonder bijstand en langdurigheidtoeslag in Houten Bron: Sociale Zaken/ GWS4All (via WISz). 5 Bijzondere bijstand betreft een eenmalige uitkering die een inwoner kan aanvragen indien deze noodzakelijke kosten heeft die hij/zij niet van het inkomen kan betalen. 6 Langdurigheidstoeslag betreft een jaarlijkse toeslag die een inwoner kan ontvangen als deze langdurig een laag inkomen heeft en geen zicht heeft op inkomensverbetering. 9

10 Het aantal aanvragen algemene bijstand per maand neemt toe sinds de tweede helft van 29. Het aantal aanvragen verkorte bijzondere bijstand en bijzondere bijstand schommelt de laatste jaren respectievelijk rond de 1 en 2 per maand. De aanvragen langdurigheidtoeslag laten een wat grilliger verloop zien. De eerste piek halverwege 29 kan worden verklaard door een nieuwe verordening die eind februari 29 is vastgesteld. In afwachting van deze verordening (landelijke wetgeving), zijn veel aanvragen een tijd lang aangehouden. De nieuwe verordening had tot gevolg dat de referteperiode is verlaagd van 5 naar 3 jaar. Het gaat daarbij om de periode gedurende welke iemand een laag inkomen heeft gehad waarbij het inkomen niet uitkwam boven 12% van de bijstandsnorm. Deze bovengrens van 12% is eveneens aangepast en was voor de nieuwe wetgeving 1%. Door deze wijzigingen komen nu meer mensen in aanmerking voor een langdurigheidtoeslag. De tweede piek eind 29 betrof een inhaalslag door extra inzet van personeel op de afhandeling van alle openstaande aanvragen voor het einde van dat jaar. De vraag om schuldhulpverlening neemt toe De crisis heeft ook zijn weerslag op het aantal aanvragen voor schuldhulpverlening, zoals uit figuur 13 blijkt. Figuur 13: Aantal lopende dossiers schuldhulpverlening in Houten Bron: Sociale Zaken gemeente Houten. Vanaf september 29 zien we een grote toename van het aantal lopende dossiers schuldhulpverlening. Ook de complexiteit van de schuldenproblematiek neemt toe. Betrouwbare cijfers met betrekking tot schuldhulpverlening van voor 29 zijn helaas niet beschikbaar. Woningmarkt en vastgoed In dit laatste deel van de crisismonitor worden de ontwikkelingen met betrekking tot de woningmarkt in Houten en de omliggende regio behandeld. Het gaat daarbij om de bestaande koopwoningen en de sociale huursector. Daarnaast worden binnen het thema vastgoed de onderwerpen woningbouwplanning, de uitgifte van bedrijfsterreinen en de leegstand op de kantorenmarkt behandeld. Woningmarkt De economische teruggang heeft zijn weerslag op de woningmarkt in de provincie Utrecht en de gemeente Houten. In de voorgaande crisismonitor (oktober 29) is beschreven hoe de dynamiek op de woningmarkt afnam door een daling van het consumentenvertrouwen en de crisis op de 1

11 kapitaalmarkt. De gevolgen op de bestaande koopwoningmarkt waren: dalende prijzen, een afname van het aantal transacties en een toename van de verkooptijden. De markt laat nu echter een licht herstel zien. Provinciale markt herstelt zich licht, maar nog steeds weinig doorstroom Hoewel het aantal verkochte woningen op de provinciale woningmarkt zich enigszins lijkt te stabiliseren vanaf het 2 e kwartaal van 29 en de prijzen in deze periode voor eengezinswoningen weer licht stijgen, is de doorstroming in de bestaande bouw nog altijd gebrekkig. Transacties komen moeizaam tot stand, vanwege lange onderhandelingsprocessen en de vertraging in financieringsprocessen. Dit vertaalt zich in stijgende verkooptijden. Houtense markt laat eveneens licht herstel zien Over het algemeen geldt dat de ontwikkelingen op de Houtense woningmarkt minder gelijkmatig zijn dan in de provincie (figuur 14). Dit maakt de ontwikkeling wat minder voorspelbaar. Dit is onder meer zichtbaar in de schommeling van de verkooptijden. In het bijzonder geldt dit voor het functioneren van de relatief kleine markt voor bestaande koopappartementen (zie ook het kopje verderop in dit stuk Appartementenmarkt in Houten kleine fluctuerende markt ). Figuur 14: Transactieprijs en looptijd NVM woningen in Houten (Op basis van mediaan. Transactieprijs in euro's en looptijd in dagen.) e kw 2e kw 3e kw 4e kw 1e kw 2e kw 3e kw 4e kw 1e kw Transactieprijs appartementen Looptijd appartementen Transactieprijs eengezinswoningen Looptijd eengezinswoningen Bron: NVM. In het 2 e kwartaal 29 trad ook op de woningmarkt in Houten een licht herstel in. Dit is onder andere te zien in een stijging van de verkoopprijzen van bestaande eengezinswoningen. In het eerste kwartaal 21 is de verkoopprijs (mediaan 7 ) van een bestaande eengezinswoning in Houten ,-. (t.o.v ,- een jaar eerder). De mediane verkoopprijs van bestaande koophuizen ligt momenteel in Houten slechts 5% lager dan deze was voor het begin van de crisis in de zomer van 27. De meeste huizenbezitters ondervinden dan ook geen kapitaalproblemen bij verhuizing. Ook in Houten gebrekkige doorstroom Evenals in de provincie is ook in de gemeente Houten sprake van een gebrekkige doorstroming. Op de Houtense koopwoningmarkt zijn in de 2 e helft van 29 minder woningen verkocht (lichte afname transacties) en neemt ook het aanbod af (figuur 15). 7 De mediaan is de middelste waarde in een reeks getallen die gerangschikt zijn naar grootte. Dat wil zeggen dat 5% van de getallen boven de mediaan ligt en 5% van de getallen onder de mediaan. Het werken met een mediaan in plaats van een gemiddelde, verdient op een relatief kleine woningmarkt als die in Houten de voorkeur. Dit omdat enkele huizen die uitschieten naar boven dan wel beneden in prijs of verkooptijd (zogenaamde uitbijters ), het gemiddelde drastisch kunnen beïnvloeden. Dit vertroebelt het zicht op de gemiddelde trend. 11

12 Figuur 15: Aanbod en opname NVM woningen in Houten e kw 2e kw 2e kw 2e kw 2e kw 3e kw 4e kw 1e kw 2e kw 3e kw 4e kw 1e kw Opname Aanbod Bron: NVM. Huishoudens stellen een verhuizing langer uit en halen de woning van de markt (met name hoek- en tussenwoningen). Hier speelt ook de relatief dure lokale woningvoorraad een rol. Goedkopere woningen zijn meer in trek en in Houten is juist in dit segment weinig aanbod. Wel is er veel aanbod in het dure segment (vraagprijs > 35.,-). Maar potentiële kopers wachten af. In het eerste kwartaal van 21 lijken overigens zowel het aantal transacties als het aanbod weer wat toe te nemen. Appartementenmarkt in Houten kleine fluctuerende markt Op de markt van bestaande koopappartementen houden forse prijsdalingen aan tot en met het 3 e kwartaal van 29 (prijsniveau van ), om daarna weer te stijgen tot in het eerste kwartaal van 21 (figuur 14). Dit terwijl de prijzen op provinciaal niveau al stabiel zijn sinds begin 29. De oorzaak is tweeledig. Enerzijds is de markt voor duurdere appartementen minder in trek (en deze kende in Houten zelfs een kopersstaking tot en met het 3 e kwartaal van 29). Anderzijds geldt dat fluctuaties op lokaal niveau of op een kleiner segment van de woningmarkt (de Houtense woningvoorraad bestaat slechts voor klein deel uit appartementen) sterker waarneembaar zijn. Dit vanwege het geringere aantal woningen en woningzoekenden dat zich in een bepaalde periode aandient op de woningmarkt. Sociale huurwoningmarkt staat steeds meer onder druk De sociale huurwoningmarkt is (door regelgeving) een regionale markt. Vanaf 25 is sprake van een enorme verslechtering van de slaagkans. Zo is de voor verhuur herbezetbare regionale woningvoorraad gedaald van ruim 7. woningen naar ruim 5. in 29. Tegelijkertijd is het aantal actief woningzoekenden regionaal gestegen van 33. naar 42.. In Houten is een vergelijkbare beweging zichtbaar: minder doorstroming vanuit de huursector naar de koopsector en (mede daardoor) minder doorstroming binnen de huursector en daarnaast meer geregistreerde woningzoekenden. Eind maart 21 staan in het regionale systeem circa 8. Houtense huishoudens als woningzoekend geregistreerd (in 25 waren dit er nog ruim 5.). Hiervan is circa 1% actief op zoek naar een huurwoning. Het overig deel staat in feite ingeschreven om wachttijd op te bouwen. Vastgoed Planning woningbouw zal komende jaren waarschijnlijk vertragen Voor de periode geldt in totaal een bouwopgaaf van zo'n 2. woningen. Het leeuwendeel wordt gebouwd in Zuid-Oost en Zuid-West. De woningmarkt in Houten kent echter nog steeds een gebrekkige doorstroming. Bovendien kampt de koopwoningmarkt in Houten met meer fluctuaties als de woningmarkt in de provincie. Gezien de huidige economische situatie, noodzaakt dit tot een heroverweging van het huidige instrumentatrium dat wordt ingezet om te komen tot een 12

13 prognose. Wellicht zal dit in de loop van dit jaar leiden tot een bijstelling van de huidige woningbouwprognose. Langere doorlooptijd grondverkoop c.q. planontwikkeling bij uitgifte bedrijfsterreinen Ook bij de uitgifte van bedrijfsterreinen zien we een vertragend effect optreden dat te wijten valt aan de huidige economische situatie (figuur 16). Figuur 16: Uitgifte bedrijfsterreinen (in m 2 ) in Houten Meerpaal Koppeling Weteringhoek Bron: POW, gemeente Houten. Bij bedrijvengebied De Meerpaal heeft de gemeente in 29 te maken gekregen met een langere doorlooptijd van de grondverkoop, respectievelijk de planontwikkeling. Dit ten gevolge van verhoogd risicomanagement door marktpartijen en/of aangescherpte (financierings)eisen door geldverstrekkers en grondeigenaren. Toch is met name door de toevoeging van nieuwe bedrijven op bedrijventerrein de Meerpaal, de werkgelegenheid in Houten verder gegroeid in 29. Geen krapte meer op de kantorenmarkt Houten Tenslotte zien we na een oorspronkelijke krapte op de kantorenmarkt in Houten, sinds 29 een toename in de leegstand optreden (figuur 17). Figuur 17: Leegstand kantoren in Houten en Nederland (in % van voorraad op einde van het betreffende jaar) 18% 16% 14% 12% 1% 8% 6% 4% 2% % Houten Nederland Bron: DTZ Zadelhoff. 13

14 Begin 28 kende Houten nog de laagste leegstand in Nederland. 8 Deze lag zelfs met zo n 3% onder de algemeen gehanteerde 5% frictieleegstand 9. Ook in de voorliggende jaren 26 en 27 kende de kantorenmarkt in Houten een geringe leegstand van rond de 7%. De leegstand voor kantoren is echter in 29 fors gestegen (nu zo n 1%). Desalniettemin ligt in Houten het leegstandspercentage nog steeds onder het nationaal gemiddelde (13,3% in 29). 8 Onder de 56 gemeenten die DTZ Zadelhoff jaarlijks in beeld brengt. 9 Voor de normale verhuizingen binnen de kantorenmarkt is minimaal 5% (frictie)leegstand nodig. 14