Crisismonitor Drechtsteden

Transcriptie

1 Crisismonitor oktober 211 (cijfers t/m september 211) Inhoud: 1. Werkloosheid 2. Werkloosheid naar leeftijd 3. Vacatures, bedrijven, leegstand 4. Woningmarkt Hoe staan de er voor op de arbeidsmarkt en de woningmarkt? Dat leest u in deze alweer negende editie van de crisismonitor, die het OCD in 211 nog eens per drie maanden publiceert. Waarom een crisismonitor? Het antwoord op die vraag is feitelijk: gewoon vanwege de economische crisis. Dat maakt dat er binnen de gemeenten en op regioniveau behoefte bestaat aan (meer) actuele informatie over de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt en de woningmarkt. Wat zijn de gevolgen van de crisis voor de werkloosheid en voor bijvoorbeeld de afzet van nieuwbouwwoningen? Maar vooral ook: in hoeverre zijn er (ook) in de regio al tekenen van (doorzettend) herstel? De crisismonitor brengt de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt en de woningmarkt in de zo recent mogelijk in beeld. We doen dit aan de hand van een aantal indicatoren in vijfentwintig grafieken, met veelal een vergelijking met de landelijke ontwikkeling. Landelijk beeld In augustus is de Nederlandse economie in een nieuwe fase beland. Verkeerden we volgens het CBS eind 1 e kwartaal nog volop in een langdurige herstelfase, nu zijn we teruggezakt in een laagconjunctuur. Het bruto binnenlands product was in het 2 e kwartaal 1,6% groter dan dezelfde periode vorig jaar. Dat is veel minder dan in het 1 e kwartaal, toen de groei nog 2,8% bedroeg. Ten opzichte van dat 1 e kwartaal groeide de economie in het 2 e kwartaal met slechts,2%. Ook de groei van het aantal banen (+,3%) was uiterst bescheiden. Cijfers over de groei van de economie en de banengroei in het 3 e kwartaal zijn nog niet beschikbaar. Wel is bekend dat het consumentenvertrouwen verder daalde en dat ondernemers in de industrie pessimistischer zijn over hun toekomstige omzet. Op de arbeidsmarkt zien we de werkloze beroepsbevolking toenemen en is de daling van de Nww tot stilstand gekomen. Het aantal WW-uitkeringen steeg in juli en augustus en daalde weer in september. Al met al tekenen dat het economisch herstel flink hapert. En ook al was het aantal verkopen van koopwoningen in september 6% hoger dan een jaar eerder, van een duurzaam herstel van de woningmarkt is evenmin sprake. Samenvattend beeld voor de regio Net als landelijk zien we ook in de regio na een over het algemeen goed 2 e kwartaal het herstel in het 3 e kwartaal haperen. WW en Nww nemen de afgelopen maand(en) weer toe. Het aantal ingediende en openstaande vacatures daalt weer, terwijl het aantal faillissementen per maand stijgt. Positief is dat het aantal starters redelijk op niveau blijft. Bij dit alles is het aantal Wwb-ers (inclusief WIJ) in de regio vooralsnog flink blijven dalen; een uitermate positieve ontwikkeling, ook in vergelijking met het landelijke beeld. Met name het aantal jongeren in de uitkering daalde de afgelopen maanden hard. Op de woningmarkt ten slotte zijn vooralsnog ook hier in de regio geen tekenen van herstel te zien. Eind september staan er in de woningen in de verkoop. Een nieuw record. Het totale aantal Wwb-ers (inclusief WIJ) in de daalt sinds juni. Hiermee ontwikkelen de zich gunstiger dan landelijk, waar het aantal zich sinds juni stabiliseerde, met een lichte daling in augustus. Vooral onder jongeren is de ontwikkeling sinds het 2 e kwartaal positief. Het aantal jongeren <27 in de uitkering (476 per eind september) daalde de afgelopen zes maanden (maartseptember) met 3%. Na een lange tijd van daling van het aantal WW-uitkeringen, kort onderbroken door een stijging in het eerste kwartaal van 211, zien we in de de laatste maanden weer een toename van het aantal WW-uitkeringen. Landelijk zagen we tot augustus een vergelijkbare ontwikkeling. Maar, landelijk is het aantal WWuitkeringen in september weer gedaald. Onder jongeren <27 jaar en onder 45- plussers in de is de toename van het aantal WW-uitkeringen ook zichtbaar, zij het bij de 45-plussers in lichte mate. Deze laatste groep vormt in absolute zin nog altijd de grootste groep binnen het aantal WW-uitkeringen.

2 Wwb: Uitkeringen in het kader van de Wet Werk en Bijstand WIJ: Wet Investeren in Jongeren Het aantal Nww-ers in de regio was eind maart 211 met op z n hoogst. Na de daling die volgde, is het aantal Nww-ers in september weer licht gestegen. In maart was - voor alle leeftijdsgroepen - het groeiverschil tussen de regio en het landelijk gemiddelde aanzienlijk. Dit verschil is iets minder groot geworden. Vooral het aantal jongere Nww-ers daalde de afgelopen tijd relatief sterk. Het aantal ingediende vacatures schommelde in 9, 21 en het eerste kwartaal van 211, en dit blijft zo in het tweede en derde kwartaal. Het aantal openstaande vacatures schommelde in 9 en 21 ook, maar laat vanaf eind juli 211 in de een duidelijke daling zien. Die daling is landelijk ook zichtbaar. Na een aantal pieken en dalen steeg het aantal startende bedrijven in de in het derde kwartaal weer licht. Het aantal ligt ongeveer op dezelfde niveau als in het derde kwartaal van het jaar ervoor (gemiddeld per maand 42,7 versus 42,3). Het gemiddeld aantal uitgesproken faillissementen ligt in het derde kwartaal van 211 hoger dan in het derde kwartaal van het jaar ervoor. Dat geldt ook, zij het in iets mindere mate voor de eerste negen maanden van het jaar. Het aantal koopwoningen in aanbod is sinds half 8 fors gestegen. Na een kleine daling in augustus is eind september 211 een nieuw recordaantal van koopwoningen in verkoop. De gemiddelde verkooptijd is in maart, april en mei eerst gedaald om daarna weer te stijgen. In september zien we wederom een daling, tot 267 dagen. Dit is 118% langer dan in september 8 (bij het begin van de crisis). In het tweede kwartaal van 211 zijn gemiddeld 3 nieuwbouwwoningen per maand verkocht. Dit is aanzienlijk minder dan in het tweede kwartaal van 21, toen er gemiddeld 47 nieuwbouwwoningen per maand werden verkocht. De leegstand verkoopruimten in het Kernwinkelgebied van Dordrecht ten slotte nam verder toe. 1 Werkloosheid Wwb (inclusief WIJ) jaar Eind september 211 bedraagt het aantal Wwb-ers (inclusief WIJ) in de Sinds juni daalt dit aantal. Hiermee is een einde gekomen aan de trend van lichte groei (figuren 1 en 2). Landelijk lijkt het aantal Wwb-ers zich sinds juni te stabiliseren, met een lichte daling in augustus. Sinds november 21 ontwikkelt de Wwb in de zich gunstiger dan landelijk. Eind juli is de toename sinds begin 9 in de (+18%) daardoor inmiddels kleiner dan landelijk gemiddeld (+23%) (figuur 3). Figuur 1 Wwb/WIJ 9, 21 en 211, per ultimo maand Bron: SDD, Wwb inclusief Ioaw/Ioaz Figuur 2 Wwb/WIJ, % +/- t.o.v jaar eerder, vanaf ultimo december 8 15% 1% 5% % -5% -1% Bron: SDD, Wwb inclusief Ioaw/Ioaz

3 Figuur 3 Wwb/WIJ en Nederland, 9, 21 en 211, indices = WW: Uitkeringen in het kader van de Werkloosheids Wet Nederland Bron: SDD en CBS, Wwb inclusief Ioaw/Ioaz WW Na een lichte stijging in het eerste kwartaal van 211, volgde in het tweede kwartaal een daling van het aantal WW-uitkeringen in de. Sinds juli neemt het aantal opnieuw licht toe. Landelijk zagen we tot en met augustus een vergelijkbare ontwikkeling, in september is landelijk het aantal WW-uitkeringen, anders dan hier in de regio, echter weer gedaald (figuur 5). Eind september bedraagt het aantal WW-uitkeringen in de regio (figuur 4). Dit is een toename van 68% met begin 9; 21 procentpunt meer dan landelijk. Figuur 4 WW-uitkeringen, 9, 21 en 211, per ultimo maand Figuur 5 WW en Nederland, 9, 21 en 211, indices = Nederland

4 Nww In 9 en 21 steeg het aantal Nww-ers eerst flink en bleef na een daling in mei en juni 21 redelijk stabiel (figuur 6). Na een stijging in het eerste kwartaal van 211, is vanaf april weer een daling van het aantal Nww-ers ingezet. De laatste maand zien we echter weer een lichte stijging. Het aantal Nww-ers in de was eind maart 211 met op z n hoogst. Eind september is dit aantal 5.22, een daling met 18% in de laatste zes maanden. Landelijk is in maart de daling al ingezet, maar afname in de laatste zes maanden (-7%) is kleiner dan hier in de regio. Hiermee is het verschil in de groei van de Nww sinds begin 9 tussen de regio (+24%) en het landelijk gemiddelde (+9%), minder groot geworden (figuur 8). Figuur 6 Nww, 9, 21 en 211, per ultimo maand Nww: Niet-werkende werkzoekenden ingeschreven bij UWV WERKbedrijf Figuur 7 Nww, % +/- t.o.v jaar eerder, vanaf ultimo december 8 4% 3% 2% 1% % -1% -2% Figuur 8 Nww en Nederland, 9, 21 en 211, indices = 1 16 Nederland

5 2 Werkloosheid naar leeftijd Wwb/WIJ jongeren De Wwb/WIJ onder de 23 jaar steeg in het eerste kwartaal van 211, maar daalt sinds mei en vooral in het 3 e kwartaal flink (figuur 9). Eind september 211 hebben 146 jongeren <23 jaar een uitkering, tegenover 226 eind maart. Een daling met 35% in de afgelopen zes maanden. Hiermee ligt het aantal uitkeringen < 23 jaar inmiddels lager dan begin 9 (152 jongeren). De Wwb/WIJ jaar steeg (vooral in de eerste helft van) 21 sterk, en daalde in tegenstelling tot de groep <23 jaar in het eerste kwartaal van 211 al (figuur 9). Deze daling heeft zich in het tweede en derde kwartaal doorgezet. Eind september 211 kregen 33 jongeren van jaar een Wwb/WIJ uitkering, een daling met 28% ten opzichte van eind maart. De gunstige ontwikkeling van het aantal jongeren in de uitkering in met name het 3e kwartaal van dit jaar is ook goed zichtbaar in de forse dalingspercentages vergeleken met dezelfde maanden van het vorige jaar (figuur 1). Figuur 9 Wwb/WIJ <23 jaar en 23 t/m 26 jaar, 9 en 21, per ultimo maand Wwb<23 Wwb Bron: SDD Figuur 1 Wwb/WIJ < 23 jaar en 23-26, % +/- t.o.v jaar eerder, vanaf ultimo december 9 6% 5% 4% 3% 2% 1% % -1% -2% -3% -4% < 23 jaar jaar Bron: SDD De Wwb/WIJ aan jongeren <27 jaar in de regio volgde in 9 en 21 over het algemeen de landelijke ontwikkeling (figuur 11). Sinds begin dit jaar en vooral sinds mei zien we in de regio een gunstigere ontwikkeling dan landelijk gemiddeld. Per eind september zitten in de regio in totaal 476 jongeren <27 in de uitkering. Dat is 3% minder dan eind maart en nog maar 14% meer dan begin 9.

6 Figuur 11 Wwb/WIJ <27 jaar, en Nederland, 9, 21 en 211, indices = 1 16 Nederland Bron: SDD en CBS WW jongeren Het aantal WW-uitkeringen aan jongeren onder de 27 jaar steeg in 9 aanzienlijk (figuur 12). In maart 21 zette een sterke daling in. Op zich een gunstige ontwikkeling, alhoewel een deel van de afname ook het gevolg zal zijn van doorstroom naar de Wwb/WIJ. In december 21 zagen we voor het eerst sinds maanden weer een toename, welke zich voortzette in januari en februari 211. In maart begon een daling die tot en met eind juli voortduurde. In augustus en september 211 stijgt het aantal weer. Eind september 211 krijgen 247 jongeren onder de 27 jaar een WW-uitkering, nog altijd 71% meer dan begin 9. Figuur 12 WW-uitkeringen aan personen jonger dan 27 jaar, 9, 21 en 211, per ultimo maand Nww jongeren Het aantal jongere Nww-ers (<23 jaar en jaar) in de is in 9 flink gegroeid (figuur 13). In 21 is de Nww <23 jaar nog eens met 2% toegenomen. In het eerste kwartaal 211 is het aantal eerst gedaald, daarna weer gestegen, om vervolgens vanaf maart aanzienlijk te dalen. In september zien we opnieuw een lichte stijging. Eind september 211 staan 236 jongeren <23 jaar als Nww-er ingeschreven, nog maar 11% meer dan begin 9. De Nww jaar is in 21 al schommelend wat gedaald. Vanaf maart 211 zien we ook bij deze groep een forse daling. Eén maand eerder dan bij <23 jaar stijgt het aantal Nww jongeren jaar weer. Deze groep bestaat eind september uit 357 Nww-ers. Dat is nog wel 55% meer dan begin 9. In totaal staan eind september in de regio 593 jongeren <27 als Nww-er ingeschreven, 34% meer dan begin 9, maar wel 32% minder dan eind maart van dit jaar. De toename van het aantal jonge Nww-ers sinds begin 9 was in de regio voor beide leeftijdsgroepen tot en met het eerste kwartaal van 211 aanzienlijk groter dan landelijk gemiddeld. Vooral in het 2 e kwartaal was sprake van een relatief gunstige ontwikkeling (figuur 14). Inmiddels ligt de groei van het aantal Nww-ers <23 jaar sinds begin 9 in de regio (+11%) nu onder het landelijk gemiddelde (+22%). De Nww (+55%) is sinds begin 9 nog wel harder gegroeid dan landelijk gemiddeld (29%).

7 Figuur 13 Nww <23 en 23 t/m 26 jaar, 9 en 21, per ultimo maand Nww <23 Nww Figuur 14 Nww <23 en jaar en Nederland, 9, 21 en 211, indices = <23 Nederland < Nederland WW 45 jaar en ouder Het aantal WW-uitkeringen aan 45-plussers in de regio steeg vooral in 9. In 21 bleef het aantal over het geheel genomen vrij stabiel. In november en december 21 was er sprake van een stijging van het aantal WW-uitkeringen in deze leeftijdsgroep. In het eerste kwartaal 211 zette deze stijging zich niet voort. Het aantal WW-uitkeringen aan 45-plussers daalde in het tweede kwartaal, om vervolgens in het derde kwartaal weer licht te stijgen. In absolute zin maken de 45- plussers nog altijd de grootste groep uit van het aantal WW-uitkeringen: eind september uitkeringen 45+, tegenover uitkeringen in de leeftijdsgroep jaar en 247 uitkeringen <27 jaar (figuur 16). Figuur 15 WW-uitkeringen aan personen van 45 jaar en ouder, 9, 21 en 211, per ultimo maand

8 Figuur 16 WW-uitkeringen, 9, 21 en 211, per ultimo maand, naar leeftijd < 27 jr jr >=45 jr Nww 45 jaar en ouder Sinds eind maart 211 daalt het aantal Nww-ers van 45 jaar en ouder (figuur 17). De toename van het aantal oudere Nww-ers sinds begin 9, was in het jaar 9 nagenoeg gelijk aan het landelijk gemiddelde. Daarna is het verschil met het landelijk gemiddelde tot maart 211 geleidelijk steeds wat groter geworden. Sinds eind maart blijft het verschil ongeveer gelijk. Eind september 211 zijn er in de regio Nww-ers 45+, 21% meer dan begin 9. Landelijk is dat 7% meer (figuur 18). Figuur 17 Nww >= 45 jaar, 9, 21 en 211, per ultimo maand Figuur 18 Nww >= 45 jaar en Nederland, 9, 21 en 211, indices = 1 16 Nederland

9 3 Vacatures, bedrijven, leegstand Ingediende vacatures Het aantal bij UWV WERKbedrijf ingediende vacatures bleef gelet op de recessie eigenlijk verrassend op peil. In 9 lag dit aantal maar 1% onder dat in 8. In 21 waren het er 21% meer dan in 9. In het eerste kwartaal van 211 leek er sprake van een voorzichtig herstel op de vacaturemarkt. We zien dat dit herstel in het tweede en derde kwartaal niet echt heeft doorgezet. Landelijk is het aantal ingediende vacatures sinds het eerste kwartaal gedaald. Regionaal verschilt het aantal ingediende vacatures per maand nogal. In augustus t/m oktober 21 lag het aantal onder het niveau van vorig jaar, in november en december lag het erboven, in januari 211 eronder, in februari en maart op hetzelfde niveau als een jaar eerder, in juli boven het niveau en in augustus en september opnieuw onder het niveau van een jaar eerder. Er is dus sprake van een wisselend beeld. Figuur 19 Ingediende vacatures en Nederland, 9, 21 en 211, per maand 6 4 Nederland (x) Openstaande vacatures Het aantal bij UWV WERKbedrijf ingediende en nog openstaande vacatures daalde vooral flink in de 2 e helft van 8. Sindsdien schommelt het aantal openstaande vacatures nogal. In 21 stonden er gemiddeld 815 per maand open. Dit was meer dan in 9 (664 per maand) en 8 (715 per maand). In 21 was er met schommelingen wel een geleidelijk stijgende lijn zichtbaar. In december 21 daalde het aantal openstaande vacatures in de weer, om in het tweede kwartaal van 211 weer te stijgen, en vervolgens vanaf eind juli weer te dalen. Ook landelijk is in het derde kwartaal van 211 een daling van het aantal openstaande vacatures zichtbaar. Figuur 2 Openstaande vacatures, 9, 21 en 211, per ultimo maand 6 4 Nederland (x) Startende bedrijven en faillissementen Het aantal startende bedrijven bevond zich in 9 en de eerste vier maanden van 21 in een dalende trend. Mei en juni 21 vertoont een boost en ook in november en december 21 zijn er weer veel nieuwe bedrijven gestart. In het eerste kwartaal 211 ligt het aantal starters weer wat lager dan in de maanden daarvoor. In het tweede en derde kwartaal stijgt dit aantal weer (figuur 21). Het derde kwartaal van 211 laat bijna dezelfde hoeveelheid starters zien als het derde kwartaal van het jaar ervoor (gemiddeld per maand 42,7 versus 42,3).

10 Het aantal maandelijks uitgesproken faillissementen is in 9 juist duidelijk toegenomen. In 21 is het aantal wel weer iets afgenomen. In 211 zien we een wisselend, en minder positief beeld. Het gemiddeld aantal faillissementen per maand ligt in het derde kwartaal van 211 hoger dan in het derde kwartaal van het jaar ervoor (gemiddeld 11 per maand versus 9,3 per maand). In de eerste negen maanden van 211 ligt het gemiddelde op 9,7 faillissementen per maand, tegen 9,1 in dezelfde periode van het vorige jaar. Figuur 21 Startende bedrijven en faillissementen, 8, 9, 21 en 211, per maand starters faillissementen Bronnen: starters: KvK, faillissementen: Faillissementen.com Leegstand Kernwinkelgebied Dordrecht De leegstand in verkoopruimten in het Kernwinkelgebied van Dordrecht stijgt sinds eind 7 trendmatig. Met name tussen augustus 9 en maart 21 zagen we een forse stijging. Tussen maart en september 21 daalde de leegstand weer, om vervolgens tot maart 211 weer toe te nemen tot het niveau van maart 21. In de afgelopen zes maanden nam de leegstand verder toe tot 54 verkoopruimten per eind september. Er zijn overigens niet alleen verkoopruimten leeg komen te staan; ook werden 1 leegstaande ruimten opnieuw bezet en werden diverse na eind maart leeggekomen ruimten weer vóór eind september bezet. De toename van de leegstand is overigens geenszins een typisch Dordts fenomeen. Locatus rapporteert over heel het land een toename van het aantal leegstaande verkooppunten. Met name de leegstand op C-locaties (de aanloopstraten) is hoog en neemt toe. Ook in Dordrecht concentreert de leegstand zich voornamelijk in de aanloopstraten. Figuur 22 Aantal leegstaande verkoopruimten Kernwinkelgebied Dordrecht (exclusief Johan de Wittstraat en Spuiboulevard), 8, 9, 21 en 211, per eind maart en eind augustus/september mrt-8 aug-8 mrt-9 aug-9 mrt -1 sep-1 mrt-11 sep-11 Bron: OCD 4 Woningmarkt Het aantal woningen in aanbod en de gemiddelde verkooptijd zijn beide fors gestegen sinds half 8. Het aantal koopwoningen in aanbod bij NWM-makelaars in de lag in oktober 21 op het hoogste punt sinds begin 8. De daarna ingezette daling is in 211 toch weer omgezet in een verdere stijging. Eind september zijn er dan koopwoningen in verkoop, een nieuw record. (figuur 23).

11 De gemiddelde verkooptijd nam toe van 143 dagen begin 8 tot 228 dagen eind augustus 9. Daarna schommelde de gemiddelde verkooptijd enige tijd. Vanaf augustus 21 zien we hierin weer een toename. Deze toename zet zich voort in januari en februari 211, gevolgd door een daling en een stijging, en opnieuw een daling in het derde kwartaal van 211. Eind september ligt de gemiddelde verkooptijd op 279 dagen. Ondanks de daling, is dat 15% langer dan in september 21 en 118% langer dan in september 8 (bij het begin van de crisis). In de eerste drie kwartalen van 8 de periode vóór het inzakken van de verkoop werden er gemiddeld 62 nieuwbouwwoningen per maand verkocht. In het 4 e kwartaal van 8 is de verkoop fors ingezakt. In 9 was er al wel weer enig herstel en in 21 zette dit herstel zich verder voort. Vanaf januari van 211 zien we een daling van de verkoop. Deze stijgt eind juli weer heel licht. In het tweede kwartaal van 211 zijn gemiddeld 3 nieuwbouwwoningen verkocht. Dit is aanzienlijk minder dan in het tweede kwartaal van 21 (gemiddeld 47) (figuur 25). Figuur 23 Koopwoningen in aanbod, 8, 9, 21 en 211, per maand Bron: NVM Figuur 24 Aantal dagen tot woning is verkocht, 8, 9 en 21, per maand drs. M.C.A. Bakx drs. F.W. Winterwerp oktober 211 Postbus AP Dordrecht (78) ocd@drechtsteden.nl Bron: NVM Figuur 25 Verkochte nieuwbouwwoningen, 8, 9, 21 en 211, per maand Bron: Verkoopmonitor OCD, op basis informatie makelaars