Factsheet economische crisis. 2 e kwartaal 2010

Transcriptie

1 Factsheet economische crisis 2 e kwartaal 21 O&S augustus 21

2 2

3 Kort samengevat Ieder kwartaal factsheet Vanwege de economische recessie is er behoefte aan inzicht in de gevolgen ervan in de gemeente s-hertogenbosch. De afdeling Onderzoek & Statistiek brengt daarom ieder kwartaal een factsheet economische crisis uit. Daarin komen drie thema s aan bod: economie, arbeidsmarkt en inkomen en woningmarkt en vastgoed. Per thema zijn de meest actuele feiten en ontwikkelingen weergegeven. Gevolgen crisis onverminderd zichtbaar in s-hertogenbosch In het vorige factsheet werd geconstateerd dat de gevolgen van de economische crisis inmiddels duidelijk zichtbaar zijn. Er is nog weinig reden voor optimisme. De nieuwste cijfers laten zien dat: 1. De groei van het aantal bedrijven nog steeds betrekkelijk hoog is In het 2 e kwartaal 21 waren er opnieuw relatief veel startende bedrijven (329), hoewel minder dan een kwartaal eerder (364). Tegelijk viel het aantal bedrijfsoprichtingen terug naar 12 en kwam daarmee weer op het gemiddelde niveau van 29. Doordat ook het aantal opheffingen in het 2 e kwartaal behoorlijk lager was (194) dan in het voorgaande kwartaal, is de groei van het aantal bedrijven in s-hertogenbosch op hetzelfde vrij hoge peil gebleven. 12 bedrijven meldden zich in het 2 e kwartaal bij het mobiliteitscentrum, fors minder dan in het voorgaande kwartaal. Bijna de helft van de gevallen betrof deeltijd WW. 2. De werkloosheid weliswaar daalt, maar toch steeds meer mensen het moeilijk krijgen Het aantal niet-werkende werkzoekenden is sinds april dit jaar aan het dalen. Eind 2e kwartaal 21 waren het er bijna 4.4. Toch zijn dat er 45 meer dan een jaar geleden. De daling was het grootst bij werkzoekende mannen. Onder degenen ouder dan 45 jaar was de daling geringer dan onder jongeren. Het werkloosheidspercentage in s-hertogenbosch lag met 6,6% iets boven het landelijk gemiddelde (6,4%). De komende maanden moet duidelijk worden of er sprake is van een trend of dat seizoensinvloeden de oorzaak zijn van de daling. Toch nam het aantal WWB en WIJ uitkeringen ook in het 2e kwartaal van 21 nog toe. De gedaalde werkloosheid heeft pas later effect. Dat steeds meer mensen het moeilijk krijgen blijkt ook uit de gestage toename van het aantal aanvragen bijzondere bijstand en schuldhulpverlening. 3. De situatie op de woningmarkt eerder verslechtert dan verbetert De woningmarkt reageert vertraagd op de crisis. Was de situatie in 29 en het 1 e kwartaal 21 al weinig rooskleurig, de NVM-cijfers van het 2e kwartaal laten zien dat het nog slechter kan. Er stonden meer woningen te koop: 1.45, tegenover rond 1.35 in de voorafgaande 4 kwartalen. Ook zijn er minder woningen verkocht. Als extra oorzaak bovenop de crisis wordt wel genoemd de onzekerheid die de politieke discussie rond de hypotheekrenteaftrek met zich meebrengt, Het aantal dit jaar afgegeven bouwvergunningen steekt tot dusver gunstig af bij de cijfers van vorig jaar. Toch is er nog weinig uitzicht op echte verbetering. Het aantal opgeleverde nieuwbouwwoningen blijft aanzienlijk achter bij dat van vorig jaar: 262 medio 21, tegenover 411 medio 29. Naar verwachting komt de jaarproductie uit op ruim de helft van die in 29. Er blijft overigens zeker vraag naar met name betaalbare koopwoningen: bij een gunstige prijs/kwaliteitsverhouding worden nog steeds nieuwbouwwoningen verkocht. Voor wat betreft de ontwikkeling van de huizenprijzen wijzen de cijfers van de NVM niet op een trend. Eerder lijkt er sprake te zijn van stabilisatie. Het Prijsindexcijfer Bestaande Koopwoningen van het CBS laat voor s-hertogenbosch echter een prijsdaling zien van ruim 5% in een jaar tijd. 4. Het aanbod aan vastgoed blijft toenemen, evenals het aantal transacties Het aanbod aan bedrijfs- en kantoorruimte is sterk toegenomen. Begin 21 werd ruim 175. m 2 vvo aan bedrijfsruimte aangeboden en 135. m 2 vvo kantoorruimte. Het aantal vastgoedtransacties was in het eerste halfjaar van 21 aanzienlijk hoger dan in dezelfde periode vorig jaar. In 6 maanden tijd werd 58. m 2 bedrijfs- en kantoorruimte verhuurd of verkocht. Ter vergelijking: in heel 29.ging het om ruim 64. m 2. 3

4 Consumentenvertrouwen [CBS] Aantal bedrijven [Bron: LISA] Werkzame personen [Bron: LISA] Nederland 14 's-hertogenbosch 12 's-hertogenbosch 13 Nederland Nieuwe bedrijven [Bron: KvK] 4 Bedrijfsopheffingen [Bron: KvK] Starters Oprichtingen Aantal bedrijven in 's-hertogenbosch dat te maken krijgt met: [Bron: Mobiliteitscentrum] 1 Faillissement Deeltijd WW 5 Collectief ontslag 1e kw 2e kw 3e kw 4e kw 1e kw 2e kw 3e kw 4e kw Hotelovernachtingen [Bron: afdeling Belastingen]

5 Economie Consumentenvertrouwen verder gedaald Na een opleving rond de jaarwisseling is het consumentenvertrouwen in het 1 e kwartaal licht gaan dalen. Deze daling heeft zich in het 2 e kwartaal voortgezet. De index lag aan het eind van dat kwartaal weer op het niveau van 9 maanden eerder. Overigens tekent zich inmiddels toch weer een lichte stijging af aan het begin van het 3 e kwartaal. Minder werkzame personen, meer bedrijven Uit het vestigingenregister blijkt dat tussen april 28 en april 29 het aantal werkzame personen in s-hertogenbosch is afgenomen met 47 personen (-,5%) tot Deze afname betreft vooral mannen (full- en parttime) en parttime vrouwen. Wel zijn er meer vrouwen met een fulltime baan. Daarentegen was er een juist een groei van de werkgelegenheid zowel in de B5 gemiddeld (,5%) als in de provincie Noord-Brabant (,2%). In dezelfde periode is het aantal bedrijven in s-hertogenbosch toegenomen tot Dit betekent een toename van 27 bedrijven (2,7%). s-hertogenbosch heeft hiermee overigens wel de laagste groei van de B5. Sterke bedrijfsdynamiek, saldo blijft uitgesproken positief Het aantal startende bedrijven in het 1 e kwartaal dit jaar was met 36 vrij hoog. In 28 en 29 volgde op een goed 1 e kwartaal een beduidend minder goed 2 e kwartaal. Die forse terugval in het 2 e kwartaal blijft dit keer achterwege: met 329 starters doet het afgelopen kwartaal slechts weinig onder voor het kwartaal ervoor, zo blijkt uit recente cijfers van de Kamer van Koophandel. Het aantal oprichtingen daarentegen is in het 2 e kwartaal wel drastisch teruggevallen: 12 tegenover 181 in het 1 e kwartaal. Overigens lag het aantal oprichtingen in het 2 e kwartaal van vorig jaar op hetzelfde niveau als nu. Er zijn in het 2 e kwartaal 194 bedrijven opgeheven. Dat zijn er aanzienlijk minder dan de 316 uit het 1 e kwartaal, maar iets meer dan in het 2 e kwartaal van 29. Alles bijeen is het groeisaldo 1 in het 2 e kwartaal iets gestegen ten opzichte van het vorige en ligt nu weer op het kwartaalgemiddelde van 28, en een stuk hoger dan in 29. Meer aanvragen deeltijd WW, minder faillissementen en collectief ontslag 12 bedrijven hebben zich in het 2 e kwartaal gemeld bij het mobiliteitscentrum. Bij 5 bedrijven ging het om deeltijd WW (totaal 5 werknemers) en bij 4 bedrijven om faillissement (96 werknemers). Bij de overige 3 bedrijven ging het om collectief ontslag, deels gefaseerd en deels pas in 211. In totaal gaat het hier om 59 werknemers. Het grootste deel betreft overigens werknemers bij vestigingen elders in het land van een Bosch bedrijf. Nadat kwartalen achtereen het aantal bedrijven met deeltijd WW daalde, trad in het 2 e kwartaal weer een toename op. Daarentegen kreeg het mobiliteitscentrum minder vaak te maken met faillissementen en bedrijven met collectief ontslag. (Zakelijk) toerisme blijft afnemen Zoals in het vorige factsheet al voorzien werd, lag het aantal hotelovernachtingen in het 1 e kwartaal 21 lager dan gebruikelijk in een 1 e kwartaal: 3., tegenover 31. in 29 en 34. in 28. Voor het tweede kwartaal 21 zijn nog geen cijfers bekend. 1 Starters + oprichtingen opheffingen. 5

6 % Niet werkende werkzoekenden in % van beroepsbevolking [Bron: UWV Werkbedrijf] Niet werkende werkzoekenden [Bron: UWV Werkbedrijf] 's-hertogenbosch Nederland Ontwikkeling nww naar geslacht [Bron: UWV Werkbedrijf] 14 Ontwikkeling nww naar leeftijd [Bron: UWV Werkbedrijf] jaar 1 8 mannen vrouw en jaar jaar 6 6 j f m a m j j a s o n d j f m am j j a s o n d j f m a m j j a s o n d j f m am j j a s o n d WW-uitkeringen [Bron: CBS] 3.2 WWB-uitkeringen < 65 jaar + WIJ [Bron: AmSZ] Aanvragen Bijzondere Bijstand [Bron: AmSZ] Aanvragen schuldhulpverlening [Bron: AmSZ] Vacatures [Bron: UWV Werkbedrijf] Onderwerpen Bureau Sociaal Raadslieden [Bron: BSR] Openstaand Ingediend j f ma m j j a s o n d j f ma m j j a s o n d j f ma m j j a s o n d j f ma m j j a s o n d

7 Arbeidsmarkt en inkomen Aantal niet werkende werkzoekenden daalt Het aantal bij het UWV Werkbedrijf ingeschreven niet-werkende werkzoekenden 2 is aan het dalen nadat in maart een piek bereikt werd van werkzoekenden. Eind juni was dit aantal afgenomen tot 4.394, gelijk aan het aantal in oktober 29, maar toch nog 11% hoger dan in juni 29. Driekwart van de afname in het 2 e kwartaal komt voor rekening van werkzoekende mannen, een kwart van vrouwen. De daling doet zich voor bij alle leeftijdscategorieën, maar is bij jongeren groter dan bij ouderen. Navenant ging het werkloosheidspercentage 3 in s-hertogenbosch omlaag, van 7,1% aan het eind van het 1 e kwartaal, naar 6,6% aan het eind van het 2 e kwartaal. Dit is nog steeds hoger dan het gemiddelde in Nederland (6,4%) en flink hoger dan het Brabants gemiddelde (5,8%). Toch nog toename aantal WWB 4 - en WW-uitkeringen Sinds medio 29 laat het aantal WWB-uitkeringen een ononderbroken stijgende lijn zien. Het afgelopen kwartaal groeide dat aantal met 12 en heeft in juni met ruim 2.8 het hoogste aantal van de afgelopen 3 jaar bereikt. Overigens wijzen de eerste signalen over het 3 e kwartaal op een daling van het aantal uitkeringen in reactie op de gedaalde werkloosheid. Het aantal WW-uitkeringen in s-hertogenbosch is vanaf begin 29 sterk toegenomen. Eind eerste kwartaal 21 waren het er 3.6. Voor s-hertogenbosch zijn er nog geen recentere cijfers beschikbaar. Maar voor de provincie Noord-Brabant wijzen de cijfers op een daling vanaf het 2 e kwartaal. Aantal aanvragen bijzondere bijstand groeit sterk Ook het het aantal aanvragen bijzondere bijstand neemt fors toe. In het 1 e halfjaar van 21 waren dat er 2.7, ruim tweemaal zoveel als in dezelfde periode in 27. Aantal aanvragen schuldhulpverlening neemt eveneens flink toe Ook de toename van het aantal aanvragen schuldhulpverlening gaat onverminderd door. Dit jaar is het aantal aanvragen elke maand groter dan in de overeenkomstige maand van de drie jaren daarvoor. In het 2e kwartaal werden er 17 aanvragen gedaan, waarmee de stand voor het 1 e halfjaar uitkomt op 36 aanvragen. Aantal ingediende vacatures nam af, aantal openstaande vacatures stabiel Het aantal bij het UWV WERKbedrijf ingediende vacatures in het 1 e half jaar bedroeg 1.45, 11% minder dan in de 1 e helft van het vorige jaar. Van maand tot maand fluctueert het aantal nogal. Na een piek in maart waren er in de afgelopen maanden beduidend minder vacatures. Het aantal openstaande vacatures is in het 2 e kwartaal gestabiliseerd op een aantal van rond 65. Dat is gelijk aan het gemiddelde in 29. Aantal onderwerpen Bureau Sociaal Raadslieden iets lager Het Bureau Sociaal Raadslieden (BSR) helpt burgers door ze te ondersteunen bij het vinden van hun weg in wet- en regelgeving. Evenals in het 1e kwartaal van 21 ligt in het 2 e kwartaal het aantal onderwerpen bij het BSR iets lager dan in voorgaande jaren. Het aantal klanten in het 2e kwartaal 21 is daarentegen iets hoger dan in voorgaande jaren. 2 De bij een vestiging van het WERKbedrijf actueel ingeschreven werkzoekende zonder werk of werkzoekende die minder dan 12 uur per week werkt met een inschrijf- en geen uitschrijfdatum. Zij moeten ingeschreven zijn in de regio waar zij wonen. 3 Uitgedrukt in percentage van de beroepsbevolking. 4 Aantal uitkeringen in het kader van de Wet Werk en Bijstand. 7

8 1.5 Te koop staande woningen [Bron: NVM] 2 Looptijd woningen [Bron: NVM] Verkochte woningen [Bron: NVM] 3. Transactieprijs woningen [Bron: NVM] Opgeleverde nieuwbouwwoningen [Bron: afdeling Bouwen] Bouwvergunningen nieuwbouwwoningen [Bron: afdeling Bouwen] Vastgoed aanbod, m 2 vvo [Bron: Propertynl, Dynamis, RSP] 18. Bedrijven Kantoren Vastgoed transacties, m 2 vvo [Bron: Propertynl] Bedrijven Kantoren

9 Woningmarkt en vastgoed Aanbod bestaande koopwoningen toegenomen Nadat het aantal te koop staande bestaande woningen een jaar lang tamelijk stabiel bleef op ca. 1.35, is dat aantal in het 2 e kwartaal 21 plotseling gestegen naar bijna 1.45, zo blijkt uit cijfers van de NVM 5. Er staan nu twee keer zoveel huizen te koop als drie jaar geleden. Deze toename komt vooral omdat er nu meer appartementen en hoekwoningen te koop staan dan in eerdere kwartalen. Het aanbod van tussenwoningen bleef nagenoeg gelijk. Op elke 3 eengezinswoningen staat er momenteel 1 te koop, bij de appartementen is dat zelfs 1 op 14. Minder woningen verkocht In het vorige factsheet werd geconstateerd dat de verkoop van bestaande woningen stabiliseert. Op halfjaarbasis klopt dat nog steeds wel ongeveer: in het 1 e halfjaar 21 werden 429 woningen verkocht, tegenover 49 in het 1 e halfjaar 29. Maar terwijl normaliter het 2 e kwartaal beter scoort dan het 1 e kwartaal, is dat nu omgekeerd: er werden slechts 21 woningen verkocht. In 27 en 28 was dat nog het dubbele. De transactieprijs voor de gemiddelde woning schommelt nogal van kwartaal tot kwartaal omdat het om vrij beperkte aantallen gaat. Vorig jaar varieerde de kwartaalprijs tussen 225. en 25.. Dit jaar is dat tot dusver niet anders. De mediane transactieprijs lag in het 1 e kwartaal op 239., in het 2 e kwartaal op Uit de NVM-gegevens blijkt geen duidelijke trend voor wat betreft de prijsontwikkeling. Volgens de Prijsindex Bestaande Koopwoningen van het CBS zou er in s-hertogenbosch een prijsdaling van 5,3% in het 2 e kwartaal zijn opgetreden ten opzichte van een jaar geleden. Nu de definitieve cijfers over het 1 e kwartaal bekend zijn, blijkt dat de looptijd van de in dat kwartaal verkochte woningen met 166 dagen aanzienlijk langer was dan gebruikelijk in de afgelopen jaren. In het 2 e kwartaal liep de looptijd terug tot 121 dagen. Tussenwoningen werden een stuk sneller verkocht (na gem. 9 dagen) dan in de 2 kwartalen daarvoor. Laag aantal bouwvergunningen en nieuwbouwwoningen In het 1 e halfjaar van 21 zijn er bouwvergunningen afgegeven voor 248 woningen. Dat is bijna het dubbele van het aantal uit de 1 e helft van 29. Ook bij het begin van het 3e kwartaal lijkt deze toename zich voort te zetten. Maar het niveau van 27, laat staan van 28, blijft ver uit zicht. Tot en met het 2 e kwartaal zijn er 262 nieuwe woningen opgeleverd. Dit aantal is ongeveer in lijn met de productie in de 1 e helft van de voorgaande jaren, uitgezonderd 29. Voor geheel 21 wordt een productie geraamd van ruim 7 woningen, ruim de helft van het aantal in 29. Voor 211 is de raming nog somberder gezien het geringe aantal bouwvergunningen. Aanbod vastgoed neemt toe, aantal transacties eveneens Het aanbod aan vastgoed is het afgelopen jaar behoorlijk toegenomen. Begin 21 werd er ruim 4. m 2 vvo 6 bedrijfsruimte meer aangeboden dan een jaar eerder. Ook het aanbod aan kantoorruimte is toegenomen, met 25. m 2 vvo. Dit betekent overigens niet dat al deze ruimte ook leeg stond. In het 2 e kwartaal werd voor 1. m2 vloeroppervlak aan kantoorruimte verhuurd of verkocht. Aan bedrijfruimte werd het afgelopen kwartaal voor 33.5 m2 verhuurd of verkocht. Dat is het hoogste kwartaalcijfer van de laatste jaren. Overigens wordt dit cijfer vooral gehaald door één transactie ter omvang van bijna 22. m2. Zowel qua aantal als qua omvang van de vastgoedtransacties in het 1 e halfjaar liggen de cijfers beduidend boven die van vorig jaar. 5 Het marktaandeel van de NVM is ongeveer 7 á 8% van alle te koop staande woningen. De NVM-cijfers over het laatste kwartaal zijn altijd voorlopige cijfers. 6 VerkoopVloerOppervlak. 9