Monitor Amstelveense Economie 2013

Transcriptie

1 Monitor Amstelveense Economie 213 Staf, Onderzoek & Informatie 7 oktober 213

2 Inhoud 1. INLEIDING EN SAMENVATTING BEDRIJFSVESTIGINGEN EN WERKZAME PERSONEN STARTERS, FAILLISSEMENTEN EN OPHEFFINGEN LEEGSTAND BEDRIJFS- EN KANTOORRUIMTE BEVOLKING NAAR LAND VAN NATIONALITEIT HOTELOVERNACHTINGEN ARBEIDSMARKT UITKERINGEN

3 1. Inleiding en samenvatting Naar aanleiding van de economische recessie die aanving in 28, wordt sinds 29 jaarlijks de monitor Amstelveense economie opgesteld. Voor u ligt de vijfde versie. Landelijk beeld Het Centraal Planbureau geeft in de Macro Economische Verkenning 214 de volgende verwachtingen voor de nabije toekomst: De wereldeconomie groeit matig, in 214 is er voorzichtig herstel (groei mondiale bruto binnenlands product 2,75% in 213 en 3,5% in 214). Voor het eurogebied wordt een krimp van,5% verwacht in 213 en 1% groei in 214. Het gestage herstel in de Verenigde Staten zet door maar de groei in opkomende economieën is in de eerste helft van 213 vertraagd. Voor de Nederlandse economie (bruto binnenlands product) is de verwachting dat na een krimp van 1,25% in 213 er in 214 groei plaatsvindt van,5%. Overheidsbestedingen, investeringen en uitvoer groeien in 214, de consumptie krimpt nog wel maar minder dan in voorgaande jaren. De werkloosheid stijgt door van gemiddeld 7% in 213 naar 7,5% in 214. De koopkracht daalt in 213 en 214 onder invloed van dalende reële lonen (loonstijging in relatie tot inflatie) en beleidsmaatregelen. Voor 213 en 214 worden overheidstekorten verwacht van achtereenvolgend 3,2% en 3,3%. De overheidsschuld neemt toe tot ruim 76% in 214. Regionaal beeld Uit de Economische Verkenningen Metropoolregio Amsterdam 212 (Economische Zaken Amsterdam en Kamer van Koophandel Amsterdam) blijkt het volgende: In 211 was er een groei van het bruto regionaal product van 1,8% en voor 213 wordt 1,% groei verwacht. Naar verwachting neemt de werkeloosheid in de regio toe van 5,8% in 212 naar 6,5% in 213. In Amsterdam is de werkeloosheid naar verwachting 8,4% in 213. Vergeleken met andere Europese stedelijke regio s is de groei van de regio Amsterdam matig, hoewel ten opzichte van Nederland gunstig. De schulden- en eurocrisis trekt diepe sporen in Europa maar met name binnenlandse factoren, zoals dalende huizenprijzen en consumentenbestedingen, zijn verantwoordelijk voor relatief zwakke groei in de regio. Het luchthavencomplex zal in de toekomst leidend zijn voor het realiseren van groei. De groothandel pikt het herstel van de wereldhandel makkelijk op, de industrie in mindere mate. Groothandel is namelijk niet gebonden aan een categorie producten of een specifieke afzetmarkt zoals de industrie. De financiële sector staat onder druk en zal minder bijdragen aan economische ontwikkeling. Lokaal beeld Uit diverse registraties van de gemeente Amstelveen blijkt het volgende: Het aantal bedrijfsvestigingen in Amstelveen neemt nog steeds toe (met name door ZZPers) en ook het aantal werkzame personen nam, na een lichte daling in 211, in 212 weer toe. Het aantal betrokken arbeidsplaatsen bij bedrijfsopheffingen was in 212 met ruim 2. lager dan in 21 en 211 maar nog wel hoger dan de jaren daarvoor. Het aantal faillissementen is met 16 bedrijven in 212 een verdubbeling ten opzichte van de voorgaande twee jaren. De leegstand van kantoorruimte is de afgelopen jaren toegenomen tot momenteel 24%. Met name het aantal inwoners uit India, China en Taiwan en Oost Europa is de afgelopen jaren toegenomen. Inwoners uit India vormen sinds 212 de grootste buitenlandse bevolkingsgroep in Amstelveen. Jarenlang waren Japanners dat. Het aantal niet-werkende werkzoekenden is eind 212 toegenomen richting de 2. en lijkt in de eerste helft van 213 redelijk stabiel rond dat aantal. Het aantal vacatures bij het UWV is het afgelopen jaar afgenomen. Het aantal WWB uitkeringen is in 212 iets toegenomen. Met name het aantal WWuitkeringen nam verder toe. 3

4 2. Bedrijfsvestigingen en werkzame personen Per 1 januari 213 zijn er in Amstelveen 8.39 bedrijfsvestigingen, een jaar eerder waren dat er (zie figuur 2.1). Het aantal arbeidsplaatsen nam gedurende 212 toe met 811. In figuur 2.2 is te zien dat de toename van het aantal vestigingen voornamelijk eenmanszaken betreft. De totale toename in 212 betrof 173 vestigingen, het aantal eenmanszaken nam in 212 toe met 18. Sinds 28 vertoont het aantal eenmanszaken een grote stijging. In 212 is het aantal bedrijven met 2 tot en met 49 werknemers met 7 afgenomen en het aantal bedrijven met 1 of meer werknemers is met 2 toegenomen van 62 per 1 januari 212 naar 64 in per 1 januari 213. Toename van het aantal vestigingen in 212 is vooral te zien in de sectoren Overheid, onderwijs en gezondheidszorg (+79), Overige dienstverlening (+38) en Overige zakelijke dienstverlening (+37), zie tabel 2.1. De afname van het aantal vestigingen zat met name in de sector Financiële instellingen. Toename van het aantal werkzame personen in 212 was er vooral in de sectoren Overheid, onderwijs, gezondheidszorg (+893), Transport (+165) en Handel (+19), zie tabel 2.2. De afname van het aantal werkzame personen zit met name in de sectoren Overige zakelijke dienstverlening (- 153), Industrie en nutsbedrijven (-92) en Overige dienstverlening (-85). Toename van het aantal vestigingen en tegelijkertijd afname van het aantal personen in de sectoren Overige dienstverlening en Overige zakelijke dienstverlening kan bijvoorbeeld plaatsvinden doordat voormalige werknemers in deze sectoren vergelijkbare werkzaamheden als zelfstandige zijn gaan verrichten. Figuur 2.1 Aantal bedrijven en werkzame personen in Amstelveen per 1 januari, Bedrijven Werkzame personen Bron: Activiteitenregister Regio Amsterdam 4

5 Figuur 2.2 Vestigingen naar aantal werkzame personen, per 1 januari tot 4 5 tot 19 2 tot 49 5 tot 99 1 of meer Bron: Activiteitenregister Regio Amsterdam Tabel 2.1 Aantal vestigingen naar sector, per 1 januari Landbouw Industrie en nutsbedrijven Bouwnijverheid Handel Transport Horeca Informatie, communicatie Financiële instellingen Overige zakelijke dienstverlening Overheid, onderwijs, gezondheidszorg Overige dienstverlening Totaal Bron: Activiteitenregister Regio Amsterdam 5

6 Tabel 2.2 Aantal werkzame personen naar sector, per 1 januari Landbouw Industrie en nutsbedrijven Bouwnijverheid Handel Transport Horeca Informatie, communicatie Financiële instellingen Overige zakelijke dienstverlening Overheid, onderwijs, gezondheidszorg Overige dienstverlening Totaal Bron: Activiteitenregister Regio Amsterdam 3. Starters, faillissementen en opheffingen Het aantal startende bedrijven (nul tot drie jaar actief) en arbeidsplaatsen bij starters in Amstelveen was in 212 met 534 ongeveer gelijk aan 21 en 211 en hoger dan voorgaande jaren, zie tabel 3.1. Het aantal faillissementen in 212 (16) is hoger dan voorgaande jaren en ook het aantal betrokken arbeidsplaatsen bij faillissementen was in 212 (127) hoger dan voorgaande jaren. Het aantal opgeheven vestigingen (inclusief faillissementen, exclusief verhuizingen en overnames) ligt in 212 iets hoger dan in 211 en een stuk hoger in dan de jaren voor 211. Het aantal hiermee gemoeide arbeidsplaatsen is met 2.26 lager dan de voorgaande twee jaren. Tabel 3.1 Starters, faillissementen en opheffingen, gedurende het jaar starters: aantal vestigingen starters: aantal werknemers faillissementen: aantal vestigingen faillissementen: aantal werknemers opheffingen: aantal vestigingen opheffingen: aantal werknemers Bron: Kamer van Koophandel Amsterdam/O+S Amsterdam 6

7 4. Leegstand bedrijfs- en kantoorruimte Het aantal vierkante meter en het aandeel kantoorruimte dat leeg staat is over het afgelopen jaar toegenomen, zie figuur % van de beschikbare kantoorruimte in Amstelveen staat in 213 leeg. Leegstand is overigens iets anders dan het aanbod van kantoorruimte. Kantoorruimte die in gebruik is kan ook aangeboden worden op de markt. Ook het aantal vierkante meters en het aandeel bedrijfsruimte (productie, showroom of opslag) dat leeg staat is toegenomen ten opzichte van voorgaande jaren, zie figuur 4.2. In 213 staat 12% van de beschikbare bedrijfsruimte in Amstelveen leeg, een verdubbeling ten opzichte van het vorige jaar. Figuur 4.1 Leegstand kantoorruimte in m2, per juni van het genoemde jaar % 82% 8% 76% % 18% 2% 24% Leegstaand Gebruikt Bron: Gemeente Amstelveen/Financiën Figuur 4.2 Leegstand bedrijfsruimte in m2, per juni van het genoemde jaar % 95% 94% 88% % 5% 6% 12% Leegstaand Gebruikt Bron: Gemeente Amstelveen/Financiën 7

8 5. Bevolking naar land van nationaliteit Op 1 januari 213 had Amstelveen inwoners. In figuur 5.1 is te zien dat het aandeel buitenlandse inwoners in Amstelveen de afgelopen jaren is toegenomen. Buitenlandse inwoners zijn inwoners met een andere dan de Nederlandse nationaliteit (paspoort). Nationaliteit is iets anders dan allochtone herkomst, waar het gaat om het geboorteland van de persoon zelf en van zijn of haar ouders. Per 1 januari 213 is het aandeel buitenlandse inwoners 13,7% van de totale bevolking. Met name het aantal inwoners uit India, China en Taiwan maar ook bijvoorbeeld uit Oost Europa is de afgelopen jaren toegenomen (zie figuur 5.2). Naast uit Europa komen buitenlandse inwoners in Amstelveen met name uit Azië. De grootste buitenlandse bevolkingsgroep in Amstelveen bestond jarenlang uit Japanners. Het aantal Japanners neemt sinds 29 af. Het aantal inwoners uit India is de laatste jaren fors toegenomen en zij vormen per 212 de grootste buitenlandse bevolkingsgroep. De veronderstelling is dat Aziaten voornamelijk naar de regio Amsterdam komen vanwege de zakelijke kansen die er liggen (bijvoorbeeld bij een bedrijf als Tata Consultancy Services) en vervolgens voor Amstelveen kiezen vanwege het aantrekkelijke woonmilieu. Figuur 5.1 Aantal inwoners naar nationaliteit en werelddeel, per 1 januari Afrika en Oceanië Azië Amerika Europa Nederland Bron: Gemeente Amstelveen GBA Figuur 5.2 Aantal inwoners naar nationaliteit van de grootste buitenlandse groepen, per 1 januari India Japan Groot Brittannië China en Taiwan Duitsland Zuid-Korea Polen Italië en Malta Verenigde Staten Bron: Gemeente Amstelveen GBA 8

9 6. Hotelovernachtingen In Amstelveen bevinden zich vijf hotels met in totaal ruim 3 bedden. Het aantal hotelovernachtingen in Amstelveen liet na een daling in 29 weer een toename zien maar is het afgelopen jaar weer afgenomen (zie figuur 6.1). Aangezien het aantal hotels en hotelkamers in Amstelveen beperkt is, kunnen kleine dingen zoals een verbouwing overigens snel leiden tot een schommeling in de cijfers. Figuur 6.1 Indexcijfers aantal hotelovernachtingen in Amstelveen (26 = 1) Bron: Gemeente Amstelveen Financiën 7. Arbeidsmarkt Niet-werkende werkzoekenden (NWW) zijn mensen die bij een vestiging van het UWV werkbedrijf staan ingeschreven als werkzoekende zonder werk of werkzoekende die minder dan 12 uur per week werkt met een inschrijfdatum en geen uitschrijfdatum. Werkzoekenden dienen ingeschreven te staan in de regio waar zij woonachtig zijn. Het aantal NWW-ers in Amstelveen is vooral toegenomen in de periode eind 28 tot medio 21. Vanaf eind 212 is het aantal NWW-ers weer toegenomen (zie figuur 7.1). Het aandeel NWW-ers ten opzichte van de potentiële beroepsbevolking (alle inwoners van 15 tot en met 64 jaar) is in 212 toegenomen van 3,% naar 3,5% (zie tabel 7.1). NB! De verhouding NWW/potentiële beroepsbevolking is iets anders dan het werkeloosheidspercentage. Het werkeloosheidspercentage is het aandeel van de beroepsbevolking dat minder dan 12 uur per week werkt en dat (ook zonder te zijn geregistreerd bij het UWV) op zoek is naar een baan van meer dan 12 uur per week. Figuur 7.1 Aantal Niet-werkende werkzoekenden januari 27 juli

10 Tabel 7.1 Potentiële beroepsbevolking* en Niet-werkende werkzoekenden, per 1 januari Potentiële beroepsbevolking (15 t/m 64 jaar) NWW Aandeel NWW/Pot. b.b. 3,3% 2,8% 2,5% 3,4% 3,4% 3,% 3,5% / O&I Amstelveen NWW-ers zitten met name in de leeftijdsgroep 4+, tot 23 jaar is het aandeel klein (zie tabel 7.2). Naar opleidingsniveau is de samenstelling van de NWW-ers redelijk constant. De laatste jaren is het aandeel tot VBO iets toegenomen en het aandeel VBO, MAVO iets afgenomen, zie figuur 7.2. Tabel 7.2 Niet-werkende werkzoekenden naar leeftijdsklasse, per 1 januari Leeftijd < 23 jaar t/m 4 jaar > 4 jaar Totaal Figuur 7.2 Niet-werkende werkzoekenden naar opleidingsniveau, per 1 januari Tot VBO VBO, MAVO MBO, HAVO, VWO HBO WO Niet bekend Als de relatieve ontwikkeling van NWW-ers voor een aantal gemeenten uit de regio wordt vergeleken (aan de hand van indexcijfers) dan valt op dat met name Amsterdam een andere ontwikkeling laat zien dan de andere gemeenten, zie tabel 7.3 en figuur 7.3. Omdat Amsterdam een zeer groot aandeel heeft van het totale aantal NWW-ers in tabel en figuur 7.3, heeft Amsterdam een grote invloed op het totaal. Amsterdam laat in de periode een afname zien van het aantal NWW-ers ten opzichte van 28 die vanaf 212 overigens wel weer wat toeneemt. De regio-gemeenten laten over het algemeen een toename zien ten opzichte van 28. De toename van het aandeel NWW-ers in de periode is in Amstelveen groter dan in Amsterdam maar kleiner dan in gemeenten als Haarlemmermeer, Aalsmeer en Uithoorn. 1

11 Tabel 7.3 Aantal NWW-ers regiogemeenten, per 1 juli Amstelveen Aalsmeer Amsterdam Haarlemmermeer Ouder-Amstel Uithoorn Totaal Figuur 7.3 Indexcijfers NWW-ers regiogemeenten (28 = 1), per 1 juli Amstelveen Aalsmeer Amsterdam Haarlemmermeer Ouder-Amstel Uithoorn Totaal Het aantal vacatures dat in juli 213 open stond bij het UWV was in Amstelveen, Amsterdam en Uithoorn lager dan in 29, zie tabel 7.4. Aalsmeer, Haarlemmermeer en Ouder-Amstel laten een toename zien waardoor het totaal voor de genoemde gemeenten op een vergelijkbaar niveau komt als in 29. Ten opzichte van 212 zijn er in 213 veel minder vacatures, met name door veel minder vacatures in Amsterdam (ruim 1.). Tabel 7.4 Aantal openstaande vacatures bij het UWV bij regiogemeenten met indexcijfers (29 = 1), per 1 juli Absoluut Index Absoluut Index Absoluut Index Amstelveen Aalsmeer Amsterdam Haarlemmermeer Ouder-Amstel Uithoorn Totaal

12 8. Uitkeringen Het totaal aantal uitkeringen in Amstelveen nam tussen 1 januari 212 en 1 januari 213 licht toe van naar 2.235, zie figuur 8.1. De toename van het aantal uitkeringen in 212 is met name het gevolg van de toename van het aantal inwoners dat een uitkering heeft in het kader van de Werkeloosheidswet (WW). Het aantal inwoners met een uitkering in het kader van de Wet Werk en Bijstand (WWB) fluctueerde in de afgelopen jaren maar kent geen grote toename zoals gezien bij de WW in 29 en 212. In het kader van de Wet Werk en Bijstand (WWB) zijn vanaf 29 vaker uitkeringen aangevraagd dan in voorgaande jaren. In vergelijking met de regio scoort Amstelveen redelijk gemiddeld als wordt gekeken naar de ontwikkeling van het aantal WW-ers, zie figuur 8.2. Alle opgenomen gemeenten laten een toename zien, die relatief sterker is in Uithoorn en minder sterk in Ouder-Amstel. Figuur 8.1 Aantal uitkeringen naar soort, per 1 januari WW WWB WIJ* Overig (IOAW, BBZ, Krediethypotheek) *De Wet Investeren in Jongeren (WIJ) is ingevoerd per oktober 21 en per januari 212 afgeschaft waardoor deze klanten weer behoren tot de WWB Figuur 8.2 Aantal WW-uitkeringen regiogemeenten met indexcijfers (29 = 1), per 1 januari Amstelveen Haarlemmermeer Aalsmeer Amsterdam Ouder-Amstel Uithoorn Totaal 12

13 Het aandeel WWB-ers dat uitstroomt naar betaalde arbeid was vooral in 29 laag, wat betekent dat men moeilijk aan een baan kan komen en men langer van de WWB gebruik zal moeten maken. Het aandeel WWB-ers dat uitstroomt naar betaalde arbeid is de afgelopen jaren toegenomen, zie tabel 8.2. Tabel 8.2 Jaarlijkse uitstroom WWB, 29 tot en met juni * Uitstroom totaal Aandeel uitstroom naar betaalde arbeid 33% 32% 37% 44% 41% *Tot en met juni Bron: Gemeente Amstelveen/Werk en Inkomen Het aantal zelfstandigen dat via de BBZ-regeling (Besluit Bijstand Zelfstandigen) ondersteuning aanvraagt neemt sinds 28 toe. Omdat aanvragers toch vaak nog andere oplossingen vinden of contra-indicaties gelden als een partner met voldoende inkomen komt het nog niet vaak tot een toekenning maar het aantal toekenningen stijgt sinds 29 behoorlijk. In 29 is het aantal toekenningen verdubbeld ten opzichte van voorgaande jaren en ook in de jaren daarna verder toegenomen (zie figuur 8.3). Het absolute aantal BBZ-toekenningen is overigens nog wel laag (22 in 212). Figuur 8.3 Aantal toekenningen BBZ (Besluit Bijstand Zelfstandigen) per jaar, Bron: Gemeente Amstelveen/Werk en Inkomen 13