Twentse Arbeidsmarktmonitor

Transcriptie

1 Twentse Arbeidsmarktmonitor

2 Colofon: Samenstelling en coördinatie: P. Mollink en H. Seker (Kennispunt Twente) Meegewerkt hebben: P. Kuiper (gemeente Almelo), M. Locht (UWV WERKbedrijf), B. Bakker-Mulder (gemeente Hengelo en ROZ), H. te Walvaart (Regio Twente) Ambtelijk opdrachtgever: S. v.d. Steen (Regio Twente, programmamanager Economie) Bestuurlijk opdrachtgever: P. Welman (voorzitter Portefeuillehouders overleg Arbeidsmarkt, lid Platform Onderwijs, Werk en Inkomen (POWI) en wethouder Economie en Werk van de gemeente Enschede) Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 2

3 ARBEIDSMARKTMONITOR Uitgave 02 van 2015, juni 2015 Arbeidsmarkt positief voor Twente: meer vacatures, minder werkloosheid Het landelijk werkloosheidspercentage daalde en kwam uit op 7,0 procent, tegen 7,2 procent drie maanden eerder. Voor Twente is het jaargemiddelde van 2014 het meest actuele werkloosheidspercentage: 7,6 procent, waarbij Nederland een jaargemiddelde in 2014 had van 7,4 procent. Het aantal vacatures groeit landelijk en regionaal vanaf het vierde kwartaal Vooral het aantal banen voor uitzendkrachten en zelfstandigen neemt toe. Daarentegen daalt het aantal banen in de sector zorg landelijk nog steeds aanzienlijk. De toename in uitzenduren zet in 2015 naar verwachting door. Een andere graadmeter dan werkloosheid voor de ontwikkeling van de arbeidsmarkt is het aantal geregistreerde werkzoekenden bij UWV. Dit aantal daalde in Twente gedurende de maand april van naar Het bleek vooral een daling in de landbouw- en bouwberoepen. Een aantrekkende arbeidsmarkt levert altijd meer kansen op voor jongeren dan voor ouderen. Het aantal geregistreerde werkzoekende jongeren daalde in april met 3,8 procent; de leeftijdsgroep 50- plus ouderen onder werkzoekenden daalde met 0,6 procent. Uit zowel werkzoekendencijfers als ook WW uitkeringscijfers blijkt dat het aantal jongeren in Twente op zoek naar werk (-3,8 procent) resp. met een WW uitkering (-15,5 procent) sterk afneemt. Het aantal oudere werkzoekenden (-0,6 procent) resp. het aantal ouderen met een WW uitkering (-2,4 procent) neemt veel minder snel af. Het sterkst zijn deze ontwikkelingsverschillen zichtbaar in de sectoren financiële dienstverlening, telecom en industrie en in de technische en transportberoepen. In lijn met vraag en aanbod ontwikkelingen op de arbeidsmarkt is het aantal mensen met WWuitkeringen gedaald, regionaal van eind maart naar eind april. De daling zit vooral in jongeren, van naar In de groep 50-plus is het aantal WW uitkeringen regionaal veel groter, maar ook hier is een daling zichtbaar van naar In de sectoren landbouw en bouwnijverheid was de afname van WW uitkeringen relatief het grootst. Het aantal WWB uitkeringen is in Twente in april met 0,2 procent redelijk stabiel bij een lichte jaarstijging van 1.6 procent. Verdere ontwikkelingen op de regionale arbeidsmarkt: - Toename banen in beroepsgroepen techniek, handel en logistiek - Afname ontslagwerkloosheid en WW uitkeringen - Oplopend aantal vacatures in vooral tijdelijk werk en vooral bij kleinere organisaties - Verbetering aansluiting onderwijs op arbeidsmarkt - Werkgevers zoeken voor nieuwe werknemers steeds meer eigenschappen als ondernemendheid, zelfstandigheid en andere positieve houdingsaspecten Meest positieve trend is de toename van het aantal vacatures in mei en juni. Er is een reële verwachting dat ook na de zomervakantie het aantal vacatures blijft toenemen, niet alleen vooral in bouw-, technische en industrieberoepen, maar ook in economisch-administratieve beroepen. Toelichting: De Arbeidsmonitor van Regio Twente wordt gemaakt in opdracht van het Twentse Portefeuillehoudersoverleg Arbeidsmarkt. Reacties op deze editie kunt u mailen naar: h.seker@regiotwente.nl of p.mollink@regiotwente.nl Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 3

4 Werklozen (Werkloze beroepsbevolking) Jaargemiddelden 2014 Werkloosheidspercentages Werkloze beroepsbevolking (afgerond op 1.000) Nederland 7, Twente 7, Almelo 9, Borne 6, Dinkelland 5, Enschede 9, Haaksbergen 6, Hellendoorn 6, Hengelo (O.) 7, Hof van Twente 6, Losser 7, Oldenzaal 6, Rijssen-Holten 6, Tubbergen 6, Twenterand 6, Wierden 5, Werkloosheidscijfers van CBS Het CBS geeft met ingang van dit jaar werkloosheidscijfers weer voor alle Nederlandse gemeenten. Hierdoor is het mogelijk de werkloosheid van gemeenten in officiële percentages in een zelfde perspectief te plaatsen als de landelijke werkloosheidcijfers. Door het opnemen van CBS werkloosheidcijfers in de arbeidsmarktmonitor wordt bovendien verwarring voorkomen met aantallen werkloosheid en percentages die op andere metingen berusten. Om detaillering van de arbeidsmarkt knelpunten zichtbaar te maken, blijven naast de officiële werkloosheidscijfers van CBS, ook aantallen bij UWV geregistreerde werkzoekenden (NWW) in de monitor zichtbaar. Daarnaast blijven gegevens over uitkeringen, geregistreerde vacatures etc. in de arbeidsmarktmonitor zichtbaar. Veranderde definitie van werkloosheid Het CBS heeft ook de definitie van (werkloze) beroepsbevolking aangepast aan de internationaal afgesproken definitie. Met terugwerkende kracht worden personen die 1 uur of meer werken per week tot de werkende beroepsbevolking gerekend. Dit was voorheen 12 uur per week. Het aantal werkenden in de beroepsbevolking stijgt hierdoor. Personen die tot 12 uur per week werken en die daarnaast werk zoeken, worden nu niet meer tot werklozen gerekend. De werkloosheid neemt toe, doordat personen die een klein baantje (tot 12 uur per week) hebben, nu wel tot werklozen worden gerekend. Personen tussen 65 en 74 jaar die actief werk zoeken, worden ook tot de werkloze beroepsbevolking gerekend. (Dit was voorheen tot 65 jaar.) Per saldo neemt de werkende beroepsbevolking meer toe dan de werkloze beroepsbevolking; het werkloosheidspercentage is daardoor in vergelijking met de oude telwijze gedaald. Uit de bijlage, de special, blijkt dat de officiële werkloosheidspercentages van CBS fors lager zijn dan de in de arbeidsmarktmonitor tot nu toe berekende NWW-percentages. Ook zijn de NWW aantallen hoger dan de aantallen werklozen. Duidelijk is dat geregistreerde NWW-ers niet allemaal werkloos zijn en omgekeerd dat veel werklozen niet geregistreerd zijn bij UWV als werkzoekend. Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 4

5 Werkzoekenden (UWV registratie NWW) Economie beïnvloedt de arbeidsmarkt in positieve zin De ontwikkeling van vraag en aanbod op de regionale markt wordt sterk bepaald door de landelijk economie. Economisch gezien zijn de factoren landelijk gunstiger geworden ten opzichte van vorig jaar februari: ondernemersvertrouwen is sterk gestegen (beste sinds vier jaar): export +7 procent, investeringen +2 procent, consumenten bestedingen +2 procent, en de gemiddelde dagproductie licht hoger. Landelijk een lichte toename werkenden en minder werklozen Het aantal mensen met werk is in de periode februari tot eind april landelijk met gemiddeld 2000 per maand toegenomen. Globaal twee derde van de bevolking tussen de 15 en 75 jaar heeft werk. Vooral jongeren tot 27 jaar en 45-plussers gingen aan de slag. Het aantal werkzoekenden daalde daarmee met gemiddeld 7000 per maand. Werkloosheidspercentage in Twente daalt Het landelijk werkloosheidspercentage daalde en kwam uit op 7,0 procent, tegen 7,2 procent drie maanden eerder. Voor Twente is het jaargemiddelde van 2014 het meest actuele werkloosheidspercentage: 7,6 procent, waarbij Nederland een jaargemiddelde van 7,4 procent kende. Daling door werkvinders groter dan toestroom aantal werkzoekenden Sinds de tweede helft van 2014 nam het aantal werkzoekenden vrijwel voortdurend in omvang toe, doordat steeds meer mensen op zoek gingen naar werk en doordat steeds meer mensen werkloos werden. Het aantal werkvinders neemt nu toe, minder mensen worden werkloos. De toestroom van mensen die opnieuw- actief worden in zoeken van werk remt een snelle daling van werkzoekenden af. In de bovenstaande index is te zien dat het aantal werkzoekenden 62 punten hoger ligt dan eind januari 2011, maar dat de stijging van werkzoekenden in Twente het laatste jaar gemiddeld lager is dan de landelijke stijging. Klik hier voor een link naar meer NWW cijfers op gemeentelijk niveau in de interactieve database van Kennispunt van Regio Twente. Kies aldaar voor het overzicht Arbeidsmarktmonitor Twente, NWW - uitkeringen. Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 5

6 Daling van geregistreerde werkzoekenden Een graadmeter voor de ontwikkeling van de arbeidsmarkt is het aantal geregistreerde werkzoekenden bij UWV. Dit aantal daalde in Twente gedurende de maand april van naar Uit detailcijfers cijfers van UWV bleek vooral een daling in de landbouw- en bouwberoepen. Er zijn verschillen te zien in de leeftijdsniveaus: het aantal geregistreerde werkzoekende jongeren daalde in april met 3,8 procent; de leeftijdsgroep ouderen 50-plus onder werkzoekenden daalde slechts 0,6 procent in april. Veranderde officiële werkloosheid telwijzen zijn ook doorgevoerd in de NWW cijfers In lijn met veranderde CBS criteria, wordt voor NWW de eis van een minimum aantal voor werk beschikbare uren op 1 uur per week gesteld (was 12 uur per week) en wordt de leeftijdsgrens voor NWW opgerekt van 65 tot 74 jaar. Door het nu meetellen van kleine parttime werkzoekenden ligt het aantal NWW-ers 6 procent hoger dan in de oude telling. Het UWV heeft voor jaar-op-jaar vergelijkingen de maandelijkse NWW cijfers over geheel 2014 herzien naar de nieuwe telling. Hierdoor is de trendbreuk (stijging) in cijfers zichtbaar in de overgang van dec 2013 naar jan Klik hier voor een link naar meer NWW cijfers op gemeentelijk niveau in de interactieve database van Kennispunt van Regio Twente. Kies aldaar voor het overzicht Arbeidsmarktmonitor Twente, NWW - uitkeringen Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 6

7 Daling van aantal werkzoekende jongeren Over de maand april is het aantal geregistreerde werkzoekende jongeren in Twente gedaald, van naar (In Nederland is ook een daling zichtbaar, van naar ). In vergelijking met april 2014 is het aantallen geregistreerde werkzoekende jongeren afgenomen met 8,9 procent. Het aantal werkzoekende jongeren is in 2015 afgenomen met 6,7 procent. Landelijk is dit percentage 1,7 procent. Verschil tussen werkloosheid en NWW registraties is groot Veel jonge werklozen staan niet bij UWV ingeschreven als werkzoekend. Ze krijgen immer toch geen uitkering. Andersom zijn er ook veel jongeren die op grond van een tijdelijke WW uitkering ingeschreven staan bij UWV, maar die even niet actief zoeken naar werk. Deze zijn voor CBS dus niet officieel werkloos. Zie schema hieronder. Werkloosheid en NWW registratie onder jarigen Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 7

8 Geregistreerde vacatures bij UWV Groei van banen en vacatures zet in 2015 door Het aantal vacatures groeide landelijk vanaf het vierde kwartaal van Ook de toename van het aantal banen zette door. Vooral het aantal banen voor uitzendkrachten en zelfstandigen nam toe. Daarentegen daalt het aantal banen in de sector zorg landelijk nog steeds aanzienlijk. Het totale aantal uitzenduren neemt al sinds begin 2013 toe zowel in langlopende als in kortdurende uitzendcontracten. De toename zet in 2015 naar verwachting door. Minder openstaande vacatures in april dan in maart, maar snelle stijging verwacht. Het aantal bij UWV geregistreerde openstaande vacatures vertoont in april een daling. Dit moet gezien worden als tijdelijk administratief gegeven: door het beperkte aantal werkdagen in april zijn weinig van de nieuwe vacatures geregistreerd. De verwachting is dat het aantal vacatures ook in mei en na de vakantie snel toeneemt, vooral in bouw, technische en industrieberoepen en ook in economisch-administratieve beroepen. Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 8

9 Vacatures versus werkzoekenden: de spanning op de arbeidsmarkt Spanningsindicator 2e kwartaal e kwartaal e kwartaal e kwartaal 2015 Typering Arbeidsmarkt Typering Arbeidsmarkt Typering Arbeidsmarkt Typering Arbeidsmarkt Totaal zeer ruim zeer ruim zeer ruim zeer ruim Agrarische beroepen zeer ruim zeer ruim zeer ruim zeer ruim Economisch-administratieve beroepen zeer ruim zeer ruim zeer ruim zeer ruim Informatica beroepen gemiddeld ruim krap krap Medische en paramedische beroepen ruim ruim ruim ruim Openbare orde- en veiligheidsberoepen zeer ruim zeer ruim zeer ruim zeer ruim Pedagogische beroepen zeer ruim zeer ruim zeer ruim zeer ruim Sociaal-culturele beroepen zeer ruim zeer ruim zeer ruim zeer ruim Technische en industrieberoepen zeer ruim zeer ruim zeer ruim zeer ruim Transportberoepen zeer ruim zeer ruim zeer ruim zeer ruim Verzorgende en dienstverlenende beroepen zeer ruim zeer ruim zeer ruim zeer ruim De ruime arbeidsmarkt wordt langzaam krapper Door de stijging van het aantal vacatures en de daling van het aantal werkzoekenden neemt de spanning op de arbeidsmarkt toe. Hoewel de arbeidsmarkt als geheel nog erg ruim is, zijn er nu al functies waar de verhouding van vacatures en werkzoekenden als krap wordt aangemerkt. Vooral de stijging van vacatures in de bouw gepaard met een afname van werkzoekende bouwvakkers en HBO opgeleiden in de bouw is een bemoedigend arbeidsmarktbeeld. Ook personen met ICT beroepen, medisch opgeleiden, elektromonteurs en werktuigbouwkundigen kunnen makkelijker in Twente vacatures vinden. In de technische specialistenhoek zijn in Twente meer vacatures dan geregistreerde werkzoekenden. Voor deze functies zal ook het werkloos niet-geregistreerde arbeidsaanbod en de groep werkende positieverbeteraars aangesproken kunnen worden. Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 9

10 Special: Arbeidsaanbod in Twente Arbeidsaanbod Twente 2014 in schema (cijfers op basis van nieuwe internationale definities CBS beroepsbevolking) Bron: CBS cijfers, arbeidsaanbod in de nieuwe internationale definitie, bewerking P. Mollink, Regio Twente Nieuwe telwijze beroepsbevolking door CBS levert een hoger aantal werklozen op, maar ook een lager werkloosheidspercentage Met ingang van 2015 baseert het CBS cijfers beroepsbevolking en werkloze beroepsbevolking op de internationale definitie. Hiermee vervalt het urencriterium van minimaal 12 uur werk en de leeftijdsgrens van 65 jaar. De beroepsbevolking omvat nu, conform de internationale definitie, iedereen van 15 tot 75 jaar die werkt (werkzame beroepsbevolking) en iedereen die zonder werk is en beschikbaar en actief op zoek is naar werk (werkloze beroepsbevolking). Cijfers en percentages zijn vanaf februari 2015 in herberekende aantallen gepubliceerd. Het aantal personen dat tot beroepsbevolking wordt gerekend, is door de andere definitie sterk gestegen (in Twente in 2014 van naar ). Het aantal werkloze beroepsbevolking steeg door de andere telwijze nauwelijks (bleef in Twente afgerond ). Werkloosheidspercentage in de arbeidsmarktmonitor wordt vanaf nu naar CBS definitie vermeld Omdat op integraal gemeentelijk niveau geen percentages van de werkloze beroepsbevolking bekend waren, is tot begin 2015 het aantal bij UWV geregistreerde Niet-werkenden gedeeld op beroepsbevolkingscijfer als NWW-percentage als alternatief voor werkloosheid gepresenteerd. Het NWW percentage fungeerde daarmee als alternatief werkloosheidspercentage in de regionale rapportage. Hoewel het de trend van de landelijke CCBS werkloosheidscijfers volgde, lagen de NWW percentages ruim boven de CBS percentages. Om reden van landelijke en internationale vergelijking geeft CBS vanaf februari 2015 het aantal werklozen (werkloze beroepsbevolking) ook jaarlijks per gemeente aan; dit levert tevens gemeentelijke werkloosheidspercentages op. De nieuwe cijfers zijn met terugwerkende kracht tot 2009 zichtbaar. In Twente is in 2014 een gemiddeld werkloosheidspercentage van 7,4 procent te zien. Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 10

11 In de Twentse arbeidsmarktmonitor kunnen nu officiële CBS werkloosheidscijfers gepresenteerd worden op regionaal en gemeentelijk niveau. Hierdoor is een betere vergelijking met landelijke werkloosheid mogelijk.. De werkloosheidsgegevens van gemeenten bevatten echter geen maandgegevens (alleen jaargemiddelden). Ze zijn bovendien afgerond op duizendtallen. Hierdoor kan met deze cijfers geen actuele inzage gegeven worden naar leeftijdsgroepen, opleidingsniveaus, beroepsgroepen en duur van het zoeken naar werk. Hiervoor blijven wen in de Twentse arbeidsmarktmonitor NWW registraties van bij UWV ingeschreven werkzoekenden gebruiken. De aanbodontwikkeling van werkzoekenden op de markt kan hiermee geduid worden. Verschillen werkloosheidspercentage en NWW percentage De verschillen in werkloosheidspercentage CBS en NWW percentage worden enerzijds veroorzaakt door geregistreerde werkzoekenden die bij CBS-enquêtes aangeven niet actief werk te zoeken en anderzijds doordat actief werkzoekende personen zonder werk in de beroepsbevolking, zich niet (hoeven te) registreren als werkzoekend bij UWV. Er komen steeds meer werklozen die geen uitkering hebben en zich daarom niet registreren als werkzoekend. Relatie arbeidsaanbod met NWW registratie als werkzoekend: Twente kende in 2014 gemiddeld personen met een NWW registratie bij UWV (Niet- Werkende Werkzoekenden). Grootste deel van personen met een NWW registratie bevond zich in de groep werkloze beroepsbevolking. Een deel van de NWW geregistreerden bevond zich echter in de groep werkzame beroepsbevolking (sollicitatieverplichting vanuit een aanvullende WW of WWB uitkering), een ander deel zocht niet actief naar werk of wilde / kon niet werken (bv door ziekte), en bevond zich daarmee in de groep niet-beroepsbevolking. In onderstaande grafiek is zichtbaar dat het verschil tussen aantallen personen met een WW uitkering en het aantal werklozen verandert naar mate de leeftijd hoger wordt. Vooral jongere werklozen hebben geen uitkering (en staan dus ook niet geregistreerd als werkzoekend!). Een deel van de oudere werkzoekenden met een WW uitkering tussen 50 en 65 jaar zijn niet werkloos, omdat ze niet meer actief zoeken naar werk. Vanaf 65 jaar is het aantal personen dat werkloos is maar geen uitkering heeft, weer groter. Bron: UWV, arbeidsmarktprognose Uit onderzoek is bekend dat de groep werkloze jongeren meer dan twee keer zo groot is als de groep geregistreerde werkzoekende jongeren. Nog geen 10 procent van de werklozen jongeren is ook als werkzoekend geregistreerd (zie afbeelding op pagina 7). Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 11

12 Relatie arbeidsaanbod met uitkeringen: Twente kende in 2014 gemiddeld personen met een WW (werkloosheids)uitkering. Grootste deel van personen met een WW uitkering bevond zich in de groep werkloze beroepsbevolking. Echter ook een deel van de werkzame beroepsbevolking had een aanvullende WW, een ander deel van de personen met een WW uitkering zocht niet actief naar werk of wilde / kon niet werken (bv door ziekte), en bevond zich daarmee in de groep niet-beroepsbevolking. Twente kende in 2014 gemiddeld verstrekkingen van WWB (bijstand) uitkeringen. Voor personen die hieronder vielen gold ook dat zij verspreid zaten over werkende en werkloze beroepsbevolking en niet-beroepsbevolking. De groep in niet- beroepsbevolking is hierbij echter relatief groter dan bij personen met een WW-uitkering. UWV heeft ook de definitie van geregistreerde werkzoekenden aangepast Idem baseert het UWV de cijfers van aantallen Niet-Werkende Werkzoekenden (NWW) ook op de nieuwe definitie, waarbij het urencriterium van minimaal 12 uur werk vervalt en de leeftijdsgrens van 65 jaar opgehoogd wordt tot 75 jaar. Door de definitiewijziging is het herberekend aantal NWW in Twente per eind oktober 2014 hoger dan in de oorspronkelijke telling (oud: en in de herziene telling: ) Doordat de beroepsbevolking meer steeg dan de werkloosheid, daalt het officiële jaargemiddelde werkloosheidspercentage over 2014 in Twente van 9,1 procent in de oude telling naar 7,4 procent in de nieuwe telling. Het berekende NWW percentage is per eind oktober 2014 voor Twente 12,1 procent in de oude telwijze en 11,2 procent in de nieuwe telwijze. Bronnen: CBS, CBS statline, UWV arbeidsmarktinformatie, arbeidsmarktmonitor Twente P. Mollink Regio Twente Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 12

13 Positieve ontwikkelingen: - Toename jongeren aan het werk (vooral zelfredzame jongeren en MBO-3 + opgeleiden) - Toename banen in beroepsgroepen techniek, handel en logistiek - Afname ontslagwerkloosheid - Afname WW uitkering ( wel bij een nog relatief hoog aantal lopende uitkeringen) - Langzaam oplopend aantal vacatures in vooral tijdelijk werk en vooral bij kleinere organisaties - Verbetering aansluiting onderwijs op arbeidsmarkt - Werk in Duitsland in toekomst beter bereikbaar - Werkgevers zoeken voor nieuwe werknemers steeds meer eigenschappen als ondernemendheid, zelfstandigheid en andere positieve houdingsaspecten Aandachtspunten: - Toename aantal werkloze ouderen met kans op langdurige werkloosheid en beroep op uitkeringen - In sector Zorg dreigt verdere afname banen in lagere beroepsniveaus, vooral bij grote organisaties - Door niet afgeronde overheidsbezuinigingen dreigen reorganisaties en baanverlies in overheidsorganisaties en in door overheid gesubsidieerde organisaties - Instabiele arbeidsmarkt bij verdere afname reguliere vaste dienstverbanden en toename gedwongen tijdelijke banen en flex-constructies - Toename tijdelijk beroep op uitkeringen bij niet aansluitend werk uit tijdelijke contracten - Hogere loonkosten voor werkgevers door afwenteling risicokosten van arbeid via scheiding functioneel en formeel werkgeverschap (inzet uitzendbureaus, payroll- en detacheringsbureaus) - Lichte toename WWB uitkeringen daar waar ouderen langdurig werkloos dreigen te worden Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 13

14 Uitkeringen Uitkeringen werkloosheid landelijk en regionaal gedaald In lijn met meer mensen die aan het werk gaan, is het aantal WW-uitkeringen gedaald: landelijk in een maand met 16 duizend naar 427 duizend per eind april en regionaal van eind maart naar eind april. De daling zit vooral in jongeren, van naar In de groep 50 + is het aantal WW uitkeringen regionaal veel groter, maar ook hier is een daling zichtbaar van naar Alle sectoren vertoonden een daling. In de sectoren landbouw en bouwnijverheid was de afname relatief het grootst. met een WW uitkering (-15,5 procent) sterk afneemt. Het aantal oudere werkzoekenden (- 0,6 procent) resp. het aantal ouderen met een WW uitkering (-2,4 procent) neemt veel minder snel af. Het sterkst zijn deze ontwikkelingsverschillen zichtbaar in de financiële dienstverlening, telecom en industrie en in de technische beroepen en transportberoepen. In genoemde sectoren en beroepsgroepen is de arbeidsmarktpositie van jongeren dus beter dan die van ouderen. Sectorale verschillen in de afnemende instroom in werkloosheidsuitkeringen Uit de maandontwikkeling van personen met een WW uitkering, blijkt dat in Twente in april vooral minder WW uitkeringen verstrekt worden aan personen afkomstig uit de sectoren landbouw en uitzendsector (zakelijke dienstverlening). Financiële instellingen en telecom zagen zelfs het aantal WW uitkeringen stijgen. De arbeidsmarktkansen van jongeren zijn beter dan van ouderen; verschillen per sector en beroepsgroep Uit zowel werkzoekenden cijfers als ook WW uitkeringscijfers blijkt dat het aantal jongeren in Twente op zoek naar werk (-3,8 procent) resp. Klik hier voor een link naar meer NWW cijfers op gemeentelijk niveau in de interactieve database van Kennispunt van Regio Twente. Kies aldaar voor Arbeidsmarktmonitor Twente, Overzicht uitkeringen Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 14

15 Daling werkloosheidsuitkering vooral bij jongeren De aantrekkende economie en het herstel van de arbeidsmarkt zijn vooral zichtbaar bij jongeren. In de afgelopen 12 maanden is voor jarigen het werkloosheidspercentage het sterkst gedaald, landelijk van 13,2 naar 10,9 procent. Onder jarigen daalde het percentage werklozen van de beroepsbevolking minder hard. Het werkloosheidspercentage onder 45- plussers is landelijk nauwelijks veranderd. Bovendien zijn relatief veel van de werkloze 45-plussers langdurig werkloos. Veel werkloze jongeren zijn niet zichtbaar als geregistreerd werkzoekend of als uitkeringsontvanger. Dit beïnvloedt arbeidsmarktbeleid voor jongeren. Klik hier voor een link naar meer NWW cijfers op gemeentelijk niveau in de interactieve database van Kennispunt van Regio Twente. Kies aldaar voor Arbeidsmarktmonitor Twente, Overzicht uitkeringen Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 15

16 Het aantal WWB uitkeringen blijft stabiel na een lichte jaarstijging De ingezette arbeidsmarktverbetering lijkt een gunstig effect te hebben op de ontwikkeling van WWB uitkeringen. En eerder voorspelde sterke stijging van WWB uitkeringen lijkt nu niet meer aan de orde. Steeds meer mensen hebben tijdelijke banen of parttime banen naast een WWB uitkering. Getracht wordt dat middels aanvullend onderzoek zichtbaar te maken. Het aantal mensen dat voor afloop van de WW uitkering weer opnieuw werk vindt, neemt toe. Gemeenten werken er hard aan om de groep mensen met een WWB uitkering die wel naar werk kunnen op allerlei wijzen naar werk te verwijzen. Het aantal WWB uitkeringen is in Twente in april met 0,2 procent redelijk stabiel bij een lichte jaarstijging van 1.6 procent. Vanuit grote gemeenten wordt aangegeven dat weliswaar het aantal uitkeringsverstrekkingen nog licht toeneemt, maar dat het uitkeringsvolume niet stijgt. Klik hier voor een link naar meer NWW cijfers op gemeentelijk niveau in de interactieve database van Kennispunt van Regio Twente. Kies aldaar voor Arbeidsmarktmonitor Twente, Overzicht uitkeringen Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 16

17 Het aantal WWB uitkering voor jongeren in 2015 afgenomen Er zijn eind april WWB-uitkeringen voor jongeren in Twente. Dat is 1,4 procent meer dan in eind maart 2015, maar in 2015 is het aantal uitkeringen met 2,6 procent gedaald. In vergelijking met april 2014 is het aantal WWB uitkeringen afgenomen met 9,5 procent. We kunnen spreken van een gunstige ontwikkeling. Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 17

18 Starters en faillissementen Toename ondernemerschap zichtbaar Ondanks de recente maanddaling van starters is de trend dat er meer personen zelfstandig werk starten. Gemiddeld komen er per maand 450 vestigingen van bedrijven bij in Twente.. en aantal faillissementen daalt Het aantal faillissementen is na een stijging en stabilisatie in de eerste helft van 2014 in Twente gedaald. Hiermee wordt aangesloten bij een landelijke trend. Informatie van het ROZ Twente Het ROZ Twente werkt voor Twentse gemeenten. Het ROZ is een uitvoeringsorganisatie voor publiek ondernemersadvies. ROZ richt zich hierbij op de ondersteuning van starters bij hun ondernemingen. Deze startersondersteuning wordt mede mogelijk gemaakt door een financiële bijdrage uit de Agenda van Twente. Het door het ROZ behandelde aantal nieuwe aanvragen van gevestigde ondernemers voor (financiële) ondersteuning bedroeg in april 2015 in totaal 29. In april 2015 zijn er daarnaast 4 coachingstrajecten bijgekomen. Het totaal aantal coachingstrajecten bedraagt daarmee per eind april 766. Het totaal van de intakes van starters in de maand april 2015 bedroeg 104 en er zijn 28 deelnemers in deze maand gestart met een eigen bedrijf. Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 18

19 ARBEIDSMARKTMONITOR Twente Bijlage cijfers op gemeentelijk niveau en definities Index bijlage: Informatieve Links Ontwikkeling geregistreerde Werkloosheid (NWW) per gemeente, gedifferentieerd naar jongeren en ouderen Ontwikkeling lopende uitkeringen WW, WWB per gemeente met een verbijzondering naar jongeren en ouderen Informatie over hulp aan startende ondernemingen Definities Informatieve links Sites met actuele regionale en landelijke arbeidsmarktontwikkelingen en arbeidsmarktinformatie: Twente Index zie: Kennispunt Twente zie: UWV (o.a. sectorpublicaties) zie: UWV Regio in beeld zie: Sectorbeschrijvingen zie: ING zie: Provincie Overijssel zie: (klik door op arbeidsmarkt -delen) SBB zie: Sites met Informatie over arbeidsmarktregelgeving: Stichting v.d. arbeid (o.a.sectorplannen) zie: Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 19

20 ARBEIDSMARKTMONITOR Twente Bijlage: cijfers op gemeentelijk niveau Beroepsbevolking en Werkloosheid in Nederland, Twente en Twentse gemeenten BEROEPSBEVOLKING (x 1.000) WERKLOOSHEIDSPERCENTAGES (in procenten) Nederland Nederland 4, ,8 7,3 7,4 Twente Twente 4,7 5,4 5,2 5,9 7,6 7,6 Almelo Almelo 5,4 6,3 6,1 7,1 9,1 9,9 Borne Borne 3,9 4,4 4,1 4,8 5,8 6,3 Dinkelland Dinkelland 3,4 3,8 3,7 4 5,2 5,3 Enschede Enschede 6,3 7,3 7,2 7,7 10 9,4 Haaksbergen Haaksbergen 4 4,5 4,3 4,9 6,2 6,2 Hellendoorn Hellendoorn 3,7 4,3 4 4,7 6 6,5 Hengelo (O.) Hengelo (O.) 4,7 5,2 5,1 6,3 7,6 7,8 Hof van Twente Hof van Twente 3,6 4 3,8 4,7 6 6,1 Losser Losser 4,2 4,7 4,6 5,1 6,6 7 Oldenzaal Oldenzaal 4,2 5 4,9 5,1 6,6 6,7 Rijssen-Holten Rijssen-Holten 3,5 4 3,8 4,8 6,2 6,1 Tubbergen Tubbergen 3,3 3,8 3,6 4,3 5,9 6,1 Twenterand Twenterand 3,8 4,3 3,9 4,7 6,7 6,5 Wierden Wierden 3,6 4,1 4 4,5 5,9 5,8 Bron: CBS, bewerking Regio Twente Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 20

21 Geregistreerde Niet-Werkende-Werkzoekende (NWW) UWV registraties: TOTAAL NWW (UWV, aantal personen) ontwikkeling Ontwikkeling Ontwikkeling apr'15-mrt'15 apr'15-okt'14 apr'15-apr'14 apr'14 sep'14 okt'14 nov'14 dec'14 jan'15 feb'15 mrt'15 apr'15 Abs. perc. Abs. perc. Abs. perc. TWENTE ,9% 914 2,5% 462 1,3% ALMELO ,5% 242 3,9% 389 6,4% BORNE ,0% 79 9,0% 10 1,1% DINKELLAND ,7% ,0% 95 13,2% ENSCHEDE ,4% 300 2,4% ,6% HAAKSBERGEN ,6% 45 5,3% 30 3,5% HELLENDOORN ,7% ,5% -38-2,5% HENGELO ,3% 323 7,2% 380 8,5% HOF VAN TWENTE ,8% 31 2,3% -27-2,0% LOSSER ,6% ,4% ,2% OLDENZAAL ,0% 24 1,5% 34 2,2% RIJSSEN-HOLTEN ,4% ,6% ,1% TUBBERGEN ,3% -10-1,3% -50-6,3% TWENTERAND ,0% -87-5,5% -19-1,3% WIERDEN ,6% -20-2,2% -18-2,0% Bron: UWV, bewerking Regio Twente Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 21

22 Geregistreerde werkzoekenden (ouderen 50-plus): NWW jaar (UWV, aantal personen) ontwikkeling apr'15-mrt'15 Ontwikkeling apr'15-okt'14 Ontwikkeling apr'15-apr'14 apr'14 mei'14 jun'14 jul'14 aug'14 sep'14 okt'14 nov'14 dec'14 jan'15 feb'15 mrt'15 apr'15 Abs. perc. Abs. perc. Abs. perc. TWENTE ,6% 854 6,2% ,4% ALMELO ,4% 182 7,9% ,1% BORNE ,0% 47 12,9% 34 9,0% DINKELLAND ,3% 63 18,1% 78 23,4% ENSCHEDE ,6% 213 4,8% 195 4,4% HAAKSBERGEN ,9% 41 10,6% 36 9,2% HELLENDOORN ,8% 10 1,4% 49 7,1% HENGELO ,0% ,1% ,1% HOF VAN TWENTE ,5% 33 5,8% 33 5,8% LOSSER ,8% 43 9,4% 81 19,3% OLDENZAAL ,1% 47 7,1% 96 15,6% RIJSSEN-HOLTEN ,0% -12-2,2% 11 2,1% TUBBERGEN ,3% 2 0,6% 1 0,3% TWENTERAND ,8% -11-1,8% 59 11,0% WIERDEN ,5% 15 3,6% 26 6,5% Geregistreerde werkzoekenden (jongeren < 27 jaar): NWW jaar (UWV, aantal personen) ontwikkeling Ontwikkeling Ontwikkeling apr'15-mrt'15 apr'15-okt'14 apr'15-apr'14 apr'14 mei'14 jun'14 jul'14 aug'14 sep'14 okt'14 nov'14 dec'14 jan'15 feb'15 mrt'15 apr'15 Abs. perc. Abs. perc. Abs. perc. TWENTE ,8% 10 0,3% ,9% ALMELO ,0% -45-7,2% ,3% BORNE ,7% 14 21,2% -6-7,0% DINKELLAND ,8% 26 60,5% 2 3,0% ENSCHEDE ,6% 56 4,2% ,8% HAAKSBERGEN ,0% 1 1,7% 7 13,0% HELLENDOORN ,3% ,7% ,6% HENGELO ,2% 19 4,4% -28-5,8% HOF VAN TWENTE ,0% 2 2,0% ,0% LOSSER ,9% 26 30,6% 21 23,3% OLDENZAAL ,5% 8 6,8% ,3% RIJSSEN-HOLTEN ,0% ,7% ,2% TUBBERGEN ,8% -1-1,3% -7-8,5% TWENTERAND ,1% -10-5,9% ,6% WIERDEN ,3% -6-7,8% ,5% Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 22

23 Geregistreerde werkzoekende (jongeren < 27 jaar): Uitsplitsing naar leeftijd, NWW jaar (UWV, aantal personen) Per eind apr ' Totaal TWENTE ALMELO BORNE DINKELLAND ENSCHEDE HAAKSBERGEN HELLENDOORN HENGELO HOF V. TWENTE LOSSER OLDENZAAL RIJSSEN-HOLTEN TUBBERGEN TWENTERAND WIERDEN Bron: UWV, bewerking Regio Twente Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 23

24 Uitkeringen WW: WW (WerkloosheidsWet < 65 jaar, UWV, aantal personen) ontwikkeling Ontwikkeling Ontwikkeling apr'15-mrt'15 apr'15-okt'14 apr'15-apr'14 apr'14 mei'14 jun'14 jul'14 aug'14 sep'14 okt'14 nov'14 dec'14 jan'15 feb'15 mrt'15 apr'15 Abs. perc. Abs. perc. Abs. perc. TWENTE ,2% 460 2,8% ,7% ALMELO ,0% 115 5,3% -53-2,3% BORNE ,7% 24 4,1% 8 1,3% DINKELLAND ,0% 37 6,9% ,0% ENSCHEDE ,8% 131 3,1% ,6% HAAKSBERGEN ,5% -58-8,8% ,8% HELLENDOORN ,3% 6 0,6% ,7% HENGELO ,6% 50 2,1% -46-1,9% HOF VAN TWENTE ,6% 44 5,0% -47-4,9% LOSSER ,2% 34 5,9% -61-9,1% OLDENZAAL ,0% 48 5,6% -15-1,6% RIJSSEN-HOLTEN ,1% -47-5,7% ,2% TUBBERGEN ,9% 34 7,0% ,0% TWENTERAND ,2% 36 4,0% ,9% WIERDEN ,8% 6 1,1% ,0% WW (WerkloosheidsWet < 27 jaar, UWV, aantal personen) ontwikkeling Ontwikkeling Ontwikkeling apr'15-mrt'15 apr'15-okt'14 apr'15-apr'14 apr'14 mei'14 jun'14 jul'14 aug'14 sep'14 okt'14 nov'14 dec'14 jan'15 feb'15 mrt'15 apr'15 Abs. perc. Abs. perc. Abs. perc. TWENTE ,5% -16-1,5% ,0% ALMELO ,2% ,7% ,2% BORNE ,3% -6-20,7% ,2% DINKELLAND ,0% 1 3,8% ,2% ENSCHEDE ,6% 8 2,7% ,1% HAAKSBERGEN ,7% ,2% -3-9,7% HELLENDOORN ,8% -8-14,3% ,7% HENGELO ,9% -1-0,7% ,2% HOF VAN TWENTE ,1% 12 29,3% ,7% LOSSER ,6% -6-16,7% ,8% OLDENZAAL ,4% 14 29,2% ,1% RIJSSEN-HOLTEN ,5% 0 0,0% ,5% TUBBERGEN ,2% 3 9,4% ,4% TWENTERAND ,5% 17 28,3% -5-6,1% WIERDEN ,3% -4-12,1% ,2% Bron: UWV, bewerking Regio Twente Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 24

25 Uitkeringen WWB: WWB, (Wet Werk en Bijstand t/m 65 jaar, Gemeenten, aantal huishoudens) ontwikkeling Ontwikkeling Ontwikkeling apr'15-mrt'15 apr'15-okt'14 apr'15-apr'14 apr'14 mei'14 jun'14 jul'14 aug'14 sep'14 okt'14 nov'14 dec'14 jan'15 feb'15 mrt'15 apr'15 Abs. perc. Abs. perc. Abs. perc. TWENTE ,2% 163 1,2% 265 1,9% ALMELO ,3% 30 1,2% 52 2,1% BORNE ,1% -8-2,8% -2-0,7% DINKELLAND ,0% 1 0,7% 11 7,9% ENSCHEDE ,0% -45-0,7% 9 0,1% HAAKSBERGEN ,8% 7 2,2% 33 11,0% HELLENDOORN ,1% 16 4,2% 10 2,6% HENGELO ,0% 80 3,8% 73 3,4% HOF VAN TWENTE ,7% 21 6,6% 18 5,6% LOSSER ,6% 21 6,7% 20 6,4% OLDENZAAL ,4% -6-1,2% -12-2,4% RIJSSEN-HOLTEN ,3% 16 5,8% 25 9,4% TUBBERGEN ,5% 8 7,1% 14 13,1% TWENTERAND ,2% 25 6,3% 22 5,5% WIERDEN ,4% -3-1,7% -8-4,4% WWB (Wet Werk en Bijstand < 27 jaar, Gemeenten, aantal huishoudens) ontwikkeling apr'15-mrt'15 Ontwikkeling apr'15-okt'14 Ontwikkeling apr'15-apr'14 apr'14 mei'14 jun'14 jul'14 aug'14 sep'14 okt'14 nov'14 dec'14 jan'15 feb'15 mrt'15 apr'15 Abs. perc. Abs. perc. Abs. perc. TWENTE ,4% -7-0,5% ,5% ALMELO ,8% ,5% ,4% BORNE ,0% 0 0,0% -1-4,2% DINKELLAND ,6% 2 11,8% 2 11,8% ENSCHEDE ,8% -16-2,2% -74-9,4% HAAKSBERGEN ,5% 5 27,8% -3-11,5% HELLENDOORN ,0% 2 5,7% -2-5,1% HENGELO ,0% 32 15,7% -6-2,5% HOF VAN TWENTE ,8% 5 35,7% -2-9,5% LOSSER ,9% 6 22,2% -2-5,7% OLDENZAAL ,1% 2 5,3% -9-18,4% RIJSSEN-HOLTEN ,1% -4-11,8% -2-6,3% TUBBERGEN ,8% -1-4,3% -2-8,3% TWENTERAND ,6% 7 22,6% -8-17,4% WIERDEN ,7% 1 9,1% -5-29,4% Bron: Twentse gemeenten, bewerking Regio Twente Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 25

26 Definities en toelichting op cijfers en begrippen Niet Werkende Werkzoekenden (NWW) en Werkloze beroepsbevolking (WBB): UWV Werkbedrijf publiceert cijfers over niet-werkende werkzoekenden (NWW) op de website De cijfers over de NWW verschillen van samenstelling met de werkloze beroepsbevolking (WBB) die het CBS publiceert. Enerzijds staan niet alle werklozen ingeschreven bij UWV Werkbedrijf (vooral personen zonder recht op een uitkering zoals jongeren en herintreders). Anderzijds staan er personen bij UWV ingeschreven die niet tot de werkloze beroepsbevolking horen (personen die bijvoorbeeld een opleiding volgen of die niet actief naar werk zoeken). Een ander verschil is de wijze waarop beide cijfers tot stand komen: het NWW-cijfer komt voort uit registratie van werkzoekenden door UWV-Werkbedrijf, het WBB-cijfer van het CBS komt tot stand door een enquête onder de beroepsbevolking. Definitie NWW NIEUW!: bij UWV ingeschreven werkzoekenden van (was 65) jaar zonder werk (was eerder:.. of minder dan 12 uur per week werkzaam, die werk zoeken voor minimaal 12 uur per week.) Definitie WBB (CBS) NIEUW!: personen van (was 65) jaar zonder werk (was eerder:.. of minder dan 12 uur per week werkzaam )die direct beschikbaar zijn voor de arbeidsmarkt en actief naar werk zoeken (was eerder: voor meer dan 12 uur per week) Gemeentelijke bijstandsuitkeringen (WWB): Als arbeidsmarktindicatoren zijn twee tabellen met aantallen WWB (bijstand) per einde maand opgenomen. De leeftijdsbegrenzingen zijn aangepast aan de leeftijdsbegrenzingen in de geregistreerde werkloosheid: een tabel met het totaal van 15 tot 65 jaar en een tabel met het subtotaal van jongeren tot 27 jaar. Op grond van bij gemeenten beschikbare gegevens kan telling niet plaats vinden op aantal personen, maar op het aantal door gemeenten opgegeven "bijstandseenheden" (= aantal huishoudens en niet het aantal personen in de bijstand). In uitgaven van arbeidsmarktmonitor voor september 2012 werden WWB bijstandscijfers van jongeren apart van niet-jongeren weergeven. De cijfers verstrekt door gemeenten worden geactualiseerd op door CBS gepubliceerde cijfers afgerond op tientallen, zodra deze vanuit CBS bekend worden. Dit betekent dat in de praktijk dat cijfers van vorige maanden aangepast kunnen worden! Voor de twee laatste maanden die nog niet door CBS worden gedekt worden voorlopige cijfers gebruikt gebaseerd op opgaven door gemeenten in de regio. Bij bekend worden van CBS cijfers worden ze door CBS cijfers vervangen. De weergeven WWB cijfers betreffen binnen de aangegeven leeftijdsgroepen conform de CBS telling het totaal aantal uitkeringen op grond van de Wet werk en bijstand (WWB). Indien in een huishouden met twee partners één partner een WWB-uitkering ontvangt en de andere partner een WWB/ WIJ-uitkering, worden beide uitkeringen meegeteld. Geteld zijn uitkeringen die aan het eind van de verslagperiode niet waren beëindigd, de zogeheten lopende uitkeringen. Bij het totaal zijn ook meegeteld de uitkeringen aan bijstandsontvangers van wie de leefvorm onbekend is en uitkeringen met onbekende uitkeringsduur. Relatie werkloosheid en uitkeringen: Kenmerk voor werkloosheid is de afwezigheid van werk en tegelijkertijd het zoeken naar en kunnen aanvaarden van werk. Daarbij blijkt dat mensen werkloos kunnen zijn zonder dat ze een werkloosheidsuitkering WW of WBB (bijstandsuitkering) hebben. Ook zijn er mensen die een werkloosheidsuitkering hebben, maar die niet of niet direct op zoek (kunnen) zijn naar werk. Daarmee zijn werkloosheid en het hebben van een werkloosheidsuitkering twee verschillende zaken, die vaak wel met elkaar samenhangen. Werkloosheid wordt altijd opgegeven in aantallen personen of in een percentage van de beroepsbevolking. Uitkeringen worden soms geteld in aantal mensen die een uitkering hebben, maar heel vaak ook in aantallen van verstrekte uitkeringen per huishouding. Een verstrekte uitkering kan daarmee meerder personen omvatten. Sommige personen ontvangen daarnaast twee soorten uitkering. Het is zaak om werkloosheid en uitkering te scheiden en ook om cijfers over verstrekte uitkeringen en cijfers over aantallen werklozen niet door elkaar te halen. Hetzelfde als hierboven geldt ook voor werkloze jongeren tot 27 jaar en voor jongeren die WWB uitkering hebben. Op landelijk niveau gelden CBS cijfers op basis van een steekproef enquête onder jongeren tot 27 jaar voor weergave van jeugdwerkloosheid. Veel werkloze jongeren registreren zich echter niet als zodanig, zodat zij niet in de NWW tellingen van UWV zitten. Nog minder werkloze jongeren melden zich aan bij de werkpleinen voor hulp van gemeenten op basis van de WWB en er zijn nog minder jongeren die daarbij ook een beroep kunnen doen op de inkomensvoorziening uit WWB. In een aantal andere gevallen krijgen jongeren een inkomensvoorziening uit de WWB, terwijl ze niet meer werkloos zijn. Tot slot verschillen opgaven in aantallen verstrekte inkomensvoorzieningen van aantallen personen. De conclusie is ook hier dat de cijfers van werkloosheid, geregistreerde jeugdwerkloosheid en jongeren met een uitkering (WW of WWB) sterk van elkaar kunnen verschillen. Vacatures: In de regionale arbeidsmarktmonitor is gebruik gemaakt van vacaturegegevens van UWV WERKbedrijf (d.w.z. geregistreerde vacatures welke door UWV WERKbedrijf in behandeling zijn genomen/ WBS systeem). Het UWV heeft dit aantal vacatures aangevuld met een waarneming van geregistreerde vacatures in andere systemen. Daarmee kan een indicatie van de markt gegeven worden. Nadrukkelijk moet worden opgemerkt dat uit meldingen van personen die nieuw of ander werk hebben gevonden, moet worden opgemaakt dat veel ingevulde arbeidsplaatsen niet in deze vacaturemeting zitten. Veel te vervullen arbeidsplaatsen worden door werkgevers niet openbaar gemeld of op een andere wijze als vacature geregistreerd. Starters en faillissementen: De gegevens komen uit het bestand van de KvK. Faillissementen zijn de uitgesproken faillissementen. Het gaat alleen over de nog ingeschreven bedrijven, de uitgeschreven bedrijven zijn dus niet meegeteld. Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 26