Paulusschool. Informatie over andere schooltijden

Transcriptie

1 Informatie over andere schooltijden Voor de ouders/verzorgers van De Paulusschool Oktober 2012

2 Voorwoord Naar aanleiding van de informatieavond voor de ouders en verzorgers van de Paulusschool op dinsdag 11 september j.l. is dit document ontstaan. Van de aanwezige ouders kwam de vraag naar meer informatie. Op de avond zelf zijn al veel vragen gesteld en daar waar mogelijk beantwoord, maar op veel vragen was het antwoord nog niet duidelijk. In dit document is veel informatie verzameld. Allereerst is in hoofdstuk 1 nogmaals het voorgenomen besluit van Kans en Kleur samengevat weergegeven. Dit is het besluit waarvoor in de peiling om uw mening zal worden gevraagd. In hoofdstuk 2 vindt u antwoorden op de gestelde vragen, voor zover we die op dit moment kunnen beantwoorden. In bijlage 1 vindt u alle door ouders en verzorgers genoemde argumenten voor en tegen het invoeren van het vijf-gelijke-dagen-rooster en in bijlage 2 de argumenten voor en tegen van leerkrachten. In bijlage 3 vindt u een aantal citaten uit publicaties over andere lestijden, een weergave van een interview en links naar nog meer publicaties. Deze helpen u mogelijk een concreter beeld te vormen van het hoe en waarom van het besluit. Met het beantwoorden van de vragen is ook de MR betrokken en een aantal vragen zijn voorgelegd aan De Eerste Stap. Ik hoop dat het voor u, door het lezen van al deze informatie, gemakkelijker wordt uw mening te vormen, zodat u tijdens de ouderraadpleging voor of tegen instemming met het voorgenomen besluit kunt zijn. Jean Paul Later Directeur directie@paulusschool.nl

3 Voorwoord vanuit de MR Zoals reeds door Jean Paul aangegeven, treft u hierbij een boekje aan, voornamelijk samengesteld door Jean Paul namens het bestuur van Kans & Kleur (K&K) en waarin ook enkele reacties op vragen staan vanuit de MR. Het is bij het lezen belangrijk om te weten dat Jean Paul namens K&K spreekt en een andere rol heeft dan de MR. Vanuit de schoolleiding is er de plicht u als ouders (en ons als MR) van informatie te voorzien. In dit boekje heeft Jean Paul getracht dan ook alle kanten van het besluit te belichten (voor zover de informatie ook bij haar bekend is, uiteraard), maar tegelijk vertegenwoordigt hij natuurlijk ook K&K in het voorgenomen besluit en heeft daarmee automatisch een belang in het voorgenomen besluit. De MR onderstreept het belang van de informatie, maar gaat er vanuit dat u zelf tot een oordeel komt en dat u ons dat oordeel via de peiling laat weten. Op basis van die informatie zullen wij tot een advies komen. De oudergeleding van de MR stelt zich op dit moment dan ook nog volledig neutraal op, in ieder geval tot de peiling verwerkt is. Eerder is al aangegeven dat de oudergeleding van de MR instemmingsrecht heeft. Eerder tijdens de informatieavond is aangegeven dat de personeelsgeleding alleen adviesrecht had, dit onderzoeken we nog. Dit heeft onder meer te maken met een recente voorgestelde verandering van de lestijden, waarover op volgende bladzijden meer is te lezen. In het volgende stuk heeft de MR de vragen 6, 10, 12 beantwoord. De andere vragen zijn vanuit het management van de Paulusschool en K&K beantwoord. Wellicht zijn met dit boekje niet al uw vragen beantwoord. Voor een deel zullen vragen pas concreet beantwoord kunnen worden op moment dat bekend is of het besluit wordt uitgevoerd of niet. Wat dat betreft komt het - zeker waar het om onderwijskundige en pedagogische zaken gaat - ook gewoon neer op vertrouwen, vertrouwen in de professionaliteit en de expertise van de schoolleiding en van het team van de Paulusschool dat zij in staat zijn het besluit op de beste manier in te vullen vanuit de behoeften en mogelijkheden van onze kinderen. Nog enkele laatste woorden; op de informatie avond is veel gesproken over BSO/TSO en het leraren perspectief. Sommige argumenten en topics zijn wellicht onderbelicht geraakt, bijvoorbeeld het pedagogisch effect op uw kinderen. Denk aan uw kind(eren), aan uw gezin, wat past bij uw gezinssituatie, wat past bij uw kind(eren). Als u de ouderraadpleging krijgt, neemt u dan dit alles mee in uw overweging en maak uw keus weloverwogen. Wij hopen dat u met de avond, de antwoorden op uw vragen en dit boekje met veel informatie vanuit Jean Paul in dat opzicht goed geïnformeerd uw keus kunt maken. Met vriendelijke groet, Namens de MR, Erik Berns

4 1. Het voorgenomen besluit Het College van Bestuur van Kans & Kleur heeft een voorgenomen besluit genomen tot de invoering van een rooster volgens het vijf-gelijke-dagen model op alle basisscholen in de gemeente Wijchen per 1 augustus Voor kinderen in het vijf-gelijke-dagen model zijn de schooltijden van maandag tot en met vrijdag gelijk. De kinderen starten met de schooldag om 8.30 uur en zijn vrij om uur. Ze hebben gedurende de schooldag een speelkwartier van 15 minuten en een middagpauze van 30 minuten waarin ze hun lunch eten en buiten spelen onder toezicht van leerkrachten. Leerkrachten hebben een werkdag van 8.15 uur tot uur met een middagpauze van 30 minuten van uur. Let op: In de week van de informatieavond is de schooltijd voor het vijf-gelijke-dagen-model bijgesteld van 13:45 uur naar 14:00 uur. Begin tijd is nog steeds Bij de berekening van de schooltijden in het voorgenomen besluit is uitgegaan van het schooljaar In dat geval maakten de leerlingen voldoende uren om te passen in het regionaal vakantierooster. Bij nader inzien zou dat niet het geval zijn voor het schooljaar en de jaren daarna. Door de schooltijd aan te passen naar 14:00 uur passen we ook in de toekomst in het regionale vakantierooster. Daar komt bij dat het met deze aanpassing ook gemakkelijker wordt om de werktijdfactoren van de leerkrachten te passen in de lesuren van het vijf-gelijke-dagen-model. Hoe deze aanpassing past binnen de arbeidstijdenwet wordt momenteel onderzocht, dat antwoord houdt u nog van mij tegoed. Voorts, deze verandering heeft gevolgen voor de tijd die u wekelijks mogelijk moet inkopen bij De Eerste Stap, alsook voor de inkoop van vakantiedagen. Via de website van De Eerste Stap kunt u uw persoonlijke kosten uitrekenen. Waarom wil Kans & Kleur het vijf-gelijke-dagen model invoeren? Kans & Kleur heeft met de invoering van het vijf-gelijke-dagen model het belang van de leerlingen voor ogen. Ze wil met de invoering van het vijf-gelijke-dagen model bereiken dat er meer rust komt in de schooldag van de leerlingen. Doordat de schooldag niet meer onderbroken wordt door lange middagpauze houden leerlingen de structuur vast en ontstaat er meer rust. Met het vijf-gelijkedagen model wil Kans & Kleur bevorderen dat kinderen de dagroutine gedurende de schooldag vasthouden. In de huidige schooldag is de vrije tijd tussen de middag een onderbreking van deze dagroutine waardoor lestijd in de middag verloren gaat omdat kinderen opnieuw op gang moeten komen. Kans & Kleur wil met de invoering van het vijf-gelijke-dagen model bereiken dat kinderen die gebruik maken van de opvang met minder verschillende volwassenen te maken krijgen. Het vijf-gelijke-dagen model is een continurooster. Tussenschoolse opvang is niet meer nodig. De kinderen blijven tijdens de lunch bij de eigen leerkracht. Kans & Kleur wil met de invoering van het vijf-gelijke-dagen model bereiken dat het sociaal klimaat op de scholen verbetert. In het vijf-gelijke-dagen model lunchen de kinderen en spelen ze buiten onder toezicht van professionals, namelijk de leerkrachten van school. De leerkrachten houden zicht op het sociaal functioneren van de kinderen en kunnen eerder interventies plegen als dit nodig is. In de huidige situatie houden de vrijwilligers van de tussenschoolse opvang toezicht op de kinderen. In deze pauze komen meer incidenten op het schoolplein voor dan in het speelkwartier. Leerkrachten

5 moeten aan het begin van de schoolmiddag te vaak tijd besteden aan het herstel van het sociaal klimaat in de groep. Dit gaat ten koste van de onderwijstijd. Kans & Kleur wil het vijf-gelijke- dagen model invoeren omdat het huidige systeem van tussenschoolse opvang op termijn niet meer houdbaar is. De vraag naar tussenschoolse opvang is zo groot dat er onvoldoende vrijwilligers beschikbaar zijn voor de tussenschoolse opvang. Als gevolg hiervan vindt De Eerste Stap dat zij de kwaliteit van de tussenschoolse opvang onvoldoende kunnen waarborgen. De Eerste Stap kan kinderen tijdens de tussenschoolse opvang niet de opvang bieden die aan haar eigen kwaliteitsnormen voldoet. Daarnaast is de tussenschoolse opvang niet rendabel. Op alle scholen van Kans & Kleur legt De Eerste Stap er op toe. Gezien de ervaringen in het verleden verwacht Kans & Kleur niet dat een andere organisatie de gewenste kwaliteit kan leveren tegen een redelijke prijs. Kans & Kleur acht het niet haalbaar en wenselijk dat de medewerkers van Kans & Kleur zelf de tussenschoolse opvang verzorgen.

6 2. Antwoord op uw vragen In dit hoofdstuk is een inventarisatie gemaakt van alle vragen die op de informatieavond zijn opgekomen en die daarna binnen zijn gekomen. Ik heb geprobeerd de vragen enigszins te rubriceren, maar het kan zijn dat u even naar uw vraag moet zoeken of dat hij net anders omschreven is, omdat we dubbelingen wilden voorkomen. Vooraf: In de week van de informatieavond is de schooltijd voor het vijf-gelijke-dagen-model bijgesteld van 13:45 uur naar 14:00 uur. Bij de berekening van de schooltijden in het voorgenomen besluit is uitgegaan van het schooljaar In dat geval maakten de leerlingen voldoende uren om te passen in het regionaal vakantierooster. Bij nader inzien zou dat niet het geval zijn voor het schooljaar en de jaren daarna. Door de schooltijd aan te passen naar 14:00 uur passen we ook in de toekomst in het regionale vakantierooster. Daar komt bij dat het met deze aanpassing ook gemakkelijker wordt om de werktijdfactoren van de leerkrachten te passen in de lesuren van het vijf-gelijke-dagen-model. 1. Het initiatief is geïnitieerd vanuit een geconstateerd probleem met de TSO. Hoeveel procent van de kinderen op de Paulusschool maakt gebruik van de TSO? Het geconstateerde probleem met de TSO is niet de hoofdreden geweest om naar andere schooltijden te gaan kijken. Het percentage kinderen dat gebruik maakt van de TSO is op dit moment nog niet bekend. 2. Wat is nu de werkelijke aanleiding voor het initiatief om het vijf gelijke dagen model in te voeren? Is dit de kostbare TSO of te onrustige kinderen (zo ja, waar blijkt dit uit) of iets anders? De hoofdredenen vanuit Kans & Kleur staan beschreven in hoofdstuk 1. Het is wel zo dat het huidige systeem van opvang vanuit de Eerste Stap op termijn zeker tegen huidige tarieven en met huidige beschikbare pool aan medewerkers en vrijwilligers - niet houdbaar is, en er dus een structureel andere oplossing nodig is. 3. Zijn er alternatieven voor goede TSO? In principe zijn er alternatieven voor een goede TSO, er zijn namelijk bedrijven die de TSO voor een school kunnen regelen. Omdat het behouden van de TSO niet het uitgangspunt is geweest van het vooronderzoek, is er geen concreet antwoord beschikbaar. Wanneer je kijkt naar de belangrijkste reden om naar andere schooltijden te gaan kijken, namelijk meer de versnippering van onderwijstijd en de verslechtering van het sociale klimaat op school, is een alternatief voor de TSO geen voor de hand liggende oplossing. 4. Is er onderzoek gedaan naar de vraag hoeveel geld ouders bereid zijn om te betalen voor een anders georganiseerde TSO? Er is een werkgroep andere tijden opgericht, die voorstudie heeft gedaan naar de wenselijkheid en de haalbaarheid van diverse schoolroosters. In deze werkgroep zaten vertegenwoordigers van Kans & Kleur, De Eerste Stap, twee MR-leden van twee scholen en twee GMR-leden. In het vooronderzoek is niet onderzocht hoeveel geld ouders bereid zijn te betalen voor een anders georganiseerde TSO. 5. Krijg je 1 stem per gezin? Ongeacht het aantal schoolgaande kinderen? Worden ouders die bij invoering geen schoolgaande kinderen meer hebben uitgesloten van de stemming? De oudergeleding van de MR heeft besloten dat elk gezin 1 stemformulier krijgt. Ook krijgen gezinnen waarvan de kinderen nog niet of binnenkort naar school gaan en die al zijn ingeschreven een stembiljet, omdat zij maar liefst 8 jaar met de uitkomst te maken zullen hebben. Verder krijgen gezinnen met gescheiden ouders wel twee formulieren, omdat deze ouders elk afzonderlijk met de gevolgen te maken krijgen, afzonderlijk verantwoordelijk zijn en daarvoor elk afzonderlijk zaken

7 moeten regelen. Gelukkig is deze laatste groep op de Paulusschool niet onevenredig groot, en zal het dus beperkte invloed hebben op de uiteindelijke uitslag. 6. Hebben leraren een instemmingsrecht of een adviesrecht? Wat is de mening van de leraren? (kleuterklassen, onder-, midden- en bovenbouw) Of de leerkrachten instemmings- of adviesrecht hebben is op het moment dat ik dit typ nog steeds onduidelijk. Ik geef u deze informatie zo snel dit definitief duidelijk is. De mening van de leerkrachten vindt u terug in hoofdstuk 4 Argumenten voor en tegen van de leerkrachten. 7. Hoe gaat de pauze er concreet uitzien? (organisatie, middelen, extra activiteiten) Mocht de Paulusschool overgaan tot invoering van het vijf-gelijke-dagen-model, dan zullen de leerkrachten zelf en in overleg met elkaar bepalen hoe de pauze eruit gaat zien. Op andere scholen met dit model wordt er in de klas gegeten en alle kinderen zitten daarbij aan een tafeltje. Om vijf minuten voor twaalf worden de schoolspulletjes opgeruimd. Dan worden er placemats op tafel gelegd en werden de eetbakjes en drinkbekers uitgedeeld. De kinderen zelf krijgen per toerbeurt deze taken. Ondertussen gaan de andere kinderen eventueel naar het toilet en worden door alle kinderen de handen gewassen of werd er handgel uitgedeeld. Het eetmoment wordt gezamenlijk begonnen. In principe krijgen alle kinderen de tijd die ze nodig hebben. Dat betekent dat er een aantal al na vijf minuten klaar is en een aantal langer dan 15 minuten nodig hadden. De ervaring is dat dit zich vanzelf settelde. Zien eten doet eten en verreweg de meeste kinderen hebben in 15 minuten het eten op. Bovendien ziet men na een aantal weken dat ook de hoeveelheid eten zich aanpast aan dat wat een kind precies nodig heeft en op kan in 15 minuten. Hierin is nauw overleg tussen de leerkracht en de betreffende ouders. Na het eten ruimt de leerling zelf zijn eetbakje en drinkbeker weer op en mag hij of zij naar buiten. Om beurten hebben twee leerlingen de taak om de placemats af te nemen en op te ruimen. De afspraak is dat de kinderen niet eerder dan 12:15 uur naar buiten mogen, omdat vanaf dat moment een pleinwacht aanwezig is. Het buitenspelen verloopt hetzelfde als de ochtendpauze. De leerkracht eet tegelijk met de kinderen, maar een enkeling kiest er ook voor om tijdens het eten van de kinderen voor te lezen en eet dan daarna. 8. Wat is het standpunt van Kans en Kleur ten aanzien van de pedagogische aspecten? Wat betreft de pedagogisch aspecten vindt Kans & Kleur dat de kinderen die naar de TSO gaan aansluitend nog al eens druk op school komen. Het komt geregeld voor dat de TSO-medewerker of de leerkracht tijd en aandacht moet besteden aan conflicten die zich in de pauze hebben voorgedaan. Dit is niet bevorderlijk voor de sfeer en de prestaties op alle leergebieden. Daar komt bij dat er nu grote verschillen zijn tussen hoe de kinderen de tijd tussen de middag doorbrengen. Deze verschillen zijn merkbaar tussen kinderen en zorgen ook voor onrust. Wanneer alle kinderen op school blijven en in de eigen groep eten, blijft de sfeer zoals hij de hele ochtend al is en zal het pedagogisch klimaat in de klas niet of nauwelijks veranderen. Alle kinderen zijn gelijk en maken hetzelfde mee. En dit bevordert dat de kinderen de dagroutine van de klas weer snel oppakken. 9. Wat is het standpunt van de school, vanuit pedagogisch en onderwijskundig perspectief? Op deze vraag kan ik alleen antwoorden door mijn persoonlijke standpunt te verwoorden. Voor het team van de Paulusschool verloopt het proces van deze verandering gelijktijdig met dat van de ouders. De leerkrachten zijn op dit momenten ook hun mening aan het vormen en een visie aan het ontwikkelen. Mijn persoonlijk mening is dat het pedagogisch klimaat op school aanzienlijk verbetert als een school overgaat tot een continurooster of het vijf-gelijke-dagen-rooster. Ik baseer dit op eigen ervaringen op de school van mijn kinderen.

8 10. Hoe komt de MR tot een besluit? De MR zal door middel van haar instemmingsrecht de mening van de ouders vertegenwoordigen. Wanneer ouders in de peiling aangeven dat zij niet tot een keuze willen/kunnen komen omdat zij te weinig informatie hebben of het hen nog niet duidelijk is welke alternatieven nu afgewogen worden, dan wordt dit apart meegenomen in het advies, en wordt daaruit afgeleid dat deze ouders in ieder geval op dit moment op basis van de gegeven informatie nog niet kunnen instemmen. Wanneer ouders geen stem uitbrengen, leidt de MR daaruit af dat het hen of niet uitmaakt, of dat elke keus geschikt is, en dat zij daarmee de keuze aan de oudergeleding van de MR laat. De MR zal een afgewogen advies geven. Dat betekent dat niet alleen een instemming of niet gegeven zal worden, maar dat ook argumenten meegenomen zullen worden die uit de peiling naar voren komen, zoals redenen om al dan niet in te stemmen. In ieder geval zal een advies aan het bestuur K&K dus ook een aantal aandachtspunten meegeven, dan wel vragen die aan het bestuur gesteld worden naar aanleiding van het besluit (en/of waarop eerst antwoord gegeven moet worden voordat een definitieve instemming of besluit volgt). Voorts streeft de MR er in eerste instantie naar om een eensluidend besluit/advies te formuleren, dus gezamenlijk vanuit personeel en oudergeleding. Echter, wanneer standpunten uit elkaar lopen zal dit ook expliciet worden vermeld in het advies, zodat het bestuur K&K weet dat het een genuanceerde houding betreft, en er dus niet over eenduidig draagvlak kan worden gesproken in dat specifieke geval. 11. Is er een reactie of initiatief of voornemen van de gemeente ten aanzien van eventuele invoering van het 5 gelijke dagen model? En zijn er al uitlatingen gedaan door sportclubs of andersoortige vrijetijdsspelers? De antwoorden op deze vragen zijn dit moment nog niet bekend. 12. Wat beslissen andere scholen in Wijchen? Hoe gaat Kans en Kleur om met een situatie waarin scholen instemmen, terwijl andere scholen niet instemmen? Is eenstemmigheid vereist? Wat de andere scholen binnen Wijchen beslissen is nu nog niet bekend. Elke school doet een peiling onder zijn ouders en deze peiling vindt ongeveer tegelijk plaats op alle scholen in Wijchen. De MR houdt contact met de andere MR-en om te peilen hoe de meningen daar zijn, maar neemt een geheel eigenstandig besluit. Immers, anders zou de raadpleging van de ouders zijn nut verliezen. Hoe Kans & Kleur met een genoemde situatie om zal gaan is nu nog niet te zeggen. Een en ander is afhankelijk van het aantal scholen dat al of niet instemt. Er is vooraf nog niet gecommuniceerd over allerlei mogelijke scenario s. 13. Zijn er ervaringen bekend van andere scholen die het 5 gelijke dagen model hebben ingevoerd? Ja, er zijn enkele scholen in onze omgeving die het vijf-gelijke-dagen-model hebben ingevoerd. Het gaat om basisschool Het Talent in Lent en basisschool De Biezenkamp uit Beek. Ook op vindt u informatie over een school in Heerenveen die met dit rooster draait. En op vindt u informatie over een school in Delft die met een vijf-gelijkedagen-rooster werkt. Ongetwijfeld zijn er nog websites van scholen te vinden. Daarnaast is er onderzoek gedaan onder scholen die al met andere schooltijden werken. Van deze onderzoeken vindt u informatie in bijlage 3 Citaten uit publicaties. 14. Zijn er onderzoeksresultaten over de effecten van het 5 gelijke dagen model op het kind?

9 Naar de effecten van het vijf-gelijke-dagen-model op kinderen is geen onderzoek verricht. Wel zijn er directeuren bevraagd in onderzoeken naar de stand van zaken op het gebied van andere schooltijden. En er zijn enkele interviews en artikelen te vinden. Alles gaat om bevindingen en ervaringen. In bijlage 3 zijn enkele van deze publicaties opgenomen of genoemd. 15. Waarom wil Kans en Kleur voorop lopen bij de invoering van een 5 gelijke dagen model, terwijl er nog maar weinig landelijke ervaring bekend is? Kans & Kleur heeft geanticipeerd op maatschappelijke veranderingen die van invloed zijn op de schoolroosters. De SER heeft in het voorjaar van 2011 een rapport uitgebracht met de titel: Tijden van de samenleving. Slimmer organiseren van tijd en plaats van arbeid en dienstverlening. In dit rapport is een hoofdstuk opgenomen over de tijden in scholen en kinderopvanginstellingen. In de samenvatting is het volgende te lezen: In het onderwijs en de kinderopvang stelt de raad vast dat een meer eigentijds en sluitend dagarrangement nodig is voor 4-12 jarigen. Belangrijke uitgangspunten voor de raad zijn dat schoolen opvangtijden aansluiten op werktijden en dat optimaal gebruik wordt gemaakt van de mogelijkheden van een volledig weekvenster, waarbij ook de woensdag en de vrijdag als reguliere werkdagen gelden. Elementen als een eerdere start van de voorziening, regelmaat in schooltijden op alle weekdagen en invoering van een continurooster zijn hierbij behulpzaam. De gehele samenvatting is opgenomen in bijlage 3 Citaten uit publicaties. 16. Wat betekent het voor een kind in de midden- of bovenbouw om over te gaan naar het 5 gelijke dagen model en hoe ziet een mogelijk overgangsjaar er uit? Op dit moment heb ik nog niet in kaart kunnen brengen wat het voor de bovenbouw leerlingen betekent als we overgaan op het vijf-gelijke-dagen-rooster. Dit staat voor op de planning. 17. Zijn er nog andere modellen dan het 5 gelijke dagen model mogelijk? Binnen de huidige stand van zaken op het gebied van andere tijden in het onderwijs, worden diverse modellen gebruikt. Voor de situatie in Wijchen is het echter wenselijk dat alle scholen overgaan tot hetzelfde rooster, omdat dan ook aanpassingen in andere onderdelen van de gemeente mogelijk zijn, zoals sportclubs en andere verenigingen voor vrije tijd. Vandaar dat er door middel van een voorstudie is gekeken naar welk model het beste bij Wijchen past en daaruit is het vijf-gelijke-dagenmodel voortgekomen. 18. Wat gaat de BSO kosten in het vijf gelijke dagen model? Op de site van De Eerste Stap is een rekenmodel opgenomen waar de ouders hun specifieke gegevens kunnen invullen. Daaruit blijkt hoeveel de BSO u gaat kosten in de situatie dat het vijf-gelijke-dagenmodel ingevoerd zou gaan worden. 19. Wordt er een aantrekkelijk aanbod gedaan voor invulling van BSO voor bovenbouw kinderen? De eerste stap zal haar programma, ingeval het 5 gelijke dagen model wordt ingevoerd, inhoudelijk verbreden. Belangrijk daarbij is welke wensen ouders hierin hebben. Uit de enquête die gehouden is tijdens de informatieavonden van de eerste stap is gebleken dat ouders belangstelling hebben voor workshops/activiteiten in de richting van huiswerkbegeleiding, sport, muziek, dans e.d. Daarnaast wordt door ouders aangegeven dat kinderen ook behoefte hebben aan vrij spel en rustmomenten. Kinderen moeten ook eigen activiteiten kunnen ontwikkelen. Nadat een positief besluit over een vijf gelijke dagen model is genomen gaat de eerste stap met deze gegevens verder aan de gang om dit concreet uit te werken. Enerzijds door het beleid hiervoor in het pedagogisch beleidsplan op te

10 nemen, anderzijds door dit per locatie in het pedagogisch werkplan en activiteitenplannen op te nemen. Daarin is dan ook het evenwicht tussen rustmomenten en activiteiten verwerkt. In de loop van de ontwikkelingsperiode (nov 2012 t/m mei 2013) zal de oudercommissie van de locatie geïnformeerd worden over de (tussentijdse) uitkomsten en zal tevens geïnventariseerd worden of er andere ideeën door ouders en/of kinderen worden aangegeven. Op deze wijze willen we per locatie zo dicht mogelijk blijven aansluiten bij de wensen van ouders en kinderen. Vanzelfsprekend zal het activiteitenaanbod ontwikkelingsgericht zijn. Dat betekent ook voor kinderen van de bovenbouw dat het programma daarop afgestemd is en met hen besproken wordt. Deze kinderen kunnen heel goed de eigen verwachtingen en wensen aangeven. In de zomervakantie hebben we zeer succesvol voor alle oudste kinderen van alle BSO s een activiteitenprogramma uitgevoerd. Ouders en kinderen hebben dit zeer gewaardeerd. Een aantal van die activiteiten kunnen we ook per locatie aanbieden aan de oudste kinderen e.e.a. afhankelijk van het aantal deelnemende kinderen. Eventueel samen met de oudste kinderen van andere BSO locaties is ook een optie. 20. Is er plaats voor alle kinderen op de BSO? Wat gaat de BSO Paulusschool bieden tijdens de ruimere BSO-tijd? We verwachten alle kinderen op de BSO te kunnen plaatsen die zich hiervoor aanmelden. Om hier overzicht over te krijgen zullen we in de maand maart (nieuwe) ouders oproepen aan te geven of zij per schooljaar gebruik willen maken van de BSO. Op basis van de aanmeldingen zal de capaciteit behoefte van de BSO bepaald worden. Waar nodig zal naar extra ruimtelijke voorzieningen worden gezocht. Het tijdspad is op basis van deze planning voldoende. De eerste stap garandeert dat alle ouders die dat willen, gebruik kunnen maken van de BSO. Voor het antwoord op de tweede vraag, zie het tweede deel van het antwoord op vraag Door het taakbeleid valt de lunchpauze onder taakuren. Betekent dat dat ouders een grotere deelname moeten leveren aan werkgroepen? En zo ja, zijn de ouders zich daarvan bewust? Op de Paulusschool draaien we met 14 groepen. Van deze 14 groepen zijn er 7 leerkrachten die èn met de kinderen eten èn een kwartier pleinwacht hebben. De andere 6 leerkrachten hebben na het eten met de kinderen een kwartier pauze. Voor de situatie als het vijf-gelijke-dagen-model wordt ingevoerd betekent het voor de taakuren dat (nog) meer een beroep op ouders moeten doen om ons te ondersteunen in het voorbereiden en uitvoeren van activiteiten op school. 22. Als de Eerste Stap er niet in slaagt om een interessanter/beter programma aan te bieden tijdens de uitgebreidere bso-uren, in hoeverre is school dan vrij om de bso door een andere aanbieder te vervangen? Hebben ouders ten aanzien van die keuze rechten? Er is geen afspraak verder tussen school en De Eerste Stap voor de BSO. De Eerste Stap is wel partner in veel brede scholen maar dat zegt verder niets over de deelname van ouders. Ouders zijn geheel vrij in de keuze van de BSO organisatie. Probleem in deze is dat er tot nu toe in Wijchen geen andere aanbieder is. 23. Sportclubs draaien op vrijwilligers. Waaruit is afgeleid dat deze verenigingen zich gaan aanpassen aan het vijf gelijke dagen model? De hoop is dat sportclubs door het nieuwe model op meer dagen vrijwilligers zullen vinden, omdat ouders niet meer uniek gebonden zijn aan de vrije woensdagmiddag en vrijdagmiddag. Of zij zich aanpassen en of zij van een dergelijk aanbod gebruik maken, dan wel actief dit aanbod proberen te regelen is aan de sportclubs zelf.

11 24. Hoe is het aantal lesuren berekend? Het antwoord hierop staat in onze schoolgids op onze website. 25. Is er gedacht aan ouderhulp tijdens lunchtijd of hulp door DES? Er zal geen hulp van De Eerste Stap gevraagd of geregeld worden voor tijdens de lunch. Hulp inroepen van ouders zou een optie kunnen zijn, met name bij de kleutergroepen. Op andere scholen is dit zonder ouderhulp gedaan. Ook een kleuterklas met 26 kinderen kon daar uiteindelijk zonder extra hulp draaien. Maar ouderhulp zou het wel eenvoudiger en minder zwaar (voor de leerkracht) gemaakt hebben. 26. Wat is het gevolg van de werktijdfactoren voor de leerkrachten? In eerste instantie verandert er niets aan de werktijdfactor van de leerkrachten. Dat betekent dat het aantal werkdagen en werkuren wordt aangepast aan de werktijdfactor. Dat gebeurt nu overigens ook. Het is ook mogelijk dat een leerkracht zelf aangeeft dat hij of zij de werktijdfactor naar beneden bij wil stellen zodat het aantal dagen en uren beter klopt bij de werktijdfactor. De werktijdfactor naar boven aanvullen zal lastiger zijn, omdat we op stichtingsniveau geen verhoging van de vaste aanstellingen mogen hebben. In theorie kan het ook voorkomen dat een leerkracht een aantal keer per jaar een dag op een andere school moet werken.

12 Bijlage 1: Argumenten voor en tegen van de ouders In dit hoofdstuk hebben we de argumenten voor en tegen het vijf-gelijke-dagen-model voor u op een rijtje gezet. Deze argumenten zijn gehoord tijdens de informatieavond. Argumenten van ouders VOOR het invoeren van het vijf-gelijke-dagen-rooster: De structuur in de dagindeling is duidelijk voor het kind en geeft het kind rust. Het kind kan lunchen met vriendjes en vriendinnetjes. Er hoeft niet meer gehaast te worden om de kinderen op en neer naar school te brengen, terwijl er maar weinig effectieve lunchtijd overblijft. De kinderen zijn over het algemeen druk als zij gedurende een middagpauze die langer duurt geheel uit het schoolsysteem zijn geweest. Er hoeft niet geacclimatiseerd te worden. De BSO kan meer structuur en uitdagende activiteiten bieden wanneer het aantal uren wordt uitgebreid. Als de school eerder uit is, is er meer ruimte om na schooltijd samen met vriendjes te spelen of andere activiteiten te ontplooien. De kwaliteit van pedagogisch toezicht tijdens de lunchtijd gaat vooruit. de kinderen wennen beter aan school (door niet meteen overgeleverd te zijn aan diverse opvangvarianten en dagen tot kwart over drie) en tevens beter aan de middelbare school, waarbij ze ook eigen verantwoordelijkheden krijgen en tussendoor niet naar huis gaan. Als je kijkt naar de oorsprong van de schooltijden, waar moeders nog altijd thuis waren en er 's middags warm werd gegeten, dan zie je dat verandering van de samenleving betekent dat alle organisaties, en dus ook scholen, moeten meeplooien. Argumenten van ouders TEGEN het invoeren van het vijf-gelijke-dagen-rooster: BSO is niet zodanig flexibel in te zetten dat er ook voor enkele uren BSO kan worden afgenomen. Daardoor zijn de kosten voor BSO in bepaalde gevallen disproportioneel ten opzichte van de behoefte aan BSO-uren. Een kind kan op geen van de doordeweekse dagen thuis lunchen. De lunchpauze voor de kinderen is korter. Bij slecht weer komen de kinderen gedurende langere tijd niet buiten. Het is moeilijk voor te stellen hoe de BSO-tijd op de specifieke BSO-locatie beter kan worden benut. Je kunt als ouder niet meer beoordelen of het goed is voor je kleuter om na de lunchpauze nog naar school te gaan. De kinderen hebben geen volledige vrije middagen meer. De leerkrachten moeten langer doorwerken zonder pauze. Er is weinig ruimte op de Paulusschool om extra vierkante meters toe te wijden aan de lunchpauze en aan een rijker aanbod tijdens BSO-tijd. De keuze voor het 5 gelijke dagen model kan niet worden gebaseerd op bevindingen uit onderzoek.

13 Bijlage 2: Argumenten voor en tegen van leerkrachten In dit hoofdstuk hebben we de argumenten voor en tegen het vijf-gelijke-dagen-model van leerkrachten voor u op een rijtje gezet. De personeelsgeleding van de MR heeft deze argumenten onder de leerkrachten geïnventariseerd. Dit overzicht is gebaseerd op de inbreng van ondermeer een aantal personeelsleden. De meningen van een aantal zijn nog onbekend en onduidelijk is of hun argumenten volledig passen binnen de hier genoemde. Argumenten van leerkrachten VOOR het invoeren van het vijf-gelijke-dagen-rooster: Effectiever vergaderen. Gelijke werkdagen voor iedere leerkracht. Voor kinderen meer overzicht. Minder wisselingen van volwassen voor kinderen. Meer tijd als je 's avonds terugkomt voor vergaderingen of ouderavonden. Meer tijd voor leerkrachten om praktisch aan de slag te kunnen na schooltijd. Meer voorbereidingstijd voor je klas maar ook meer tijd om met je bouw zaken op te pakken. Dit komt ten goede van de leerlingen. Voor kinderen zijn er minder wisselingen op een dag. Met name voor kinderen die hier juist veel last van hebben biedt dit model meer duidelijkheid en structuur. Daarnaast is er meer effectieve leertijd doordat er minder afrondingen en opstartmomenten zijn op een dag. Alle schooldagen zijn nu even lang. Dit is voor kinderen heel overzichtelijk, maar ook voor het inpassen van de teamleden op de juiste dagen met de juiste uren lijkt me voor de schoolleiding ook een bijkomend voordeel. Een ieder heeft op die manier evenveel. Na school redelijk wat tijd voor voorbereiding/vergadering etc. Ik vind dat altijd heel fijn. Continuïteit voor de leerlingen. De langere tijd die je na schooltijd hebt, lijkt me prettig omdat ik dan meer (administratief) werk kan doen. Argumenten van leerkrachten TEGEN het invoeren van het vijf-gelijke-dagen-rooster: Voor de jongste kleuters duurt de dag erg lang. 5 3/4 uur géén pauze voor leerkrachten. Eten met de kids is geen pauze. Als leerkracht heb ik te weinig pauze. Ik eet niet rustig als ik met kinderen eet. Dat ervaar ik niet als een pauzemoment. Ik vind het niet verantwoord om zo door te stomen. Het is voor leerkrachten een lange werktijd waarbij je continue omringd bent door kinderen. Het kan heel verfrissend en een positief effect hebben op je gestel om even uit de situatie te kunnen stappen. Dit geldt natuurlijk ook voor de kinderen die juist dat uitstapje even nodig hebben. Ik spreek hierbij uit ervaring wanneer je een dag een continurooster draait. Ik vraag me ook af hoe de oudere leerkrachten dit vinden. Tussen de middag heb je geen gelegenheid om spullen klaar te zetten voor bv handvaardigheid, even tussentijds wat na te kijken zodat je s middags direct feedback kunt geven. Er is minder tijd voor contacten met collega s. Na school ga je als leerkracht met je team pauzeren. Die tijd heb je dan ook echt nodig. In de praktijk kan daar door ouders die je willen spreken wel eens weinig van terecht komen. Er lopen toch even ouders binnen met een vraag. OPMERKING VAN de Directie; DIT gaat echt NIET gebeuren. De pauze wordt heilig voor leraren. Ouders zijn welkom vanaf Kinderen hebben niet de mogelijkheid om tussen de middag even thuis in alle rust op adem te kunnen komen en voor veel kinderen is dat wel gewenst. Je pauze is veel te laat op de dag. We moeten een kwartier eerder starten. De bovenbouw gaat minder uren maken dan nu. Het wordt lastiger de lesstof afkrijgen en aan de (eind)doelen voldoen.

14 Als leerkracht moet je alles voorbereiden, nog beter dan nu. Want je kunt tussen de middag niets meer doen. Of je duo moet de dag ervoor alles klaarleggen. De overstap naar de middelbare school zal voor kinderen groot zijn. Ze zijn immers niet gewend 's middags naar school te gaan.

15 Bijlage 3: Citaten uit publicaties In dit hoofdstuk vindt u citaten uit publicaties over andere schooltijden. Alle publicaties zijn terug te vinden op diverse publicaties heb ik stukken geciteerd om de omvang van dit document te beperken. Daar waar nodig verwijs ik naar de site en de plek op de site waar u de volledige publicatie kan vinden. Bijlage 3a: Monitor nieuwe schooltijden Factsheet 2011 De schooltijden in het Nederlandse basisonderwijs zijn in beweging. Steeds meer scholen gaan over op nieuwe schooltijden. Project Andere Tijden in onderwijs en opvang en de PO Raad hebben Onderzoeks- en adviesbureau Oberon gevraagd die ontwikkeling te volgen met een tweejaarlijkse monitor. Deze factsheet bevat de uitkomsten van de eerste meting in het voorjaar van Alle Nederlandse basisscholen (N=6995) hebben in maart 2011 een brief ontvangen met het verzoek om een korte online enquête in te vullen. In totaal hebben 1305 scholen (19%) aan de oproep gehoor gegeven. Responsanalyse heeft uitgewezen dat de respons representatief is. Dat wil zeggen dat de uitkomsten van de enquête een goed beeld geven van de stand van zaken en opvattingen op alle Nederlandse basisscholen. Citaat: Achtergrond Steeds meer basisscholen oriënteren zich op mogelijkheden om hun schooltijden aan te passen. Bijvoorbeeld door in samenspraak met de kinderopvang begin- en eindtijden aan te passen, het bioritme van kinderen te volgen of met flexibele vakanties rekening te houden met werktijden van ouders. Met de nieuwe schooltijden streeft men onder meer naar een beter dagritme, naar een minder onrustige en versnipperde schooldag voor de kinderen en ouders en naar een rijk en aantrekkelijk aanbod dat de ontwikkeling van kinderen stimuleert. Het loslaten van de traditionele schooldag reikt verder dan alleen de schooltijden zelf. De impact ervan is voelbaar in de hele schoolorganisatie én bij de samenwerkingspartners in de kinderopvang, welzijn, sport, cultuur en zorg. Er zijn verschillende varianten als het gaat om nieuwe schooltijden. De belangrijkste nieuwe modellen zijn: het vijf-gelijke-dagenmodel; het bioritme model; het 7 tot 7-model en integraal kindcentrum. Trends & cijfers Nieuwe schooltijden populair Nieuwe schooltijden worden warm onthaald in het Nederlandse basisonderwijs. Veel scholen (15%) zijn al overgegaan op nieuwe tijden óf zijn van plan dat de komende jaren te gaan doen (11%). Ruim de helft van de scholen (55%) ziet mogelijkheden op de langere termijn. Slechts een minderheid van de scholen (19%) ziet niets in andere schooltijden. Aandacht verschuift van continurooster naar 5 gelijke dagen De scholen die tot nu toe zijn overgestapt, hebben vooral voor het continurooster (56%) en het Hoorns model (30%) gekozen. Een minderheid (11%) ging tot nu toe over op het vijf-gelijkedagenmodel. In de toekomst kantelt dat beeld. Van de scholen die de komende jaren overgaan, kiest bijna de helft (47%) voor het vijf-gelijke-dagenmodel. Kindgerichte motieven voeren de boventoon Een betere dagindelingen voor leerlingen is voor scholen het belangrijkste motief om over te gaan op andere tijden. Een goede tweede is de overtuiging dat de lestijd effectiever kan worden aangewend. Draagvlak onder ouders en personeel is essentieel

16 De belangrijkste randvoorwaarde voor een succesvolle invoering is een positieve houding van ouders ten aanzien van de nieuwe schooltijden. Ook het draagvlak onder het personeel wordt van groot belang geacht. Daarnaast zijn een hechte samenwerking met partners, een gedegen organisatie en voldoende tijd voor invoering van belang.

17 Weinig echte knelpunten Relatief veel scholen geven aan dat ze bij de overgang helemaal geen knelpunten hebben ervaren. Scholen die daar wel mee te maken hebben, geven aan dat de invoering van andere schooltijden kan stuiten op weerstand bij het eigen personeel. CAO-bepalingen met betrekking tot werktijden van personeel worden in dit verband specifiek genoemd. Effect: meer rust en regelmaat De invoering van andere schooltijden heeft volgens de scholen vooral meer rust en regelmaat in de schooldag opgeleverd. Dat biedt volgens hen ook mogelijkheden om de lestijd effectiever te besteden. De nieuwe schooltijden leveren volgens een deel van de scholen ook winst op voor leerkrachten én voor de organisatie en invulling van de buitenschoolse opvang. 3. Waarom stappen scholen over op andere tijden? Leerlinggebonden motieven staan voorop bij de keus voor verandering van schooltijden. Een betere dagindeling voor leerlingen is het belangrijkste motief. Ook een effectievere besteding van de lestijd scoort hoog. Daarnaast voeren scholen een betere dagindeling voor leerkrachten, de organisatie van het overblijven en wensen van ouders op als redenen om andere schooltijden in te voeren. De onderwijskundige visie van de school en talentontwikkeling van leerlingen worden minder vaak genoemd. In de zijlijn komen ook allerlei andere motieven aan de orde, waaronder profilering van de school en het inroosteren van compensatieverlof voor leerkrachten. Tabel 4: Wat zijn overwegingen (geweest) om over te gaan op andere schooltijden? Betere dagindeling voor de leerlingen (minder versnippering en onrust) 62% Effectieve besteding van de lestijd op school 51% Betere dagindeling voor leerkrachten (voorbereidingstijd, nascholing e.d.) 44% Voor- en Tussenschoolse opvang zijn lastig te organiseren door een tekort aan personeel 38% Op verzoek van ouders 34% Betere aansluiting bij de onderwijskundige visie 19% Extra aandacht voor talentontwikkeling van leerlingen 11% Iets anders 15% Enkele citaten van scholen in dit verband: Inspringen op maatschappelijke ontwikkeling en behoeften van hedendaagse kinderen. Betere mogelijkheden voor en samenwerking met naschoolse opvang. 4. Aan welke randvoorwaarden moet worden voldaan? Draagvlak onder ouders en personeel zijn de meest genoemde randvoorwaarden voor een succesvolle invoering van andere schooltijden. Ook een hechte samenwerking met partners en een sluitende organisatie vormen voor veel scholen belangrijke voorwaarden voor invoering. Belemmerende wet- en regelgeving of ontoereikende huisvesting worden veel minder vaak genoemd. Tabel 5: wat zijn de belangrijkste randvoorwaarden voor invoering van nieuwe schooltijden? Draagvlak onder ouders 93% Draagvlak onder personeel 86% Hechte samenwerking met partners 67% Sluitende organisatie van personeel binnen de nieuwe schooltijden 50% Voldoende tijd om de nieuwe schooltijden in te voeren 46% Ruimte in wet- en regelgeving met betrekking tot onderwijstijden 28% huisvesting 13% Iets anders 5%

18 De kwaliteit van het onderwijs moet voorop staan en gehandhaafd blijven! Anders: niet doen! Draagvlak onder ouders en personeel is wel van belang, maar niet leidend. Als schoolleiding/schoolorganisatie heb je namelijk de wettelijke verplichting om een sluitend dagarrangement aan te bieden en dat moet er dan ook zo professioneel mogelijk uitzien. 5. Welke knelpunten doen zich voor? De invoering van andere schooltijden stuit volgens scholen vooral op weerstand bij het eigen personeel. CAO-bepalingen met betrekking tot werktijden van personeel worden in dit verband vaak specifiek genoemd. Daarnaast kunnen ook weerstanden bij ouders een struikelblok vormen. Tegelijkertijd geeft een aanzienlijk deel van de scholen aan dat ze helemaal geen knelpunten ervaren. Weerstand vanuit het personeel tegen de invoering van andere schooltijden 34% cao-bepalingen met betrekking tot werktijden van personeel 32% Weerstand vanuit ouders tegen invoering van andere schooltijden 21% Wet- en regelgeving met betrekking tot onderwijstijden 11% Geen sluitende organisatie van personeel binnen de nieuwe schooltijden 11% Geen sluitende financiering van invoering van andere schooltijden 9% Weinig afstemmen tussen school en partners, zoals de kinderopvang 4% Onvoldoende tijd om de nieuwe schooltijden in te voeren 3% Iets anders 6% Geen knelpunten 20% Eigenlijk helemaal geen weerstand. Zowel ouders als personeel waren positief. De vrije woensdagmiddag was wel een breekpunt voor ouders. Dat kan wel anders als alle scholen overgaan en verenigingen en sportclubs ook hun tijden aanpassen. 6. Wat levert de invoering van andere schooltijden op? De invoering van andere schooltijden heeft volgens de scholen vooral meer rust en regelmaat in de schooldag opgeleverd. Ook de beoogde effectievere besteding van lestijd lijkt uit de verf te komen. Daarnaast leveren andere schooltijden volgens de scholen winst op voor leerkrachten en voor de organisatie en invulling van de buitenschoolse opvang. In de categorie anders worden bijvoorbeeld tevreden ouders en verbetering van de veiligheid opgevoerd. Opvallend weinig scholen zien nog helemaal geen opbrengsten. Tabel 7: Wat heeft de invoering van andere schooltijden opgeleverd? (meerdere antwoorden mogelijk)(n=161) Er heerst rust en regelmaat op de school 78% De lestijd op school wordt effectiever besteed 57% Leerkrachten hebben overdag meer tijd voor niet-onderwijs gebonden taken 34% Er is meer tijd voor gezamenlijke scholing 29% De school trekt meer leerlingen 23% De leerlingen zijn meer geconcentreerd 22% Er zijn meer mogelijkheden voor activiteiten binnen de Buitenschoolse Opvang 20% De deelname aan de Buitenschoolse Opvang is meer gelijk verspreid over de week 10% Iets anders 14% (Nog) geen opbrengsten 3%

19 Geen versnippering van lestijden en voor de ouders meer duidelijkheid. Ouders en leerkrachten zijn na een periode van wennen enthousiast over de tijden. 7. Wat zijn de motieven van scholen die niets zien in andere tijden? De scholen die niets zien in andere schooltijden geven hiervoor als belangrijkste redenen op dat er geen behoefte is bij ouders en dat de huidige schooltijden goed voldoen. Tabel 8: Wat is de reden dat uw school niets in andere schooltijden ziet? (meerdere antwoorden mogelijk) (n=197) Geen behoefte bij ouders 32% Huidige schooltijden voldoen 28% Geen onderwerp/prioriteit 12% Geen behoefte bij leerkrachten/team 10% Geen behoefte blijkt uit onderzoek 9% Nadelige gevolgen voor leerkrachten/school 6% Nadelige gevolgen voor leerlingen 6% Niet mogelijk vanwege omgeving (streekschool) 4% Iets anders 6% Afgelopen schooljaar is dit uitvoerig besproken in MR en OR. We hebben een ouderenquête afgenomen waaruit bleek dat de ouders massaal de huidige schooltijden willen houden. De huidige situatie sluit aan op de wensen van ouders. Veel kinderen gaan tussen de middag lekker thuis eten en kunnen op die manier rustig bijtanken. Einde citaat uit deze publicatie Mocht u de gehele publicatie willen lezen, dan kunt u die vinden op bij publicaties (linker kolom) Bijlage 3b: Meting PO andere schooltijden Een vergelijkbaar onderzoek kwam dit jaar in juni beschikbaar. Hier gaat het om Meting PO andere schooltijden van DUO Onderwijsonderzoek. Zij waren benieuwd naar de huidige stand van zaken omtrent nieuwe schooltijden in het basisonderwijs. De publicatie daarvan vindt u op bij Project andere tijden (linker kolom) onder de link Bijlage 3c: Variatie in schooltijden Een internationale literatuurstudie naar de effecten van verschillende invullingen van de schooldag, de schoolweek en het schooljaar. Door G. Driessen, A. Claassen en F. Smit van het ITS. Het ITS maakt onderdeel uit van de Radboud Universiteit Nijmegen. Opdrachtgever voor dit onderzoek: Ministerie van OCW. Mocht u deze publicatie willen lezen, dan kunt u die vinden op bij publicaties (linker kolom) De publicatie start met een managementsamenvatting, die een geod beeld geeft van de onderzoeksresultaten. Bijlage 3d: Tijden van de samenleving

20 De Sociaal Economische Raad (SER) adviseert de overheid werk te maken van eigentijdse en sluitende dagarrangementen. Dat staat in het ontwerpadvies Tijden van de samenleving dat op 15 april is vastgesteld. Deze publicatie start met een samenvatting die u vindt op bij publicaties (linker kolom). Hier vindt u nog een document, waarin de SER een advies geeft aan de regelring. Bijlage 3e: Jeannette Doornenbal: Het gaat steeds om balans Het betreft een weergave van een interview met Jeannette Doornenbal, lector Integraal Jeugdbeleid aan de Hanzehogeschool in Groningen. Deze weergave komt van bij veelgestelde vragen (linker kolom) en dan vrijwel onderaan de vraag zijn andere tijden goed voor kinderen?

21 Citaat: Het project Andere Tijden in onderwijs en opvang is gestart met het programma Andere Tijden en het Kind. Jeannette Doornenbal, lector jeugdbeleid aan de Hanzehogeschool Groningen, gaat daaraan een bijdrage leveren. Wat is haar visie en bijdrage? Iedereen vraagt altijd meteen of andere schooltijden goed zijn voor het kind. Dat is wel een logische vraag maar ook heel lastig te beantwoorden, zegt Doornenbal. Want, wat is goed, waaraan moet het ten goede komen? Gaan ze er beter door leren? Ontwikkelen ze zich beter? Eigenlijk gaat het om de vraag Wat doet het met kinderen?. Doornenbal geeft meteen het antwoord: We weten er heel weinig over. Het onderzoek is schaars, zoals ook uit het rapport Variatie in schooltijden van het ITS bleek, en er wordt meestal alleen gekeken naar cognitieve effecten, dus of de schoolprestaties verbeteren. Wat weten we wel? Kinderen zijn niet maakbaar, wel ontwikkelbaar. We weten bijvoorbeeld dat de prestaties van kinderen toenemen als bij herhaling en langdurig interventies worden uitgevoerd door goede professionals. Als er voldoende leertijd wordt geboden en effectieve instructie. We weten ook dat kinderen beter gedijen wanneer ze een affectieve band met leerkrachten of medewerkers kunnen opbouwen. Dat beïnvloedt hun welbevinden en hun prestaties. Dat vraagt om goed opgeleide professionals, maar ook om een zodanige organisatie dat binding überhaupt mogelijk is. Dat is níet een situatie waarin kinderen met pakweg 12 professionals op een dag te maken hebben. Dat komt voor. We weten ook dat een koppeling van leren op school aan activiteiten in de naschoolse opvang resultaat oplevert. Maar wat zegt dat over het beste dagritme voor een kind? Voor Doornenbal is het helder: Waar we naar moeten zoeken zijn de best mogelijke omstandigheden waaronder kinderen èn goed leren èn zich goed ontwikkelen. Tijdens observaties bij de invulling van de verlengde schooldag zagen we dat extra aanbod door anderen, vooral tussen de middag, veel onrust kan opleveren. Tijden spelen een rol, maar ritme is misschien een beter handvat. Uit het bioritme-onderzoek kunnen we wat oppikken over concentratiemomenten. Het gaat steeds om balans, om een voor kinderen goede afwisseling van inspanning en ontspanning; van vrijheid en begrenzing; van toezicht en oefenen met eigen tijd. Deze principes liggen niet ten grondslag aan de huidige indeling van de schooldag. Tegelijkertijd zeg ik; staar je niet blind op tijden. Beter goede oude tijden, dan slechte nieuwe tijden. Belangrijker is het om de kansen te creëren waaronder kinderen zich goed kunnen ontwikkelen: voldoende leertijd met goede instructie en feedback, ruimte om zich te binden en hun eigen omgeving te ontdekken, in te richten, conflicten op te lossen. We moeten immers kinderen niet alleen voorbereiden op de toekomst maar hen ook leren deze zelf te ontwerpen. Wat gaat u bijdragen aan het programma Andere Tijden en het Kind? Ik ga een boekje schrijven voor bestuurders in opvang en onderwijs die daadwerkelijk gezamenlijk willen optrekken richting een kindcentrum. Het wordt een soort pedagogisch raamwerk dat zowel ingaat op de pedagogische waarden en doelen, als aangeeft wat dat vraagt van professionals die er werken. Ik werk daarvoor samen met pedagogen uit de kinderopvang en het basisonderwijs en zal mijn bevindingen in een rondetafelgesprek ook voorleggen aan koplopers uit de praktijk. In maart 2012 hoop ik het te kunnen presenteren. Bijlage 3g: Andere tijden, oplossingen uit de praktijk. Op de site vindt u nog een waardevolle publicatie. Het gaat om Andere Tijden, oplossingen uit de praktijk, een publicatie van Andere Tijden in onderwijs en opvang, Een samenwerking van VOS/ABB, MO groep Kinderopvang, PO-Raad, Het Kinderopvangfonds en BOinK. Van deze uitgave is een PDF beschikbaar via de site De uitgave is onderdeel van de serie Praktische Adviezen