Als besloten wordt voor vijf-gelijke-dagen, starten we daarmee bij aanvang van het schooljaar

Transcriptie

1 Antwoorden op vragen van ouders n.a.v. Andere Tijden Inleiding Andere schooltijden is een actueel onderwerp op de scholen in Nederland. Decennialang is er met de schooltijden relatief weinig gebeurd. De laatste jaren zie je het een en ander veranderen. Scholen stappen over naar een ander schooltijdenmodel. De discussie is in een stroomversnelling geraakt. Basisscholen verlaten in hoog tempo de klassieke schooltijden met een lange middagpauze en een vrije woensdagmiddag en gaan over op andere roosters. Vijf jaar geleden hanteerde nog ruim driekwart van de scholen het traditionele schoolmodel. Dit schooljaar ( ) was dat op nog maar 50 procent van de scholen in Nederland het geval en volgend schooljaar ligt dit percentage weer lager. Bij de scholen die zijn afgestapt van de traditionele schooltijden, is met name het vijfgelijke-dagenmodel populair. Eén op de zes scholen hanteert inmiddels dit rooster. De veranderingen in de maatschappij liggen hier aan ten grondslag. Het is aan de medezeggenschapsraden van de afzonderlijke scholen of er overgestapt gaat worden naar dit model. Alvorens de medezeggenschapsraad besluit over haar standpunt, zullen de ouders worden geraadpleegd. Aanleiding Waarom praten we nu over andere schooltijden? Enige jaren geleden heeft obs Bos en Vaart gepeild of de ouders interesse hadden in andere schooltijden, het vijf-gelijke-dagen-model. Op dat moment was er nog weinig ervaring mee in Haarlem en het overgrote deel van de ouders was toen geen voorstander. Er is toen afgesproken dat we na verloop van tijd opnieuw zouden kijken of vijf-gelijke-dagen past bij onze school. Van wie komt het initiatief om de mening te peilen? De oudergeleding van de medezeggenschapsraad heeft het onderwerp schooltijden geagendeerd, omdat zij wil voldoen aan de eerder gemaakte afspraak om na een aantal jaar nogmaals te peilen. Wanneer gaan de andere tijden in? Als besloten wordt voor vijf-gelijke-dagen, starten we daarmee bij aanvang van het schooljaar Hoe ziet het vijf-gelijke-dagen model eruit? Hoe zou het vijf-gelijke-dagen-model op obs Bos en Vaart eruit zien? Alle leerlingen gaan elke dag van 8.30 tot uur naar school. Onderbouw en bovenbouw krijgen even lang les: 25 uur per week De kinderen van de onderbouw (groep 1 t/m 4) gaan iets langer naar school (nu 23 uur en 45 minuten). De kinderen van de bovenbouw (groep 5 t/m 8) gaan iets korter naar school (nu 25 uur en 45 minuten). De grote pauze tussen de middag wordt korter: 45 in plaats van 60 minuten. 1

2 De tussenschoolse opvang, met hierin ruimte en tijd voor eten en buitenspelen, blijft onder het toezicht en verantwoordelijkheid van het schoolteam en medewerkers van Op Stoom. De inzet van ouders in de groepen 1 en 2 blijft hierbij ook noodzakelijk. Start van het nieuwe model in schooljaar Welke andere modellen van schooltijden bestaan er? Naast het traditionele schooltijdenmodel zijn er landelijk inmiddels vijf basismodellen ontwikkeld voor andere schooltijden in het basisonderwijs. Hieronder kort de karakteristieken van elk model: Traditionele tijden schooldagen met apart ochtenddeel (circa uur) en apart middagdeel (ca ) tussen de middag vrij: overblijven of naar huis woensdagmiddag (en onderbouw vaak vrijdagmiddag) vrij variant: het Hoorns model vrijdagmiddag altijd vrij Continurooster schooldagen van 8.30 tot uur woensdagmiddag vrij korte lunchpauze van max. 30 minuten, verplicht eten op school Vijf-gelijke-dagenrooster vijf schooldagen van 8.30 tot 14 uur of tot uur korte lunchpauze van 30 of 45 minuten Bioritme-rooster vijf dagen van 8.30 tot uur leren in op de momenten van maximale alertheid (tussen uur en uur) extra lange middagpauze ( uur) voor sport, cultuur en andere activiteiten; verzorgd door externe (kinderopvang)organisatie woensdagmiddag (en onderbouw vaak vrijdagmiddag) vrij 7 tot 7-model school is dagelijks open van 7.00 tot uur 52 weken per jaar, geen collectieve schoolvakanties geïntegreerd programma van onderwijs, sport en ontspanning Waarom is er gekozen voor het vijf gelijke dagen model? De school kiest voor het model dat het breedst gekozen wordt en waarmee over het algemeen positieve ervaringen zijn. De school kiest voor schooldagen met een pauze van 45 minuten met voldoende tijd voor ontspanning voor leerlingen en leerkrachten en de vrijheid om thuis te lunchen. De ervaringen van andere scholen met vijf gelijke dagen zijn meegenomen in deze keuze. 2

3 Stichting Spaarnesant wil graag met zoveel mogelijk scholen overstappen om sterker te staan in de onderhandelingen en gesprekken met de naschoolse opvang en de diverse verenigingen. Een overgang van een traditioneel schooltijdenmodel naar een vijf gelijke schooldagenmodel ziet het bestuur als realistisch en haalbaar. De school kiest niet voor een continurooster, omdat ze ouders en kinderen die dat willen, de ruimte wil geven om samen thuis te lunchen. Een overgang naar het model van vijf gelijke schooldagen is minder ingrijpend voor gezinnen en scholen dan de overgang naar het bioritme-model of het 7 tot 7-model. Het aantal scholen dat werkt met deze laatste modellen staat niet in verhouding tot het steeds sneller groeiende aantal scholen dat werkt met het vijf gelijke dagen model. Wat is de verandering in het aantal lesuren per week? In het huidige model hebben de kinderen uit de onderbouw 23,75 lesuren per week. De kinderen uit de bovenbouw volgen 25,75 lesuren per week. In het nieuwe model hebben alle groepen een week van 25 lesuren. Voor de kinderen uit de onderbouw betekent dit dus dat ze 1,25 uur langer naar school gaan. Voor de bovenbouw betekent dit dus dat ze 0,75 uur korter naar school gaan. Is er differentiatie in schooltijden tussen onder- en bovenbouw? In theorie zou dit mogelijk zijn, maar veel voordelen van het vijf gelijke dagen model komen op dat moment te vervallen. Wanneer we op obs Bos en Vaart besluiten over te stappen op dit model streven wij naar gelijke schooltijden voor alle leerlingen. Wat zijn de mogelijkheden voor naschoolse activiteiten op school? De school heeft op dit moment geen plannen om zelf naschoolse activiteiten te organiseren op school. Als er andere organisaties zijn met een goed plan dat past bij de school, dan staan wij hiervoor open. De lunch Hoe lang is de lunchpauze bij vijf-gelijke-dagen? In het vijf gelijke dagenmodel kiezen wij voor een lunchpauze van drie kwartier met voldoende tijd voor eten en buitenspelen. Wat zijn de effecten van een kortere middagpauze? We hechten op obs Bos en Vaart veel waarde aan een ruime lunchpauze, zodat kinderen voldoende tijd hebben om rustig te eten en te ontspannen. De kinderen in de bovenbouw hebben voor het eten doorgaans aan een kwartier genoeg. In de onderbouw kost het eten over het algemeen wat meer tijd. Er zijn scholen die een lunchpauze van een half uur hanteren. De ervaring is echter dat dit vrij kort is om los te komen uit de schoolsituatie en goed te ontspannen. Scholen die een lunchpauze van 45 minuten hanteren, zijn hier doorgaans tevreden over. Het biedt kinderen voldoende gelegenheid om rustig te eten en te ontspannen. 3

4 Een pauze van drie kwartier heeft tevens als voordeel dat kinderen die in de buurt van school wonen, alsnog de gelegenheid hebben om thuis te lunchen. Wordt tussenschoolse opvang verplicht bij vijf-gelijke-dagen? De tussenschoolse opvang is nu niet verplicht en wordt dat ook niet. Hoe gaat de TSO verzorgd worden als dit voor 5 dagen geregeld moet worden? Uitgangspunt is dat de TSO van minstens dezelfde kwaliteit moet zijn als de TSO in het huidige model. De school zal in totaal meer uren opvang in moeten huren. Daar staat tegenover dat ook de kinderen meer uren zullen overblijven. Door een verlaging van het tarief per dag opvang kunnen we de kosten voor 5 dagen TSO voor de bovenbouw gelijk houden. Alleen voor de onderbouw zal, indien er op alle dagen van de TSO gebruik gemaakt wordt, een verhoging van de kosten zijn. Dit omdat zowel de woensdag als de vrijdag gefaciliteerd zullen worden. Kan ik, indien er voor het vijf-gelijke-dagen-model gekozen wordt, een wijziging aanbrengen in mijn behoefte voor TSO? Ja dat kan. We zullen, indien we in schooljaar overgaan naar het vijf-gelijke-dagen-model, de mogelijkheid bieden om na de kerstvakantie een wijziging in het aantal dagen TSO per week door te geven. Dit omdat we ons voor kunnen stellen dat een overgang best eens een andere behoefte met zich mee kan brengen dan initieel gedacht. Financieel Heb ik meer kosten aan naschoolse opvang bij vijf-gelijke-dagen? De kosten voor opvang zijn afhankelijk van de keuzes die u hierin maakt en de manier waarop uw opvangorganisatie of gastouder het tarief berekent. Voor de meest recente informatie verwijzen wij naar de kinderopvangorganisaties zelf. Op Stoom geeft aan dat hun tarieven al zijn afgestemd op vijf gelijke dagen. Kinderopvang Haarlem laat haar tarief afhangen van het tijdstip dat de school uitgaat. Zij hebben een rekentool beschikbaar gesteld waarmee u uw persoonlijke situatie kunt doorrekenen. Op maandag, dinsdag en donderdag wordt de opvangmiddag drie kwartier langer. Op woensdag wordt de opvangmiddag 2 uur korter. Op vrijdag wordt de opvangmiddag 1 uur en 45 minuten langer voor de onderbouw en 45 minuten korter voor de bovenbouw. Wat betekenen vijf-gelijke-dagen financieel voor de school en Spaarnesant? Voor de school en voor Spaarnesant heeft vijf-gelijke-dagen geen financieel voor- of nadeel. Peiling Wie mag zijn mening geven? Ieder gezin met kinderen in groep 6 of lager, ontvangt na 20 april een met een link naar de peiling. De peiling sluit twee weken later. Er kan dus één keer per gezin worden gestemd. Wij zijn gescheiden. Kunnen we allebei meedoen? 4

5 We gaan er vanuit dat gescheiden ouders gezamenlijk bespreken wat voor hun situatie het beste is. Lukt het echt niet, dan kan de directie op verzoek een extra toegang tot de peiling geven. Mijn jongste kind zit in groep 7 of 8, waarom mag ik niet meedoen met de peiling? Als besloten wordt tot vijf-gelijke-dagen, dan wordt dit ingevoerd in schooljaar Uw jongste kind is dan al van school. Wordt er gevraagd naar de mening van de kinderen? Nee. Kinderen hebben geen ervaring met een andere tijdsindeling. Zij kunnen de opties niet goed vergelijken. Als de vraag aan de kinderen zou worden voorgelegd, is het onduidelijk wat er met de uitkomsten moet worden gedaan. Wat gebeurt er met de uitslag? De uitslag van de ouderpeiling wordt gepubliceerd op de website en in de weekbrief. De uitslag is input voor het besluit van de medezeggenschapsraad. Besluit Wie besluit er over schooltijden? Uiteindelijk is het de schooldirectie die het besluit neemt, maar de stem van de ouders in de medezeggenschapsraad is heel bepalend. Namelijk: De oudergeleding van de medezeggenschapsraad heeft instemmingsrecht over de schooltijden. Dit is bepaald in de Wet op de Medezeggenschap. Voor een verandering van de schooltijden is een ouderpeiling door de oudergeleding verplicht. De personeelsgeleding van de medezeggenschapsraad heeft instemmingsrecht rondom de werk- en rusttijden. Het gaat dan vooral om de uitwerking van het model. Hoe gaat de medezeggenschapsraad bepalen of zij zal instemmen? De oudergeleding van de medezeggenschapsraad zal zelfstandig besluiten of zij zal instemmen met vijf-gelijke-schooldagen. Hierbij houdt zij uiteraard rekening met de resultaten van de ouderpeiling. De personeelsgeleding kijkt of de rust- en werktijden het voorgestelde vijf-gelijke-schooldagen acceptabel zijn. Daarnaast houden zij ook een teampeiling. Hiermee kunnen zij de oudergeleding en de directie nog beter informeren en adviseren. Wanneer wordt het besluit genomen? De medezeggenschapsraad zal in de vergadering van 26 juni bepalen of zij instemt met een wijziging van de schooltijden. Het besluit wordt voor de zomervakantie in de weekbrief en op de website gepubliceerd. Effecten van vijf-gelijke-dagen op de kinderen Wat zijn de voor- en nadelen van vijf gelijke schooldagen? 5

6 Over het algemeen zijn ouders tevreden over het vijf gelijke dagen model. Dit blijkt o.a. uit de Vijf gelijke schooldagen monitor in opdracht van o.a. het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Ook hebben we dit nagevraagd bij scholen in Haarlem die al zijn overgestapt. Voordelen zijn onder andere: - Meer rust op school Men ervaart dat de duidelijke structuur, elke dag hetzelfde, prettig is voor de kinderen. Alle kinderen hebben hetzelfde schema De kortere middagpauze zorgt dat er minder gedoe is, dat aan het begin van de middag opgelost moet worden. - Effectievere lestijd De kortere middagen maken dat er efficiënter met de tijd wordt omgegaan. De middag is minder lang, het is makkelijker om de kinderen bij de les te houden. - Zinvollere besteding van naschoolse uren (door BSO en thuis) Kinderen vinden het prettig om na school meer tijd te hebben BSO s geven aan dat ze meer ruimte hebben voor activiteiten Alle kinderen hebben hetzelfde schema, dit scheelt een keer halen op vrijdag voor ouders met kinderen in onder- en bovenbouw. - Efficiëntere besteding uren na lestijd door leerkrachten Nadelen zijn onder andere: - Organisatie van de lunchpauze Bij sommige scholen is uitdagend om de pauzes van leerkrachten en kinderen goed af te stemmen. - Korte tijd om te eten voor de kinderen tussen de middag Ouders en leerkrachten hebben soms het idee dat het eten te gehaast moet. Het is belangrijk dat de lunch echt op tijd begint. - Lange woensdagmiddag en lange vrijdagmiddag vrij vervallen Dit geeft minder ruimte voor gezelligheid en partijtjes, of een lang weekend dat vroeg start. De sport van jonge kinderen (de F-jes) op woensdag is soms vrij vroeg, waardoor er gehaast moet worden. Er is voor leerkrachten minder ruimte om lessen voor te bereiden op woensdagmiddag. - Onvoldoende rust voor leerkrachten De korte middagpauze maakt dat er dan weinig tijd is om de middag voor te bereiden. - Te korte overgangsperiode bij sommige scholen Voor een deel van de ouders was het lastig tijdig hun weekritme en de activiteiten van de kinderen aan te passen aan de nieuwe schooltijden. De overgangsperiode bij obs Bos en Vaart zal daarom lang zijn. De nieuwe tijden gaan in per schooljaar Er zijn minder duidelijke effecten op: - arbeidsparticipatie door ouders - gebruik van BSO op woensdagmiddag en vrijdagmiddag - combineren van zorg en werk 6

7 Op de schoolfinanciën wordt geen (negatief) effect gezien. Is het wegvallen van de woensdagmiddag een bezwaar? Het wegvallen van de woensdagmiddag wordt bij de scholen die wij spraken soms genoemd als bezwaar, o.a. in verband met het organiseren van partijtjes. Ook zou het een bezwaar kunnen zijn omdat dit rustmoment wegvalt. Daar staat tegenover dat de schooldagen straks korter zijn en er dus meer rustmomenten in de week mogelijk zijn. Een rustmoment op woensdag is overigens betrekkelijk. De woensdagmiddag bestaat vaak uit halen en brengen naar diverse activiteiten, partijtjes, spelen bij vriendjes en vriendinnetjes, etc. Dit wekt vaak juist onrust in de hand. Het wegnemen hiervan vormt voor scholen juist aanleiding om het vijfgelijke-dagen model in te voeren. Zijn de effecten voor jonge kinderen anders dan voor oudere kinderen? Omdat het voor de hechting van jonge kinderen goed is om nog veel tijd thuis - dichtbij hun ouder(s) - te zijn, is het aantal verplichte schooluren van kleuters traditioneel lager dan van oudere kinderen. Deelname aan groepsopvoeding is voor hen bovendien vermoeiend, omdat veel prikkels voor hen nieuw zijn. Zij kunnen er nog niet selectief mee omgaan. Toch brengt een grote groep kinderen al op jonge leeftijd veel tijd buiten het ouderlijk huis door. Veel van die situaties worden thans gekenmerkt door veel wisselende momenten, veel verschillende gezichten en niet altijd inzet van voldoende geschoold personeel. Volgens Jeanette Doornenbal, Lector Integraal Jeugdbeleid aan de Hanzehogeschool in Groningen, is op de vraag hoeveel uren per dag jonge kinderen verplicht in een groep kunnen doorbrengen, geen sluitend wetenschappelijk antwoord mogelijk. Een stabiel dagritme en vaste pedagogische medewerkers die rust, veiligheid en persoonlijke aandacht kunnen geven lijken daarbij belangrijker dan de hoeveelheid tijd die kinderen buitenshuis doorbrengen. De tijd die jonge kinderen in een groep kunnen doorbrengen hangt samen met een veelheid van factoren. Is er een goede afwisseling tussen opvang, opvoeding, onderwijs, ontwikkeling en niet te vergeten ontspanning? Daarnaast zijn algemene wat-werkt-principes van belang zoals respect, vertrouwen en continuïteit, aandachtig zijn, positieve feedback geven en voldoende aansluiting bij de belevingswereld en leefwereld van het kind. Dat het vijf gelijke schooldagen model een extra belasting betekent voor het jonge kind, wordt door de scholen die reeds werken met dit model niet gerapporteerd. Zie ook: Maatschappelijke effecten en belangen Welke veranderingen in de maatschappij zijn er dat deze verandering nu wordt ingevoerd? Belangrijke veranderingen in de maatschappij zijn de groeiende vraag naar (goed opgeleide) werknemers en dreigende tekorten op de arbeidsmarkt; toename van het aantal eenoudergezinnen en tweeverdieners, die werk en zorg moeten combineren; vrouwenemancipatie die gelijkwaardigheid tussen mannen en vrouwen nastreeft met als uiting o.a. economische zelfstandigheid van de vrouw en het besef dat de traditionele indeling van de schooldag berust op historische gegevens, die niet noodzakelijk overeenkomen met de wensen en behoeften van 7

8 kinderen en ouders in deze tijd. Er is door deze factoren een breed maatschappelijk debat op gang gekomen, die de traditionele dagindeling en rolverdeling tussen gezin, school en instellingen voor vrije tijd ter discussie stelt. Het debat is in 2006 in een stroomversnelling gekomen, omdat in dat jaar de regelgeving rondom schooltijden is aangepast. Scholen kregen toen meer ruimte om zelf de onderwijstijd in te delen. Invoering van andere tijden neemt vanaf dat moment van jaar tot jaar steeds sneller toe. Wat is het verschil in belang tussen werkende en niet werkende ouders? Net als bij de meeste andere scholen is er op obs Bos en Vaart een toename van het aantal tweeverdieners en eenoudergezinnen. Werkende ouders hebben belang bij goed functionerende kinderopvang en vrije tijd voorzieningen, die flexibel kunnen inspelen op verschillende behoeften, afhankelijk van hun werktijden en vrije tijd. Niet-werkende ouders hebben meer mogelijkheden om zelf kinderen na schooltijd op te vangen en zullen wellicht daarom minder behoefte aan andere tijden hebben. Wat betekent vijf-gelijke-dagen voor sportverenigingen en culturele instellingen? Het idee is dat door vijf gelijke schooldagen sportvelden, muziekruimtes en andere faciliteiten beter benut kunnen worden. (Sport)verenigingen kunnen hun tijden voor basisschoolkinderen pas aanpassen als ze daarvoor voldoende begeleiding kunnen regelen en als er voldoende kinderen op bepaalde tijden kunnen komen. Hoe meer scholen er overgaan, hoe makkelijker dat wordt. In de praktijk zien we nu dat sommige kinderen in de bovenbouw direct na school doorgaan naar hun (sport)club. Soms is het zelfs nodig om zich al in de pauze om te kleden. Als meer ouders kiezen voor naschoolse opvang op woensdag of vrijdag, stijgt de capaciteit van opvangorganisaties, wat wachtlijsten kan verminderen. Meningen en standpunten Wat vindt de medezeggenschapsraad zelf? De MZR heeft geen vooropgezet standpunt. De MZR organiseert een proces van meningsvorming. Hiertoe behoren het organiseren van een informatieavond, beantwoorden van vragen van ouders op de site, en een ouderraadpleging. Op basis daarvan bepaalt de MZR haar standpunt. Binnen de medezeggenschapsraad zijn mensen met een persoonlijke voorkeur voor de huidige schooltijden, en mensen met een voorkeur voor vijf-gelijke-dagen. De oudergeleding ziet geen zwaarwegende bezwaren rondom het algemene welzijn van de kinderen of rondom de schoolorganisatie bij vijf-gelijke-dagen of bij handhaving van het huidige model. Wat vindt het schoolteam? De mening van het personeel wordt in de komende weken gepeild. Ook voor het schoolteam geldt dat voorkeur voor het ene of het andere model mede afhangt van hun persoonlijke situatie. Wat vindt Spaarnesant? 8

9 Obs Bos en Vaart valt onder het bestuur van de Stichting Spaarnesant. Het bestuur en de directeuren van de scholen van Spaarnesant hebben in 2012 het initiatief genomen om met elkaar te onderzoeken of de tijd rijp is voor het model van vijf gelijke schooldagen. Inmiddels is bijna driekwart van de scholen (16 van de 22) van de stichting Spaarnesant overgestapt naar vijf gelijke schooldagen. Welke voordelen ziet het bestuur en de directeuren van Spaarnesant om over te gaan op het model? Meer rust en regelmaat voor de kinderen. De maatschappij verandert en de scholen moeten hierop inspelen. De ervaringen van scholen en besturen die overstappen zijn overwegend positief. Het is de verwachting dat steeds meer scholen naar vijf-gelijke-dagen zullen gaan. Spaarnesant is hiervan voorstander. Dit maakt bijvoorbeeld samenwerken tussen scholen makkelijker en geeft andere organisaties de kans hun aanbod beter af te stemmen. Elke school is uniek, de afweging ligt daarom bij de school. Wat is de ervaring op scholen die vijf-gelijke-dagen hebben ingevoerd? Over het algemeen zijn de scholen (ouders, directie en team) die zijn overgestapt positief. Hun ervaringen zijn zoveel mogelijk verwerkt in de beantwoording van deze vragen. Een te korte lunchpauze wordt soms als een knelpunt gezien. Daarom kiest obs Bos en Vaart voor een middagpauze van 45 minuten. Wat waren de vorige keer de belangrijkste argumenten tégen van ouders? Ouders die voor behoud van de huidige schooltijden stemden, deden dit deels vanuit praktische persoonlijke overwegingen. Ook waren er vragen of dit een bezuiniging betekende. En er waren ouders die zich afvroegen of opvang en (sport)verenigingen in Haarlem al klaar waren voor vijfgelijke-dagen. Bovendien waren er ouders die eerst effecten voor kinderen en schoolorganisatie op andere scholen wilden afwachten, voor obs Bos en Vaart zou overgaan. Inmiddels zijn er meer ervaringen elders en lijken deze vooral positief. Vijf-gelijke-dagen levert geen financieel voor- of nadeel op voor de school of Spaarnesant. De CAO is beter ingericht voor vijfgelijke-dagen. We zijn daarom benieuwd hoe de ouders van nu tegen vijf-gelijke-dagen aankijken. Meer informatie Meer informatie is te vinden op de volgende websites: gelijkedagenmonitor/5-gelijkedagenmonitor.pdf 9