Niet alleen de bouwkundige items van een gebouw dienen in hoeveelheden en kosten

Transcriptie

1 Opus Orgaum * Willem Meijer Niet allee de bouwkudige items va ee gebouw diee i hoeveelhede e koste te worde vastgelegd. I het geval va M&E-istallaties zulle daarva voor de doorsee bouwkudige oweige parameters om de hoek kome kijke zoals capaciteite e vermoges. Maar i het zuiver bouwkudige veld zou dat eigelijk ook stadaard moete worde. Daari is immers altijd sprake va prestaties. foto: Erik va Huisstede, 2007 Pot d Aël, 3 v.chr. Aosta-vallei, Italië I ee vorig schrijve be ik diep igegaa op bepaalde merkwaardige aspecte va het begrote e wel op Materiaal-Arbeid-Materieel-Oderaaemers [MAMO]-iveau. I dit artikel zal ik ekele opvallede elemete- e elemeteclusterprijze oder de aadacht brege. Met ame i ee vroeg stadium i de otwikkelig va projecte worde (koste)kegetalle gebruikt die op z' zachtst gezegd vreemd zij. Dat heeft alles te make met het iet gericht zij op prestaties. Willem Meijer, oder meer veratwoordelijk voor de wiskudige kostemodellerig bie de PARAP-groep, odergebracht bij het Ceter for People ad Buildigs. q L 5,40 7,65 9,90 12,15 14,40 18, ,1 71,3 80,8 93,0 119,3 185, ,6 73,3 81,9 94,2 120,6 187, ,6 73,5 80,9 95,6 122,1 188, ,4 74,9 82,3 97,1 123,7 190, ,9 76,3 83,8 98,7 125,4 189, ,3 75,7 83,1 97,9 124,5 191,2 Tabel 1. Koste va kaaalplaatvloere afhakelijk va de prestatie (belastig i kg/m 2 ) e overspaig. Totale leveratie m 2 tot op 6 bouwlage 16

2 Hoewel de oppervlakte va vloere tot op twee cijfers achter de komma zij uitgereked (gee kust wat dat gaat digitaal), zij de koste iet gerelateerd aa bijvoorbeeld uttige belastig e overspaig. Ook i kosteboeke otbreekt ee overzicht zoals i tabel 1 te ee male. Dit artikel gaat speciaal i op ekele aspecte va techische istallaties. I 95% va de begrotige die op basis va ee VO zij gemaakt, is sprake va maar éé parameter: koste per m 2 BVO. Dus ogeacht de (meestal mooi weergegeve) iformatie terzake va de geometrie, wordt deze allee uiteegerafeld om vloere, gevels, dake etc. i hoeveelhede vast te legge e daar ee prijs aa te hage. Tot aa de M&E-istallaties. Dat is alles. Toch ligt het voor de had om ook aa istallaties veel meer aadacht te geve om i ee vroeg stadium alteratieve te kue aadrage. Zo is bijvoorbeeld de combiatie va de schil va ee gebouw e de istallaties die het thermisch bieklimaat regele, va belag, omdat daarmee het eergieverbruik valt terug te drige. De aadacht voor istallaties draait om drie vrage: 1. Wat diet te worde vastgesteld e i welke parameters? 2. Wat kost hetgee is vastgesteld? 3. Zij er treds te sigalere? Istallaties voor temperatuur e lucht voor bieklimaat kee beperkige. Neem ee serie gebouwe, zeg i de admiistratieve sector, die de volgede kemerke hebbe, waarva alle gemarkeerde iput variabel is (zie de tabelle 2 t/m 6; = aatal bouwlage). Deze iformatie is terug te vide is i elk PvE. Voorts is er sprake va iformatie die diet te worde gebruikt omdat het óf voorschrifte betreft óf omdat we er goede, beweze ervarig mee hebbe. Zo is het Bouwbesluit va toepassig e ee heleboel ormblade e adere directieve. Al deze iformatie is er, ogeacht het stadium waari het project verkeert. Modelmatig kome da de volgede uitkomste i beeld. Het gaat daarbij om ee bouwvorm die veel voorkomt: laggerekt e eevoudig va idelig. Tabel 7 geeft izicht i de mate va verwarmig e haar tred. & Bouwkostekude Huisvestigsecoomie bruto vloeroppervlak bouwlaaghoogte y m 3,50 aatal bouwlage stuks 6,00 kere op vluchtafstad < m 40 percetage daglicht va de gevel % 20,00 percetage daklicht va het dak % 10,00 Tabel 2. Gebouwgeometrie etrée m atte ruimte m 2 47 horeca m circulatie m vergadere m katore e.d. m som m Tabel 3. Verdelig va fucties, aar rato ñ h m t(e) C lux etrée 2 4, atte ruimte 8 2, horeca 4 3, circulatie 1 2, vergadere 5 2, katore e.d. 2 2, ñ = vetilatievoud, h = vrije hoogte i de ruimte, t(e) = buitetemperatuur Tabel 4. Bieklimaat, koud seizoe ñ h m t(e) C horeca 4 3,00 24 vergadere 5 2,80 24 katore e.d. 2 2,80 24 ñ = vetilatievoud, h = vrije hoogte i de ruimte Tabel 5. Bieklimaat, warm seizoe bezettig m 2 /P 25,00 typologie va de bouwwijze kg/m comfortregelig per bezettig./. ja offerte-temperatuur witer t(i) C -7 offerte-temperatuurzomer t(i) C 30 miimum vetilatie-eis m 3 p/h 50 maximale capaciteit LBK's m 3 /h Tabel 6. Overige als oodzaak 17

3 2 98,4 96,7 96,0 95,6 95,3 95,1 4 94,1 91,9 91,0 90,6 90,2 89,9 6 93,3 90,7 89,6 89,1 88,7 88,4 8 93,4 90,3 89,1 88,5 88,1 87, ,8 90,3 89,0 88,3 87,8 87, ,5 90,5 89,0 88,2 87,7 87,3 mea matrix 91,0 Tabel 7. Warmtebroe i W/m 2 BVO (alléé verwarmig) 2 22,11 17,14 14,96 13,64 12,73 12, ,76 16,72 14,54 13,24 12,34 11, ,87 16,73 14,52 13,20 12,30 11, ,13 16,85 14,59 13,25 12,33 11, ,43 17,01 14,70 13,34 12,41 11, ,78 17,18 14,83 13,44 12,50 11,79 mea matrix 15,2 Tabel 8. Warmtebroe met koppelige, verdeler(s) e rookgasafvoer, i /m 2 BVO (alléé verwarmig) mea matrix 631 Tabel 9. Vermoges va de warmtebroe i kw (alléé verwarmig) mea matrix 167 Tabel 10. Koste i /kw va de warmtebroe (alléé verwarmig) 18

4 Uit tabel 8 blijkt dat de koste per eeheid warmte bija halvere bij ee zesvoudige ge - bouwgrootte (va 21,76 bij m 2 aar 11,62 bij m 2 ). Bovedie is duidelijk ee Miimum Domei (MD) waar te eme i elke tabel. Deze dekke elkaar iet af. Het is dus aa te bevele om het vermoge va de warmtebro vast te stelle e vervolges af te prijze (zie de tabelle 9 e 10). De eig juiste prijsvormig voor ee gebouw va 6000 m 2 BVO i zes bouwlage (zie tabel 11). (51.--) Warmtebro(e) 538 kw 162 /kw e zo me dat wil i de aalyse: grootte m 2 BVO stuks 6 kegetal /m 2 14,53 Tabel 11. Prijsvormig gebouw va 6000 m2 BVO i zes bouwlage I het DO diee og vele vrage te worde beatwoord, met ame bie het regime va de wisselwerkig va de bouwkudige schil e hetgee zich thermisch i het gebouw afspeelt. Wat heeft bijvoorbeeld meer ivloed op het warmtebrovermoge: de hoeveelheid daglicht of het vetilatievoud? Als voorbeeld het katoor va m 2 i zes lage (tabel 12). ñ % (31) mea matrix 706 Tabel m 2 BVO i 6 bouwlage. Brovermoge i kw bij toeemed daglicht e - vetilatievoud i de katore (allee verwarmig) Zowel va liks aar rechts als va bove zij aar beede zij gee gelijke treds zichtbaar. Trasmissieverlieze zij met hoge isolaties va de schil auwelijks meer va belag. Vadaar de toeemede aadacht voor warmterecuperatie uit vetilatielucht (zie tabel 13). Ook hier geldt: hoe meer va hetzelfde, hoe lager de koste. Ook i het DO kue gegeves va M&E-istallaties gebruikt worde omdat zij ñ % (31) mea matrix 151 Tabel m 2 BVO i 6 bouwlage. Koste i /kw va de warmtebroe (allee verwarmig) & Bouwkostekude Huisvestigsecoomie 19

5 (51.22) BUDERUS VR Zoder RGK SE 625/SE 725 Vermoge ketel (kw) kw /stuk /kw 40,00 34,30 30,50 26,50 25,20 19,30 17,80 16,00 15,90 /kw = * kw^-1 Tabel 14. Bewerkig va gegeves uit ee prijslijst i feite op veel uitgebreidere schaal voorhade zij da dat dit met bouwkudige items het geval is. I tabel 14 ee voorbeeld dat illustreert dat ook voor ketels geldt dat hoe meer kw vermoge, hoe mider ze koste per eeheid vermoge. Door de tred /kw mathematisch vast te legge, kue de berekede brovermoges- als prestatie- va koste worde voorzie. Het is zaak daarbij te beseffe dat i de praktijk altijd va overwaarde sprake zal zij omdat u eemaal de hadelsvermoges defiitief bepale hoe het geïstalleerd vermoge va de warmtebro eruit zal zie. I rekemodelle late zich gemakkelijk combiaties vaststelle. Getracht is om ee pleidooi va argumete te voorzie: iet allee de bouwkudige items va ee gebouw diee i hoeveelhede e koste te worde vastgelegd. I het geval va M&Eistallaties zulle daarva voor de doorsee bouwkudige oweige parameters om de hoek kome kijke, zoals capaciteite e vermoges. Maar i het zuiver bouwkudige veld zou dat eigelijk ook stadaard moete worde. Daari is immers altijd sprake va prestaties. * Vrij aar Michael Prætorius (Sytagma Musicum II - De Orgaographia, 1619). 20