Met vrije software een e-veiling opzetten

Transcriptie

1 Met vrije software ee e-veilig opzette Mark De Quidt ICT-coördiator e ICT-leerkracht, Koiklijk Atheeum Atwerpe 1. Ileidig 2. Didactische kat va het verhaal va e-veilig 2.1. Doelstellige bie het vakgebied ecoomie 2.2. Betrekke va adere vakgebiede 3. Uitbouwe va de odersteude ICT-compoet 3.1. Basisistallatie 3.2. Otwerp va gegevesbak 3.3. Keuze va ee pakket 4. Epiloog ICT EN ONDERWIJSVERNIEUWING & OPEN BRON, OPEN INHOUD, OPEN LEREN & 157

2 Krachtlije Ee miioderemig met ICT-odersteuig opzette, ka ervoor helpe zorge dat de leerlige eerzijds de kepe va het vak oder de kie lere krijge e aderzijds izicht verwerve i de techische compoete va het verhaal. Naar het voorbeeld va het succesvolle ebay lere de derdegraads leerlige TSO uit de afdelig Hadel va het Koiklijk Atheeum Atwerpe ee eige e-veilig opzette e behere. I deze bijdrage hebbe we aadacht voor beide kate va het verhaal. Welke didactische doelstellige worde i het project agestreefd? Hoe slage de leerlige eri om aa de had va vrije softwaretoepassige ee e-omgevig te otwikkele die maximaal aa hu behoefte e verwachtige beatwoordt? 158 & OPEN BRON, OPEN INHOUD, OPEN LEREN & ICT EN ONDERWIJSVERNIEUWING

3 & 1. Ileidig zelfstadig probleme oplosse I de derde graad Hadel wordtleerstof uit de tweede graad verderuitgediept i de richtig va zelfstadig kue oplosse va probleme, waarbij op ee creatieve wijze ook ee beroep wordt gedaa op ICT. Daartoe creëert het e-veiligproject ee ICT-gebaseerde leeromgevig, waarbij leerlige de verschillede aspecte va ee marktsituatie verkee e ee blik achter de scherme werpe, het backofficegebeure va e-veilig. Het succes va ebay toot aa hoe ICT e het iteret ieuwe dimesies opee voor het wereldwijd o lie veile va producte. Ope source veiligsoftware bevestigt dat ope source iet syoiem is met gratis: bija alle pakette zij betaled. Veilige zij da ook meestal commerciële activiteite. Toch vide we voor educatieve doeleide ee gratis light versie e is er a eig zoeke wel vrije server software te vide die gratis ka worde gebruikt. De igebakke opeheid geeft de leerlige ee ogekede vrijheid om de toepassige aa de eige verwachtige e behoefte aa te passe. Deze bijdrage is tweeledig va opzet. I ee eerste deel verkee we de didactische meerwaarde va het project e-veilig als miioderemig, om vervolges i het tweede deel a te gaa hoe ICT e vrije software odersteued i het leerproces worde igeschakeld. & 2. Didactische kat va het verhaal va e-veilig Ee veilig is i weze ee markt, waar verkopers e kopers elkaar vide. De mogelijkhede die deze microkosmos biedt om basiscocepte uit het ecoomische vakgebied te verkee e te verwerve, zij da ook legio. Tegelijk diee er zich i de praktijk heel wat mogelijkhede aa om ook adere vakgebiede bij het project te betrekke Doelstellige bie het vakgebied ecoomie klassieke marktactiviteite Zoals op elke markt gebeure hier ook de klassieke marktactiviteite : 1) Marketig Wat defiiëre we als os doelpubliek e i welke producte zij de betrokke persoe geïteresseerd? Ebay e kosoorte blijke vooral succes te hebbe bij studete. We richte os dus op he als doelpubliek. Toch is het ook de vraag of we kue diversifiëre? Zij er meerdere doelpublieke mogelijk, evetueel met verschillede producte? Leerlige lagere school, middeschool, ouders, wijkbewoers,... Hoe positioere e-veilige zich tegeover veilighuize, tweedehadswikels, tweedehadsrubrieke i de krat? ICT EN ONDERWIJSVERNIEUWING & OPEN BRON, OPEN INHOUD, OPEN LEREN & 159

4 2) Publiciteit Hoe make Ebay e Yezz promotie voor hu o lie veilige? Krat, tijdschrift, radio, televisie, het iteret? Hoe kue we oze e-veilig bekedmake? Hoeveel kost ee reclame i de schoolkrat, de website va de wijk, of het bord i de kratewikel? Hoeveel budget trekke we daarvoor uit? 3) Busiess Model Hmm... ee budget voor publiciteit, zeg je, maar waar hale we het geld? We zulle bovedie ook geld odig hebbe om os persoeel e oze iformatica te betale. Vrage we ischrijvigsgeld, of ee vergoedig voor het plaatse va ee product? Kieze we veeleer voor ee commissie op de verkoop? Welke omzet schatte we i? 4) Sposorig De leerlige stappe aar bestaade veilighuize om ze als sposor voor het eige project aa te spreke. Uit oderzoek blijkt trouwes dat de bestaade veilige, i tegestellig tot de verwachtige, iet te vreze hebbe va hu o lie broertjes. Er is zelfs sprake va ee democratiserigseffect. De populariteit va Ebay zou er et voor gezorgd hebbe dat meer mese de weg vide aar veilighuize. 5) Boekhoudig Hoe boeke we ee trasactie, de betalig aa de verkoper, de otvagste va de koper, oze eige opbregste? Wat hebbe we odig om te zie of we goed bezig zij? 6) Orgaisatie e huma resources Welke orgaisatiebekwaamhede verwachte we va wie verkopers e kopers aatrekt? Welke vormig biede we aa de leerlige die deze bekwaamhede og iet bezitte? Gaa we het techische gedeelte de otwikkelig va de ICT-compoet, dus uitbestede, of doe we het i eige beheer? 7) Juridisch Hoe zit het met de wet op o lie verkope, of met verkope op afstad? Aa welke betwistige kue we os verwachte? Hoe kue we aa oze verkopers e kopers (juridische) zekerheid biede? Voorzie we i waarborgclausules? Euh... clausules, zeg je, we moete og wel ee basisdocumet opstelle, regels voor de gebruikers, zeg maar, e je ziet op vele websites ee lik privacy staa : daar moete we ook aa deke. Iderdaad, legio aakopigspute om met de ecoomische basiscocepte te verkee. Dit overzichtje is trouwes lag og iet volledig & OPEN BRON, OPEN INHOUD, OPEN LEREN & ICT EN ONDERWIJSVERNIEUWING

5 2.2. Betrekke va adere vakgebiede taalgebruik Bij elk o lie project speelt ook taal ee belagrijke rol. Goed (e juist!) geformuleerde zie leide gebruikers sel e zoder verwarrig aar de verwachte hadelige. Voor begiers, die voor de eerste keer ee pasje op het iteret zette, maar door jouw reclame aagesproke werde, is het daarom belagrijk i ee hadleidig te voorzie : kort, duidelijk, vertrouwe wekked. meertaligheid? I tegestellig met ee verkoop via de tweehadswikel, de kratewikel of de supermarkt om de hoek, is ee o lie veilig wereldwijd bereikbaar. Je bereikt dus ook bezoekers die verschillede tale spreke. Is het mogelijk de veiligsite meertalig te make? Ka ee Egelstalige of Frastalige je site gebruike? Leuk als we ee school vide i Brussel of Walloië die met os wil meewerke om op oze veilig te kope e te verkope. Of kue we de veiligsite same otwikkele? Het vakgebied wiskude is de ideale plek om ee statistische module uit te werke e te verfije. & 3. Uitbouwe va de odersteude ICT-compoet gebruik alteratieve op servers e etwerke Vrije software biedt iet allee op de desktop, op de eige computer, alteratieve voor bedrijfseige geslote toepassige. Vrije software opet ook e misschie vooral alteratieve op servers e etwerke. I leerplae e i de oderwijspraktijk zie we te weiig servertoepassige, deels omdat het vaak om dure geslote producte gaat, die schole zich fiacieel auwelijks of iet kue veroorlove. Vrije software alteratieve biede evewel robuuste alteratieve. Apache is wereldwijd de meest gebruikte webserver, MySQL ee va de populairste databakbeheerders, e er is ook ee brede waaier va toepassige e modules i de scriptprogrammeertaal PHP beschikbaar. Door het succes va deze afzoderlijke producte zij combiaties otstaa zoals LAMP (Liux, Apache, MySQL, PHP) e WAMP (de Widows-versie, met de vrije software geïstalleerd op ee geslote Microsoftserver). Het project e-veilig trekt bewust de kaart va dergelijke vrije software toepassige. De ICT-odersteuig wordt otwikkeld i PHP e de veiliggegeves worde opgeslage i MySQL. Bij de PHP-otwikkelig zij er twee alteratieve. Als op de school gee eige programmeervaardighede aawezig zij, wordt ee vrij pakket gezocht op sites zoals 8 sourceforge.et of ICT EN ONDERWIJSVERNIEUWING & OPEN BRON, OPEN INHOUD, OPEN LEREN & 161

6 8 hotscripts.com. Dit is tegelijk ee keismakig met ee rijk iteretarchief aa allerlei ope bro scripts (trouwes, ee waaier va uiteelopede kwaliteit e bruikbaarheid). hulp va leerlige met programmeervaardighede I ee tweede variat va het project worde leerlige met programmeervaardighede (Weteschappe-Wiskude, Iformatica-Boekhoude) aagesproke om objecte te otwikkele, kleie afgerode programmeerblokke. Het e-veiligproject loopt i de TSO-richtig hadel, waar de adruk u eemaal iet op programmere ligt. De betrokkeheid va leerlige die i staat zij dergelijke aspecte te programmere, is dus essetieel. Op deze voorbereide objecte kue de leerlige uit TSO-Hadel de gepaste hadelige verrichte. Deze hadelige weerspiegele de acties die zij geplad : aabiede va ee voorwerp, prijsbepalig, afsluite va de verkoop, boekhoudkudige verwerkig, statistische overzichte. Het project wordt i ee miioderemig igebed, waarbij de leerlige de verschillede rolle spele Basisistallatie uitgagsput We vertrekke va ee kale server, Liux of Widows De basisistallatie, et zoals de meeste iformaticatake, wordt door alle leerlige geoefed, oafhakelijk va hu rol i het project. Ze verkee de plaatse op het et waar vrije server software ka worde afgehaald. Uiteidelijk gaa we aar de specifieke sites, 8 apache.org, 8 mysql.com, 8 php.et voor de laatste versies. testfase Na de basisteste va de istallatie, komt de eerste echte test. We hale phpmyadmi va het et, het populaire beheersprogramma voor MySQLdatabake. We make ee testdatabak aa e make os vertrouwd met het aamake e het wijzige va kolomme (velde), het ivulle va rije (records), gegevestypes, ez. Leerlige die i de tweede graad met OpeOffice Base of Microsoft Access gewerkt hebbe, zij sel vertrouwd met de opbouw va ee databak, maar zulle de ieuwe iterface (ee ivulblad i de iteretbrowser) wat gewoo moete worde. Vaarwel de rechtse muiskop, vaarwel het slepe va kolombreedtes Otwerp va gegevesbak ihoudelijk werk Nu we vertrouwd zij met het gereedschap, vooral met de databakbeheerder, stappe we i het ihoudelijke werk. Wat is er odig om o lie te kue veile? Om producte te kue verkope? Met de hele klas worde de mogelijke domeie waarvoor gegeves odig zij, vastgelegd : 162 & OPEN BRON, OPEN INHOUD, OPEN LEREN & ICT EN ONDERWIJSVERNIEUWING

7 DEEL 3 & E-TOEPASSINGEN DIE UITDAGEN TOT OPEN LEREN gegeves m.b.t. de aagebode producte; gegeves m.b.t. de verkopers e kopers; gegeves m.b.t. de biedige; gegeves m.b.t. de afhadelig. De klas wordt i groepjes va drie leerlige verdeeld, met de opdracht ee voorstel uit te werke. Hebbe we per domei ee of meerdere tabelle odig e welke zij de relaties tusse de tabelle? Na het groepsoverleg worde de oderlige verschille besproke e tot éé databak samegebracht : product : product-id, aam, categorie, verkoper-id, beschrijvig, miimumprijs; deelemer : deelemer-id, aam, , adere cotactgegeves; biedige : biedig-id, product-id, koper-id, datum, bedrag; afhadelig : afhadelig-id. Het mag duidelijk zij dat deze gegeves i ee eerste rode iet defiitief zij. Door de voorlopige gegeves aa ekele cocrete situaties te toetse, cotrolere de leerlige of ze alle iformatie hebbe : Ik meld me aa om ee voorwerp te verkope, of om ee bod te doe. Hoe herket de toepassig me? We hebbe wel ee gebruikersaam, maar we hebbe iet aa ee wachtwoord gedacht! Ee voorwerp is verkocht. Zulle we dit voorwerp uit de productlijst schrappe? Zo ja, da verlieze we de iformatie over dit ooit verkochte product! Dus : ofwel make we ee datatabel met verkochte voorwerpe, ofwel eme we i de oorsprokelijke tabel ee extra kolom te koop op. Die bevat stadaard de waarde ja ( waar ) e bij verkoop veradere we deze waarde i ee ( vals ). Blijve producte eeuwig te koop staa? Ka er eeuwig gebode worde? Oei, we hebbe erges ee sluitigsdatum bepaald. Eve rechtzette! Aagezie de verkoopbaarheid productgebode is, moete we i de producttabel ee afsluitdatum opeme Keuze va ee pakket GeoAuctios Lite Op de websites die ee overzicht biede va vrije softwarescripts, valt het op dat de toepassige i de categorie classifieds (tweedehads verkoop) e auctios (veilige) bija allemaal betaled zij. Is ee mogelijkheid tot commercieel gebruik va deze e-veiligscripts (het daadwerkelijk opzette va ee reële veilig) er soms de oorzaak va dat de overgrote meerderheid erva betaled wordt aagebode? Het lijkt zo, wat bij adere categorieë va vrije software, zoals beheer va dyamische websites, vide we immers wel ee evewichtiger megelig va gratis e betalede scripts. ICT EN ONDERWIJSVERNIEUWING & OPEN BRON, OPEN INHOUD, OPEN LEREN & 163

8 Voor os project kieze we voor GeoAuctios Lite, de gratis istapversie va het te betale GeoAuctios va het softwarehuis Geodesic Solutios. Deze lite -versie biedt evewel meer da voldoede voor gebruik i ee pedagogische cotext. vertalig Ook al zij we i oze keuzemogelijkhede beperkt, we vergelijke de toepassig die we met os otwerp zulle gebruike. De vergelijkig is tegelijk ee taaloefeig : de Egelse ame va velde i de databak e va programmaoderdele i het script, worde vertaald. Uit de test blijkt verder ook dat het pakket ruimschoots aa os educatief project voldoet. We pikke er ter illustratie éé object uit, het cruciale object biede. Ee overzicht va de hadelige die GeoAuctios Lite hier uitwerkt : aamelde voor biede; bod voorbereide; biede; foutmeldig biede; verhoog bod; too geslaagd bod; bevestig per ; geschiedeis va biedige; verwerk biedige. Werpe we ee blik i de aagebode databakstructuur, da vide we o.m. ee tabel biedige, met de volgede kolomme ( velde ) : veilig; bieder; bod; tijdstip; hoeveelheid. eevoud De heldere, object gerichte scripts make het mogelijk om het webgebaseerde formulier aa te passe, extra gegeves te verwerke,... zoder echt programmeerwerk. De logica zit eevoudig i elkaar. Dit maakt het mogelijk dat de leerlige zich met de eigelijke veiligactiviteite bezighoude e toch izicht verwerve i de verwerkig va alle hadelige. 164 & OPEN BRON, OPEN INHOUD, OPEN LEREN & ICT EN ONDERWIJSVERNIEUWING

9 & 4. Epiloog Afroded is het belagrijk stil te staa bij het gegeve dat vrije software het mogelijk maakt dat leerlige volledig vrij va alle fuctioaliteite gebruik kue make. Deze scripts kue iet allee gratis worde gedowload, bovedie kue de leerlige die aar gelag va hu verwachtige of behoefte aavulle, wijzige, verrijke, persoalisere,... Door de server-clietaapak beadert het project metee ook veel meer de werkelijkheid va het zakeleve da desktoptoepassige die mometeel i iformaticacursusse worde beut. Het gebruikte gereedschap php e mysql verwezelijkt dit bovedie i ee eigetijdse webomgevig, die, gezie het succes va oder meer ebay, i de toekomst meer e meer i zwag zal kome. ICT EN ONDERWIJSVERNIEUWING & OPEN BRON, OPEN INHOUD, OPEN LEREN & 165

10 166 & OPEN BRON, OPEN INHOUD, OPEN LEREN & ICT EN ONDERWIJSVERNIEUWING