Vergrijzing van de bevolking in België

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Vergrijzing van de bevolking in België"

Transcriptie

1 Frailty / kwetsbaarheid bij ouderen Nele Van Den Noortgate Diensthoofd Geriatrie Universitair Ziekenhuis Gent Oostende, 27 maart 2015 Vergrijzing van de bevolking in België 1

2 Profiel van de oudere persoon Fitness concept Frailty Inhoud Wat is frailty? Waarom frailty opsporen? Hoe frailty opsporen? Conclusie Frailty? Gedaalde reservecapaciteit Fysiologische basis, leeftijdsgebonden Vatbaar voor stressoren en veranderingen in de omgeving Verhoogd risico op functionele achteruitgang en negatieve outcome Campbell and Buchner. Age and Ageing

3 Frailty? Frailty: Phenotype model Moleculaire Oorzaak veranderingen -genetisch bepaald -oxidatieve stress -telomeren -... Acute Chronische Aandoeningen Veranderde fysiologische functies Klinische symptomen Sarcopenie Klinische Gewichtsverlies Vermoeidheid Vertraagd functioneren Lage activiteitsgraad Geriatrisch syndroom Disabiliteit Afhankelijkheid Overlijden Fried 1994 en 2001; Bergman 2004 Frailty: phenotype model Parameters Grijpkracht Snelheid van stappen (walking speed) Gewichtsverlies (> 4.5 kg/laatste jaar) Vermoeidheid/uitputting Fysieke activiteit Criteria Frail: 3 of meer symptomen Intermediate: 1 of 2 symptomen Fried

4 Frailty: multipele deficit model Gobbens R J Nutr Health Ageing 2010;14: Frailty wordt bepaald door risico s op meerdere niveaus Socio-economic & psychosogial Functional & cognitive Physiological Molecular Genetic Dapp et al. BMC Geriatrics 2014;14:141 4

5 Klinisch syndroom met biologische basis Moleculaire Oorzaak veranderingen -genetisch bepaald -oxidatieve stress -telomeren -... Acute Chronische Aandoeningen Veranderde fysiologische functies Sarcopenie Klinische Gewichtsverlies Vermoeidheid Vertraagd functioneren Lage activiteitsgraad Geriatrisch syndroom Disabiliteit Afhankelijkheid Overlijden Fried 1994 en 2001; Bergman 2004 Klinisch syndroom met biologische basis Moleculaire Oorzaak veranderingen -genetisch bepaald -oxidatieve stress -telomeren -... Acute Chronische Aandoeningen Veranderde fysiologische functies Sarcopenie Klinische Gewichtsverlies Vermoeidheid Vertraagd functioneren Lage activiteitsgraad Geriatrisch syndroom Disabiliteit Afhankelijkheid Overlijden Fried 1994 en 2001; Bergman 2004 Frailty en chronisch nierlijden Reese et al. Am J Nephrol. 2013;38:

6 Klinisch syndroom met biologische basis Moleculaire Oorzaak veranderingen -genetisch bepaald -oxidatieve stress -telomeren -... Acute Chronische Aandoeningen Veranderde fysiologische functies Sarcopenie Klinische Gewichtsverlies Vermoeidheid Vertraagd functioneren Lage activiteitsgraad Geriatrisch syndroom Disabiliteit Afhankelijkheid Overlijden Fried 1994 en 2001; Bergman 2004 Klinisch syndroom met biologische basis: physical frailty Moleculaire Oorzaak veranderingen -genetisch bepaald -oxidatieve stress -telomeren -... Acute Chronische Aandoeningen Veranderde fysiologische functies Sarcopenie Klinische Gewichtsverlies Vermoeidheid Vertraagd functioneren Lage activiteitsgraad Geriatrisch syndroom Disabiliteit Afhankelijkheid Overlijden Fried 1994 en 2001; Bergman

7 Age-associated relative increases in plasma levels of proinflammatory cytokines 3 2,5 2 1,5 1 0, y y >80 y 100 y 0 NFalpha IL-6 Bruunsgaard,J.Infect.Dis.1999, 180, Inflammatie en frailty Leng et al. JAGS 2007;55: Fried et al. J Gerontol A Biol Sci Med Sci Mar;59(3):

8 Inhoud Wat is frailty? Waarom frailty opsporen? Hoe frailty opsporen? Conclusie Clegg et al. lancet 2013;381: Levensverwachting Age men healthy frail women healthy frail Walter LC. JAMA 2001;285:

9 Clegg et al. lancet 2013;381: Waarom kwetsbare ouderen identificeren? Belangrijke gevolgen Mortaliteit Hospitalisatie opname in WZC Geriatrische syndromen Preventie en behandeling is mogelijk Frailty is dynamisch 51.5% 11.9% 40.1% 4.2% 0% 25% 58.3% 4.9% FU 18 month 24.9% 63.9% 4.2% 13.1% Gill TM et al. Arch Intern Med 2006;166:

10 Inhoud Wat is frailty? Waarom frailty opsporen? Hoe frailty opsporen? Conclusie Frailty: phenotype model = Sarcopenia Clegg et al. lancet 2013;381:

11 Frailty phenotype model Frailty: phenotype model Short Physical Performance Battery Fried et al. J Gerontol 2001;56A:M

12 Frailty: cumulative deficit model Morley et al. JAMDA 2013; 14: Frailty: cumulative deficit model Theou et al. JAGS 2013; 61: Stappenplan STAP 1: CASE-finding screening tools STAP 2: BASISASSESSMENT a.d.h.v. screeningsinstrumenten - zelfredzaamheid - continentie - valrisico - preventie decubitus - cognitie - pijn - depressie - zintuigen - voeding - andere STAP 3: MULTIDISCIPLINAIRE aanpak verdere diagnostiek interventie opvolging 12

13 Screening Tools voor frailty sens spec PPV NPV ISAR (>=2) 0.71 (0.81) 0.57 (0.36) (33) (83) TRST (>=2) TRST (>=1) VIP (>=2) SHERPA VES-13 (oncologie) G8 (oncologie) GFI Fried crit Hoogerduijn et alj Clin Nurs 2007;16:46-57 Braes et al, Age Ageing 2009; 38:600-3 Hamaker et al. Lancet oncol 2012;13:e Pepersack et al. JNHA 2008;118: LUCAS en pyxima instituut KuLeuven

14 14

15 Stuck et al. JAMA 2002; 287: Stuck et al. JAMA 2002; 287: THOM s Frailty is meer en meer een duidelijke entiteit binnen de ouderenzorg Verschillende modellen van frailty Phenotype cumulative deficit model ( robuust model) Deze meten niet volledig zelfde; dus zijn ook niet uitwisselbaar Frailty is een belangrijk begrip in outcome van de oudere patiënt Preventie en behandeling van frailty is mogelijk Rol van multidisciplinair assessment en interventies 15

16 ISAR G8 16

De kwetsbare oudere aan dialyse

De kwetsbare oudere aan dialyse De kwetsbare oudere aan dialyse Nele Van Den Noortgate Diensthoofd Geriatrie Universitair Ziekenhuis Gent 8 Vlaamse Nefrologiedag 15 maart 2014 Inhoud Wat is frailty? Waarom frailty opsporen? Hoe frailty

Nadere informatie

De bruikbaarheid van geriatrisch assessments

De bruikbaarheid van geriatrisch assessments De bruikbaarheid van geriatrisch assessments Marije Hamaker klinisch geriater Diakonessenhuis Utrecht/Zeist Veroudering maakt een mens uniek Truus Groen 100x100 Inschatting vitaliteit is moeilijk Performance

Nadere informatie

Geriatrisch assessment: altijd en bij iedereen?

Geriatrisch assessment: altijd en bij iedereen? Geriatrisch assessment: altijd en bij iedereen? Bianca Buurman, RN, PhD Afdeling ouderengeneeskunde AMC Amsterdam Levensverwachting en beperkingen in functioneren Van huidige generatie: 50 % nog in leven

Nadere informatie

Vallen en liefst niet breken! Joris Meeuwissen Algemeen interne geneeskunde en geriatrie Zaterdag 21 september 2013

Vallen en liefst niet breken! Joris Meeuwissen Algemeen interne geneeskunde en geriatrie Zaterdag 21 september 2013 Vallen en liefst niet breken! Joris Meeuwissen Algemeen interne geneeskunde en geriatrie Zaterdag 21 september 2013 Inhoudstafel 1. Sarcopenie, frailty en vallen 2. Osteoporose? 3. Hoe stellen we dit

Nadere informatie

2/2/2016. De oudere patiënt Darmkanker op leeftijd Delft, Veroudering

2/2/2016. De oudere patiënt Darmkanker op leeftijd Delft, Veroudering Disclosure belangen De oudere patiënt Darmkanker op leeftijd Delft, 19-01-2016 (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld

Nadere informatie

Frailty en ondervoeding doet (veel) vallen

Frailty en ondervoeding doet (veel) vallen www.hhzhlier.be 1 h.-hartziekenhuis vzw Frailty en ondervoeding doet (veel) vallen Ann Gryp, Hoofdverpleegkundige geriatrie Frailty Frailty heeft te maken met kwetsbaarheid. Frailty zegt iets over de ernst

Nadere informatie

Klassiek ziektemodel vs. geriatrische presentatie

Klassiek ziektemodel vs. geriatrische presentatie Klassiek ziektemodel vs. geriatrische presentatie Klassiek Symptomen 1:1 Ziekte Klassiek Geriatrische ziekte uiting Waarom? Ziektebeloop: Patiënten met bv. kanker, hartfalen, dementie. Lorenz KA Ann Int

Nadere informatie

Geriatrische screening / CGA binnen de zorg voor oudere kankerpatiënten: stand van zaken. Cindy Kenis. Geriatrisch Oncologisch Verpleegkundige

Geriatrische screening / CGA binnen de zorg voor oudere kankerpatiënten: stand van zaken. Cindy Kenis. Geriatrisch Oncologisch Verpleegkundige Cindy Kenis Geriatrisch Oncologisch Verpleegkundige UZ Leuven, België Geriatrische screening / CGA binnen de zorg voor oudere kankerpatiënten: stand van zaken Introductie (1) Definitie Comprehensive Geriatric

Nadere informatie

DE ENE OUDERE IS DE ANDERE NIET DE ROL VAN KWETSBAARHEID BIJ BEHANDELING EN BESLUITVORMING. Ingeborg Kuper. Klinisch Geriater. AVL/MC Slotervaart

DE ENE OUDERE IS DE ANDERE NIET DE ROL VAN KWETSBAARHEID BIJ BEHANDELING EN BESLUITVORMING. Ingeborg Kuper. Klinisch Geriater. AVL/MC Slotervaart DE ENE OUDERE IS DE ANDERE NIET DE ROL VAN KWETSBAARHEID BIJ BEHANDELING EN BESLUITVORMING Ingeborg Kuper Klinisch Geriater AVL/MC Slotervaart PERSONALIZED MEDICINE Tumorspecifieke kenmerken Patient kenmerken

Nadere informatie

Comprehensive Geriatric Assessment

Comprehensive Geriatric Assessment Comprehensive Geriatric Assessment Joris Vlaemynck, geriatrisch verpleegkundige Comprehensive Geriatric Assessment (CGA) Definitie multidisciplinair onderzoek waarbij de multipele problemen van een oudere

Nadere informatie

Gezondheid en welzijn van thuiswonende kwetsbare ouderen. Robbert Gobbens Hogeschool Inholland, Zonnehuisgroep Amstelland

Gezondheid en welzijn van thuiswonende kwetsbare ouderen. Robbert Gobbens Hogeschool Inholland, Zonnehuisgroep Amstelland Gezondheid en welzijn van thuiswonende kwetsbare ouderen Robbert Gobbens Hogeschool Inholland, Zonnehuisgroep Amstelland Disclosure belangen spreker Op de Puch naar Princenhage Wijkverpleegkundige - Zelfstandigheid

Nadere informatie

Symposium Onderzoeksresultaten

Symposium Onderzoeksresultaten Symposium Onderzoeksresultaten 2016-2017 Frailty - Onderzoek naar kwetsbaarheid van ouderen in de GGZ zorg. Voorlopige resultaten dr. Hans Barf docent HBO Verpleegkunde, onderzoeker lectoraat Zorg & Innovatie

Nadere informatie

Praktische bruikbaarheid van frailty(schalen)

Praktische bruikbaarheid van frailty(schalen) Praktische bruikbaarheid van frailty(schalen) Kwetsbaarheid? Wie is kwetsbaar (m.n. in thuissituatie)? - hoe op te sporen? - en dan? Erik van Rossum Kwetsbaarheid (I) Verstoring balans normale veroudering

Nadere informatie

MANOEUVREREN TUSSEN VITALITEIT EN KWETSBAARHEID

MANOEUVREREN TUSSEN VITALITEIT EN KWETSBAARHEID MANOEUVREREN TUSSEN VITALITEIT EN KWETSBAARHEID B E H A N D E L B E S L I S S I N G E N B I J O U D E R E N Hanneke Joosten, internist-ouderengeneeskunde & nefroloog Maastricht Universitair Medisch Centrum

Nadere informatie

KWETSBARE OUDEREN, EEN HOLISTISCHE BENADERING

KWETSBARE OUDEREN, EEN HOLISTISCHE BENADERING KWETSBARE OUDEREN, EEN HOLISTISCHE BENADERING Robbert Gobbens, Hogeschool Rotterdam en Tranzo Tilburg University Katrien Luijkx, Tranzo Tilburg University OPBOUW WORKSHOP Ontwikkeling van kwetsbaarheid

Nadere informatie

1/04/2015 FRAILTY & ONDERVOEDING WAT IS ER AAN DE HAND? INHOUD INLEIDING. Inleiding Frailty en voeding Model Risico

1/04/2015 FRAILTY & ONDERVOEDING WAT IS ER AAN DE HAND? INHOUD INLEIDING. Inleiding Frailty en voeding Model Risico FRAILTY & ONDERVOEDING WAT IS ER AAN DE HAND? 1 INHOUD Inleiding Frailty en voeding Model Risico Traject Onderzoeksindicatie Discussie Besluit 2 INLEIDING 3 1 FRAILTY EN VOEDING Klinisch syndroom? Geen

Nadere informatie

Psychische kwetsbaarheid bij thuiswonende ouderen. dra. Lieve Hoeyberghs promotor: Prof. dr. Nico De Witte

Psychische kwetsbaarheid bij thuiswonende ouderen. dra. Lieve Hoeyberghs promotor: Prof. dr. Nico De Witte Psychische kwetsbaarheid bij thuiswonende ouderen dra. Lieve Hoeyberghs promotor: Prof. dr. Nico De Witte Inhoud 1. Achtergrond 2. Psychische kwetsbaarheid: sociodemografisch profiel 3. Kwetsbaarheid i.d.

Nadere informatie

DE TILBURG FRAILTY INDICATOR (TFI)

DE TILBURG FRAILTY INDICATOR (TFI) DE TILBURG FRAILTY INDICATOR (TFI) Presentatie d.d. 23 oktober 2012 Robbert Gobbens, Hogeschool Rotterdam en Tranzo Tilburg University OPBOUW PRESENTATIE Ontwikkeling van kwetsbaarheid Definities van kwetsbaarheid

Nadere informatie

Taste the rainbow 5/13/2019. Prof. dr. R.C. Oude Voshaar en drs. A. Lugtenburg, UMCG. De vele kleuren van depressie bij ouderen

Taste the rainbow 5/13/2019. Prof. dr. R.C. Oude Voshaar en drs. A. Lugtenburg, UMCG. De vele kleuren van depressie bij ouderen De vele kleuren van depressie bij ouderen Taste the rainbow Dag voorzitters Richard Oude Voshaar & Astrid Lugtenburg RGOc symposium Netwerk Ouderen, 07 05 2019 2 Is het depressie of veroudering? Richard

Nadere informatie

De oudere patiënt met kanker. Drs. Diny van Harten, Beleidsmedewerker Geriatrie Maart 2016

De oudere patiënt met kanker. Drs. Diny van Harten, Beleidsmedewerker Geriatrie Maart 2016 De oudere patiënt met kanker Drs. Diny van Harten, Beleidsmedewerker Geriatrie Maart 2016 Kanker en ouderen (1) Stijging van het aantal 80 plussers van 4% (2009) naar 10% (2050). Bijna 60% van de maligniteiten

Nadere informatie

Dilemma s rondom actieve levensbeëindiging bij bejaarden. Paul Beuger, huisarts, Scenarts Jos Verkuyl, geriater

Dilemma s rondom actieve levensbeëindiging bij bejaarden. Paul Beuger, huisarts, Scenarts Jos Verkuyl, geriater Dilemma s rondom actieve levensbeëindiging bij bejaarden Paul Beuger, huisarts, Scenarts Jos Verkuyl, geriater Programma Inleiding Casuistiek, in groepen Centrale terugkoppeling Inzicht vanuit geriatrisch

Nadere informatie

Kwetsbaarheid bij ouderen: een uitdaging Risicofactoren, meetinstrumenten en samenhangende zorg

Kwetsbaarheid bij ouderen: een uitdaging Risicofactoren, meetinstrumenten en samenhangende zorg Kwetsbaarheid bij ouderen: een uitdaging Risicofactoren, meetinstrumenten en samenhangende zorg In vergrijzende samenlevingen is de zorg voor het toenemende aantal kwetsbare ouderen een grote uitdaging

Nadere informatie

Last, but not least. De geriatrische patiënt op de SEH. Yvonne Schoon. Klinisch geriater Radboudumc Nijmegen

Last, but not least. De geriatrische patiënt op de SEH. Yvonne Schoon. Klinisch geriater Radboudumc Nijmegen Last, but not least De geriatrische patiënt op de SEH Yvonne Schoon Klinisch geriater Radboudumc Nijmegen Epidemiologie Groeiende zorgconsumptie ouderen Prognose zorgconsumptie in regio Nijmegen Multimorbiditeit

Nadere informatie

Levenseindezorg op maat : Medische indicaties voor vroegtijdige zorgplanning

Levenseindezorg op maat : Medische indicaties voor vroegtijdige zorgplanning symposium Vroegtijdige Zorgplanning 9 juni 2016 Levenseindezorg op maat : Medische indicaties voor vroegtijdige zorgplanning dr. Anne Beyen Geriater RZ Heilig Hart Tienen Cure model : gevolgen voor (oudere)

Nadere informatie

Kwetsbaarheid en slapen

Kwetsbaarheid en slapen Kwetsbaarheid en slapen Nico De Witte Inhoud Kwetsbaarheid Slapen: operationalisering Resultaten Beschrijving dataset Prevalentie slaapproblemen in relatie tot leeftijd, geslacht, inkomen, rondkomen met

Nadere informatie

Ouderen en kanker. Carla Agasi-Idenburg, Fysiotherapeut, Klinisch gezondheidswetenschapper

Ouderen en kanker. Carla Agasi-Idenburg, Fysiotherapeut, Klinisch gezondheidswetenschapper Ouderen en kanker Carla Agasi-Idenburg, Fysiotherapeut, Klinisch gezondheidswetenschapper Wat ga ik bespreken? Relatie kanker en ouderdom Kwetsbaarheid/frailty Comprehensive Geriatric Assessment Intermezzo

Nadere informatie

Rust roest, bewegen voor gezonder leven! Wat betekent dat voor de zorg aan ouderen? Dr Jita Hoogerduijn

Rust roest, bewegen voor gezonder leven! Wat betekent dat voor de zorg aan ouderen? Dr Jita Hoogerduijn Rust roest, bewegen voor gezonder leven! Wat betekent dat voor de zorg aan ouderen? Dr Jita Hoogerduijn Bewegen: de geest! Bewegen: het lichaam! 1: De enige zekerheid in ons beroep is de constante verandering

Nadere informatie

Geriatrische oncologische zorg: nieuwe ontwikkelingen voor oudere patiënten. Beter beslissen? Beter behandelen?

Geriatrische oncologische zorg: nieuwe ontwikkelingen voor oudere patiënten. Beter beslissen? Beter behandelen? Geriatrische oncologische zorg: nieuwe ontwikkelingen voor oudere patiënten Beter beslissen? Beter behandelen? Prof. Dr. Kees Punt Medische Oncologie Academisch Medisch Centrum Universiteit van Amsterdam

Nadere informatie

CGA als doel of middel? LOAG 20 maart Dr. Nathalie van der Velde Internist-Geriater

CGA als doel of middel? LOAG 20 maart Dr. Nathalie van der Velde Internist-Geriater CGA als doel of middel? LOAG 20 maart Dr. Nathalie van der Velde Internist-Geriater Opdracht 1: negatieve punten CGA Kost veel tijd: moeten we het wel bij iedereen doen? Wat is de juiste doelgroep? Is

Nadere informatie

11/6/2006. Oorzaken. Screening in de Geriatrie. Ondervoeding is frequent. Dienst BMI Albumine <3.5 g% Prof Dr M.Vandewoude G 15-40 16-60

11/6/2006. Oorzaken. Screening in de Geriatrie. Ondervoeding is frequent. Dienst BMI Albumine <3.5 g% Prof Dr M.Vandewoude G 15-40 16-60 11/6/006 Screening in de Geriatrie Prof Dr M.Vandewoude Universitair Centrum Geriatrie Ondervoeding is frequent Dienst BMI Albumine

Nadere informatie

MASTERCLASS 10&11 APRIL

MASTERCLASS 10&11 APRIL OUDEREN MET GEMETASTASEERDE ZIEKTE MASTERCLASS 10&11 APRIL INGEBORG KUPER KLINISCH GERIATER MC SLOTERVAART/AVL TEKST Subsidie onderzoeks- en beleidsprojecten Guidelines Journal of Geriatric Oncology Jaarlijks

Nadere informatie

Wat is depressie? Oorzaak, omvang, gevolg

Wat is depressie? Oorzaak, omvang, gevolg Wat is depressie? Oorzaak, omvang, gevolg Prof. Dr. Brenda Penninx Vakgroep psychiatrie / GGZ ingeest Neuroscience Campus Amsterdam Mental Health EMGO+ Institute for Health and Care Research b.penninx@vumc.nl

Nadere informatie

Kwetsbaarheid, zorgvraag en welbevinden I. HHM Hegge Internist geriater

Kwetsbaarheid, zorgvraag en welbevinden I. HHM Hegge Internist geriater Kwetsbaarheid, zorgvraag en welbevinden I HHM Hegge Internist geriater Hippocratus 460 BC tot 377 BC 82 jr Titian 1484 tot 1576 92 jr Ouder worden Hans Rosling BBC Levensverwachting op 25 jr 2005 2008

Nadere informatie

Ondervoeding bij ouderen

Ondervoeding bij ouderen Ondervoeding bij ouderen Caroline Boomkamp Klinisch geriater Bernhoven Inhoud Definities Screening en assessment Prevalentie Oorzaken Gevolgen Behandeling van ondervoeding Definitie geriatrische patiënt

Nadere informatie

De oudere patiënt met kanker. Diny van Harten, Beleidsmedewerker Geriatrie Maart 2017

De oudere patiënt met kanker. Diny van Harten, Beleidsmedewerker Geriatrie Maart 2017 De oudere patiënt met kanker Diny van Harten, Beleidsmedewerker Geriatrie Maart 2017 De oudere patiënt met kanker Hoe groot is het percentage patiënten 65 jaar waarbij de diagnose kanker wordt gesteld?

Nadere informatie

Kwetsbare ouderen in het ziekenhuis. Sophia de Rooij

Kwetsbare ouderen in het ziekenhuis. Sophia de Rooij Kwetsbare ouderen in het ziekenhuis Sophia de Rooij 2 Mw C. Bundel-Katz 3 Mw C. Bundel-Katz 4 Mw C. Bundel-Katz 5 Mw C. Bundel-Katz 6 Mw C. Bundel-Katz Voelt zich na een korte wandeling in haar tuin niet

Nadere informatie

KWETSBAARHEID VAN OUDEREN

KWETSBAARHEID VAN OUDEREN KWETSBAARHEID VAN OUDEREN MET HARTFALEN 20 november 2015 Robbert Gobbens Inholland, Zonnehuisgroep Amstelland INLEIDING Persbericht Den Haag, 4 februari 2011 Kwart van de 65-plussers kwetsbaar - Ruim een

Nadere informatie

WAAR GERIATRIE EN PALLIATIEVE ZORG ELKAAR ONTMOETEN

WAAR GERIATRIE EN PALLIATIEVE ZORG ELKAAR ONTMOETEN WAAR GERIATRIE EN PALLIATIEVE ZORG ELKAAR ONTMOETEN Studiedag werkgroep PST 08 februari 2019 Mathias Demuynck (geriater) Aurélie Van Lancker (geriatrisch verpleegkundige) WAAR GERIATRIE EN PALLIATIEVE

Nadere informatie

Effect van voeding en malnutritie op sarcopenie. symposium 'Voeding bij de geriatrische zorgvrager'

Effect van voeding en malnutritie op sarcopenie. symposium 'Voeding bij de geriatrische zorgvrager' Effect van voeding en malnutritie op sarcopenie symposium 'Voeding bij de geriatrische zorgvrager' Stany Perkisas 30/04/2019 Wat moet je straks wijzer zijn? Waarom sarcopenie op een voedingssymposium?

Nadere informatie

Geriatriefysiotherapie: Frailty:

Geriatriefysiotherapie: Frailty: Geriatriefysiotherapie: Frailty: Risicofactoren voor Frailty: Vrouwelijk geslacht Hoge leeftijd Lage opleiding Het aantal chronische ziekten Lage BMI < 23 Hoge BMI >30 MMSE

Nadere informatie

Kwetsbaarheid en voorspellende factoren onder 65-plussers Verdiepend onderzoek binnen de Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen

Kwetsbaarheid en voorspellende factoren onder 65-plussers Verdiepend onderzoek binnen de Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen Kwetsbaarheid en voorspellende factoren onder 65-plussers Verdiepend onderzoek binnen de Gezondheidsmonitor volwassenen en ouderen regio IJsselland Kwetsbaarheid bij 65-plussers Het verouderingsproces

Nadere informatie

FRAILTY : INTEGRAAL DEFINIËREN EN METEN

FRAILTY : INTEGRAAL DEFINIËREN EN METEN FRAILTY : INTEGRAAL DEFINIËREN EN METEN 25 Februari 2012 Robbert Gobbens Katrien Luijkx, Marcel van Assen, Ria Wijnen-Sponselee, Jos schols OPBOUW PRESENTATIE Het definiëren van kwetsbaarheid Het meten

Nadere informatie

10 jaar CARVASZ: Wat brengt de toekomst? Dr Jita Hoogerduijn Lectoraat Verpleegkundige en Paramedische Zorg voor Mensen met Chronische Aandoeningen

10 jaar CARVASZ: Wat brengt de toekomst? Dr Jita Hoogerduijn Lectoraat Verpleegkundige en Paramedische Zorg voor Mensen met Chronische Aandoeningen 10 jaar CARVASZ: Wat brengt de toekomst? Dr Jita Hoogerduijn Lectoraat Verpleegkundige en Paramedische Zorg voor Mensen met Chronische Aandoeningen Trends (VWS, 2011) Demografische verandering: steeds

Nadere informatie

MYTHEN EN FEITEN OVER FRAILTY (kwetsbaarheid)

MYTHEN EN FEITEN OVER FRAILTY (kwetsbaarheid) MYTHEN EN FEITEN OVER FRAILTY (kwetsbaarheid) 9 8 7 6 Levensverwachting vanaf geboorte sterk gestegen sinds 187 leeftijd 5 4 3 Prof.dr. Dorly J.H. Deeg 2 1 Afdeling Psychiatrie en EMGO-Instituut voor Onderzoek

Nadere informatie

Frailty: bruikbaar kader in de palliatieve zorg? Prof Jan De Lepeleire Academisch Centrum Huisartsgeneeskunde KU Leuven

Frailty: bruikbaar kader in de palliatieve zorg? Prof Jan De Lepeleire Academisch Centrum Huisartsgeneeskunde KU Leuven Frailty: bruikbaar kader in de palliatieve zorg? Prof Jan De Lepeleire Academisch Centrum Huisartsgeneeskunde KU Leuven M Desmedt 1929-2013 - Inleiding - Wat is frailty? - Wat heeft frailty aan palliatieve

Nadere informatie

Borstkanker bij ouderen: opereren of niet? Hans Wildiers Medisch oncoloog, MBC, Leuven, Belgium

Borstkanker bij ouderen: opereren of niet? Hans Wildiers Medisch oncoloog, MBC, Leuven, Belgium Borstkanker bij ouderen: opereren of niet? Hans Wildiers Medisch oncoloog, MBC, Leuven, Belgium Lancet Oncol 2007 Wildiers et al; Lancet Oncol 2012 Biganzoli et al. Ann Oncol 2015 Wildiers and Brain Ouderen

Nadere informatie

Studies bij ouderen. Overwegingen, eindpunten en een praktijkvoorbeeld uit de regio

Studies bij ouderen. Overwegingen, eindpunten en een praktijkvoorbeeld uit de regio Studies bij ouderen Overwegingen, eindpunten en een praktijkvoorbeeld uit de regio Disclosures Geen Veroudering maakt een mens uniek Agenda Achtergronden Overwegingen studie bij ouderen Geriatrisch Assessment

Nadere informatie

Programma. Kwetsbaarheid Fried. 2001. (geriatrie)fysiotherapie. Geriatriefysiotherapie. Diagnosticeren van en interveniëren bij sarcopenie

Programma. Kwetsbaarheid Fried. 2001. (geriatrie)fysiotherapie. Geriatriefysiotherapie. Diagnosticeren van en interveniëren bij sarcopenie Geriatriefysiotherapie Diagnosticeren van en interveniëren bij sarcopenie Marjan Doves MPT Geriatriefysiotherapeut 24 maart 2015 Programma Sarcopenie vanuit fysiotherapeutisch perspectief (Geriatrie)fysiotherapeutische

Nadere informatie

Workshop Kwetsbaarheid

Workshop Kwetsbaarheid Workshop Kwetsbaarheid werkconferentie KOMPLEET Integrale ondersteuning van kwetsbare ouderen en hun mantelzorgers 10 oktober 2013 Rob Beumer, huisarts Mary Timmermans, Specialist Ouderengeneeskunde Harmke

Nadere informatie

Frailty Screening Tools for Elderly Patients Incident to Dialysis

Frailty Screening Tools for Elderly Patients Incident to Dialysis Frailty Screening Tools for Elderly Patients Incident to Dialysis Clin J Am Soc Nephrol sept 2017 09-02-2018 Drs. Ismay van Loon, aios Interne, Drs. Namiko Goto, aios geriatrie UMCU/Dianet Dr. M. Hamaker,

Nadere informatie

Selectie van oudere patiënten opgenomen in het ziekenhuis met risico op functieverlies

Selectie van oudere patiënten opgenomen in het ziekenhuis met risico op functieverlies Selectie van oudere patiënten opgenomen in het ziekenhuis met risico op functieverlies Dr. Jita Hoogerduijn Kenniscentrum Innovatie van Zorgverlening Hogeschool Utrecht Jita.hoogerduijn@hu.nl Mw Anna Smit

Nadere informatie

De Oudere Patiënt op de SEH. Dr. Y. Schoon Geriater en Afdelingshoofd SEH AZO-scholingsavond Ouderen en Acute Zorg 9 maart 2016

De Oudere Patiënt op de SEH. Dr. Y. Schoon Geriater en Afdelingshoofd SEH AZO-scholingsavond Ouderen en Acute Zorg 9 maart 2016 De Oudere Patiënt op de SEH Dr. Y. Schoon Geriater en Afdelingshoofd SEH AZO-scholingsavond Ouderen en Acute Zorg 9 maart 2016 Agenda Epidemiologie/ dubbele vergrijzing SEH Radboudumc Huidige problematiek

Nadere informatie

GOEDEMORGEN LOAG ONDERVOEDING EN SARCOPENIE

GOEDEMORGEN LOAG ONDERVOEDING EN SARCOPENIE GOEDEMORGEN LOAG ONDERVOEDING EN SARCOPENIE 24 04 13 Welkom + toelichting 09.30 Programma leerdoelen Ondervoeding bij de geriatrische patient MNA EEVR Sarcopenie Consensus Gevolgen diagnostiek Therapie

Nadere informatie

Chapter 11 Samenvatting (Dutch summary)

Chapter 11 Samenvatting (Dutch summary) Chapter 11 Samenvatting (Dutch summary) Door de toenemende levensverwachting en de vergrijzing veroudert de Nederlandse bevolking. Huisartsen krijgen daardoor steeds meer te maken met oudere patiënten.

Nadere informatie

Ouderengeneeskunde. Volumebeheersing door. Frederiek van den Bos, internist-ouderengeneeskunde

Ouderengeneeskunde. Volumebeheersing door. Frederiek van den Bos, internist-ouderengeneeskunde Ouderengeneeskunde Volumebeheersing door kwaliteit en samenwerking Frederiek van den Bos, internist-ouderengeneeskunde Vergrijzing Dubbele vergrijzing Bevolking veroudert Daling van de sterfte en toename

Nadere informatie

Transmurale zorg voor kwetsbare ouderen : geen brug te ver

Transmurale zorg voor kwetsbare ouderen : geen brug te ver Transmurale zorg voor kwetsbare ouderen : geen brug te ver Rachel van Knippenberg, klinisch geriater Chantal van het Zandt en Raymond Kersten, huisartsen Inhoud Transmurale zorg voor kwetsbare ouderen

Nadere informatie

Iemand met overzicht die met me meedenkt Ouderenzorgproject Midden Utrecht. Petra Cornelis

Iemand met overzicht die met me meedenkt Ouderenzorgproject Midden Utrecht. Petra Cornelis Iemand met overzicht die met me meedenkt Ouderenzorgproject Midden Utrecht Petra Cornelis OmU in de praktijk Petra Cornelis, praktijkverpleegkundige ouderen en operationeel manager 2014 Introductie Inhoud

Nadere informatie

Why do we treat the elderly cancer patient and how do we assess him? Cindy Kenis, Geriatrisch Oncologisch Verpleegkundige, UZ Leuven

Why do we treat the elderly cancer patient and how do we assess him? Cindy Kenis, Geriatrisch Oncologisch Verpleegkundige, UZ Leuven Why do we treat the elderly cancer patient and how do we assess him? Cindy Kenis, Geriatrisch Oncologisch Verpleegkundige, UZ Leuven 1. Introductie (1) 1. Introductie (2) Comprehensive Geriatric Assessment

Nadere informatie

Multi dimensioneel screenen naar kwetsbaarheid bij thuiswonende ouderen: het Comprehensive Frailty Assessment Instrument (CFAI)

Multi dimensioneel screenen naar kwetsbaarheid bij thuiswonende ouderen: het Comprehensive Frailty Assessment Instrument (CFAI) Multi dimensioneel screenen naar kwetsbaarheid bij thuiswonende ouderen: het Comprehensive Frailty Assessment Instrument (CFAI) Prof dr Nico De Witte (VUB/Hogent) Inhoud Kwetsbaarheid (eng: frailty) Waarom

Nadere informatie

Hypertensiebehandeling bij de alleroudsten. Biology speaks loudest!

Hypertensiebehandeling bij de alleroudsten. Biology speaks loudest! Hypertensiebehandeling bij de alleroudsten Biology speaks loudest! 1 VITAAL Versus KWETSBAAR Bevolkingsopbouw Suriname en Nederland verschilt (nu) 20.000 > 65 jaar hebben hypertensie HYPERTENSIE PREVALENTIE

Nadere informatie

De oudere patiënt met kanker. Diny van Harten, Beleidsmedewerker Geriatrie Maart 2018

De oudere patiënt met kanker. Diny van Harten, Beleidsmedewerker Geriatrie Maart 2018 De oudere patiënt met kanker Diny van Harten, Beleidsmedewerker Geriatrie Maart 2018 De oudere patiënt met kanker Hoe groot is het percentage patiënten 65 jaar waarbij de diagnose kanker wordt gesteld?

Nadere informatie

Hypertensie bij de alleroudsten. MAJON MULLER, MD PhD Professor of Cardiovascular Aging Interne-Ouderengeneeskunde VU medisch centrum, AMSTERDAM

Hypertensie bij de alleroudsten. MAJON MULLER, MD PhD Professor of Cardiovascular Aging Interne-Ouderengeneeskunde VU medisch centrum, AMSTERDAM Hypertensie bij de alleroudsten MAJON MULLER, MD PhD Professor of Cardiovascular Aging Interne-Ouderengeneeskunde VU medisch centrum, AMSTERDAM BLOEDDRUK EN VEROUDERING VITAAL VS KWETSBAAR SPRINT TARGETS

Nadere informatie

Voedingsadviezen bij orthopedische ingrepen. Dr. D Souza Ranjini

Voedingsadviezen bij orthopedische ingrepen. Dr. D Souza Ranjini Voedingsadviezen bij orthopedische ingrepen Dr. D Souza Ranjini Dag van de Geriatrie: orthogeriatrie 02.10.14 13.10.14 20.10.14 Wat staat patiënt te doen wat betreft voeding pre- en postoperatief Pre-operatief

Nadere informatie

CARDIOVASCULAIR RISICO MANAGEMENT BIJ DEMENTIE

CARDIOVASCULAIR RISICO MANAGEMENT BIJ DEMENTIE CARDIOVASCULAIR RISICO MANAGEMENT BIJ DEMENTIE PROF DR MAJON MULLER INTERNIST OUDERENGENEESKUNDE DISCLOSURE POTENTIAL CONFLICTS OF INTEREST GEEN POTENTIËLE BELANGENVERSTRENGELING 1 Myocard Infarct Hart

Nadere informatie

Palliatieve zorg bij COPD in onze regio. Karin Janssen-van Hemmen Jeroen Verheul

Palliatieve zorg bij COPD in onze regio. Karin Janssen-van Hemmen Jeroen Verheul Palliatieve zorg bij COPD in onze regio Karin Janssen-van Hemmen Jeroen Verheul Inhoud Stellingen Wie zijn we? Wat is ons doel? En waarom? Wat hebben we tot nu toe gedaan? Toekomst? Antwoorden op stellingen

Nadere informatie

De kwetsbaarheidsindex: de kristallen bol voor de gezondheid van de ouder wordende cliënt? Michael A. Echteld

De kwetsbaarheidsindex: de kristallen bol voor de gezondheid van de ouder wordende cliënt? Michael A. Echteld De kwetsbaarheidsindex: de kristallen bol voor de gezondheid van de ouder wordende cliënt? Michael A. Echteld Wat is kwetsbaarheid? Het hebben van een sterk verhoogd risico op een neerwaartse spiraal van

Nadere informatie

Multidisciplinaire besluitvorming bij oudere oncologische patiënten

Multidisciplinaire besluitvorming bij oudere oncologische patiënten Multidisciplinaire besluitvorming bij oudere oncologische patiënten S. Festen en P. de Graeff, internist ouderengeneeskunde Symposium waardegedreven zorg in de praktijk 10-01-2019 Vergrijzing Besluitvorming

Nadere informatie

Decompensatio cordis bij de geriatrische patiënt. CarVasz 21-11-2014 Katie Dermout, klinisch geriater

Decompensatio cordis bij de geriatrische patiënt. CarVasz 21-11-2014 Katie Dermout, klinisch geriater Decompensatio cordis bij de geriatrische patiënt. CarVasz 21-11-2014 Katie Dermout, klinisch geriater Epidemiologie Symptomatologie Diastolisch hartfalen Comorbiditeit Onderzoek Therapie Prognose Inhoud

Nadere informatie

GRZ vanuit het perspectief van de klinisch geriater samenwerken in de ouderengeneeskunde

GRZ vanuit het perspectief van de klinisch geriater samenwerken in de ouderengeneeskunde GRZ vanuit het perspectief van de klinisch geriater samenwerken in de ouderengeneeskunde Arend Arends, klinisch geriater Topzorg voor ouderen Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling

Nadere informatie

Kwetsbaar naar het levenseinde: ervaringen uit de praktijk

Kwetsbaar naar het levenseinde: ervaringen uit de praktijk Kwetsbaar naar het levenseinde: ervaringen uit de praktijk Jo Lisaerde Academisch Centrum Huisartsgeneeskunde KU Leuven Maartje Wils Geriatrisch support team UZ Leuven 10de Vlaams Congres Palliatieve Zorg

Nadere informatie

Niek Jaspers. Arts maatschappij en. gezondheid. Sociaal geriater

Niek Jaspers. Arts maatschappij en. gezondheid. Sociaal geriater Gezekerd klimmen met de jaren Niek Jaspers Arts maatschappij en gezondheid Sociaal geriater Themamiddag Public Health en senioren Inleiding Tendensen Demografie Huidige preventie en zorg Geriatrisch paradigma

Nadere informatie

HET ZAL JE MOEDER MAAR ZIJN

HET ZAL JE MOEDER MAAR ZIJN HET ZAL JE MOEDER MAAR ZIJN Ouderen in het ziekenhuis: wat weten we? Marieke J. Schuurmans Hoogleraar Verplegingswetenschap UMC Utrecht Lector Ouderenzorg Hogeschool Utrecht HOEVEEL MENSEN BREKEN ER PER

Nadere informatie

! Thema binnen ouderzorg Betere voorspeller voor adverse outcome dan chronologische leeftijd Geen consensus / gouden standaard

! Thema binnen ouderzorg Betere voorspeller voor adverse outcome dan chronologische leeftijd Geen consensus / gouden standaard An De Meulenaere ! Thema binnen ouderzorg Betere voorspeller voor adverse outcome dan chronologische leeftijd Geen consensus / gouden standaard Verschillende definities Operationeel Conceptueel Situering

Nadere informatie

Prof.dr. R.C. Oude Voshaar (UMCG) & dr. R. Risselada (GGZ Friesland) Screening op frailty in de ouderenpsychiatrie

Prof.dr. R.C. Oude Voshaar (UMCG) & dr. R. Risselada (GGZ Friesland) Screening op frailty in de ouderenpsychiatrie Screening op frailty in de ouderenpsychiatrie Perceived age-difference Christensen et al, BMJ 2009 Prof. dr. R.C. Oude Voshaar Dr. R. Risselada Wie van de drie is frail? Frailty as predictor of nursing

Nadere informatie

Nutrition Platform for Chronic Care

Nutrition Platform for Chronic Care i Nutrition Platform for Chronic Care Nutrition Platform for Chronic Care woensdag 15 juni 2016 2 Nutrition Platform for Chronic Care woensdag 15 juni 2016 3 Nutrition Platform for Chronic Care woensdag

Nadere informatie

Dienst geriatrie Interne liaison. Informatiebrochure voor de patiënt en de familie

Dienst geriatrie Interne liaison. Informatiebrochure voor de patiënt en de familie Dienst geriatrie Interne liaison Informatiebrochure voor de patiënt en de familie INLEIDING Een ziekenhuisopname is voor kwetsbare oudere patiënten risicovol vanwege hun verhoogde kans op complicaties

Nadere informatie

Afstudeerrichting Geriatrische Revalidatie

Afstudeerrichting Geriatrische Revalidatie Prof. dr. Ivan BAUTMANS Afstudeerrichting Geriatrische Revalidatie I Bautmans http://www.who.int/ageing VERGRIJZING Levensverwachting in jaren op verschillende leeftijden, Vlaams Gewest, 2003. Mannen Vrouwen

Nadere informatie

Examenvragen Geriatrie. Prof. dr. Steven Boonen

Examenvragen Geriatrie. Prof. dr. Steven Boonen Examenvragen 2008-2009 Geriatrie Prof. dr. Steven Boonen Academiejaar 2008-2009 20 Geriatrie prof. dr. Steven Boonen, prof. dr. Etienne Joosten, prof. dr. Eddy Dejaeger, prof. dr. Johan Flamaing en prof.

Nadere informatie

Managing the unique needs of older adults with cancer. Suzan Ras van Spijk Verpleegkundig specialist Franciscus Gasthuis & Vlietland

Managing the unique needs of older adults with cancer. Suzan Ras van Spijk Verpleegkundig specialist Franciscus Gasthuis & Vlietland Managing the unique needs of older adults with cancer Suzan Ras van Spijk Verpleegkundig specialist Franciscus Gasthuis & Vlietland Disclosure belangen Potentiele belangenverstrengeling Voor bijeenkomst

Nadere informatie

Huidige praktijk bij oud en kwetsbaar (in de oncologie) Past dit model in Ned. zorgsysteem? Shared care en frailty, een mistig concept?

Huidige praktijk bij oud en kwetsbaar (in de oncologie) Past dit model in Ned. zorgsysteem? Shared care en frailty, een mistig concept? Shared care Shared care Frailty en borstkanker behandeling Huisarts en ziekenhuis-specialisten voeren planmatig en in samenhang zorgactiviteiten uit; hierbij is veelal sprake van een intensivering van

Nadere informatie

Stress, depressie en cognitie gedurende de levensloop

Stress, depressie en cognitie gedurende de levensloop SAMENVATTING Stress, depressie en cognitie gedurende de levensloop Inleiding Cognitief functioneren omvat verschillende processen zoals informatieverwerkingssnelheid, geheugen en executief functioneren,

Nadere informatie

Workshop sociale kwetsbaarheid van ouderen. Symposium Geriatrie - Gezond ouder worden of ouder gezond worden 17 november 2015 Drs.

Workshop sociale kwetsbaarheid van ouderen. Symposium Geriatrie - Gezond ouder worden of ouder gezond worden 17 november 2015 Drs. Workshop sociale kwetsbaarheid van ouderen Symposium Geriatrie - Gezond ouder worden of ouder gezond worden 17 november 2015 Drs. Steven Bunt Even voorstellen Steven Bunt Bachelor Fysiotherapie, Hanzehogeschool

Nadere informatie

Meten is weten. ook. bij collum care

Meten is weten. ook. bij collum care Meten is weten ook bij collum care Presentatie door Leny Blonk nurse practitioner orthopedie Alysis zorggroep 1 Meten een dagelijkse bezigheid Leveren van maatwerk 2 Meten een dagelijkse bezigheid Om ons

Nadere informatie

MASTERCLASS 20 MAART 2018

MASTERCLASS 20 MAART 2018 OUDEREN MET GEMETASTASEERDE ZIEKTE MASTERCLASS 20 MAART 2018 INGEBORG KUPER KLINISCH GERIATER MC SLOTERVAART/AVL INGEBORG.KUPER@SLZ.NL TEKST Subsidie onderzoeks- en beleidsprojecten Guidelines Journal

Nadere informatie

Zorgpad voor Kwetsbare Ouderen Presentatie Heerenveen 18/11/2014

Zorgpad voor Kwetsbare Ouderen Presentatie Heerenveen 18/11/2014 Zorgpad voor Kwetsbare Ouderen Presentatie Heerenveen 18/11/2014 Riet ten Hoeve Friesland Voorop Het zorgpad is ontwikkeld door een Projectgroep in het kader van Friesland Voorop en vastgesteld september

Nadere informatie

UMC Utrecht in Beweging op de afdeling Geriatrie

UMC Utrecht in Beweging op de afdeling Geriatrie UMC Utrecht in Beweging op de afdeling Geriatrie K. Valkenet, Dr. (Karin), Projectleider C. Drent- van Maanen, Dr. (Clara), Geriater T. Mandersloot (Tim), Seniorverpleegkundige S. Bakker, MSc (Susan),

Nadere informatie

SCREENING KWETSBAARHEID

SCREENING KWETSBAARHEID SCREENING KWETSBAARHEID OUDEREN 20 november 2012 Robbert Gobbens Kees Grimbergen OPBOUW WORKSHOP Lezingen: - Wat is kwetsbaarheid? - Hoe kan kwetsbaarheid worden gemeten? Opdracht in kleine groepen DEFINITIE

Nadere informatie

FRAILTY : DEFINIËREN EN METEN

FRAILTY : DEFINIËREN EN METEN FRAILTY : DEFINIËREN EN METEN 20 november 2014 Robbert Gobbens INLEIDING Persbericht Den Haag, 4 februari 2011 Kwart van de 65-plussers kwetsbaar - Ruim een kwart van de 65-plussers is kwetsbaar voor ernstige

Nadere informatie

Voorkomen en beheersen van ondervoeding: Nuttig en haalbaar?

Voorkomen en beheersen van ondervoeding: Nuttig en haalbaar? Voorkomen en beheersen van ondervoeding: Nuttig en haalbaar? oprof. Dr. T. Defloor oprof. Dr. M. Grypdonck odr. K. Vanderwee olic. I. Bocquaert olic. M. Lardennois olic. B. Folens Opbouw Inleiding Definiëring

Nadere informatie

Comorbiditeit en oncologische zorg voor ouderen

Comorbiditeit en oncologische zorg voor ouderen Comorbiditeit en oncologische zorg voor ouderen Huub Maas, klinisch geriater TweeSteden ziekenhuis Tilburg IKZ Eindhoven Rotterdam 19-11-2008 Definities Comorbiditeit: bijkomende ziekte(n) naast de index

Nadere informatie

Wat doen we met ons moeder? Esther Warmerdam, SO Vitalis Maaike Maas, SEH arts CZH Ylva Onderwater, Huisarts

Wat doen we met ons moeder? Esther Warmerdam, SO Vitalis Maaike Maas, SEH arts CZH Ylva Onderwater, Huisarts Wat doen we met ons moeder? Esther Warmerdam, SO Vitalis Maaike Maas, SEH arts CZH Ylva Onderwater, Huisarts Wat is er anders? Presentatie Leeftijd specifieke ziekten /co-morbiditeit Minder fysiologische

Nadere informatie

Kwetsbaarheid bij ouderen is een proces van het opeenstapelen van lichamelijke, psychische en/of sociale tekorten in het functioneren dat de kans

Kwetsbaarheid bij ouderen is een proces van het opeenstapelen van lichamelijke, psychische en/of sociale tekorten in het functioneren dat de kans 1 Kwetsbaarheid bij ouderen is een proces van het opeenstapelen van lichamelijke, psychische en/of sociale tekorten in het functioneren dat de kans vergoot op negatieve gezondheidsuitkomsten (functiebeperkingen,opname

Nadere informatie

PARAMEDISCH CURSUSSEN & OPLEIDINGEN KWETSBARE OUDEREN & TRAINING. Brochure

PARAMEDISCH CURSUSSEN & OPLEIDINGEN KWETSBARE OUDEREN & TRAINING. Brochure 2017 PARAMEDISCH CURSUSSEN & OPLEIDINGEN KWETSBARE OUDEREN & TRAINING Brochure OPLEIDINGSINSTITUUT CIVA B.V. Organisatie cursus Organiserende instelling CIVA B.V. Adresgegevens Rumpenerstraat 9 / Postbus

Nadere informatie

Goede geriatrische zorg

Goede geriatrische zorg Prof.Dr.J.P.Baeyens Goede geriatrische zorg Geriatrisch Profiel omvat: hogere leeftijd polypathologie ( polyfarmacie) zwakke homeostase neiging tot inactiviteit en bedlegerigheid psycho sociale problematiek

Nadere informatie

Inleiding in de Klinische Geriatrie. Leereenheid. Vervolgopleiding tot Geriatrie Verpleegkundige

Inleiding in de Klinische Geriatrie. Leereenheid. Vervolgopleiding tot Geriatrie Verpleegkundige Inleiding in de Klinische Geriatrie Leereenheid Vervolgopleiding tot Geriatrie Verpleegkundige Augustus 2013 2 Leereenheid Inleiding in de Klinische Geriatrie VUmc Amstel Academie De Boelelaan 1109 1081

Nadere informatie

Besluitvorming bij ouderen met kanker

Besluitvorming bij ouderen met kanker Besluitvorming bij ouderen met kanker Floor van Nuenen f.m.van.nuenen@umcg.nl Hanneke van der Wal- Huisman h.van.der.wal-huisman@umcg.nl 1 Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling

Nadere informatie

Identification of senior at risk (ISAR)

Identification of senior at risk (ISAR) Identification of senior at risk (ISAR) McCusker, J., Bellavance, F., Cardin, S., Trepanier, S., Verdon, J., and Ardman, O. (1999) "Detection of Older People at Increased Risk of Adverse Health Outcomes

Nadere informatie

9/03/16. VAL-net: de ergotherapeut binnen transmurale samenwerking bij ouderen met verhoogd valrisico. Valnet-project. Initatiefnemers en partners

9/03/16. VAL-net: de ergotherapeut binnen transmurale samenwerking bij ouderen met verhoogd valrisico. Valnet-project. Initatiefnemers en partners VAL-net: de ergotherapeut binnen transmurale samenwerking bij ouderen met verhoogd valrisico Julie Creyf & Evelyn Van Cleynenbreugel Valnet-project Initatiefnemers en partners Dept. Maatschappelijke Gezondheidszorg

Nadere informatie

LENTESYMPOSIUM ONCOLOGIE

LENTESYMPOSIUM ONCOLOGIE LENTESYMPOSIUM ONCOLOGIE Brussel, 15.03.2014 Mevr. Renée Jacobs +32 2 891 09 35 rjacobs@klstjan.be Staging the Aging Symposium, 15.03.2014 Mvr. Renée Jacobs Aantal nieuwe kankerregistraties in België in

Nadere informatie