Levenseindezorg op maat : Medische indicaties voor vroegtijdige zorgplanning

Transcriptie

1 symposium Vroegtijdige Zorgplanning 9 juni 2016 Levenseindezorg op maat : Medische indicaties voor vroegtijdige zorgplanning dr. Anne Beyen Geriater RZ Heilig Hart Tienen Cure model : gevolgen voor (oudere) patiënten chronische aandoeningen : ongemakken en beperkingen afhankelijkheid zorgcircuit onbegrensde medische mogelijkheden ~ onrust : angst voor controleverlies angst voor eindeloze lijdensweg angst voor pijnlijk stervensproces vraag naar een ander zorgmodel 1

2 Waarom ander zorgmodel nodig? multiple medische aandoeningen som van aandoeningen > verwachte impact meer beperkingen meer zorgen nodig grotere kans op bijwerkingen van medicatie mineur probleem grote impact (psychologisch/functionaliteit) Waarom ander zorgmodel nodig? multiple medische aandoeningen som van verschillende aandoeningen > verwachte impact grotere kans op bijwerkingen van medicatie mineur probleem grotere psychologische impact Wat is de reden van achteruitgang en overlijden? Wat moeten we (nog) doen? Ethische vragen bij patiënt/mantelzorgers en zorgverleners 2

3 Frailty fysiek mobiliteit leeftijd, geslacht zintuigelijke functies voedingstoestand polypathologie mentaal cognitieve functies depressie angst sociale- en omgevingsdimensies sociaal isolement woonomstandigheden financiële situatie onderwijsniveau Diagnose van frailty niet evident geen duidelijk klinisch ziektebeeld voor patiënt : geen reden om medische hulp te zoeken ouderdom 3

4 Frail elderly Aandoeningen die perfect behandelbaar zijn : atypische presentatie overlijden Aangrijpen : niet-behandel-beslissing = moeilijke beslissing allow natural death (AND) Maar : eenvoudiger indien vroegtijdige zorgplanning en/of niet-reanimatie beleid Wanneer is een geriatrische patiënt palliatief? Is frailty een indicator voor palliatieve zorg? 4

5 Levensverwachting Age men healthy frail women healthy frail Walter LC. JAMA 2001;285: Graad van progressie van ziekte : Functionele achteruitgang Aantal hospitalisaties Nieuwe medische verwikkelingen Minder respons op medicatie 5

6 Reden van overlijden : 6

7 Prognostische index voor 1-jaar mortaliteit bij ouderen na hospitalisatie onafhankelijke risicofactoren na multivariabele analyse : mannelijk geslacht +1 ADL afhankelijk (1-4) +2 alle 5 +5 chronisch hartfalen +2 maligniteit zonder meta s +3 met meta s +8 creatinine >3 mg/dl +2 laag serumalbumine ( g/dl) +1 (< 3.0 g/dl) +2 Walter, L. C., Brand, R. J., Counsell, S. R., Palmer, R. M., Landefeld, C. S., Fortinsky, R. H., & Covinsky, K. E. (2001). Development and validation of a prognostic index for 1-year mortality in older adults after hospitalization JAMA 285(23), Prognostische index voor 1-jaar mortaliteit bij ouderen na hospitalisatie 1-jaar mortaliteit 0-1 punten : 13% 2-3 punten : 20% 4-6 punten : 37% > 6 punten : 68% Walter, L. C., Brand, R. J., Counsell, S. R., Palmer, R. M., Landefeld, C. S., Fortinsky, R. H., & Covinsky, K. E. (2001). Development and validation of a prognostic index for 1-year mortality in older adults after hospitalization JAMA 285(23),

8 Mortality Risk Index Score for Stratification of Residents Into Levels of Risk for 6-Months Mortality. Walter, L. C., Brand, R. J., Counsell, S. R., Palmer, R. M., Landefeld, C. S., Fortinsky, R. H., & Covinsky, K. E. (2001). Development and validation of a prognostic index for 1-year mortality in older adults after hospitalization JAMA 285(23), ELKE acute medische aandoening bij dementie : kans op overlijden Rozzini et al. A = MMSE >12 - B = niet bedlegerig MMSE 12 - C = bedlegerig MMSE 12 8

9 Artsen overschatten prognose zelfs palliatieve artsen Verrassingsvraag : Zou u verrast zijn als patiënt nog 6 maanden leeft? Artsen overschatten prognose zelfs palliatieve artsen Verrassingsvraag : Zou u verrast zijn als patiënt nog 6 maanden leeft? Retrospectieve vraag? Hoe goed kon patiënt zich 6 maanden geleden nog behelpen? 9

10 Probleem van een zinloze handeling : therapeutische beperktheid Twee potentiële gevolgen : positief bedoeld gevolg negatief ongewenst gevolg Alleen indien verwacht positief > verwacht negatief zinvolle medische actie Probleem van een zinloze handeling : therapeutische beperktheid Twee potentiële gevolgen : positief bedoeld gevolg negatief ongewenst gevolg Alleen indien verwacht positief > verwacht negatief zinvolle medische actie belangrijk bij beslissingen rond het levenseinde aanknopingspunt voor vroegtijdige zorgplanning 10

11 CPR bij ouderen in rustoorden : Do Not Go Gentle Into That Good Night Dylan Thomas ambulante ouderen : 10 % overlevingskans bij out of hospital CPR bij goede selectie : 39 % overlevingskans bij CPR in ziekenhuis chronisch zieke ouderen : < 5 % overlevingskans bij CPR Murphy et al. The influence of the probability of survival on patients preferences regarding cardiopulmonary resuscitation. N Engl J Med 1994;330:545-9 meeste overlevingscijfers = bij mensen die levend opgenomen zijn na reanimatiepoging niet bij mensen waarbij geen reanimatiepoging meer wordt ondernomen. de beer, H. (2013). Multidisciplinaire Richtlijn Besluitvorming over reanimatie,

12 de beer, H. (2013). Multidisciplinaire Richtlijn Besluitvorming over reanimatie, Factoren met betere prognose bij CPR : circulatiestilstand en onmiddellijke reanimatie door omstaanders ventrikelfibrillatie of -tachycardie spontaan herstel van de circulatie Factoren met slechtere prognose bij CPR : leeftijd (onafhankelijk van co-morbiditeit) niet-cardiovasculaire co-morbiditeit opname in een verpleegtehuis de beer, H. (2013). Multidisciplinaire Richtlijn Besluitvorming over reanimatie,

13 Overleving van oudere patiënten op ICU Leeftijd > 75 jr geassocieerd met ICU-mortaliteit short term mortality Na ontslag op ICU : leeftijd en activiteitsbeperking/ afhankelijkheid : = geassocieerd met risico op overlijden long-term mortality Somme et al. Critically ill old and the oldest-old pts in ICU: short- and long-term outcomes. Int Care Med the key to life is balance 13