Advance Care Planning

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Advance Care Planning"

Transcriptie

1 Advance Care Planning Margot Verkuylen Specialist ouderengeneeskunde Surplus Arts palliatieve zorg Docent UMC St Radboud Nijmegen September 2009

2 Advance Care Planning TZT Toekomstig ZorgTraject (Huub Belderbos) Proces waarbij de patiënt, geholpen door de zorgverlener, plannen maakt voor toekomstige (medische) zorg voor het moment dat zij/hij daar minder goed toe in staat is

3 Advance Care Planning Waarom?

4 Advance Care Planning Crisissituatie Wilsonbekwaamheid Voorbereiding op naderend afscheid Verbetering samenwerking hulpverleners Verbetering kwaliteit van leven Kosten

5 Resultaten ACP Vaker overlijden op plaats van keuze 1-3 Toename van gevoel van controle 4 Toename van gevoel van congruentie tussen gewenste zorg en geleverde zorg 5,6 1.Ratner E, et al J of the American Geriatrics Society 2001;49: Degenholtz HB et al Annals Of Internal Medicine 2004;141: Caplan GA et al. Age and Ageing 2006; 35: Morrison RS et al J of the American Geriatrics Society 2005;53(2): Hammes B, Rooney B. Archives of Internal Medicine 1998;158: Molloy DW et al et al. JAMA 2000; 283(102):

6 Een voorbeeld MAPP Making Advance Planning a Priority Improving End-of-Life Outcomes in Nursing Homes by Targeting Residents at High Risk of Mortality for Palliative Care: Program Description and Evaluation Levy C, Morris M and Kramer A. Journal of palliative medicine, 2008; 11 (2)

7 MAPP Beschrijving van MAPP-programma en evaluatie van zorg rondom het levenseinde bij bewoners met een hoog overlijdensrisico Retrospectief dossieronderzoek voor en na implementatie van MAPP (pre: t/m en post: t/m ) Nursing-home: 160 bedden Populatie: bewoners overleden 1 jaar voor implementatie vergeleken met bewoners overleden 1 jaar na implementatie (n=72)

8 MAPP 1. Indentificeren van bewoners met hoog risico op overlijden d.m.v. score: gewichtsverlies man functionaliteit slikproblemen dyspnoe >88 jaar BMI<22 hartfalen Indien score>7: 50% kans op overlijden in komend jaar

9 MAPP 2. Informeren van de behandeld arts over het overlijdensrisico 3. Zorgdragen voor palliatieve zorg (verwijzing) 4. Advance care planning: vastleggen in dossier

10 MAPP Maatschappelijk werker/palliatief consulent: Nursing Home and Life-sustaining Options tor Treatment tool artsvisite opname in ZH reanimatie beademing sondevoeding hospice/palliatieve zorg (CVA, val, pneumonie, delier, abnormale vitale funkties)

11 Resultaat MAPP Minder overlijden in ZH (pre: 48,2% en post: 8,9%) Altijd (een vorm van) advanced care planning vastgelegd (pre: 88% en post: 100%) DNR (pre: 63% en post 84,4%) Bewoners ontvangen vaker palliatieve zorg (verwijzing) (pre: 7,4% en post: 31,1 %)

12 Discussie Niet vergelijkbaar met situatie in Nederlandse verpleeghuizen Kleine populatie Selectie van groep met hoog overlijdensrisico Gestruktureerd gesprek over ACP Standaard gebruik maken van palliatieve zorg (verwijzing)

13 Nog een voorbeeld Prognostic Indicator Guidance to aid identification of adult patients with advanced disease, in the last months/ year of life, who are in need of supportive and palliative care Version 2.25 July 06

14 Gold Standards Framework Identify patients in need of palliative/supportive care towards the end of life Assess their needs, symptoms, preferences and any issues important to them Plan care around patient s needs and preferences and enable these to be fulfilled, in particular support patients to live and die where they choose

15 Gold Standards Framework 1. The surprise question: Would you be surprised if this patient were to die in the next 6-12 months - an intuitive question integrating co-morbidity, social and other factors. 2. Choice/ Need: The patient with advanced disease makes a choice for comfort care only, not curative treatment, or is in special need of supportive / palliative care. 3. Clinical indicators: Specific indicators of advanced disease for each of the three main end of life patient groups (cancer, organ failure, elderly frail/ dementia)

16 Gold Standards Framework Individuele zorgen en wensen Belangrijke waarden en persoonlijke doelen Begrip van ziekte en prognose Voorkeuren en wensen t.a.v. zorg en behandeling

17 Gold Standards Framework Physical (Symptom control/medication/compliance/stopping non-essentials/complementary therapies) Emotional (Understanding expectations/depression and adjustment/fears/security/relationships) Personal (Spiritual/religious needs/inner journey/quality of life/pt/carer's agenda) Social Support (Benefits/Financial/Care for carers/practical support) Information/ Communication (Between professionals/to and from patient/to and from carers) Control (Choice, dignity/treatment options/management Plan/Advanced directive/place of death) Out of Hours/ Emergency (Continuity/Communication to out of hours/pts/carers/carer support/medical support/drugs and equipment) Late (End of life/terminal care/stopped non-urgent Rx/Patient and family aware/comfort measure Spiritual care/rattle, agitation) Afterwards (Bereavement Follow-up/others informed/family support/assessment/audit/support team)

18 Advance Care Planning Denken in scenario s (niet afh. v. ziektebeeld maar v. zieke) Zorg wordt maatwerk Communicatie is belangrijk Niet in een aparte instelling, maar zowel thuis/ ziekenhuis/hospice /verpleeghuis/verzorgingshuis/ instelling voor verstandelijk gehandicapten De juiste patiënt met de juiste zorg bij de juiste hulpverlener op het juiste moment op de juiste plaats met de juiste informatie en met het juiste gesprek! (Kris Vissers)

19 Aanbevelingen Onderzoek in regio stadsgewest Breda Ontwikkeling van soort MAPP: -Selectie van groepen -Markering palliatieve fase -Afspraken over ACP gesprek (Door wie? Op welke manier?) -Afspraken over vastlegging in dossier/zorgplan -Afspraken over overdracht -Palliatieve consultatie -Scholing

20 Ontwikkelingen in de regio Werkgroep TZT Pilot in Amphia ziekenhuis: COPD Hartfalen Kanker Pilot verpleeghuizen? Dementie? Alle bewoners? Pilot verstandelijk gehandicapten?

Advance care planning

Advance care planning Advance care planning Toekomstig Zorg Traject ; T Z T Huub Belderbos, longarts Inhoud Stelling Ziektegeschiedenis Toekomstig zorg traject ; Definitie Timing Start Stelling; Veel terminaal zieke patienten

Nadere informatie

ZORG VOOR KWETSBARE OUDEREN winst of waan? Door Elvira Schouten en Desirée Verheijen, clinic 21-11-2012

ZORG VOOR KWETSBARE OUDEREN winst of waan? Door Elvira Schouten en Desirée Verheijen, clinic 21-11-2012 ZORG VOOR KWETSBARE OUDEREN winst of waan? Door Elvira Schouten en Desirée Verheijen, clinic 21-11-2012 Inhoud workshop Wat is kwetsbaarheid? Wie zijn de kwetsbare ouderen? Hoe op te sporen? Waarom opsporen?

Nadere informatie

Post-EAPC symposium 17 juni 2014

Post-EAPC symposium 17 juni 2014 Post-EAPC symposium 17 juni 2014 Zorg rond het levenseinde Arianne Brinkman, onderzoeker Erasmus MC Geen potentiële belangenverstrengeling / End-of-life care, onderwerpen: - Changes in personal dignity

Nadere informatie

Het beloop van dementie in het verpleeghuis

Het beloop van dementie in het verpleeghuis Home no. 3 Juni 2017 Eerdere edities Verenso.nl Het beloop van dementie in het verpleeghuis Palliatief beleid inzetten vanaf opname? Eefje Sizoo redactie@verenso.nl Het is een zonnige dag deze 10 april.

Nadere informatie

Advance Care Planning toepassen in de ouderenzorg. Prof dr J.J.M. van Delden Julius Centrum, afd medical humanities UMC Utrecht

Advance Care Planning toepassen in de ouderenzorg. Prof dr J.J.M. van Delden Julius Centrum, afd medical humanities UMC Utrecht Advance Care Planning toepassen in de ouderenzorg Prof dr J.J.M. van Delden Julius Centrum, afd medical humanities UMC Utrecht Advance Care Planning a voluntary formalized process of discussion and review

Nadere informatie

Sterven met dementie in Vlaanderen. Lieve Van den Block Onderzoeksgroep Zorg rond het Levenseinde, VUB-Ugent

Sterven met dementie in Vlaanderen. Lieve Van den Block Onderzoeksgroep Zorg rond het Levenseinde, VUB-Ugent Sterven met dementie in Vlaanderen Lieve Van den Block Onderzoeksgroep Zorg rond het Levenseinde, VUB-Ugent Sterven met dementie in België Studie Huisartsenpeilpraktijken: sterfgevallen +65jb in 2008 31%

Nadere informatie

Maaike Vandeweghe Specialist Practice Development Nurse Manager Greenwich & Bexley Cottage Hospice London

Maaike Vandeweghe Specialist Practice Development Nurse Manager Greenwich & Bexley Cottage Hospice London End of Life Care tools en hun invloed op de kwaliteit van palliatieve zorgen Maaike Vandeweghe Specialist Practice Development Nurse Manager Greenwich & Bexley Cottage Hospice London October 2010 1 Palliatieve

Nadere informatie

Chapter 4 Understanding Families. In this chapter, you will learn

Chapter 4 Understanding Families. In this chapter, you will learn Chapter 4 Understanding Families In this chapter, you will learn Topic 4-1 What Is a Family? In this topic, you will learn about the factors that make the family such an important unit, as well as Roles

Nadere informatie

Ouderengeneeskunde. Advanced care planning. September 2014 Dr Richard A. Faaij, Klinisch farmacoloog klinisch geriater

Ouderengeneeskunde. Advanced care planning. September 2014 Dr Richard A. Faaij, Klinisch farmacoloog klinisch geriater Ouderengeneeskunde Advanced care planning September 2014 Dr Richard A. Faaij, Klinisch farmacoloog klinisch geriater Utrecht/Zeist/Doorn Opbouw Intro Context Brug Advance care planning Afronding Schrikbeeld?

Nadere informatie

Duodagen 2017: Issues in Palliatieve Zorg Leon Kerkhofs, internist-oncoloog

Duodagen 2017: Issues in Palliatieve Zorg Leon Kerkhofs, internist-oncoloog Duodagen 2017: Issues in Palliatieve Zorg Leon Kerkhofs, internist-oncoloog 11-4-2017 Voettekst 2 Wat is palliatieve zorg? Sir Anthony van Dyck: Sint Martin dividing his cloak, ca 1620 Windsor castle,

Nadere informatie

PALLIATIEVE ZORG In de tjongerschans

PALLIATIEVE ZORG In de tjongerschans PALLIATIEVE ZORG In de tjongerschans Alie Timmer Marieke van Harskamp Disclosure sheet Palliatieve zorg in de Tjongerschans Inleiding Palliatieve zorg: definitie en meer. Markering Behoeften Kenmerken

Nadere informatie

Palliatieve zorg en dementie zorg Stellingen

Palliatieve zorg en dementie zorg Stellingen Palliatieve zorg en dementie zorg Stellingen prof.dr. Cees Hertogh en dr.ir. Jenny van der Steen EMGO Instituut voor onderzoek naar gezondheid en zorg afdeling huisartsgeneeskunde & ouderengeneeskunde

Nadere informatie

KNMG richtlijn Tijdig praten over het overlijden

KNMG richtlijn Tijdig praten over het overlijden KNMG richtlijn Tijdig praten over het overlijden L.Paulides, huisarts S.Vollenberg, maatschappelijk werk JBZ T.Smilde, Internist oncoloog Margot Verkuylen, specialist ouderengnk voorzitter 07 November

Nadere informatie

IJsselland Ziekenhuis Capelle aan den IJssel tel. (010) Palliatieve zorg bij dementie NPZR&o 12 okt 2017

IJsselland Ziekenhuis Capelle aan den IJssel tel. (010) Palliatieve zorg bij dementie NPZR&o 12 okt 2017 IJsselland Ziekenhuis Capelle aan den IJssel tel. (010) 258 5000 www.ysl.nl Palliatieve zorg bij dementie NPZR&o 12 okt 2017 Opzet workshop Wat maakt palliatieve zorg bij dementie anders? Algemene introductie

Nadere informatie

Grenzeloos einde: zorg tegen beter weten in of geplande zorg?

Grenzeloos einde: zorg tegen beter weten in of geplande zorg? Grenzeloos einde: zorg tegen beter weten in of geplande zorg? Prof.dr.K.C.P.Vissers, MD, PhD, FIPP Kenniscentrum Palliatieve Zorg UMC St Radboud Nijmegen Doodgaan behoort tot het zeer weinige dat niet

Nadere informatie

Symposium palliatieve zorg

Symposium palliatieve zorg Symposium palliatieve zorg Zorgmodule palliatieve zorg Markeren van de palliatieve fase Markeren van de palliatieve fase 20 oktober 2016 Angelie van de Crommert Karin van Veen Als ik sterven zal. Claudia

Nadere informatie

Advance Care Planning bij chronisch orgaanfalen: praat voor het te laat is!

Advance Care Planning bij chronisch orgaanfalen: praat voor het te laat is! Advance Care Planning bij chronisch orgaanfalen: praat voor het te laat is! Carmen Houben MSc. Wetenschappelijk onderzoeker Medisch Psycholoog 24 november 2015 Chronische ziekten - 1900: overlijden door

Nadere informatie

ontwikkeling en implementatie van het zorgpad palliatieve zorg ZPPZ eerstelijn Vlaanderen

ontwikkeling en implementatie van het zorgpad palliatieve zorg ZPPZ eerstelijn Vlaanderen ontwikkeling en implementatie van het zorgpad palliatieve zorg ZPPZ eerstelijn Vlaanderen C. Waerenburgh M.Sc.N., Dr. M.L. Streffer, Prof. B. Van den Eynden 1 opdracht van het project: Vlaams Agentschap

Nadere informatie

Palliatieve zorg bij copd. Minisymposium 22 maart 2012

Palliatieve zorg bij copd. Minisymposium 22 maart 2012 Palliatieve zorg bij copd Minisymposium 22 maart 2012 Palliatieve zorg Hans Timmer, longarts ZGT Caroline Braam, huisarts Hengelo PALLIATIEVE ZORG CASUS 75-jarige terminale COPD-patient Mantelzorger valt

Nadere informatie

Advanced care planning. Ketenzorg Arnhem

Advanced care planning. Ketenzorg Arnhem Advanced care planning Advance Care planning = Vroegtijdige zorg planning Continu proces van gesprekken over: Levensdoelen en wensen, hoe zorg daarbij past; Eventuele reanimatie; Opties voor palliatieve

Nadere informatie

Pro-actieve besluitvorming rond het levenseinde: waarom, instrumenten en onderbouwing

Pro-actieve besluitvorming rond het levenseinde: waarom, instrumenten en onderbouwing Pro-actieve besluitvorming rond het levenseinde: waarom, instrumenten en onderbouwing Isabelle Flierman Arts-onderzoeker bij het AMC Afdeling ouderengeneeskunde en huisartsgeneeskunde Symposium Methoden

Nadere informatie

NHG-Leergang Palliatieve Zorg. Module 1: inleiding, palliatief redeneren

NHG-Leergang Palliatieve Zorg. Module 1: inleiding, palliatief redeneren NHG-Leergang Palliatieve Zorg Module 1: inleiding, palliatief redeneren Disclosure belangen spreker: (Potentiële) Belangenverstrengeling: Geen Palliatieve zorg Stel je voor dat je zelf te horen hebt gekregen

Nadere informatie

Film. à Zorg beter afstemmen op wensen en opvattingen patiënt/ naasten. à Voorkómen van onnodige/onwenselijke medische handelingen

Film. à Zorg beter afstemmen op wensen en opvattingen patiënt/ naasten. à Voorkómen van onnodige/onwenselijke medische handelingen Inhoud workshop Inleiding Advance Care Planning Advance Care Planning Landelijk Congres Palliatieve Zorg Lunteren, 22 september 2014 Drs. Kirstin Jalink Dr. Ir. Jenny van der Steen Film Stappenplan Advance

Nadere informatie

Leerdoelen. Advance care planning. Rol ACP in besluitvorming. Health and Retirement study

Leerdoelen. Advance care planning. Rol ACP in besluitvorming. Health and Retirement study Advance care planning: voorbereiden op een onzekere toekomst Dr. Daisy J.A. Janssen Specialist ouderengeneeskunde Kaderarts palliatieve zorg Leerdoelen Na deze lezing: Kent u de definitie van advance care

Nadere informatie

Sterven bij dementie. studie arena 2011: sterven bij dementie 1. Progressie Alzheimer MMSE 30. vroeg mild matig ernstig. Prevalentie dementie

Sterven bij dementie. studie arena 2011: sterven bij dementie 1. Progressie Alzheimer MMSE 30. vroeg mild matig ernstig. Prevalentie dementie Prevalentie dementie Sterven bij dementie mannen vrouwen Prof.dr. WP (Wilco) Achterberg Hoogleraar Institutionele Zorg en Ouderengeneeskunde Afdeling Public health en Eerstelijnsgeneeskunde % populatie

Nadere informatie

Advance Care Planning bij COPD en dementie: is er verschil?

Advance Care Planning bij COPD en dementie: is er verschil? Advance Care Planning bij COPD en dementie: is er verschil? Programma workshop Introductie Groepsopdracht Definitie Advance Care Planning (ACP) ACP vanuit de wetenschap (COPD) 24 november 2015 Lisette

Nadere informatie

Effecten van een op MBSR gebaseerde training van. hospicemedewerkers op burnout, compassionele vermoeidheid en

Effecten van een op MBSR gebaseerde training van. hospicemedewerkers op burnout, compassionele vermoeidheid en Effecten van een op MBSR gebaseerde training van hospicemedewerkers op burnout, compassionele vermoeidheid en compassionele tevredenheid. Een pilot Effects of a MBSR based training program of hospice caregivers

Nadere informatie

Dag van de Dementiezorg 2016 Palliatieve zorg bij dementie

Dag van de Dementiezorg 2016 Palliatieve zorg bij dementie Dag van de Dementiezorg 2016 Palliatieve zorg bij dementie Workshop Paul Vogelaar, verpleegkundig expert palliatieve zorg en pijn Lux Nova, palliatieve zorg & training 2 Work-shoppen 3 Dementie Combinatie

Nadere informatie

Levenseindezorg op maat : Medische indicaties voor vroegtijdige zorgplanning

Levenseindezorg op maat : Medische indicaties voor vroegtijdige zorgplanning symposium Vroegtijdige Zorgplanning 9 juni 2016 Levenseindezorg op maat : Medische indicaties voor vroegtijdige zorgplanning dr. Anne Beyen Geriater RZ Heilig Hart Tienen Cure model : gevolgen voor (oudere)

Nadere informatie

Healthy people want everything, sick people want only one thing. would love to see a Hospital Teacher

Healthy people want everything, sick people want only one thing. would love to see a Hospital Teacher Healthy people want everything, sick people want only one thing. would love to see a Hospital Teacher Consultant Education Sick Pupils Educational Service Centre University Medical Centre The Netherlands

Nadere informatie

Kwetsbare ouderen & behandelwensen. Door: Miriam Eliel, projectleider Westfriesgasthuis & Anja Wagenaar, verpleegkundig specialist Wilgaerden

Kwetsbare ouderen & behandelwensen. Door: Miriam Eliel, projectleider Westfriesgasthuis & Anja Wagenaar, verpleegkundig specialist Wilgaerden Kwetsbare ouderen & behandelwensen Door: Miriam Eliel, projectleider Westfriesgasthuis & Anja Wagenaar, verpleegkundig specialist Wilgaerden 1 Aanleiding project (2014) Dilemma wel/ niet opereren heupfractuur

Nadere informatie

Towards a hospitalbroad approach of frail older patients / Senior Friendly Hospital

Towards a hospitalbroad approach of frail older patients / Senior Friendly Hospital Towards a hospitalbroad approach of frail older patients / Senior Friendly Hospital 06.12.2011 Herbert Habets Geriatric Clinical Nurse Specialist / Nurse Scientist Orbis Medisch Centrum, Sittard Geleen

Nadere informatie

Orde in de heterogeniciteit van ouderen

Orde in de heterogeniciteit van ouderen Orde in de heterogeniciteit van ouderen 1 First an axis for Frailty 80 jaar 90 jaar Why Frailty? Biological age is a poor reflection of the ageing process in elderly Ageing Ageing Ageing Intervention is

Nadere informatie

Geriatrische screening / CGA binnen de zorg voor oudere kankerpatiënten: stand van zaken. Cindy Kenis. Geriatrisch Oncologisch Verpleegkundige

Geriatrische screening / CGA binnen de zorg voor oudere kankerpatiënten: stand van zaken. Cindy Kenis. Geriatrisch Oncologisch Verpleegkundige Cindy Kenis Geriatrisch Oncologisch Verpleegkundige UZ Leuven, België Geriatrische screening / CGA binnen de zorg voor oudere kankerpatiënten: stand van zaken Introductie (1) Definitie Comprehensive Geriatric

Nadere informatie

Palliatieve zorg voor andere doelgroepen

Palliatieve zorg voor andere doelgroepen Palliatieve zorg voor andere doelgroepen CVA, Dementie, COPD, Hartfalen, psychiatrische aandoening, verstandelijke beperking 27 november Rob Krol en Annemiek Kwast Aanleiding IKNL activiteiten palliatieve

Nadere informatie

Hoe kan ik nu beslissen voor later? Sophie Ampe Dr. Aline Sevenants Prof. Dr. Chantal Van Audenhove

Hoe kan ik nu beslissen voor later? Sophie Ampe Dr. Aline Sevenants Prof. Dr. Chantal Van Audenhove Hoe kan ik nu beslissen voor later? Voorafgaande zorgplanning voor personen met dementie in woonzorgcentra Sophie Ampe Dr. Aline Sevenants Prof. Dr. Chantal Van Audenhove SAMEN KIEZEN Naar een evidence

Nadere informatie

Zou het u verbazen als deze patiënt over een jaar nog leeft?

Zou het u verbazen als deze patiënt over een jaar nog leeft? Zou het u verbazen als deze patiënt over een jaar nog leeft? Het belang van een integraal anticiperend beleid 22 maart 2012 Bernardina Wanrooij Huisarts, consulent palliatieve zorg AMC Palliatieve zorg

Nadere informatie

Tijdig herkennen van palliatieve zorgbehoeften bij mensen met hartfalen

Tijdig herkennen van palliatieve zorgbehoeften bij mensen met hartfalen Tijdig herkennen van palliatieve zorgbehoeften bij mensen met hartfalen Daisy J.A. Janssen, MD PhD Specialist ouderengeneeskunde, arts palliatieve zorg 13-04-2018 Conflicts of interest I have received

Nadere informatie

Tijdige gezamenlijke besluitvorming over zorg in de laatste levensfase (ACP én SDM)

Tijdige gezamenlijke besluitvorming over zorg in de laatste levensfase (ACP én SDM) Tijdige gezamenlijke besluitvorming over zorg in de laatste levensfase (ACP én SDM) Workshop 3 (zaal C5) Hartelijk welkom! Wij zijn: Hartelijk welkom! Brenda Ott, huisarts en kaderhuisarts ouderengeneeskunde

Nadere informatie

COPD en hartfalen in de palliatieve fase

COPD en hartfalen in de palliatieve fase COPD en hartfalen in de palliatieve fase Manon Boddaert Arts palliatieve geneeskunde Bardo en Spaarne Ziekenhuis Antoon van Dijck Kwaliteit van leven Verloop COPD en hartfalen Markering palliatieve fase

Nadere informatie

Palliatieve zorg bij COPD in onze regio. Karin Janssen-van Hemmen Jeroen Verheul

Palliatieve zorg bij COPD in onze regio. Karin Janssen-van Hemmen Jeroen Verheul Palliatieve zorg bij COPD in onze regio Karin Janssen-van Hemmen Jeroen Verheul Inhoud Stellingen Wie zijn we? Wat is ons doel? En waarom? Wat hebben we tot nu toe gedaan? Toekomst? Antwoorden op stellingen

Nadere informatie

Patiëntenparticipatie in

Patiëntenparticipatie in Patiëntenparticipatie in Europees perspectief Marleen Kaatee Oprichter & voorzitter Patiëntenparticipatie in Europa: 1. PSC Patients Europe 2. EMA 3. ERNs, European Reference Networks Noodzaak: internationaal

Nadere informatie

FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU 25/2/2016. Biocide CLOSED CIRCUIT

FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU 25/2/2016. Biocide CLOSED CIRCUIT 1 25/2/2016 Biocide CLOSED CIRCUIT 2 Regulatory background and scope Biocidal products regulation (EU) nr. 528/2012 (BPR), art. 19 (4): A biocidal product shall not be authorised for making available on

Nadere informatie

Inleiding. Vinken en vonken in Vroegtijdige zorgplanning. Doel van de bijeenkomst: Casuïstiek Achtergronden Literatuur

Inleiding. Vinken en vonken in Vroegtijdige zorgplanning. Doel van de bijeenkomst: Casuïstiek Achtergronden Literatuur Vinken en vonken in Vroegtijdige zorgplanning Rens Henquet, Kaderarts ouderengeneeskunde Mirjam Broes, Kaderarts palliatieve zorg Inleiding Doel van de bijeenkomst: Casuïstiek Achtergronden Literatuur

Nadere informatie

Chapter 3 describes the literature available at the start of this study concerning

Chapter 3 describes the literature available at the start of this study concerning Summary 197 198 SUMMARY 199 Summary Chronic diseases, like Chronic Obstructive Pulmonary Disease (COPD), Chronic Heart Failure (CHF) and Chronic Renal Failure (CRF) are major causes of morbidity and mortality,

Nadere informatie

Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch. en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa. Physical factors as predictors of psychological and

Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch. en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa. Physical factors as predictors of psychological and Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa Physical factors as predictors of psychological and physical recovery of anorexia nervosa Liesbeth Libbers

Nadere informatie

Anticiperen op zorg rond het levenseinde. Brenda Ott, kaderhuisarts ouderengeneeskunde

Anticiperen op zorg rond het levenseinde. Brenda Ott, kaderhuisarts ouderengeneeskunde Anticiperen op zorg rond het levenseinde Brenda Ott, kaderhuisarts ouderengeneeskunde Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven

Nadere informatie

Engels op Niveau A2 Workshops Woordkennis 1

Engels op Niveau A2 Workshops Woordkennis 1 A2 Workshops Woordkennis 1 A2 Workshops Woordkennis 1 A2 Woordkennis 1 Bestuderen Hoe leer je 2000 woorden? Als je een nieuwe taal wilt spreken en schrijven, heb je vooral veel nieuwe woorden nodig. Je

Nadere informatie

Sectie Infectieziekten

Sectie Infectieziekten Sectie Infectieziekten 1 December 2015 U kunt helpen de HIV / AIDS epidemie te beëindigen You can help to end the HIV / AIDS epidemic Sectie Infectieziekten Weet uw HIV status Know your HIV status by 2020

Nadere informatie

To ventilate or not to ventilate, that s the question

To ventilate or not to ventilate, that s the question To ventilate or not to ventilate, that s the question Prof Jan Bakker Afdelingshoofd Intensive Care Volwassenen jan.bakker@erasmusmc.nl VRAAG Opname op Intensive Care? JA Kan ik nog niet zeggen Doet opname

Nadere informatie

Amsterdam Symposium on Palliative Care

Amsterdam Symposium on Palliative Care 5th Amsterdam Symposium on Palliative Care Improvement of palliative care Making it work in practice Betere palliatieve zorg in de praktijk, daar werken we aan Uitnodiging Donderdagmiddag 8 oktober 2015

Nadere informatie

Spoed Interventie Team (SIT): waarom en hoe? Elien Pragt Anesthesioloog-intensivist MUMC+ 22 april 2016

Spoed Interventie Team (SIT): waarom en hoe? Elien Pragt Anesthesioloog-intensivist MUMC+ 22 april 2016 Spoed Interventie Team (SIT): waarom en hoe? Elien Pragt Anesthesioloog-intensivist MUMC+ 22 april 2016 Waarom SIT? Critical care outreach team (CCOT) Medical emergency team (MET) Spoed interventie team

Nadere informatie

Vier kernvragen in de palliatieve zorg:

Vier kernvragen in de palliatieve zorg: Palliatieve thuiszorg in het nieuws In deze presentatie: 1. Palliatieve zorg in de 21 e eeuw, de stand van zaken Het PaTz project Een andere focus op palliatieve zorg 2. Het PaTz project in de praktijk

Nadere informatie

Innovaties in de chronische ziekenzorg 3e voorbeeld van zorginnovatie. Dr. J.J.W. (Hanneke) Molema, Prof. Dr. H.J.M.

Innovaties in de chronische ziekenzorg 3e voorbeeld van zorginnovatie. Dr. J.J.W. (Hanneke) Molema, Prof. Dr. H.J.M. Innovaties in de chronische ziekenzorg 3e voorbeeld van zorginnovatie Dr. J.J.W. (Hanneke) Molema, Prof. Dr. H.J.M. (Bert) Vrijhoef Take home messages: Voor toekomstbestendige chronische zorg zijn innovaties

Nadere informatie

Extramurale behandelmogelijkheden

Extramurale behandelmogelijkheden Extramurale behandelmogelijkheden Kees Goedhart Specialist Ouderengeneeskunde & Kaderarts Palliatieve zorg Huisartsensymposium palliatieve zorg 6 maart 2019 Disclosures spreker (potentiële) belangenverstrengeling

Nadere informatie

Masterclass palliatieve zorg bij dementie 17 jan 2019

Masterclass palliatieve zorg bij dementie 17 jan 2019 Masterclass palliatieve zorg bij dementie 17 jan 2019 Palliatieve zorg is alle zorg die er op gericht is iemand met een levensbedreigende ziekte (en zijn naasten) een zo hoog mogelijke kwaliteit van leven

Nadere informatie

Waarom gedeelde besluitvorming

Waarom gedeelde besluitvorming Waarom gedeelde besluitvorming Dr. Peep FM Stalmeier Epidemiology, Biostatistics, and HTA UMC St Radboud Nijmegen p.stalmeier@ebh.umcn.nl Inhoud besluitvorming keuzehulp = decision aid onderzoek (prostaatkanker)

Nadere informatie

Hoe herken ik tijdig mijn patiënt met palliatieve behoefte? Uden 20 oktober 2016

Hoe herken ik tijdig mijn patiënt met palliatieve behoefte? Uden 20 oktober 2016 Hoe herken ik tijdig mijn patiënt met palliatieve behoefte? Uden 20 oktober 2016 De huisarts van de HAP belt voor acute opname van dhr. P. (73) nadat hij recent nog opgenomen is geweest voor exacerbatie

Nadere informatie

1. In welk deel van de wereld ligt Nederland? 2. Wat betekent Nederland?

1. In welk deel van de wereld ligt Nederland? 2. Wat betekent Nederland? First part of the Inburgering examination - the KNS-test Of course, the questions in this exam you will hear in Dutch and you have to answer in Dutch. Solutions and English version on last page 1. In welk

Nadere informatie

Vormen Premorbide Persoonlijkheidskenmerken die Samenhangen met Neuroticisme een Kwetsbaarheid voor Depressie en Apathie bij Verpleeghuisbewoners?

Vormen Premorbide Persoonlijkheidskenmerken die Samenhangen met Neuroticisme een Kwetsbaarheid voor Depressie en Apathie bij Verpleeghuisbewoners? Vormen Premorbide Persoonlijkheidskenmerken die Samenhangen met Neuroticisme een Kwetsbaarheid voor Depressie en Apathie bij Verpleeghuisbewoners? Are Premorbid Neuroticism-related Personality Traits a

Nadere informatie

Advance care planning Laatste stand van zaken palliatieve zorg. Karin van der Rijt Hoogleraar palliatieve oncologische zorg

Advance care planning Laatste stand van zaken palliatieve zorg. Karin van der Rijt Hoogleraar palliatieve oncologische zorg Advance care planning Laatste stand van zaken palliatieve zorg Karin van der Rijt Hoogleraar palliatieve oncologische zorg Advance care planning Open communicatie met patiënt en naasten over: Situatie

Nadere informatie

Is valpreventie kosteneffectief?

Is valpreventie kosteneffectief? Is valpreventie kosteneffectief? Prof. Dr. Lieven Annemans Ghent University, Brussels University Lieven.annemans@ugent.be Lieven.annemans@vub.ac.be Maart 2014 1 Reactie van de overheden op de crisis Jaarlijkse

Nadere informatie

Goede zorg rondom het levenseinde. De rol van de opleidingen Frank Smeenk, longarts Catharina ziekenhuis

Goede zorg rondom het levenseinde. De rol van de opleidingen Frank Smeenk, longarts Catharina ziekenhuis Goede zorg rondom het levenseinde De rol van de opleidingen Frank Smeenk, longarts Catharina ziekenhuis Overzicht Inleiding Opleiding 2000 heden Huidige ontwikkeling opleidingen Overzicht Inleiding Opleiding

Nadere informatie

Palliatie bij COPD de uitdaging KRIS MOOREN LONGARTS EN KADERARTS PALLIATIEVE ZORG I.O.

Palliatie bij COPD de uitdaging KRIS MOOREN LONGARTS EN KADERARTS PALLIATIEVE ZORG I.O. 1 Palliatie bij COPD de uitdaging KRIS MOOREN LONGARTS EN KADERARTS PALLIATIEVE ZORG I.O. Het probleem van COPD insidious onset lack of clear beginning A story with no beginning A middle that is a way

Nadere informatie

Oncologie als voorbeeld voor palliatieve zorg bij dementie. Mantelzorg in de laatste levensfase van mensen met dementie

Oncologie als voorbeeld voor palliatieve zorg bij dementie. Mantelzorg in de laatste levensfase van mensen met dementie Mantelzorg in de laatste levensfase van mensen met Prof. Dr. Myrra Vernooij-Dassen Radboud University Nijmegen Medical Centre: IQ healthcare Primary and Community Care Kalorama Foundation Oncologie als

Nadere informatie

Klassiek ziektemodel vs. geriatrische presentatie

Klassiek ziektemodel vs. geriatrische presentatie Klassiek ziektemodel vs. geriatrische presentatie Klassiek Symptomen 1:1 Ziekte Klassiek Geriatrische ziekte uiting Waarom? Ziektebeloop: Patiënten met bv. kanker, hartfalen, dementie. Lorenz KA Ann Int

Nadere informatie

DE TOEKOMST VAN PALLIATIEVE PATIENTENZORG

DE TOEKOMST VAN PALLIATIEVE PATIENTENZORG DE TOEKOMST VAN PALLIATIEVE PATIENTENZORG Prof dr Wouter WA Zuurmond Vrije Universiteit Medisch Centrum Medisch Direkteur Hospice Kuria Amsterdam 1 BEHANDELING PIJN MEER DAN ALLEEN PIJNBEHANDELING PALLIATIEVE

Nadere informatie

Kanker en naasten: 'Vergeet ons niet te lezen'

Kanker en naasten: 'Vergeet ons niet te lezen' Kanker en naasten: 'Vergeet ons niet te lezen' Mies van Eenbergen Saskia van Vliet Nicole Ezendam 16 maart 2018 NVPO Congres Onderzoek naar naasten Wie zijn naasten? Soort onderzoek: Kwalitatief interviews,

Nadere informatie

Stigmatisering van Mensen met Keelkanker: de Rol van Mindfulness van de Waarnemer

Stigmatisering van Mensen met Keelkanker: de Rol van Mindfulness van de Waarnemer Met opmaak: Links: 3 cm, Rechts: 2 cm, Boven: 3 cm, Onder: 3 cm, Breedte: 21 cm, Hoogte: 29,7 cm Stigmatisering van Mensen met Keelkanker: de Rol van Mindfulness van de Waarnemer Stigmatisation of Persons

Nadere informatie

Palliatieve zorg voor mensen met een verstandelijke beperking: Het belang van markering

Palliatieve zorg voor mensen met een verstandelijke beperking: Het belang van markering Palliatieve zorg voor mensen met een verstandelijke beperking: Het belang van markering In deze presentatie Palliatieve zorg bij Stichting Prisma Definitie van palliatieve zorg Kenmerken van de palliatieve

Nadere informatie

PALLIATIEVE ZORG VOOR PERSONEN MET DEMENTIE W Z C D E W I N G E R D

PALLIATIEVE ZORG VOOR PERSONEN MET DEMENTIE W Z C D E W I N G E R D PALLIATIEVE ZORG VOOR PERSONEN MET DEMENTIE W Z C D E W I N G E R D OVERLEVING BIJ DEMENTIE * 2 Invloed van acuut event op prognose Elk acuut event verkort de levensduur Morrison et al.: JAMA 2000; 284:

Nadere informatie

thuiszorg in de standaardzorg voor

thuiszorg in de standaardzorg voor Tijdige integratie van palliatieve thuiszorg in de standaardzorg voor mensen met ernstige COPD Charlotte Scheerens 10 meest voorkomende doodsoorzaken 2008 Mortaliteit COPD/100 000 inwoners, 2011 België

Nadere informatie

VZP bij beginnende dementie. Myriam De Schynkel Dementiecoach

VZP bij beginnende dementie. Myriam De Schynkel Dementiecoach VZP bij beginnende dementie Myriam De Schynkel Dementiecoach Overzicht Context Wat kan je doen? Definitie VZP Timing VZP VZP in ziekenhuis: implementatie in verschillende trajecten: Diagnostiek, Cognufit,

Nadere informatie

Vroeg begonnen, veel gewonnen!

Vroeg begonnen, veel gewonnen! Vroeg begonnen, veel gewonnen! Transmuraal zorgpad voor palliatieve patiënten Duodagen 27 en 28 maart 2014 Liesbeth Struik, Nurse Practitioner IJsselland Diederik Kehrer, internist-oncoloog IJsselland

Nadere informatie

GOVERNMENT NOTICE. STAATSKOERANT, 18 AUGUSTUS 2017 No NATIONAL TREASURY. National Treasury/ Nasionale Tesourie NO AUGUST

GOVERNMENT NOTICE. STAATSKOERANT, 18 AUGUSTUS 2017 No NATIONAL TREASURY. National Treasury/ Nasionale Tesourie NO AUGUST National Treasury/ Nasionale Tesourie 838 Local Government: Municipal Finance Management Act (56/2003): Draft Amendments to Municipal Regulations on Minimum Competency Levels, 2017 41047 GOVERNMENT NOTICE

Nadere informatie

Medical ethics & genomics Current legal framework and FAQ. Eline Bunnik Genomic Resequencing in Medical Diagnostics 24 September 2015

Medical ethics & genomics Current legal framework and FAQ. Eline Bunnik Genomic Resequencing in Medical Diagnostics 24 September 2015 Medical ethics & genomics Current legal framework and FAQ Eline Bunnik Genomic Resequencing in Medical Diagnostics 24 September 2015 First of all: NGS is here NGS is becoming a standard diagnostic tool

Nadere informatie

Zorgplanning is 26/03/2014. Zorgplanning voor kwetsbare ouderen over de grenzen van de instellingen heen.

Zorgplanning is 26/03/2014. Zorgplanning voor kwetsbare ouderen over de grenzen van de instellingen heen. Zorgplanning voor kwetsbare ouderen over de grenzen van de instellingen heen. Maartje Wils Geriatrisch Support Team UZ Leuven Zorgplanning is Een geïndividualiseerde benadering waarbij anticiperend op

Nadere informatie

Kwaliteitsindicatoren kwaliteit van palliatieve zorg meten in de woonzorgcentra

Kwaliteitsindicatoren kwaliteit van palliatieve zorg meten in de woonzorgcentra Kwaliteitsindicatoren kwaliteit van palliatieve zorg meten in de woonzorgcentra Q-PAC studie Vlaanderen VUB-Ugent Onderzoeksgroep Zorg rond het Levenseinde Federatie Palliatieve Zorg Vlaanderen Friday,

Nadere informatie

Ontpopping. ORGACOM Thuis in het Museum

Ontpopping. ORGACOM Thuis in het Museum Ontpopping Veel deelnemende bezoekers zijn dit jaar nog maar één keer in het Van Abbemuseum geweest. De vragenlijst van deze mensen hangt Orgacom in een honingraatpatroon. Bezoekers die vaker komen worden

Nadere informatie

Het ontwikkelen en valideren van een vragenlijst

Het ontwikkelen en valideren van een vragenlijst Het ontwikkelen en valideren van een vragenlijst een praktijkvoorbeeld Dr. Marie Louise Luttik, Senior Onderzoeker Lectoraat Verpleegkundige Diagnostiek/Projectleider IWP Familiezorg, Hanzehogeschool Groningen

Nadere informatie

Geriatrische Revalidatie voor de oudere patiënt met een cardiovasculaire aandoening Leonoor van Dam van Isselt, specialist ouderengeneeskunde Dian

Geriatrische Revalidatie voor de oudere patiënt met een cardiovasculaire aandoening Leonoor van Dam van Isselt, specialist ouderengeneeskunde Dian Geriatrische Revalidatie voor de oudere patiënt met een cardiovasculaire aandoening Leonoor van Dam van Isselt, specialist ouderengeneeskunde Dian Pruijsers-Lamers, Verpleegkundig Specialist Cardiologie

Nadere informatie

KIEZEN VOOR MEER OF MINDER STRALING BIJ DE BEHANDELING VAN PROSTAATKANKER

KIEZEN VOOR MEER OF MINDER STRALING BIJ DE BEHANDELING VAN PROSTAATKANKER KIEZEN VOOR MEER OF MINDER STRALING BIJ DE BEHANDELING VAN PROSTAATKANKER Informatie voor patiënten die betrokken willen worden bij de keuze tussen twee behandelplannen Afweging Bij het bestralen moet

Nadere informatie

Het Asterix project: methodologie van onderzoek bij zeldzame ziekten. Charlotte Gaasterland, Hanneke van der Lee PGO support meeting, 20 maart 2017

Het Asterix project: methodologie van onderzoek bij zeldzame ziekten. Charlotte Gaasterland, Hanneke van der Lee PGO support meeting, 20 maart 2017 Het Asterix project: methodologie van onderzoek bij zeldzame ziekten Charlotte Gaasterland, Hanneke van der Lee PGO support meeting, 20 maart 2017 Er is veel vraag naar nieuwe medicijnen voor zeldzame

Nadere informatie

De Invloed van Familie op

De Invloed van Familie op De Invloed van Familie op Depressie- en Angstklachten van Verpleeghuisbewoners met Dementie The Influence of Family on Depression and Anxiety of Nursing Home Residents with Dementia Elina Hoogendoorn Eerste

Nadere informatie

Citation for published version (APA): Hoeksema, A. (2016). Oral health in frail elderly [Groningen]: Rijksuniversiteit Groningen

Citation for published version (APA): Hoeksema, A. (2016). Oral health in frail elderly [Groningen]: Rijksuniversiteit Groningen University of Groningen Oral health in frail elderly Hoeksema, Albert IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the

Nadere informatie

Financiering palliatieve zorg

Financiering palliatieve zorg Financiering palliatieve zorg 20 april 2018 Chantal Pereira, adviseur palliatieve zorg IKNL Manon Boddaert, arts palliatieve geneeskunde / medisch adviseur IKNL Disclosure belangen C.F.R. Pereira & M Boddaert

Nadere informatie

Terugvalpreventie bij anorexia nervosa

Terugvalpreventie bij anorexia nervosa Terugvalpreventie bij anorexia nervosa Tamara Berends, Verpleegkundig Specialist GGZ Altrecht Eetstoornissen Rintveld Lectoraat Zorg & Innovatie in de Psychiatrie Utrecht Research Group Eating disorders

Nadere informatie

Palliatieve Thuiszorg: doe je samen. Bart Schweitzer, huisarts 11 april 2012 Amsterdam

Palliatieve Thuiszorg: doe je samen. Bart Schweitzer, huisarts 11 april 2012 Amsterdam PaTz Palliatieve Thuiszorg: doe je samen Bart Schweitzer, huisarts 11 april 2012 Amsterdam Palliatieve zorg in de eerste lijn: vooruitgang? Technische mogelijkheden Deskundigheid Continuiteit Samenwerking

Nadere informatie

We DECide Optimised Naar een betere communicatie over vroegtijdige zorgplanning bij personen met dementie in woonzorgcentra

We DECide Optimised Naar een betere communicatie over vroegtijdige zorgplanning bij personen met dementie in woonzorgcentra We DECide Optimised Naar een betere communicatie over vroegtijdige zorgplanning bij personen met dementie in woonzorgcentra Bart Goossens dr. Aline Sevenants prof. dr. Anja Declercq prof. dr. Chantal Van

Nadere informatie

Passende zorg in de laatste levensfase?

Passende zorg in de laatste levensfase? Elckerlijck congres Casuïstiek & Passende zorg in de laatste levensfase? Workshop 29 oktober 2015 Marjolein van Meggelen MZO RN adviseur palliatieve zorg IKNL De ochtend Munch 1884 Inhoud Introductie Casus

Nadere informatie

Voorafgaande zorgplanning: van studies naar klinische praktijk. Naomi Dhollander

Voorafgaande zorgplanning: van studies naar klinische praktijk. Naomi Dhollander Voorafgaande zorgplanning: van studies naar klinische praktijk. Naomi Dhollander Inhoud Wat is advance care planning (ACP) in kader van goede palliatieve zorg? Enkele cijfers voor Vlaanderen/België? ACP

Nadere informatie

Het PaTz project Een andere focus op palliatieve zorg. Dr. Bart Schweitzer, huisarts, projectleider

Het PaTz project Een andere focus op palliatieve zorg. Dr. Bart Schweitzer, huisarts, projectleider Het PaTz project Een andere focus op palliatieve zorg Dr. Bart Schweitzer, huisarts, projectleider Palliatieve thuiszorg in het nieuws In deze presentatie: 1. Palliatieve zorg in de 21 e eeuw, de stand

Nadere informatie

Bewegen als medicijn. Dr. Hans Hobbelen, Lector healthy Lifestyle, Ageing and Health Care

Bewegen als medicijn. Dr. Hans Hobbelen, Lector healthy Lifestyle, Ageing and Health Care Bewegen als medicijn Dr. Hans Hobbelen, Lector healthy Lifestyle, Ageing and Health Care Every man desires to live long, but no man would be old. Jonathan Swift, Thoughts on Various Subjects 1711 Het

Nadere informatie

De plaats van besluitvorming rond het levenseinde binnen het nieuwe kwaliteitskader palliatieve zorg

De plaats van besluitvorming rond het levenseinde binnen het nieuwe kwaliteitskader palliatieve zorg De plaats van besluitvorming rond het levenseinde binnen het nieuwe kwaliteitskader palliatieve zorg Marjolein Rentinck Internist/oncoloog bij Tergooi Symposium Methoden voor besluitvorming rond het levenseinde

Nadere informatie

The quality of dying: autonomie en begeleiding

The quality of dying: autonomie en begeleiding 18 mei 2006 Jaarbeurs Utrecht The quality of dying: autonomie en begeleiding Marieke Schreuder Verpleegkundig specialist UMCUtrecht/IKMN haschreuder@ikmn.nl Inhoud Concept autonomie Onderzoeksresultaten

Nadere informatie

Een wilsverklaring benutten als communicatietool voor vroegtijdige zorgplanning

Een wilsverklaring benutten als communicatietool voor vroegtijdige zorgplanning Een wilsverklaring benutten als communicatietool voor vroegtijdige zorgplanning Ontwikkelingen vanuit Palliatief Support Team UZ Leuven Arne Heylen, psycholoog PST Uitgangsvraag: Hoe kan een wilsverklaring

Nadere informatie

In deze presentatie: The Quality of Death Index. 1. Voor Wie? Vier kernvragen in de palliatieve zorg: Het wereld sterftecijfer blijft 100%..

In deze presentatie: The Quality of Death Index. 1. Voor Wie? Vier kernvragen in de palliatieve zorg: Het wereld sterftecijfer blijft 100%.. In deze presentatie: 1.Palliatieve zorg in de 21e eeuw, de stand van zaken 2. PaTz in de praktijk Ook voor chronische ziekten en dementie? September 2013 Dr. Bart Schweitzer, huisarts, projectleider Het

Nadere informatie

Terminaal hartfalen, palliatie en thuisbegeleiding. Louise Bellersen cardioloog Universitair Medisch Centrum St. Radboud Nijmegen

Terminaal hartfalen, palliatie en thuisbegeleiding. Louise Bellersen cardioloog Universitair Medisch Centrum St. Radboud Nijmegen Terminaal hartfalen, palliatie en thuisbegeleiding Louise Bellersen cardioloog Universitair Medisch Centrum St. Radboud Nijmegen Terminaal hartfalen, palliatie en thuisbegeleiding Louise Bellersen UMC

Nadere informatie

Centrum Ganspoel. Special school as resource centre for mainstreaming: developing networks & cooperation and exchange strategies

Centrum Ganspoel. Special school as resource centre for mainstreaming: developing networks & cooperation and exchange strategies Centrum Ganspoel Special school as resource centre for mainstreaming: developing networks & cooperation and exchange strategies Integration & Wellbeing Specified Assistance and Support. MPI Medical

Nadere informatie