ZORG VOOR KWETSBARE OUDEREN winst of waan? Door Elvira Schouten en Desirée Verheijen, clinic
|
|
- Rudolf Timmermans
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 ZORG VOOR KWETSBARE OUDEREN winst of waan? Door Elvira Schouten en Desirée Verheijen, clinic
2 Inhoud workshop Wat is kwetsbaarheid? Wie zijn de kwetsbare ouderen? Hoe op te sporen? Waarom opsporen? Vroegtijdige zorgplanning: Wat? Wanneer? Wie? Hoe?
3 Aantal ouderen in 2012 en 2040
4 Aantal ouderen en kwetsbaren Totale bevolking Aantal 65+ Aantal kwetsbaren ,7 milj 2,6 milj (16%) ,0 milj 4,6 milj (26%) Meer dan 1 miljoen
5 Aantal ouderen in uw gemeente 2011 totaal jaar 80 jaar of ouder Percentage 65+ van totaal Aantal Kwetsbare ouderen Barneveld , Ede(Bennekom) ,2 (23,4%) Renkum , Renswoude ,4 135 Rhenen ,1 810 Veenendaal Wageningen ,
6
7
8 Definitie van kwetsbaarheid Kwetsbaarheid bij ouderen is een proces van het opeenstapelen van lichamelijke, psychische en/of sociale tekorten in het functioneren dat de kans vergroot op negatieve gezondheidsuitkomsten (functiebeperkingen, opname, overlijden). Sociaal en cultureel Planbureau, febr 2011
9 Criteria van kwetsbaarheid Lichamelijk domein: Lichamelijk actief Voeding (gewicht) Mobiliteit Evenwicht Gehoor Visus Kracht Uithoudingsvermogen Psychisch domein: Cognitie Stemming coping Sociaal domein: Sociale relaties Sociale steun
10 Hoe kwetsbare ouderen op te sporen? 8 van de tien zelfstandig wonende kwetsbare ouderen hebben contact gehad met de huisarts 25% recentelijk ziekenhuisopname 50% ontvangt zorg vanuit de Wmo en/of AWBZ
11 Welke ouderen zijn kwetsbaar? Alleenwonenden, vnl verweduwden of gescheiden Vrouwen > mannen Bij toenemende leeftijd Woonachtig in het verzorgingshuis: 75% Woonachtig in het verpleeghuis: 100% Lagere sociaaleconomische status Lager opleidingsniveau Meer dan 2 chronische aandoeningen Functiebeperkingen in bewegen, zelfverzorging en het doen van het huishouden
12 Meetinstrumenten Tilburg frailty indicator Groningen Frailty indicator ISAR (Identification of Seniors At Risk) Easycare-Twee-traps Ouderen Screening (EC-TOS) Trazag (TRansmuraal Zorg Assessment Geriatrie)
13 Brengt u al uw kwetsbare ouderen in kaart? Waarom niet? Waarom wel?
14 Waarom opsporen van kwetsbare ouderen?
15 Waarom opsporen van kwetsbare ouderen? 4-5 maal grotere kans op opname in een verzorgings- of verpleeghuis 2-3 maal grotere kans op overlijden binnen 3 jaar Grote kans op het krijgen van ernstige functieverlies Verhoogde kans op complicaties tijdens ziekenhuis opname: Infecties, ondervoeding, delier, decubitus, bijwerkingen van medicatie, val
16 KNMG standpunt 2010
17 Medische zorg in de thuissituatie Proactieve werkwijze van de huisarts, bestaande uit: Casefinding op kwetsbaarheid Maken van een multi-domein-probleemanalyse Periodieke screening op polyfarmacie Opstellen van een zorgbehandelplan Instellen van professionele trajectbegeleiding Ondersteund door specialist ouderengeneeskunde in de thuissituatie en in het vzh.
18 Zorgpad voor kwetsbare ouderen in het ziekenhuis Samenwerking tussen verwijzer en ziekenhuis Bekend zijn van wensen en behoeften van pat: vroegtijdige zorgplanning Screenen van ouderen vanaf 65 jaar op kwetsbaarheid (VMS screening op delier,vallen, ondervoeding en funktionele beperkingen) Integrale diagnostiek en behandeling, gericht op functiebehoud Instellen van een geriatrisch team Realiseren van een senior friendly hospital Goede voorbereid ontslag met geriatrische revalidatie
19 Vroegtijdige zorgplanning Elvira Schouten huisarts Kaderhuisarts ouderengeneeskunde
20 definitie Proces waarbij de patiënt, geholpen door de zorgverlener, plannen maakt voor toekomstige (medische) zorg voor het moment dat zij/hij daar minder goed toe in staat is
21 Waarom?
22 Vroegtijdige Zorgplanning Van curatieve naar palliatieve fase Veelal ouderen en chronisch zieken met: o o o o o o Kanker CVA/neurologische aandoeningen Dementie Hartfalen Longlijden/COPD Kwetsbare ouderen/multipele aandoeningen
23 Sterfscenario s
24 Markering
25 Doel vroegtijdige zorgplanning Verbetering kwaliteit van leven Kwaliteit is belangrijker dan levensverlenging Crisissituaties voorkomen Wilsonbekwaamheid vóór zijn Voorbereiding op naderend afscheid Verbetering samenwerking hulpverleners Onnodige kosten besparen
26 Literatuur (1) 332 patienten met een gevorderd carcinoom in VS 37.0%: end-of-life discussions Geen toename depressie of ongerustheid Minder vaak beademen (1.6% vs 11.0%) Minder vaak reanimatie (0.8% vs 6.7%) Minder vaak IC-opname (4.1% vs 12.4%) Eerder opname hospice (65.6% vs 44.5%) Meer agressieve medische zorg: slechtere quality of life + hoger risico op depressie bij nabestaanden Betere quality of life : betere quality of life bij nabestaanden Wright, A.A., Zhang, B., Ray, A. et al. (2008). Associations between end-of-life discussions, patient mental health, medical care near death, and caregiver bereavement adjustment. JAMA, 300(14):
27 Literatuur (2) 309 pt. interne, cardiologie, longziekten > 80 jaar 6 maanden of tot overlijden vervolgd Gerandomiseerd : gewone zorg/ gewone zorg+ VZP VZP: nadenken over doelen, waarden, gedachten toekomstige med. behandelingen; aanwijzen vertegenwoordiger; vastleggen wensen VZP-groep: familie minder stress, angst en depressie Tevredenheid pt. en familie was hoger in de ACPgroep Conclusie: VZP verbetert zorg rondom het levenseinde en tevredenheid van pat. en familie en vermindert stress, angst en depressie bij de nabestaanden Detering K., Hancock A., Reade M. et al. (2010) The impact of advance care planning on end of life care in elderly patients: randomised controlled trial BMJ 2010;340:345
28 Literatuur (3) Jan-dec 2008: 252 verwacht overlijden / huisartsen NL 38% kanker, 86% pall.zorg End-of-life discussie vaak pas vlak voor het overlijden (2-4 weken) Meestal lichamelijke klachten (73%) Spirituele problemen minst vaak (27%) Vaker End-of-life bij kanker, HA op de hoogte van plaats sterven, contact HA in de laatste 3 maanden, hoger opgeleid, aanwezige pall.zorg Minder End-of-life bij dementie, meedere IC-opnamen, hogere leeftijd Discussing end-of-life issues in the last month of life: a nationwide study among general practitioners. Abarshi E, Echteld M, Donker G et al. Journal of palliative medicine, 14(3) 2011:1-8
29 Literatuur (4) 14 artsen en 13 verpleegkundigen Het samenspel tussen arts en patiënt lijkt het continueren van chemotherapie in stand te houden omdat arts en patiënt een versterkend effect op elkaar lijken te hebben in het niet willen opgeven Artsen willen hoop behouden voor de patiënt door het aanbieden van behandelopties en door het uit de weg gaan van gesprekken over sterven en dood Artsen beschouwden een gesprek over sterven en dood als een contradictio in terminis Rol voor andere zorgverleners/verpleegkundigen om het samenspel tussen arts en patiënt te kunnen onderbreken Buiting H et al. Understanding provision of chemotherapie to patients with end stage cancer: qualitative interview study. BMJ. 2011: 342:d1933
30 Het Koppel- onderzoek, 2011 Ervaring van burgers met wilsverklaringen (1) (n=1960) 71% Heeft wel eens nagedacht over een van onderstaande onderwerpen 57% Medische behandeling wel/niet willen in laatste levensfase 48% Reanimatie 55% Euthanasie 53% Wie voor u beslist
31 Het Koppel- onderzoek, 2011 Ervaring van burgers met wilsverklaringen (2) (n=1960) Heeft wel eens gesproken over bovenstaande onderwerpen 41% Met naasten 4% Met arts
32 Het Koppel- onderzoek, 2011 Ervaring van burgers met wilsverklaringen (3) (n=1960) 7% Heeft wensen op papier vastgelegd over 4% Medische behandeling in laatste levensfase 4% Reanimatie 3% Euthanasie 4% Wie voor u beslist 1% Andere ideeën/wensen
33 Dus nuttig????? Wat zijn jullie gedachten hierover?
34 Dus.. Er is nog een hoop werk te doen! Maar : hoe en wanneer?
35 Timing en context Initiatief ofwel patiënt ofwel zorgverlener In context progressie ziekte sleutelmomenten: -bv. overlijden familielid/vriend -bij nieuw gestelde diagnose -verandering in behandelopties -beoordeling zorgbehoefte -multipele ziekenhuisopnamen -losse opmerkingen van patiënt of familie
36 voorbeeld Mw. zegt tijdens de 2 maandelijkse visite, dat ze geen 100 jaar hoeft te worden. Ik zie dit als een aanleiding om over de toekomst te praten en hoe zij de toekomst ziet. Mee eens?
37 Timing en context VZP is vrijwillig Niet onder druk vanuit bv. familie of organisatie De zorgverlener dient goede communicatieve vaardigheden te bezitten! De zorgverlener dient goed op de hoogte te zijn van de medische situatie, behandelopties en sociale situatie Tijdstip en setting garanderen voldoende privacy Afspraken moeten worden geëvalueerd en kunnen worden aangepast
38 VZP is méér dan het opstellen van een wilsverklaring Levenswensverklaring, Zorgverklaring, Behandelverbod, Euthanasieverzoek
39 Medische beslissingen rond levenseinde Palliatief beleid Symptomatisch beleid Afzien/staken van behandeling (niet) Reanimatie Kunstmatige toediening van vocht-voeding: staken/niet starten Wel/geen antibiotica Wel/ niet insturen naar ZH Palliatieve sedatie Euthanasie/Hulp bij zelfdoding Bewust stoppen met eten/drinken
40 De rol van de dokter Verlegenheid met het sterven en de dood Samenspel met de patiënt: wie draait om hete brij heen? Taalgebruik/communicatie Tijd! Denken in scenario s
41 Do s en don ts n.a.v. KNMG-handreiking Proactieve opstelling; stel het gesprek niet uit Open en goed contact Bereid het gesprek goed voor, weet wat je wilt bereiken Neem de tijd voor het gesprek Vraag patiënt zich voor te bereiden Breng de boodschap direct; voorkom hang yourself Herhaal het gesprek op gezette tijden: wensen kunnen veranderen, juist in de laatste levensfase
42 Hoe dan concreet?
43 Methode Gold Standards Framework Enabling a golden standard of care for all people nearing the end of life GSF is een methode uit UK, ontwikkeld in indicatoren voor timing: Surprise question Patiënt besluit af te zien van verdere behandeling Klinische indicatoren voor achteruitgang 3 grote groepen terminale pt ( kanker, orgaanfalen, kwetsbare ouderen/dementerenden) Standaard formulier om in te vullen Acroniem PEPSI COLA als geheugensteuntje wat er aan orde moet komen
44 formulier
45 Vervolg formulier
46 PEPSI COLA Physical (Symptom control/medication/compliance/stopping nonessentials/complementary therapies) Emotional (Understanding expectations/depression and adjustment/fears/security/relationships) Personal (Spiritual/religious needs/inner journey/qol/pt/carer's agenda) Social Support (Benefits/Financial/Care for carers/practical support) Information/ Communication (Between professionals/to and from patient/ to and from carers)
47 PEPSI COLA Control (Choice, dignity/treatment options/management Plan/Advanced directive/place of death) Out of Hours/ Emergency (Continuity/Communication to out of hours/pts/carers/carer support/medical support/drugs and equipment) Late (End of life/terminal care/stopped non-urgent Rx/Patient and family aware/comfort measure Spiritual care/rattle, agitation) Afterwards (Bereavement Follow-up/others informed/family support/assessment/audit/support team)
48 Checklist
49 Dus nuttig?!
50 Take home messages Ga op zoek naar uw kwetsbare patiënten Ga pro-actief het gesprek aan met de patiënt Maak episode aan onder A20: wilsverklaring/ NTBR/IC met probleemstatus Het kost tijd, maar levert je veel op aan kwaliteit in laatste levensfase en voorkomen crises Bevordert kwaliteit van leven nabestaanden Geef afspraken door aan HAP en ziekenhuis!
51 voor uw aandacht!
KNMG richtlijn Tijdig praten over het overlijden
KNMG richtlijn Tijdig praten over het overlijden L.Paulides, huisarts S.Vollenberg, maatschappelijk werk JBZ T.Smilde, Internist oncoloog Margot Verkuylen, specialist ouderengnk voorzitter 07 November
Nadere informatieInleiding. Vinken en vonken in Vroegtijdige zorgplanning. Doel van de bijeenkomst: Casuïstiek Achtergronden Literatuur
Vinken en vonken in Vroegtijdige zorgplanning Rens Henquet, Kaderarts ouderengeneeskunde Mirjam Broes, Kaderarts palliatieve zorg Inleiding Doel van de bijeenkomst: Casuïstiek Achtergronden Literatuur
Nadere informatieAdvance Care Planning
Advance Care Planning Margot Verkuylen Specialist ouderengeneeskunde Surplus Arts palliatieve zorg Docent UMC St Radboud Nijmegen September 2009 Advance Care Planning TZT Toekomstig ZorgTraject (Huub Belderbos)
Nadere informatieAnticiperen op zorg rond het levenseinde. Brenda Ott, kaderhuisarts ouderengeneeskunde
Anticiperen op zorg rond het levenseinde Brenda Ott, kaderhuisarts ouderengeneeskunde Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven
Nadere informatieDag van de Dementiezorg 2016 Palliatieve zorg bij dementie
Dag van de Dementiezorg 2016 Palliatieve zorg bij dementie Workshop Paul Vogelaar, verpleegkundig expert palliatieve zorg en pijn Lux Nova, palliatieve zorg & training 2 Work-shoppen 3 Dementie Combinatie
Nadere informatieAdvanced care planning. Ketenzorg Arnhem
Advanced care planning Advance Care planning = Vroegtijdige zorg planning Continu proces van gesprekken over: Levensdoelen en wensen, hoe zorg daarbij past; Eventuele reanimatie; Opties voor palliatieve
Nadere informatiePALLIATIEVE ZORG In de tjongerschans
PALLIATIEVE ZORG In de tjongerschans Alie Timmer Marieke van Harskamp Disclosure sheet Palliatieve zorg in de Tjongerschans Inleiding Palliatieve zorg: definitie en meer. Markering Behoeften Kenmerken
Nadere informatieEen Transmuraal Palliatief Advies Team in de regio: de rol van de huisarts in de eerstelijn. dr. Eric van Rijswijk, huisarts, lid PAT team JBZ
Een Transmuraal Palliatief Advies Team in de regio: de rol van de huisarts in de eerstelijn dr. Eric van Rijswijk, huisarts, lid PAT team JBZ De praktijk van palliatieve zorg huisartspraktijk Mw van Z,
Nadere informatieVier kernvragen in de palliatieve zorg:
Palliatieve thuiszorg in het nieuws In deze presentatie: 1. Palliatieve zorg in de 21 e eeuw, de stand van zaken Het PaTz project Een andere focus op palliatieve zorg 2. Het PaTz project in de praktijk
Nadere informatiePro-actieve besluitvorming rond het levenseinde: waarom, instrumenten en onderbouwing
Pro-actieve besluitvorming rond het levenseinde: waarom, instrumenten en onderbouwing Isabelle Flierman Arts-onderzoeker bij het AMC Afdeling ouderengeneeskunde en huisartsgeneeskunde Symposium Methoden
Nadere informatieAdvance Care Planning
Advance Care Planning 23 maart 2017 Gea Antonides, specialist ouderengeneeskunde, Beweging3.0 Marieke de Korte, praktijkverpleegkundige en coördinator zorgprogramma ouderenzorg HE Zorg Inhoud netwerkbijeenkomst
Nadere informatieTransmurale palliatieve zorg
Transmurale palliatieve zorg Eric van Rijswijk/ Lieke Paulides Tineke Smilde/ Hans Pruijt Bossche Samenscholingsdagen Sept 2014 Hoe is het nu? Een inventarisatie Als het moeilijk is..wie bel je Hoe is
Nadere informatieMasterclass palliatieve zorg bij dementie 17 jan 2019
Masterclass palliatieve zorg bij dementie 17 jan 2019 Palliatieve zorg is alle zorg die er op gericht is iemand met een levensbedreigende ziekte (en zijn naasten) een zo hoog mogelijke kwaliteit van leven
Nadere informatieWat is palliatieve zorg? Waar denk je aan bij palliatieve zorg?
Wat is palliatieve zorg? Waar denk je aan bij palliatieve zorg? 2 Definitie Palliatieve zorg (WHO 2002) Palliatieve zorg is een benadering die de kwaliteit van leven verbetert van patiënten en hun naasten,
Nadere informatieVroegtijdige zorgplanning
Vroegtijdige zorgplanning Nascholing voor huisartsen, praktijkondersteuners, wijkverpleegkundigen. Voorjaar 2016 werkgroepleden Marieke Doormalen, verpleegkundige Henrieta van der Veeke, wijkverpleegkundige
Nadere informatieSymposium palliatieve zorg
Symposium palliatieve zorg Zorgmodule palliatieve zorg Markeren van de palliatieve fase Markeren van de palliatieve fase 20 oktober 2016 Angelie van de Crommert Karin van Veen Als ik sterven zal. Claudia
Nadere informatieZou het u verbazen als deze patiënt over een jaar nog leeft?
Zou het u verbazen als deze patiënt over een jaar nog leeft? Het belang van een integraal anticiperend beleid 22 maart 2012 Bernardina Wanrooij Huisarts, consulent palliatieve zorg AMC Palliatieve zorg
Nadere informatieInleiding Hoe het begon Doel
Inleiding De laatste jaren is er veel aandacht voor tijdig spreken over het levenseinde en dit wordt door velen als wenselijk beschouwd. Veel interventies op dit gebied zijn gericht op zieke mensen. Het
Nadere informatieBasisscholing Palliatieve Zorg voor artsen 2 november 2006 Nationaal Congres Palliatieve Zorg Sasja Mulder Onderwijs in palliatieve zorg in de medische specialisten opleiding 2001 2003 COPZ project ontwikkeling
Nadere informatieAdvance care planning, rol verzorgenden en verpleegkundigen
Advance care planning, rol verzorgenden en verpleegkundigen Annemieke Wagemans EPZ MUMC+ Polikliniek MUMC+ Koraal Waar wil ik het over hebben Wat is advance care planning en voor wie Wie van jullie wordt
Nadere informatieAdvance Care Planning bij chronisch orgaanfalen: praat voor het te laat is!
Advance Care Planning bij chronisch orgaanfalen: praat voor het te laat is! Carmen Houben MSc. Wetenschappelijk onderzoeker Medisch Psycholoog 24 november 2015 Chronische ziekten - 1900: overlijden door
Nadere informatieWAAR GERIATRIE EN PALLIATIEVE ZORG ELKAAR ONTMOETEN
WAAR GERIATRIE EN PALLIATIEVE ZORG ELKAAR ONTMOETEN Studiedag werkgroep PST 08 februari 2019 Mathias Demuynck (geriater) Aurélie Van Lancker (geriatrisch verpleegkundige) WAAR GERIATRIE EN PALLIATIEVE
Nadere informatieWat zou jij willen? Voor je dierbaren? Voor jezelf?
21 juni 2016 Franca Horstink; Specialist Ouderen Geneeskunde, SCEN arts Laetitia Schillemans;Gespecialiseerd verpleegkundige oncologie en palliatieve zorg Beide Consulent; Palliatie Team Midden Nederland
Nadere informatieHet PaTz project Een andere focus op palliatieve zorg. Dr. Bart Schweitzer, huisarts, projectleider
Het PaTz project Een andere focus op palliatieve zorg Dr. Bart Schweitzer, huisarts, projectleider Palliatieve thuiszorg in het nieuws In deze presentatie: 1. Palliatieve zorg in de 21 e eeuw, de stand
Nadere informatieTijdige gezamenlijke besluitvorming over zorg in de laatste levensfase (ACP én SDM)
Tijdige gezamenlijke besluitvorming over zorg in de laatste levensfase (ACP én SDM) Workshop 3 (zaal C5) Hartelijk welkom! Wij zijn: Hartelijk welkom! Brenda Ott, huisarts en kaderhuisarts ouderengeneeskunde
Nadere informatieLeerdoelen. Advance care planning. Rol ACP in besluitvorming. Health and Retirement study
Advance care planning: voorbereiden op een onzekere toekomst Dr. Daisy J.A. Janssen Specialist ouderengeneeskunde Kaderarts palliatieve zorg Leerdoelen Na deze lezing: Kent u de definitie van advance care
Nadere informatieOuderenzorg Hoe dan? Susanne van Laatum Huisarts Fieke van Genderen (Coördinerend)Praktijkverpleegkundige en docent
Ouderenzorg Hoe dan? Susanne van Laatum Huisarts Fieke van Genderen (Coördinerend)Praktijkverpleegkundige en docent 1 Inventarisatie: Wat wordt er (al) gedaan aan Ouderenzorg in jullie praktijk? Wie doet
Nadere informatieZorgpad voor Kwetsbare Ouderen Presentatie Heerenveen 18/11/2014
Zorgpad voor Kwetsbare Ouderen Presentatie Heerenveen 18/11/2014 Riet ten Hoeve Friesland Voorop Het zorgpad is ontwikkeld door een Projectgroep in het kader van Friesland Voorop en vastgesteld september
Nadere informatieAchtergrondinformatie
Onderdeel van de patiëntenbrochure Spreek tijdig over het levenseinde. - www.knmg.nl/spreken-over-levenseinde Achtergrondinformatie Hieronder leest u achtergrondinformatie die u kan helpen om het gesprek
Nadere informatieAls genezing niet meer mogelijk is
Algemeen Als genezing niet meer mogelijk is www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl ALG043 / Als genezing niet meer mogelijk is / 06-10-2015 2 Als
Nadere informatieZorg bij dementie: Altijd palliatieve zorg? Prof. dr. Cees Hertogh. 15 januari Ouderengeneeskunde & Ethiek van de zorg
Zorg bij dementie: Altijd palliatieve zorg? Prof. dr. Cees Hertogh 15 januari 2013 Ouderengeneeskunde & Ethiek van de zorg Reis naar het ongerijmde Ignatieff: reis naar het ongerijmde Mysterieuze ziekte:
Nadere informatieFilm. à Zorg beter afstemmen op wensen en opvattingen patiënt/ naasten. à Voorkómen van onnodige/onwenselijke medische handelingen
Inhoud workshop Inleiding Advance Care Planning Advance Care Planning Landelijk Congres Palliatieve Zorg Lunteren, 22 september 2014 Drs. Kirstin Jalink Dr. Ir. Jenny van der Steen Film Stappenplan Advance
Nadere informatieRust roest, bewegen voor gezonder leven! Wat betekent dat voor de zorg aan ouderen? Dr Jita Hoogerduijn
Rust roest, bewegen voor gezonder leven! Wat betekent dat voor de zorg aan ouderen? Dr Jita Hoogerduijn Bewegen: de geest! Bewegen: het lichaam! 1: De enige zekerheid in ons beroep is de constante verandering
Nadere informatieDefinitie Vroegtijdige zorgplanning is :
Vroegtijdige Zorgplanning : welk belang bij Voeding en vocht in de palliatieve fase? GERDA OKERMAN VORMINGSVERANTWOORDELIJKE PALLIATIEVE ZORG GENT-EEKLO Definitie Vroegtijdige zorgplanning is : HET CONTINU
Nadere informatieVZP bij beginnende dementie. Myriam De Schynkel Dementiecoach
VZP bij beginnende dementie Myriam De Schynkel Dementiecoach Overzicht Context Wat kan je doen? Definitie VZP Timing VZP VZP in ziekenhuis: implementatie in verschillende trajecten: Diagnostiek, Cognufit,
Nadere informatie10 jaar CARVASZ: Wat brengt de toekomst? Dr Jita Hoogerduijn Lectoraat Verpleegkundige en Paramedische Zorg voor Mensen met Chronische Aandoeningen
10 jaar CARVASZ: Wat brengt de toekomst? Dr Jita Hoogerduijn Lectoraat Verpleegkundige en Paramedische Zorg voor Mensen met Chronische Aandoeningen Trends (VWS, 2011) Demografische verandering: steeds
Nadere informatieZorg in de laatste levensfase. Agnes van der Heide Afd. Maatschappelijke Gezondheidszorg Erasmus MC
Zorg in de laatste levensfase Agnes van der Heide Afd. Maatschappelijke Gezondheidszorg Erasmus MC Verschillen Nederland buitenland Palliatieve zorg is geen specialisme Palliatieve zorg is in principe
Nadere informatiePalliatieve zorg in het ZGT
30 oktober 2014 Mw. Dr. I.M. Oving Internist-Oncoloog Palliatieve zorg in het ZGT Op het juiste moment en de juiste plaats Namens het palliatief consult team Palliatieve zorg, op het juiste moment en de
Nadere informatieHet beloop van dementie in het verpleeghuis
Home no. 3 Juni 2017 Eerdere edities Verenso.nl Het beloop van dementie in het verpleeghuis Palliatief beleid inzetten vanaf opname? Eefje Sizoo redactie@verenso.nl Het is een zonnige dag deze 10 april.
Nadere informatieDenkt u wel eens na over uw levenseinde?
Denkt u wel eens na over uw levenseinde? Advance care planning https://www.youtube.com/watch?v=rtjce7zlkos Spreken in het laatste stuk van Durven het praten leven over het levenseinde Daan van Maare, huisarts
Nadere informatieSAMENVATTING INTRODUCTIE
SAMENVATTING INTRODUCTIE Zorg rond het levenseinde Wanneer patiënten en hun familie worden geconfronteerd met een levensbedreigende aandoening wordt verbetering van de kwaliteit van leven van de patiënt
Nadere informatieAdvance care planning Laatste stand van zaken palliatieve zorg. Karin van der Rijt Hoogleraar palliatieve oncologische zorg
Advance care planning Laatste stand van zaken palliatieve zorg Karin van der Rijt Hoogleraar palliatieve oncologische zorg Advance care planning Open communicatie met patiënt en naasten over: Situatie
Nadere informatieOngeneeslijk ziek. Samen uw zorg tijdig plannen
Ongeneeslijk ziek Samen uw zorg tijdig plannen Inhoudsopgave 1. Inleiding...3 1.1 Een naaste die met u meedenkt...3 1.2 Gespreksonderwerpen...3 2. Belangrijke vragen...3 2.1 Lichamelijke veranderingen...3
Nadere informatieOverdracht in de palliatieve zorg Regionale Transmurale Afspraak Zuidoost Brabant
Overdracht in de palliatieve zorg Regionale Transmurale Afspraak Zuidoost Brabant Marlie Spijkers Arts symptoombestrijding en palliatieve zorg Sint Annaziekenhuis Medisch adviseur netwerk palliatieve zorg
Nadere informatieHET NUT VAN WILSVERKLARINGEN
HET NUT VAN WILSVERKLARINGEN IN RELATIE TOT PALLIATIEVE ZORG BIJ LONGFIBROSE Frank Schaapsmeerders, Specialist Ouderengeneeskunde en SCEN-arts Landelijke bijeenkomst Longfibrose Patiëntenvereniging, Nijkerk
Nadere informatieAlgemeen. Euthanasie.
Algemeen Euthanasie www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl ALG051 / Euthanasie / 09-11-2018 2 Euthanasie Artsen kunnen in bijzondere omstandigheden
Nadere informatieHet project Tijdig spreken over het levenseinde : waarom en hoe?
Het project Tijdig spreken over het levenseinde : waarom en hoe? Inleiding Symposium 05.07.16 Goede zorg rond het levenseinde Geert van der Aa, klinisch geriater 2012 2014 In de Westerse wereld sterft
Nadere informatieSoepele samenwerking voor ouderen thuis. Symposium 8 oktober 2014
Soepele samenwerking voor ouderen thuis Symposium 8 oktober 2014 Disclosure belangen sprekers: Nieske Heerema :geen Dr Hester ten Dam :geen Leonie Bosch :geen Annemieke van Oostveen:geen Dr Hester ten
Nadere informatieVoorafgaande zorgplanning: van studies naar klinische praktijk. Naomi Dhollander
Voorafgaande zorgplanning: van studies naar klinische praktijk. Naomi Dhollander Inhoud Wat is advance care planning (ACP) in kader van goede palliatieve zorg? Enkele cijfers voor Vlaanderen/België? ACP
Nadere informatieCOMMUNICEREN OVER HET LEVENSEINDE : WAAROM???
Ik wil niet leven zoals een plant Als ik mijn familie niet meer ken, wil ik liever dood Ik wil niet afzien! Mijn broer denkt zus, en ik zo, wat moeten we nu doen? Hebben wij nu wel de juiste keuzes gemaakt?
Nadere informatieDe delirante patiënt van vergeetachtig tot verwardheid
De delirante patiënt van vergeetachtig tot verwardheid Marja Jellesma-Eggenkamp Klinische geriatrie Alysis 25 mei 2010 symposium Zevenaar 1 Kwetsbare ouderen inleiding >25% opgenomen patiënten 70+ 10-40%
Nadere informatieHeeft u het er wel eens over?
Heeft u het er wel eens over? Met wie? Waarom? Moeilijk? Mensen zijn verschillend Sommigen vinden het niet moeilijk en willen alles regelen. Anderen hebben er wel moeite mee en hebben het er liever niet
Nadere informatiePATz: Samen werken aan betere palliatieve zorg in de eerste lijn. Dr Bart Schweitzer, huisarts niet praktizerend, Projectleider PaTz
PATz: Samen werken aan betere palliatieve zorg in de eerste lijn Dr Bart Schweitzer, huisarts niet praktizerend, Projectleider PaTz Vrijdagmiddag 3 uur.. Transferverpleegkundige Vumc belt: meneer Franke
Nadere informatieCALM: MANAGING CANCER AND LIVING MEANINGFULLY FROUKJE DE VRIES EMMA HAFKAMP
CALM: MANAGING CANCER AND LIVING MEANINGFULLY FROUKJE DE VRIES EMMA HAFKAMP WAAROM CALM? Ongeveer 25% van de oncologische patiënten in de palliatieve fase ontwikkelt een depressie of aanpassingsstoornis.
Nadere informatieIn gesprek met de patient over de palliatieve fase. Dr. Bart Schweitzer, huisarts - onderzoeker, Projectleider PaTz
In gesprek met de patient over de palliatieve fase Dr. Bart Schweitzer, huisarts - onderzoeker, Projectleider PaTz Vrijdagmiddag 3 uur.. Transferverpleegkundige Vumc belt de praktijk: meneer Franke wil
Nadere informatieCOP-zorg. Consultteam Ondersteunende en Palliatieve zorg. Hein Visser, Mira Jong
COP-zorg Consultteam Ondersteunende en Palliatieve zorg Hein Visser, Mira Jong Wie, wat, waar is COP zorg COP zorg: consultteam ondersteunende en palliatief zorg Nurse based team: verpleegkundig specialisten
Nadere informatieAgenda. Levenseinde: keuzes, wil, wet en praktijk t.b.v. Parkinsoncafé Rosmalen. Wetten. Keuzes aan het einde van het leven
Levenseinde: keuzes, wil, wet en praktijk t.b.v. Parkinsoncafé Rosmalen Jannie Willemsen Medewerker Presentatiedienst Agenda Wetten en patiëntenrechten Keuzes aan het einde van het leven NVVE en Wilsverklaringen
Nadere informatieGrenzeloos einde: zorg tegen beter weten in of geplande zorg?
Grenzeloos einde: zorg tegen beter weten in of geplande zorg? Prof.dr.K.C.P.Vissers, MD, PhD, FIPP Kenniscentrum Palliatieve Zorg UMC St Radboud Nijmegen Doodgaan behoort tot het zeer weinige dat niet
Nadere informatieHET ZAL JE MOEDER MAAR ZIJN
HET ZAL JE MOEDER MAAR ZIJN Ouderen in het ziekenhuis: wat weten we? Marieke J. Schuurmans Hoogleraar Verplegingswetenschap UMC Utrecht Lector Ouderenzorg Hogeschool Utrecht HOEVEEL MENSEN BREKEN ER PER
Nadere informatieAdvance Care Planning bij COPD en dementie: is er verschil?
Advance Care Planning bij COPD en dementie: is er verschil? Programma workshop Introductie Groepsopdracht Definitie Advance Care Planning (ACP) ACP vanuit de wetenschap (COPD) 24 november 2015 Lisette
Nadere informatiePalliatieve zorg: leven tot het einde
Palliatieve zorg: leven tot het einde Bijeenkomst Marikenhuis, 22 januari 2019 Carel Veldhoven, kaderhuisarts palliatieve zorg Berg en Dal en arts pijn en palliatieve geneeskunde Radboudumc Welkom Waar
Nadere informatieTransmurale samenwerking voor kwetsbare ouderen in het ziekenhuis
Transmurale samenwerking voor kwetsbare ouderen in het ziekenhuis Presentatie voor leergang substitutie jan van Es instituut 17 december 2014 Susanne Smorenburg Programmamanager GRZ en Transmurale zorg
Nadere informatieRetourtje ziekenhuis: Voorkomen van heropnames bij kwetsbare ouderen
Retourtje ziekenhuis: Voorkomen van heropnames bij kwetsbare ouderen Dr. Bianca Buurman, senior onderzoeker Transmurale Ouderenzorg AMC b.m.vanes@amc.nl & @bmbuurman Opnameduur van 65-plussers: steeds
Nadere informatieTijdig spreken over het levenseinde
Tijdig spreken over het levenseinde foto (c) Ben Biondina voor DNA-beeldbank op www.laatzeelandzien.nl Cliëntenbrochure van Goedleven foto (c) Jan Kooren voor DNA-beeldbank op www.laatzeelandzien.nl 1.
Nadere informatieEen inleiding in palliatieve zorg Maureen Bijkerk
Een inleiding in palliatieve zorg 15-06-2017 Maureen Bijkerk Zomaar wat termen De palliatieve fase Palliatieve zorg Stervensfase Warme zorg Palliatief terminale zorg Terminale fase Laatste levensfase
Nadere informatieVroegtijdige zorgplanning in woonzorgcentra. hype of hulp? Dr. Gert Huysmans, Voorzitter Federatie Palliatieve Zorg Vlaanderen
Vroegtijdige zorgplanning in woonzorgcentra hype of hulp? Dr. Gert Huysmans, Voorzitter Federatie Palliatieve Zorg Vlaanderen 2 Historiek medische zorg Besef dat gezondheidzorg bestaat uit meerderheid
Nadere informatiePost-EAPC symposium 17 juni 2014
Post-EAPC symposium 17 juni 2014 Zorg rond het levenseinde Arianne Brinkman, onderzoeker Erasmus MC Geen potentiële belangenverstrengeling / End-of-life care, onderwerpen: - Changes in personal dignity
Nadere informatieOp weg naar optimale, transmurale samenwerking. Jenske Geerling Verpleegkundig specialist Palliatieve zorg UMCG
Op weg naar optimale, transmurale samenwerking Jenske Geerling Verpleegkundig specialist Palliatieve zorg UMCG Knelpunten? Knelpunten Tussen eerste en tweede lijn Tussen verschillende disciplines Tussen
Nadere informatiePassende zorg in de laatste levensfase?
Elckerlijck congres Casuïstiek & Passende zorg in de laatste levensfase? Workshop 29 oktober 2015 Marjolein van Meggelen MZO RN adviseur palliatieve zorg IKNL De ochtend Munch 1884 Inhoud Introductie Casus
Nadere informatieHerkennen van DEPRESSIE bij ouderen
Herkennen van DEPRESSIE bij ouderen Wat is uw rol? Congres depressie bij ouderen, plenair Utrecht, 25 november 2014 Jan Oudenes, verpleegkundig consulent geriatrie Van reactief naar proactief Komt een
Nadere informatieAdvance Care Planning toepassen in de ouderenzorg. Prof dr J.J.M. van Delden Julius Centrum, afd medical humanities UMC Utrecht
Advance Care Planning toepassen in de ouderenzorg Prof dr J.J.M. van Delden Julius Centrum, afd medical humanities UMC Utrecht Advance Care Planning a voluntary formalized process of discussion and review
Nadere informatieFinanciering palliatieve zorg
Financiering palliatieve zorg 20 april 2018 Chantal Pereira, adviseur palliatieve zorg IKNL Manon Boddaert, arts palliatieve geneeskunde / medisch adviseur IKNL Disclosure belangen C.F.R. Pereira & M Boddaert
Nadere informatieOuderenzorg in de Limburgse keten. De rol van de cliëntenorganisaties
Ouderenzorg in de Limburgse keten De rol van de cliëntenorganisaties Tielke Ausems, kaderlid KBO 1 oktober 2013 25 juni 2013 2008 25 juni 2013 WAT DEDEN DE OUDERENBONDEN BEZOEKRONDE: WEINIG SPECIFIEKE
Nadere informatiePraat erover! Leonie Vogels, psycholoog, coach Levenseindevragen, trainer STEM, betrokken bij Levenseindekliniek
Praat erover! Leonie Vogels, psycholoog, coach Levenseindevragen, trainer STEM, betrokken bij Levenseindekliniek Dappere dokter Sander de Hosson Tot slot Praat voordat u gaat Leven en dood horen bij elkaar
Nadere informatieQuality of Care. EMGO Institute for Health and Care Research
Quality of Care EMGO Institute for Health and Care Research V&VN wetenschap in Praktijk 12 oktober 2015 Promotieonderzoek VUmc Ria de Korte-Verhoef Roeline Pasman Bart Schweitzer Bregje Onwuteaka-Philipsen
Nadere informatieRol van de huisarts in de palliatieve zorg
Rol van de huisarts in de palliatieve zorg Johan Blommestein Huisarts sinds 1995 Huisartsenpraktijk Mondriaanlaan, Nieuwegein Kaderarts Palliatieve Zorg sinds 2016 Hospice-arts sinds 2017 Proxima, terminale
Nadere informatieBesluitvorming bij ouderen met kanker
Besluitvorming bij ouderen met kanker Floor van Nuenen f.m.van.nuenen@umcg.nl Hanneke van der Wal- Huisman h.van.der.wal-huisman@umcg.nl 1 Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling
Nadere informatieSterven bij dementie. studie arena 2011: sterven bij dementie 1. Progressie Alzheimer MMSE 30. vroeg mild matig ernstig. Prevalentie dementie
Prevalentie dementie Sterven bij dementie mannen vrouwen Prof.dr. WP (Wilco) Achterberg Hoogleraar Institutionele Zorg en Ouderengeneeskunde Afdeling Public health en Eerstelijnsgeneeskunde % populatie
Nadere informatieAdvanced Care Planning 2-10-2014
Advanced Care Planning 2-10-2014 Even voorstellen Karen Maassen vd Brink: longarts Waterlandziekenhuis Monique Termeulen: verpleegkundig specialist (long)oncologie Waterland ziekenhuis Wie zij jullie?
Nadere informatieHoe kan een wilsverklaring helpen om goede patiëntenzorg te bieden? Rol van de huisarts bij het opstellen van een wilsverklaring
Hoe kan een wilsverklaring helpen om goede patiëntenzorg te bieden? Rol van de huisarts bij het opstellen van een wilsverklaring Pentalfa 5 februari 2015 Jo Lisaerde ACHG De (negatieve) wilsverklaring
Nadere informatieHoe pak ik vroegtijdige zorgplanning bij mijn patiënten aan? Prof Dr Jan De Lepeleire KULeuven
Hoe pak ik vroegtijdige zorgplanning bij mijn patiënten aan? Prof Dr Jan De Lepeleire KULeuven Outcome: preferred goal of care Levensverlenging Beperkte zorg Comfort zorg Phelps AC, Maciejewski PK, Nilsson
Nadere informatiePalliatieve zorg in de eerste lijn. Ruben S. van Coevorden, huisarts IKA Consulent palliatieve zorg
Palliatieve zorg in de eerste lijn Ruben S. van Coevorden, huisarts IKA Consulent palliatieve zorg Palliatieve zorg Geen Cure, maar Care streven naar een comfortabel einde Als genezing niet meer mogelijk
Nadere informatieSymposium netwerken Palliatieve zorg. Een mooie dood. Workshop door Anne Bot en Marina van Gaans. Transmurale zorg nu en wensen voor de toekomst
Transmurale zorg nu en wensen voor de toekomst Symposium netwerken Palliatieve zorg Een mooie dood Workshop door Anne Bot en Marina van Gaans 12-02-2019 COP-zorg Consultteam Ondersteunende en Palliatieve
Nadere informatieVisie op de huisartsenzorg aan kwetsbare ouderen in Midden-Brabant
Visie op de huisartsenzorg aan kwetsbare ouderen in Midden-Brabant 1 Inleiding Kwetsbare ouderen De ouderdom komt vaak met vele gebreken. Een opeenstapeling van (kleine) gebreken of tekorten maakt kwetsbaar.
Nadere informatieDe plaats van besluitvorming rond het levenseinde binnen het nieuwe kwaliteitskader palliatieve zorg
De plaats van besluitvorming rond het levenseinde binnen het nieuwe kwaliteitskader palliatieve zorg Marjolein Rentinck Internist/oncoloog bij Tergooi Symposium Methoden voor besluitvorming rond het levenseinde
Nadere informatie1 Heb je zelf wel eens nagedacht over welke medische zorg je in de laatste levensfase misschien nog wel, of niet zou willen krijgen?
1 Heb je zelf wel eens nagedacht over welke medische zorg je in de laatste levensfase misschien nog wel, of niet zou willen krijgen? Ik heb daar regelmatig en concreet over nagedacht 263 Ik heb daar wel
Nadere informatieGoede zorg voor ouderen. Hoe stelt u zich de toekomst voor?
Goede zorg voor ouderen Hoe stelt u zich de toekomst voor? Over wie praten we? Praktijk 3078 patiënten 144: 71-80 76 : >80 3 : invaliditeit < 70 45 adressen bezoekt de POH-S 3 maandelijks of vaker. 7 echtparen,
Nadere informatieMedische Beslissingen rond het levenseinde
Medische Beslissingen rond het levenseinde Jo Lisaerde Eric Triau Maartje Wils Bewonersadviesraad 7 december 2011 Definitie Palliatieve Zorg Palliatieve zorg is een totaalzorg voor mensen die aan een ziekte
Nadere informatiePalliatieve zorg aan kwetsbare ouderen
Palliatieve zorg aan kwetsbare ouderen Interactieve workshop over kaders van palliatieve zorg aan kwetsbare ouderen. Niek Olde Bijvank Specialist ouderengeneeskunde, tevens kaderarts Palliatieve Zorg,
Nadere informatie1. Vragenlijst hulpverleners voor overlijden palliatieve eenheid, palliatief supportteam en mobiele thuisequipe Over de patiënt
1. Vragenlijst hulpverleners voor overlijden palliatieve eenheid, palliatief supportteam en mobiele thuisequipe Over de patiënt Leeftijd Geslacht Diagnose Vragenlijst hulpverlener voor overlijden vraag
Nadere informatieNiet reanimeren en andere behandelbeperkingen
Niet reanimeren en andere behandelbeperkingen In deze folder leest u over de behandelbeperkingen die u kunt afspreken met uw arts. Bekende voorbeelden van een behandelbeperking zijn niet reanimeren en
Nadere informatiePrestatie integrale ouderenzorg
Prestatie integrale ouderenzorg Doel Het doel van deze prestatie is het tot stand brengen van een integraal, multidisciplinair zorgaanbod voor kwetsbare ouderen in de thuissituatie op het gebied van cure,
Nadere informatieOnderzoeksvragen vanuit de praktijk 17/10/2017
Onderzoeksvragen vanuit de praktijk 17/10/2017 Deze lijst van onderzoeksvragen kwam tot stand na een bevraging bij de coördinatoren van de regionale netwerken voor palliatieve zorg en de voorzitters van
Nadere informatieDilemma s rondom actieve levensbeëindiging bij bejaarden. Paul Beuger, huisarts, Scenarts Jos Verkuyl, geriater
Dilemma s rondom actieve levensbeëindiging bij bejaarden Paul Beuger, huisarts, Scenarts Jos Verkuyl, geriater Programma Inleiding Casuistiek, in groepen Centrale terugkoppeling Inzicht vanuit geriatrisch
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING
EDERLADSE SAMEVATTIG Hoofdstuk 1 Dementie is een van de grootste uitdagingen voor de gezondheid wereldwijd en een aanzienlijk aantal mensen en hun families zullen het lot van dementie treffen. Dementie
Nadere informatieSterven met dementie in Vlaanderen. Lieve Van den Block Onderzoeksgroep Zorg rond het Levenseinde, VUB-Ugent
Sterven met dementie in Vlaanderen Lieve Van den Block Onderzoeksgroep Zorg rond het Levenseinde, VUB-Ugent Sterven met dementie in België Studie Huisartsenpeilpraktijken: sterfgevallen +65jb in 2008 31%
Nadere informatieWorkshop Kwetsbare Oudere
Workshop Kwetsbare Oudere Carin Westphal, huisarts Leonie Snijders, praktijkverpleegkundige Huisartsenpraktijk Someren Nicole Hellings wijkverpleegkundige en teamleider Zorgboog Aandacht voor Ouderenzorg
Nadere informatiePalliatieve zorg bij copd. Minisymposium 22 maart 2012
Palliatieve zorg bij copd Minisymposium 22 maart 2012 Palliatieve zorg Hans Timmer, longarts ZGT Caroline Braam, huisarts Hengelo PALLIATIEVE ZORG CASUS 75-jarige terminale COPD-patient Mantelzorger valt
Nadere informatieMedische beslissingen aan het einde van het leven: een belangrijk gespreksonderwerp. Rozemarijn van Bruchem-Visser Internist ouderengeneeskunde
Medische beslissingen aan het einde van het leven: een belangrijk gespreksonderwerp Rozemarijn van Bruchem-Visser Internist ouderengeneeskunde Wat zegt de wet? Belangrijkste argument is wilsbekwaamheid
Nadere informatieLevenseindezorg op maat : Medische indicaties voor vroegtijdige zorgplanning
symposium Vroegtijdige Zorgplanning 9 juni 2016 Levenseindezorg op maat : Medische indicaties voor vroegtijdige zorgplanning dr. Anne Beyen Geriater RZ Heilig Hart Tienen Cure model : gevolgen voor (oudere)
Nadere informatie