Sterven met dementie in Vlaanderen. Lieve Van den Block Onderzoeksgroep Zorg rond het Levenseinde, VUB-Ugent

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Sterven met dementie in Vlaanderen. Lieve Van den Block Onderzoeksgroep Zorg rond het Levenseinde, VUB-Ugent"

Transcriptie

1 Sterven met dementie in Vlaanderen Lieve Van den Block Onderzoeksgroep Zorg rond het Levenseinde, VUB-Ugent

2 Sterven met dementie in België Studie Huisartsenpeilpraktijken: sterfgevallen +65jb in % met dementie (waarvan 57% ernstig ) 59% stierf in woon- en zorgcentra 13% thuis 3% palliatieve eenheid 25% ziekenhuis

3 Dementie in woon- en zorgcentra Studie in 69 representatieve Vlaamse WZC Alle overleden bewoners: Stage Gevorderde dementie Ernstige dementie Matige/milde dementie Global Deterioration Scale & Cognitive Performance Scale GDS7 and CPS >=5 (GDS7 and CPS<5) OR (GDS<7 and CPS >=5) GDS<7 and CPS<5

4 PALLIATIEVE ZORG VOOR BEWONERS MET DEMENTIE IN WOON- EN ZORGCENTRA IN VLAANDEREN?

5 Palliatieve zorg Gewenste cultuur in WZC = Palliatieve zorgcultuur

6 Recente EAPC white paper dementie defines palliative care in dementia by describing its core domains and by defining optimal care presents a set of recommendations for all those who provide palliative care to people with dementia Palliative Medicine 2013

7 Palliatief behandeldoel laatste week , ,9 81, advanced dementia severe dementia moderate/mild dementia 10 0 Palliative treatment goal last week of life Onderzoek bij overleden rusthuisbewoners met dementie in Vlaanderen, 2010, Vandervoort et al

8 Hoe vaak palliatieve zorg ingezet? ,2 74,1 70,8 77,8 69, , , Gevorderde dementie Ernstige dementie Matige/milde dementie ,3 10,9 8,3 3,8 1,9 2,8 0 PZ van huisarts Inhouse PZ Externe PZ initiatieven Transfer palliatieve eenheid ziekenhuis Palliatief dossier Inhouse PZ: CRA, referentie verpleegkundige, bespreking werkgroep Onderzoek bij overleden rusthuisbewoners met dementie in Vlaanderen, 2010, Vandervoort et al

9 GEZONDHEIDSSTATUS IN DE LAATSTE MAAND VAN HET LEVEN

10 Klinische complicaties Very Severe or Advanced dementia Severe dementia Moderate or Mild dementia Eating or drinking problem Febrile episode Other sentinel events Pneumonia No sentinel event P<.05 JAMDA, 2013, Vandervoort et al

11 Resultaten GEZONDHEIDSSTATUS IN DE LAATSTE WEEK VAN HET LEVEN

12 Comfort tijdens sterven 3 2,5 Schaal 0 (slechtst) tot 3 (best) 2 1,5 1 0,5 Gevorderde dementie Ernstige dementie Matige/milde dementie 0 P<.05 P<.05 JAMDA, 2013, Vandervoort et al

13 VOORAFGAANDE of VROEGTIJDIGE ZORGPLANNING ADVANCE CARE PLANNING ACP het overleg tussen zorgverleners, patiënten en hun naasten/vertegenwoordigers over de doelen en gewenste richting van de zorg voor de patiënt, en dit in het vooruitzicht van een toestand van de patiënt waarin die niet meer competent is om zelf beslissingen te nemen

14 ACP GEREGISTREERD VOOR OVERLEDEN PATIËNTEN VAN HUISARTSEN

15 Voorafgaande afspraken met patiënten*: om bepaalde behandelingen wel/niet uit te voeren of medische beslissingen te nemen onder bepaalde omstandigheden * exclusief vertegenwoordiger ACP Mondeling ACP Schriftelijk ACP niet aanwezig SENTI-MELC studie met de Huisartsenpeilpraktijken, 2007

16 ACP VOOR BEWONERS MET DEMENTIE IN VLAAMSE WZC

17 Voorafgaande zorgplanning bij dementie in WZC Besproken met pt in 11% Gevorderde dementie Ernstige dementie Matige/milde dementie Onderzoek bij overleden rusthuisbewoners met dementie in Vlaanderen, 2010, Vandervoort et al

18 Conclusies Aantal mensen met dementie grote uitdaging in alle settings Personen met dementie hebben aan het levenseinde verschillende klinische complicaties en problemen Comfort bij sterven kan ook beter volgens nabestaanden Palliatieve zorg voor personen met dementie is belangrijk evenals verder uitbouwen van een palliatieve zorgcultuur in WZC!!! Nieuw EU project PACE in WZC!!! Advance care planning en vroege communicatie over toekomst met patiënten is cruciaal

19 Met dank aan Dra. An Vandervoort dr. Jenny van der Steen Prof. dr. Robert Vander Stichele Prof. dr. Luc Deliens Aan alle deelnemende WZC en respondenten

20

21 Bedankt Lieve Van den Block End-of-Life Care Research Group, Vrije Universiteit Brussel & Ghent University

VZP bij beginnende dementie. Myriam De Schynkel Dementiecoach

VZP bij beginnende dementie. Myriam De Schynkel Dementiecoach VZP bij beginnende dementie Myriam De Schynkel Dementiecoach Overzicht Context Wat kan je doen? Definitie VZP Timing VZP VZP in ziekenhuis: implementatie in verschillende trajecten: Diagnostiek, Cognufit,

Nadere informatie

Voorafgaande zorgplanning: van studies naar klinische praktijk. Naomi Dhollander

Voorafgaande zorgplanning: van studies naar klinische praktijk. Naomi Dhollander Voorafgaande zorgplanning: van studies naar klinische praktijk. Naomi Dhollander Inhoud Wat is advance care planning (ACP) in kader van goede palliatieve zorg? Enkele cijfers voor Vlaanderen/België? ACP

Nadere informatie

Advance Care Planning in België

Advance Care Planning in België Scientific Institute of Public Health Advance Care Planning in België een studie via de Belgische Huisartsenpeilpraktijken Koen Meeussen -Zorg rond het Levenseinde - VUB Doelstelling Senti-Melc Methode

Nadere informatie

Ontwikkelen van kwaliteitsindicatoren in de palliatieve zorg in Vlaanderen. Kathleen Leemans

Ontwikkelen van kwaliteitsindicatoren in de palliatieve zorg in Vlaanderen. Kathleen Leemans Ontwikkelen van kwaliteitsindicatoren in de palliatieve zorg in Vlaanderen Kathleen Leemans Ism. Federatie Palliatieve Zorg Vlaanderen Onderzoekers Kathleen Leemans, Onderzoeker Luc Deliens, Promotor Joachim

Nadere informatie

Dag van de Dementiezorg 2016 Palliatieve zorg bij dementie

Dag van de Dementiezorg 2016 Palliatieve zorg bij dementie Dag van de Dementiezorg 2016 Palliatieve zorg bij dementie Workshop Paul Vogelaar, verpleegkundig expert palliatieve zorg en pijn Lux Nova, palliatieve zorg & training 2 Work-shoppen 3 Dementie Combinatie

Nadere informatie

ontwikkeling en implementatie van het zorgpad palliatieve zorg ZPPZ eerstelijn Vlaanderen

ontwikkeling en implementatie van het zorgpad palliatieve zorg ZPPZ eerstelijn Vlaanderen ontwikkeling en implementatie van het zorgpad palliatieve zorg ZPPZ eerstelijn Vlaanderen C. Waerenburgh M.Sc.N., Dr. M.L. Streffer, Prof. B. Van den Eynden 1 opdracht van het project: Vlaams Agentschap

Nadere informatie

Film. à Zorg beter afstemmen op wensen en opvattingen patiënt/ naasten. à Voorkómen van onnodige/onwenselijke medische handelingen

Film. à Zorg beter afstemmen op wensen en opvattingen patiënt/ naasten. à Voorkómen van onnodige/onwenselijke medische handelingen Inhoud workshop Inleiding Advance Care Planning Advance Care Planning Landelijk Congres Palliatieve Zorg Lunteren, 22 september 2014 Drs. Kirstin Jalink Dr. Ir. Jenny van der Steen Film Stappenplan Advance

Nadere informatie

Hoe kan ik nu beslissen voor later? Sophie Ampe Dr. Aline Sevenants Prof. Dr. Chantal Van Audenhove

Hoe kan ik nu beslissen voor later? Sophie Ampe Dr. Aline Sevenants Prof. Dr. Chantal Van Audenhove Hoe kan ik nu beslissen voor later? Voorafgaande zorgplanning voor personen met dementie in woonzorgcentra Sophie Ampe Dr. Aline Sevenants Prof. Dr. Chantal Van Audenhove SAMEN KIEZEN Naar een evidence

Nadere informatie

Kwaliteitsindicatoren kwaliteit van palliatieve zorg meten in de woonzorgcentra

Kwaliteitsindicatoren kwaliteit van palliatieve zorg meten in de woonzorgcentra Kwaliteitsindicatoren kwaliteit van palliatieve zorg meten in de woonzorgcentra Q-PAC studie Vlaanderen VUB-Ugent Onderzoeksgroep Zorg rond het Levenseinde Federatie Palliatieve Zorg Vlaanderen Friday,

Nadere informatie

Evolutie en kenmerken van euthanasie sedert de implementatie van de euthanasiewet in 2002. Prof dr Luc Deliens

Evolutie en kenmerken van euthanasie sedert de implementatie van de euthanasiewet in 2002. Prof dr Luc Deliens Evolutie en kenmerken van euthanasie sedert de implementatie van de euthanasiewet in 2002 Prof dr Luc Deliens Onderzoeksgroep Zorg rond het Levenseinde Acknowledgement VUB-UGent Onderzoeksgroep Zorg rond

Nadere informatie

Continue sedatie tot aan het overlijden in Vlaamse woonzorgcentra

Continue sedatie tot aan het overlijden in Vlaamse woonzorgcentra Continue sedatie tot aan het overlijden in Vlaamse woonzorgcentra Prof. Johan Bilsen Dr. Sam Rys OZ-groep Mental Health and Wellbeing, Department of Public Health, Vrije Universiteit Brussel Achtergrond

Nadere informatie

Onderzoeksvragen vanuit de praktijk 17/10/2017

Onderzoeksvragen vanuit de praktijk 17/10/2017 Onderzoeksvragen vanuit de praktijk 17/10/2017 Deze lijst van onderzoeksvragen kwam tot stand na een bevraging bij de coördinatoren van de regionale netwerken voor palliatieve zorg en de voorzitters van

Nadere informatie

We DECide Optimised Naar een betere communicatie over vroegtijdige zorgplanning bij personen met dementie in woonzorgcentra

We DECide Optimised Naar een betere communicatie over vroegtijdige zorgplanning bij personen met dementie in woonzorgcentra We DECide Optimised Naar een betere communicatie over vroegtijdige zorgplanning bij personen met dementie in woonzorgcentra Bart Goossens dr. Aline Sevenants prof. dr. Anja Declercq prof. dr. Chantal Van

Nadere informatie

Hoe pak ik vroegtijdige zorgplanning bij mijn patiënten aan? Prof Dr Jan De Lepeleire KULeuven

Hoe pak ik vroegtijdige zorgplanning bij mijn patiënten aan? Prof Dr Jan De Lepeleire KULeuven Hoe pak ik vroegtijdige zorgplanning bij mijn patiënten aan? Prof Dr Jan De Lepeleire KULeuven Outcome: preferred goal of care Levensverlenging Beperkte zorg Comfort zorg Phelps AC, Maciejewski PK, Nilsson

Nadere informatie

Onderwijs en opleiding in de palliatieve zorg. Luc Deliens

Onderwijs en opleiding in de palliatieve zorg. Luc Deliens Antwerpen 29 November 2018 Onderwijs en opleiding in de palliatieve zorg Advies vd KAGB 2017 Luc Deliens luc.deliens@vub.ac.be www.endoflifecare.be Palliatieve zorg in beweging Nieuwe zorgmodellen: gespecialiseerde

Nadere informatie

Vroegtijdige zorgplanning in woonzorgcentra. hype of hulp? Dr. Gert Huysmans, Voorzitter Federatie Palliatieve Zorg Vlaanderen

Vroegtijdige zorgplanning in woonzorgcentra. hype of hulp? Dr. Gert Huysmans, Voorzitter Federatie Palliatieve Zorg Vlaanderen Vroegtijdige zorgplanning in woonzorgcentra hype of hulp? Dr. Gert Huysmans, Voorzitter Federatie Palliatieve Zorg Vlaanderen 2 Historiek medische zorg Besef dat gezondheidzorg bestaat uit meerderheid

Nadere informatie

3. Press release 23/10/2014, Mantelzorgers van terminaal zieke patiënten zijn overbelast De Standaard, 13/11/2014 Metro, 13/11/2014

3. Press release 23/10/2014, Mantelzorgers van terminaal zieke patiënten zijn overbelast De Standaard, 13/11/2014 Metro, 13/11/2014 Press output 1. Press release 17/03/2015, Aantal Vlaamse euthanasiegevallen in 6 jaar meer dan verdubbeld De Standaard, 25/03/2015 The Boston Globe, 18/03/2015 ABCnews, 18/03/2015 De Standaard 18/03/2015

Nadere informatie

Curriculum Vitae. Personal information. Diploma s. Languages. Internships. Working experience. Christophe Lemmens

Curriculum Vitae. Personal information. Diploma s. Languages. Internships. Working experience. Christophe Lemmens Curriculum Vitae Personal information Name: Address: Christophe Lemmens Spoorweglei 31a 2520 Emblem Belgium Birth date: 10 August 1984 Telephone: 3232655822 Mobile phone: 32498632025 E-mail: Christophe.Lemmens@ua.ac.be

Nadere informatie

MARKERING en Proactieve ZORGPLANNING

MARKERING en Proactieve ZORGPLANNING MARKERING en Proactieve ZORGPLANNING Symposium Palliatieve zorg en dementie, juni 2017 Helma Mebius, wijkverpleegkundige Carintreggeland en verpleegkundige consulent palliatieve zorg Evelien Siegerink,

Nadere informatie

Advance Care Planning (ACP) Luc Deliens

Advance Care Planning (ACP) Luc Deliens Advance Care Planning (ACP) Voorafgaande ZorgPlanning (VZP) in de huisartsenpraktijk Luc Deliens Hoogleraar Palliatieve Zorg Onderzoek VUB-UGent www.endoflifecare.be Voorafgaand plannen Agenda Projecten

Nadere informatie

Vroegtijdige Zorgplanning

Vroegtijdige Zorgplanning Vroegtijdige Zorgplanning Theoretisch kader Dr Ruth Piers Dienst Geriatrie UZ Gent 1 Inleiding Wetgevend kader MAAR praktijk Kanttekeningen vanuit de patiënt Kanttekeningen vanuit de zorgverstrekkers Toegepast

Nadere informatie

Oncologie als voorbeeld voor palliatieve zorg bij dementie. Mantelzorg in de laatste levensfase van mensen met dementie

Oncologie als voorbeeld voor palliatieve zorg bij dementie. Mantelzorg in de laatste levensfase van mensen met dementie Mantelzorg in de laatste levensfase van mensen met Prof. Dr. Myrra Vernooij-Dassen Radboud University Nijmegen Medical Centre: IQ healthcare Primary and Community Care Kalorama Foundation Oncologie als

Nadere informatie

Financiering palliatieve zorg

Financiering palliatieve zorg Financiering palliatieve zorg 20 april 2018 Chantal Pereira, adviseur palliatieve zorg IKNL Manon Boddaert, arts palliatieve geneeskunde / medisch adviseur IKNL Disclosure belangen C.F.R. Pereira & M Boddaert

Nadere informatie

Zorg bij dementie: Altijd palliatieve zorg? Prof. dr. Cees Hertogh. 15 januari Ouderengeneeskunde & Ethiek van de zorg

Zorg bij dementie: Altijd palliatieve zorg? Prof. dr. Cees Hertogh. 15 januari Ouderengeneeskunde & Ethiek van de zorg Zorg bij dementie: Altijd palliatieve zorg? Prof. dr. Cees Hertogh 15 januari 2013 Ouderengeneeskunde & Ethiek van de zorg Reis naar het ongerijmde Ignatieff: reis naar het ongerijmde Mysterieuze ziekte:

Nadere informatie

Feedback rapport Kwaliteitsindicatoren palliatieve zorg. Fictief voorbeeld feedbackrapport TEAM X

Feedback rapport Kwaliteitsindicatoren palliatieve zorg. Fictief voorbeeld feedbackrapport TEAM X Feedback rapport Kwaliteitsindicatoren palliatieve zorg Fictief voorbeeld feedbackrapport TEAM X Auteurs: Kathleen Leemans, Joachim Cohen Contact: kleemans@vub.ac.be 02/477.47.64 De indicatorenset is ontwikkeld

Nadere informatie

Dankwoord 13. Achtergrond en opzet van de studie Inleiding Onderzoeksmethodes 21

Dankwoord 13. Achtergrond en opzet van de studie Inleiding Onderzoeksmethodes 21 Inhoud Dankwoord 13 DEEL 1 Achtergrond en opzet van de studie 15 1. Inleiding 17 2. Onderzoeksmethodes 21 1. SENTI-MELC studie (Hoofdstukken 6, 7, 8, 9, 15) 21 2. Studie naar de frequentie en kenmerken

Nadere informatie

Palliatief bed in WZC Sint Bernardus

Palliatief bed in WZC Sint Bernardus Palliatief bed in WZC Sint Bernardus Start 1/10/2017 Regionaal overleg woonzorgcentra ziekenhuizen 18/1/2018 Korte voorstelling WZC Sint Bernardus 206 erkende bedden 132 RVT waarvan 7 erkenningen voor

Nadere informatie

Het beloop van dementie in het verpleeghuis

Het beloop van dementie in het verpleeghuis Home no. 3 Juni 2017 Eerdere edities Verenso.nl Het beloop van dementie in het verpleeghuis Palliatief beleid inzetten vanaf opname? Eefje Sizoo redactie@verenso.nl Het is een zonnige dag deze 10 april.

Nadere informatie

18/03/2015. Innovatie in de mondzorg. 1. De problematiek voor de kwetsbare ouderen 2. Oplossingen voor personen met beperkingen en kwetsbare ouderen

18/03/2015. Innovatie in de mondzorg. 1. De problematiek voor de kwetsbare ouderen 2. Oplossingen voor personen met beperkingen en kwetsbare ouderen Innovatie in mondzorg voor kwetsbare groepen Maandag 16 maart 2015 Maatschappelijke Tandheelkunde Universiteit Gent- Universitair Ziekenhuis JVO & LDV - 18 maart 2015 1 Maatschappelijke Mondzorg, Vakgroep

Nadere informatie

IJsselland Ziekenhuis Capelle aan den IJssel tel. (010) Palliatieve zorg bij dementie NPZR&o 12 okt 2017

IJsselland Ziekenhuis Capelle aan den IJssel tel. (010) Palliatieve zorg bij dementie NPZR&o 12 okt 2017 IJsselland Ziekenhuis Capelle aan den IJssel tel. (010) 258 5000 www.ysl.nl Palliatieve zorg bij dementie NPZR&o 12 okt 2017 Opzet workshop Wat maakt palliatieve zorg bij dementie anders? Algemene introductie

Nadere informatie

ACP bij dementie. Eliane Perree, verpleegkundige Annemieke Wagemans, arts Expertisecentrum palliatieve zorg MUMC+

ACP bij dementie. Eliane Perree, verpleegkundige Annemieke Wagemans, arts Expertisecentrum palliatieve zorg MUMC+ ACP bij dementie Eliane Perree, verpleegkundige Annemieke Wagemans, arts Expertisecentrum palliatieve zorg MUMC+ Palliatieve zorg en dementie Zorg benoemen als palliatieve zorg resulteert in betere patiëntenzorg

Nadere informatie

Leerdoelen. Advance care planning. Rol ACP in besluitvorming. Health and Retirement study

Leerdoelen. Advance care planning. Rol ACP in besluitvorming. Health and Retirement study Advance care planning: voorbereiden op een onzekere toekomst Dr. Daisy J.A. Janssen Specialist ouderengeneeskunde Kaderarts palliatieve zorg Leerdoelen Na deze lezing: Kent u de definitie van advance care

Nadere informatie

In gesprek met de patient over de palliatieve fase. Dr. Bart Schweitzer, huisarts - onderzoeker, Projectleider PaTz

In gesprek met de patient over de palliatieve fase. Dr. Bart Schweitzer, huisarts - onderzoeker, Projectleider PaTz In gesprek met de patient over de palliatieve fase Dr. Bart Schweitzer, huisarts - onderzoeker, Projectleider PaTz Vrijdagmiddag 3 uur.. Transferverpleegkundige Vumc belt de praktijk: meneer Franke wil

Nadere informatie

PALLIATIEVE ZORG VOOR PERSONEN MET DEMENTIE W Z C D E W I N G E R D

PALLIATIEVE ZORG VOOR PERSONEN MET DEMENTIE W Z C D E W I N G E R D PALLIATIEVE ZORG VOOR PERSONEN MET DEMENTIE W Z C D E W I N G E R D OVERLEVING BIJ DEMENTIE * 2 Invloed van acuut event op prognose Elk acuut event verkort de levensduur Morrison et al.: JAMA 2000; 284:

Nadere informatie

Advance care planning, rol verzorgenden en verpleegkundigen

Advance care planning, rol verzorgenden en verpleegkundigen Advance care planning, rol verzorgenden en verpleegkundigen Annemieke Wagemans EPZ MUMC+ Polikliniek MUMC+ Koraal Waar wil ik het over hebben Wat is advance care planning en voor wie Wie van jullie wordt

Nadere informatie

Monitoring quality of End-of-Life Care in Flanders

Monitoring quality of End-of-Life Care in Flanders SBO-praktijkseminarie IWT-SBO de MELC studie Monitoring quality of End-of-Life Care in Flanders door Prof dr Luc Deliens (VUB) Medisch socioloog HL Publieke Gezondheid en Palliatieve Zorg Coördinator MELC

Nadere informatie

Palliatieve Zorg 2020

Palliatieve Zorg 2020 2 Palliatieve Zorg 2020 Van praktijk naar structuur en terug Wanneer iemand sterft, sterft hij niet enkel aan de ziekte die hij heeft. Hij sterft aan zijn hele leven. Charles Péguy Dr. Gert Huysmans Health

Nadere informatie

Type Dementie als Oorzaak van Seksueel Ontremd Gedrag. Aanwezigheid van het Gedrag bij Type Alzheimer?

Type Dementie als Oorzaak van Seksueel Ontremd Gedrag. Aanwezigheid van het Gedrag bij Type Alzheimer? Type Dementie als Oorzaak van Seksueel Ontremd Gedrag Aanwezigheid van het Gedrag bij Type Alzheimer? Type of Dementia as Cause of Sexual Disinhibition Presence of the Behavior in Alzheimer s Type? Carla

Nadere informatie

Post-EAPC symposium 17 juni 2014

Post-EAPC symposium 17 juni 2014 Post-EAPC symposium 17 juni 2014 Zorg rond het levenseinde Arianne Brinkman, onderzoeker Erasmus MC Geen potentiële belangenverstrengeling / End-of-life care, onderwerpen: - Changes in personal dignity

Nadere informatie

De Positie van vrijwilligers in de palliatieve zorg

De Positie van vrijwilligers in de palliatieve zorg De Positie van vrijwilligers in de palliatieve zorg Taken, rollen en uitdagingen Steven Vanderstichelen Doctoraatsonderzoeker Steven.vanderstichelen@vub.be Over mezelf Socioloog (UGent) Onderzoeksgroep

Nadere informatie

Palliatieve zorg en dementie zorg Stellingen

Palliatieve zorg en dementie zorg Stellingen Palliatieve zorg en dementie zorg Stellingen prof.dr. Cees Hertogh en dr.ir. Jenny van der Steen EMGO Instituut voor onderzoek naar gezondheid en zorg afdeling huisartsgeneeskunde & ouderengeneeskunde

Nadere informatie

De toepassing van de euthanasiewet: ethische aspecten. Prof. Dr. F. Mortier VUB-UGent End-of-life care research group

De toepassing van de euthanasiewet: ethische aspecten. Prof. Dr. F. Mortier VUB-UGent End-of-life care research group De toepassing van de euthanasiewet: ethische aspecten Prof. Dr. F. Mortier VUB-UGent End-of-life care research group Ethische problemen ivm euthanasie Principiële: b.v. actief doden mag niet verwerping

Nadere informatie

NEDERLANDSE SAMENVATTING

NEDERLANDSE SAMENVATTING EDERLADSE SAMEVATTIG Hoofdstuk 1 Dementie is een van de grootste uitdagingen voor de gezondheid wereldwijd en een aanzienlijk aantal mensen en hun families zullen het lot van dementie treffen. Dementie

Nadere informatie

Palliative care in an aging society Palliatieve zorg in een ouder wordende samenleving. 3rd Amsterdam Symposium on Palliative Care

Palliative care in an aging society Palliatieve zorg in een ouder wordende samenleving. 3rd Amsterdam Symposium on Palliative Care 3rd Amsterdam Symposium on Palliative Care Palliative care in an aging society Palliatieve zorg in een ouder wordende samenleving Dinsdag 8 oktober 2013 Auditorium Vrije Universiteit Amsterdam Palliative

Nadere informatie

INDICATORENFICHES VOOR KWALITEITSMETING PALLIATIEVE ZORG

INDICATORENFICHES VOOR KWALITEITSMETING PALLIATIEVE ZORG INDICATORENFICHES VOOR KWALITEITSMETING PALLIATIEVE ZORG Kathleen Leemans, Joachim Cohen, Lieve Van den Block, Robert Vander Stichele, Luc Deliens - Vrije Universiteit Brussel 2013 Vragenlijst hulpverleners

Nadere informatie

Advance care planning en dementie in Vlaamstalig en Franstalig België (een studie via de Belgische huisartsenpraktijken). De heer K.

Advance care planning en dementie in Vlaamstalig en Franstalig België (een studie via de Belgische huisartsenpraktijken). De heer K. SESSIE 3: PALLIATIEVE ZORG THUIS Advance care planning en dementie in Vlaamstalig en Franstalig België (een studie via de Belgische huisartsenpraktijken). De heer K. Meeussen Deze voorafgaande zorgplanning

Nadere informatie

Advance Care Planning

Advance Care Planning Advance Care Planning 23 maart 2017 Gea Antonides, specialist ouderengeneeskunde, Beweging3.0 Marieke de Korte, praktijkverpleegkundige en coördinator zorgprogramma ouderenzorg HE Zorg Inhoud netwerkbijeenkomst

Nadere informatie

Het project Tijdig spreken over het levenseinde : waarom en hoe?

Het project Tijdig spreken over het levenseinde : waarom en hoe? Het project Tijdig spreken over het levenseinde : waarom en hoe? Inleiding Symposium 05.07.16 Goede zorg rond het levenseinde Geert van der Aa, klinisch geriater 2012 2014 In de Westerse wereld sterft

Nadere informatie

Pro-actieve besluitvorming rond het levenseinde: waarom, instrumenten en onderbouwing

Pro-actieve besluitvorming rond het levenseinde: waarom, instrumenten en onderbouwing Pro-actieve besluitvorming rond het levenseinde: waarom, instrumenten en onderbouwing Isabelle Flierman Arts-onderzoeker bij het AMC Afdeling ouderengeneeskunde en huisartsgeneeskunde Symposium Methoden

Nadere informatie

Samen sterk, eigen regie in de laatste levensfase. 5 oktober Suzanne Schellekens Corien van der Sluijs Huisartsen Riethoven

Samen sterk, eigen regie in de laatste levensfase. 5 oktober Suzanne Schellekens Corien van der Sluijs Huisartsen Riethoven Samen sterk, eigen regie in de laatste levensfase 5 oktober 2019 Suzanne Schellekens Corien van der Sluijs Huisartsen Riethoven Markeren fasen ongeneeslijke ziekte Advance Care Planning, wat is dat? Gesprek

Nadere informatie

PALLIATIEVE ZORG In de tjongerschans

PALLIATIEVE ZORG In de tjongerschans PALLIATIEVE ZORG In de tjongerschans Alie Timmer Marieke van Harskamp Disclosure sheet Palliatieve zorg in de Tjongerschans Inleiding Palliatieve zorg: definitie en meer. Markering Behoeften Kenmerken

Nadere informatie

thuiszorg in de standaardzorg voor

thuiszorg in de standaardzorg voor Tijdige integratie van palliatieve thuiszorg in de standaardzorg voor mensen met ernstige COPD Charlotte Scheerens 10 meest voorkomende doodsoorzaken 2008 Mortaliteit COPD/100 000 inwoners, 2011 België

Nadere informatie

Comfortzorg: wat, wie, wanneer en waar? Prof Dr Nele Van Den Noortgate Geriater en palliatief arts Dienst Geriatrie Universitair Ziekenhuis Gent

Comfortzorg: wat, wie, wanneer en waar? Prof Dr Nele Van Den Noortgate Geriater en palliatief arts Dienst Geriatrie Universitair Ziekenhuis Gent Comfortzorg: wat, wie, wanneer en waar? Prof Dr Nele Van Den Noortgate Geriater en palliatief arts Dienst Geriatrie Universitair Ziekenhuis Gent Inhoud Wat is comfort/palliatieve zorg? Bij wie en wanneer

Nadere informatie

Advanced care planning. Ketenzorg Arnhem

Advanced care planning. Ketenzorg Arnhem Advanced care planning Advance Care planning = Vroegtijdige zorg planning Continu proces van gesprekken over: Levensdoelen en wensen, hoe zorg daarbij past; Eventuele reanimatie; Opties voor palliatieve

Nadere informatie

Q1 Wat is uw specialistische registratie?

Q1 Wat is uw specialistische registratie? Q1 Wat is uw specialistische registratie? Beantwoord: 189 Overgeslagen: 0 Cardioloog 2,65% Consulent palliatieve... Diëtist 22,22% Fysiotherapeut Geestelijk verzorger 1,59% Geriater 0,53% Huisarts 5,29%

Nadere informatie

Meetinstrument Onderzoek. Projecten: Middelen. Projecten: 10-17

Meetinstrument Onderzoek. Projecten: Middelen. Projecten: 10-17 Project: 15 Projecten: 1-2- 3-8- 22 Meetinstrument Onderzoek Projecten: 7-9- 11-12- 13-14- Middelen Programma s Projecten: 5-16- 19 Projecten: 4-6- 20 Projecten: 10-17 Educatie Netwerken 1: Care4Youngdem

Nadere informatie

ZORG ROND HET LEVENSEINDE VOOR OUDEREN MET KANKER IN VLAANDEREN Deel 1. Y.W.H. Penders, T. Smets, J. Cohen, J. Rietjens, L.

ZORG ROND HET LEVENSEINDE VOOR OUDEREN MET KANKER IN VLAANDEREN Deel 1. Y.W.H. Penders, T. Smets, J. Cohen, J. Rietjens, L. ZORG ROND HET LEVENSEINDE VOOR OUDEREN MET KANKER IN VLAANDEREN Deel 1 Y.W.H. Penders, T. Smets, J. Cohen, J. Rietjens, L. Van den Block Contact: Tinne Smets Yolanda Penders Lieve Van den Block tinne.smets@vub.ac.be

Nadere informatie

Advance care planning Laatste stand van zaken palliatieve zorg. Karin van der Rijt Hoogleraar palliatieve oncologische zorg

Advance care planning Laatste stand van zaken palliatieve zorg. Karin van der Rijt Hoogleraar palliatieve oncologische zorg Advance care planning Laatste stand van zaken palliatieve zorg Karin van der Rijt Hoogleraar palliatieve oncologische zorg Advance care planning Open communicatie met patiënt en naasten over: Situatie

Nadere informatie

Gewoonlijk gebeurt in uw regio (huisartsenkring voor huisartsen/territorium MBE voor MBE professionals, etc) de opvolging van...

Gewoonlijk gebeurt in uw regio (huisartsenkring voor huisartsen/territorium MBE voor MBE professionals, etc) de opvolging van... Meer uitleg over het doel van deze enquête vindt u hier. Default Question Block Q2/3: U beantwoordt deze enquête als lid van een... palliatief netwerk. multidisciplinaire begeleidingsequipe. huisartsenkring.

Nadere informatie

Kwetsbare ouderen & behandelwensen. Door: Miriam Eliel, projectleider Westfriesgasthuis & Anja Wagenaar, verpleegkundig specialist Wilgaerden

Kwetsbare ouderen & behandelwensen. Door: Miriam Eliel, projectleider Westfriesgasthuis & Anja Wagenaar, verpleegkundig specialist Wilgaerden Kwetsbare ouderen & behandelwensen Door: Miriam Eliel, projectleider Westfriesgasthuis & Anja Wagenaar, verpleegkundig specialist Wilgaerden 1 Aanleiding project (2014) Dilemma wel/ niet opereren heupfractuur

Nadere informatie

Deel één Ȃ communicatie over het levenseinde in Europa: een vergelijkend onderzoek.

Deel één Ȃ communicatie over het levenseinde in Europa: een vergelijkend onderzoek. Samenvatting 204 De ethische grondslag om patiënten te betrekken bij beslissingen over de medische behandelingen aan hun levenseinde wordt in Europa in toenemende mate erkend, net als de voordelen van

Nadere informatie

Ontwikkeling van het Brugse model

Ontwikkeling van het Brugse model Vroegtijdige zorgplanning in woon- en zorgcentra Ontwikkeling van het Brugse model A. Raes, H. Bogaert, werkgroep VZP Brugge, J. De Lepeleire Doel Vroegtijdige zorgplanning (VZP) is een denk- en communicatieproces

Nadere informatie

Palliatieve zorg in het ZGT

Palliatieve zorg in het ZGT 30 oktober 2014 Mw. Dr. I.M. Oving Internist-Oncoloog Palliatieve zorg in het ZGT Op het juiste moment en de juiste plaats Namens het palliatief consult team Palliatieve zorg, op het juiste moment en de

Nadere informatie

Vroegtijdige Zorgplanning en levenseindebeslissingen in de Brugse WZC: stand van zaken (2010-2015)

Vroegtijdige Zorgplanning en levenseindebeslissingen in de Brugse WZC: stand van zaken (2010-2015) // Vroegtijdige Zorgplanning en levenseindebeslissingen in de Brugse WZC: stand van zaken (-5) Hans Bogaert Huisarts Groepspraktijk De Schakel WZC Van Zuylen OCMW Brugge INHOUD Inleiding Het Brugs model

Nadere informatie

Praten over palliatieve zorg in een oncologische context in Vlaanderen

Praten over palliatieve zorg in een oncologische context in Vlaanderen Praten over palliatieve zorg in een oncologische context in Vlaanderen Melissa Horlait, PhD CHI-Congres 11 december 2017 Mechelen Palliatieve zorg Palliatieve zorg Vroege palliatieve zorg Overlijden Model

Nadere informatie

Sterven bij dementie. studie arena 2011: sterven bij dementie 1. Progressie Alzheimer MMSE 30. vroeg mild matig ernstig. Prevalentie dementie

Sterven bij dementie. studie arena 2011: sterven bij dementie 1. Progressie Alzheimer MMSE 30. vroeg mild matig ernstig. Prevalentie dementie Prevalentie dementie Sterven bij dementie mannen vrouwen Prof.dr. WP (Wilco) Achterberg Hoogleraar Institutionele Zorg en Ouderengeneeskunde Afdeling Public health en Eerstelijnsgeneeskunde % populatie

Nadere informatie

Mantelzorg in de laatste levensfase van mensen met dementie. Oncologie als voorbeeld voor palliatieve zorg bij dementie.

Mantelzorg in de laatste levensfase van mensen met dementie. Oncologie als voorbeeld voor palliatieve zorg bij dementie. Mantelzorg in de laatste levensfase van mensen met dementie Prof. Dr. Myrra Vernooij-Dassen Radboud University Nijmegen Medical Centre: IQ healthcare Primary and Community Care Kalorama Foundation Oncologie

Nadere informatie

DE TOEKOMST VAN PALLIATIEVE PATIENTENZORG

DE TOEKOMST VAN PALLIATIEVE PATIENTENZORG DE TOEKOMST VAN PALLIATIEVE PATIENTENZORG Prof dr Wouter WA Zuurmond Vrije Universiteit Medisch Centrum Medisch Direkteur Hospice Kuria Amsterdam 1 BEHANDELING PIJN MEER DAN ALLEEN PIJNBEHANDELING PALLIATIEVE

Nadere informatie

Kanker en palliatieve (thuis) zorg. Guy Hannes, coördinator palliatief netwerk arrondissement Turnhout (PNAT)

Kanker en palliatieve (thuis) zorg. Guy Hannes, coördinator palliatief netwerk arrondissement Turnhout (PNAT) Kanker en palliatieve (thuis) zorg Guy Hannes, coördinator palliatief netwerk arrondissement Turnhout (PNAT) 7 maart 2015 Waar willen we het over hebben? Situering : wat is palliatieve zorg? Evoluties

Nadere informatie

Vroegtijdige zorgplanning bij de geriatrische patiënt

Vroegtijdige zorgplanning bij de geriatrische patiënt Vroegtijdige zorgplanning bij de geriatrische patiënt Onderzoekers: Sigrid Van Camp a, Ineke van Eechoud a, Dr. Ruth Piers a Stuurgroep: Prof. Dr. Nele Van Den Noortgate a, Prof. Mieke Grypdonck b, Prof.

Nadere informatie

Inleiding Hoe het begon Doel

Inleiding Hoe het begon Doel Inleiding De laatste jaren is er veel aandacht voor tijdig spreken over het levenseinde en dit wordt door velen als wenselijk beschouwd. Veel interventies op dit gebied zijn gericht op zieke mensen. Het

Nadere informatie

casus Nood aan duidelijke criteria voor het opstarten alsook stopzetten van sondevoeding

casus Nood aan duidelijke criteria voor het opstarten alsook stopzetten van sondevoeding Peg of Pech casus casus Bewoonster verblijft vanaf eind jaren tachtig in het WZC en er wordt dan beslist (heel terecht) om een PEG-sonde te plaatsen. Criteria zijn de levensverwachting, kwaliteit van leven

Nadere informatie

ZORG VOOR EEN MENSWAARDIG LEVENSEINDE

ZORG VOOR EEN MENSWAARDIG LEVENSEINDE ZORG VOOR EEN MENSWAARDIG LEVENSEINDE 1. INLEIDING De beslissing nemen om te verhuizen naar een WZC is niet vanzelfsprekend. Vele zaken worden afgewogen vooraleer de beslissing valt. Dit ook voor wat het

Nadere informatie

Het PaTz project Een andere focus op palliatieve zorg. Dr. Bart Schweitzer, huisarts, projectleider

Het PaTz project Een andere focus op palliatieve zorg. Dr. Bart Schweitzer, huisarts, projectleider Het PaTz project Een andere focus op palliatieve zorg Dr. Bart Schweitzer, huisarts, projectleider Palliatieve thuiszorg in het nieuws In deze presentatie: 1. Palliatieve zorg in de 21 e eeuw, de stand

Nadere informatie

Familie perspectief op palliatieve zorg bij dementie

Familie perspectief op palliatieve zorg bij dementie Familie perspectief op palliatieve zorg bij dementie Jenny T. van der Steen, PhD Deel presentatie: met alleen gepubliceerde gegevens Department Quality of General of Practice Care & Elderly Care Medicine

Nadere informatie

Vroegtijdige zorgplanning VZP. WZC Sint Anna vzw Behoort tot GVO vzw (Gast Vrij Omgeven)

Vroegtijdige zorgplanning VZP. WZC Sint Anna vzw Behoort tot GVO vzw (Gast Vrij Omgeven) Vroegtijdige zorgplanning VZP WZC Sint Anna vzw Behoort tot GVO vzw (Gast Vrij Omgeven) Inleiding Gast Vrij Omgeven Ethiek binnen de dagelijkse zorg Stimul (bespreekbaar maken) Ethisch overleg Ieder zijn

Nadere informatie

Casus Hoe wensen mensen te sterven? Waarom vroegtijdig nadenken over zorg? Samen werken rond. vroegtijdige zorgplanning.

Casus Hoe wensen mensen te sterven? Waarom vroegtijdig nadenken over zorg? Samen werken rond. vroegtijdige zorgplanning. DEELSEL Gent : (SEL : samenwerking Eerste Lijn) Samen werken rond vroegtijdige zorgplanning Samen werken rond Vroegtijdige Zorgplanning Palliatieve Zorg Gent-Eeklo Uitgangspunt van dit project : Toename

Nadere informatie

Beslissing tot opstarten of stopzetten van sondevoeding als voorbeeld van vroegtijdige zorgplanning

Beslissing tot opstarten of stopzetten van sondevoeding als voorbeeld van vroegtijdige zorgplanning Beslissing tot opstarten of stopzetten van sondevoeding als voorbeeld van vroegtijdige zorgplanning casus Nood aan duidelijke criteria voor het opstarten alsook stopzetten van sondevoeding opstarten en

Nadere informatie

OPLEIDING VOOR PALLIATIEF REFERENTEN WOONZORGCENTRA

OPLEIDING VOOR PALLIATIEF REFERENTEN WOONZORGCENTRA OPLEIDING VOOR PALLIATIEF REFERENTEN WOONZORGCENTRA Regio Vlaams-Brabant November 2016 - Juni 2017 Forum Palliatieve Zorg/Panal foto uit film Twilight of a life van Sylvain Biegeleisen Het Forum Palliatieve

Nadere informatie

Advance Care Planning

Advance Care Planning Advance Care Planning Margot Verkuylen Specialist ouderengeneeskunde Surplus Arts palliatieve zorg Docent UMC St Radboud Nijmegen September 2009 Advance Care Planning TZT Toekomstig ZorgTraject (Huub Belderbos)

Nadere informatie

Amsterdam Symposium on Palliative Care

Amsterdam Symposium on Palliative Care 5th Amsterdam Symposium on Palliative Care Improvement of palliative care Making it work in practice Betere palliatieve zorg in de praktijk, daar werken we aan Uitnodiging Donderdagmiddag 8 oktober 2015

Nadere informatie

Rol van de CRA bij palliatieve zorg in een Woonzorgcentrum. Jan De Lepeleire Crataegus ACHG KU Leuven

Rol van de CRA bij palliatieve zorg in een Woonzorgcentrum. Jan De Lepeleire Crataegus ACHG KU Leuven Rol van de CRA bij palliatieve zorg in een Woonzorgcentrum Jan De Lepeleire Crataegus ACHG KU Leuven (Wettelijk) kader Coördinerend Raadgevend Arts Ondersteuningsfunctie en Interrai Vroegtijdige zorgplanning

Nadere informatie

HET NUT VAN WILSVERKLARINGEN

HET NUT VAN WILSVERKLARINGEN HET NUT VAN WILSVERKLARINGEN IN RELATIE TOT PALLIATIEVE ZORG BIJ LONGFIBROSE Frank Schaapsmeerders, Specialist Ouderengeneeskunde en SCEN-arts Landelijke bijeenkomst Longfibrose Patiëntenvereniging, Nijkerk

Nadere informatie

Het zorgtraject van de bewoner in De Wingerd

Het zorgtraject van de bewoner in De Wingerd Woon- & Zorgcentrum De Wingerd Het zorgtraject van de bewoner in De Wingerd Dr. Jo Lisaerde Het zorgtraject van de bewoner Belevingsgerichte zorg: wie is deze bewoner? Zorgplanning: wat wenst de bewoner

Nadere informatie

Symposium. Het stilzwijgen verbroken II in gesprek over het onvermijdelijke. 16 mei 2019

Symposium. Het stilzwijgen verbroken II in gesprek over het onvermijdelijke. 16 mei 2019 Symposium Het stilzwijgen verbroken II in gesprek over het onvermijdelijke 16 mei 2019 Marjolein van Meggelen MSc RN Locale Projectleider PalliSupport / Expertisecentrum Hospice Kajan m.vanmeggelen@hospicekajan.nl

Nadere informatie

Kwaliteit van zorg en kwaliteit van leven: Een aantal onderzoeksprojecten. Michael A. Echteld

Kwaliteit van zorg en kwaliteit van leven: Een aantal onderzoeksprojecten. Michael A. Echteld Kwaliteit van zorg en kwaliteit van leven: Een aantal onderzoeksprojecten Michael A. Echteld Overzicht van activiteiten Onderzoeksprojecten: Evaluatie van zorg in units voor terminale zorg bij verpleeghuizen:

Nadere informatie

Advance Care Planning toepassen in de ouderenzorg. Prof dr J.J.M. van Delden Julius Centrum, afd medical humanities UMC Utrecht

Advance Care Planning toepassen in de ouderenzorg. Prof dr J.J.M. van Delden Julius Centrum, afd medical humanities UMC Utrecht Advance Care Planning toepassen in de ouderenzorg Prof dr J.J.M. van Delden Julius Centrum, afd medical humanities UMC Utrecht Advance Care Planning a voluntary formalized process of discussion and review

Nadere informatie

Zorg voor personen met dementie in woon- en zorgcentra in de laatste levensfase: een retrospectief beschrijvend onderzoek in Vlaanderen

Zorg voor personen met dementie in woon- en zorgcentra in de laatste levensfase: een retrospectief beschrijvend onderzoek in Vlaanderen Zorg voor personen met dementie in woon- en zorgcentra in de laatste levensfase: een retrospectief beschrijvend onderzoek in Vlaanderen Robberechts Ilse Promotor: Prof. Van den Block Lieve Co-promotoren:

Nadere informatie

Denkt u wel eens na over uw levenseinde?

Denkt u wel eens na over uw levenseinde? Denkt u wel eens na over uw levenseinde? Advance care planning https://www.youtube.com/watch?v=rtjce7zlkos Spreken in het laatste stuk van Durven het praten leven over het levenseinde Daan van Maare, huisarts

Nadere informatie

PalliSupport. Zorgpad. PalliSupport Transmurale zorg voor ouderen

PalliSupport. Zorgpad. PalliSupport Transmurale zorg voor ouderen PalliSupport Zorgpad PalliSupport Transmurale zorg voor ouderen Datum: februari 2018 Email: pallisupport@amc.nl Projectleiding: drs. I. (Isabelle) Flierman prof. dr. B.M. (Bianca) Buurman prof. dr. D.L.

Nadere informatie

Zorgplanning is 26/03/2014. Zorgplanning voor kwetsbare ouderen over de grenzen van de instellingen heen.

Zorgplanning is 26/03/2014. Zorgplanning voor kwetsbare ouderen over de grenzen van de instellingen heen. Zorgplanning voor kwetsbare ouderen over de grenzen van de instellingen heen. Maartje Wils Geriatrisch Support Team UZ Leuven Zorgplanning is Een geïndividualiseerde benadering waarbij anticiperend op

Nadere informatie

Praat erover! Leonie Vogels, psycholoog, coach Levenseindevragen, trainer STEM, betrokken bij Levenseindekliniek

Praat erover! Leonie Vogels, psycholoog, coach Levenseindevragen, trainer STEM, betrokken bij Levenseindekliniek Praat erover! Leonie Vogels, psycholoog, coach Levenseindevragen, trainer STEM, betrokken bij Levenseindekliniek Dappere dokter Sander de Hosson Tot slot Praat voordat u gaat Leven en dood horen bij elkaar

Nadere informatie

Advance Care Planning bij chronisch orgaanfalen: praat voor het te laat is!

Advance Care Planning bij chronisch orgaanfalen: praat voor het te laat is! Advance Care Planning bij chronisch orgaanfalen: praat voor het te laat is! Carmen Houben MSc. Wetenschappelijk onderzoeker Medisch Psycholoog 24 november 2015 Chronische ziekten - 1900: overlijden door

Nadere informatie

Palliatieve zorg voor andere doelgroepen

Palliatieve zorg voor andere doelgroepen Palliatieve zorg voor andere doelgroepen CVA, Dementie, COPD, Hartfalen, psychiatrische aandoening, verstandelijke beperking 27 november Rob Krol en Annemiek Kwast Aanleiding IKNL activiteiten palliatieve

Nadere informatie

1. Uw profiel. Q1/3: U bent... Q2/3: U beantwoordt deze enquête als lid van een...

1. Uw profiel. Q1/3: U bent... Q2/3: U beantwoordt deze enquête als lid van een... Meer uitleg over het doel van deze enquête vindt u hier. 1. Uw profiel Q1/3: U bent... directeur, coördinator of voorzitter. administratief medewerker. arts. hoofdverpleegkundige. andere, te specifiëren:

Nadere informatie

Hoe palliatieve zorg implementeren in een woonzorgcentrum?

Hoe palliatieve zorg implementeren in een woonzorgcentrum? Hoe palliatieve zorg implementeren in een woonzorgcentrum? Organisatiecultuur als hefboom Jo Sels Directeur WZC Heilig Hart Nijlen & WZC Sint-Jozef Kessel VZW Zorggroep Zusters van Berlaar Jo.Sels@zusters-berlaar.be

Nadere informatie

Flanders Study to Improve End-of-Life Care and Evaluation Tools

Flanders Study to Improve End-of-Life Care and Evaluation Tools www.fliece.be Flanders Study to Improve End-of-Life FLIECE zorgcongres 18? april 2013 Zorgen voor morgen? Goede palliatieve zorg in woonzorgcentra begint vandaag! VERSLAG Voormiddag Het congres werd geopend

Nadere informatie

INFORMATIEFOLDER VOOR PATIËNTEN

INFORMATIEFOLDER VOOR PATIËNTEN Palliatieve Zorg INFORMATIEFOLDER VOOR PATIËNTEN PALLIATIEVE ZORG Palliatieve zorg is de zorg die u ontvangt wanneer genezen niet meer kan en kwaliteit van leven voor u belangrijk is. Als team bieden wij

Nadere informatie

Referentiekader resultaten 2012-2013 Sint-Jozef Kessel

Referentiekader resultaten 2012-2013 Sint-Jozef Kessel Sint-Jozef Kessel Referentiekader resultaten 2012-2013 Sint-Jozef Kessel Voor het Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid startten we in 2013 met registraties van indicatoren die omschreven zijn in het referentiekader

Nadere informatie

Is er in Nederland behoefte aan de Palliative Performance Scale om terminale zorg te indiceren?

Is er in Nederland behoefte aan de Palliative Performance Scale om terminale zorg te indiceren? Is er in Nederland behoefte aan de Palliative Performance Scale om terminale zorg te indiceren? Wim Jansen coördinator Netwerk Palliatieve Zorg Amsterdam-Diemen coördinator Expertisecentrum Palliatieve

Nadere informatie