De Oudere Patiënt op de SEH. Dr. Y. Schoon Geriater en Afdelingshoofd SEH AZO-scholingsavond Ouderen en Acute Zorg 9 maart 2016

Transcriptie

1 De Oudere Patiënt op de SEH Dr. Y. Schoon Geriater en Afdelingshoofd SEH AZO-scholingsavond Ouderen en Acute Zorg 9 maart 2016

2 Agenda Epidemiologie/ dubbele vergrijzing SEH Radboudumc Huidige problematiek en actualiteiten Casus Atypische presentatie Wat is nodig?

3 Context +40% +70%

4 Groeiende zorgconsumptie ouderen Prognose zorgconsumptie in regio Nijmegen

5 Multimorbiditeit Aantal aandoeningen neemt toe met de leeftijd tot 4 jaar 4 tot 12 jaar 12 tot 16 jaar 16 tot 20 jaar 20 tot 30 jaar 30 tot 40 jaar 40 tot 50 jaar 50 tot 55 jaar 55 tot 65 jaar 65 tot 75 jaar 75 jaar en ouder Statline CBS 2011

6 ligdagen; waarvan door ouderen (65+) waarvan door kwetsbare ouderen

7 Afdeling geriatrie (15 bedden) > meer dan 80% electieve opnames gemiddelde opnameduur 16 dagen > meer dan 90% spoedopnames waarvan merendeel via SEH gemiddelde opnameduur 8 dagen SEH patiënten Geriatrie opname patiënten

8 SEH Radboudumc Volwaardige SEH met level 1 traumacentrum (traumaheli) 24x7 bezetting Regionale functie voor complexe acute zorg en opvang rampslachtoffers Opleiding tot SEH-arts en verpleegkundige SEH Geen acute opname afdeling beschikbaar CWZ in dezelfde stad Veiligheidsregio Gelderland-Zuid >0,5 miljoen inwoners Landoppervlakte >1000 km 2

9 Huidige problematiek en toekomstige verwachtingen 24,5 24 % 23,5 23 N=5.720 N= % Radboud 22,5 22 N=5.631 N=5.358 Jaartal 21, ,5 %/j 20, Aantal 70-plussers op de SEH per jaar Bron: SEH Canisius Wilhelmina Ziekenhuis Nijmegen

10 Spoedzorg ouderen Radboudumc Ligtijd SEH neemt toe met de leeftijd % % % % % % Leeftijd jaar Leeftijd jaar 10 Leeftijd jaar Leeftijd 80 plus 0 <2 uur 2-4 uur >4 uur Leeftijd jaar Leeftijd jaar Leeftijd 80 plus Leeftijd jaar SEH Radboudumc Nijmegen periode januari - april 2013 (4 maanden), n= patiënten

11 AANTAL PATIENTEN VERSUS LENGTE LIGDUUR PER SPECIALISME a a n t a l p a t i e n t e n % 58% 22% 24% 21% 7% 14% 39% 31% 10% ORTHO ORTHO ORTHO HEELK HEELK HEELK INW INW INW NEUR NEUR NEUR GER 0 GER GER Ligduur rood<2 uur; geel2<3<4, paars >4 uur

12 Huidige problematiek Spoedzorg: -Toename ouderen -Multiproblematiek -Meer ziekenhuisopnames -Meer kans op overdiagnostiek -Niet passende zorg

13 We vragen de patiënt zelf: vaak niet passende zorg: Patiënten en naasten (N=308): 43% onderbehandelen; 34% overbehandelen Artsen (N=486): 42% onderbehandelen; 52% overbehandelen Csie passende zorg olv G vd Wal, 2014

14 Epidemiologie SEH 12-24% patiënten SEH is 65+, meer oudste ouderen 80+ 2/3 wordt door beschouwend specialisme gezien Vaker met ambulance (35% vs 12%), meer diagnostiek, liggen langer op SEH, 2,5-4,6 x vaker ziekenhuisopname, stoornissen in mentale status (1/4) Ook vaker: misdiagnose en ontslag met onontdekte problemen, dus ook vaker retour SEH (24%) Aminzadeh F, Ann Emerg Med. 2002;39: Samaras N, Ann Emerg Med. 2010;56: Shaha M, Swiss Med Wkly. 2015; 145

15 Duur op SEH en complicaties Tijd op SEH bij 65+: bij 75% te lange duur op SEH Per uur op de SEH 3% meer kans op adverse event tijdens opname (gecorrigeerd voor ernst ziekte; gemiddeld 14,3% adverse events/pt) Bij een adverse event verdubbelt opnameduur BMJ Quality and safety 2011;20:564-9

16 Triage Triage code bij ouderen zonder specifieke klachten op SEH: Bij 51% was er wel een acuut medisch probleem Triage code is door aspecifieke klachten/symptoomarme problemen bijna altijd te laag Swiss medical weekly 2005;135:145-50

17 Kwetsbaarheid Ref. Clegg et al, Lancet 2013

18 Problemen kwetsbare oudere op SEH Vaak atypische symptomen Multipele comorbiditeit compliceren diagnose en behandeling Ernstige medische aandoeningen Meer onderzoek nodig, regelmatig meerdere consulenten Verblijven langer op de SEH (meer tijd nodig) Vaker opname op de IC Grotere kans op foute diagnoses Worden vaker ontslagen met niet erkende en onbehandelde gezondheidsproblemen Logistiek: te weinig tijd, hoge workload op de SEH

19 Risico s door interventies/ opname bij kwetsbaarheid Een derde 70+ heeft een nieuwe functionele beperking na acute opname Lichamelijke en cognitieve achteruitgang: Delier Ondervoeding Vallen Functionele achteruitgang: 50% herstelt niet tot het oude niveau Langliggers (hoge kosten) JAMA 2011; 306:

20 TOP 10 meest voorkomende diagnosen Ischemische hartziekten Hartfalen Hartritmestoornissen Syncope Acute CVA Pneumonie Abdominale aandoeningen Dehydratie Urineweginfectie Letsels tgv vallen Aminzadeh F, Ann Emerg Med. 2002;39:

21 Wat is anders bij presentatie? (1) Acuut myocardinfarct: - POB 50% 80+; <40% Dyspnoe vaak - Atypisch: zwakte, verwardheid, syncope, buikpijn - Diagnostiek minder sensitief -> Frequenter late symptomen door delay Hartfalen: - Minder kortademigheid - Vaker uitingen van hypoxie: sufheid, verwardheid, onrust - Vaker gevolgen verminderde perfusie: CVA, ischemie extr. - Oorzaak frequenter overig cardiaal, metabool, medicamenteus

22 Wat is anders bij presentatie? (2) Buikpijn: - Minder heftige pijn - Afwezigheid koorts, peritoneale prikkeling, leucocytose - Vaker sufheid en verwardheid met/zonder shock - Denk ook aan niet-abdominale oorzaken: pneumonie, longembolie, hypercalciëmie, hartfalen, myocardinfarct, etc.. Sociale indicatie: - 51% toch een onderliggende acuut medisch probleem - 1 jaar mortaliteit= 34% Samaras N, Ann Emerg Med. 2010;56:

23 Wat is nodig?

24 Geriatrische SEH werkwijze CGA evidence aanwezig Triage en analyse Kwetsbaarheid Prioriteiten/ doelen patiënt Start geïndividualiseerde multidisciplinaire behandeling Richtlijnen zijn ziektegericht, niet passend Ref. Ellis et al., Comprehensive geriatric assessment for older adults admitted to hospital (Review), The Cochrane Collaboration, 2011

25 Geriatrische werkwijze: start met triage: wel of niet volgens ziekte specifieke richtlijn behandelen? Hoe anders? Geriatrische werkwijze

26 Wat is nodig op SEH? Goede zorgoverdracht, informatie over mate van kwetsbaarheid en beleid Consensus over huidige ziekte-georiënteerde aanpak niet passend is! Voldoende personeel Scholing/ training Screening (passend triagesysteem voor ouderen) Interventie afspraken (SEH protocol ouderen) Omgeving aanpassen Regionale afspraken voor exit SEH

27 Wenselijke werkwijze op SEH Zorgmodel gericht op multipele problemen! Het managen van zowel de acute als de chronische ziekte(n) van deze ouderen. Generalist blijft gewenst! Vroegtijdige identificatie van de geriatrische patiënt Snelle koppeling patiënt aan uiteindelijke hoofdbehandelaar Bewuste keuze tav uitgebreidheid diagnostiek op SEH Snelle doorplaatsing naar afdeling bij medische indicatie Niet opnemen indien geen indicatie bestaat Opties exit kennen, bijv. geriatrische revalidatiezorg

28 Take Home Messages Erken het probleem: toenemend meer ouderen op de SEH! Identificeer de kwetsbare ouderen Generalist met kennis geriatrie noodzakelijk op SEH Werk in de keten voor kwetsbare ouderen samen met de huisartsen