Impact IC opname: wat doen we een patiënt aan? Symposium Grenzen aan de (IC) zorg J.G. van der Hoeven

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Impact IC opname: wat doen we een patiënt aan? Symposium Grenzen aan de (IC) zorg J.G. van der Hoeven"

Transcriptie

1 Impact IC opname: wat doen we een patiënt aan? Symposium Grenzen aan de (IC) zorg J.G. van der Hoeven

2 relatief jong - gebeurtenis niet verwacht - niet besproken prognose overleving korte termijn 30% - lange termijn? - Q of L? Kosten +++

3 relatief oud - gebeurtenis verwacht - vooraf niet besproken - wil nu door prognose overleving korte termijn 70% - lange termijn slecht - Q of L? Kosten +++

4 Waarmee worden we op de IC geconfronteerd? Onzekerheid over korte- en lange termijn prognose Gebrekkige voorlichting Onvoldoende duidelijke wensen van patiënt (vaak niet meer met hem/haar bespreekbaar) Self fulfilling prophecy en onbedoelde therapeutische restricties bij afspreken behandelbeperkingen Morele druk op het systeem

5 FROG-ICU study Beademing > 24 uur en/of inotropica > 24 uur Risicofactoren Gayat E. Crit Care 2018;22:8

6 Gezondheidsproblemen na IC ontslag IC verworven zwakte PTSS / depressie / dementie / angst / cognitieve dysfunctie Verminderde longfunctie Multiple kleine ongemakken

7 Incidentie Beademing 5-7 Dagen Incidentie ICUAW 26-65% 25% blijft zwak voor minimaal 7 D Beademing 10 Dagen Incidentie ICUAW 67% IC verblijf 7-10 Dagen Incidentie ICUAW 24-55% ARDS Incidentie ICUAW 60% 36% zwak bij ziekenhuis ontslag

8 Ernstige zwakte na IC 40 ARDS Zwakte (%) Ontslag 3 M 6 M 1 Y 2 Y

9 Cognitieve dysfunctie Bij 40-60% Stoornissen in geheugen, aandacht en uitvoerende taken Vaak langdurig Vele verschillende oorzaken - incidentie hoger bij doorgemaakt delier Jutte JE. Sem Respir Crit Care Med 2015;36:

10 PTSS Na 1-6 maanden 20-30% Na 7-12 maanden 15-20% Vaak samen met slechtere kwaliteit van leven Geassocieerd met gebruik van benzodiazepinen en herinneringen aan angstige ervaringen

11 Radboudumc Delier % klachten 50% 38% 25% 69% 69% 67% 67% 13% 69% 00% Slaapstoornis en/of depressie PTSS Geen

12 Lange termijn na ARDS Mediane follow-up maanden % Angst Depressie PTSS Bienvenu OJ. Intensive Care Med 2018;44:38-47

13 Longfunctie na ARDS 1 jaar 2 jaar 3 jaar 4 jaar 5 jaar fvc FEV1 TLC CO diffusie Herbridge MS. N Engl J Med 2011;364:

14 Kleine ongemakken 50% 40% 41% 30% 20% 10% 0% 21% 14% lokale sensibele/motore uitval IC verworven zwakte slikproblemen 32% smaakverlies 33% heesheid 9% decubitus 24% frozen shoulder N = 194

15 Psychische problemen partner Psychische problemen Doorverwezen psycholoog % Mannelijke partner Vrouwelijke partner

16 IC zorg moet waarde toevoegen aan het leven van de patiënt Effectief Efficiënt Geleverde zorg Toegevoegde waarde verkregen gezondheidsuitkomst per gespendeerde euro Porter ME. N Engl J Med 2010;363:

17 MONITOR IC studie Alle ziekenhuis ontslagen IC patiënten gedurende de komende 5 jaar, ondergaan een uitgebreide follow-up gedurende 5 jaar - aantal te includeren patiënten ± Kwaliteit van leven (lichamelijk, psychologisch, cognitief, sociaal), motorische functie, zorgbehoefte, zorggebruik inclusief additionele kosten, werk gerelateerde zaken Ontwikkeling predictie model voor vroege identificatie van risico patienten (preventie) Controle groepen

18 MONITOR IC studie Opname Ontslag 3 M 12 M 24 M 60 M Demographics, standard NICE X Mortality (GBA) X X X X X Clinical Frailty Scale (CFS) X X X X X X Perceived health (SF12) X X X X X Cognition (CFQ/IQCODE) X X X X X Anxiety/depression (HADS) X X X X X Stress (PTSD) X X X X Healthcare needs (NIVEL) X X X X Healthcare use (VEKTIS) X X X X

19 Aanvullend onderzoek Organisatie aanpassen aan behoefte patiënt Optimale coördinatie van post-ic zorg Effecten van kennis verspreiding Identificatie van factoren geassocieerd met goede uitkomst Timing en effectiviteit verschillende (post)-ic interventies

20 Radboudumc Patiëntenfolder nodigt uit om te praten over behandel- wensen Registratie behandelwensen in EPD Naar aanleiding van surprise question : Prognose onderliggende ziekte bepalen (modellen) Effectiviteit van ingestelde therapie beoordelen Onderliggende reserve Perspectief patient

21 Big data en individuele prognose Individuele prognose Beter dan algemene ernst van ziekte scores Lee J. PLOS ONE 2015;DOI:

22 Zinloze en ongepaste interventies op IC Neem alleen een patient op bij een redelijke levensverwachting buiten de muren van de IC en met voldoende cognitie om de voordelen van behandeling te begrijpen De beslissing of specifieke interventies ongepast zijn moet op individuele basis gemaakt worden. Zinloze interventies moeten altijd achterwege gelaten worden Kon AA. (CCM Ethics Committee) Crit Care Med 2016;44:

23 Andere kosten zinloze, disproportionele en oneigenlijke zorg Schending ethische principes Onnodig leed voor patiënt en familie Morele nood (hulpverleners) - vermijdingsgedrag Compassie vermoeidheid

24 Conclusie Heel veel onzekerheden Heel veel nadelige consequenties Heel veel kosten Heel veel self fulfulling prophecy Heel veel werk noodzakelijk

Zin en onzin van ICnazorg. J.G. van der Hoeven

Zin en onzin van ICnazorg. J.G. van der Hoeven Zin en onzin van ICnazorg J.G. van der Hoeven Kennelijk zijn we met zijn allen al voor.. It is recommended to invite patients who are mechanically ventilated for more than 2 days at a post-icu clinic between

Nadere informatie

HORIZON-IC. Verbeteren van de kwaliteit van leven na een behandeling op IC in een regionaal Rijnmond netwerk

HORIZON-IC. Verbeteren van de kwaliteit van leven na een behandeling op IC in een regionaal Rijnmond netwerk HORIZON-IC Verbeteren van de kwaliteit van leven na een behandeling op IC in een regionaal Rijnmond netwerk dr Michel van Genderen Onderzoeker Arts in opleiding tot specialist PICS Fysieke, cognitieve

Nadere informatie

Polikliniek Intensive Care. Cees Zimmerman Grietje Marten- van Stijn oktober 2014

Polikliniek Intensive Care. Cees Zimmerman Grietje Marten- van Stijn oktober 2014 Polikliniek Intensive Care Cees Zimmerman Grietje Marten- van Stijn oktober 2014 Demografische gegevens Tabel 1 Demografische eigenschappen Leeftijd in jaren, gemiddeld (SD) 56 (15) Respondenten N=194

Nadere informatie

De kracht van het netwerk

De kracht van het netwerk De kracht van het netwerk 2 e landelijk symposium voor IC-netwerken 28 november 2018 Kwaliteitsverbeteringen met patiëntgerapporteerde uitkomsten Marieke Zegers senior onderzoeker Disclosure (Potentiële)

Nadere informatie

Post Intensive Care Syndroom (PICS)

Post Intensive Care Syndroom (PICS) Intensive Care Post Intensive Care Syndroom (PICS) www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Wat is het Post Intensive Care Syndroom (PICS)?... 3 Klachten en symptomen PICS... 4 Wat kunt u zelf doen?... 6 Familieleden

Nadere informatie

Lange termijn effecten prehospitaal handelen: De kater komt later. Hennie Knoester Kinderarts-intensivist, Intensive Care Kinderen EKZ/AMC

Lange termijn effecten prehospitaal handelen: De kater komt later. Hennie Knoester Kinderarts-intensivist, Intensive Care Kinderen EKZ/AMC prehospitaal handelen: De kater komt later Hennie Knoester Kinderarts-intensivist, Intensive Care Kinderen EKZ/AMC RS infectie, 10 dagen oud Meningococcen infectie, 1 jaar Asystolie bij cardiomyopathie,

Nadere informatie

Intensive care. Nazorg. Beter voor elkaar

Intensive care. Nazorg. Beter voor elkaar Intensive care Nazorg Beter voor elkaar 2 Nazorg Intensive Care Informatie voor zowel u als ex Intensive Care patiënt als uw naaste(n). U bent opgenomen geweest op de afdeling Intensive Care (IC) van het

Nadere informatie

Polikliniek Intensive Care. L.Dawson 120309 internist-intensivist

Polikliniek Intensive Care. L.Dawson 120309 internist-intensivist Polikliniek Intensive Care L.Dawson 120309 internist-intensivist Inleiding De IC patiënt is complex: multi-orgaanfalen De overleving is verbeterd Post-IC patiënten hebben lichamelijke en psychosociale

Nadere informatie

Zorg en nazorg na een behandeling op de Intensive Care

Zorg en nazorg na een behandeling op de Intensive Care Zorg en nazorg na een behandeling op de Intensive Care Waarom nazorg na een Intensive Care behandeling? Onlangs bent u opgenomen geweest op de afdeling Intensive Care. Er is in deze periode veel met u

Nadere informatie

INTENSIVE CARE Nazorg Intensive Care

INTENSIVE CARE Nazorg Intensive Care INTENSIVE CARE Nazorg Intensive Care Nazorg Intensive Care U bent met een ernstige ziekte opgenomen geweest op de afdeling Intensive Care (IC) van ons ziekenhuis. Er is in die periode veel met u gebeurd.

Nadere informatie

Niet reanimeren en andere behandelbeperkingen

Niet reanimeren en andere behandelbeperkingen Niet reanimeren en andere behandelbeperkingen In deze folder leest u over de behandelbeperkingen die u kunt afspreken met uw arts. Bekende voorbeelden van een behandelbeperking zijn niet reanimeren en

Nadere informatie

IC door de ogen van een ander

IC door de ogen van een ander IC door de ogen van een ander Cathelijne Ziedses des Plantes 1-2-2016 Inhoud Praktische zaken afgewisseld met ervaringen Voorstellen Onderzoek op de IC Post- Intensive Care Syndroom (PICS) PICS- f Wat

Nadere informatie

Levenseindezorg op maat : Medische indicaties voor vroegtijdige zorgplanning

Levenseindezorg op maat : Medische indicaties voor vroegtijdige zorgplanning symposium Vroegtijdige Zorgplanning 9 juni 2016 Levenseindezorg op maat : Medische indicaties voor vroegtijdige zorgplanning dr. Anne Beyen Geriater RZ Heilig Hart Tienen Cure model : gevolgen voor (oudere)

Nadere informatie

Niet reanimeren en andere behandelbeperkingen

Niet reanimeren en andere behandelbeperkingen Niet reanimeren en andere behandelbeperkingen Afdeling kwaliteit en veiligheid 1 In deze folder leest u over de behandelbeperkingen die u kunt afspreken met uw arts. Bekende voorbeelden van een behandelbeperking

Nadere informatie

Delier na cardiochirurgie Kiki Stolzenbach AIOS Anesthesiologie

Delier na cardiochirurgie Kiki Stolzenbach AIOS Anesthesiologie Delier na cardiochirurgie 03-08-2017 Kiki Stolzenbach AIOS Anesthesiologie Epidemiologie Incidentie 5-55% Meestal eerste uiting tussen dag 1-3 postoperatief O Neal et al Can J Anesth 2017, Cereghetti et

Nadere informatie

Sepsis Lotgenoten Dag

Sepsis Lotgenoten Dag Sepsis Lotgenoten Dag Sinds februari 2016 is er een nieuwe sepsisdefinitie: Sepsis is een levensbedreigende verstoring van de werking van organen als gevolg van een ontspoorde reactie op een infectie Eigenlijk

Nadere informatie

Cognitieve beperkingen & delier

Cognitieve beperkingen & delier Cognitieve beperkingen & delier Introductie Uit eerder onderzoek blijkt dat 16-40% van oudere patiënten op de SEH cognitieve beperkingen hebben Oorzaken: Dementie Delier Depressie Klinisch ziek zijn hypoperfusie

Nadere informatie

Alcohol misbruik Consequenties voor IC. Roger van Groenendael

Alcohol misbruik Consequenties voor IC. Roger van Groenendael Alcohol misbruik Consequenties voor IC Roger van Groenendael à Meerdere MC/IC patiënten met alcohol abusus in VG à Belang voor IC opname? Omvang Meest gebruikte en misbruikte drug wereldwijd NL getallen:

Nadere informatie

CoRPS. 'Cancer survivorship' onderzoek in Zuid Oost Nederland: van epidemiologische bevindingen naar interventies

CoRPS. 'Cancer survivorship' onderzoek in Zuid Oost Nederland: van epidemiologische bevindingen naar interventies 'Cancer survivorship' onderzoek in Zuid Oost Nederland: van epidemiologische bevindingen naar interventies Center of Research on Psychology in Somatic diseases Lonneke van de Poll Franse, Integraal Kankercentrum

Nadere informatie

Stemmingsstoornissen bij de ziekte van Parkinson

Stemmingsstoornissen bij de ziekte van Parkinson Stemmingsstoornissen bij de ziekte van Parkinson Maastricht, 9 mei 2017 Dr. A.F.G. Leentjens, psychiater Afdeling Psychiatrie MUMC 1951-2014 1926-2002 Inhoud Depressieve klachten -wat is een depressie?

Nadere informatie

Nazorg na Reanimatie. een goed begin is het halve werk. Liesbeth Boyce. 17 April 2018

Nazorg na Reanimatie. een goed begin is het halve werk. Liesbeth Boyce. 17 April 2018 Nazorg na Reanimatie een goed begin is het halve werk Liesbeth Boyce 17 April 2018 aanleiding zorgpad cognitieve problemen zorgpad revalidatie na reanimatie zelf doen... Aanleiding Patiënten Hartrevalidatie

Nadere informatie

Perseverative cognition: The impact of worry on health. Nederlandse samenvatting

Perseverative cognition: The impact of worry on health. Nederlandse samenvatting Perseverative cognition: The impact of worry on health Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Perseveratieve cognitie: de invloed van piekeren op gezondheid Iedereen maakt zich wel eens zorgen.

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting 119 120 Samenvatting 121 Inleiding Vermoeidheid is een veel voorkomende klacht bij de ziekte sarcoïdose en is geassocieerd met een verminderde kwaliteit van leven. In de literatuur

Nadere informatie

At the end of the day : moeten we stoppen?

At the end of the day : moeten we stoppen? At the end of the day : moeten we stoppen? Erwin J.O. Kompanje Department of Intensive Care Staken van ingestelde IC behandeling: waarom? Eerst definieren! Staken: stoppen van iets omdat bijvoorbeeld de

Nadere informatie

Afspraken maken over uw behandelgrenzen

Afspraken maken over uw behandelgrenzen Algemeen Afspraken maken over uw behandelgrenzen www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl ALG044 / Afspraken maken over uw behandelgrenzen / 06-10-2015

Nadere informatie

Het voorkomen van geneesmiddel gerelateerde problemen bij oudere patiënten met polyfarmacie ontslagen uit het ziekenhuis

Het voorkomen van geneesmiddel gerelateerde problemen bij oudere patiënten met polyfarmacie ontslagen uit het ziekenhuis Samenvatting Het voorkomen van geneesmiddel gerelateerde problemen bij oudere patiënten met polyfarmacie ontslagen uit het ziekenhuis Hoofdstuk 1 bevat de algemene inleiding van dit proefschrift. Dit hoofdstuk

Nadere informatie

Restverschijnselen en revalidatie bij het Guillain-Barré syndroom en CIDP. Prof Pieter A. van Doorn Afdeling Neurologie Erasmus MC Rotterdam

Restverschijnselen en revalidatie bij het Guillain-Barré syndroom en CIDP. Prof Pieter A. van Doorn Afdeling Neurologie Erasmus MC Rotterdam Restverschijnselen en revalidatie bij het Guillain-Barré syndroom en CIDP Prof Pieter A. van Doorn Afdeling Neurologie Erasmus MC Rotterdam Guillain-Barré syndroom (GBS) en CIDP Zijn aandoeningen van het

Nadere informatie

Wanneer is een leven redden te duur? vv-ecmo on trial. dr Erwin J.O. Kompanje. Department of Intensive Care

Wanneer is een leven redden te duur? vv-ecmo on trial. dr Erwin J.O. Kompanje. Department of Intensive Care Wanneer is een leven redden te duur? vv-ecmo on trial dr Erwin J.O. Kompanje Department of Intensive Care Vergoeding van behandelingen, pakketprincipes CVZ 1 Noodzaak * 2 Effectiviteit 3 Kosteneffectiviteit

Nadere informatie

Definitie Vroegtijdige zorgplanning is :

Definitie Vroegtijdige zorgplanning is : Vroegtijdige Zorgplanning : welk belang bij Voeding en vocht in de palliatieve fase? GERDA OKERMAN VORMINGSVERANTWOORDELIJKE PALLIATIEVE ZORG GENT-EEKLO Definitie Vroegtijdige zorgplanning is : HET CONTINU

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Addendum A 173 Nederlandse samenvatting Het doel van het onderzoek beschreven in dit proefschrift was om de rol van twee belangrijke risicofactoren voor psychotische stoornissen te onderzoeken in de Ultra

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. Post Intensive Care Syndroom- Familie (PICS-F)

PATIËNTEN INFORMATIE. Post Intensive Care Syndroom- Familie (PICS-F) PATIËNTEN INFORMATIE Post Intensive Care Syndroom- Familie (PICS-F) Elk jaar worden er in Nederland ongeveer 80.000 mensen opgenomen op een Intensive Care (IC). Een verblijf op de IC kan voor zowel de

Nadere informatie

Richtlijn IC. Over het toevoegen van waarde voor de patiënt. PHJ van der Voort. Prof. Health Care; intensivist OLVG Topics in IC 2015

Richtlijn IC. Over het toevoegen van waarde voor de patiënt. PHJ van der Voort. Prof. Health Care; intensivist OLVG Topics in IC 2015 Richtlijn IC Over het toevoegen van waarde voor de patiënt PHJ van der Voort. Prof. Health Care; intensivist OLVG 1-12-2015 Topics in IC 2015 Voettekst van presentatie Huidige richtlijn uit 2006 Start

Nadere informatie

Advanced care planning. Ketenzorg Arnhem

Advanced care planning. Ketenzorg Arnhem Advanced care planning Advance Care planning = Vroegtijdige zorg planning Continu proces van gesprekken over: Levensdoelen en wensen, hoe zorg daarbij past; Eventuele reanimatie; Opties voor palliatieve

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Ontslag van Intensive Care of Medium Care-IC naar verpleegafdeling

Patiënteninformatie. Ontslag van Intensive Care of Medium Care-IC naar verpleegafdeling Patiënteninformatie Ontslag van Intensive Care of Medium Care-IC naar verpleegafdeling Ontslag van Intensive Care of Medium Care-IC naar verpleegafdeling 1 Ontslag van Intensive Care of Medium Care-IC

Nadere informatie

De geriatrische patiënt op de SEH. SEH onderwijsdag Sigrid Wittenberg, aios klinische geriatrie

De geriatrische patiënt op de SEH. SEH onderwijsdag Sigrid Wittenberg, aios klinische geriatrie De geriatrische patiënt op de SEH SEH onderwijsdag Sigrid Wittenberg, aios klinische geriatrie Relevante onderwerpen Delier Symptoomverarming Medicatie op de SEH Duur aanwezigheid patiënt op de SEH Delier

Nadere informatie

POST COMMOTIONEEL SYNDROOM

POST COMMOTIONEEL SYNDROOM POST COMMOTIONEEL SYNDROOM Post commotioneel syndroom Post commotioneel syndroom (PCS) is een diagnose die gesteld wordt bij langdurige klachten na een hersenschudding. De oorzaak van PCS is vaak een ongeval,

Nadere informatie

Behandelbeperkingen, wel of niet reanimeren?

Behandelbeperkingen, wel of niet reanimeren? Behandelbeperkingen, wel of niet reanimeren? Wanneer u in Bernhoven wordt opgenomen, wordt met u ook over behandelbeperkingen gesproken. U kunt met uw arts bespreken of u onder bepaalde omstandigheden

Nadere informatie

Besluitvorming bij ouderen met kanker

Besluitvorming bij ouderen met kanker Besluitvorming bij ouderen met kanker Floor van Nuenen f.m.van.nuenen@umcg.nl Hanneke van der Wal- Huisman h.van.der.wal-huisman@umcg.nl 1 Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling

Nadere informatie

Praten over behandelwensen en -grenzen

Praten over behandelwensen en -grenzen Praten over behandelwensen en -grenzen Praten over behandelwensen en -grenzen Informatie voor patiënten en familie Inleiding Als patiënt komt u in het UMC Utrecht met een bepaalde behandelwens. Meestal

Nadere informatie

In de war? Op de Intensive Care

In de war? Op de Intensive Care In de war? Op de Intensive Care Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding Uw partner of familielid is in het Albert Schweitzer ziekenhuis opgenomen op de Intensive Care.

Nadere informatie

Grenzen in de behandeling

Grenzen in de behandeling Grenzen in de behandeling Niet-reanimeren en andere behandelbeperkingen Informatie voor patiënten F1077-0030 oktober 2013 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan

Nadere informatie

PATIËNTEN INFORMATIE. Post Intensive Care Syndroom (PICS)

PATIËNTEN INFORMATIE. Post Intensive Care Syndroom (PICS) PATIËNTEN INFORMATIE Post Intensive Care Syndroom (PICS) Jaarlijks worden er in Nederland ongeveer 80.000 mensen opgenomen op een Intensive Care (IC) afdeling. Dankzij de hoogstaande IC-zorg in ons land,

Nadere informatie

Dit proefschrift presenteert de resultaten van het ALASCA onderzoek wat staat voor Activity and Life After Survival of a Cardiac Arrest.

Dit proefschrift presenteert de resultaten van het ALASCA onderzoek wat staat voor Activity and Life After Survival of a Cardiac Arrest. Samenvatting 152 Samenvatting Ieder jaar krijgen in Nederland 16.000 mensen een hartstilstand. Hoofdstuk 1 beschrijft de achtergrond van dit proefschrift. De kans om een hartstilstand te overleven is met

Nadere informatie

Grenzen in de behandeling Niet reanimeren en andere behandelbeperkingen

Grenzen in de behandeling Niet reanimeren en andere behandelbeperkingen Grenzen in de behandeling Niet reanimeren en andere behandelbeperkingen U komt in HMC (Haaglanden Medisch Centrum) voor een onderzoek, operatie of andere behandeling. Onze zorgverleners zullen er alles

Nadere informatie

Hersenbeschadiging na sepsis en delier op de IC

Hersenbeschadiging na sepsis en delier op de IC Hersenbeschadiging na sepsis en delier op de IC Lange termijn gevolgen van IC behandeling! Mathieu van der Jagt Intensive Care Volwassenen, Erasmus MC Rotterdam m.vanderjagt@erasmusmc.nl Er is meer dan

Nadere informatie

ZELF DOEN: opzet van een onderzoek naar zelfmanagement en eigen regie. Tijn van Diemen

ZELF DOEN: opzet van een onderzoek naar zelfmanagement en eigen regie. Tijn van Diemen ZELF DOEN: opzet van een onderzoek naar zelfmanagement en eigen regie Tijn van Diemen Inhoud ZELF DOEN Inleiding Doel van onderzoek Onderzoeksopzet Meetinstrumenten Planning Inleiding Empowerment binnen

Nadere informatie

Geen. Cognitieve achteruitgang bij nierfalen en het effect van dialyse. Disclosures. Ouderen groter risico op slechte uitkomst.

Geen. Cognitieve achteruitgang bij nierfalen en het effect van dialyse. Disclosures. Ouderen groter risico op slechte uitkomst. Disclosures Cognitieve achteruitgang bij nierfalen en het effect van dialyse Geen Top van de ijsberg? Marije H. Kallenberg Arts-onderzoeker COPE studie NND 28-3-2017 2 Epidemiologie Ouderen groter risico

Nadere informatie

Sepsis Lotgenoten Dag

Sepsis Lotgenoten Dag Sepsis Lotgenoten Dag Bastiaan Haak en Tjitske van Engelen 29 september 2018 Inhoud Behandeling door de jaren heen Sepsis awareness Stand van zaken in de wetenschap Betere herkenning Betere (persoonlijke)

Nadere informatie

Niet-reanimeren en andere behandelafspraken

Niet-reanimeren en andere behandelafspraken Niet-reanimeren en andere behandelafspraken In deze folder leest u over de behandelafspraken die u kunt maken met uw arts. Bekende voorbeelden van een behandelafspraak zijn niet-reanimeren en geen bloedtransfusie.

Nadere informatie

Invasieve beademing bij longfibrose. Liselotte Boerman, ANIOS

Invasieve beademing bij longfibrose. Liselotte Boerman, ANIOS Invasieve beademing bij longfibrose Liselotte Boerman, ANIOS Casus Man, 82 jaar, Opname ivm respiratoire insufficiëntie, DD: 1. Acute exacerbatie Idiopathische Pulmonale Fibrose (IPF) 2. overvulling cardiaal

Nadere informatie

In de war? Op de Intensive Care

In de war? Op de Intensive Care In de war? Op de Intensive Care Albert Schweitzer ziekenhuis juni 2015 pavo 1168 Inleiding Uw partner of familielid is in het Albert Schweitzer ziekenhuis opgenomen op de Intensive Care. Waarschijnlijk

Nadere informatie

Het APOP screeningsprogramma Nationaal Symposium Spoedzorg voor Ouderen

Het APOP screeningsprogramma Nationaal Symposium Spoedzorg voor Ouderen Het APOP screeningsprogramma Nationaal Symposium Spoedzorg voor Ouderen Drs. Jelle de Gelder huisarts i.o. Drs. Jacinta Lucke SEH arts Drs. Laura Blomaard arts-onderzoeker Ontwikkeling van de APOP screener

Nadere informatie

Zijn distress en ziektestatus gerelateerd aan lichamelijke en emotionele problemen bij vrouwen met ovariumkanker?*

Zijn distress en ziektestatus gerelateerd aan lichamelijke en emotionele problemen bij vrouwen met ovariumkanker?* Zijn distress en ziektestatus gerelateerd aan lichamelijke en emotionele problemen bij vrouwen met ovariumkanker?* Floor Ploos van Amstel, RN, MSc, verpleegkundig expert, afd. Medische Oncologie Maaike

Nadere informatie

IC Nazorg pilot. Ilse van Beusekom

IC Nazorg pilot. Ilse van Beusekom IC Nazorg pilot Ilse van Beusekom i.vanbeusekom@amc.uva.nl 06-12-2016 Op de inhoud van deze presentatie berust een intellectueel eigendomsrecht van de makers ervan. Niets mag door derden worden gebruikt

Nadere informatie

Stress, depressie en cognitie gedurende de levensloop

Stress, depressie en cognitie gedurende de levensloop SAMENVATTING Stress, depressie en cognitie gedurende de levensloop Inleiding Cognitief functioneren omvat verschillende processen zoals informatieverwerkingssnelheid, geheugen en executief functioneren,

Nadere informatie

De delirante patiënt van vergeetachtig tot verwardheid

De delirante patiënt van vergeetachtig tot verwardheid De delirante patiënt van vergeetachtig tot verwardheid Marja Jellesma-Eggenkamp Klinische geriatrie Alysis 25 mei 2010 symposium Zevenaar 1 Kwetsbare ouderen inleiding >25% opgenomen patiënten 70+ 10-40%

Nadere informatie

Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten: De richtlijn

Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten: De richtlijn Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten: De richtlijn Ingrid Arnold LUMC Public Health en Eerstelijnsgeneeskunde Huisarts te Leiderdorp Dokter, ik ben zo moe. Vermoeidheid Hoofdpijn Buikklachten

Nadere informatie

Nazorgpoli IC Nazorg voor patiënten na een opname op de afdeling Intensive Care

Nazorgpoli IC Nazorg voor patiënten na een opname op de afdeling Intensive Care Nazorgpoli IC Nazorg voor patiënten na een opname op de afdeling Intensive Care Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding U bent opgenomen geweest op de afdeling Intensive

Nadere informatie

Werkgerichte interventies bij psychische klachten

Werkgerichte interventies bij psychische klachten Werkgerichte interventies bij psychische klachten Dr. Karen Nieuwenhuijsen voor Arbeid en Gezondheid, AMC Goed Gestemd aan het werk, 20 maart 2013 Inhoud I. Psychische aandoeningen en problemen in werk

Nadere informatie

het psychisch functioneren van de ouder, de tevredenheid van de ouders met de (huwelijks)relatie en de gezinscommunicatie. Een beter functioneren van

het psychisch functioneren van de ouder, de tevredenheid van de ouders met de (huwelijks)relatie en de gezinscommunicatie. Een beter functioneren van 9 Samenvatting 173 174 9 Samenvatting Kanker is een veel voorkomende ziekte. In 2003 werd in Nederland bij meer dan 72.000 mensen kanker vastgesteld. Geschat wordt dat het hier in 9.000 gevallen om mensen

Nadere informatie

Onderzoek en behandeling door de medisch psycholoog

Onderzoek en behandeling door de medisch psycholoog Onderzoek en behandeling door de medisch psycholoog Inleiding In overleg met uw behandelend arts heeft u informatie gekregen over het maken van een afspraak met een medisch psycholoog van de afdeling

Nadere informatie

Staken van de behandeling op de IC wat zegt literatuur? Jacqueline Wallage AIOS Anesthesiologie 26 juli 2017

Staken van de behandeling op de IC wat zegt literatuur? Jacqueline Wallage AIOS Anesthesiologie 26 juli 2017 Staken van de behandeling op de IC wat zegt literatuur? Jacqueline Wallage AIOS Anesthesiologie 26 juli 2017 Inleiding Tegenwoordig overlijden patienten op de IC nadat wij besluiten met behandelen te staken

Nadere informatie

Citation for published version (APA): Knoester, H. (2008). Surviving pediatric intensive care : from mortality to morbidity

Citation for published version (APA): Knoester, H. (2008). Surviving pediatric intensive care : from mortality to morbidity UvA-DARE (Digital Academic Repository) Surviving pediatric intensive care : from mortality to morbidity Knoester, H. Link to publication Citation for published version (APA): Knoester, H. (2008). Surviving

Nadere informatie

Bespreken van prognose en einde van het leven op hartfalenpoli s in Zweden en Nederland

Bespreken van prognose en einde van het leven op hartfalenpoli s in Zweden en Nederland Bespreken van prognose en einde van het leven op hartfalenpoli s in Zweden en Nederland Martje van der Wal m.h.l.van.der.wal@umcg.nl Achtergrond Behandeling van (systolisch) hartfalen verbeterd Medicatie

Nadere informatie

Intensivist/anesthesioloog 24/7 in huis? J.G. van der Hoeven Radboudumc, Nijmegen

Intensivist/anesthesioloog 24/7 in huis? J.G. van der Hoeven Radboudumc, Nijmegen Intensivist/anesthesioloog 24/7 in huis? J.G. van der Hoeven Radboudumc, Nijmegen Prima.. maar daar moet wel iemand beter van worden De patiënt De intensivist Het ziekenhuis In theorie Snellere implementatie

Nadere informatie

15:40 16:00 uur. Depressie en dementie RICHARD OUDE VOSHAAR. Ouderenpsychiater

15:40 16:00 uur. Depressie en dementie RICHARD OUDE VOSHAAR. Ouderenpsychiater 5:40 6:00 uur Depressie en dementie RICHARD OUDE VOSHAAR Ouderenpsychiater % psychiatrische problemen bij Alzheimer 60 50 40 30 20 0 0 Zhao et al, J Affect Disord 205 Wanneer spreken van van een depressie?

Nadere informatie

Niet reanimeren beleid. Grande Conference Verona, september 2012 Lodewijk Keeris, internist-intensivist

Niet reanimeren beleid. Grande Conference Verona, september 2012 Lodewijk Keeris, internist-intensivist Grande Conference Verona, september 2012 Lodewijk Keeris, internist-intensivist Inhoud presentatie Behandelbeperkingen Reanimatie en outcome/getallen Out-of-hospital Factoren van invloed op de outcome

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting 200 NEDERLANDSE SAMENVATTING Duizeligheid is een veel voorkomend probleem bij ouderen. Tot 30% van de thuiswonende ouderen van 65 jaar en ouder ervaart enige vorm van duizeligheid.

Nadere informatie

Multiple Sclerose (MS) Informatie en behandeling

Multiple Sclerose (MS) Informatie en behandeling Multiple Sclerose (MS) Informatie en behandeling Multiple Sclerose (MS) De aandoening Multiple Sclerose (MS) kan beperkingen met zich meebrengen in uw dagelijkse leven. In deze folder leest u wat het behandelprogramma

Nadere informatie

Niet reanimeren en andere behandelbeperkingen

Niet reanimeren en andere behandelbeperkingen Niet reanimeren en andere behandelbeperkingen Niet reanimeren en andere behandelbeperkingen Deze folder informeert u over de behandelbeperkingen die u kunt afspreken met uw arts. U kunt hierbij bijvoorbeeld

Nadere informatie

HET ZAL JE MOEDER MAAR ZIJN

HET ZAL JE MOEDER MAAR ZIJN HET ZAL JE MOEDER MAAR ZIJN Ouderen in het ziekenhuis: wat weten we? Marieke J. Schuurmans Hoogleraar Verplegingswetenschap UMC Utrecht Lector Ouderenzorg Hogeschool Utrecht HOEVEEL MENSEN BREKEN ER PER

Nadere informatie

Dagelijkse zorg rond ALS

Dagelijkse zorg rond ALS Dagelijkse zorg rond ALS Esther Kruitwagen-van Reenen, revalidatiearts ALS- Centrum Nederland Publiekslezing 13-12-2016 https://www.youtube.com/watch?v=2s-1qr4irgc 19/01/2017 2 Complexe aandoening Onzekerheid

Nadere informatie

Post-MDO-praatje Behandelwensen in het Radboudumc. Bernard Fikkers, 6 april 2016

Post-MDO-praatje Behandelwensen in het Radboudumc. Bernard Fikkers, 6 april 2016 Post-MDO-praatje Behandelwensen in het Radboudumc Bernard Fikkers, 6 april 2016 Voorbeeld: dhr D, 61 jr., C1A 2003: acromegalie bij hypofyseadenoom wv hydrocortison 2015, vanaf mei: BB-pijn o.b.v. galsteenlijden

Nadere informatie

Ongemerkt problematisch. Marieke Zwaanswijk (onderzoeker NIVEL) Marijke Lutjenhuis (huisarts)

Ongemerkt problematisch. Marieke Zwaanswijk (onderzoeker NIVEL) Marijke Lutjenhuis (huisarts) Ongemerkt problematisch Marieke Zwaanswijk (onderzoeker NIVEL) Marijke Lutjenhuis (huisarts) Kijk, als een kind zich opzettelijk uit de auto gooit, dan is het vrij duidelijk dat er iets mis is. Dan heb

Nadere informatie

Het Signaleren van Problemen 3 Maanden na Ontslag van de Intensive. Care en de Noodzaak van een Nazorgprogramma

Het Signaleren van Problemen 3 Maanden na Ontslag van de Intensive. Care en de Noodzaak van een Nazorgprogramma Running head: HET SIGNALEREN VAN PROBLEMEN NA EEN IC-OPNAME 1 Het Signaleren van Problemen 3 Maanden na Ontslag van de Intensive Care en de Noodzaak van een Nazorgprogramma The Screening of Problems 3

Nadere informatie

Nationale en klinische ontwikkelingen in de psycho-oncologie; kunnen we online?

Nationale en klinische ontwikkelingen in de psycho-oncologie; kunnen we online? Nationale en klinische ontwikkelingen in de psycho-oncologie; kunnen we online? Mecheline van der Linden Afdeling medische oncologie VU medisch centrum 2011 1 Kanker: incidentie en prevalentie Incidentie:

Nadere informatie

Lange termijneffecten van een subarachnoïdale bloeding

Lange termijneffecten van een subarachnoïdale bloeding Lange termijneffecten van een subarachnoïdale bloeding Mervyn Vergouwen, neuroloog 29 november 2014 Belangenverstrengeling Geen - # 2 Inhoud Inleiding: aneurysma s subarachnoidale bloedingen (SAB s) Resultaten

Nadere informatie

Het SNN Containermodel voor klinisch redeneren. Inhoud. Klinisch redeneren. Basis klinisch redeneren

Het SNN Containermodel voor klinisch redeneren. Inhoud. Klinisch redeneren. Basis klinisch redeneren Het SNN Containermodel voor klinisch redeneren Willem-Paul Wiertz, MSc Sportfysiotherapeut, Bewegingswetenschapper Inhoud Basis klinisch redeneren Hulpmiddelen/ modellen klinisch redeneren Opbouw + uitleg

Nadere informatie

Klassiek ziektemodel vs. geriatrische presentatie

Klassiek ziektemodel vs. geriatrische presentatie Klassiek ziektemodel vs. geriatrische presentatie Klassiek Symptomen 1:1 Ziekte Klassiek Geriatrische ziekte uiting Waarom? Ziektebeloop: Patiënten met bv. kanker, hartfalen, dementie. Lorenz KA Ann Int

Nadere informatie

Depressie na een beroerte

Depressie na een beroerte Afdeling: Onderwerp: 6B Neurologie 1 Voor wie is deze folder bedoeld? Deze informatiefolder is bedoeld voor zowel patiënten die in het Ikazia Ziekenhuis zijn opgenomen en/of hun naasten. Door middel van

Nadere informatie

Palliatieve zorg en (centraal) neurologische aandoeningen. Palliatief netwerk

Palliatieve zorg en (centraal) neurologische aandoeningen. Palliatief netwerk Palliatieve zorg en (centraal) neurologische aandoeningen Palliatief netwerk Introductie Aandacht voor neurologie omdat Er in de neurologie veel chronische aandoeningen bestaan die vroeg of laat leiden

Nadere informatie

NAH bij kinderen en jongeren: plasticiteit en herstel Caroline van Heugten

NAH bij kinderen en jongeren: plasticiteit en herstel Caroline van Heugten NAH bij kinderen en jongeren: plasticiteit en herstel Caroline van Heugten Universiteit Maastricht c.vanheugten@np.unimaas.nl Inhoud presentatie Plasticiteit van het brein Hersenletsel Schade en herstel

Nadere informatie

Niet alleen, wel eenzaam

Niet alleen, wel eenzaam De partner leren omgaan met de gevolgen van hersenletsel Voor Het NAH Netwerk Zuidoost Brabant Door Peter Vrancken, docent van AXON leertrajecten Niet alleen, wel eenzaam De partner leren omgaan met de

Nadere informatie

Kwaliteit van leven bij hartfalen: over leven of overleven. Eva Troe, MANP Verpleegkundig Specialist Catharina ziekenhuis

Kwaliteit van leven bij hartfalen: over leven of overleven. Eva Troe, MANP Verpleegkundig Specialist Catharina ziekenhuis Kwaliteit van leven bij hartfalen: over leven of overleven Eva Troe, MANP Verpleegkundig Specialist Catharina ziekenhuis Mijn wil is sterker dan mijn grens. (Paula Niestadt) Definitie kwaliteit van leven/qol

Nadere informatie

NeDerLANDse samenvatting

NeDerLANDse samenvatting CHAPTER 10 259 NEDERLANDSE SAMENVATTING Benzodiazepines zijn psychotrope middelen met anxiolytische, sederende, spierverslappende en hypnotische effecten. In de praktijk worden zij voornamelijk ingezet

Nadere informatie

Symposium SIG Dementie De nieuwe richtlijn Mild Cognitive Impairment

Symposium SIG Dementie De nieuwe richtlijn Mild Cognitive Impairment Symposium SIG Dementie De nieuwe richtlijn Mild Cognitive Impairment Jurgen Claassen Dineke Koek Geriatriedagen 09-02-2018 Behandeling en begeleiding Psychol beh Cogn revalidatie Leefstijladviezen Medicatie

Nadere informatie

IC-dagboek. Een persoonlijk dagboek over uw verblijf op de afdeling Intensive Care

IC-dagboek. Een persoonlijk dagboek over uw verblijf op de afdeling Intensive Care IC-dagboek Een persoonlijk dagboek over uw verblijf op de afdeling Intensive Care IC-dagboek Dit IC-dagboek is eigendom van: Naam Geboortedatum Met instemming van: (wettelijk vertegenwoordiger / 1 e contactpersoon)

Nadere informatie

Betere zorg voor patiënten met beperkte gezondheidsvaardigheden

Betere zorg voor patiënten met beperkte gezondheidsvaardigheden Betere zorg voor patiënten met beperkte gezondheidsvaardigheden Prof. dr. Jany Rademakers NIVEL Nederlands Instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg CAPHRI Care and Public Health Research Institute

Nadere informatie

De kracht van het netwerk

De kracht van het netwerk De kracht van het netwerk 2 e landelijk symposium voor IC-netwerken 28 november 2018 Eén virtuele IC voor de hele regio Mark van der Kuil intensivist, Bernhoven Disclosure (Potentiële) belangenverstrengeling

Nadere informatie

Je bent jong, krijgt kanker en dan

Je bent jong, krijgt kanker en dan Nazorgproject jongeren en kanker Maril van Kimmenade 03 oktober 2014 Je bent jong, krijgt kanker en dan Nazorgproject jongeren en kanker Maril van Kimmenade Nazorgproject jongeren en kanker Maril van Kimmenade

Nadere informatie

Angst voor vallen en verslikken bij patiënten met de ziekte van Huntington. Kristel Kalkers GZ-Psycholoog De Kloosterhoeve

Angst voor vallen en verslikken bij patiënten met de ziekte van Huntington. Kristel Kalkers GZ-Psycholoog De Kloosterhoeve Angst voor vallen en verslikken bij patiënten met de ziekte van Huntington Kristel Kalkers GZ-Psycholoog De Kloosterhoeve Dysfagie en angst voor verslikken bij patiënten met de ziekte van Huntington Dysfagie

Nadere informatie

het laagste niveau van psychologisch functioneren direct voordat de eerste bestraling begint. Zowel angstgevoelens als depressieve symptomen en

het laagste niveau van psychologisch functioneren direct voordat de eerste bestraling begint. Zowel angstgevoelens als depressieve symptomen en Samenvatting In de laatste 20 jaar is er veel onderzoek gedaan naar de psychosociale gevolgen van kanker. Een goede zaak want aandacht voor kanker, een ziekte waar iedereen in zijn of haar leven wel eens

Nadere informatie

Nazorg na een ingrijpende gebeurtenis Informatie voor ouders

Nazorg na een ingrijpende gebeurtenis Informatie voor ouders Nazorg na een ingrijpende gebeurtenis Informatie voor ouders Uw kind heeft een ongeluk gehad en is behandeld op de Spoedeisende Hulp (SEH) van het Radboudumc. Naast lichamelijke gevolgen kan het ongeluk

Nadere informatie

Impact van een Intensive Care opname, Zichtbaar én verborgen

Impact van een Intensive Care opname, Zichtbaar én verborgen Impact van een Intensive Care opname, Zichtbaar én verborgen Allereerst staat hier een zeer dankbare moeder en, echtgenoot die een tweede kans kreeg..met grote dank aan de IC. Dat is de eerste reden waarom

Nadere informatie

Last, but not least. De geriatrische patiënt op de SEH. Yvonne Schoon. Klinisch geriater Radboudumc Nijmegen

Last, but not least. De geriatrische patiënt op de SEH. Yvonne Schoon. Klinisch geriater Radboudumc Nijmegen Last, but not least De geriatrische patiënt op de SEH Yvonne Schoon Klinisch geriater Radboudumc Nijmegen Epidemiologie Groeiende zorgconsumptie ouderen Prognose zorgconsumptie in regio Nijmegen Multimorbiditeit

Nadere informatie

Niet reanimeren en andere behandelbeperkingen

Niet reanimeren en andere behandelbeperkingen Niet reanimeren en andere behandelbeperkingen In deze folder leest u over de behandelbeperkingen die u kunt afspreken met uw arts. Bekende voorbeelden van een behandelbeperking zijn niet reanimeren en

Nadere informatie

POST COMMOTIONEEL SYNDROOM

POST COMMOTIONEEL SYNDROOM POST COMMOTIONEEL SYNDROOM Post commotioneel syndroom Post commotioneel syndroom (PCS) is een diagnose die gesteld wordt bij langdurige klachten na een hersenschudding. De oorzaak van PCS is vaak een ongeval,

Nadere informatie

Chapter 8. Nederlandse samenvatting

Chapter 8. Nederlandse samenvatting Chapter 8 Nederlandse samenvatting NEDERLANDSE SAMENVATTING Angst is een menselijke emotie die iedereen van tijd tot tijd wel eens ervaart. Veel mensen voelen zich angstig of nerveus wanneer ze bijvoorbeeld

Nadere informatie

hoofdstuk 1 doelstellingen hoofdstuk 2 diagnosen

hoofdstuk 1 doelstellingen hoofdstuk 2 diagnosen Dit proefschrift gaat over moeheid bij mensen die dit als belangrijkste klacht presenteren tijdens een bezoek aan de huisarts. In hoofdstuk 1 wordt het onderwerp moeheid in de huisartspraktijk kort geïntroduceerd,

Nadere informatie