Zijn distress en ziektestatus gerelateerd aan lichamelijke en emotionele problemen bij vrouwen met ovariumkanker?*

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Zijn distress en ziektestatus gerelateerd aan lichamelijke en emotionele problemen bij vrouwen met ovariumkanker?*"

Transcriptie

1 Zijn distress en ziektestatus gerelateerd aan lichamelijke en emotionele problemen bij vrouwen met ovariumkanker?* Floor Ploos van Amstel, RN, MSc, verpleegkundig expert, afd. Medische Oncologie Maaike van Ham, MD, PhD, afd. Gynaecologie Esmee Peters, MSc, afd. Medische Oncologie Prof. Judith Prins, afd. Medische Psychologie Nelleke Ottevanger, MD, Phd, afd. Medische Oncologie Ploos van Amstel, van Ham, Peters, Prins, Ottevanger. Self reported distress in patients with ovarian cancer: Is it related to disease status? International Journal of gynecological cancer. Accepted

2 Definitie distress De last die patiënten met kanker ervaren op emotioneel, sociaal, praktisch en levensbeschouwelijk gebied en tengevolge van lichamelijke problemen 1 1 Richtlijn Detecteren behoefte psychosociale zorg. Versie 1.0.

3 Inleiding Distress heeft negatieve invloed op 1,2 : kwaliteit van leven herstel na de behandeling overleving % ervaart distress tijdens en na behandeling 3 Distress wordt bij minder dan de helft gesignaleerd door de professional 4 1 Vitek et al. Clin J Oncol Nurs (2007) 2 Groenvold et al. Breast Cancer Res Treat (2007) 3 Richtlijn Detecteren behoefte psychosociale zorg. Versie NCCN Clinical Practice Guidelines in Oncology:Distress Management (2013)

4 Lastmeter/distress & onderzoek NL

5 Waarom? Vrouwen met ovariumkanker ongunstige prognose intensieve behandeling veel bijwerkingen (ook op lange termijn) Risico op verhoogde distress en verminderde kwaliteit van leven Distress negatief invloed op kwaliteit van leven en herstel van behandeling risico factor voor non adherence van de behandeling

6 e Doel Onderzoeken hoeveel distress en welke problemen worden ervaren en wat de kwaliteit van leven is van vrouwen met ovariumkanker Onderscheid in Wel en niet recidief Wel en niet distress

7 Methode Design Cross sectioneel onderzoek Onderzoekspopulatie Alle patiënten die in de afgelopen 5 jaar op controle/ voor behandeling zijn geweest voor ovariumkanker in het Radboudumc Dataverzameling Mei 2011 vragenlijstenboekje met begeleidende brief opgestuurd Reminder na 1 maand

8 Vragenlijsten Demografische en medische gegevens Lastmeter 1 HADS 2 (Hospital anxiety and depression scale) SVL 3 (schokverwerkingslijst) EORTC QLQ C30 4 & OV28 5 Data analyse Met vs zonder recidief Wel en niet distress (DT 5) 1 Tuinman et al. Cancer (2008); 2 Spinhoven et al. Psycholog Med (1997); 3 Van der Ploeg et al. Psychol Assess (2004); 4 Osoba et al. Qual Life Res (1997); 5 Greimel et al. Euro J Cancer (2003

9 Resultaten demografische gegevens respons : ingevulde vragenlijsten (38%) leeftijd mediaan: 61 (20 90) getrouwd/samenwonend: 71 (68%) betaald werk: 39 (33%) geen recidief: 59 (57%) wel recidief: 45 (43%) Geen significante correlatie met leeftijd en educatie & ervaren distress

10 Resultaten distress Lastmeter (n=97): 33 (32%); gemiddelde score 3.1 (SD 2.6) HADS (n=100): 15 (14%); gemiddelde score 8.6 (SD 8.6) SVL (n=101): 19 (18%); gemiddelde score 17.5 (SD 15.5) Geen significant verschil met de ervaren distress en het wel of niet hebben van een recidief

11 Resultaten problemen Top 3 problemen bij vrouwen met en zonder recidief (N=104) Vrouwen zonder recidief (n=59) Vrouwen met recidief (n=45) 1 Vermoeidheid (58%) Vermoeidheid (49%) 2 Conditie (47%) Neuropathie (44%) 3 Neuropathie (39%) Conditie (42%) Bovenstaande problemen gemeten met de probleemlijst van de Lastmeter

12 Resultaten problemen Top 3 problemen bij vrouwen met en zonder distress (N=97) Vrouwen zonder distress (n=64) Vrouwen met distress (n=33) 1 Vermoeidheid (45%) Conditie (76%) 2 Neuropathie (32%) Vermoeidheid (73%) 3 Conditie (30%) Neuropathie (61%) Bovenstaande problemen gemeten met de probleemlijst van de Lastmeter

13 Resultaten kwaliteit van leven Geen significant verschil tussen wel/niet hebben van recidief & onderdelen van EORTC QLQ C30 en OV28 Wel significant verschil tussen vrouwen met en zonder distress: EORTC QLQ C30 o functioneel: lichamelijk, rol, emotioneel, cognitief, sociaal ( P< 0.001) o kwaliteit van leven (P<0.001) o symptomen: vermoeidheid, pijn, misselijkheid (P<0.01) EORTC QLQ OV 28 o neuropathie, zelfbeeld, houding tov ziekte, sexualiteit (P<0.01)

14 Conclusie Distress in 32% van vrouwen met ovariumkanker Geen significant verschil tussen vrouwen met en zonder recidief Meest voorkomende problemen: Vrouwen met distress ervaren slechter functioneren (rol, cognitief, emotioneel, lichamelijk en sociaal), meer problemen en lagere kwaliteit van leven (P<0.01)

15 Take Home Message Discussie beperkingen Design: cross sectioneel Vragenlijsten missings Non respons: reden onbekend selectiebias Vrouwen waren zowel tijdens behandeling of follow up

16 Take Home Message Hoe nu verder? aanbevelingen Prospectief longitudinaal onderzoek is nodig Effectieve interventies ontwikkelen/onderzoeken Screening op distress bij alle patienten met ovariumkanker

17 Take Home Message TAKE HOME MESSAGE Distress is WEL en ziektestatus is NIET gerelateerd aan lichamelijke en emotionele problemen bij vrouwen met ovariumkanker Advies: Screening op distress bij alle vrouwen met ovariumkanker

18 Bedankt voor uw aandacht! Met dank aan alle patiënten

Survivor ship care Zorg na de diagnose en behandeling van kanker Ellen Passchier, RN MSc.

Survivor ship care Zorg na de diagnose en behandeling van kanker Ellen Passchier, RN MSc. Survivor ship care Zorg na de diagnose en behandeling van kanker Ellen Passchier, RN MSc. INhoud Toename overleving meer patienten leven langer met kanker Effecten en behoeften na kankerbehandeling? Survivorship

Nadere informatie

12 e Post O.N.S. Meeting. Carolien Burghout Verpleegkundig specialist Jeroen Bosch Ziekenhuis

12 e Post O.N.S. Meeting. Carolien Burghout Verpleegkundig specialist Jeroen Bosch Ziekenhuis 12 e Post O.N.S. Meeting Carolien Burghout Verpleegkundig specialist Jeroen Bosch Ziekenhuis Screening for distress The Sixth Vital Sign Doelen De toehoorder: 1. heeft achtergrondkennis over distress en

Nadere informatie

Stepped care, zelfmanagement en e-health bij het herstel na kanker: van hype naar trend

Stepped care, zelfmanagement en e-health bij het herstel na kanker: van hype naar trend Stepped care, zelfmanagement en e-health bij het herstel na kanker: van hype naar trend Prof dr Irma Verdonck-de Leeuw psycholoog, logopedist, taalkundige VU medisch centrum Cancer Center Amsterdam Vrije

Nadere informatie

BREATH Online zelfhulpprogramma voor vrouwen met borstkanker

BREATH Online zelfhulpprogramma voor vrouwen met borstkanker BREATH Online zelfhulpprogramma voor vrouwen met borstkanker prof. dr. Judith Prins drs. Sanne vd Berg- dr. Marieke Gielissen dr. Nelleke Ottevanger Medische Psychologie UMC St Radboud Nijmegen 8 maart

Nadere informatie

Nationaal AYA Jong & Kanker Platform

Nationaal AYA Jong & Kanker Platform Nationaal AYA Jong & Kanker Platform www.aya4net.nl Kanker gerelateerde vermoeidheid Een aanhoudend, subjectief gevoel van uitputting gerelateerd aan kanker of aan de behandeling ervan, dat interfereert

Nadere informatie

CoRPS. 'Cancer survivorship' onderzoek in Zuid Oost Nederland: van epidemiologische bevindingen naar interventies

CoRPS. 'Cancer survivorship' onderzoek in Zuid Oost Nederland: van epidemiologische bevindingen naar interventies 'Cancer survivorship' onderzoek in Zuid Oost Nederland: van epidemiologische bevindingen naar interventies Center of Research on Psychology in Somatic diseases Lonneke van de Poll Franse, Integraal Kankercentrum

Nadere informatie

Het meten van angst: verpleegkundigen aan het woord!

Het meten van angst: verpleegkundigen aan het woord! Het meten van angst: verpleegkundigen aan het woord! H. Veldhuisen RN, MSc; D. Zweers RN, MSc; Prof. S. Teunissen RN PhD Diakonessenhuis Utrecht hveldhuisen@diakhuis.nl Angst Waarom meten? Zonder meten

Nadere informatie

Leven met kanker. Prof dr Irma Verdonck-de Leeuw. VUmc Keel-, Neus- en Oorheelkunde / hoofd-halschirurgie. VU Klinische Psychologie

Leven met kanker. Prof dr Irma Verdonck-de Leeuw. VUmc Keel-, Neus- en Oorheelkunde / hoofd-halschirurgie. VU Klinische Psychologie Leven met kanker Prof dr Irma Verdonck-de Leeuw VUmc Keel-, Neus- en Oorheelkunde / hoofd-halschirurgie VU Klinische Psychologie Leerstoel wordt gefinancierd door Alpe d HuZes Zeer succesvolle fondsenwerver:

Nadere informatie

Patient Reported Outcome Measures (PROMs) - design your own

Patient Reported Outcome Measures (PROMs) - design your own Patient Reported Outcome Measures (PROMs) - design your own Tara Mackay, PhD-candidate chirurgie AMC Bengt van Rijssen, PhD-candidate chirurgie AMC en ANIOS Flevoziekenhuis Dutch Pancreatic Cancer Project

Nadere informatie

Brigitte Slangen gynaecologisch oncoloog MUMC + Maastricht

Brigitte Slangen gynaecologisch oncoloog MUMC + Maastricht Brigitte Slangen gynaecologisch oncoloog MUMC + Maastricht Nazorg Evidence van follow up, welke nazorg en door wie Indeling presentatie Take home messages Advies Gezondheidsraad Richtlijn herstel na kanker

Nadere informatie

Veerkracht in vorm en op maat : Creatieve therapie als kortdurende interventie bij oncologische revalidatie

Veerkracht in vorm en op maat : Creatieve therapie als kortdurende interventie bij oncologische revalidatie Veerkracht in vorm en op maat : Creatieve therapie als kortdurende interventie bij oncologische revalidatie 16 juni 2016 Margriet Gordijn, vak therapeut beeldend / hoofd afdeling Creatieve Therapie Eveline

Nadere informatie

Marlies Peters. Workshop Vermoeidheid

Marlies Peters. Workshop Vermoeidheid Marlies Peters Workshop Vermoeidheid De ene vermoeidheid is de andere niet Deze vermoeidheid is er plotseling, niet gerelateerd aan geleverde inspanning De vermoeidheid wordt als (zeer) extreem ervaren

Nadere informatie

Kwaliteit van leven na de diagnose oesofagus(/maag) carcinoom

Kwaliteit van leven na de diagnose oesofagus(/maag) carcinoom Kwaliteit van leven na de diagnose oesofagus(/maag) carcinoom Hanneke W.M. van Laarhoven Medische Oncologie Academisch Medisch Centrum Universiteit van Amsterdam Take home messages 1. Chirurgische behandeling

Nadere informatie

Je bent jong, krijgt kanker en dan

Je bent jong, krijgt kanker en dan Nazorgproject jongeren en kanker Maril van Kimmenade 03 oktober 2014 Je bent jong, krijgt kanker en dan Nazorgproject jongeren en kanker Maril van Kimmenade Nazorgproject jongeren en kanker Maril van Kimmenade

Nadere informatie

Angst een moeilijke vangst

Angst een moeilijke vangst Angst een moeilijke vangst Welke symptomen van hospice patiënten met kanker zijn voorspellend voor het ervaren van angst? Daniëlle Zweers Consulent palliatieteam Cancer Center, UMC Utrecht Promovendus

Nadere informatie

Welke Factoren hangen samen met Kwaliteit van Leven na de Kanker Behandeling?

Welke Factoren hangen samen met Kwaliteit van Leven na de Kanker Behandeling? Welke Factoren hangen samen met Kwaliteit van Leven na de Kanker Behandeling? Which Factors are associated with Quality of Life after Cancer Treatment? Mieke de Klein Naam student: A.M.C.H. de Klein Studentnummer:

Nadere informatie

Determinanten van therapie-ontrouw bij Indonesische vrouwen met borstkanker

Determinanten van therapie-ontrouw bij Indonesische vrouwen met borstkanker Determinanten van therapie-ontrouw bij Indonesische vrouwen met borstkanker Samenvatting Hoofdstuk 1 bevat de achtergrond, doelstellingen en de grote lijnen van dit proefschrift. Veranderingen in de prevalentie

Nadere informatie

Kanker en naasten: 'Vergeet ons niet te lezen'

Kanker en naasten: 'Vergeet ons niet te lezen' Kanker en naasten: 'Vergeet ons niet te lezen' Mies van Eenbergen Saskia van Vliet Nicole Ezendam 16 maart 2018 NVPO Congres Onderzoek naar naasten Wie zijn naasten? Soort onderzoek: Kwalitatief interviews,

Nadere informatie

Please evaluate the session & the day at

Please evaluate the session & the day at Please evaluate the session & the day at www.hematologiecongres.nl Conflict of Interest Disclosure Form In accordance with the rules of the Health Care Inspectorate (IGZ) Name: Affiliation: S. Oerlemans

Nadere informatie

Mindfulness : wat hebben patiënten met kanker eraan?

Mindfulness : wat hebben patiënten met kanker eraan? Mindfulness : wat hebben patiënten met kanker eraan? Prof dr Irma Verdonck-de Leeuw Vrije Universiteit Afdeling Klinische Psychologie VUmc / Cancer Center Amsterdam Afdeling Keel-, Neus- en Oorheelkunde

Nadere informatie

Achtergrond. Aantal baarmoederkankerpatiënten groeit snel. Informatievoorziening van belang voor kankerpatiënten 1

Achtergrond. Aantal baarmoederkankerpatiënten groeit snel. Informatievoorziening van belang voor kankerpatiënten 1 Baarmoederkankerpatiënten zijn ontevreden met informatievoorziening Center of Research on Psychology in Somatic diseases Kim Nicolaije (MSc) Tilburg University & Integraal Kankercentrum Zuid 11/4/2012

Nadere informatie

Lastmeter Radboud universitair medisch centrum

Lastmeter Radboud universitair medisch centrum Lastmeter Kanker is een ziekte die uw leven ingrijpend kan verstoren. De ziekte en de behandeling kunnen niet alleen lichamelijke klachten met zich meebrengen, maar ook psychische, praktische of sociale.

Nadere informatie

KANKER GERELATEERDE VERMOEIDHEID WAT TE DOEN? CARLA AGASI-IDENBURG, MSC,PT

KANKER GERELATEERDE VERMOEIDHEID WAT TE DOEN? CARLA AGASI-IDENBURG, MSC,PT KANKER GERELATEERDE VERMOEIDHEID WAT TE DOEN? CARLA AGASI-IDENBURG, MSC,PT U BENT NIET ALLEEN. Toehoorders 50 40 30 20 10 0 KANKER GERELATEERDE VERMOEIDHEID (OVER)LEVEN EEN DING MOET IK MIJN VERMOEIDHEID

Nadere informatie

SaMenvatting (SUMMARy IN DUTCH)

SaMenvatting (SUMMARy IN DUTCH) Samenvatting (summary in Dutch) Samenvatting In hoofdstuk 1 wordt de algemene introductie van dit proefschrift beschreven. De nadruk in dit proefschrift lag op patiënten met hoofd-halskanker (HHK) en

Nadere informatie

De Kracht van Zingen

De Kracht van Zingen De Kracht van Zingen S Y M P O S I U M 8 N O V E M B E R N Y E N R O D E B U S I N E S S U N I V E R S I T E I T S J A A K B L O E M H O O G L E R A A R H E A L T H C A R E C O N S U M E R S & E X P E

Nadere informatie

Tussen angst en hoop. langdurige behandeling voor gemetastaseerde kanker. Prof.dr. Judith Prins Afdeling Medische Psychologie Radboudumc, Nijmegen

Tussen angst en hoop. langdurige behandeling voor gemetastaseerde kanker. Prof.dr. Judith Prins Afdeling Medische Psychologie Radboudumc, Nijmegen Tussen angst en hoop langdurige behandeling voor gemetastaseerde kanker Prof.dr. Judith Prins Afdeling Medische Psychologie Radboudumc, Nijmegen 25 e NVPO congres 15 maart 2019 Klinisch psycholoog Psychologische

Nadere informatie

Invloed van Coping en Ziektepercepties op Depressie- en Angstsymptomen. bij Voormalige Borstkankerpatiënten

Invloed van Coping en Ziektepercepties op Depressie- en Angstsymptomen. bij Voormalige Borstkankerpatiënten Invloed van Coping en Ziektepercepties op Depressie- en Angstsymptomen bij Voormalige Borstkankerpatiënten Influence of Coping and Illness Perceptions on Depression and Anxiety Symptoms among Former Breast

Nadere informatie

BeMind studie: Mindfulness bij kanker

BeMind studie: Mindfulness bij kanker BeMind studie: Mindfulness bij kanker Een vergelijking tussen online en face to face mindfulness versus standaardzorg Prof. Dr. A.E.M. Speckens, Radboud UMC en Dr. M. van der Lee, Helen Dowling Instituut

Nadere informatie

PROMs in de Nefrologie

PROMs in de Nefrologie PROMs in de Nefrologie Nederlandse Nefrologiedagen 26 maart 2019 Esmee van der Willik, PhD student KLINISCHE EPIDEMIOLOGIE, LUMC Disclosure Geen belangenverstrengeling 2 Disclosure Operatie geslaagd 3

Nadere informatie

Individuele creatieve therapie als onderdeel van de oncologische revalidatie

Individuele creatieve therapie als onderdeel van de oncologische revalidatie Individuele creatieve therapie als onderdeel van de oncologische revalidatie Eveline Bleiker Minisymposium Oncologische Creatieve therapie in ontwikkeling 26 mei 2015 Achtergrond Even voorstellen Creatieve

Nadere informatie

Afhankelijkheid binnen het therapeutische contact: Ongewenst of cruciaal ingrediënt van een succesvolle behandeling?

Afhankelijkheid binnen het therapeutische contact: Ongewenst of cruciaal ingrediënt van een succesvolle behandeling? Afhankelijkheid binnen het therapeutische contact: Ongewenst of cruciaal ingrediënt van een succesvolle behandeling? Naline Geurtzen PhD-student Radboud Universiteit Behavioural Science Institute Nijmegen

Nadere informatie

Utrecht Symptoom Dagboek Applicatie (USD app)

Utrecht Symptoom Dagboek Applicatie (USD app) Utrecht Symptoom Dagboek Applicatie (USD app) Het gebruik van een ehealth applicatie voor het in kaart brengen van de symptoom last als de basis voor symptoom management in hospice zorg. Sanneke Heij,

Nadere informatie

Charlotte Penders, Verpleegkundig Specialist Marc Kamps, Medisch Maatschappelijk Werker 17 december 2014

Charlotte Penders, Verpleegkundig Specialist Marc Kamps, Medisch Maatschappelijk Werker 17 december 2014 Charlotte Penders, Verpleegkundig Specialist Marc Kamps, Medisch Maatschappelijk Werker 17 december 2014 Zorgpad Casus Cervixcarcinoom Follow up Supportive care Soorten zorg in de psychosociale ondersteuning

Nadere informatie

Prevalentie en impact van symptomen bij patiënten met hartfalen NYHA III/IV in een Zuid Afrikaans ziekenhuis

Prevalentie en impact van symptomen bij patiënten met hartfalen NYHA III/IV in een Zuid Afrikaans ziekenhuis Prevalentie en impact van symptomen bij patiënten met hartfalen NYHA III/IV in een Zuid Afrikaans ziekenhuis Ineke Lokker Project groep: M.E. Lokker MSc (NL), Dr L. Gwyther (UCT ZA), Professor R. Harding

Nadere informatie

Mindfulness binnen de (psycho) oncologie. Else Bisseling, 16 mei 2014

Mindfulness binnen de (psycho) oncologie. Else Bisseling, 16 mei 2014 Mindfulness binnen de (psycho) oncologie Else Bisseling, 16 mei 2014 (Online) Mindfulness-Based Cognitieve Therapie voor kankerpatiënten. (Cost)effectiveness of Mindfulness-Based Cognitive Therapy (MBCT)

Nadere informatie

Geriatrische screening / CGA binnen de zorg voor oudere kankerpatiënten: stand van zaken. Cindy Kenis. Geriatrisch Oncologisch Verpleegkundige

Geriatrische screening / CGA binnen de zorg voor oudere kankerpatiënten: stand van zaken. Cindy Kenis. Geriatrisch Oncologisch Verpleegkundige Cindy Kenis Geriatrisch Oncologisch Verpleegkundige UZ Leuven, België Geriatrische screening / CGA binnen de zorg voor oudere kankerpatiënten: stand van zaken Introductie (1) Definitie Comprehensive Geriatric

Nadere informatie

CoRPS Kwaliteit van leven data verzamelen endelen met de PROFILES registratie: dikkedarmkanker als voorbeeld Center of Research on Psychology in Somatic diseases Dr. Floortje Mols - Tilburg University

Nadere informatie

European Organization for Research and Treatment for Cancer Quality of Life Questionnaire (EORTC QLQ-C30)

European Organization for Research and Treatment for Cancer Quality of Life Questionnaire (EORTC QLQ-C30) Uitgebreide toelichting van het meetinstrument European Organization for Research and Treatment for Cancer Quality of Life Questionnaire (EORTC QLQ-C30) 7 april 2013 review: EJCM Swinkels-Meewisse invoer:

Nadere informatie

Begeleidende zorg bij kanker: zelfmanagement en ehealth

Begeleidende zorg bij kanker: zelfmanagement en ehealth Begeleidende zorg bij kanker: zelfmanagement en ehealth Prof dr Irma Verdonck-de Leeuw Vumc, afdeling Keel-, Neus- en Oorheelkunde / hoofd-halschirurgie Vrije Universiteit, Klinische Psychologie Zelfmanagement

Nadere informatie

25 jaar whiplash in Nederland

25 jaar whiplash in Nederland 25 jaar whiplash in Nederland Vanuit een fysiotherapeutisch perspectief Maarten Schmitt M.Sc 1 2 Fysiotherapeut & manueeltherapeut Hoofd van de Divisie Onderwijs Stichting Opleidingen Musculoskeletale

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting 119 120 Samenvatting 121 Inleiding Vermoeidheid is een veel voorkomende klacht bij de ziekte sarcoïdose en is geassocieerd met een verminderde kwaliteit van leven. In de literatuur

Nadere informatie

'Bewegen, juist ook bij kanker!

'Bewegen, juist ook bij kanker! 'Bewegen, juist ook bij kanker! Dr Ellen van Jaarsveld Expertisecentrum Kankerpreventie Marikenhuis 4 Februari 2018 Onze missie Het Expertisecentrum Kankerpreventie richt zich op kankerpatiënten en mensen

Nadere informatie

De Lastmeter. Hoeveel last heeft u van problemen, klachten en zorgen? Oncologie

De Lastmeter. Hoeveel last heeft u van problemen, klachten en zorgen? Oncologie 00 De Lastmeter Hoeveel last heeft u van problemen, klachten en zorgen? Oncologie 1 Kanker is een ziekte die uw leven ingrijpend kan verstoren. De ziekte en behandeling kunnen niet alleen lichamelijke

Nadere informatie

Psychosociale problemen bij jongeren met IBD & HAPPY-IBD

Psychosociale problemen bij jongeren met IBD & HAPPY-IBD Psychosociale problemen bij jongeren met IBD & HAPPY-IBD Gertrude van den Brink, arts onderzoeker kinder MDL Erasmus MC Sophia Prof. J.C. Escher, kinderarts maag-darm-leverziekten CCUVN Familiedag, 20-10-2018

Nadere informatie

PROs in de praktijk 1: Wat doen we ermee?

PROs in de praktijk 1: Wat doen we ermee? PROs in de praktijk 1: Wat doen we ermee? Prof. dr Jolanda de Vries Hoogleraar Kwaliteit van leven in de medische setting GZ-psycholoog en Medisch manager afdeling medische psychologie St Elisabeth ziekenhuis

Nadere informatie

CALM: MANAGING CANCER AND LIVING MEANINGFULLY FROUKJE DE VRIES EMMA HAFKAMP

CALM: MANAGING CANCER AND LIVING MEANINGFULLY FROUKJE DE VRIES EMMA HAFKAMP CALM: MANAGING CANCER AND LIVING MEANINGFULLY FROUKJE DE VRIES EMMA HAFKAMP WAAROM CALM? Ongeveer 25% van de oncologische patiënten in de palliatieve fase ontwikkelt een depressie of aanpassingsstoornis.

Nadere informatie

Beperkte proactieve aanpak leidt tot ongeplande bezoeken aan de SEH bij patiënten in de palliatieve fase;

Beperkte proactieve aanpak leidt tot ongeplande bezoeken aan de SEH bij patiënten in de palliatieve fase; Beperkte proactieve aanpak leidt tot ongeplande bezoeken aan de SEH bij patiënten in de palliatieve fase; verschillen tussen de ziektegerichte en symptoomgerichte fase Ellen de Nijs, Leanne Smit, Jaap

Nadere informatie

AGED: Amsterdam Groningen Elderly Depression Study

AGED: Amsterdam Groningen Elderly Depression Study AGED: Amsterdam Groningen Elderly Depression Study Angst en depressie bij verpleeghuisbewoners; prevalentie en risico indicatoren Lineke Jongenelis Martin Smalbrugge EMGO, onderzoeksprogramma common mental

Nadere informatie

22/11/2011. Inhoud LITERATUUR BRUSSEN. Gezonde kinderen

22/11/2011. Inhoud LITERATUUR BRUSSEN. Gezonde kinderen Een chronisch ziek kind in het gezin: Kwaliteit van leven van gezonde broers en zussen Trui Vercruysse Psychosociale oncologie, 25 november 2011 Inhoud Literatuur siblings/brussen Gezonde kinderen Zieke

Nadere informatie

hoofdstuk 1 doelstellingen hoofdstuk 2 diagnosen

hoofdstuk 1 doelstellingen hoofdstuk 2 diagnosen Dit proefschrift gaat over moeheid bij mensen die dit als belangrijkste klacht presenteren tijdens een bezoek aan de huisarts. In hoofdstuk 1 wordt het onderwerp moeheid in de huisartspraktijk kort geïntroduceerd,

Nadere informatie

Energieverdeling & coaching

Energieverdeling & coaching Energieverdeling & coaching Jantina Kroese, MSc/ Ergotherapeut Ruth Kuiper, maatschappelijk werk nov 2017 Indeling Verwachtingen Brainstorm Theorie Interventies maatschappelijk werk en ergotherapie Meetinstrumenten

Nadere informatie

Angst voor terugkeer van kanker In wetenschap en praktijk

Angst voor terugkeer van kanker In wetenschap en praktijk Angst voor terugkeer van kanker In wetenschap en praktijk Workshop NVPO Dag voor de Praktijk Dr. Petra Servaes, GZ-psycholoog i.o. tot Specialist Marieke van de Wal, MSc, onderzoeker Prof. dr. Judith Prins,

Nadere informatie

Kayleigh Hendriks Verpleegkundig Specialist Hematologie Aandachtsgebied allogene stamceltransplantaties Maart 2019

Kayleigh Hendriks Verpleegkundig Specialist Hematologie Aandachtsgebied allogene stamceltransplantaties Maart 2019 Kayleigh Hendriks Verpleegkundig Specialist Hematologie Aandachtsgebied allogene stamceltransplantaties Maart 2019 MAAK JE HET BESPREEKBAAR? Doelen Waarom moet seksualiteit besproken worden Welke problemen

Nadere informatie

Cognitieve gedragstherapie voor MSgerelateerde

Cognitieve gedragstherapie voor MSgerelateerde Cognitieve gedragstherapie voor MSgerelateerde vermoeidheid Marieke Houniet- de Gier, Gz-psycholoog/ cognitief gedragstherapeut/ promovenda Afdeling Medische Psychologie + afdeling Revalidatiegeneeskunde

Nadere informatie

De oudere patiënt met kanker. Drs. Diny van Harten, Beleidsmedewerker Geriatrie Maart 2016

De oudere patiënt met kanker. Drs. Diny van Harten, Beleidsmedewerker Geriatrie Maart 2016 De oudere patiënt met kanker Drs. Diny van Harten, Beleidsmedewerker Geriatrie Maart 2016 Kanker en ouderen (1) Stijging van het aantal 80 plussers van 4% (2009) naar 10% (2050). Bijna 60% van de maligniteiten

Nadere informatie

Is het proces van verandering tijdens cognitieve gedragstherapie voor het chronisch vermoeidheidssyndroom hetzelfde voor vermoeidheid en pijn?

Is het proces van verandering tijdens cognitieve gedragstherapie voor het chronisch vermoeidheidssyndroom hetzelfde voor vermoeidheid en pijn? Is het proces van verandering tijdens cognitieve gedragstherapie voor het chronisch vermoeidheidssyndroom hetzelfde voor vermoeidheid en pijn? Lotte Bloot, MSc Marianne Heins, Phd Rogier Donders, Phd Gijs

Nadere informatie

Oncorevalidatie. Ellen Troch

Oncorevalidatie. Ellen Troch Oncorevalidatie Ellen Troch 1. Doelgroep Curatief behandelde borstpatiënten Patiënten met persisterende vermoeidheid na hun behandeling Behandeling dient volledig afgerond te zijn Patiënten hebben chemo

Nadere informatie

Dia-Fit: blended-care CGT voor chronische vermoeidheid bij diabetes type 1

Dia-Fit: blended-care CGT voor chronische vermoeidheid bij diabetes type 1 Dia-Fit: blended-care CGT voor chronische vermoeidheid bij diabetes type 1 Effecten en verklarende mechanismen Juliane Menting Nivel, Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg NKCV, Nederlands

Nadere informatie

Preventie van depressie bij adolescenten: wat is de beste weg? Dr. Daan Creemers Gz-psycholoog i.o./onderzoekscoordinator K&J GGZ Oost Brabant

Preventie van depressie bij adolescenten: wat is de beste weg? Dr. Daan Creemers Gz-psycholoog i.o./onderzoekscoordinator K&J GGZ Oost Brabant Preventie van depressie bij adolescenten: wat is de beste weg? Dr. Daan Creemers Gz-psycholoog i.o./onderzoekscoordinator K&J GGZ Oost Brabant Film: fragmenten Iedereen depressief (VPRO) - Depressie groot

Nadere informatie

Meet Joe Caruso. Happily ever after

Meet Joe Caruso. Happily ever after 22 mei 2007 Jaarbeurs Utrecht Verhalen Programma s Strategieën Renée den Haring, MANP verpleegkundig specialist oncologie Kennemer Gasthuis Meet Joe Caruso Happily ever after Begripsverheldering Meer dan

Nadere informatie

het laagste niveau van psychologisch functioneren direct voordat de eerste bestraling begint. Zowel angstgevoelens als depressieve symptomen en

het laagste niveau van psychologisch functioneren direct voordat de eerste bestraling begint. Zowel angstgevoelens als depressieve symptomen en Samenvatting In de laatste 20 jaar is er veel onderzoek gedaan naar de psychosociale gevolgen van kanker. Een goede zaak want aandacht voor kanker, een ziekte waar iedereen in zijn of haar leven wel eens

Nadere informatie

PROFILES infrastructuur voor (online) data verzameling. Lonneke van de Poll-Franse

PROFILES infrastructuur voor (online) data verzameling. Lonneke van de Poll-Franse PROFILES infrastructuur voor (online) data verzameling Lonneke van de Poll-Franse Eindhoven Cancer Registry (ECR) Onderdeel van de Nederlandse Kankerregistratie* Gebied van 2,4 miljoen inwoners 10 ziekenhuizen

Nadere informatie

Andrea van der Meulen, MDL-arts

Andrea van der Meulen, MDL-arts Andrea van der Meulen, MDL-arts IBD: Enkele cijfers 80.000 mensen met IBD in Nederland Piek leeftijd diagnose 18-25 jaar + 2.500 per jaar + 300 kinderen < 18 jaar Ontstekingen dunne en dikke darm Niet

Nadere informatie

De relatie tussen depressie- en angstsymptomen, diabetesdistress, diabetesregulatie en. proactieve copingvaardigheden bij type 2 diabetespatiënten

De relatie tussen depressie- en angstsymptomen, diabetesdistress, diabetesregulatie en. proactieve copingvaardigheden bij type 2 diabetespatiënten De relatie tussen depressie- en angstsymptomen, diabetesdistress, diabetesregulatie en proactieve copingvaardigheden bij type 2 diabetespatiënten The relationship between depression symptoms, anxiety symptoms,

Nadere informatie

De rol van optimisme (en andere beschermende factoren) voor lichamelijke klachten

De rol van optimisme (en andere beschermende factoren) voor lichamelijke klachten De rol van optimisme (en andere beschermende factoren) voor lichamelijke klachten madelon peters de overtuiging dat men over het algemeen goede uitkomsten zal ervaren in het leven Scheier & Carver, 1985

Nadere informatie

Wat je zegt doet ertoe; Gesprekstechnieken in de palliatieve zorg

Wat je zegt doet ertoe; Gesprekstechnieken in de palliatieve zorg Wat je zegt doet ertoe; Gesprekstechnieken in de palliatieve zorg Dr.Mecheline van der Linden 24 mei 2018 Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante

Nadere informatie

Oncologie. Lastmeter

Oncologie. Lastmeter 1/5 Oncologie Lastmeter Inleiding Bij u is kanker geconstateerd. Tijdens of na uw ziekte kunt u te maken krijgen met situaties waar u geen raad mee weet, ook wanneer de behandeling al langer geleden is.

Nadere informatie

Zelfmanagement en eigen regie bij borstkanker

Zelfmanagement en eigen regie bij borstkanker Zelfmanagement en eigen regie bij borstkanker AnneLoes van Staa PhD RN MD a.van.staa@hr.nl Mariëtte Bergmans (BVN) 1 wie staat hier? AnneLoes van Staa PhD RN MD a.van.staa@hr.nl 1 Definitie zelfmanagement

Nadere informatie

Recent onderzoek in Vlaanderen en Nederland: wat zijn de noden van (ex-)kankerpatiënten en hun naasten na de behandeling?

Recent onderzoek in Vlaanderen en Nederland: wat zijn de noden van (ex-)kankerpatiënten en hun naasten na de behandeling? Recent onderzoek in Vlaanderen en Nederland: wat zijn de noden van (ex-)kankerpatiënten en hun naasten na de behandeling? Hans Neefs Kennis en beleid, Vlaamse Liga tegen Kanker Vragen 1.Welke noden en

Nadere informatie

Symptomen in de Palliatieve Fase

Symptomen in de Palliatieve Fase Symptomen in de Palliatieve Fase Internationale dag Palliatieve zorg Limburg 2015 Marieke van den Beuken- van Everdingen 36 symptomen die bij > 10% voorkomen vermoeidheid obstipatie snelle verzadiging

Nadere informatie

Oncologie als voorbeeld voor palliatieve zorg bij dementie. Mantelzorg in de laatste levensfase van mensen met dementie

Oncologie als voorbeeld voor palliatieve zorg bij dementie. Mantelzorg in de laatste levensfase van mensen met dementie Mantelzorg in de laatste levensfase van mensen met Prof. Dr. Myrra Vernooij-Dassen Radboud University Nijmegen Medical Centre: IQ healthcare Primary and Community Care Kalorama Foundation Oncologie als

Nadere informatie

Angst voor vallen en verslikken bij patiënten met de ziekte van Huntington. Kristel Kalkers GZ-Psycholoog De Kloosterhoeve

Angst voor vallen en verslikken bij patiënten met de ziekte van Huntington. Kristel Kalkers GZ-Psycholoog De Kloosterhoeve Angst voor vallen en verslikken bij patiënten met de ziekte van Huntington Kristel Kalkers GZ-Psycholoog De Kloosterhoeve Dysfagie en angst voor verslikken bij patiënten met de ziekte van Huntington Dysfagie

Nadere informatie

Geriatrisch assessment: altijd en bij iedereen?

Geriatrisch assessment: altijd en bij iedereen? Geriatrisch assessment: altijd en bij iedereen? Bianca Buurman, RN, PhD Afdeling ouderengeneeskunde AMC Amsterdam Levensverwachting en beperkingen in functioneren Van huidige generatie: 50 % nog in leven

Nadere informatie

prostaatkanker die terugkeert of uitzaait Impact op kwaliteit van leven Dr Marije van der Lee

prostaatkanker die terugkeert of uitzaait Impact op kwaliteit van leven Dr Marije van der Lee prostaatkanker die terugkeert of uitzaait Impact op kwaliteit van leven Dr Marije van der Lee 2 ele Programma Prostaatkanker: gevolgen voor patient en partner Kunnen informatiebijeenkomsten hierbij helpen?

Nadere informatie

Is cognitive gedragstherapie voor het chronisch vermoeidheidssyndroom ook effectief als groepstherapie?

Is cognitive gedragstherapie voor het chronisch vermoeidheidssyndroom ook effectief als groepstherapie? Nijmeegs Kenniscentrum Is cognitive gedragstherapie voor het chronisch vermoeidheidssyndroom ook effectief als groepstherapie? Jan-Frederic Wiborg, Jose van Bussel, Agaat van Dijk, Gijs Bleijenberg, Hans

Nadere informatie

Over angst en chronische pijn

Over angst en chronische pijn Over angst en chronische pijn Maurice Theunissen afdeling Anesthesiologie & Pijnbehandeling Maastricht UMC+ Ik ga naar huis.. Preoperatieve angst Angst Operatie Postoperatieve pijn Angst Acute pijn

Nadere informatie

Functioneren in werk na de diagnose kanker

Functioneren in werk na de diagnose kanker Functioneren in werk na de diagnose kanker - Heleen Dorland - In samenwerking met: Femke Abma Corné Roelen Ans Smink Adelita Ranchor Ute Bültmann Sociale Geneeskunde en Gezondheidspsychologie Afdeling

Nadere informatie

Werkhervatting na allogene stamceltransplantatie. Sabine Harinck Verpleegkundig Specialist Hematologie

Werkhervatting na allogene stamceltransplantatie. Sabine Harinck Verpleegkundig Specialist Hematologie Werkhervatting na allogene stamceltransplantatie Sabine Harinck Verpleegkundig Specialist Hematologie Wat te verwachten? Allogene stamceltransplantatie Inleiding en aanleiding onderzoek Methode van onderzoek

Nadere informatie

Vermoeidheid na kanker. Anneke van Wijk, GZ psycholoog Helen Dowling Instituut Utrecht

Vermoeidheid na kanker. Anneke van Wijk, GZ psycholoog Helen Dowling Instituut Utrecht Anneke van Wijk, GZ psycholoog Helen Dowling Instituut Utrecht Helen Dowling Instituut: Begeleiding bij kanker voor (ex-) kankerpatienten en hun naasten: Onder andere: Individuele begeleiding Lotgenotengroepen

Nadere informatie

Van het kind en het badwater Over ziekte en seksualiteit. Peter Leusink, huisarts, seksuoloog

Van het kind en het badwater Over ziekte en seksualiteit. Peter Leusink, huisarts, seksuoloog + Van het kind en het badwater Over ziekte en seksualiteit Peter Leusink, huisarts, seksuoloog + Take home Als je ziek bent kun je seksueel gezond zijn Seksuele gezondheid vraagt om aanpassing Aanpassing

Nadere informatie

Project. Projectgroep. Intimiteit en seksuele gezondheid,een zorgprogramma voor kankerpatiënten

Project. Projectgroep. Intimiteit en seksuele gezondheid,een zorgprogramma voor kankerpatiënten Ongekende noden Intimiteit en seksuele gezondheid,een zorgprogramma voor kankerpatiënten Tiny Van Keymeulen - Klinisch Psycholoog Oncologisch Psychosociaal Support Team 25 november 2011 Dixit Woet Gianotten

Nadere informatie

Why do we treat the elderly cancer patient and how do we assess him? Cindy Kenis, Geriatrisch Oncologisch Verpleegkundige, UZ Leuven

Why do we treat the elderly cancer patient and how do we assess him? Cindy Kenis, Geriatrisch Oncologisch Verpleegkundige, UZ Leuven Why do we treat the elderly cancer patient and how do we assess him? Cindy Kenis, Geriatrisch Oncologisch Verpleegkundige, UZ Leuven 1. Introductie (1) 1. Introductie (2) Comprehensive Geriatric Assessment

Nadere informatie

LECTORAAT ZORG & INNOVATIE IN PSYCHIATRIE. Risicofactoren, leefstijl en de mondzorg bij jong volwassenen na vroege psychose

LECTORAAT ZORG & INNOVATIE IN PSYCHIATRIE. Risicofactoren, leefstijl en de mondzorg bij jong volwassenen na vroege psychose LECTORAAT ZORG & INNOVATIE IN PSYCHIATRIE Risicofactoren, leefstijl en de mondzorg bij jong volwassenen na vroege psychose Symposium onderzoeksresultaten 2017 Sonja Kuipers, MSc MSW RN PhD-Student Zonder

Nadere informatie

Zorgen rond kanker Bij wie van ons kunt u terecht?

Zorgen rond kanker Bij wie van ons kunt u terecht? Zorgen rond kanker Bij wie van ons kunt u terecht? Zorgen rond kanker Bij u is kanker geconstateerd. Tijdens of na uw ziekte kunt u te maken krijgen met situaties waar u geen raad mee weet, ook wanneer

Nadere informatie

Screening en behandeling van psychische problemen via internet. Viola Spek Universiteit van Tilburg

Screening en behandeling van psychische problemen via internet. Viola Spek Universiteit van Tilburg Screening en behandeling van psychische problemen via internet Viola Spek Universiteit van Tilburg Screening en behandeling van psychische problemen via internet Online screening Online behandeling - Effectiviteit

Nadere informatie

De ziektelastmeter COPD: de betrouwbaarheid en de ervaringen van huisartsen tot nu toe. Onno van Schayck. Cahag Conferentie 15-1-2015.

De ziektelastmeter COPD: de betrouwbaarheid en de ervaringen van huisartsen tot nu toe. Onno van Schayck. Cahag Conferentie 15-1-2015. De ziektelastmeter COPD: de betrouwbaarheid en de ervaringen van huisartsen tot nu toe Onno van Schayck Cahag Conferentie 15-1-2015 Disclosure belangen spreker (Potentiële) belangenverstrengeling Voor

Nadere informatie

Een kink in de.. ontwikkelingslijn. Prof. dr. Judith Prins Medische Psychologie UMC St Radboud

Een kink in de.. ontwikkelingslijn. Prof. dr. Judith Prins Medische Psychologie UMC St Radboud Een kink in de.. ontwikkelingslijn Prof. dr. Judith Prins Medische Psychologie UMC St Radboud 10 18 24 volw 4 2 Superviseren 1 Managen Zorgen 0 Ontwikkelingspsychologie in vogelvlucht Theorie over ontwikkelingsfasen

Nadere informatie

Psychofysiologische begeleiding zinvol bij SOLK. (Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijk Klachten)

Psychofysiologische begeleiding zinvol bij SOLK. (Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijk Klachten) Psychofysiologische begeleiding zinvol bij SOLK. (Somatisch Onvoldoende verklaarde Lichamelijk Klachten) Eveline Kempenaar Algemene Leden Vergadering VDV november 2012 In het nieuws! 1 Definitie SOLK Lichamelijke

Nadere informatie

Belangenverklaring. Organisatie: In overeenstemming met de regels van de Inspectie van de Gezondheidszorg (IGZ)

Belangenverklaring. Organisatie: In overeenstemming met de regels van de Inspectie van de Gezondheidszorg (IGZ) Belangenverklaring In overeenstemming met de regels van de Inspectie van de Gezondheidszorg (IGZ) Naam: Organisatie: A. Braamse VUmc Ik heb geen 'potentiële' belangenverstrengeling Problemen en zorgbehoeften

Nadere informatie

BVO Darmkankerscreening in de spreekkamer van de huisarts Nazorg darmkanker in de huisartsenpraktijk. Dokter de kanker is nu weg wat nu verder?

BVO Darmkankerscreening in de spreekkamer van de huisarts Nazorg darmkanker in de huisartsenpraktijk. Dokter de kanker is nu weg wat nu verder? BVO Darmkankerscreening in de spreekkamer van de huisarts Nazorg darmkanker in de huisartsenpraktijk Dokter de kanker is nu weg wat nu verder? Disclosure belangen spreker Jan Wind (potentiële) belangenverstrengeling

Nadere informatie

University of Groningen. Living with Rheumatoid Arthritis Benka, Jozef

University of Groningen. Living with Rheumatoid Arthritis Benka, Jozef University of Groningen Living with Rheumatoid Arthritis Benka, Jozef IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the

Nadere informatie

Lange termijn functioneren en participatie bij jongeren met chronische pijn en vermoeidheid. Tessa Westendorp

Lange termijn functioneren en participatie bij jongeren met chronische pijn en vermoeidheid. Tessa Westendorp Lange termijn functioneren en participatie bij jongeren met chronische pijn en vermoeidheid Tessa Westendorp 24 januari 2014 Hoofdthema s binnen mijn onderzoek: Revalidatiebehandeling Jongeren met chronisch

Nadere informatie

Zorgen rond kanker. Bij wie van ons kunt u terecht?

Zorgen rond kanker. Bij wie van ons kunt u terecht? Zorgen rond kanker Bij wie van ons kunt u terecht? Zorgen rond kanker Bij u is kanker geconstateerd. Tijdens of na uw ziekte kunt u te maken krijgen met situaties waar u geen raad mee weet, ook wanneer

Nadere informatie

De gevolgen van een verminderd werkvermogen voor duurzame inzetbaarheid

De gevolgen van een verminderd werkvermogen voor duurzame inzetbaarheid De gevolgen van een verminderd werkvermogen voor duurzame inzetbaarheid Tilja van den Berg & Lex Burdorf Afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg Erasmus MC, Rotterdam Aanleiding Zorgsector Aanleiding

Nadere informatie

Besluitvorming bij ouderen met kanker

Besluitvorming bij ouderen met kanker Besluitvorming bij ouderen met kanker Floor van Nuenen f.m.van.nuenen@umcg.nl Hanneke van der Wal- Huisman h.van.der.wal-huisman@umcg.nl 1 Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling

Nadere informatie

Kwaliteit van leven na een oesofagusresectie met buismaagreconstructie. Renée Acosta MANP Afdeling Heelkunde Erasmus Medisch Centrum Rotterdam

Kwaliteit van leven na een oesofagusresectie met buismaagreconstructie. Renée Acosta MANP Afdeling Heelkunde Erasmus Medisch Centrum Rotterdam Kwaliteit van leven na een oesofagusresectie met buismaagreconstructie. Renée Acosta MANP Afdeling Heelkunde Erasmus Medisch Centrum Rotterdam Van Meerten et al, 2008 Veel voorkomende klachten Fysiek Voedingsgerelateerd;

Nadere informatie

Nederlandse Samenvatting

Nederlandse Samenvatting Nederlandse Samenvatting Het onderwerp van dit proefschrift is depressieve en angst symptomen in chronische dialyse patiënten en andere patiënten. Het proefschrift bestaat uit twee delen (deel A en deel

Nadere informatie

Cognitieve gevolgen van kankerbehandeling Bas van de Weg, revalidatiearts Revant

Cognitieve gevolgen van kankerbehandeling Bas van de Weg, revalidatiearts Revant Cognitieve gevolgen van kankerbehandeling Bas van de Weg, revalidatiearts Revant Alles wat voorheen automatisch ging, kost me nu inspanning 1. Cognitie en chemotherapie Verschillende soorten even schadelijk

Nadere informatie