Kwaliteit van leven na de diagnose oesofagus(/maag) carcinoom

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Kwaliteit van leven na de diagnose oesofagus(/maag) carcinoom"

Transcriptie

1 Kwaliteit van leven na de diagnose oesofagus(/maag) carcinoom Hanneke W.M. van Laarhoven Medische Oncologie Academisch Medisch Centrum Universiteit van Amsterdam

2 Take home messages 1. Chirurgische behandeling van slokdarmkanker leidt tot een langdurige vermindering van kwaliteit van leven 2. Effecten op kwaliteit van leven hangen af van de precieze behandeling 3. Toxiciteit en kwaliteit van leven houden niet perse verband 4. Prospectieve real world data zijn nodig om patiënten echt goed te kunnen informeren

3

4

5 Definitie patient reported outcome Any report coming directly from patients about a health condition and its treatment

6 Wat weten we van QOL bij patiënten met oesofagus carcinoom?

7 Wat weten we van QOL bij patiënten met oesofagus carcinoom? Na chirurgie

8 Shapiro, Lancet Oncol 2015

9 Na drie maanden Emotioneel functioneren Jacobs, Qual of Life Res, 2014

10 Na drie maanden Sociaal functioneren Eten Dysfagie Obstipatie Moeite met speeksel slikken Verslikken Droge mond Smaak problemen Spraakproblemen Jacobs, Qual of Life Res, 2014

11 Na drie maanden Globale kwaliteit van leven Fysiek functioneren Rol functioneren Cognitief functioneren Vermoeidheid Hoesten Pijn Dyspnoe Misselijk/braken Verlies aan eetlust Diarree Slapeloosheid Financiële problemen Reflux Jacobs, Qual of Life Res, 2014

12 Na twaalf maanden Emotioneel functioneren Cognitief functioneren Slapeloosheid Moeite met speeksel wegslikken Spraakproblemen Vergelijkbaar met baseline Jacobs, Qual of Life Res, 2014

13 Na twaalf maanden Na drie maanden Globale kwaliteit van leven Eten Dysfagie Misselijkheid en braken Verlies van eetlust Obstipatie Verslikken Droge mond Smaak problemen Sociaal functioneren Eten Dysfagie Obstipatie Moeite met speeksel slikken Verslikken Droge mond Smaak problemen Spraakproblemen Jacobs, Qual of Life Res, 2014

14 Na twaalf maanden Fysiek functioneren Rol functioneren Sociaal functioneren Vermoeidheid Hoesten Pijn Dyspnoe Diarree Financiële problemen Reflux Droge mond Na drie maanden Globale kwaliteit van leven Fysiek functioneren Rol functioneren Cognitief functioneren Vermoeidheid Hoesten Pijn Dyspnoe Misselijk/braken Verlies aan eetlust Diarree Slapeloosheid Financiële problemen Reflux Jacobs, Qual of Life Res, 2014

15

16 36%

17

18 34%

19 Shapiro, Lancet Oncol 2015

20

21 Verbeter overleving

22 TRAP studie

23 Verminder effecten op QOL

24

25 Maas, World J Surg 2015

26 Wat weten we van QOL bij patiënten met oesofagus carcinoom? Na definitieve chemoradiatie

27

28

29 Na drie maanden Rees, Br J Cancer 2015

30 Na 24 maanden

31

32

33

34 Most data from clinical studies Lacking clinical data and account of missing data No control for multiple testing Lacking data on clinical significant changes No account of response shift

35

36 POCOP Prospective Observational Cohort Study of Oesophageal-gastric cancer Patients PACAP PLCRC

37 PROMs 1. General questions, including weight loss and food intake 2. Non-disease specific HRQL (EQ5D) 3. Cancer- and tumour-specific HRQL (EORTC QLQ-C30, EORTC QLQ-OG25) 4. Neuropathy (EORTC CIPN) 5. Happiness 6. Anxiety and depression (HADS) 7. Worry of progression of cancer scale (modified from WOCS) 8. Brief illness perception questionnaire (BIPQ) 9. EORTC QLQ-INFO25 10.Workproductivity 11.Nutrition and food (Mini Nutritional Assessment, Abbreviated version of the Food Frequency Questionnaire)

38 Data 1. Location primary tumor, morphology, localisation metastases, ctnm 2. Data needed for case mix correction (comorbidity, WHO performance) 3. Data on primary treatments (yes/no; type of treatment) 4. Data on HER2 status in case of cytotoxic treatment 5. Data on secondary treatments (yes/no; type of treatment) 6. Major complication: unplanned hospital admissions 7. Survival 8. Toxicity, number of cycles, dose reductions

39 Aanmelding via Logistiek POCOP Ziekenhuis A Ziekenhuis B Ziekenhuis C Centrale coordinatie / infrastructuur Profiel Vragenlijst 1, 2, 3 etc. Vragenlijst 1, 2, 3 etc. Vragenlijst 1, 2, 3 etc.

40 Data 1. Location primary tumor, morphology, localisation metastases, ctnm 2. Data needed for case mix correction (comorbidity, WHO performance) 3. Data on primary treatments (yes/no; type of treatment) 4. Data on HER2 status in case of cytotoxic treatment 5. Data on secondary treatments (yes/no; type of treatment) 6. Major complication: unplanned hospital admissions 7. Survival 8. Toxicity, number of cycles, dose reductions

41 Wat weten we van QOL bij patiënten met oesofagus carcinoom? Tijdens palliatieve chemotherapie dan wel best supportive care?

42 Verbeterde effectiviteit chemo gaat samen met betere QOL Al Batran Cancer 2010

43

44

45 Systematisch verzamelen van PROs relevant voor: zorgverleners onderzoekers (farmaceutische) industrie politiek/zorgverzekeraars patiënten

46

47 Effects of systemtically collecting PROs

48 1. Verbeterde monitoring van de behandeling

49 Automatische symtoom meldingen (n=38) Long chirurgie ivm kanker (n=79) Controle (n=41) Cleeland, JCO 2011

50 Zorgverleners beantwoordden 84% van alle alerts Cleeland, JCO 2011

51 2. Verbeterde detectie van anderszins niet gerapporteerde symptomen

52 13-31% van de patiënten spreekt niet met zorgverleners over emotionele problemen 75% van degenen die dat wel deden, vonden dat behulpzaam Butt, Supp Care Cancer 2008

53 3. Verbeterde kwaliteit van leven

54 Vragenlijsten met feedback aan de zorgverlener Patiënten die starten met chemotherapie Vragenlijsten Controle groep Velikova, JCO 2004

55 Velikova JCO 2004

56 4. Verbetering patiënt tevredenheid

57

58 Take home messages 1. Chirurgische behandeling van slokdarmkanker leidt tot een langdurige vermindering van kwaliteit van leven 2. Effecten op kwaliteit van leven hangen af van de precieze behandeling 3. Toxiciteit en kwaliteit van leven houden niet perse verband 4. Prospectieve real world data zijn nodig om patiënten echt goed te kunnen informeren

59

Patient Reported Outcome Measures (PROMs) - design your own

Patient Reported Outcome Measures (PROMs) - design your own Patient Reported Outcome Measures (PROMs) - design your own Tara Mackay, PhD-candidate chirurgie AMC Bengt van Rijssen, PhD-candidate chirurgie AMC en ANIOS Flevoziekenhuis Dutch Pancreatic Cancer Project

Nadere informatie

Zijn distress en ziektestatus gerelateerd aan lichamelijke en emotionele problemen bij vrouwen met ovariumkanker?*

Zijn distress en ziektestatus gerelateerd aan lichamelijke en emotionele problemen bij vrouwen met ovariumkanker?* Zijn distress en ziektestatus gerelateerd aan lichamelijke en emotionele problemen bij vrouwen met ovariumkanker?* Floor Ploos van Amstel, RN, MSc, verpleegkundig expert, afd. Medische Oncologie Maaike

Nadere informatie

Studies bij ouderen. Overwegingen, eindpunten en een praktijkvoorbeeld uit de regio

Studies bij ouderen. Overwegingen, eindpunten en een praktijkvoorbeeld uit de regio Studies bij ouderen Overwegingen, eindpunten en een praktijkvoorbeeld uit de regio Disclosures Geen Veroudering maakt een mens uniek Agenda Achtergronden Overwegingen studie bij ouderen Geriatrisch Assessment

Nadere informatie

Nadia Haj Mohammad Internist-oncoloog The Netherlands

Nadia Haj Mohammad Internist-oncoloog The Netherlands Maagcarcinoom Nadia Haj Mohammad Internist-oncoloog The Netherlands Inhoud Therapie Systemisch Gericht op klachten Nieuwe ontwikkelingen/toekomst Epidemiologie Verschil Europa en Noord-Amerika vs Azië,

Nadere informatie

PROFILES infrastructuur voor (online) data verzameling. Lonneke van de Poll-Franse

PROFILES infrastructuur voor (online) data verzameling. Lonneke van de Poll-Franse PROFILES infrastructuur voor (online) data verzameling Lonneke van de Poll-Franse Eindhoven Cancer Registry (ECR) Onderdeel van de Nederlandse Kankerregistratie* Gebied van 2,4 miljoen inwoners 10 ziekenhuizen

Nadere informatie

CoRPS Kwaliteit van leven data verzamelen endelen met de PROFILES registratie: dikkedarmkanker als voorbeeld Center of Research on Psychology in Somatic diseases Dr. Floortje Mols - Tilburg University

Nadere informatie

Please evaluate the session & the day at

Please evaluate the session & the day at Please evaluate the session & the day at www.hematologiecongres.nl Conflict of Interest Disclosure Form In accordance with the rules of the Health Care Inspectorate (IGZ) Name: Affiliation: S. Oerlemans

Nadere informatie

(Neo)adjuvante chemotherapie bij het rectumcarcinoom. Prof.dr. Kees Punt afd. Medische Oncologie AMC Amsterdam

(Neo)adjuvante chemotherapie bij het rectumcarcinoom. Prof.dr. Kees Punt afd. Medische Oncologie AMC Amsterdam (Neo)adjuvante chemotherapie bij het rectumcarcinoom Prof.dr. Kees Punt afd. Medische Oncologie AMC Amsterdam Adjuvante chemotherapie bij rectumcarcinoom in Nederland Geloof Gewoonte Evidence-based medicine

Nadere informatie

ASCO 2015 Behandeling van oesofagus/maag en pancreas carcinoom: The future starts now?

ASCO 2015 Behandeling van oesofagus/maag en pancreas carcinoom: The future starts now? ASCO 2015 Behandeling van oesofagus/maag en pancreas carcinoom: The future starts now? Hanneke W.M. van Laarhoven Medical Oncology Academic Medical Centre University of Amsterdam Disclosures Consultant

Nadere informatie

Symptomen in de Palliatieve Fase

Symptomen in de Palliatieve Fase Symptomen in de Palliatieve Fase Internationale dag Palliatieve zorg Limburg 2015 Marieke van den Beuken- van Everdingen 36 symptomen die bij > 10% voorkomen vermoeidheid obstipatie snelle verzadiging

Nadere informatie

Patient-reported outcome measures (PROMs) in de cardiologie

Patient-reported outcome measures (PROMs) in de cardiologie Patient-reported outcome measures (PROMs) in de cardiologie De beroepsgroep is aan zet! Philip van der Wees NVVC, 5 april 2017 Opbouw 1. Wat zijn PROs en PROMs? 2. De PROM-toolbox 3. PROMs in de cardiologie:

Nadere informatie

CoRPS. 'Cancer survivorship' onderzoek in Zuid Oost Nederland: van epidemiologische bevindingen naar interventies

CoRPS. 'Cancer survivorship' onderzoek in Zuid Oost Nederland: van epidemiologische bevindingen naar interventies 'Cancer survivorship' onderzoek in Zuid Oost Nederland: van epidemiologische bevindingen naar interventies Center of Research on Psychology in Somatic diseases Lonneke van de Poll Franse, Integraal Kankercentrum

Nadere informatie

Multimodality treatment bij het oesofagus- en maagcarcinoom

Multimodality treatment bij het oesofagus- en maagcarcinoom Multimodality treatment bij het oesofagus- en maagcarcinoom Disclosures Ik heb geen belangenverstrengeling in relatie tot deze presentatie Multimodality treatment bij het oesofagus- en maagcarcinoom Bij

Nadere informatie

European Organization for Research and Treatment for Cancer Quality of Life Questionnaire (EORTC QLQ-C30)

European Organization for Research and Treatment for Cancer Quality of Life Questionnaire (EORTC QLQ-C30) Uitgebreide toelichting van het meetinstrument European Organization for Research and Treatment for Cancer Quality of Life Questionnaire (EORTC QLQ-C30) 7 april 2013 review: EJCM Swinkels-Meewisse invoer:

Nadere informatie

PROs in de praktijk; wat doen we er mee? dr. Leo D. Roorda

PROs in de praktijk; wat doen we er mee? dr. Leo D. Roorda PROs in de praktijk; wat doen we er mee? dr. Leo D. Roorda Inleiding Even voorstellen Reade Centrum voor revalidatie en reumatologie Meten veel in de dagelijkse praktijk Rollen Zorg revalidatiearts Onderzoek

Nadere informatie

Kanker en naasten: 'Vergeet ons niet te lezen'

Kanker en naasten: 'Vergeet ons niet te lezen' Kanker en naasten: 'Vergeet ons niet te lezen' Mies van Eenbergen Saskia van Vliet Nicole Ezendam 16 maart 2018 NVPO Congres Onderzoek naar naasten Wie zijn naasten? Soort onderzoek: Kwalitatief interviews,

Nadere informatie

Samenvatting. vatting

Samenvatting. vatting Samenvatting vatting Dit proefschrift gaat over de toepassing van ATP infusen in de palliatieve thuiszorg. De palliatieve fase begint op het moment dat genezing van kanker niet of niet langer mogelijk

Nadere informatie

Vervolgvragenlijst Kwaliteit van Leven onderzoek HOVON 87 MM

Vervolgvragenlijst Kwaliteit van Leven onderzoek HOVON 87 MM HOVON 87 MM Beste QoL coördinator, version: 15 September 2010 Kwaliteit van leven onderzoek Vervolgvragenlijst Kwaliteit van Leven onderzoek HOVON 87 MM Hieronder vindt u de brief en de vervolgvragenlijst

Nadere informatie

Wel of Niet starten?

Wel of Niet starten? Chemotherapie in de palliatieve setting van het pancreascarcinoom Wel of Niet starten? Dick Richel AMC / MST 3 e Verpleegkundig Congres 10 januari 2014 Pancreascarcinoom feiten Incidentie in Nederland

Nadere informatie

Resultaten op tafel voor longkanker

Resultaten op tafel voor longkanker 17 maart 2017 Resultaten op tafel voor longkanker Franz Schramel Jos Kroon DISCLOSURE: SPREKERS BELANGEN Sprekers hebben voor deze bijeenkomst geen (potentiële) belangenverstrengeling met (commerciële)

Nadere informatie

Casus: Lokaal gevorderd Pancreascarcinoom (LAPC) Olivier Busch HPB Chirurg, AMC Amsterdam Voorzitter DPCG

Casus: Lokaal gevorderd Pancreascarcinoom (LAPC) Olivier Busch HPB Chirurg, AMC Amsterdam Voorzitter DPCG Casus: Lokaal gevorderd Pancreascarcinoom (LAPC) Olivier Busch HPB Chirurg, AMC Amsterdam Voorzitter DPCG no disclosures Olivier Busch HPB Chirurg, AMC Amsterdam Voorzitter DPCG Pancreascarcinoom Slechte

Nadere informatie

BVO Darmkankerscreening in de spreekkamer van de huisarts Nazorg darmkanker in de huisartsenpraktijk. Dokter de kanker is nu weg wat nu verder?

BVO Darmkankerscreening in de spreekkamer van de huisarts Nazorg darmkanker in de huisartsenpraktijk. Dokter de kanker is nu weg wat nu verder? BVO Darmkankerscreening in de spreekkamer van de huisarts Nazorg darmkanker in de huisartsenpraktijk Dokter de kanker is nu weg wat nu verder? Disclosure belangen spreker Jan Wind (potentiële) belangenverstrengeling

Nadere informatie

SaMenvatting (SUMMARy IN DUTCH)

SaMenvatting (SUMMARy IN DUTCH) Samenvatting (summary in Dutch) Samenvatting In hoofdstuk 1 wordt de algemene introductie van dit proefschrift beschreven. De nadruk in dit proefschrift lag op patiënten met hoofd-halskanker (HHK) en

Nadere informatie

Gynaecologisch-oncologische Studies. Gynaecongres 11 november Focus Radiotherapie. R.A. Nout Radiotherapeut-Oncoloog Namens LPRGT

Gynaecologisch-oncologische Studies. Gynaecongres 11 november Focus Radiotherapie. R.A. Nout Radiotherapeut-Oncoloog Namens LPRGT Gynaecologisch-oncologische Studies Gynaecongres 11 november 2010 Focus Radiotherapie R.A. Nout Radiotherapeut-Oncoloog Namens LPRGT Overzicht: Focus Radiotherapie Cervix Lopend EORTC Embrace Nieuw Outback

Nadere informatie

Responsevaluatie met 3T-DWI-MRI na inductie met FOLFIRINOX chemotherapie bij lokaal gevorderd PDAC (IMAGE-MRI)

Responsevaluatie met 3T-DWI-MRI na inductie met FOLFIRINOX chemotherapie bij lokaal gevorderd PDAC (IMAGE-MRI) Responsevaluatie met 3T-DWI-MRI na inductie met FOLFIRINOX chemotherapie bij lokaal gevorderd PDAC (IMAGE-MRI) Eran van Veldhuisen, Bengt van Rijssen, Remy Klaassen, Yung Nio, Hanneke Wilmink, Krijn Van

Nadere informatie

Symptom monitoring and quality of life of patients with cancer in the palliative phase Hoekstra, J.

Symptom monitoring and quality of life of patients with cancer in the palliative phase Hoekstra, J. UvA-DARE (Digital Academic Repository) Symptom monitoring and quality of life of patients with cancer in the palliative phase Hoekstra, J. Link to publication Citation for published version (APA): Hoekstra,

Nadere informatie

Optimaliseren chemotherapie probleem signalering en interventies

Optimaliseren chemotherapie probleem signalering en interventies Natascha Schrama 18 mei 2006 Jaarbeurs Utrecht Optimaliseren chemotherapie probleem signalering en interventies Natascha Schrama Verpleegkundig specialist oncologie ziekenhuis Bernhoven Oss/Veghel Inhoud

Nadere informatie

Eerste vragenlijst Kwaliteit van Leven onderzoek HOVON 87 MM

Eerste vragenlijst Kwaliteit van Leven onderzoek HOVON 87 MM HOVON 87 MM version: 15 September 2010 Kwaliteit van leven onderzoek Eerste vragenlijst Kwaliteit van Leven onderzoek HOVON 87 MM Beste QoL coördinator, Hierbij sturen wij u de begeleidende brieven en

Nadere informatie

Marlies Peters. Workshop Vermoeidheid

Marlies Peters. Workshop Vermoeidheid Marlies Peters Workshop Vermoeidheid De ene vermoeidheid is de andere niet Deze vermoeidheid is er plotseling, niet gerelateerd aan geleverde inspanning De vermoeidheid wordt als (zeer) extreem ervaren

Nadere informatie

DUOS & Testiskanker. Jourik Gietema Sjoukje Lubberts Medische Oncologie Universitair Medisch Centrum Groningen

DUOS & Testiskanker. Jourik Gietema Sjoukje Lubberts Medische Oncologie Universitair Medisch Centrum Groningen DUOS & Testiskanker Jourik Gietema Sjoukje Lubberts Medische Oncologie Universitair Medisch Centrum Groningen DUOS Jaarsymposium 12-12-2014 Disclosures Geen 2 Stijgende incidentie Testis Carcinoom IKNL.Du

Nadere informatie

Cover Page. Author: Wiltink, Lisette Title: Long-term effects and quality of life after treatment for rectal cancer Issue Date:

Cover Page. Author: Wiltink, Lisette Title: Long-term effects and quality of life after treatment for rectal cancer Issue Date: Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/46445 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Wiltink, Lisette Title: Long-term effects and quality of life after treatment for

Nadere informatie

Pancreascarcinoom en kansen voor de toekomst

Pancreascarcinoom en kansen voor de toekomst 18 mei 2006 Jaarbeurs Utrecht Pancreascarcinoom en kansen voor de toekomst Jan Ouwerkerk Research Coördinator Oncologie Leids Universitair Medisch Centrum Pancreas Carcinoom Incidencie: 33.730 nieuwe patiënten

Nadere informatie

PROs in de praktijk 1: Wat doen we ermee?

PROs in de praktijk 1: Wat doen we ermee? PROs in de praktijk 1: Wat doen we ermee? Prof. dr Jolanda de Vries Hoogleraar Kwaliteit van leven in de medische setting GZ-psycholoog en Medisch manager afdeling medische psychologie St Elisabeth ziekenhuis

Nadere informatie

Workshop Journal Club Angst in palliatieve fase

Workshop Journal Club Angst in palliatieve fase Workshop Journal Club Angst in palliatieve fase 3 e nascholing Netwerk Verpleegkundig Specialisten Oncologie 24 maart 2015 Verpleegkundig Onderzoekers Medische Oncologie (VOMO) UMC Utrecht Cancer Center

Nadere informatie

Mindfulness : wat hebben patiënten met kanker eraan?

Mindfulness : wat hebben patiënten met kanker eraan? Mindfulness : wat hebben patiënten met kanker eraan? Prof dr Irma Verdonck-de Leeuw Vrije Universiteit Afdeling Klinische Psychologie VUmc / Cancer Center Amsterdam Afdeling Keel-, Neus- en Oorheelkunde

Nadere informatie

Mantelzorg in de laatste levensfase van mensen met dementie. Oncologie als voorbeeld voor palliatieve zorg bij dementie.

Mantelzorg in de laatste levensfase van mensen met dementie. Oncologie als voorbeeld voor palliatieve zorg bij dementie. Mantelzorg in de laatste levensfase van mensen met dementie Prof. Dr. Myrra Vernooij-Dassen Radboud University Nijmegen Medical Centre: IQ healthcare Primary and Community Care Kalorama Foundation Oncologie

Nadere informatie

Signaleren, volgen en verdiepen. Werk in uitvoering

Signaleren, volgen en verdiepen. Werk in uitvoering Signaleren, volgen en verdiepen Werk in uitvoering Everlien de Graaf Verpleegkundige, Verplegingswetenschapper, Promovenda Hospicezorg & Symptomen en klachten van patiënten Expertise centrum Palliatieve

Nadere informatie

Kwaliteit van leven vragenlijst

Kwaliteit van leven vragenlijst Kwaliteit van leven vragenlijst DRAINAGE STUDIE Endoscopic versus percutaneous biliary drainage Academisch Medisch Centrum Amsterdam (AMC) Dr. T. M. van Gulik, M.D, PhD. Dr. J. K. Wiggers, MD Dr. R.J.S.

Nadere informatie

Pijn en pijnbehandeling bij Kanker 23-04-2014 Centrum Cabane

Pijn en pijnbehandeling bij Kanker 23-04-2014 Centrum Cabane Pijn en pijnbehandeling bij Kanker 23-04-2014 Centrum Cabane Drs. A.M. Karsch, anesthesioloog pijnspecialist UMC Utrecht Drs. G. Hesselmann, oncologieverpleegkundige, epidemioloog UMCU Wat is pijn? lichamelijk

Nadere informatie

Oligometastatischeziekte bij het mammacarcinoom. M. van der Sangen, radiotherapeut

Oligometastatischeziekte bij het mammacarcinoom. M. van der Sangen, radiotherapeut Oligometastatischeziekte bij het mammacarcinoom M. van der Sangen, radiotherapeut Borstkanker in perspectief Borstkanker in Nederland Nieuwe borstkankers per jaar: 15.000 Metastasen bij diagnose: 750 (5%)

Nadere informatie

De PROM cyclus. Raamwerk en toolbox voor de selectie, (door)ontwikkeling en toepassing van PROs en PROMs in de gezondheidszorg

De PROM cyclus. Raamwerk en toolbox voor de selectie, (door)ontwikkeling en toepassing van PROs en PROMs in de gezondheidszorg De PROM cyclus Raamwerk en toolbox voor de selectie, (door)ontwikkeling en toepassing van PROs en PROMs in de gezondheidszorg Philip van der Wees, Eva Verkerk, Simone van Dulmen 24 juni 2016 www.iqhealthcare.nl

Nadere informatie

Het meten van ziektespecifieke kwaliteit van leven

Het meten van ziektespecifieke kwaliteit van leven Het meten van ziektespecifieke kwaliteit van leven Meetproblemen bij Tukkers Job van der Palen Universiteit Twente, Faculteit Gedragswetenschappen Vakgroep Onderzoeksmethodologie, meetmethoden en dataanalyse

Nadere informatie

PROMs vanuit perspec1ef zorgverleners

PROMs vanuit perspec1ef zorgverleners PROMs vanuit perspec1ef zorgverleners Workshop Hoe gebruik je een PROM in de prak1jk? Utrecht, 24 juni 2016 dr. A.J. (Alex) van t Hul, programmadirecteur COPDnet COPDnet: wat is het? COPDnet ontwikkelt

Nadere informatie

DE TOEKOMST VAN PALLIATIEVE PATIENTENZORG

DE TOEKOMST VAN PALLIATIEVE PATIENTENZORG DE TOEKOMST VAN PALLIATIEVE PATIENTENZORG Prof dr Wouter WA Zuurmond Vrije Universiteit Medisch Centrum Medisch Direkteur Hospice Kuria Amsterdam 1 BEHANDELING PIJN MEER DAN ALLEEN PIJNBEHANDELING PALLIATIEVE

Nadere informatie

Signaleren, monitoren en verdiepen

Signaleren, monitoren en verdiepen Signaleren, monitoren en verdiepen De basis van symptoom management Everlien de Graaf Verpleegkundige, verplegingswetenschapper Hospicezorg & Symptomen en klachten van patiënten Expertise centrum Palliatieve

Nadere informatie

OLIJFdag 3 oktober 2015

OLIJFdag 3 oktober 2015 OLIJFdag 3 oktober 2015 Nieuwe behandelingen bij eierstokkanker Els Witteveen Internist-oncoloog Huidige en nieuwe inzichten Intraperitoneale toediening Toevoeging van bevacizumab Dose dense toediening

Nadere informatie

Patient inclusie in de PCPCC trial ( )

Patient inclusie in de PCPCC trial ( ) Patient inclusie in de PCPCC trial (2014-2016) Onderzoek naar de inzet van een keuzehulp bij de behandelkeuze van prostaatkanker Maarten Cuypers, MSc. Social Psychology, Tilburg University Najaarsvergadering

Nadere informatie

Radiotherapie bij het gemetastaseerd niercelcarcinoom. Dr Nathalie Meireson Universitaire Radiotherapie Antwerpen 28/02/2013

Radiotherapie bij het gemetastaseerd niercelcarcinoom. Dr Nathalie Meireson Universitaire Radiotherapie Antwerpen 28/02/2013 Radiotherapie bij het gemetastaseerd niercelcarcinoom Dr Nathalie Meireson Universitaire Radiotherapie Antwerpen 28/02/2013 inleiding casus heden toekomst radiotherapie en new drugs Inleiding Wat doet

Nadere informatie

Oncologie. Lastmeter

Oncologie. Lastmeter 1/5 Oncologie Lastmeter Inleiding Bij u is kanker geconstateerd. Tijdens of na uw ziekte kunt u te maken krijgen met situaties waar u geen raad mee weet, ook wanneer de behandeling al langer geleden is.

Nadere informatie

Bijwerkingen en kwaliteit van leven tijdens behandeling met Tyrosine Kinase Remmers en Immunotherapie

Bijwerkingen en kwaliteit van leven tijdens behandeling met Tyrosine Kinase Remmers en Immunotherapie Bijwerkingen en kwaliteit van leven tijdens behandeling met Tyrosine Kinase Remmers en Immunotherapie Marion Zimmerman Verpleegkundig specialist longkanker Onderwerpen Tki s, Immunotherpie, voor wie? Bijwerkingen

Nadere informatie

Hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3 112

Hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3 112 111 Ondervoeding is gedefinieerd als een subacute of acute voedingstoestand waarbij een combinatie van onvoldoende voedingsinname en ontstekingsactiviteit heeft geleid tot een afname van de spier- en vetmassa

Nadere informatie

KANKER GERELATEERDE VERMOEIDHEID WAT TE DOEN? CARLA AGASI-IDENBURG, MSC,PT

KANKER GERELATEERDE VERMOEIDHEID WAT TE DOEN? CARLA AGASI-IDENBURG, MSC,PT KANKER GERELATEERDE VERMOEIDHEID WAT TE DOEN? CARLA AGASI-IDENBURG, MSC,PT U BENT NIET ALLEEN. Toehoorders 50 40 30 20 10 0 KANKER GERELATEERDE VERMOEIDHEID (OVER)LEVEN EEN DING MOET IK MIJN VERMOEIDHEID

Nadere informatie

samenvatting (Summary in Dutch)

samenvatting (Summary in Dutch) samenvatting (Summary in Dutch) 140 SAMENVATTING (Summary in Dutch) Het hoofddoel van dit proefschrift was om de bruikbaarheid te onderzoeken van drie (ehealth) zelfmanagement interventies in de klinische

Nadere informatie

Begeleidende zorg bij kanker: zelfmanagement en ehealth

Begeleidende zorg bij kanker: zelfmanagement en ehealth Begeleidende zorg bij kanker: zelfmanagement en ehealth Prof dr Irma Verdonck-de Leeuw Vumc, afdeling Keel-, Neus- en Oorheelkunde / hoofd-halschirurgie Vrije Universiteit, Klinische Psychologie Zelfmanagement

Nadere informatie

Financiering palliatieve zorg

Financiering palliatieve zorg Financiering palliatieve zorg 20 april 2018 Chantal Pereira, adviseur palliatieve zorg IKNL Manon Boddaert, arts palliatieve geneeskunde / medisch adviseur IKNL Disclosure belangen C.F.R. Pereira & M Boddaert

Nadere informatie

25 jaar whiplash in Nederland

25 jaar whiplash in Nederland 25 jaar whiplash in Nederland Vanuit een fysiotherapeutisch perspectief Maarten Schmitt M.Sc 1 2 Fysiotherapeut & manueeltherapeut Hoofd van de Divisie Onderwijs Stichting Opleidingen Musculoskeletale

Nadere informatie

Continue palliatieve sedatie

Continue palliatieve sedatie Home no. 4 September 2017 Themanummer Advance care planning Eerdere edities Verenso.nl Continue palliatieve sedatie Aafke Koffeman aafkekoffeman@hotmail.com Met een waardig Hora est verlost de pedel de

Nadere informatie

Signaleren, monitoren en screenen. Everlien de Graaf. Palliatieve zorg

Signaleren, monitoren en screenen. Everlien de Graaf. Palliatieve zorg Signaleren, monitoren en screenen Werk in uitvoering Everlien de Graaf Verpleegkundige, verplegingswetenschapper, Promovenda Hospicezorg & Symptomen en klachten van patiënten Expertise centrum Palliatieve

Nadere informatie

Geriatrische screening / CGA binnen de zorg voor oudere kankerpatiënten: stand van zaken. Cindy Kenis. Geriatrisch Oncologisch Verpleegkundige

Geriatrische screening / CGA binnen de zorg voor oudere kankerpatiënten: stand van zaken. Cindy Kenis. Geriatrisch Oncologisch Verpleegkundige Cindy Kenis Geriatrisch Oncologisch Verpleegkundige UZ Leuven, België Geriatrische screening / CGA binnen de zorg voor oudere kankerpatiënten: stand van zaken Introductie (1) Definitie Comprehensive Geriatric

Nadere informatie

Brigitte Slangen gynaecologisch oncoloog MUMC + Maastricht

Brigitte Slangen gynaecologisch oncoloog MUMC + Maastricht Brigitte Slangen gynaecologisch oncoloog MUMC + Maastricht Nazorg Evidence van follow up, welke nazorg en door wie Indeling presentatie Take home messages Advies Gezondheidsraad Richtlijn herstel na kanker

Nadere informatie

De patient centraal in de acute zorg

De patient centraal in de acute zorg De patient centraal in de acute zorg Drs. Marjolein Kremers, promovenda acute geneeskunde/internist acute geneeskunde i.o. Dr. Prabath Nanayakkara, internist acute geneeskunde, Amsterdam UMC, lok. VU Prof.

Nadere informatie

Beperkte proactieve aanpak leidt tot ongeplande bezoeken aan de SEH bij patiënten in de palliatieve fase;

Beperkte proactieve aanpak leidt tot ongeplande bezoeken aan de SEH bij patiënten in de palliatieve fase; Beperkte proactieve aanpak leidt tot ongeplande bezoeken aan de SEH bij patiënten in de palliatieve fase; verschillen tussen de ziektegerichte en symptoomgerichte fase Ellen de Nijs, Leanne Smit, Jaap

Nadere informatie

ILC > 3 cm: neoadjuvante chemotherapie heeft geen nut! Sabine C. Linn, MD PhD Divisies Medische Oncologie en Moleculaire Biologie

ILC > 3 cm: neoadjuvante chemotherapie heeft geen nut! Sabine C. Linn, MD PhD Divisies Medische Oncologie en Moleculaire Biologie ILC > 3 cm: neoadjuvante chemotherapie heeft geen nut! Sabine C. Linn, MD PhD Divisies Medische Oncologie en Moleculaire Biologie Heeft neoadjuvant chemotherapie nut bij ILC > 3 cm? Ja Nee Weet niet/geen

Nadere informatie

Geïndividualiseerde behandeling van oudere patiënten met borstkanker. Dr. N.A. de Glas

Geïndividualiseerde behandeling van oudere patiënten met borstkanker. Dr. N.A. de Glas Young Investigator Award 2018 Geïndividualiseerde behandeling van oudere patiënten met borstkanker Dr. N.A. de Glas AIOS Interne geneeskunde & Postdoc geriatrische oncologie LUMC Geen (potentiële) belangenverstengeling

Nadere informatie

Urologie Lastmeter Inleiding Hulpverleningsmogelijkheden

Urologie Lastmeter Inleiding Hulpverleningsmogelijkheden 1/5 Urologie Lastmeter Inleiding Tijdens of na uw ziekte kunt u te maken krijgen met situaties waar u geen raad mee weet, ook wanneer de behandeling al langer geleden is. U kunt problemen ondervinden op

Nadere informatie

AYA-onderzoek van Nederlandse bodem

AYA-onderzoek van Nederlandse bodem AYA-onderzoek van Nederlandse bodem Symposium AYA-zorg & (in)fertiliteit MUMC+ 29 november 2018 Suzanne Kaal - internist-oncoloog Projectleider AYA Kenniscentrum Radboudumc en regio Midden-Oost Nationaal

Nadere informatie

Home TPN bij de oncologische patiënt. Dreesen Mira UZ Leuven, apotheek

Home TPN bij de oncologische patiënt. Dreesen Mira UZ Leuven, apotheek Home TPN bij de oncologische patiënt Dreesen Mira UZ Leuven, apotheek Inhoudsopgave Starten met home TPN bij maligne patiënt Ontslagprocedure Opvolging in praktijk Home TPN bij maligne patiënten Opstart

Nadere informatie

Leven met kanker. Prof dr Irma Verdonck-de Leeuw. VUmc Keel-, Neus- en Oorheelkunde / hoofd-halschirurgie. VU Klinische Psychologie

Leven met kanker. Prof dr Irma Verdonck-de Leeuw. VUmc Keel-, Neus- en Oorheelkunde / hoofd-halschirurgie. VU Klinische Psychologie Leven met kanker Prof dr Irma Verdonck-de Leeuw VUmc Keel-, Neus- en Oorheelkunde / hoofd-halschirurgie VU Klinische Psychologie Leerstoel wordt gefinancierd door Alpe d HuZes Zeer succesvolle fondsenwerver:

Nadere informatie

Survivor ship care Zorg na de diagnose en behandeling van kanker Ellen Passchier, RN MSc.

Survivor ship care Zorg na de diagnose en behandeling van kanker Ellen Passchier, RN MSc. Survivor ship care Zorg na de diagnose en behandeling van kanker Ellen Passchier, RN MSc. INhoud Toename overleving meer patienten leven langer met kanker Effecten en behoeften na kankerbehandeling? Survivorship

Nadere informatie

Targeted Therapy Casus Oesofaguscarcinoom. Dokter, dit is mijn tumor. Marion Stevense AIOS Interne Oncologie 31-3-2015

Targeted Therapy Casus Oesofaguscarcinoom. Dokter, dit is mijn tumor. Marion Stevense AIOS Interne Oncologie 31-3-2015 Targeted Therapy Casus Oesofaguscarcinoom Dokter, dit is mijn tumor Marion Stevense AIOS Interne Oncologie 31-3-2015 Disclosure Belangen (Potentiële) Belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante

Nadere informatie

Patient-Reported Outcome Measures in de fysiotherapiepraktijk

Patient-Reported Outcome Measures in de fysiotherapiepraktijk Patient-Reported Outcome Measures in de fysiotherapiepraktijk De patiënt achter de PROM Philip van der Wees Patient-reported outcome any report of the status of a patient s health condition, health behavior,

Nadere informatie

op kwaliteit van leven? Hoe beoordeel je een onderzoeksprotocol Prof. dr. Mirjam Sprangers Afdeling Medische Psychologie, AMC

op kwaliteit van leven? Hoe beoordeel je een onderzoeksprotocol Prof. dr. Mirjam Sprangers Afdeling Medische Psychologie, AMC Hoe beoordeel je een onderzoeksprotocol op kwaliteit van leven? Prof. dr. Mirjam Sprangers Afdeling Medische Psychologie, AMC Plaatsvervangend lid CCMO NVMETC Scholingsdagen Zwolle, 30 oktober 2015 en

Nadere informatie

CALM: MANAGING CANCER AND LIVING MEANINGFULLY FROUKJE DE VRIES EMMA HAFKAMP

CALM: MANAGING CANCER AND LIVING MEANINGFULLY FROUKJE DE VRIES EMMA HAFKAMP CALM: MANAGING CANCER AND LIVING MEANINGFULLY FROUKJE DE VRIES EMMA HAFKAMP WAAROM CALM? Ongeveer 25% van de oncologische patiënten in de palliatieve fase ontwikkelt een depressie of aanpassingsstoornis.

Nadere informatie

NND 2019 Wat wordt de patiënt wijzer van al dat meten?

NND 2019 Wat wordt de patiënt wijzer van al dat meten? Wat wordt de patiënt wijzer van al dat meten? HANS BART (met dank aan Wim Sipma) Beste meneer Bart, Een mailtje achteraf: ik ben benieuwd hoe u het contact met onze klantenservice (in het bijzonder met

Nadere informatie

Oncologische revalidatie 2012-2014. Van richtlijn naar praktijk. Emmy Hoefman, Revant revalidatiecentrum Breda

Oncologische revalidatie 2012-2014. Van richtlijn naar praktijk. Emmy Hoefman, Revant revalidatiecentrum Breda Oncologische revalidatie 2012-2014 Van richtlijn naar praktijk Emmy Hoefman, Revant revalidatiecentrum Breda Leven met Kanker: 3-4% NL bevolking toename zorgvraag 2007/2009 2020 Incidentie: nieuwe patienten

Nadere informatie

Signalering in de palliatieve fase

Signalering in de palliatieve fase Utrecht, mei 2011 Signalering in de palliatieve fase Denk- en werkmethode voor verzorgenden Marja de Jong Jeroen Joosten Palliatieve zorg Als genezing van zorgvrager niet meer mogelijk is Gericht op voorkomen

Nadere informatie

UITKOMSTEN WAT IS EEN UITKOMST? 30/04/2013. A is beter dan B? C is goedkoper dan D? Uitkomst = Het effect van een bepaalde interventie op

UITKOMSTEN WAT IS EEN UITKOMST? 30/04/2013. A is beter dan B? C is goedkoper dan D? Uitkomst = Het effect van een bepaalde interventie op UITKOMSTEN WAT IS EEN UITKOMST? A is beter dan B? C is goedkoper dan D? Mijn innovatie is beter dan de concurrentie Uitkomst = Het effect van een bepaalde interventie op Bijvoorbeeld: Mortaliteit Kwaliteit

Nadere informatie

Oncologie als voorbeeld voor palliatieve zorg bij dementie. Mantelzorg in de laatste levensfase van mensen met dementie

Oncologie als voorbeeld voor palliatieve zorg bij dementie. Mantelzorg in de laatste levensfase van mensen met dementie Mantelzorg in de laatste levensfase van mensen met Prof. Dr. Myrra Vernooij-Dassen Radboud University Nijmegen Medical Centre: IQ healthcare Primary and Community Care Kalorama Foundation Oncologie als

Nadere informatie

Oncologie. Patiënteninformatie. Omgaan met kanker. Bij wie kunt u terecht? Slingeland Ziekenhuis

Oncologie. Patiënteninformatie. Omgaan met kanker. Bij wie kunt u terecht? Slingeland Ziekenhuis Oncologie Omgaan met kanker i Patiënteninformatie Bij wie kunt u terecht? Slingeland Ziekenhuis Algemeen Het hebben van kanker kan grote gevolgen hebben voor uw leven en dat van uw naasten. Lichamelijk

Nadere informatie

Andrea van der Meulen, MDL-arts

Andrea van der Meulen, MDL-arts Andrea van der Meulen, MDL-arts IBD: Enkele cijfers 80.000 mensen met IBD in Nederland Piek leeftijd diagnose 18-25 jaar + 2.500 per jaar + 300 kinderen < 18 jaar Ontstekingen dunne en dikke darm Niet

Nadere informatie

Symptom monitoring and quality of life of patients with cancer in the palliative phase Hoekstra, J.

Symptom monitoring and quality of life of patients with cancer in the palliative phase Hoekstra, J. UvA-DARE (Digital Academic Repository) Symptom monitoring and quality of life of patients with cancer in the palliative phase Hoekstra, J. Link to publication Citation for published version (APA): Hoekstra,

Nadere informatie

EORTC QLQ-C30 (version 3)

EORTC QLQ-C30 (version 3) DUTCH EORTC QLQ-C30 (version 3) Wij zijn geïnteresseerd in bepaalde dingen over u en uw gezondheid. Wilt u alle vragen zelf beantwoorden door het getal te omcirkelen dat het meest op u van toepassing is.

Nadere informatie

De Effecten van de Kanker Nazorg Wijzer op Psychologische Distress en Kwaliteit van. Leven

De Effecten van de Kanker Nazorg Wijzer op Psychologische Distress en Kwaliteit van. Leven De Effecten van de Kanker Nazorg Wijzer op Psychologische Distress en Kwaliteit van Leven The Effects of the Kanker Nazorg Wijzer on Psychological Distress and Quality of Life Miranda H. de Haan Eerste

Nadere informatie

Symposium Borstkanker bij jong en oud. Chemotherapie bij jonge patiënten K. Punie

Symposium Borstkanker bij jong en oud. Chemotherapie bij jonge patiënten K. Punie Symposium Borstkanker bij jong en oud 15-10-2016 K. Punie Algemene Medische Oncologie Multidisciplinair Borstcentrum UZ Leuven - Gasthuisberg Mortality rate reduction in breast cancer EBCTCG, Lancet 2012;

Nadere informatie

Oesophaguscarcinoom Chirurgische Behandeling. Sylvia van der Horst, PA chirurgie Maart 2019

Oesophaguscarcinoom Chirurgische Behandeling. Sylvia van der Horst, PA chirurgie Maart 2019 Oesophaguscarcinoom Chirurgische Behandeling Sylvia van der Horst, PA chirurgie Maart 2019 Anatomie oesophagus/ maag Symptomen oesophaguscarcinoom Diagnostiek Behandeling oesophaguscarcinoom Postoperatieve

Nadere informatie

De oudere patiënt met kanker. Drs. Diny van Harten, Beleidsmedewerker Geriatrie Maart 2016

De oudere patiënt met kanker. Drs. Diny van Harten, Beleidsmedewerker Geriatrie Maart 2016 De oudere patiënt met kanker Drs. Diny van Harten, Beleidsmedewerker Geriatrie Maart 2016 Kanker en ouderen (1) Stijging van het aantal 80 plussers van 4% (2009) naar 10% (2050). Bijna 60% van de maligniteiten

Nadere informatie

Disclosure Het belang van lichamelijke activiteit en sedentair gedrag voor de kwaliteit van leven van patiënten met dikkedarmkanker

Disclosure Het belang van lichamelijke activiteit en sedentair gedrag voor de kwaliteit van leven van patiënten met dikkedarmkanker Het belang van lichamelijke activiteit en sedentair gedrag voor de kwaliteit van leven van patiënten met dikkedarmkanker Matty Weijenberg Afdeling Epidemiologie Disclosure Disclosure Matty Weijenberg (potentiële)

Nadere informatie

Nutritional Risk Screening (NRS 2002)

Nutritional Risk Screening (NRS 2002) Nutritional Risk Screening (NRS 2002) Bron: Kondrup, J., Rasmussen, H. H., Hamberg, O., Stanga, Z., & ad hoc ESPEN Working Group (2003). Nutritional Risk Screening (NRS 2002): a new method based on an

Nadere informatie

De registratie van ziekteprogressie, toxiciteit en kwaliteit van leven in de radiotherapie. Tomas Janssen Klinisch fysicus (i.

De registratie van ziekteprogressie, toxiciteit en kwaliteit van leven in de radiotherapie. Tomas Janssen Klinisch fysicus (i. De registratie van ziekteprogressie, toxiciteit en kwaliteit van leven in de radiotherapie Tomas Janssen Klinisch fysicus (i.o) Radiotherapie Overzicht Registratie? Hoezo? Project REBUS: 1. Toxiciteit

Nadere informatie

ehealth in de oncologie dr Nelly van Uden-Kraan

ehealth in de oncologie dr Nelly van Uden-Kraan ehealth in de oncologie dr Nelly van Uden-Kraan Onderzoeksgroep Samen leven met kanker Kanker: incidentie en prevalentie Incidentie 100.000 nieuwe gevallen per jaar Leeftijd 70% ouder dan 60 jaar 20% tussen

Nadere informatie

Geriatrisch assessment: altijd en bij iedereen?

Geriatrisch assessment: altijd en bij iedereen? Geriatrisch assessment: altijd en bij iedereen? Bianca Buurman, RN, PhD Afdeling ouderengeneeskunde AMC Amsterdam Levensverwachting en beperkingen in functioneren Van huidige generatie: 50 % nog in leven

Nadere informatie

Angst een moeilijke vangst

Angst een moeilijke vangst Angst een moeilijke vangst Welke symptomen van hospice patiënten met kanker zijn voorspellend voor het ervaren van angst? Daniëlle Zweers Consulent palliatieteam Cancer Center, UMC Utrecht Promovendus

Nadere informatie