Radiotherapie bij het gemetastaseerd niercelcarcinoom. Dr Nathalie Meireson Universitaire Radiotherapie Antwerpen 28/02/2013

Transcriptie

1 Radiotherapie bij het gemetastaseerd niercelcarcinoom Dr Nathalie Meireson Universitaire Radiotherapie Antwerpen 28/02/2013

2 inleiding casus heden toekomst radiotherapie en new drugs

3 Inleiding Wat doet radiotherapie? Radiotherapie veroorzaakt DNA schade in cellen Gezonde cellen herstellen deze schade iets beter dan kankercellen Door de totale dosis te spreiden geven we gezond weefsel de kans te herstellen 2

4 Inleiding Therapeutische index 3

5 Casus Botmetastase rib 3 links palliatieve radiotherapie: 39 Gy in 13 fracties acute toxiciteit: erytheem graad 1 einde RT: duidelijk pijnstillend effect

6 Casus Intra-orbitale metastase links palliatieve radiotherapie: 20 Gy in 5 fracties dmv 2 isocentrische bundels op de lineaire versneller immobilisatie masker einde RT: plotse facialisparese links

7 Heden RCC wordt beschouwd als relatief radioresistente tumor Niet gerandomiseerde studie (90pt):graad en duur van respons op palliatieve radiotherapie 30 Gy in 10 fracties / 20 Gy in 5 fracties pijn 65%; respons 2,4mnd (57% remaining lifetime) verbetering neurologische dysfunctie 55%; respons 2,5mnd (86%) preventie symptomen bij dreigende neurologische complicaties (86-100%) IJROBP 1998; Huguenin et al

8 Heden fase II studie; 31 pts (24 bone); symptomatische metastasen van RCC 30 Gy in 10 fracties 83% pijn; 13% volledig pijnvrij gemiddelde duur 3 mnd median FU: 4,3mnd verbetering in globale pijn en QOL ~ systemische ziekteprogressie Cancer 2005; Lee et al

9 Heden Antalgische radiotherapie pijn tgv botmetastasen = voornaamste indicatie voor RT

10 Heden Mechanism of pain in bone metastasis 3-compartment system: cancer cell compartment mechanical stimulation of pressure receptors tissue acidosis bone-cell compartment can be stimulated by cytokines acid secretion by osteoclasts pain inflammatory compartment, mainly lymphocytes secretion of molecules like bradykinin and serotonin by stimulating osteoclast acid secretion 9

11 Heden Single fraction vs multiple fractions fase III gerandomiseerde studie; 376 pt met pijnlijke botmetastasen median survival 8-9 mnd Radiotherapy and Oncology 2006; Kaasa et al

12 Heden

13 Heden Single fraction vs multiple fractions

14 Heden Single fraction vs multiple fractions IJROBP 2004; Van der Linden et al

15 Heden Single fraction vs multiple fractions voorkeur korte overall treatment time effectiviteit vermindering pijn: SF 1x 8 Gy = MF herbestraling > SF doch herbestraling is veilig en effectief 1x 8 Gy = standaard voor ongecompliceerde pijnlijke botmetastasen

16 Heden Courtesy: Y. van der Linden

17 Toekomst conventionele RT: 1x 8 Gy via klassieke velden: RR 60% werkzaam op 3 compartimenten bestralen van gezond weefsel bestralen van grote botvolumes 16

18 Toekomst Evolutie van de radiotherapie Nieuwere bestralingstoestellen waardoor nauwkeurigere bestraling mogelijk wordt Door betere beeldvorming Bepalen doelvolume Bepalen bestralingsgebied Moderne technieken IMRT (intensiteit gemoduleerde radiotherapie) IGRT (beeldgestuurde radiotherapie) 17

19 Toekomst Stereotactische radiotherapie en dosisescalatie

20 Toekomst Stereotactische radiotherapie en dosisescalatie 107 pts; 150 metastasen Palliatie mogelijk bij meerderheid symptomatische metastasen (86%) Kans op complete palliatie (49%) groter indien hogere BED ( 50 Gy) en hogere performance status (karnofsky 70) J Urol 1997; DiBiase et al

21 Radiotherapie en new drugs TKIs tot nu toe geen enkel TKI goedgekeurd voor gebruik in combinatie met RT data over toxiciteit beperkt tot case reports of studies met beperkt aantal patienten sorafenib: dundarm perforatie na RT 1 x 8 Gy sunitinib: bronchiale fistel verhoogde beenmerg toxiciteit (grote volumes bot en lever) cerebrale metastasen: verhoogd intracraniaal bloedingsrisico Radiation Oncology 2011; Niyazi et al.

22 Radiotherapie en new drugs Radiation Oncology 2011; Niyazi et al.

23 Take home messages ondanks relatieve radioresistentie: toch palliatie van symptomen mogelijk single fraction = standaard voor pijn multiple fractions voor dreigende letsels radiosensitizing effect new drugs plaats voor stereotactische radiotherapie?