Incidentie Hoofd Halskanker België. Radio(chemo)therapie voor hoofd-halstumoren: verleden-heden-toekomst

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "13-11-2015. Incidentie Hoofd Halskanker België. Radio(chemo)therapie voor hoofd-halstumoren: verleden-heden-toekomst"

Transcriptie

1 Incidentie Hoofd Halskanker België Radio(chemo)therapie voor hoofd-halstumoren: verleden-heden-toekomst Prof. dr. Sandra Nuyts- dienst Radiotherapie-Oncologie Incidentie Hoofd Halskanker België 1

2 Risicofactoren Roken en alcohol 90% van de orale kankers en 80% van de laryngeale tumoren worden toegewezen aan roken of alcohol abusus HPV in tonsil en tongbasistumoren 25% van de oropharynxtumoren Therapie van Hoofd en Hals kanker Multidisciplinair! Hoofd-en Halschirurg Radiotherapeut-oncoloog Hoofd HalsKanker: therapie Heelkunde Radiotherapie Maxillofaciaal chirurg Reconstructive chirurg Medisch oncoloog Radioloog Diëtist Logopedist Maxillofacial prosthodontists Verpleegkundigen Tandarts Patholoog Tabakoloog Sociaal verpleegkundigen Totale laryngectomie Laryngotracheale reconstructie 2

3 Neck 6% CUP Salivary gland 4% Thyroid 2% Voorstelling afdeling Radiotherapie oncologie / bestralingsafdeling >200 patiënten per dag 5 bestralingstoestellen Tussen nieuwe patiënten voor curatieve hoofd-hals bestraling/jaar 2% Subsites Oral cavity 13% Wat is radiotherapie? Radiotherapie is een behandeling met ioniserende stralen die tot doel heeft de kwaadaardige cellen (kanker) te vernietigen Bestraling van kanker gebeurt meestal uitwendig met daarvoor geschikte apparatuur (lineaire versnellers) of inwendig door radioactieve bronnen in het lichaam te brengen (Brachytherapie) Larynx 27% Oropharynx 30% Nasopharynx 4% Hypopharynx 12% CEL-STERILISATIE d.m.v. IONISERENDE STRALING Stralingsdosis IONISEREND DEELTJE celkern 1 J Geabsorbeerde Energie Dosis = Massa Elektronen-microscopische opname van cellen in mitose-deling chromosomen cel Patiënt 1 kg 1 Gy = 1 J 1 kg 3

4 Radiotherapie Radiotherapie: fractionatie ionizerende straling biologisch effect 1 RT 2 RT 3 RT 4 RT differentieel effect op - normaal weefsel - tumor Aantal cellen Gezond weefsel tumor tijd Hoofd-en halskanker Indicaties radiotherapie Combinatie van chirurgie en radiotherapie Radiotherapie kan electief gebruikt worden postoperatief Igv hoog risico op herval Combinaties van deze 2 modaliteiten geeft verbeterde locale en regionale controle Radiotherapie alleen: beperkte tumor stadia indicaties? Eerste gesprek met radiotherapeut - oncoloog (statusgesprek) Verloop van de behandeling Simulatie Uitwerken van een individueel behandelingsplan / dosisberekening Eerste bestraling Verdere bestralingen Verloop na de behandeling Radiotherapie in combinatie met chemotherapie: gevorderde tumor stadia MR-scan Patiënt CT-scan Beeldenset Computerplanning Behandeling 4

5 Eerste gesprek met radiotherapeut-oncoloog Gesprek met arts Uitleg over het behandelingsschema Uitleg over het te verwachten resultaat Nevenwerkingen Werkwijze binnen de afdeling Oncologisch bilan volledig? Bijkomende onderzoeken aanvragen Gesprek met hoofd-halsverpleegkundige Gesprek met sociaal medewerkster Psychosociaal Praktische en financiële aspecten (o.a. vervoer,.) Aanvullende afspraak met psycholoog is mogelijk Gesprek met diëtiste Simulatie Bestralingshouding bepalen Afhankelijk van de tumorligging, bestralingsregio Fysieke mogelijkheden van de patiënt De houding moet comfortabel en reproduceerbaar zijn tijdens de bestralingen Bestralingsmasker maken bij bestralingen thv hoofd - en halsgebied Het Bestralingsmasker - Bij hoofd- en hals bestralingen - Immobilisatie van hoofd, hals en schouders - Geen aantekeningen in aangezicht CT simulator Terwijl de patiënt in bestralingshouding ligt worden er dwarsdoorsneden gemaakt van het te bestralen lichaamsdeel. Zo nodig met contraststof om het te bestralen doelvolume en kritische organen precies te kunnen lokaliseren. Op deze manier kan de arts een doelvolume intekenen en bepalen. Duur:

6 Verloop van radiotherapie Voorbereiding van de bestraling intekenen Behandelingsplan/Dosisberekening Bestralingstoestel Het behandelingsvoorschrift van de arts wordt uitgewerkt in samenspraak met fysicus en dosimetrist Duur: Positioneren - Beeldvorming Bestralen optimaliseren dosisverdeling aantal bestralingsvelden stralenenergie individuele afschermingen dosisberekening 6

7 Gemiddelde duur hoofd-halsbestraling: 6-7 weken, 5 bestralingen/week, soms 2 bestralingen per dag Dagelijkse opvolging door de verpleegkundige ( o.a. vragen naar eventuele nevenwerkingen, controle van veldinstelling, soms bloedonderzoek, ) Wekelijkse opvolging door: - de arts Multidisciplinair- ervaring! Verloop van de behandeling» opvolging nevenwerkingen (o.a. huid, slijmvliezen, eetproblemen, ) - de sociaal verpleegkundige - de tabakologe - de diëtiste - de logopedsite Nevenwerkingen Waarom? ook bestraling gezonde cellen veroorzaken tijdelijke last herstellen meestal na bestraling Waar? plaatsgebonden binnen bestraald gebied! algemene klachten: vermoeidheid in verhouding tot bestraald volume vooral in combinatie met chemotherapie Wanneer? vanaf 1 à 2 weken na start bestraling tot 3 à 4 weken na einde bestraling Toxiciteit tgv radiotherapie Nieuwe evoluties in de radiotherapie Acute nevenwerkingen Dermatitis Mucositis Xerostomie Smaakverlies Pijn Dysphagie Late nevenwerkingen Xerostomie Verlies van smaak Fibrose Dysphagie Necrose (ulcera, osteonecrosis) Tumor biologie Concomitant Chemo/biotherapie Optimaliseren radiotherapie Fractionatie schemas Technologische verbetering 7

8 Chemoradiotherapie : meta-analyse MARCH group Concomitant chemotherapy leads to a significant improvement in LRC pts 87 trials Pignon et al, R&O 2009 Nuyts S., et al. Int J Radiat Oncol Biol Phys 2009; 73(4): at the cost of increased toxicity. CRT: late toxiciteit! Analyse 3 RTOG trials chemoradiotherapie 230 patiënten: 43% late toxiciteit! Machtay JCO

9 Evolutie in RT technieken 2D-RT D-RT 2000 IMRT 2010 Arc Arc 2D-RT 3D-RT IMRT Technologische vooruitgang Technologie Introductie conformele radiotherapie-imrt 9

10 CONFORMAL RADIOTHERAPY Radiotherapie voor HHK Technologie Van 3D-CRT IMRT (intensiteitsgemoduleerde RT) LINEAIR ACCELERATOR COLLIMATOR DIFFERENT BEAM ANGLES MULTI-LEAF COLLIMATOR Technologische vooruitgang Voordelen IMRT Beter sparen risico organen Speekselklieren Slikstructuren Technologie welke toxiciteit moeten we trachten te reduceren? Hogere dosis tumor: dosis escalatie Hogere tumorcontrole Langendijk J.A. et al. J Clin Oncol 2008; 26(22):

11 Xerostomia Technologie Lateral left/right Xerostomia is one of the most common complications of RT for HNC. Dirix P., Nuyts S. Cancer 2006; 107(11): Reductie dysphagie superior pharyngeal constrictor muscle middle pcm inferior pcm upper esophageal sphincter esophagus base of tongue supraglottic larynx glottic larynx Toekomst? Biologische beeldvorming Protonen therapie 11

12 Dose painting gebaseerd op functionele beeldvorming Centraal dogma in radiotherapie: homogene dosis distributie in tumor Dose-painting: proof of principle Dose painting: hogere dosis aan subregio s van de tumor om locale controle te verhogen Vnl hypoxia-gebaseerde beeldvorming Chao et al, IJROBP 2001 FDG PET-CT FMISO PET-CT T1/T2-MRI DW-MRI Adaptive (Biological) Image-guided Radiotherapy Treatment planning Treatment delivery Before RT Before RT Before RT Linac-integrated kv Cone-beam CT Correctie voor: Patient positionering Anatomie veranderingen Biologie veranderingen Day 24 Days 10 and 24 Planning biologie anatomie Image registration Treatment biologie anatomie 8 weeks after RT 3 weeks after RT 12

13 Besluit: Radiotherapie: de jacht op kanker Doelwit zoeken Keuze van wapen Doelwit raken 13

14 Beeldvorming: -Anatomische -Functionele Huidige bestralingstoestellen Aanpassing RT aan beweging/volume verandering/biologische veranderingen IGRT en ART 14

Hoge precisie radiotherapie in hoofd- en halsregio. Hoe en waarom?

Hoge precisie radiotherapie in hoofd- en halsregio. Hoe en waarom? Hoge precisie radiotherapie in hoofd- en halsregio. Hoe en waarom? Prof. dr. D. Van den Weyngaert UZA / ZNA Middelheim Symposium Hoofd en Hals kanker - Erica Algemeen Ziekenhuis Campus Geel - 21 september

Nadere informatie

Evolutie van 10 jaar oncologie:

Evolutie van 10 jaar oncologie: Evolutie van 10 jaar oncologie: Therapeutische nieuwigheden in de radiotherapie Dr. Katrien Erven 1 Inleiding DOEL in de radiotherapie Voldoende hoge dosis aan doelvolume Sparen normale weefsels Lokale

Nadere informatie

Behandeling van kanker in het hoofd halsgebied

Behandeling van kanker in het hoofd halsgebied Behandeling van kanker in het hoofd halsgebied Verantwoordelijk docent: Prof. Dr. L.E. Smeele Randvoorwaarden Om een goed advies te kunnen geven over het behandelen van kanker moet aan 2 voorwaarden zijn

Nadere informatie

Darmcarcinoom. visie van de radiotherapeut. Dr Sarah Roels

Darmcarcinoom. visie van de radiotherapeut. Dr Sarah Roels Darmcarcinoom visie van de radiotherapeut Dr Sarah Roels Overzicht Inleiding Radiotherapie bij rectumcarcinoom rectaal carcinoom bestralingstechniek effect op tumor neveneffecten Radiotherapie bij darmcarcinoom

Nadere informatie

Radiotherapie bij prostaatkanker: een stralende toekomst. Karin Haustermans

Radiotherapie bij prostaatkanker: een stralende toekomst. Karin Haustermans Radiotherapie bij prostaatkanker: een stralende toekomst Karin Haustermans Radiotherapie Maakt gebruik van ioniserende straling om kankercellen te doden Ongeveer de helft van alle kankerpatiënten krijgt

Nadere informatie

Radiotherapie voor Gynaecologische tumoren. Dr. Remi A. Nout

Radiotherapie voor Gynaecologische tumoren. Dr. Remi A. Nout Radiotherapie voor Gynaecologische tumoren Dr. Remi A. Nout Radiotherapeut oncoloog LUMC r.a.nout@lumc.nl Overzicht Inleiding radiotherapie Update ontwikkelingen Lopende studies (Na)zorg Focus op cervixcarcinoom

Nadere informatie

Meer weten over RADIOTHERAPIE

Meer weten over RADIOTHERAPIE Meer weten over RADIOTHERAPIE Deze brochure probeert u een beter inzicht te geven in de verschillende stappen van uw bestralingsbehandeling. Als u hier geen antwoord vindt op een vraag, aarzel dan niet

Nadere informatie

Nupie 't Olifantje 85

Nupie 't Olifantje 85 85 Nupie 't Olifantje 5. Apparaten Externe bestralingen (teletherapie) Brachytherapie (curietherapie): interstitiële RT 5.1. Brachytherapie βραχυς = dichtbij Radioactieve bronnen onder vorm van buisjes

Nadere informatie

Radiotherapie voor niet-medici. dr Paul Meijnders dr Frederik Van Daele

Radiotherapie voor niet-medici. dr Paul Meijnders dr Frederik Van Daele Radiotherapie voor niet-medici dr Paul Meijnders dr Frederik Van Daele Urologische tumoren nier blaas/urinewegen prostaat penis testis Prostaat - anatomie: Prostaatkanker: meest frequente kanker bij mannen

Nadere informatie

Radiotherapie Medische Oncologie Chemoradiotherapie gevolgd door chirurgie bij slokdarmkanker

Radiotherapie Medische Oncologie Chemoradiotherapie gevolgd door chirurgie bij slokdarmkanker Radiotherapie Medische Oncologie Chemoradiotherapie gevolgd door chirurgie bij slokdarmkanker Uitwendige bestraling van slokdarmkanker in combinatie met chemotherapie, voorafgaand aan een operatie van

Nadere informatie

Protonen Radiotherapie Een innovatie binnen handbereik

Protonen Radiotherapie Een innovatie binnen handbereik Protonen Radiotherapie Een innovatie binnen handbereik Symposium ter gelegenheid van de opening van het UMC Groningen Cancer Center Hans Langendijk Afdeling Radiotherapie UMCG Groningen Inleiding INLEIDING

Nadere informatie

Radiotherapie in de behandeling van longkanker

Radiotherapie in de behandeling van longkanker Radiotherapie in de behandeling van longkanker Jurgen Breemans Hoofdverpleegkundige Pneumologie Virga Jesseziekenhuis Hasselt Inhoud Inleiding radiotherapie Behandeltraject van een patiënt met longkanker

Nadere informatie

Kanker in het hoofd-halsgebied

Kanker in het hoofd-halsgebied Kanker in het hoofd-halsgebied Afdeling Keel- Neus- en Oorheelkunde Deze patiënteninformatie map is eigendom van: Naam: Adres: Postcode: Plaats: Telefoon: 10-2015-6094 Geachte... U heeft een bezoek gebracht

Nadere informatie

Radiotherapie is een belangrijke behandelingsvorm voor kanker. Deze behandelingsvorm kende de laatste jaren een enorme technische vooruitgang.

Radiotherapie is een belangrijke behandelingsvorm voor kanker. Deze behandelingsvorm kende de laatste jaren een enorme technische vooruitgang. Radiotherapie 1 1. Radiotherapie Radiotherapie is een belangrijke behandelingsvorm voor kanker. Deze behandelingsvorm kende de laatste jaren een enorme technische vooruitgang. Radiotherapie of bestralingsbehandeling

Nadere informatie

Wat is kwaliteitscontrole in de radiotherapie? Caroline Weltens UZ Gasthuisberg Leuven

Wat is kwaliteitscontrole in de radiotherapie? Caroline Weltens UZ Gasthuisberg Leuven Wat is kwaliteitscontrole in de radiotherapie? Caroline Weltens UZ Gasthuisberg Leuven kwaliteitscontrole in de medische praktijk is (1) beschikbaar? (2) voorgeschreven? (3) uitgevoerd? kwaliteitscontrole

Nadere informatie

Radiotherapie Medische Oncologie Curatieve chemoradiotherapie

Radiotherapie Medische Oncologie Curatieve chemoradiotherapie Radiotherapie Medische Oncologie Curatieve chemoradiotherapie Uitwendige bestraling van slokdarmkanker in combinatie met chemotherapie Radiotherapie Medische Oncologie Inleiding Na verschillende onderzoeken

Nadere informatie

Congres VLAS 8-11-2012. Dr. Sarah Roels, AZ Sint-Jan Brugge-Oostende AV

Congres VLAS 8-11-2012. Dr. Sarah Roels, AZ Sint-Jan Brugge-Oostende AV Congres VLAS 8-11-2012 Dr. Sarah Roels, AZ Sint-Jan Brugge-Oostende AV Overzicht Inleiding Radiotherapie bij RC colorectaal carcinoom bestralinstechniek effect op tumor neveneffecten symptomen diagnose

Nadere informatie

Kanker in het hoofd-halsgebied

Kanker in het hoofd-halsgebied Kanker in het hoofd-halsgebied Afdeling Mond-, Kaak-, Aangezichtschirurgie Deze patiënteninformatie map is eigendom van: Naam: Adres: Postcode: Plaats: Telefoon: 09-2015-6212 Geachte... U heeft een bezoek

Nadere informatie

Radiotherapie bij het gemetastaseerd niercelcarcinoom. Dr Nathalie Meireson Universitaire Radiotherapie Antwerpen 28/02/2013

Radiotherapie bij het gemetastaseerd niercelcarcinoom. Dr Nathalie Meireson Universitaire Radiotherapie Antwerpen 28/02/2013 Radiotherapie bij het gemetastaseerd niercelcarcinoom Dr Nathalie Meireson Universitaire Radiotherapie Antwerpen 28/02/2013 inleiding casus heden toekomst radiotherapie en new drugs Inleiding Wat doet

Nadere informatie

MR-LINAC: ZIEN WAAR JE STRAALT ANJA BETGEN, MSC SENIOR MEDISCH BEELDVORMINGS- EN BESTRALINGSDESKUNDIGE (MBB)

MR-LINAC: ZIEN WAAR JE STRAALT ANJA BETGEN, MSC SENIOR MEDISCH BEELDVORMINGS- EN BESTRALINGSDESKUNDIGE (MBB) : ZIEN WAAR JE STRAALT ANJA BETGEN, MSC SENIOR MEDISCH BEELDVORMINGS- EN BESTRALINGSDESKUNDIGE (MBB) A.BETGEN@NKI.NL 24 STE SYMPOSIUM VOOR VERPLEEGKUNDIGEN EN PARAMEDICI ONCOLOGIE IN PERSPECTIEF VAN DNA

Nadere informatie

De unieke Maastro-behandeling van niet uitgezaaide longkanker

De unieke Maastro-behandeling van niet uitgezaaide longkanker De unieke Maastro-behandeling van niet uitgezaaide longkanker Deze folder is bedoeld voor onze patiënten en de mensen in hun omgeving. Wij willen u graag informeren over onze succesvolle behandelingsmethode

Nadere informatie

Protonen therapie & hersentumoren

Protonen therapie & hersentumoren Protonen therapie & hersentumoren 7-10-16 Daniëlle Eekers Radiotherapeut Oncoloog Maastro clinic Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties

Nadere informatie

INFOBROCHURE Radiotherapie Radiotherapie - Route 980

INFOBROCHURE Radiotherapie Radiotherapie - Route 980 INFOBROCHURE Radiotherapie Radiotherapie - Route 980 JE AFSPRAKEN Simulatie Dag:...... /... /..... Intakegesprek... uur. Simulatie/CT... uur. Nuchter ~ Ja ~ Neen Eerste behandeling Dag:...... /... /........

Nadere informatie

Radiotherapie van levermetastasen: exotische therapie of oprukkende mogelijkheid? 69 ste Geneeskundige Dagen van Antwerpen Dr Reinhilde Weytjens

Radiotherapie van levermetastasen: exotische therapie of oprukkende mogelijkheid? 69 ste Geneeskundige Dagen van Antwerpen Dr Reinhilde Weytjens Radiotherapie van levermetastasen: exotische therapie of oprukkende mogelijkheid? 69 ste Geneeskundige Dagen van Antwerpen Dr Reinhilde Weytjens Radiotherapie van levermetastasen: Klassieke RT: 2 Gy, 30-35

Nadere informatie

De unieke Maastro-behandeling van niet uitgezaaide longkanker

De unieke Maastro-behandeling van niet uitgezaaide longkanker De unieke Maastro-behandeling van niet uitgezaaide longkanker Deze folder is bedoeld voor onze patiënten en de mensen in hun omgeving. Wij willen u graag informeren over onze succesvolle behandelingsmethode

Nadere informatie

Studentenbrochure. Hier komt titel van persbericht. OLV Ziekenhuis Afdeling Radiotherapie & Oncologie Moorselbaan 164 9300 Aalst Tel.

Studentenbrochure. Hier komt titel van persbericht. OLV Ziekenhuis Afdeling Radiotherapie & Oncologie Moorselbaan 164 9300 Aalst Tel. Studentenbrochure Hier komt titel van persbericht OLV Ziekenhuis Afdeling Radiotherapie & Oncologie Moorselbaan 164 9300 Aalst Tel. 053/72 44 79 Versie 2012-2013 Pagina 1 Verwelkoming Alvast welkom in

Nadere informatie

7,3. Werkstuk door een scholier 1419 woorden 9 december keer beoordeeld. Botkanker (oftewel: beentumoren)

7,3. Werkstuk door een scholier 1419 woorden 9 december keer beoordeeld. Botkanker (oftewel: beentumoren) Werkstuk door een scholier 1419 woorden 9 december 2002 7,3 166 keer beoordeeld Vak Biologie Botkanker (oftewel: beentumoren) Inleiding Een kwaadaardige (of maligne) primaire beentumor (=botkanker) is

Nadere informatie

In f o b r o c h u r e. r a d i o t h e r a p i e. Uw welzijn verdient onze beste zorg

In f o b r o c h u r e. r a d i o t h e r a p i e. Uw welzijn verdient onze beste zorg In f o b r o c h u r e r a d i o t h e r a p i e Campus Rooienberg Uw welzijn verdient onze beste zorg In deze brochure vindt u informatie over de verschillende stappen van uw bestralingsbehandeling.

Nadere informatie

8.1 Intra Operatieve Radiotherapie (IORT) bij borstkanker

8.1 Intra Operatieve Radiotherapie (IORT) bij borstkanker 8.1 Intra Operatieve Radiotherapie (IORT) bij borstkanker Van uw arts heeft u te horen gekregen dat u in aanmerking komt voor Intra Operatieve Radiotherapie (IORT). In dit hoofdstuk leggen we u in het

Nadere informatie

Gynaecologisch-oncologische Studies. Gynaecongres 11 november Focus Radiotherapie. R.A. Nout Radiotherapeut-Oncoloog Namens LPRGT

Gynaecologisch-oncologische Studies. Gynaecongres 11 november Focus Radiotherapie. R.A. Nout Radiotherapeut-Oncoloog Namens LPRGT Gynaecologisch-oncologische Studies Gynaecongres 11 november 2010 Focus Radiotherapie R.A. Nout Radiotherapeut-Oncoloog Namens LPRGT Overzicht: Focus Radiotherapie Cervix Lopend EORTC Embrace Nieuw Outback

Nadere informatie

Radiotherapie bij botmetastasen

Radiotherapie bij botmetastasen Radiotherapie bij botmetastasen dr. Yvette van der Linden radiotherapeut-oncoloog, afd. Klinische Oncologie / hoofd, Expertisecentrum Palliatieve Zorg Leerdoelen Wat is radiotherapie? Curatief vs. Palliatief

Nadere informatie

Radiotherapie. Preoperatieve radiotherapie bij endeldarmkanker

Radiotherapie. Preoperatieve radiotherapie bij endeldarmkanker Radiotherapie Preoperatieve radiotherapie bij endeldarmkanker Radiotherapie Inleiding Na verschillende onderzoeken is bij u endeldarmkanker vastgesteld. De arts die u behandelt, heeft met u besproken

Nadere informatie

Beleidsdag ZOL 2 december 2005. Dr. Paul Bulens

Beleidsdag ZOL 2 december 2005. Dr. Paul Bulens Beleidsdag ZOL 2 december 2005 Dr. Paul Bulens Hasselt Genk vzw LOC Zorggroep oncologie St.-Trudo St.-Franciskus Zorgprogramma oncologie CAZ/VJZ Vesalius Diest Vzw LOC ZMK Zorgprogramma oncologie ZOL MZNL

Nadere informatie

Chapter 10. Nederlandse samenvatting. Dankwoord. Curriculum Vitae

Chapter 10. Nederlandse samenvatting. Dankwoord. Curriculum Vitae Chapter Nederlandse samenvatting Dankwoord Curriculum Vitae Nederlandse samenvatting De term hoofd-halskanker wordt gebruikt voor tumoren in het keel-neus-oor gebied (en dus niet in de hersenen). Ongeveer

Nadere informatie

Patiënteninformatiedossier (PID) PROSTAATKANKER. onderdeel RADIOTHERAPIE. Radiotherapie

Patiënteninformatiedossier (PID) PROSTAATKANKER. onderdeel RADIOTHERAPIE. Radiotherapie Patiënteninformatiedossier (PID) PROSTAATKANKER onderdeel RADIOTHERAPIE PROSTAATKANKER INHOUD Wat is radiotherapie eigenlijk?...3 Uitwendige bestraling...3 Inwendige bestraling...5 Gang van zaken...7 Eerste

Nadere informatie

Over bundels en bogen: recente evoluties in de bestraling van longtumoren

Over bundels en bogen: recente evoluties in de bestraling van longtumoren Over bundels en bogen: recente evoluties in de bestraling van longtumoren Dr. Leen Noé Radiotherapeute LOC Jessa Ziekenhuis Consulent St. Trudo en AZ Vesalius Symposium Respiratoire Oncologie 19.10.2013

Nadere informatie

Bestraling met protonen

Bestraling met protonen Bestraling met protonen Een nieuwe ontwikkeling in de radiotherapie Stijn Krol, radiotherapeut-oncoloog Afdeling Radiotherapie LUMC/HollandPTC S.KROL@HOLLANDPTC.NL 2 Insert > Header & footer 15-okt-17

Nadere informatie

Cutting-Edge Technology Intracranial en Extracranial Radiation Therapy

Cutting-Edge Technology Intracranial en Extracranial Radiation Therapy 18 mei 2006 Jaarbeurs Utrecht Cutting-Edge Technology Intracranial en Extracranial Radiation Therapy Carla van Soest MANP Verpleegkundig specialist oncologie Flevoziekenhuis Almere Inhoud Radiotherapie

Nadere informatie

Radiotherapie in de palliatieve setting. Bussels Barbara Dienst Radiotherapie H Hartziekenhuis Roeselare

Radiotherapie in de palliatieve setting. Bussels Barbara Dienst Radiotherapie H Hartziekenhuis Roeselare Radiotherapie in de palliatieve setting Bussels Barbara Dienst Radiotherapie H Hartziekenhuis Roeselare Radiotherapie in de palliatieve setting 25-30% van de radiotherapeutische behandelingen Toename te

Nadere informatie

Behandeling borstkanker

Behandeling borstkanker Behandeling borstkanker 1. Heelkunde (chirurgie) (operatie): - Borstsparend: betekent wegname van het gezwel met veiligheidsmarge van gezond weefsel rondom en wegname van de schildwachtklier (poortwachterklier

Nadere informatie

Beentumoren (=bottumoren)

Beentumoren (=bottumoren) Beentumoren (=bottumoren) Inleiding Gezwellen in beenderen worden beentumoren genoemd. Er zijn verschillende typen beentumoren te onderscheiden. Zo zijn er vormen waarbij de tumor of het gezwel direct

Nadere informatie

Palliatieve radiotherapie radiotherapie gericht op symptoombestrijding

Palliatieve radiotherapie radiotherapie gericht op symptoombestrijding Palliatieve radiotherapie radiotherapie gericht op symptoombestrijding Angela van Baardwijk radiotherapeut oncoloog MAASTRO clinic Netwerk Palliatieve Zorg Westelijke Mijnstreek 10 November 2011 Je moet

Nadere informatie

Borstcentrum Bernhoven. Yvonne Paquay Chirurg

Borstcentrum Bernhoven. Yvonne Paquay Chirurg Borstcentrum Bernhoven Yvonne Paquay Chirurg Klachten van de borst? Verwijzing naar het borstcentrum voor analyse en zonodig behandeling 2 3 4 Verwijsredenen: > Knobbeltje voelbaar > BOBZ (de bus) > Controle

Nadere informatie

Radiotherapie. Inwendige bestraling van de vagina

Radiotherapie. Inwendige bestraling van de vagina Radiotherapie Inwendige bestraling van de vagina Radiotherapie Inleiding Na overleg met u, is door uw radiotherapeut-oncoloog en gynaecoloog besloten u verder te behandelen met inwendige bestraling. Soms

Nadere informatie

woord vooraf Prof. dr. Mark De Ridder Diensthoofd Radiotherapie UZ Brussel

woord vooraf Prof. dr. Mark De Ridder Diensthoofd Radiotherapie UZ Brussel RADIOTHERAPIE woord vooraf De oncologie is bij uitstek een multidisciplinaire tak in de geneeskunde. Patiënten met een kwaadaardige aandoening worden gedurende het traject van diagnose, oppuntstelling,

Nadere informatie

Brachytherapie van huidtumoren. informatie voor patiënten

Brachytherapie van huidtumoren. informatie voor patiënten Brachytherapie van huidtumoren informatie voor patiënten WAT IS BRACHYTHERAPIE? Brachytherapie is een vorm van radiotherapie waarbij een stralingsbron in het gezwel zelf wordt ingebracht (interstitiële

Nadere informatie

8.1 Radiotherapie bij borstkanker

8.1 Radiotherapie bij borstkanker 8.1 Radiotherapie bij borstkanker Uw behandelend chirurg heeft met u besproken dat u in aanmerking komt voor bestraling (radiotherapie). Dit advies is gegeven nadat de uitslagen van het weefselonderzoek

Nadere informatie

ARTFORCE: een gerandomiseerde studie tussen cisplatinum of cetuximab en standaard of adaptieve hogedosisbestraling voor gevorderde hoofd-halskanker

ARTFORCE: een gerandomiseerde studie tussen cisplatinum of cetuximab en standaard of adaptieve hogedosisbestraling voor gevorderde hoofd-halskanker ARTFORCE: een gerandomiseerde studie tussen cisplatinum of cetuximab en standaard of adaptieve hogedosisbestraling voor gevorderde hoofd-halskanker ARTFORCE: a randomized study of cetuximab and cisplatin

Nadere informatie

INFOBROCHURE Radiotherapie bij hersentumoren Radiotherapie - Route 980

INFOBROCHURE Radiotherapie bij hersentumoren Radiotherapie - Route 980 INFOBROCHURE Radiotherapie bij hersentumoren Radiotherapie - Route 980 JE AFSPRAKEN Simulatie Dag:...... /... /..... Gelieve je aan te melden aan de inschrijvingskiosken. Daarna dient u door te gaan naar

Nadere informatie

Oncologie/0142 RADIOTHERAPIE (BESTRALING)

Oncologie/0142 RADIOTHERAPIE (BESTRALING) Oncologie/0142 RADIOTHERAPIE (BESTRALING) Deze informatiebrochure is bestemd voor mensen die bestraling moeten krijgen. We geven u een antwoord op volgende vragen: 1. Wat is radiotherapie? 2. Hoe wordt

Nadere informatie

ONTWIKKELINGEN IN NEOADJUVANTE CHEMORADIOTHERAPIE OESOPHAGUSCARCINOOM. 5D s, 8 februari 2018 Francine Voncken

ONTWIKKELINGEN IN NEOADJUVANTE CHEMORADIOTHERAPIE OESOPHAGUSCARCINOOM. 5D s, 8 februari 2018 Francine Voncken ONTWIKKELINGEN IN NEOADJUVANTE CHEMORADIOTHERAPIE OESOPHAGUSCARCINOOM 5D s, 8 februari 2018 Francine Voncken GEEN DISCLOSURES NEOADJUVANT CHEMORADIOTHERAPIE OESOPHAGUS [TEKST] [tekst] 5y OS 33% vs 47%

Nadere informatie

Radiotherapy now & the future 15 October 2015

Radiotherapy now & the future 15 October 2015 Radiotherapy now & the future 15 October 2015 Abrahim Al-Mamgani Radiation Oncologist MBChB, MD, PhD Behandelen van kanker Bestraling toen en nu Traject RT Hulpmiddelen bij lokalisatie (Reproduceerbaar

Nadere informatie

Radiotherapie (bestraling) volgens de boogtherapie

Radiotherapie (bestraling) volgens de boogtherapie Radiotherapie (bestraling) volgens de boogtherapie Deze informatiebrochure is bestemd voor vrouwen die bestraling moeten krijgen, volgens de IMAT-procedure. Ze geeft u een antwoord op volgende vragen:

Nadere informatie

woord vooraf Prof. dr. Guy Soete Afdelingshoofd Radiotherapie UZ Brussel, site ASZ Prof. dr. Mark De Ridder Diensthoofd Radiotherapie UZ Brussel

woord vooraf Prof. dr. Guy Soete Afdelingshoofd Radiotherapie UZ Brussel, site ASZ Prof. dr. Mark De Ridder Diensthoofd Radiotherapie UZ Brussel RADIOTHERAPIE woord vooraf De oncologie is bij uitstek een multidisciplinaire tak in de geneeskunde. Patiënten met een kwaadaardige aandoening worden gedurende het traject van diagnose, oppuntstelling,

Nadere informatie

Cardiotoxiciteit door radiotherapie. PROF. CAROLINE WELTENS Dienst Radiotherapie-Oncologie UZ Leuven

Cardiotoxiciteit door radiotherapie. PROF. CAROLINE WELTENS Dienst Radiotherapie-Oncologie UZ Leuven Cardiotoxiciteit door radiotherapie PROF. CAROLINE WELTENS Dienst Radiotherapie-Oncologie UZ Leuven Agenda I. Wat is het effect van radiotherapie op het hart? II. Waarom toch stralen op het hart? III.

Nadere informatie

Protonen Radiotherapie: nut en noodzaak. Marcel Verheij Afdeling Radiotherapie

Protonen Radiotherapie: nut en noodzaak. Marcel Verheij Afdeling Radiotherapie Protonen Radiotherapie: nut en noodzaak Marcel Verheij Afdeling Radiotherapie Radiotherapie in Nederland: trends Enkele feiten: 2014: ca. 105.000 nieuwe kankerpatiënten 2020: ca. 123.000 nieuwe kankerpatiënten

Nadere informatie

Uw welzijn verdient onze beste zorg

Uw welzijn verdient onze beste zorg Infobrochure radiotherapie bij hersentumoren Campus Rooienberg Uw welzijn verdient onze beste zorg In deze brochure vindt u informatie over de verschillende stappen van uw bestralingsbehandeling. Tevens

Nadere informatie

Inhoudsopgave. Wat is kanker Wat is radiotherapie Waarom radiotherapie Radiotherapie een individuele behandeling. Meer informatie

Inhoudsopgave. Wat is kanker Wat is radiotherapie Waarom radiotherapie Radiotherapie een individuele behandeling. Meer informatie Radiotherapie Radiotherapie bij kanker Inhoudsopgave Wat is kanker Wat is radiotherapie Waarom radiotherapie Radiotherapie een individuele behandeling Voorbereiding op de bestraling Het controleren van

Nadere informatie

Technische informatie bij bestraling

Technische informatie bij bestraling Radiotherapie Technische informatie bij bestraling www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Enkele begrippen... 3 Lineaire versneller... 3 Fotonenstraling... 3 Hoe wordt fotonenstraling opgewekt?... 4 Bundelvorming...

Nadere informatie

Multimodality treatment bij het oesofagus- en maagcarcinoom

Multimodality treatment bij het oesofagus- en maagcarcinoom Multimodality treatment bij het oesofagus- en maagcarcinoom Disclosures Ik heb geen belangenverstrengeling in relatie tot deze presentatie Multimodality treatment bij het oesofagus- en maagcarcinoom Bij

Nadere informatie

Bestralingsbehandeling in Limburg. De beste zorgen dicht bij de patiënt.

Bestralingsbehandeling in Limburg. De beste zorgen dicht bij de patiënt. Bestralingsbehandeling in Limburg. De beste zorgen dicht bij de patiënt. Limburgs Oncologisch Centrum L I M B U R G S ONCOLOGISCH C E N T R U M V Z W Inhoud Woord vooraf 2 1. Voorstelling L.O.C. 3 Bestuur

Nadere informatie

Radiotherapie (bestraling) via intensiteitsgemoduleerde boogtherapie in combinatie met chemotherapie

Radiotherapie (bestraling) via intensiteitsgemoduleerde boogtherapie in combinatie met chemotherapie Radiotherapie (bestraling) via intensiteitsgemoduleerde boogtherapie in combinatie met chemotherapie Deze informatiebrochure is bestemd voor vrouwen die bestraling moeten krijgen, volgens de IMAT-procedure.

Nadere informatie

RADIOTHERAPIE bij hersenletsels

RADIOTHERAPIE bij hersenletsels RADIOTHERAPIE bij hersenletsels 2 Stereotactische radiochirurgie en stereotactische radiotherapie Via deze brochure proberen we u een zo goed mogelijk beeld te geven van een stereotactische radiochirurgie

Nadere informatie

De registratie van ziekteprogressie, toxiciteit en kwaliteit van leven in de radiotherapie. Tomas Janssen Klinisch fysicus (i.

De registratie van ziekteprogressie, toxiciteit en kwaliteit van leven in de radiotherapie. Tomas Janssen Klinisch fysicus (i. De registratie van ziekteprogressie, toxiciteit en kwaliteit van leven in de radiotherapie Tomas Janssen Klinisch fysicus (i.o) Radiotherapie Overzicht Registratie? Hoezo? Project REBUS: 1. Toxiciteit

Nadere informatie

Curriculum Vitae - 226 -

Curriculum Vitae - 226 - Curriculum Vitae Tara van de Water werd geboren op 16 juli 1981 in Bombay, te India. Zij groeide op in het dorpje Ten Boer in de provincie Groningen, en haalde haar VWO-diploma in 1999 aan het H.N. Werkman-College

Nadere informatie

De behandelwijzer: Stereotactie schedel Onze website:

De behandelwijzer: Stereotactie schedel Onze website: De behandelwijzer: Stereotactie schedel Onze website: www.mst.nl/radiotherapie PI-010278 versie 0.1 / 24-11-2014 1 Inhoudsopgave Hersenen 3 Uitzaaiingen in de hersenen 4 Het intake gesprek 5 Stereotactische

Nadere informatie

Intra-operatieve radiotherapie Eenmalige bestraling bij borstkanker

Intra-operatieve radiotherapie Eenmalige bestraling bij borstkanker Intra-operatieve radiotherapie Eenmalige bestraling bij borstkanker HMC (Haaglanden Medisch Centrum) en het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) werken intensief samen binnen het Universitair Kankercentrum

Nadere informatie

Landelijk Contactdag 2017

Landelijk Contactdag 2017 Landelijk Contactdag 2017 Radiotherapie voor Blaaskanker Bradley Pieters Academisch Medisch Centrum/ Universiteit van Amsterdam 2 Typen Blaaskanker Niet-spierinvasief Spierinvasief Behandelingen Verwijderen

Nadere informatie

IMRT van de prostaat

IMRT van de prostaat info voor de patiënt IMRT van de prostaat Urogenitale radiotherapie UZ Gent, Uro-oncologische groep IMRT van de prostaat IMRT staat voor intensiteitsgemoduleerde radiotherapie. Dankzij deze techniek wordt

Nadere informatie

Radiotherapie. Preoperatieve chemoradiotherapie. endeldarmkanker

Radiotherapie. Preoperatieve chemoradiotherapie. endeldarmkanker Radiotherapie Preoperatieve chemoradiotherapie bij endeldarmkanker Radiotherapie Inleiding Na verschillende onderzoeken is bij u endeldarmkanker vastgesteld. De arts die u behandelt, heeft met u besproken

Nadere informatie

Basisbegrippen Oncologie

Basisbegrippen Oncologie Basisbegrippen Oncologie Tumor afmeting Diagnose periode Behandel periode Preventie/interventie periode Invasie interventie Tijd Detectie drempel Van normale naar kankercel Normale cel Van celkern naar

Nadere informatie

Brachytherapie bij borsttumoren. informatie voor patiënten

Brachytherapie bij borsttumoren. informatie voor patiënten Brachytherapie bij borsttumoren informatie voor patiënten WAT IS BRACHYTHERAPIE? Brachytherapie is een inwendige bestraling (dit in tegenstelling tot de uitwendige bestralingen die u kreeg op een bestralingstoestel).

Nadere informatie

Geometric variability of organs at risk in head and neck radiotherapy Brouwer, Charlotte

Geometric variability of organs at risk in head and neck radiotherapy Brouwer, Charlotte University of Groningen Geometric variability of organs at risk in head and neck radiotherapy Brouwer, Charlotte IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if

Nadere informatie

nieuwe verpleegkundigen en studenten

nieuwe verpleegkundigen en studenten introductiebrochure VOOR nieuwe verpleegkundigen en studenten Radiotherapie (L -1) 1 Versie januari 2010 Versie augustus 2011 Welkom In naam van al het personeel van het LOC heten wij je van harte welkom.

Nadere informatie

Hoofd- en Halstumoren Ontsluierd.

Hoofd- en Halstumoren Ontsluierd. Hoofd- en Halstumoren Ontsluierd. Dr. P. Deron Dienst Hoofd-Halschirurgie, UZ Gent. Diensthoofd Prof. Dr. H. Vermeersch 9 april 2009, Domus Medica, Zeewolde 1 2 2 Epidemiologie 2005 - België 10.445.852

Nadere informatie

Patiënteninformatiebrief EMBRACE II:

Patiënteninformatiebrief EMBRACE II: Patiënteninformatiebrief EMBRACE II: Patiënteninformatie ten behoeve van een wetenschappelijk onderzoek: EMBRACE-II: Beeld-gestuurde intensiteit gemoduleerde uitwendige radiotherapie en MRI geleide adaptieve

Nadere informatie

LEVEN NA KANKER. Levenskwaliteit na kankertherapie. Annelies Maes

LEVEN NA KANKER. Levenskwaliteit na kankertherapie. Annelies Maes LEVEN NA KANKER Levenskwaliteit na kankertherapie Annelies Maes LOC Symposium 20 april 2013 Inleiding Oncologische behandelingen anno 2013 Meestal combinatiebehandelingen: Chirurgie Radiotherapie Systemische

Nadere informatie

Bestraling van botletsels Informatie voor patiënten

Bestraling van botletsels Informatie voor patiënten Bestraling van botletsels Informatie voor patiënten Inhoud Voorwoord... 3 1. De CT-simulatie... 4 2. De bestraling... 5 3. Mogelijke nevenwerkingen en advies... 7 3.1 Vermoeidheid... 7 3.2 Pijn... 7 3.3

Nadere informatie

Slokdarmresectie - Fit aan de Start. Feike Kingma Arts-onderzoeker Chirurgie, UMC Utrecht

Slokdarmresectie - Fit aan de Start. Feike Kingma Arts-onderzoeker Chirurgie, UMC Utrecht Slokdarmresectie - Fit aan de Start Feike Kingma Arts-onderzoeker Chirurgie, UMC Utrecht Slokdarmkanker Slokdarmkanker zit vrijwel altijd in de thoracale slokdarm Jaarlijks aantal nieuwe gevallen per 100.000

Nadere informatie

Lokaal-Gevorderd Niet-KleinCellig LongCarcinoma (LA-NSCLC)

Lokaal-Gevorderd Niet-KleinCellig LongCarcinoma (LA-NSCLC) Lokaal-Gevorderd Niet-KleinCellig LongCarcinoma (LA-NSCLC) vrouw, 54j, 30 pakjaren toevallige vondst tumoraal letsel rechter longbk CT: letsel apicaal in rechterbk, tegenaan de pleura klierpakket rechts

Nadere informatie

Desiree van den Hurk Verpleegkundig specialist longoncologie UMC st.radboud Nijmegen

Desiree van den Hurk Verpleegkundig specialist longoncologie UMC st.radboud Nijmegen 10 e Post O.N.S. Meeting Desiree van den Hurk Verpleegkundig specialist longoncologie UMC st.radboud Nijmegen Keeping patients safe Veiligheid bij radiotherapie en combinatietherapie Rol radiotherapie

Nadere informatie

Bestraling van de maag, milt of pancreas Informatie voor patiënten

Bestraling van de maag, milt of pancreas Informatie voor patiënten Bestraling van de maag, milt of pancreas Informatie voor patiënten Inhoud Voorwoord... 3 1. De CT-simulatie... 4 2. De bestraling... 5 3. Mogelijke nevenwerkingen en advies... 6 3.1 Vermoeidheid... 6 3.2

Nadere informatie

Radiotherapie. Uitwendige bestraling eventueel met inwendige bestraling bij slokdarmkanker

Radiotherapie. Uitwendige bestraling eventueel met inwendige bestraling bij slokdarmkanker Radiotherapie Uitwendige bestraling eventueel met inwendige bestraling bij slokdarmkanker Radiotherapie Inleiding Na verschillende onderzoeken is bij u slokdarmkanker vastgesteld. De arts die u behandelt,

Nadere informatie

Radiotherapie bij de behandeling van non-hodgkin lymfoom

Radiotherapie bij de behandeling van non-hodgkin lymfoom Radiotherapie bij de behandeling van non-hodgkin lymfoom In deze folder leest u meer over radiotherapie (bestraling) bij de behandeling van non-hodgkin lymfoom (een vorm van lymfklierkanker). Deze informatie

Nadere informatie

Radiotherapie bij het pancreascarcinoom. Hanne Heerkens, AIOS radiotherapie 25 maart 2019

Radiotherapie bij het pancreascarcinoom. Hanne Heerkens, AIOS radiotherapie 25 maart 2019 Radiotherapie bij het pancreascarcinoom Hanne Heerkens, AIOS radiotherapie 25 maart 2019 Pancreascarcinoom en radiotherapie Operabel Locally advanced Medisch inoperabel Gemetastaseerd Pancreascarcinoom

Nadere informatie

Belangrijkste punten van deze folder:

Belangrijkste punten van deze folder: Longkanker: wat nu? HMC (Haaglanden Medisch Centrum) en het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) werken intensief samen binnen het Universitair Kankercentrum Leiden - Den Haag (UKC). De belangrijkste

Nadere informatie

cmb3 - Medische beeldvorming in de radiotherapie Maart 2017 Silvia Enders

cmb3 - Medische beeldvorming in de radiotherapie Maart 2017 Silvia Enders cmb3 - Medische beeldvorming in de radiotherapie Maart 2017 Silvia Enders 2 Doel college Hoe worden geavanceerde beeldvormende technieken toegepast binnen de radiotherapie? Voordelen/ nadelen/ (on)mogelijkheden

Nadere informatie

Hersentumorcentrum Amsterdam

Hersentumorcentrum Amsterdam Cancer Center Amsterdam Locatie VUmc Hersentumorcentrum Amsterdam De polikliniek 2 Amsterdam UMC Cancer Center Amsterdam Inleiding Neuro-oncologie is het specialisme dat zich concentreert op ziekten van

Nadere informatie

Radiotherapie. Radiotherapie bij borstkanker

Radiotherapie. Radiotherapie bij borstkanker Radiotherapie Radiotherapie bij borstkanker Radiotherapie Inleiding Na verschillende onderzoeken is bij u borstkanker vastgesteld. U bent voor de bestralingsbehandeling verwezen naar de afdeling Radiotherapie

Nadere informatie

Nascholing Radiotherapie

Nascholing Radiotherapie Lukas Stalpers, Joost Verhoeff Nascholing Radiotherapie RRadiotherapie is, naast chirurgie en medische oncologie, Inleiding één van de drie pijlers van de behandeling van kanker. Eenderde van de kankerpatiënten

Nadere informatie

Palliatieve radiotherapie radiotherapie gericht op symptoombestrijding. Angela van Baardwijk radiotherapeut oncoloog MAASTRO clinic

Palliatieve radiotherapie radiotherapie gericht op symptoombestrijding. Angela van Baardwijk radiotherapeut oncoloog MAASTRO clinic Palliatieve radiotherapie radiotherapie gericht op symptoombestrijding Angela van Baardwijk radiotherapeut oncoloog MAASTRO clinic Werkgroep Oncologie Verpleegkundigen MUMC 3 oktober 2014 Inhoud Radiotherapie

Nadere informatie

12 e Post O.N.S. Meeting

12 e Post O.N.S. Meeting 12 e Post O.N.S. Meeting IMAGE GUIDED RADIO THERAPY BIJ LONGCARCINOOM Ted Goossens, MANP St. Jansgasthuis Weert RADIOTHERAPIE Hoog energetische stralen: versnelde elektrisch geladen deeltjes (elektronen)

Nadere informatie

Infobrochure voor studenten. Dienst Radiotherapie. Straat 51

Infobrochure voor studenten. Dienst Radiotherapie. Straat 51 Infobrochure voor studenten Dienst Radiotherapie Straat 51 Infobrochure radiotherapie str 51 2 WELKOMSTWOORD Beste student, Welkom in AZ St-Lucas Gent! Je komt binnenkort bij ons op stage en wij zijn daar

Nadere informatie

INFOBROCHURE Radiotherapie bij prostaattumoren Radiotherapie - Route 980

INFOBROCHURE Radiotherapie bij prostaattumoren Radiotherapie - Route 980 INFOBROCHURE Radiotherapie bij prostaattumoren Radiotherapie - Route 980 JE AFSPRAKEN Simulatie Dag:...... /... /..... Gelieve je aan te melden aan de inschrijvingskiosken. Daarna dient u door te gaan

Nadere informatie

Chapter 9 Summary / Samenvatting

Chapter 9 Summary / Samenvatting Parotid gland sparing radiotherapy, P.M. Braam Chapter 9 Summary / Samenvatting 132 Parotid gland sparing radiotherapy, P.M. Braam Summary Head-and-neck malignancies are relatively rare. With an incidence

Nadere informatie

Behandeling op de afdeling Radiotherapie; informatie voor tieners

Behandeling op de afdeling Radiotherapie; informatie voor tieners Behandeling op de afdeling Radiotherapie; informatie voor tieners Inleiding In dit boekje lees je over wat je allemaal kunt verwachten als je voor behandeling naar de afdeling radiotherapie komt. Even

Nadere informatie

Kanker in het Hoofd-Halsgebied

Kanker in het Hoofd-Halsgebied Inleiding Kwaadaardige gezwellen (=tumoren) die zich voordoen binnen het werkgebied van de kaakchirurg worden gerekend tot de zogenaamde hoofd- halstumoren. Kwaadaardige gezwellen in het hoofd- halsgebied

Nadere informatie

SBRT niercelcarcinoom (RCC) Jochem Hes Spec. laborant Treatment Planning

SBRT niercelcarcinoom (RCC) Jochem Hes Spec. laborant Treatment Planning SBRT niercelcarcinoom (RCC) Jochem Hes Spec. laborant Treatment Planning Team Linda Kerkmeijer Fieke Prins Hans de Boer Marco van Vulpen Sjoerd Crijns Jan Lagendijk Inge Bijzet Tuan Nguyen Geja de Kogel

Nadere informatie

De behandelwijzer: Uitzaaiingen in de hersenen

De behandelwijzer: Uitzaaiingen in de hersenen De behandelwijzer: Uitzaaiingen in de hersenen Onze website: www.mst.nl/radiotherapie 1 Inhoudsopgave Uitzaaiingen in de hersenen 3 Hersenen 4 Uitzaaiingen of metastasen 4 Hoe ontstaan uitzaaingen 4 Uitzaaiingen

Nadere informatie