De delirante patiënt van vergeetachtig tot verwardheid

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "De delirante patiënt van vergeetachtig tot verwardheid"

Transcriptie

1 De delirante patiënt van vergeetachtig tot verwardheid Marja Jellesma-Eggenkamp Klinische geriatrie Alysis 25 mei 2010 symposium Zevenaar 1

2 Kwetsbare ouderen inleiding >25% opgenomen patiënten % delier bij chirurgie 30-40% interne delier bij opname 50-80% delier op IC >30% 70+ functieverlies na ontslag Vaak te laat herkend 5 dagen langer opname

3 definitie Organisch psychiatrische stoornis Gevolg van cerebrale ontregeling door lichamelijke ziekte of geneesmiddel Symptoom van ziekte!

4 kenmerken Acuut begin en wisselend beloop Bewustzijnsstoornis met wisselende aandacht en concentratie Cognitieve stoornissen geheugen, oriëntatie, waarneming Andere aandoening als oorzaak

5 Inouye, 1996 kwetsbaarheid uitlokkende factor Hoge mate van kwetsbaarheid Zwaar uitlokkende factor Ernstige dementie Ernstige ziekte Sensore deprivatie Grote operatie Verblijf op IC Meerdere psychofarmaca slapeloosheid Gezond, fit Ouder persoon Eenmalige inname slaapmedicatie Minimale kwetsbaarheid Geen uitlokkende factoren

6 uitlokkende factoren Infectie, Koorts, Uitdroging Electrolytstoornissen Polyfarmacie Psychofarmaca en anticholinerge medicatie Anti-Parkinson medicatie Blaasfunctiestoornis, defekatiestoornis Pijn, slaapstoornis Operatie, ziekenhuisopname, verhuizing

7

8 Voorkomen of beperken? Vroegtijdig herkennen? HOE?

9 vroegtijdige herkenning Screening op risicofactoren: Bent u vergeetachtig? Bent u eerder in de war geweest bij ziekte of ziekenhuis opname? Heeft u nu hulp nodig bij zelfzorg?

10 Vergeet de medicijnen niet!

11 diagnose 1. Acuut optreden en wisselend beloop 2. Concentratiestoornis (snel afgeleid, moeite aandacht bij gesprek) 3. Ongeorganiseerd denken 4. Veranderd bewustzijn (hyperalert, schrikachtig,slaperig, suf) Criteria: (3 of 4)

12 DOSS Delirium meetinstrumenten delirium observatie screening schaal 13 items : 3 momenten (dag-avond-nacht) >3 waarschijnlijk delier ook te hanteren in verzorgingshuis CAM Confusion Assessment Method 4 vragen

13 preventie Vroegtijdige herkenning en benoemen van risicofactoren Benoemen welke mate van risico Individuele interventies Multidisciplinair m.n. verpleegkundige en arts

14 preventieve interventies verpleegkundige Voorlichting aan patiënt en hun naasten Prikkelarme omgeving, voorkom onnodige verandering van ruimte Ondersteun naasten en betrek ze in opvang Herhaling uitleg situatie en oriëntatie Hulpmiddelen visus en gehoor optimaliseren Aanbieden en extra hulp bij vocht en voeding Beperk extra medische interventies (infuus, katheter, vrijheidsbeperkende maatregelen) Slaapbevorderende maatregelen

15 preventieve interventies arts Goed lichamelijk onderzoek Wijzig en voorkom risico medicatie Preventie en behandeling infectie Preventie en behandelen dehydratie en electrolyten stoornis Adequate pijnbestrijding Uitleg aan patiënt, naasten, verzorgenden Juiste afweging gebruik invasieve maatregelen

16 extra aandachtspunten bij 70+ Symptoomarmoede van onderliggende lichamelijke ziekte ontstekingen of infecties, neurologische incidenten,anemie, pijn, fracturen Dehydratie Urineretentie Maskering van symptomen (geen ziektebesef of inzicht, denk aan heteroanamnese)

17

18 behandeling Medicamenteuze behandeling - haloperidol mg 2 dd (psychotische symp) - oxazepam of lorazepam (sedatie onrust en angst) - atypisch neurolepticum bij parkinsonisme Overleg of consult team geriatrie - 24-uurs beschikbaarheid (ook telefonisch) - geriater en nurse-practitioner - vervolg behandeling

19 behandeling Verpleegkundige interventies: Biedt veiligheid en vertrouwen Herhaal oriëntatie Bejegeningsadviezen : kalm, duidelijk, geruststelling Herstel dag/nachtritme Ondersteuning naasten en verzorgenden m.n. uitleg en luisterend oor, case management.

20 nazorg Evaluatie herstel na delier Terug komen op verwarde periode bij vragen Beoordeel of nader onderzoek cognitie wenselijk is Benadruk risico op recidief delier Benadruk verwardheid te zien als symptoom van ziekte, dus consult huisarts

21 ketenzorg Samenwerking 1 e 2 e - 3 e lijn noodzaak: Doel: voorkomen of beperken (on) omkeerbaar functieverlies Multidisciplinair: - verpleegkundigen en verzorgenden (thuiszorg, verzorgingshuis, verpleeghuis) - praktijkondersteuners - nurse practitioners en SPV-er - artsen: huisarts, specialist ouderen, geriater,o-psychiater - apotheker consultatief

22 Randvoorwaarden: Ketenzorg kwetsbare ouderen Kennis en acceptatie ieders deskundigheid Goede communicatie Laagdrempelige overleg mogelijkheden Tijdige informatieoverdracht Geen domein discussie

23 Samen aan de slag

Delier 18-04-2011. Sini van den Boomen Anja Manders Marianne de Nobel

Delier 18-04-2011. Sini van den Boomen Anja Manders Marianne de Nobel Delier 18-04-2011 Sini van den Boomen Anja Manders Marianne de Nobel Welkom Doel: Kennisoverdracht/bewustwording Signalering Verpleegkundige interventies Programma Film Medische aspecten delier Casus in

Nadere informatie

Cognitieve beperkingen & delier

Cognitieve beperkingen & delier Cognitieve beperkingen & delier Introductie Uit eerder onderzoek blijkt dat 16-40% van oudere patiënten op de SEH cognitieve beperkingen hebben Oorzaken: Dementie Delier Depressie Klinisch ziek zijn hypoperfusie

Nadere informatie

Kwetsbare ouderen in het ziekenhuis. Sophia de Rooij

Kwetsbare ouderen in het ziekenhuis. Sophia de Rooij Kwetsbare ouderen in het ziekenhuis Sophia de Rooij 2 Mw C. Bundel-Katz 3 Mw C. Bundel-Katz 4 Mw C. Bundel-Katz 5 Mw C. Bundel-Katz 6 Mw C. Bundel-Katz Voelt zich na een korte wandeling in haar tuin niet

Nadere informatie

ACUTE VERWARDHEID NIET ALTIJD DEMENTIE 10 en 12/11/2015

ACUTE VERWARDHEID NIET ALTIJD DEMENTIE 10 en 12/11/2015 ACUTE VERWARDHEID NIET ALTIJD DEMENTIE 10 en 12/11/2015 Niet steeds dementie Vraagstelling: 1) Kan elke verwardheid voorkomen worden? 2) Wat kunnen we doen om te voorkomen? 3) Wat kunnen we doen bij acute

Nadere informatie

Wat kunnen we doen bij patiënten met een delier (acute verwardheid)?

Wat kunnen we doen bij patiënten met een delier (acute verwardheid)? Wat kunnen we doen bij patiënten met een delier (acute verwardheid)? Voorkomen is beter dan genezen! (deel 1) Delier is een zeer ernstige situatie, preventie kan een hoop ellende voorkomen. In dit artikel

Nadere informatie

Doel. Achtergrond. Hiernaast kunnen (paranoïde) wanen voorkomen (1).

Doel. Achtergrond. Hiernaast kunnen (paranoïde) wanen voorkomen (1). Doel Het geven van informatie over: het herkennen van een delier. het opsporen en behandelen van de lichamelijke oorzaak. medicamenteuze behandeling van de symptomen van een delier. niet-medicamenteuze

Nadere informatie

Delier, ontspoord in het verpleeghuis. Miriam Jacobs Nurse Practitioner in opleiding

Delier, ontspoord in het verpleeghuis. Miriam Jacobs Nurse Practitioner in opleiding Delier, ontspoord in het verpleeghuis Miriam Jacobs Nurse Practitioner in opleiding Opzet presentatie Huishoudelijke mededelingen Inleiding Stellingen invullen Uitleg rondom delier Screening delier + Delier

Nadere informatie

DEMENTIEZORG. Chronische en acute verwardheid. Jan Oudenes Verpleegkundig consulent geriatrie Ede, 10 november 2015

DEMENTIEZORG. Chronische en acute verwardheid. Jan Oudenes Verpleegkundig consulent geriatrie Ede, 10 november 2015 DEMENTIEZORG Chronische en acute verwardheid Jan Oudenes Verpleegkundig consulent geriatrie Ede, 10 november 2015 Programma Acute verwardheid/delier Fragment Mieren in de thee Dementie en delier 1 Delier

Nadere informatie

Inhoud. Carolien de Croon, Specialist Ouderengeneeskunde/ d Kaderarts GRZ i.o. Sireen Hendriks Franssen, Verpleegkundig Specialist i.o.

Inhoud. Carolien de Croon, Specialist Ouderengeneeskunde/ d Kaderarts GRZ i.o. Sireen Hendriks Franssen, Verpleegkundig Specialist i.o. Delier in de Geriatrische i Revalidatiezorg Carolien de Croon, Specialist Ouderengeneeskunde/ d Kaderarts GRZ i.o. Sireen Hendriks Franssen, Verpleegkundig Specialist i.o. UKON workshop 7 april 2016 Inhoud

Nadere informatie

3.3 Delirium. herkend wordt. Onduidelijk is in hoeveel procent het delirium niet, of niet volgens de gangbare richtlijnen, behandeld wordt.

3.3 Delirium. herkend wordt. Onduidelijk is in hoeveel procent het delirium niet, of niet volgens de gangbare richtlijnen, behandeld wordt. 3.3 Delirium Delirium is waarschijnlijk de meest voorkomende neuropsychiatrische stoornis in het algemeen en academisch ziekenhuis, met een prevalentie van 15 tot 50 procent bij opgenomen oudere patiënten.

Nadere informatie

De geriatrische patiënt op de SEH. SEH onderwijsdag Sigrid Wittenberg, aios klinische geriatrie

De geriatrische patiënt op de SEH. SEH onderwijsdag Sigrid Wittenberg, aios klinische geriatrie De geriatrische patiënt op de SEH SEH onderwijsdag Sigrid Wittenberg, aios klinische geriatrie Relevante onderwerpen Delier Symptoomverarming Medicatie op de SEH Duur aanwezigheid patiënt op de SEH Delier

Nadere informatie

Dilemma s rondom actieve levensbeëindiging bij bejaarden. Paul Beuger, huisarts, Scenarts Jos Verkuyl, geriater

Dilemma s rondom actieve levensbeëindiging bij bejaarden. Paul Beuger, huisarts, Scenarts Jos Verkuyl, geriater Dilemma s rondom actieve levensbeëindiging bij bejaarden Paul Beuger, huisarts, Scenarts Jos Verkuyl, geriater Programma Inleiding Casuistiek, in groepen Centrale terugkoppeling Inzicht vanuit geriatrisch

Nadere informatie

Onderwijsmateriaal voor toetsgroepen

Onderwijsmateriaal voor toetsgroepen Videofragment 1 de anamnese bij een delirante patiënt 1. Toelichting op de module Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard M77, herziene versie april 2014. Om te kunnen begrijpen hoe de huisarts het

Nadere informatie

Delier in de palliatieve fase. Marlie Spijkers Specialist ouderengeneeskunde Consulent Palliatieve zorg IKZ

Delier in de palliatieve fase. Marlie Spijkers Specialist ouderengeneeskunde Consulent Palliatieve zorg IKZ Delier in de palliatieve fase Marlie Spijkers Specialist ouderengeneeskunde Consulent Palliatieve zorg IKZ Delier voor de patiënt n droom woar de geen sodemieter van op aan kunt angstdroom nachtmerrie

Nadere informatie

Delier in de palliatieve fase

Delier in de palliatieve fase Delier in de palliatieve fase Marlie Spijkers Specialist ouderengeneeskunde Consulent Palliatieve zorg IKZ Delier voor de patiënt n droom woar de geen sodemieter van op aan kunt angstdroom nachtmerrie

Nadere informatie

delier bij ouderen Delier bij ouderen Videofragment 1 De anamnese bij een delirante patiënt 1. Toelichting op de module

delier bij ouderen Delier bij ouderen Videofragment 1 De anamnese bij een delirante patiënt 1. Toelichting op de module Videofragment 1 De anamnese bij een delirante patiënt 1. Toelichting op de module Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard M77 van maart 2003. Om te kunnen begrijpen hoe de huisarts het beste kan omgaan

Nadere informatie

p a t i ë n t e n i n f o r m a t i e 2

p a t i ë n t e n i n f o r m a t i e 2 Delier In deze brochure leest u meer over acute verwardheid, ook wel delier genoemd. Verder krijgt u informatie over de behandeling en wat u kunt doen. Acuut optredende verwardheid Delier is een vorm van

Nadere informatie

Delier voor de patiënt. Inhoud presentatie delier. Delier. Symptomen. Diagnose delier 21-6-2012. n droom woar de geen sodemieter van op aan kunt

Delier voor de patiënt. Inhoud presentatie delier. Delier. Symptomen. Diagnose delier 21-6-2012. n droom woar de geen sodemieter van op aan kunt Delier voor de patiënt n droom woar de geen sodemieter van op aan kunt angstdroom nachtmerrie Inhoud presentatie delier Wat is een delier Wat zijn de gevolgen van een delier Wat zijn risicoverhogende en

Nadere informatie

De 3D,s POH 02-04-2014

De 3D,s POH 02-04-2014 De 3D,s POH 02-04-2014 Doelstelling Onderscheid delier, dementie en depressie Vroegtijdig herkennen/signaleren van een delier. Behandeling delier Delier Dementie Depressie Casus Een 70-jarige vrouw wordt

Nadere informatie

Delier voor de patiënt. Workshop Delier in de palliatieve fase. n droom woar ge geen sodemieter van op aan kunt. angstdroom.

Delier voor de patiënt. Workshop Delier in de palliatieve fase. n droom woar ge geen sodemieter van op aan kunt. angstdroom. Workshop Delier in de palliatieve fase 11 oktober 2012 Hedi ter Braak Monique van den Broek 1 Delier voor de patiënt n droom woar ge geen sodemieter van op aan kunt angstdroom nachtmerrie 1 Inhoud workshop

Nadere informatie

Hoe een delier herkennen?

Hoe een delier herkennen? Infobrochure Delier Inhoud Wat is een delier?. 3 Hoe een delier herkennen?. 3 Is een delier niet gewoon dementie?.4 Hoe behandelen we een delier?. 5 Wat kan u als familie doen?. 5 Meer info of vragen?.

Nadere informatie

Vroegtijdig herkennen van een delier (acute verwardheid) door het gebruik van de DOS (Delirium Observatie Screening) Schaal (deel 2)

Vroegtijdig herkennen van een delier (acute verwardheid) door het gebruik van de DOS (Delirium Observatie Screening) Schaal (deel 2) Vroegtijdig herkennen van een delier (acute verwardheid) door het gebruik van de DOS (Delirium Observatie Screening) Schaal (deel 2) In het artikel Wat kunnen we doen bij patiënten met een delier (acute

Nadere informatie

Verhoogde kans op een delier?

Verhoogde kans op een delier? Verhoogde kans op een delier? Maatregelen om een delier te voorkomen Afdeling Geriatrie Inleiding U of uw naaste heeft een verhoogd risico op een delier. Dat heeft de verpleegkundige en/of uw behandelend

Nadere informatie

Verhoogde kans op een delier?

Verhoogde kans op een delier? Geriatrie Verhoogde kans op een delier? Maatregelen om een delier te voorkomen Inleiding U of uw naaste heeft een verhoogd risico op een delier. Dat heeft de verpleegkundige en/of uw behandelend specialist

Nadere informatie

Rode Kruis ziekenhuis. Patiënteninformatie. Delier (acute verwardheid) rkz.nl

Rode Kruis ziekenhuis. Patiënteninformatie. Delier (acute verwardheid) rkz.nl Patiënteninformatie Delier (acute verwardheid) rkz.nl Inleiding Uw partner, familielid of iemand uit uw naaste omgeving is opgenomen in het. Zoals u gemerkt heeft, reageert uw naaste niet zoals u gewend

Nadere informatie

Delier, benadering vanuit het ziekenhuis. Dhr. A. Lahdidioui Internist ouderengeneeskunde i.o. Donderdag 26 januari 2017

Delier, benadering vanuit het ziekenhuis. Dhr. A. Lahdidioui Internist ouderengeneeskunde i.o. Donderdag 26 januari 2017 Delier, benadering vanuit het ziekenhuis Dhr. A. Lahdidioui Internist ouderengeneeskunde i.o. Donderdag 26 januari 2017 Diagnose DSM IV criteria: 1. Bewustzijnsstoornis met verminderde aandacht 2. Verandering

Nadere informatie

DELIER IN HET VERPLEEGHUIS

DELIER IN HET VERPLEEGHUIS DELIER IN HET VERPLEEGHUIS Weten wat je moet doen en doen wat je weet! UKON symposium 10 april 2018 VOORSTELLEN Expertteam delier UKON: Kim Bergmans, Specialist Ouderengeneeskunde Waalboog Trees Boerakker,

Nadere informatie

Rode Kruis ziekenhuis. Patiënteninformatie. Delier (acute verwardheid) rkz.nl

Rode Kruis ziekenhuis. Patiënteninformatie. Delier (acute verwardheid) rkz.nl Patiënteninformatie Delier (acute verwardheid) rkz.nl Inleiding Uw partner, familielid of iemand uit uw naaste omgeving is opgenomen in het. Zoals u gemerkt heeft, reageert uw naaste niet zoals u gewend

Nadere informatie

De huisarts / de acuut verwarde patiënt. Presentatie2015: Cassandra Kalidien Conny Koffeman

De huisarts / de acuut verwarde patiënt. Presentatie2015: Cassandra Kalidien Conny Koffeman De huisarts / verpleeghuisarts en de acuut verwarde patiënt Presentatie2015: Cassandra Kalidien Conny Koffeman Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Delier: Acute verwardheid

Patiënteninformatie. Delier: Acute verwardheid Patiënteninformatie Delier: Acute verwardheid 2 Inhoud Inleiding... 4 Wat is acute verwardheid of een delier?... 4 Wat zijn de risicofactoren van een delier?... 5 Wat zijn de symptomen van een delier?...

Nadere informatie

Inhoud. Aanleiding Doel Samenstelling Werkmodel Activiteiten Resultaten

Inhoud. Aanleiding Doel Samenstelling Werkmodel Activiteiten Resultaten Inhoud Aanleiding Doel Samenstelling Werkmodel Activiteiten Resultaten 1 Aanleiding 1. Steeds groter wordende groep kwetsbare klinische patiënten van 70 jaar en ouder die kwetsbaar zijn voor functieverlies:

Nadere informatie

Delirium op de Intensive Care (IC)

Delirium op de Intensive Care (IC) Deze folder is bedoeld voor de partners, familieleden, naasten of bekenden van op de Intensive Care (IC) afdeling opgenomen patiënten. Door middel van deze folder willen wij u als familie* uitleg geven

Nadere informatie

Delirium Clinical Assessment Protocol (CAP) = 0

Delirium Clinical Assessment Protocol (CAP) = 0 Delirium Clinical Assessment Protocol (CAP) = 0 De informatie over deze CAP-code wordt opgesplitst in twee delen: (I) Betekenis: De betekenis van code 0 bij de Delirium-CAP. (II) Richtlijnen: De stappen

Nadere informatie

Verhoogde kans op een delier?

Verhoogde kans op een delier? Verhoogde kans op een delier? Maatregelen om een delier te voorkomen Afdeling Geriatrie Locatie Purmerend/Volendam Inleiding U of uw naaste heeft een verhoogd risico op een delier. Dat heeft de verpleegkundige

Nadere informatie

Verslag multidisciplinair overleg

Verslag multidisciplinair overleg 2012 Verslag multidisciplinair overleg Renate Agterhof S1002628 Spaarne ziekenhuis 27-5-2012 Inhoud Inhoud... 2 Inleiding... 2 1. Betrokken disciplines bij het MDO... 3 2. Belang van een MDO tussen de

Nadere informatie

VERANDERING VAN GEDRAG: EEN PROBLEEM OF NIET? Marieke Schuurmans Verpleegkundige & onderzoeker UMC Utrecht/Hogeschool Utrecht

VERANDERING VAN GEDRAG: EEN PROBLEEM OF NIET? Marieke Schuurmans Verpleegkundige & onderzoeker UMC Utrecht/Hogeschool Utrecht VERANDERING VAN GEDRAG: EEN PROBLEEM OF NIET? Marieke Schuurmans Verpleegkundige & onderzoeker UMC Utrecht/Hogeschool Utrecht GEDRAG: De wijze waarop iemand zich gedraagt, zijn wijze van doen, optreden

Nadere informatie

Pijn, agitatie en delier op de Intensive Care

Pijn, agitatie en delier op de Intensive Care Pijn, agitatie en delier op de Intensive Care Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Wat is pijn, agitatie en delier? 1 Waarom wordt een patiënt hierop gescoord? 2 Hoe herkennen we pijn,

Nadere informatie

Brondocument CGS project Opleiden in de ouderenzorg. Alle aios. Expert in ouderenzorg. Enkeling. Minimale basiskennis over ouderenzorg

Brondocument CGS project Opleiden in de ouderenzorg. Alle aios. Expert in ouderenzorg. Enkeling. Minimale basiskennis over ouderenzorg Brondocument CGS project Opleiden in de ouderenzorg Opbouw kennis, vaardigheden en attitude Het CGS project heeft zich het volgende doel gesteld: aandacht voor ouderenzorg in alle medische vervolgopleidingen.

Nadere informatie

Een delier en wat nu!!! Wat kunnen we doen bij patiënten met een acute verwardheid (delier)? (deel 3)

Een delier en wat nu!!! Wat kunnen we doen bij patiënten met een acute verwardheid (delier)? (deel 3) Een delier en wat nu!!! Wat kunnen we doen bij patiënten met een acute verwardheid (delier)? (deel 3) In dit artikel wordt beschreven wat er gedaan moet worden wanneer er aanwijzingen zijn dat de patiënt

Nadere informatie

Delirium of delier (acuut optredende verwardheid)

Delirium of delier (acuut optredende verwardheid) Delirium of delier (acuut optredende verwardheid) In deze folder leest u wat een delirium is, wat de verschijnselen van een delirium zijn en leest u informatie over de behandeling en tips voor patiënten

Nadere informatie

HELP-Programma. Informatieboekje. Voor vrijwilligers na de intake

HELP-Programma. Informatieboekje. Voor vrijwilligers na de intake HELP-Programma Informatieboekje Voor vrijwilligers na de intake 2 Ruth Pel-Littel Expert kwetsbare ouderen Vilans Postbus 8228, 3503 RE Utrecht Telefoon: (030) 789 2300, e-mail: r.pel@vilans.nl Website:

Nadere informatie

HET ZAL JE MOEDER MAAR ZIJN

HET ZAL JE MOEDER MAAR ZIJN HET ZAL JE MOEDER MAAR ZIJN Ouderen in het ziekenhuis: wat weten we? Marieke J. Schuurmans Hoogleraar Verplegingswetenschap UMC Utrecht Lector Ouderenzorg Hogeschool Utrecht HOEVEEL MENSEN BREKEN ER PER

Nadere informatie

VOORBEELDEN VAN OPEN VRAGEN ZOALS DEZE GESTELD GAAN WORDEN IN DE SET VAN LEREN DOKTEREN 5.

VOORBEELDEN VAN OPEN VRAGEN ZOALS DEZE GESTELD GAAN WORDEN IN DE SET VAN LEREN DOKTEREN 5. VOORBEELDEN VAN OPEN VRAGEN ZOALS DEZE GESTELD GAAN WORDEN IN DE SET VAN LEREN DOKTEREN 5. Let op dit zijn voorbeelden van mogelijke vragen. Vergelijkbare vragen kunnen ook gesteld worden over de andere

Nadere informatie

Casuïstiek bespreking. delier

Casuïstiek bespreking. delier Casuïstiek bespreking delier Bernarda Heslinga Huisarts, kaderarts palliatieve zorg, lid consultatieteam palliatieve zorg Helma Mebius Verpleegkundige, lid consultatieteam palliatieve zorg Palliatieve

Nadere informatie

Acute verwardheid. Locatiegegevens. Locatie Utrecht Bosboomstraat KE Utrecht. Locatie Zeist Jagersingel HL Zeist

Acute verwardheid. Locatiegegevens. Locatie Utrecht Bosboomstraat KE Utrecht. Locatie Zeist Jagersingel HL Zeist Acute verwardheid Inleiding Acute verwardheid wordt ook wel een delirium of een delier genoemd. In deze folder kunt u lezen wat acute verwardheid is en hoe het ontstaat. Er wordt ingegaan op de verschijnselen,

Nadere informatie

Workshop Delirium Symposium Palliatieve Zorg, richtlijnen voor de praktijk Utrecht, 12-01-2006

Workshop Delirium Symposium Palliatieve Zorg, richtlijnen voor de praktijk Utrecht, 12-01-2006 Workshop Delirium Symposium Palliatieve Zorg, richtlijnen voor de praktijk Utrecht, 12-01-2006 Ine Klijn, psychiater, Zorglijn Acute en Consultatieve Psychiatrie Divisie Hersenen, UMCU Rob Krol, adviseur

Nadere informatie

Delier in de palliatieve fase DR. KARIN SCHOTTE MEDISCHE ONCOLOGIE- PALLIATIEF SUPPORTTEAM

Delier in de palliatieve fase DR. KARIN SCHOTTE MEDISCHE ONCOLOGIE- PALLIATIEF SUPPORTTEAM Delier in de palliatieve fase DR. KARIN SCHOTTE MEDISCHE ONCOLOGIE- PALLIATIEF SUPPORTTEAM 1. Definitie en voorkomen 2. Pathofysiologie 3. Oorzaken 4. Diagnose 5. Behandeling Definitie en voorkomen: 1.

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Acuut optredende verwardheid (delier) Acuut optredende verwardheid (delier)

Patiënteninformatie. Acuut optredende verwardheid (delier) Acuut optredende verwardheid (delier) Patiënteninformatie Acuut optredende verwardheid (delier) Acuut optredende verwardheid (delier) 20140024 Delier.indd 1 1 24-01-17 14:02 Acuut optredende verwardheid (delier) Wat is acuut optredende verwardheid

Nadere informatie

Dienst geriatrie Interne liaison. Informatiebrochure voor de patiënt en de familie

Dienst geriatrie Interne liaison. Informatiebrochure voor de patiënt en de familie Dienst geriatrie Interne liaison Informatiebrochure voor de patiënt en de familie INLEIDING Een ziekenhuisopname is voor kwetsbare oudere patiënten risicovol vanwege hun verhoogde kans op complicaties

Nadere informatie

Overdracht in de palliatieve zorg Regionale Transmurale Afspraak Zuidoost Brabant

Overdracht in de palliatieve zorg Regionale Transmurale Afspraak Zuidoost Brabant Overdracht in de palliatieve zorg Regionale Transmurale Afspraak Zuidoost Brabant Marlie Spijkers Arts symptoombestrijding en palliatieve zorg Sint Annaziekenhuis Medisch adviseur netwerk palliatieve zorg

Nadere informatie

Welkom in het Jeroen Bosch Ziekenhuis

Welkom in het Jeroen Bosch Ziekenhuis Welkom in het Jeroen Bosch Ziekenhuis Delier Vakgroep geriatrie vanaf juni 2014. Bovenste rij: Astrid van Strien, Janet Bootsma, Karen Keijsers, Truuke Kamminga. Onderste rij: Rob van Marum, Cees Wouters,

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Acuut optredende verwardheid. (delier) Acuut optredende verwardheid (delier)

Patiënteninformatie. Acuut optredende verwardheid. (delier) Acuut optredende verwardheid (delier) Patiënteninformatie Acuut optredende verwardheid (delier) Acuut optredende verwardheid (delier) 1 Acuut optredende verwardheid (delier) Intensive Care, route 3.3 Telefoon (050) 524 6540 Inleiding Uw familielid

Nadere informatie

Richtlijn delier NPZ Waardenland Doel van de transmurale multidisciplinaire richtlijn delier 1. Definitie delier 2. Ontstaanswijze / oorzaak delier

Richtlijn delier NPZ Waardenland Doel van de transmurale multidisciplinaire richtlijn delier 1. Definitie delier 2. Ontstaanswijze / oorzaak delier Richtlijn delier NPZ Waardenland Op initiatief van het Netwerk Palliatieve Zorg is in 2014 deze regionale richtlijn delier tot stand gekomen. Deze richtlijn is geschreven voor verpleegkundigen en verzorgenden

Nadere informatie

Acute verwardheid (Delier/Delirium)

Acute verwardheid (Delier/Delirium) Acute verwardheid (Delier/Delirium) Informatie voor naasten van patiënten met acuut optredende verwardheid. Uw naaste is opgenomen in het TweeSteden ziekenhuis vanwege een ziekte, ongeval, en/of operatie.

Nadere informatie

Medicatie als instrument om onrust en agressie te beheersen? Niet agressief, maar duf? dr. Martin Smalbrugge. Wie ben ik??

Medicatie als instrument om onrust en agressie te beheersen? Niet agressief, maar duf? dr. Martin Smalbrugge. Wie ben ik?? Medicatie als instrument om onrust en agressie te beheersen? Niet agressief, maar duf? dr. Martin Smalbrugge Wie ben ik?? Specialist ouderengeneeskunde Hoofd opleidingsinstituut specialisme ouderengeneeskunde

Nadere informatie

Ik ben uit de mode. Netwerk Dementie 7 februari 2019 Judith van Tuijn

Ik ben uit de mode. Netwerk Dementie 7 februari 2019 Judith van Tuijn Ik ben uit de mode Netwerk Dementie 7 februari 2019 Judith van Tuijn (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium

Nadere informatie

Tijdelijke verwardheid (delier) Ondervoeding Vallen Fysieke beperkingen

Tijdelijke verwardheid (delier) Ondervoeding Vallen Fysieke beperkingen Kwetsbare ouderen Het Van Weel Bethesda ziekenhuis zet zich extra in voor de zorg aan ouderen van 70 jaar en ouder. Het ziekenhuis volgt een landelijk Veiligheidsprogramma (VMS) gericht op Kwetsbare Ouderen.

Nadere informatie

(Verhoogde kans op) acute verwardheid/delier bij ouderen. Informatie en adviezen voor oudere patiënten met (een verhoogd risico op) een delier

(Verhoogde kans op) acute verwardheid/delier bij ouderen. Informatie en adviezen voor oudere patiënten met (een verhoogd risico op) een delier (Verhoogde kans op) acute verwardheid/delier bij ouderen Informatie en adviezen voor oudere patiënten met (een verhoogd risico op) een delier In deze folder gaan we in op factoren die het risico op een

Nadere informatie

Delirium - acute verwardheid. informatie voor patiënt en familie

Delirium - acute verwardheid. informatie voor patiënt en familie Delirium - acute verwardheid informatie voor patiënt en familie 2 Sommige patiënten lijden tijdens een ziekenhuisopname of na een ingreep tijdelijk aan een acute verwardheid of delirium. Deze brochure

Nadere informatie

Handreiking. Dementie

Handreiking. Dementie Handreiking Dementie Handreiking Dementie Doelgroep Ouderen met (een verdenking op) geheugen en overige cognitieve stoornissen die van invloed zijn op het dagelijkse leven. Diagnostiek (huisarts, wijkverpleegkundige)

Nadere informatie

(on)rust op de ICU. Norinda Fennema

(on)rust op de ICU. Norinda Fennema (on)rust op de ICU Norinda Fennema disclosure anesthesioloog-intensivist Kennemer Gasthuis Haarlem principal investigator UltiSAFE 2006 ICM MiDEX 2012 JAMA pagina 2 (on)rust op de ICU sedatie slaap DELIER

Nadere informatie

Datum Spreker Linda Schreur. (Poly)farmacie bij ouderen

Datum Spreker Linda Schreur. (Poly)farmacie bij ouderen Datum 28-02-2017 Spreker Linda Schreur (Poly)farmacie bij ouderen Een geriatrische patiënt Pt 82 jaar Voorgeschiedenis oa hartinfarct, boezemfibrilleren Woont zelfstandig alleen Langzaam geheugenproblemen

Nadere informatie

In de war? Informatie voor familie van patiënten met acuut optredende verwardheid

In de war? Informatie voor familie van patiënten met acuut optredende verwardheid In de war? Informatie voor familie van patiënten met acuut optredende verwardheid Inleiding Uw familielid, partner of kennis is in het Albert Schweitzer ziekenhuis opgenomen. Waarschijnlijk heeft u gemerkt

Nadere informatie

Klinische Geriatrie na een ziekenhuisopname

Klinische Geriatrie na een ziekenhuisopname Klinische Geriatrie na een ziekenhuisopname Onlangs bent u opgenomen geweest in Maasziekenhuis Pantein. Tijdens uw verblijf in het ziekenhuis is het GIDZ- team (Geriatrie in de Ziekenhuizen) bij uw behandeling

Nadere informatie

Masterclass DementieNet Vroege signalen dementie. Jan Oudenes 2017

Masterclass DementieNet Vroege signalen dementie. Jan Oudenes 2017 Masterclass DementieNet Vroege signalen dementie Jan Oudenes 2017 Hoe herken ik vroege signalen van dementie? Programma: Welkom en kennismaking Inleiding Doel van de training Waarom is het belangrijk om

Nadere informatie

Ouderen in het Jeroen Bosch Ziekenhuis

Ouderen in het Jeroen Bosch Ziekenhuis Algemeen Ouderen in het Jeroen Bosch Ziekenhuis Inleiding Binnenkort wordt u opgenomen in het Jeroen Bosch Ziekenhuis. Het kan ook zijn dat u onverwacht bent opgenomen in het ziekenhuis. De arts heeft

Nadere informatie

WERKAFSPRAKEN OVER COMMUNICATIE ROND KWETSBARE OUDEREN

WERKAFSPRAKEN OVER COMMUNICATIE ROND KWETSBARE OUDEREN WERKAFSPRAKEN OVER COMMUNICATIE ROND KWETSBARE OUDEREN Huisartsenpraktijk (huisarts en/of POH) levert 1 e lijns zorg, d.w.z. doet diagnostisch onderzoek en behandeling t.b.v. álle inwoners in thuissituatie

Nadere informatie

Consultatief team geriatrie

Consultatief team geriatrie Consultatief team geriatrie Consultatief team geriatrie U ontvangt deze folder omdat u bent bezocht door een lid van het Consultatief Team Geriatrie. Wie zijn wij? Het team bestaat uit twee verpleegkundig

Nadere informatie

Gezond ouder worden. Harmke Nijboer

Gezond ouder worden. Harmke Nijboer Gezond ouder worden Harmke Nijboer Klinisch i Geriater Ik word vergeetachtig, zijn dit de eerste tekenen van dementie? De diagnose:samenhang g milde geheugenstoornissen en dementie Normale veroudering

Nadere informatie

Speciale aandacht voor ouderen tijdens een opname

Speciale aandacht voor ouderen tijdens een opname Speciale aandacht voor ouderen tijdens een opname Informatie voor patiënten F1037-3505 november 2014 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus

Nadere informatie

Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. InFoP 2. Inhoud

Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. InFoP 2. Inhoud Informatie voor Familieleden omtrent Psychose InFoP 2 Inhoud Introductie Module I: Wat is een psychose? Module II: Psychose begrijpen? Module III: Behandeling van psychose de rol van medicatie? Module

Nadere informatie

Parkinson en Psychoses

Parkinson en Psychoses Parkinson en Psychoses Inleiding Mensen met de ziekte van Parkinson kunnen last krijgen van ongewone belevingen die niet overeenkomen met de werkelijkheid. Dit zijn psychotische belevingen die de vorm

Nadere informatie

InFoP 2. Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. Inhoud. Inleiding

InFoP 2. Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. Inhoud. Inleiding Informatie voor Familieleden omtrent Psychose InFoP 2 Inhoud Introductie Module I: Wat is een psychose? Module II: Psychose begrijpen? Module III: Behandeling van psychose de rol van medicatie? Module

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Acute verwardheid

Patiënteninformatie. Acute verwardheid Patiënteninformatie Acute verwardheid Inhoud Inleiding... 3 Wat is acute verwardheid of delirium?... 3 Hoe wordt een delirium behandeld?... 4 Hoe kunt u uw familielid helpen?... 4 Medicatie... 4 Drinken

Nadere informatie

Acuut optredende verwardheid (delier) Informatie voor familie en bezoekers van het Intensive Care Centrum UMC Utrecht. Afdeling Intensive Care

Acuut optredende verwardheid (delier) Informatie voor familie en bezoekers van het Intensive Care Centrum UMC Utrecht. Afdeling Intensive Care Acuut optredende verwardheid (delier) Informatie voor familie en bezoekers van het Intensive Care Centrum UMC Utrecht Afdeling Intensive Care Acuut optredende verwardheid (delier) Acuut optredende verwardheid

Nadere informatie

De patiënt met acuut optredende verwardheid (delier)

De patiënt met acuut optredende verwardheid (delier) De patiënt met acuut optredende verwardheid (delier) De patiënt met acuut optredende verwardheid/delier Uw familielid, vriend(in) of kennis is opgenomen vanwege een ziekte, een ongeval en/of een operatie.

Nadere informatie

Polikliniek geriatrie. Bezoek voorafgaand aan een medische ingreep/operatie

Polikliniek geriatrie. Bezoek voorafgaand aan een medische ingreep/operatie Polikliniek geriatrie Bezoek voorafgaand aan een medische ingreep/operatie 2 U ondergaat binnenkort een medische ingreep of operatie (aan vaten, heup, knie of blaas). Daarnaast bent u ouder dan 70 jaar.

Nadere informatie

Rooming-in bij kwetsbare ouderen met een delirium

Rooming-in bij kwetsbare ouderen met een delirium Rooming-in bij kwetsbare ouderen met een delirium Isala S. van der Zwaag, verpleegkundig specialist ouderengeneeskunde 24 november 2017 Disclosure belangen (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst

Nadere informatie

Selectie van oudere patiënten opgenomen in het ziekenhuis met risico op functieverlies

Selectie van oudere patiënten opgenomen in het ziekenhuis met risico op functieverlies Selectie van oudere patiënten opgenomen in het ziekenhuis met risico op functieverlies Dr. Jita Hoogerduijn Kenniscentrum Innovatie van Zorgverlening Hogeschool Utrecht Jita.hoogerduijn@hu.nl Mw Anna Smit

Nadere informatie

26/05/2015. Workshop assessment bij delier en depressie. Delirium. Screening. Delier? Vormen van delier

26/05/2015. Workshop assessment bij delier en depressie. Delirium. Screening. Delier? Vormen van delier Workshop assessment bij delier en depressie Delirium Jessie De Cock Ergotherapeut Gerontoloog titel 2 Delier? Aandachts- en bewustzijnsstoornis Acuut en fluctuerend Verandering in cognitie of ontwikkeling

Nadere informatie

ACUUT OPTREDENDE VERWARDHEID (DELIER) INFORMATIE VOOR PATIENT, FAMILIE EN BETROKKENEN

ACUUT OPTREDENDE VERWARDHEID (DELIER) INFORMATIE VOOR PATIENT, FAMILIE EN BETROKKENEN ACUUT OPTREDENDE VERWARDHEID (DELIER) INFORMATIE VOOR PATIENT, FAMILIE EN BETROKKENEN Inleiding Uw familielid, partner of kennis is in Franciscus Gasthuis & Vlietland opgenomen. Hij of zij is opgenomen

Nadere informatie

WAAR GERIATRIE EN PALLIATIEVE ZORG ELKAAR ONTMOETEN

WAAR GERIATRIE EN PALLIATIEVE ZORG ELKAAR ONTMOETEN WAAR GERIATRIE EN PALLIATIEVE ZORG ELKAAR ONTMOETEN Studiedag werkgroep PST 08 februari 2019 Mathias Demuynck (geriater) Aurélie Van Lancker (geriatrisch verpleegkundige) WAAR GERIATRIE EN PALLIATIEVE

Nadere informatie

DE PATIËNT MET ACUUT OPTREDENDE VERWARDHEID/DELIER INFORMATIE VOOR FAMILIE EN BETROKKENEN

DE PATIËNT MET ACUUT OPTREDENDE VERWARDHEID/DELIER INFORMATIE VOOR FAMILIE EN BETROKKENEN DE PATIËNT MET ACUUT OPTREDENDE VERWARDHEID/DELIER INFORMATIE VOOR FAMILIE EN BETROKKENEN Wat is acuut optredende verwardheid/delier? Uw familielid, vriend(in) of kennis is opgenomen in het ziekenhuis

Nadere informatie

Antonius College: Dementie

Antonius College: Dementie Antonius College: Dementie Sprekers Karel van Wieringen internist ouderengeneeskunde Doetie Visser verpleegkundig specialist geriatrie Polikliniek Klinische Geriatrie Specifiek gericht op ouderen, maar

Nadere informatie

Parkinsonismen Vereniging. Parkinson en Psychose

Parkinsonismen Vereniging. Parkinson en Psychose Parkinsonismen Vereniging Parkinson en Psychose Inhoudsopgave Inleiding 4 Psychose 4 Oorzaak 5 Door de ziekte van Parkinson 5 Door het gebruik van anti-parkinsonmedicatie 5 Door een lichamelijke aandoening

Nadere informatie

Delier en Revalidatie. Thuissituatie

Delier en Revalidatie. Thuissituatie Delier en Revalidatie in de Thuissituatie VERENSO Jaarcongres, 25 november 2011 Anne Stroomer-van Wijk, sociaal geriater, Den Haag Stelling: Voor thuiswonende kwetsbare ouderen met een (doorgemaakt) delier

Nadere informatie

Last, but not least. De geriatrische patiënt op de SEH. Yvonne Schoon. Klinisch geriater Radboudumc Nijmegen

Last, but not least. De geriatrische patiënt op de SEH. Yvonne Schoon. Klinisch geriater Radboudumc Nijmegen Last, but not least De geriatrische patiënt op de SEH Yvonne Schoon Klinisch geriater Radboudumc Nijmegen Epidemiologie Groeiende zorgconsumptie ouderen Prognose zorgconsumptie in regio Nijmegen Multimorbiditeit

Nadere informatie

Palliatieve Zorg. Marjolein Kolkman en Ingrid Kienstra. Verpleegkundigen Palliatieve Zorg

Palliatieve Zorg. Marjolein Kolkman en Ingrid Kienstra. Verpleegkundigen Palliatieve Zorg Palliatieve Zorg Marjolein Kolkman en Ingrid Kienstra Verpleegkundigen Palliatieve Zorg Wat is het belangrijkste speerpunt van palliatieve zorg? A Genezing B Kwaliteit van leven C Stervensbegeleiding

Nadere informatie

Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard M77 van maart 2003.

Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard M77 van maart 2003. Videofragment 4 Zorg na het verbleken van het delier 1. Toelichting op de module Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard M77 van maart 2003. Een delier is een ingrijpend ziektebeeld, zowel voor de

Nadere informatie

In de war? Op de Intensive Care

In de war? Op de Intensive Care In de war? Op de Intensive Care Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding Uw partner of familielid is in het Albert Schweitzer ziekenhuis opgenomen op de Intensive Care.

Nadere informatie

Acute verwardheid. Informatie voor familie en betrokkenen

Acute verwardheid. Informatie voor familie en betrokkenen HHZH_INF_114.01(0315) h.-hartziekenhuis vzw Mechelsestraat 24 2500 Lier tel. 03-491 23 45 fax 03-491 23 46 www.hhzhlier.be Informatie voor familie en betrokkenen Acute verwardheid Voorwoord Uw partner,

Nadere informatie

Welkom. Publiekslezing dementie 17 februari 2015 #pldementie

Welkom. Publiekslezing dementie 17 februari 2015 #pldementie Welkom Publiekslezing dementie 17 februari 2015 #pldementie R.H. Chabot, neuroloog Beatrixziekenhuis Rivas Zorggroep DEMENTIE DIAGNOSE EN SYMPTOMEN Inhoud Geheugen Wat is dementie? Mogelijke symptomen

Nadere informatie

CWZ en de nazorg voor de oudere patiënt

CWZ en de nazorg voor de oudere patiënt CWZ en de nazorg voor de oudere patiënt 2 Als u 70 jaar of ouder bent, is de kans groter dat u plotseling wordt opgenomen in het ziekenhuis. Dat is een ingrijpende gebeurtenis voor u en uw omgeving. U

Nadere informatie

Polikliniek geriatrie. Bezoek voorafgaand aan een medische ingreep/operatie

Polikliniek geriatrie. Bezoek voorafgaand aan een medische ingreep/operatie Polikliniek geriatrie Bezoek voorafgaand aan een medische ingreep/operatie 2 U ondergaat binnenkort een medische ingreep of operatie (aan vaten, heup, knie of blaas). Daarnaast bent u ouder dan 70 jaar.

Nadere informatie

Informatiebrochure voor familie & betrokkenen

Informatiebrochure voor familie & betrokkenen HHZH_INF_114.03(0418) Informatiebrochure voor familie & betrokkenen Acute verwardheid een hart voor zorg Voorwoord Jouw partner, familielid, vriend of kennis is opgenomen in het H.-Hartziekenhuis Lier.

Nadere informatie

6 e mini symposium Ouderenzorg

6 e mini symposium Ouderenzorg 6 e mini symposium Ouderenzorg Aanvullende diagnostiek bij dementie in de 1 e lijn Suzanne Boot, specialist ouderengeneeskunde, kaderarts psychogeriatrie i.o. 28-09-2015 Pagina 1 6 e Mini symposium ouderenzorg

Nadere informatie

Gebruik bedtent bij acuut optredende verwardheid

Gebruik bedtent bij acuut optredende verwardheid Gebruik bedtent bij acuut optredende verwardheid Ziekenhuis Gelderse Vallei Uw familielid, vriend(in) of kennis is opgenomen in ons ziekenhuis vanwege ziekte, ongeval en/of operatie. Zoals u vermoedelijk

Nadere informatie

WERKAFSPRAKEN OVER COMMUNICATIE ROND KWETSBARE OUDEREN

WERKAFSPRAKEN OVER COMMUNICATIE ROND KWETSBARE OUDEREN WERKAFSPRAKEN OVER COMMUNICATIE ROND KWETSBARE OUDEREN Begripsbepaling De werkgroep hanteert het NHG Standpunt. Kwetsbare ouderen zijn: ouderen met complexe problematiek, die diverse aandoeningen hebben

Nadere informatie