De 3D,s POH

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "De 3D,s POH 02-04-2014"

Transcriptie

1 De 3D,s POH

2 Doelstelling Onderscheid delier, dementie en depressie Vroegtijdig herkennen/signaleren van een delier. Behandeling delier

3 Delier Dementie Depressie

4

5 Casus Een 70-jarige vrouw wordt aangemeld ivm recent ontstane nachtelijk dwalen bij psychotische belevingen en verwaarlozing. 1. Wat wil je weten om een diagnose te stellen: anamnese 2. Wat is de differentiaal diagnose? Er blijkt sprake van een delier obv van een urineweginfect.

6 Differentiaal diagnose Delier Dementie Depressie Aanloop Acuut Sluipend Geleidelijk Beloop Fluctuerend Langzaam progressief Aandacht Gestoord Meestal intakt? Dagschommelingen Intakt? Orientatie Gestoord Gestoord Intakt Geheugen Gestoord Gestoord Intakt Denktempo Normaal Normaal / vertraagd Vertraagd Inhoud denken Incoherent Leeg Preoccupatie

7 Dementie Sluipend beloop Geen wisseling over de dag Anamnese: geheugen, cognitieve stoornissen, algemeen functioneren, persoonlijkheid, ADL, neuropsychiatrische en zorgbelasting Algemene(hetero) anamnese: Cardio/cerebrovasculaire aandoeningen; Schildklierlijden; Alcoholmisbruik; Medicijngebruik (met name sederende en cholinerge medicatie); Voedingsanamnese; Familieanamnese t.a.v. dementie, ziekte van Parkinson, syndroom van Down. Medisch onderzoek: bloedonderzoek, ECG, Echografie, EEG Neuropsychologische tests: MMSE

8 Depressie - Geleidelijker begin, dagschommelingen Belaste voorgeschiedenis? Anamnese: geheugen, voorgeschiedenis(bio/psych/soc.), lichamelijke klachten(ouderen), middelen/medicatiegebruik, Lichamelijk onderzoek: hartfalen, endocriene stoornissen(dm, schildklier), elektrolytenstoornis

9 Psychose Een delier wordt wel eens ten onrechte aangezien voor een psychose. De belangrijkste verschillen met een psychose is dat het bewustzijn bij een delier gedaald is, en dat een delier relatief kort duurt en een snel wisselend beloop kent. Een ander verschil is dat bij een psychose vaak gehoorhallucinaties voorkomen, en bij een delier vaak visuele hallucinaties.

10 Delier Delirium is een tijdelijke, psychische stoornis, die wordt veroorzaakt door één of meer somatische verstoringen of het gebruik dan wel de onttrekking van (genees)middelen. Meestal niet één oorzaak aan te wijzen voor het ontstaan van delirium en soms is oorzaak ook niet vast te stellen. Verwardheid Delirium!!

11

12 Symptomatologie Beloop: Acuut begin Wisselende ernst met symptoomvrije momenten Kernsymptoom Gestoorde aandacht en / of Gestoord bewustzijn met Geheugenstoornis Desorientatie Waarnemingsstoornis Denkstoornis Verstoord slaap / waakpatroon Verstoorde psychomotoriek Stemmingsstoornis

13 Delier subtypen Hyperactieve hyperalerte vorm Wanen, hallucinaties, desorientatoe Onttrekking alcohol / benzo s Hypoactieve hypoalerte vorm Apathie, teruggetrokken Ouderen, hepatische encephalopathie Gemengde vorm

14 Predisponerende factoren delier leeftijd 70 jaar; Verwardheid in voorgeschiedenis cognitieve stoornissen; visus- en gehoorstoornissen; stoornissen in de activiteiten van het dagelijks leven (ADL); gebruik van alcohol en opiaten.

15 Precipiterende factoren delier infectie koorts dehydratie laag Hb elektrolytstoornissen (Na / K) polyfarmacie (genees)middelen met psychoactieve werking opiaten anti-parkinsonmiddelen middelen met anticholinerge werking o.a. Oxybutynine, amitryptiline, prednisolon

16 Medicamenteuze behandeling Eerste keus: haloperidol contraindicatie: hypokinetisch rigide syndroom Alternatieven: atypische neuroleptica: clozapine, risperidon / olanzapine / quetiapine Trazodon, acetyl-choline-esterase remmers:(galantamine = Reminyl ) en rivastigmine = Exelon ).

17 Haloperidol Voordelen: hoog potent korte halfwaardetijd weinig anti-cholinerg weinig cardiovasculaire affecten weinig respiratoire effecten geen actieve metaboliet meerdere toedieningsvormen geen sufheid!!!! Anticholinerg is een werking van chemische verbindingen die als receptorantagonist de prikkeloverdracht door acetylcholine in het motorische zenuwstelsel remmen.

18 Haloperidol Nadelen: - EPV (minder bij i.v. toediening) - Tardieve dyskinesie (bewegingsstoornis) - Acute dystonie - Acathisie (bewegingsonrust) - QT tijd verlenging, ritmestoornissen (>35 mg / dag) - Transaminase-stijging (enzymen, lever) - Bronchiale hypersecretie - Verlaging epileptische drempel

19 Doseringsschema Ernst delier/ Specifieke omstandigheden Haldol per 24 uur Co-medicatie Licht - matig mg p.o., 1 a 2 dd Ernstig /malabsorptie/ Snelle werking vereist 5 20 mg i.m./i.v./subc 1-2 daags doseren max. 20 mg zn lorazepam 0,5-2.0 mg Met extreme angst, onrust interfererend met medische behandeling 5 mg i.v., herhalen iedere 30 min max mg Onvoldoende resultaat (met telemetrie) Continu infuus, 3-25 mg per uur

20 Behandeling delier bij hypokinetisch rigide syndroom Clozapine effectief zonder motorische bijwerkingen; controle granulocyten Olanzapine en quetiapine effectief, maar vaker motorische bijwerkingen Trazodon Rivastigmine effectief bij Lewy Body Dementie, M. Parkinson

21 Niet medicamenteuze interventies Prikkelarm (rustige kamer, zacht licht) Goede orientatie bevorderen (kalender, klok) Corrigeren sensore deprivatie (bril, etc.) Wijze van contact leggen (oogkontakt, aanraking, door bekenden, 1 op 1 begeleiding) Uitleg aan familie over benadering

22 Preventieve maatregelen Identificeren van risicopatienten bij opname (predisposerende factoren ) Toepassen van medisch / verpleegkundige interventies bij risico-patienten Preoperatief voorschrijven van 2 dd ½ mg haloperidol bij hoogrisicopatienten Regelmatige controle op het ontstaan van delier-symptomen

23 Medisch / verpleegkundige interventies Bevorderen orientatie Vroege mobilisatie Bewaken goede nachtrust, liefst zonder medicatie Gehoorsapparaten en brillen Voorkomen dehydratie Stimuleren eten/drinken Aandacht en uitleg

24 Uit de literatuur Prevalentie bij ouderen in ZH zeer hoog Enorme impact Breinschade= sneller dementie Preventie is mogelijk Toch 30-70% niet herkend Zelden delier in ontslagbrief/diagnoselijst Onzichtbaarheid grootste barrière: sneler ontslag naar huis,vph,vzh

25 Take home 1. Bij acute verandering psychiatrisch toestandsbeeld denk aan delier; 2. Bij delier zoek naar onderliggend somatisch lijden; 3. Behandel delier EN onderliggend somatisch lijden; 4. Overweeg bij risicopatienten preventieve maatregelen. 5. Zorg voor duidelijke onderlinge overdracht 6. Betere nazorg

Delier 18-04-2011. Sini van den Boomen Anja Manders Marianne de Nobel

Delier 18-04-2011. Sini van den Boomen Anja Manders Marianne de Nobel Delier 18-04-2011 Sini van den Boomen Anja Manders Marianne de Nobel Welkom Doel: Kennisoverdracht/bewustwording Signalering Verpleegkundige interventies Programma Film Medische aspecten delier Casus in

Nadere informatie

Delier in de palliatieve fase DR. KARIN SCHOTTE MEDISCHE ONCOLOGIE- PALLIATIEF SUPPORTTEAM

Delier in de palliatieve fase DR. KARIN SCHOTTE MEDISCHE ONCOLOGIE- PALLIATIEF SUPPORTTEAM Delier in de palliatieve fase DR. KARIN SCHOTTE MEDISCHE ONCOLOGIE- PALLIATIEF SUPPORTTEAM 1. Definitie en voorkomen 2. Pathofysiologie 3. Oorzaken 4. Diagnose 5. Behandeling Definitie en voorkomen: 1.

Nadere informatie

De delirante patiënt van vergeetachtig tot verwardheid

De delirante patiënt van vergeetachtig tot verwardheid De delirante patiënt van vergeetachtig tot verwardheid Marja Jellesma-Eggenkamp Klinische geriatrie Alysis 25 mei 2010 symposium Zevenaar 1 Kwetsbare ouderen inleiding >25% opgenomen patiënten 70+ 10-40%

Nadere informatie

Casuïstiek bespreking. delier

Casuïstiek bespreking. delier Casuïstiek bespreking delier Bernarda Heslinga Huisarts, kaderarts palliatieve zorg, lid consultatieteam palliatieve zorg Helma Mebius Verpleegkundige, lid consultatieteam palliatieve zorg Palliatieve

Nadere informatie

De huisarts / de acuut verwarde patiënt. Presentatie2015: Cassandra Kalidien Conny Koffeman

De huisarts / de acuut verwarde patiënt. Presentatie2015: Cassandra Kalidien Conny Koffeman De huisarts / verpleeghuisarts en de acuut verwarde patiënt Presentatie2015: Cassandra Kalidien Conny Koffeman Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk

Nadere informatie

Delier, benadering vanuit het ziekenhuis. Dhr. A. Lahdidioui Internist ouderengeneeskunde i.o. Donderdag 26 januari 2017

Delier, benadering vanuit het ziekenhuis. Dhr. A. Lahdidioui Internist ouderengeneeskunde i.o. Donderdag 26 januari 2017 Delier, benadering vanuit het ziekenhuis Dhr. A. Lahdidioui Internist ouderengeneeskunde i.o. Donderdag 26 januari 2017 Diagnose DSM IV criteria: 1. Bewustzijnsstoornis met verminderde aandacht 2. Verandering

Nadere informatie

De geriatrische patiënt op de SEH. SEH onderwijsdag Sigrid Wittenberg, aios klinische geriatrie

De geriatrische patiënt op de SEH. SEH onderwijsdag Sigrid Wittenberg, aios klinische geriatrie De geriatrische patiënt op de SEH SEH onderwijsdag Sigrid Wittenberg, aios klinische geriatrie Relevante onderwerpen Delier Symptoomverarming Medicatie op de SEH Duur aanwezigheid patiënt op de SEH Delier

Nadere informatie

Delier, ontspoord in het verpleeghuis. Miriam Jacobs Nurse Practitioner in opleiding

Delier, ontspoord in het verpleeghuis. Miriam Jacobs Nurse Practitioner in opleiding Delier, ontspoord in het verpleeghuis Miriam Jacobs Nurse Practitioner in opleiding Opzet presentatie Huishoudelijke mededelingen Inleiding Stellingen invullen Uitleg rondom delier Screening delier + Delier

Nadere informatie

DEMENTIEZORG. Chronische en acute verwardheid. Jan Oudenes Verpleegkundig consulent geriatrie Ede, 10 november 2015

DEMENTIEZORG. Chronische en acute verwardheid. Jan Oudenes Verpleegkundig consulent geriatrie Ede, 10 november 2015 DEMENTIEZORG Chronische en acute verwardheid Jan Oudenes Verpleegkundig consulent geriatrie Ede, 10 november 2015 Programma Acute verwardheid/delier Fragment Mieren in de thee Dementie en delier 1 Delier

Nadere informatie

Palliatieve zorg en Dementie verbinden. Jet van Esch Specialist ouderengeneeskunde

Palliatieve zorg en Dementie verbinden. Jet van Esch Specialist ouderengeneeskunde Palliatieve zorg en Dementie verbinden Jet van Esch Specialist ouderengeneeskunde Kennistoets Dementie kan alleen sluipend ontstaan ja/nee Bij dementie is ook het gevoel aangetast ja/nee Palliatieve zorg

Nadere informatie

VERANDERING VAN GEDRAG: EEN PROBLEEM OF NIET? Marieke Schuurmans Verpleegkundige & onderzoeker UMC Utrecht/Hogeschool Utrecht

VERANDERING VAN GEDRAG: EEN PROBLEEM OF NIET? Marieke Schuurmans Verpleegkundige & onderzoeker UMC Utrecht/Hogeschool Utrecht VERANDERING VAN GEDRAG: EEN PROBLEEM OF NIET? Marieke Schuurmans Verpleegkundige & onderzoeker UMC Utrecht/Hogeschool Utrecht GEDRAG: De wijze waarop iemand zich gedraagt, zijn wijze van doen, optreden

Nadere informatie

Probleemgedrag bij ouderen

Probleemgedrag bij ouderen Probleemgedrag bij ouderen https://www.youtube.com/watch?v=8sbtxdpcndg https://www.youtube.com/watch?v=5tu-1faasp8&t Definitie probleemgedrag Alle gedrag van de patiënt dat door deze patiënt en/of zijn

Nadere informatie

Doel. Achtergrond. Hiernaast kunnen (paranoïde) wanen voorkomen (1).

Doel. Achtergrond. Hiernaast kunnen (paranoïde) wanen voorkomen (1). Doel Het geven van informatie over: het herkennen van een delier. het opsporen en behandelen van de lichamelijke oorzaak. medicamenteuze behandeling van de symptomen van een delier. niet-medicamenteuze

Nadere informatie

Nettie Lensink specialist ouderengeneeskunde Kaderarts voor de eerste lijn

Nettie Lensink specialist ouderengeneeskunde Kaderarts voor de eerste lijn Behandel- en expertisecentrum Nettie Lensink specialist ouderengeneeskunde Kaderarts voor de eerste lijn Nettie.lensink@parago.nl Ketenzorg Arnhem 2 Depressie, dementie, delier Symptomen overlappen Stellen

Nadere informatie

Parkinson en Dementie

Parkinson en Dementie Parkinson en Dementie Alzheimer Café 4 februari 2019 dr. Arthur G.G.C. Korten neuroloog geheugenpolikliniek Laurentius Ziekenhuis Roermond Inhoud De ziekte van Parkinson Dementie Lewy Body Ziekte en Parkinsondementie

Nadere informatie

Een delier en wat nu!!! Wat kunnen we doen bij patiënten met een acute verwardheid (delier)? (deel 3)

Een delier en wat nu!!! Wat kunnen we doen bij patiënten met een acute verwardheid (delier)? (deel 3) Een delier en wat nu!!! Wat kunnen we doen bij patiënten met een acute verwardheid (delier)? (deel 3) In dit artikel wordt beschreven wat er gedaan moet worden wanneer er aanwijzingen zijn dat de patiënt

Nadere informatie

NHG-Leergang Palliatieve Zorg. Module 1: Delier Classien Rebergen, maart 2019

NHG-Leergang Palliatieve Zorg. Module 1: Delier Classien Rebergen, maart 2019 NHG-Leergang Palliatieve Zorg Module 1: Delier Classien Rebergen, maart 2019 Disclosure belangen spreker: (Potentiële) Belangenverstrengeling: Geen Introductie Voorkomen en prognose Definitie Wat zie je

Nadere informatie

Delirium Clinical Assessment Protocol (CAP) = 0

Delirium Clinical Assessment Protocol (CAP) = 0 Delirium Clinical Assessment Protocol (CAP) = 0 De informatie over deze CAP-code wordt opgesplitst in twee delen: (I) Betekenis: De betekenis van code 0 bij de Delirium-CAP. (II) Richtlijnen: De stappen

Nadere informatie

Medicatie bij dementie. Dr. L.K. Pul Huisarts Mw. L.A. Klarenbeek MSc Verpleegkundig specialist

Medicatie bij dementie. Dr. L.K. Pul Huisarts Mw. L.A. Klarenbeek MSc Verpleegkundig specialist Medicatie bij dementie Dr. L.K. Pul Huisarts Mw. L.A. Klarenbeek MSc Verpleegkundig specialist Inhoud Terug naar de basis De hersenen en de ziekte van Alzheimer Het geheugen Het autonoom zenuwstelsel De

Nadere informatie

Richtlijn Diagnostiek van dementie in de huisartsenpraktijk

Richtlijn Diagnostiek van dementie in de huisartsenpraktijk Richtlijn Diagnostiek van dementie in de huisartsenpraktijk Dr. Marlies De Brandt, Dr. Sicco Bakker, Dr. Steven Flerackers, Dr. Thomas Stulens Promotor: Prof. Dr. Jan De Lepeleire Co-promotoren: Dhr. Jurn

Nadere informatie

Een kwestie van maatwerk

Een kwestie van maatwerk Medicamenteuze interventies ter vermindering van agressief gedrag Een kwestie van maatwerk Dr Rob Heerdink Pharmacoepidemiology & Clinical Pharmacology Utrecht Institute for Pharmaceutical Sciences Universiteit

Nadere informatie

delier bij ouderen Delier bij ouderen Videofragment 1 De anamnese bij een delirante patiënt 1. Toelichting op de module

delier bij ouderen Delier bij ouderen Videofragment 1 De anamnese bij een delirante patiënt 1. Toelichting op de module Videofragment 1 De anamnese bij een delirante patiënt 1. Toelichting op de module Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard M77 van maart 2003. Om te kunnen begrijpen hoe de huisarts het beste kan omgaan

Nadere informatie

CAT VRAGEN OEFENEN Week 1. Cursus Psychisch Functioneren Mw. dr. U. Klumpers, psychiater/ cursuscoördinator Vrijdag 8 maart 2013

CAT VRAGEN OEFENEN Week 1. Cursus Psychisch Functioneren Mw. dr. U. Klumpers, psychiater/ cursuscoördinator Vrijdag 8 maart 2013 CAT VRAGEN OEFENEN Week 1 Cursus Psychisch Functioneren Mw. dr. U. Klumpers, psychiater/ cursuscoördinator Vrijdag 8 maart 2013 1.Psychiatrisch onderzoek: De cognitieve functies bestaan o.a. uit: a. geheugen,

Nadere informatie

Opbouw praatje. Wat is dementie? Vormen van dementie Diagnose dementie Behandeling van dementie De verloop van dementie Conclusie

Opbouw praatje. Wat is dementie? Vormen van dementie Diagnose dementie Behandeling van dementie De verloop van dementie Conclusie DEMENTIE Opbouw praatje Wat is dementie? Vormen van dementie Diagnose dementie Behandeling van dementie De verloop van dementie Conclusie Definitie dementie Dementie is een syndromale diagnose, een ziekte

Nadere informatie

Onderwijsmateriaal voor toetsgroepen

Onderwijsmateriaal voor toetsgroepen Videofragment 1 de anamnese bij een delirante patiënt 1. Toelichting op de module Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard M77, herziene versie april 2014. Om te kunnen begrijpen hoe de huisarts het

Nadere informatie

Antipsychotica en monitoren van bijwerkingen

Antipsychotica en monitoren van bijwerkingen Antipsychotica en monitoren van bijwerkingen Symptomatische behandeling bij psychosen Effectiviteit: 70 a 90% Indicaties Schizofrenie Manie Depressie met psychot. kenm. Waanstoornis Psychose NAO Psycho-org.

Nadere informatie

Psychotische stoornissen & Schizofrenie. Rob Lutterman Verpleegkundig consulent psychiatrie Psychiatrie en Medische Psychologie, OLVG

Psychotische stoornissen & Schizofrenie. Rob Lutterman Verpleegkundig consulent psychiatrie Psychiatrie en Medische Psychologie, OLVG Psychotische stoornissen & Schizofrenie Rob Lutterman Verpleegkundig consulent psychiatrie Psychiatrie en Medische Psychologie, OLVG filmpje niels is psychotisch Inhoud Inleiding Psychose Schizofrenie

Nadere informatie

Richtlijn Antipsychotica. Richtlijnenmiddag 2017

Richtlijn Antipsychotica. Richtlijnenmiddag 2017 Richtlijn Antipsychotica Richtlijnenmiddag 2017 Voor wie Daarvoor is de indeling volgens de DSM 5: 297.1 Waanstoornis 298.8 Kortdurende psychotische stoornis 295.40 Schizofreniforme stoornis 295.90 Schizofrenie

Nadere informatie

ACUTE VERWARDHEID NIET ALTIJD DEMENTIE 10 en 12/11/2015

ACUTE VERWARDHEID NIET ALTIJD DEMENTIE 10 en 12/11/2015 ACUTE VERWARDHEID NIET ALTIJD DEMENTIE 10 en 12/11/2015 Niet steeds dementie Vraagstelling: 1) Kan elke verwardheid voorkomen worden? 2) Wat kunnen we doen om te voorkomen? 3) Wat kunnen we doen bij acute

Nadere informatie

Herkennen van en omgaan met. Angst en Depressie. Is er vaker sprake van angst en depressie in de palliatieve fase?

Herkennen van en omgaan met. Angst en Depressie. Is er vaker sprake van angst en depressie in de palliatieve fase? Herkennen van en omgaan met Angst en Depressie bij (oudere) mensen met een verstandelijke beperking Is er vaker sprake van angst en depressie in de palliatieve fase? Kennis over angst en depressie Risicofactoren

Nadere informatie

Parkinsonismen Vereniging. Parkinson en Psychose

Parkinsonismen Vereniging. Parkinson en Psychose Parkinsonismen Vereniging Parkinson en Psychose Inhoudsopgave Inleiding 4 Psychose 4 Oorzaak 5 Door de ziekte van Parkinson 5 Door het gebruik van anti-parkinsonmedicatie 5 Door een lichamelijke aandoening

Nadere informatie

Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. InFoP 2. Inhoud

Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. InFoP 2. Inhoud Informatie voor Familieleden omtrent Psychose InFoP 2 Inhoud Introductie Module I: Wat is een psychose? Module II: Psychose begrijpen? Module III: Behandeling van psychose de rol van medicatie? Module

Nadere informatie

Cognitieve beperkingen & delier

Cognitieve beperkingen & delier Cognitieve beperkingen & delier Introductie Uit eerder onderzoek blijkt dat 16-40% van oudere patiënten op de SEH cognitieve beperkingen hebben Oorzaken: Dementie Delier Depressie Klinisch ziek zijn hypoperfusie

Nadere informatie

Risicofactoren voor een delirium

Risicofactoren voor een delirium 3. Risicofactoren voor een delirium 3.1. VRAAGSTELLING In dit hoofdstuk heeft de werkgroep gezocht naar een antwoord op de volgende uitgangsvraag: Wat zijn de omstandigheden die de kans op het optreden

Nadere informatie

ACUUT OPTREDENDE VERWARDHEID (DELIER) INFORMATIE VOOR PATIENT, FAMILIE EN BETROKKENEN

ACUUT OPTREDENDE VERWARDHEID (DELIER) INFORMATIE VOOR PATIENT, FAMILIE EN BETROKKENEN ACUUT OPTREDENDE VERWARDHEID (DELIER) INFORMATIE VOOR PATIENT, FAMILIE EN BETROKKENEN Inleiding Uw familielid, partner of kennis is in Franciscus Gasthuis & Vlietland opgenomen. Hij of zij is opgenomen

Nadere informatie

Palliatieve zorg en dementie

Palliatieve zorg en dementie Palliatieve zorg en dementie 17 april 2014 Welkom Lied Leonie Meijer Inleiding op palliatieve zorg bij dementie Door Monique van den Broek Wat is dementie?door Lyan de Roos PAUZE Keten dementie adhveen

Nadere informatie

Welkom in het Jeroen Bosch Ziekenhuis

Welkom in het Jeroen Bosch Ziekenhuis Welkom in het Jeroen Bosch Ziekenhuis Delier Vakgroep geriatrie vanaf juni 2014. Bovenste rij: Astrid van Strien, Janet Bootsma, Karen Keijsers, Truuke Kamminga. Onderste rij: Rob van Marum, Cees Wouters,

Nadere informatie

Psychiatrische symptomen bij Lewy body ziekten. Groot Haags Geriatrie Referaat April 2017 Marielle Hofman, aios geriatrie

Psychiatrische symptomen bij Lewy body ziekten. Groot Haags Geriatrie Referaat April 2017 Marielle Hofman, aios geriatrie Psychiatrische symptomen bij Lewy body ziekten Groot Haags Geriatrie Referaat April 2017 Marielle Hofman, aios geriatrie Inhoudsopgave Casus Diagnostische criteria Pathofysiologie Psychiatrische symptomen

Nadere informatie

InFoP 2. Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. Inhoud. Inleiding

InFoP 2. Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. Inhoud. Inleiding Informatie voor Familieleden omtrent Psychose InFoP 2 Inhoud Introductie Module I: Wat is een psychose? Module II: Psychose begrijpen? Module III: Behandeling van psychose de rol van medicatie? Module

Nadere informatie

Medicamenteuze behandeling

Medicamenteuze behandeling 5. Medicamenteuze behandeling 5.1. VRAAGSTELLINGEN Voor dit hoofdstuk heeft de werkgroep gezocht naar het antwoord op de volgende uitgangsvragen: Welke medicamenteuze behandeling van het delirium is (het

Nadere informatie

Richtlijn Delirium. capita selecta. R.C.van der Mast, F.J.Huyse en P.F.W.M.Rosier*

Richtlijn Delirium. capita selecta. R.C.van der Mast, F.J.Huyse en P.F.W.M.Rosier* capita selecta Richtlijn Delirium R.C.van der Mast, F.J.Huyse en P.F.W.M.Rosier* De Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie heeft in samenwerking met de Nederlandse Vereniging voor Klinische Geriatrie

Nadere informatie

Parkinson en Psychoses

Parkinson en Psychoses Parkinson en Psychoses Inleiding Mensen met de ziekte van Parkinson kunnen last krijgen van ongewone belevingen die niet overeenkomen met de werkelijkheid. Dit zijn psychotische belevingen die de vorm

Nadere informatie

Workshop Delirium Symposium Palliatieve Zorg, richtlijnen voor de praktijk Utrecht, 12-01-2006

Workshop Delirium Symposium Palliatieve Zorg, richtlijnen voor de praktijk Utrecht, 12-01-2006 Workshop Delirium Symposium Palliatieve Zorg, richtlijnen voor de praktijk Utrecht, 12-01-2006 Ine Klijn, psychiater, Zorglijn Acute en Consultatieve Psychiatrie Divisie Hersenen, UMCU Rob Krol, adviseur

Nadere informatie

ORGANISCH-PSYCHIATRISCHE STOORNISSEN ALS OVERLAPPENDE SYNDROMEN: GEVOLGEN VOOR DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING

ORGANISCH-PSYCHIATRISCHE STOORNISSEN ALS OVERLAPPENDE SYNDROMEN: GEVOLGEN VOOR DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING ORGANISCH-PSYCHIATRISCHE STOORNISSEN ALS OVERLAPPENDE SYNDROMEN: GEVOLGEN VOOR DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING R.C. van der Mast, H.J.M. Cools Inleiding Organisch-psychiatrische stoornissen zijn psychiatrische

Nadere informatie

Vroegsignalering bij dementie

Vroegsignalering bij dementie Vroegsignalering bij dementie Docentenhandleiding voor mbo-zorg onderwijs en bijscholing Docentenhandleiding voor mbo-zorg onderwijs en bijscholing Contact: Connie Klingeman, Hogeschool Rotterdam c.a.klingeman@hr.nl

Nadere informatie

(on)rust op de ICU. Norinda Fennema

(on)rust op de ICU. Norinda Fennema (on)rust op de ICU Norinda Fennema disclosure anesthesioloog-intensivist Kennemer Gasthuis Haarlem principal investigator UltiSAFE 2006 ICM MiDEX 2012 JAMA pagina 2 (on)rust op de ICU sedatie slaap DELIER

Nadere informatie

C2H5OH PROBLEMATIEK + BEHANDELING

C2H5OH PROBLEMATIEK + BEHANDELING C2H5OH PROBLEMATIEK + BEHANDELING INHOUDSOPGAVE WERKING OP DE HERSENEN ACUTE ALCOHOLINTOXICATIE ALCOHOL ONTHOUDINGSSYNDROOM DELIER BIJ ALCOHOL THIAMINE (DEFICIENTIE) WERKING OP DE HERSENEN EFFECTEN ALCOHOL

Nadere informatie

Delier voor de patiënt. Workshop Delier in de palliatieve fase. n droom woar ge geen sodemieter van op aan kunt. angstdroom.

Delier voor de patiënt. Workshop Delier in de palliatieve fase. n droom woar ge geen sodemieter van op aan kunt. angstdroom. Workshop Delier in de palliatieve fase 11 oktober 2012 Hedi ter Braak Monique van den Broek 1 Delier voor de patiënt n droom woar ge geen sodemieter van op aan kunt angstdroom nachtmerrie 1 Inhoud workshop

Nadere informatie

Acute ingrijpmedicatie. Dr. Maarten Bak, psychiater Benjamin Richartz, afdelingshoofd Mondriaan / Universiteit Maastricht

Acute ingrijpmedicatie. Dr. Maarten Bak, psychiater Benjamin Richartz, afdelingshoofd Mondriaan / Universiteit Maastricht Acute ingrijpmedicatie Dr. Maarten Bak, psychiater Benjamin Richartz, afdelingshoofd Mondriaan / Universiteit Maastricht Disclosure Maarten Bak Speaker fees received from: Astra Zeneca, Lundbeck Positions

Nadere informatie

DEMENTIE. huisarts in the lead. Duo Dagen 27 28 maart 2014. E. Oelrich, Huisarts H. Ham, Huisarts M.Y.E. Cappetti, Klinisch Geriater

DEMENTIE. huisarts in the lead. Duo Dagen 27 28 maart 2014. E. Oelrich, Huisarts H. Ham, Huisarts M.Y.E. Cappetti, Klinisch Geriater DEMENTIE huisarts in the lead Duo Dagen 27 28 maart 2014 E. Oelrich, Huisarts H. Ham, Huisarts M.Y.E. Cappetti, Klinisch Geriater Toetsvragen Inhoud Korte inleiding over dementie Vroege signalering dementie

Nadere informatie

Pocketversie Richtlijn. Delirium. Met methodologische ondersteuning van: Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg CBO

Pocketversie Richtlijn. Delirium. Met methodologische ondersteuning van: Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg CBO Pocketversie Richtlijn Delirium Namens de werkgroep: R.C. van der Mast, psychiater Juli 2004 Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie Nederlandse Vereniging voor Klinische Geriatrie De Nederlandse Vereniging

Nadere informatie

Dementie per leeftijdscategorie 6-1-2010. Dementie Dementiesyndroom. = ontgeesting. Omvang dementie in Nederland. Matthieu Berenbroek

Dementie per leeftijdscategorie 6-1-2010. Dementie Dementiesyndroom. = ontgeesting. Omvang dementie in Nederland. Matthieu Berenbroek Dementie Dementiesyndroom de-mens = ontgeesting Matthieu Berenbroek Fontys Hogeschool Verpleegkunde Omvang dementie in Nederland 2005 180.000 / 190.000 dementerenden 2050 400.000 dementerenden Bron CBO

Nadere informatie

Datum Spreker Linda Schreur. (Poly)farmacie bij ouderen

Datum Spreker Linda Schreur. (Poly)farmacie bij ouderen Datum 28-02-2017 Spreker Linda Schreur (Poly)farmacie bij ouderen Een geriatrische patiënt Pt 82 jaar Voorgeschiedenis oa hartinfarct, boezemfibrilleren Woont zelfstandig alleen Langzaam geheugenproblemen

Nadere informatie

Delirium op de IC: het psychiatrisch perspectief. G. E. Jacobs Psychiater-klinisch farmacoloog PCD VUmc 28-1-2015

Delirium op de IC: het psychiatrisch perspectief. G. E. Jacobs Psychiater-klinisch farmacoloog PCD VUmc 28-1-2015 Delirium op de IC: het psychiatrisch perspectief G. E. Jacobs Psychiater-klinisch farmacoloog PCD VUmc 28-1-2015 1. Kliniek van het delier differentieel diagnose 2. Pathofysiologie 3. Medicatie en delier

Nadere informatie

Herkennen van DEPRESSIE bij ouderen

Herkennen van DEPRESSIE bij ouderen Herkennen van DEPRESSIE bij ouderen ook in relatie tot dementie en delier Congres depressie bij ouderen, workshop Utrecht, 25 november 2014 Jan Oudenes, verpleegkundig consulent geriatrie Bestaat Sinterklaas?

Nadere informatie

DELIER IN HET VERPLEEGHUIS

DELIER IN HET VERPLEEGHUIS DELIER IN HET VERPLEEGHUIS Weten wat je moet doen en doen wat je weet! UKON symposium 10 april 2018 VOORSTELLEN Expertteam delier UKON: Kim Bergmans, Specialist Ouderengeneeskunde Waalboog Trees Boerakker,

Nadere informatie

Hoe een delier herkennen?

Hoe een delier herkennen? Infobrochure Delier Inhoud Wat is een delier?. 3 Hoe een delier herkennen?. 3 Is een delier niet gewoon dementie?.4 Hoe behandelen we een delier?. 5 Wat kan u als familie doen?. 5 Meer info of vragen?.

Nadere informatie

Medicatie bij dementie

Medicatie bij dementie Medicatie bij dementie Dementie Dementie is een ernstige ziekte die de duur van het leven bekort Tijdens beloop kunnen allerlei problemen ontstaan Een behandeling die gericht is op herstel bestaat niet

Nadere informatie

Dementie na de diagnose

Dementie na de diagnose Dementie na de diagnose 1. Beloop en symptomen 2. De rol van het ziekenhuis na de diagnose - Medicatie bij dementie 3. Samenwerking 1 e lijn en ziekenhuis: vragen/opmerkingen - Ziekte van Alzheimer - Vasculaire

Nadere informatie

Delier Acute verwardheid.

Delier Acute verwardheid. Delier Acute verwardheid www.nwz.nl Inhoud Wat is een delier? 3 Wat zijn de verschijnselen? 3 De behandeling 4 Wat kunt u als naaste doen? 5 Nazorg 5 Uw vragen 6 Notities 6 * waar hij staat, kunt u ook

Nadere informatie

VERPLEEGKUNDIGE AANDACHTSPUNTEN BIJ HET GEBRUIK VAN PSYCHOFARMACA

VERPLEEGKUNDIGE AANDACHTSPUNTEN BIJ HET GEBRUIK VAN PSYCHOFARMACA VERPLEEGKUNDIGE AANDACHTSPUNTEN BIJ HET GEBRUIK VAN PSYCHOFARMACA Het voorschrijven van geneesmiddelen is = een proces en niet louter een beslissing van de arts. Hierbij is een belangrijke taak weggelegd

Nadere informatie

Dementie in de palliatieve fase

Dementie in de palliatieve fase Dementie in de palliatieve fase Wie zijn wij? Marielle Rooijakkers Karin van Mersbergen Dementie Verzamelnaam voor een combinatie van symptomen waarbij de hersenen, informatie niet meer goed kunnen verwerken.

Nadere informatie

Medicatie bij Probleemgedrag

Medicatie bij Probleemgedrag Medicatie bij Probleemgedrag Reehorst 10-6-2016 Dr. Martin Kat psychiater M.C.Alkmaar afd. Klin. Geriatrie/ Amsterdam/ CCE psykat@hetnet.nl inhoud Probleemgedrag en de ouderenpsychiatrie Wat doet medicatie

Nadere informatie

Klinische verschijnselen en beloop van een delirium

Klinische verschijnselen en beloop van een delirium 2. Klinische verschijnselen en beloop van een delirium 2.1. Inleiding 3. Zie ook handboeken, zoals Textbook for Consultation-Liaison Psychiatry (Wise & Rundell 2002) en Delirium in old age (Lindesay e.a.

Nadere informatie

Handreiking. Dementie

Handreiking. Dementie Handreiking Dementie Handreiking Dementie Doelgroep Ouderen met (een verdenking op) geheugen en overige cognitieve stoornissen die van invloed zijn op het dagelijkse leven. Diagnostiek (huisarts, wijkverpleegkundige)

Nadere informatie

Delier voor de patiënt. Inhoud presentatie delier. Delier. Symptomen. Diagnose delier 21-6-2012. n droom woar de geen sodemieter van op aan kunt

Delier voor de patiënt. Inhoud presentatie delier. Delier. Symptomen. Diagnose delier 21-6-2012. n droom woar de geen sodemieter van op aan kunt Delier voor de patiënt n droom woar de geen sodemieter van op aan kunt angstdroom nachtmerrie Inhoud presentatie delier Wat is een delier Wat zijn de gevolgen van een delier Wat zijn risicoverhogende en

Nadere informatie

Congres Kleinschalig zorgen voor ouderen. Workshop Delier, verwardheid en onrust in de palliatieve zorg

Congres Kleinschalig zorgen voor ouderen. Workshop Delier, verwardheid en onrust in de palliatieve zorg Congres Kleinschalig zorgen voor ouderen Workshop Delier, verwardheid en onrust in de palliatieve zorg 2 Work - Shop Paul Vogelaar Verpleegkundig expert palliatieve zorg en pijn Lux Nova, palliatieve zorg

Nadere informatie

Delirium op de Intensive Care (IC)

Delirium op de Intensive Care (IC) Deze folder is bedoeld voor de partners, familieleden, naasten of bekenden van op de Intensive Care (IC) afdeling opgenomen patiënten. Door middel van deze folder willen wij u als familie* uitleg geven

Nadere informatie

Delier en Depressie in de terminale fase

Delier en Depressie in de terminale fase Delier en Depressie in de terminale fase Karel Hoffmans huisartsconsulent IKST 06- /07 DELIER in de terminale fase Casus uit de praktijk gegrepen Diagnostiek Behandeling Discussie Uit de praktijk gegrepen

Nadere informatie

Medicatie als instrument om onrust en agressie te beheersen? Niet agressief, maar duf? dr. Martin Smalbrugge. Wie ben ik??

Medicatie als instrument om onrust en agressie te beheersen? Niet agressief, maar duf? dr. Martin Smalbrugge. Wie ben ik?? Medicatie als instrument om onrust en agressie te beheersen? Niet agressief, maar duf? dr. Martin Smalbrugge Wie ben ik?? Specialist ouderengeneeskunde Hoofd opleidingsinstituut specialisme ouderengeneeskunde

Nadere informatie

Wat kunnen we doen bij patiënten met een delier (acute verwardheid)?

Wat kunnen we doen bij patiënten met een delier (acute verwardheid)? Wat kunnen we doen bij patiënten met een delier (acute verwardheid)? Voorkomen is beter dan genezen! (deel 1) Delier is een zeer ernstige situatie, preventie kan een hoop ellende voorkomen. In dit artikel

Nadere informatie

Dementie, ook u ziet het?! Hanny Bloemen Klinisch Geriater Elkerliek Ziekenhuis Helmond 22 mei 2013

Dementie, ook u ziet het?! Hanny Bloemen Klinisch Geriater Elkerliek Ziekenhuis Helmond 22 mei 2013 Dementie, ook u ziet het?! Hanny Bloemen Klinisch Geriater Elkerliek Ziekenhuis Helmond 22 mei 2013 Hoeveel mensen in Nederland hebben dementie? 16.5 miljoen Nederlanders; 2.5 miljoen hiervan is 65+ (15%)

Nadere informatie

Psychogeriatrie of gerontopsychiatrie.

Psychogeriatrie of gerontopsychiatrie. Psychogeriatrie of gerontopsychiatrie. Psychogeriatrie : geneeskunde cognitieve beperkingen Gerontopsychiatrie psychiatrische ziekenhuizen - curatief Bedenkingen Binnen gerontopsychiatrie goede balans

Nadere informatie

huisartsennascholing 10 sept 2013

huisartsennascholing 10 sept 2013 huisartsennascholing 10 sept 2013 -polyneuropathie -restless legs syndrome Joost van Oostrom Afdeling Neurologie Rijnstate Programma (2x) WAAROM moeten we hier iets over weten WAT moeten we hierover weten

Nadere informatie

Delirium of delier (acuut optredende verwardheid)

Delirium of delier (acuut optredende verwardheid) Delirium of delier (acuut optredende verwardheid) In deze folder leest u wat een delirium is, wat de verschijnselen van een delirium zijn en leest u informatie over de behandeling en tips voor patiënten

Nadere informatie

Delier in de palliatieve fase. Marlie Spijkers Specialist ouderengeneeskunde Consulent Palliatieve zorg IKZ

Delier in de palliatieve fase. Marlie Spijkers Specialist ouderengeneeskunde Consulent Palliatieve zorg IKZ Delier in de palliatieve fase Marlie Spijkers Specialist ouderengeneeskunde Consulent Palliatieve zorg IKZ Delier voor de patiënt n droom woar de geen sodemieter van op aan kunt angstdroom nachtmerrie

Nadere informatie

Delier in de palliatieve fase

Delier in de palliatieve fase Delier in de palliatieve fase Marlie Spijkers Specialist ouderengeneeskunde Consulent Palliatieve zorg IKZ Delier voor de patiënt n droom woar de geen sodemieter van op aan kunt angstdroom nachtmerrie

Nadere informatie

Verschijningsvormen van dementie op jonge leeftijd, verschillen en overeenkomsten Freek Gillissen

Verschijningsvormen van dementie op jonge leeftijd, verschillen en overeenkomsten Freek Gillissen Verschijningsvormen van dementie op jonge leeftijd, verschillen en overeenkomsten Freek Gillissen Verpleegkundig consulent dementie Alzheimercentrum VUMC Herkenning preseniele dementie Vroege verschijnselen:

Nadere informatie

DGV FTO-module. Delier in de palliatieve fase. Werkmateriaal voor een FTO-bijeenkomst

DGV FTO-module. Delier in de palliatieve fase. Werkmateriaal voor een FTO-bijeenkomst DGV FTO-module Delier in de palliatieve fase Werkmateriaal voor een FTO-bijeenkomst Colofon Auteur Marcel Stroo, apotheker Met medewerking van dr. Marjorie Nelissen-Vrancken, apotheker DTP Ellen Wiggemansen

Nadere informatie

Ad 2 Een depressie op oudere leeftijd kan schuilgaan achter, maar ook samengaan met somatische comorbiditeit.

Ad 2 Een depressie op oudere leeftijd kan schuilgaan achter, maar ook samengaan met somatische comorbiditeit. Dementie Achtergronden bij casusschets 1 (Cora Ritmeijer) Vraag 1: antwoord 1 is juist Zie werkafspraak differentiele diagnostiek. Ad 1 Stil delier wordt vaak niet herkend. Kenmerken: apathie, bewegingsarmoede,

Nadere informatie

Acuut optredende verwardheid

Acuut optredende verwardheid Acuut optredende verwardheid Een delier Bij mensen met een ziekte komt acute verwardheid ofwel delirium (delier) regelmatig voor. Dit is geen onschuldig verschijnsel. Het wijst er meestal op dat er iets

Nadere informatie

Medicatiegebruik bij mensen met een verstandelijke beperking

Medicatiegebruik bij mensen met een verstandelijke beperking Medicatiegebruik bij mensen met een verstandelijke beperking Congres Mind the Body 12 februari 2015 Barber Tinselboer, AVG s Heeren Loo locatie Apeldoorn Inhoud Casus Medicatie en de cliënt met een verstandelijke

Nadere informatie

Ik ben uit de mode. Netwerk Dementie 7 februari 2019 Judith van Tuijn

Ik ben uit de mode. Netwerk Dementie 7 februari 2019 Judith van Tuijn Ik ben uit de mode Netwerk Dementie 7 februari 2019 Judith van Tuijn (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium

Nadere informatie

Verwardheid. Consult op zaal: DhrL, 75 jaar. Anamnese

Verwardheid. Consult op zaal: DhrL, 75 jaar. Anamnese Verwardheid Consult op zaal: DhrL, 75 jaar RvO: Urosepsis met E.coli waarvoor ciproxin RvC: Waarom is patiënt verward? Barbara van Munster Internist / geriater Academisch Medisch Centrum, Amsterdam Hoe

Nadere informatie

Masterclass DementieNet Vroege signalen dementie. Jan Oudenes 2017

Masterclass DementieNet Vroege signalen dementie. Jan Oudenes 2017 Masterclass DementieNet Vroege signalen dementie Jan Oudenes 2017 Hoe herken ik vroege signalen van dementie? Programma: Welkom en kennismaking Inleiding Doel van de training Waarom is het belangrijk om

Nadere informatie

Multidisciplinaire richtlijn probleemgedrag bij dementie (2018)

Multidisciplinaire richtlijn probleemgedrag bij dementie (2018) Multidisciplinaire richtlijn probleemgedrag bij dementie (2018) Spreker: Prof. dr. S.U. Zuidema Afdeling: Huisartsengeneeskunde & Ouderengeneeskunde, UMCG Geriatriedagen 2018 Disclosures: geen Richtlijn

Nadere informatie

Probleemgedrag bij Dementie. Duodagen 6 en 7 April 2017 M.Y.E. Cappetti, Klinisch Geriater H.P.A. Bom en A.A. Tewarie, huisartsen

Probleemgedrag bij Dementie. Duodagen 6 en 7 April 2017 M.Y.E. Cappetti, Klinisch Geriater H.P.A. Bom en A.A. Tewarie, huisartsen Probleemgedrag bij Dementie Duodagen 6 en 7 April 2017 M.Y.E. Cappetti, Klinisch Geriater H.P.A. Bom en A.A. Tewarie, huisartsen Inhoud Definitie Differentiaal diagnose Gevolgen Probleemgedrag Signalering

Nadere informatie

DE AANPAK VAN GEDRAGSSTOORNISSEN BIJ OUDEREN MET DEMENTIE IN EEN WZC

DE AANPAK VAN GEDRAGSSTOORNISSEN BIJ OUDEREN MET DEMENTIE IN EEN WZC DE AANPAK VAN GEDRAGSSTOORNISSEN BIJ OUDEREN MET DEMENTIE IN EEN WZC Infomoment voor huisartsen en verplegend personeel van WZC Sint-Camillus in Wevelgem Dokters Fien Dendoncker en Jan Vanroose 25/09/2014

Nadere informatie

Palliatieve Zorg. Paul Smit, Specialist Ouderengeneeskunde Kaderarts Palliatieve Zorg. 2012 ParkinsonNet congres

Palliatieve Zorg. Paul Smit, Specialist Ouderengeneeskunde Kaderarts Palliatieve Zorg. 2012 ParkinsonNet congres Palliatieve Zorg Paul Smit, Specialist Ouderengeneeskunde Kaderarts Palliatieve Zorg Palliatieve Zorg Palliatieve zorgverlening is aan de orde zodra behandelingen die op genezing gericht zijn niet of niet

Nadere informatie

6 e mini symposium Ouderenzorg

6 e mini symposium Ouderenzorg 6 e mini symposium Ouderenzorg Aanvullende diagnostiek bij dementie in de 1 e lijn Suzanne Boot, specialist ouderengeneeskunde, kaderarts psychogeriatrie i.o. 28-09-2015 Pagina 1 6 e Mini symposium ouderenzorg

Nadere informatie

Parkinson en neuropsychiatrie

Parkinson en neuropsychiatrie Parkinson en neuropsychiatrie Rosalie van der Aa- Neuropsycholoog Altrecht Opbouw Onze Hersenen en Parkinson Neuropsychiatrie Adviezen Onze Hersenen en Parkinson de ziekte van Parkinson: 2 de neurodegeneratieve

Nadere informatie

Begeleiding van chronisch psychiatrische patiënten (EPA) in de 1e lijn. Het zijn net gewone mensen

Begeleiding van chronisch psychiatrische patiënten (EPA) in de 1e lijn. Het zijn net gewone mensen Begeleiding van chronisch psychiatrische patiënten (EPA) in de 1e lijn Het zijn net gewone mensen Voorstellen Julia Machielsen (POH-GGZ/verpleegkundig specialist GGZ) Ingrid Houtman (Huisarts/Kaderarts

Nadere informatie

BEWEGINGSSTOORNISSEN IN DE PSYCHIATRIE Katatonie. Prof. dr. Peter N van Harten. PN van Harten

BEWEGINGSSTOORNISSEN IN DE PSYCHIATRIE Katatonie. Prof. dr. Peter N van Harten. PN van Harten BEWEGINGSSTOORNISSEN IN DE PSYCHIATRIE Katatonie Prof. dr. Peter N van Harten KATATONIE IN BEWEGING Classificatiecriteria DSM-5 Katatonie 1. Stupor Geen psychomotorische activiteit; geen actieve interactie

Nadere informatie

p a t i ë n t e n i n f o r m a t i e 2

p a t i ë n t e n i n f o r m a t i e 2 Delier In deze brochure leest u meer over acute verwardheid, ook wel delier genoemd. Verder krijgt u informatie over de behandeling en wat u kunt doen. Acuut optredende verwardheid Delier is een vorm van

Nadere informatie

Welkom. Publiekslezing dementie 17 februari 2015 #pldementie

Welkom. Publiekslezing dementie 17 februari 2015 #pldementie Welkom Publiekslezing dementie 17 februari 2015 #pldementie R.H. Chabot, neuroloog Beatrixziekenhuis Rivas Zorggroep DEMENTIE DIAGNOSE EN SYMPTOMEN Inhoud Geheugen Wat is dementie? Mogelijke symptomen

Nadere informatie

Welke veranderingen in gedrag kun je als diëtiste bij ouderen met Haperende Hersenen tegenkomen

Welke veranderingen in gedrag kun je als diëtiste bij ouderen met Haperende Hersenen tegenkomen Welke veranderingen in gedrag kun je als diëtiste bij ouderen met Haperende Hersenen tegenkomen Masé Sutterland Rouw- en Verliesbegeleider bij Hartseer Praktijkondersteuner GGZ, Somatiek en Ouderenzorg

Nadere informatie

Bewegingsstoornissen bij jong volwassenen met schizofrenie. GROUP Symposium Ypsilon en Anoiksis 22 januari 2010 J. Koning, AIOS Symforagroep

Bewegingsstoornissen bij jong volwassenen met schizofrenie. GROUP Symposium Ypsilon en Anoiksis 22 januari 2010 J. Koning, AIOS Symforagroep Bewegingsstoornissen bij jong volwassenen met schizofrenie GROUP Symposium Ypsilon en Anoiksis 22 januari 2010 J. Koning, AIOS Symforagroep Hoofdboodschap Ondanks de introduc/e van nieuwere types an/psycho/ca

Nadere informatie

palliatieve zorg bij dementie

palliatieve zorg bij dementie palliatieve zorg bij dementie Casuïstiekbespreking 13 november 2017 Varsseveld Ine Barnhoorn, gespecialiseerd verpleegkundige oncologie en palliatieve zorg Annet Aaldering, trajectbegeleider dementie Hans

Nadere informatie

Neuropsychiatrische symptomen bij Nederlandse verpleeghuispatiënten

Neuropsychiatrische symptomen bij Nederlandse verpleeghuispatiënten Proefschrift: S.U. Zuidema Neuropsychiatrische symptomen bij Nederlandse verpleeghuispatiënten met dementie Samenvatting Dementie is een ongeneeslijke aandoening met belangrijke effecten op cognitie, activiteiten

Nadere informatie

Medicatie op indicatie

Medicatie op indicatie Medicatie op indicatie Een onderzoek naar het gebruik van medicatie door patiënten die met een in bewaringstelling via de acute dienst worden opgenomen in regio Amsterdam, Apeldoorn en Rotterdam Jolanda

Nadere informatie