Dilemma s rondom actieve levensbeëindiging bij bejaarden. Paul Beuger, huisarts, Scenarts Jos Verkuyl, geriater

Transcriptie

1 Dilemma s rondom actieve levensbeëindiging bij bejaarden Paul Beuger, huisarts, Scenarts Jos Verkuyl, geriater

2 Programma Inleiding Casuistiek, in groepen Centrale terugkoppeling Inzicht vanuit geriatrisch perspectief Wettelijk kader Discussie

3 Leerdoelen Inzicht in dilemma s rondom actieve levensbeëindiging bij hoogbejaarden Inzicht in geriatric giants Kennis van mogelijkheden van diagnostiek bij klinische geriatrie Begrip frailty kunnen toepassen Kennis hebben van de wettelijke regels rondom euthanasie

4 Inleiding

5 Toe name vergrijzing

6 Groei percentage 65+

7 Veranderde rol in samenleving Van werkend naar passief leven Zelfredzaam naar afhankelijk Thuiswonend naar geinstitutionaliseerd

8 Verouderingsproces Normale veroudering -Voldoende functie -Voldoende reserve Kwetsbaarheid -Afname functies -Verminderde reserve Geriatrische problematiek -Tekortschieten functies -Onvoldoende reserve

9 Domeinen van kwetsbaarheid Mobiliteit/vallen/ADL Cognitie Waarneming Voedingstoestand Co-morbiditeit Sociale toestand Psychische toestand

10 Geriatric giants Instabiliteit, vallen en immobiliteit. Delier, Dementie en Depressie Polyfarmacie Incontinentie Visus/gehoor Afhankelijkheid

11 Kenmerken van de geriatrische patiënt Verwevenheid medisch-biologisch, sociale en psychische factoren Multiple pathologie Atypische presentatie van ziekte Verminderde reservefunctie Functionele beperkingen

12 Psychische aandoeningen Delier, Dementie en Depressie

13 Delier Acuut begin Gestoorde aandacht Wisselend bewustzijn Apathie/onrust Visuele hallucinaties Lichamelijke oorzaak

14 Dementie DSM criteria; met geheugenstoornissen, uitvoerende functiestoornissen Meerdere vormen; Alzheimer/Vasculair/FTD/ Lewy Body Geen adequate therapie Begeleiding dringend gewenst Vroege vormen moeilijk te herkennen Bij delier niet goed te onderscheiden.

15 Depressie Hoge incidentie op hoogbejaarde leeftijd Deels leeftijdsgerelateerd, veel verlieservaringen, comorbiditeit Gebrek aan daginvulling/eenzaamheid Afhankelijk van recidief of late-onset

16 Polyfarmacie

17 Gestructeerd medicatie-indicaties zoeken Gericht saneren op geleide van symptomen Interacties of bijwerkingen Zie ook Ephor site

18 Wat is Klinische geriatrie? Specialisme voor de kwetsbare oudere patiënt in het ziekenhuis. Ouderen met meerdere aandoeningen tegelijkertijd. Combinatie van lichamelijke, psychische, functionele en sociale probl. Een multidisciplinair team, een generalistische visie Nadruk ligt op herstel en behoud van functie, waarbij kwaliteit van leven centraal staat.

19 Doelgroep Hoogbejaarden Multi-morbiditeit Poly-farmacie Verhoogd valrisico Verminderde cognitie Wel/niet behandelvraagstukken plaatsingsadvies

20 Dagscreening Anamnese/ Lich.ond/ neur.ond/psych.ond Verpleegkundige intake Screening op gebied van (I)ADL/geheugen/stemming/mobiliteit/ voeding Aanvullend onderzoek: Lab/ECG/X-thorax/Urine strip Uitslaggesprek rond 12.30uur

21 Eventueel 2 e dag met Fysiotherapie/ET Extra beeldvorming Neuro psychologisch onderzoek Consult andere specialisten

22 Dagkliniek probeert diagnose te stellen Leidt tot aanmerkelijk minder zorgconsumptie Beter begrip door familie/patient Kijkt naar andere behandelbare aandoeningen Zet ketenzorg in werking Saneert zo mogelijk medicatie Andere adviezen

23 levensbeeindiging Moeilijk voor dokters Passieve doodswens/levensfase bejaarden Respecteren van autonomie Suicidaliteit neemt geleidelijk toe Gebrek aan daginvulling Tot last voelen van kinderen

24 Mogelijke gespreksmotieven Veel uitleg over beperkingen bij co-morbiditeit Onderliggende/gemaskeerde depressie uitsluiten Eenzaamheid bespreekbaar maken en proberen te doorbreken. Alternatieven aandragen voor zorg Focus verplaatsen naar andere mogelijkheden van genieten

25 Standpunt KNMG bij ouderdomskwalen Medische grondslag: conditie die als ziekte of combinatie van ziekte/klachten kan worden aangemerkt Huidig wettelijk kader en invulling van begrip lijden is breder dan artsen denken en toepassen Kwetsbaarheid, functieverlies, eenzaamheid en verlies van autonomie mogen verdisconteerd worden in de beoordeling van een euthanasieverzoek Niet lineaire optelsom van medische en niet-medische problemen, die op zich niet levensbedreigend of fataal zijn, kan leiden tot uitzichtloos en ondraaglijk lijden

26 Ouderdomskwalen 2 Lijden zonder medische grondslag valt buiten het domein van de geneeskunde en de euthanasiewet

27 Standpunt KNMG bij dementie Een schriftelijk verzoek heeft grote waarde wanneer communicatie is verstoord, maar kan nooit de absolute doorslag geven Met de patiënt moet gecommuniceerd kunnen worden, dit kan ook non-verbaal zijn, via klanken, gebaren of lichaamstaal. Zo niet, dan kan niet worden vastgesteld of er aan de zorgvuldigheidseisen is voldaan De medisch professionele norm is op dit punt strikter dan de wet