Voedingsadviezen bij orthopedische ingrepen. Dr. D Souza Ranjini

Transcriptie

1 Voedingsadviezen bij orthopedische ingrepen Dr. D Souza Ranjini

2 Dag van de Geriatrie: orthogeriatrie

3 Wat staat patiënt te doen wat betreft voeding pre- en postoperatief

4 Pre-operatief Voeding in het algemeen bij bejaarden Sarcopenie : 1. Definitie - sarcopenie in relatie tot kwetsbaarheid en cachexie 2. Pathofysiologie - neuromechanische factoren - systemische en cellulaire factoren - leefstijl en andere factoren 3. Klinische relevantie van sarcopenie

5 Voeding in het algemeen bij bejaarden

6 1. Kwantiteit en kwaliteit van de ingenomen voeding a. Keuze van voedsel is afhankelijk van : - mentale status ( dementie, depressie) - voorkeur, verslaving ( alcoholisme) - eetlust - scholingsgraad, gewoontes, sociale status b. Financiële status

7 c. Toegang tot voedsel en beschikbaarheid van voedsel - gezondheidstoestand(huisgebonden) - sociale isolatie - tekort aan thuishulp - beschikbaarheid van maaltijden op vaste tijdstippen

8 2. Inname van voeding a. Problemen met slikken b. Gebitsproblemen

9 3. Vertering en absorptie van voeding a. Bacteriële overgroei b. Gastro-intestinale heelkunde c. Atrofische gastritis d. Malabsorptie syndromen

10 4. Behoefte aan voeding a. Verouderingsproces b. Verminderde fysieke activiteit c. Aanwezigheid van ziekte

11 Sarcopenie 11

12 1. Definitie - In 1988 geïntroduceerd om het verlies van spiermassa op oudere leeftijd te beschrijven - Sarcopenie ( afgeleid van het Grieks) = sarx (vlees) en penia (behoeftigheid) - Tot nog toe geen WHO-classificatie voor sarcopenie - Voorstel : sarcopenie is combinatie van een lage spiermassa en een lage loopsnelheid of knijpkracht

13 - Tgv toepassen van verschillende definities voor sarcopenie is er een sterke variatie in prevalentiecijfers : 7-40 % bij ouderen boven de 60 jaar > 50 % bij ouderen boven de 80 jaar

14 -Sarcopenie in relatie tot kwetsbaarheid en cachexie Kwetsbaarheid (Frailty) = geriatrisch syndroom gekenmerkt door achteruitgang in meerdere domeinen. Hierbij spelen fysieke, psychische en sociale factoren een belangrijke rol. Er zijn vele testen en definities ontwikkeld om kwetsbaarheid te meten waaronder loopsnelheid en handknijpkracht. Cachexie Wordt gekenmerkt door wasting. Bepaalde ziektes gaan gepaard met cachexie.ook bij cachexie wordt spierweefsel afgebroken

15 2. Pathofysiologie van sarcopenie a. Neuromechanische factoren - Cerebrale schade - Verlies motorneuronen - Spierdenervatie - Verlies proprioceptie - Spiervezeltypeverandering - Visco-elasticiteitsverandering

16 b. Systemische en cellulaire factoren - Minder anabole hormonen - Chronische inflammatie - Verminderde functie en aantal satellietcellen - Oxidatieve stress - Mitochondriale dysfunctie

17 c. Leefstijl en andere factoren - Voedingstoestand - Vit D deficiëntie - Inactiviteit of immobiliteit - Roken -Obesitas - Comorbiditeit

18 3. Klinische relevantie van sarcopenie a. Spiermassa is een voorspeller van klinisch zeer relevante uitkomstmaten zoals: - Fysiek functioneren - ADL afhankelijkheid - Vermogen om te herstellen van operaties - Mortaliteit

19 b. De spier als belangrijke speler in cellulaire en mechanische interactie met omliggende weefsels, zoals vet en bot. Spiermassa speelt een rol bij het ontstaan van osteoporose, aangezien mechanische stimulatie door spieren de aanmaak van bot via osteocyten bevordert.

20 c. Spierweefsel is belangrijk voor glucoseregulatie, aangezien het grootste deel van de insulinegestimuleerde opname van glucose in spierweefsel plaatsvindt.

21 Post-operatief a. Immobiliteit tgv steunverbod post-operatief na bepaalde orthopedische ingrepen Toch poging tot snelle mobilisatie van de overige ledematen van pat. en toedienen van eiwitrijke bijvoeding ( CAVE nierinsufficiëntie) om verdere spierafbraak zoveel als mogelijk te vermijden b. Neiging tot blaasretentie is groot post-operatief na verwijderen blaassonde c. Constipatie post-operatief, mede geïnduceerd door toediening van pijnstillers in associatie met gedaalde mobiliteit

22 d. Aandacht voor Vit D en Calcium supplementen e. Decubitusulcera, waarbij er een verhoogde nood is aan eiwitinname f. Parkinsonpatiënten: aandacht voor slikproblemen, CAVE eiwitrijke voeding zou de opname van Levodopa in het gedrang brengen