Commissie voor de milieueffectrapportage. Jaarverslag 2006

Transcriptie

1 Commissie voor de miieueffectrapportage Jaarversag 2006

2 Miieueffectrapportage in Nederand Nederand kent op dit moment twee typen miieueffectrapportage (m.e.r.): besuit-m.e.r. evert de informatie die nodig is om het miieubeang vowaardig mee te wegen bij besuiten over projecten met grote miieugevogen. Het miieueffectrapport (MER) aat zien wat een initiatief betekent voor het miieu en of er aternatieven zijn die minder nadeige gevogen voor het miieu hebben. pan-m.e.r. (voorheen SMB) kent ongeveer dezefde opzet as m.e.r., maar is gericht op miieubeoordeing van pannen en programma s. De gedachte is dat niet pas bij projecten, maar juist ook bij de strategische besuiten die daaraan voorafgaan, rekening gehouden wordt met het miieu. Advisering Nederand Bij Nederandse projecten adviseert de Commissie voor de m.e.r. de besissingsbevoegde overheidsinstantie doorgaans op twee momenten: bij de start van m.e.r.: weke onderwerpen moet het MER behandeen? besuit-m.e.r.: de Commissie geeft een richtijnenadvies en inschakeing is verpicht; pan-m.e.r.: de Commissie geeft een advies over reikwijdte en detainiveau; inschakeing van de Commissie is niet verpicht maar vrijwiig. wanneer het MER kaar is: is het MER kwaitatief goed genoeg om het miieu vowaardig mee te wegen bij de besuitvorming? bij besuit-m.e.r. is inschakeing van de Commissie verpicht; bij pan-m.e.r. is inschakeing van de Commissie aeen verpicht as er sprake is van een passende beoordeing op grond van de Natuurbeschermingswet en as een gebied in de ecoogische hoofdstructuur (EHS) beïnvoed wordt. Bij andere pan-m.e.r. kan de Commissie op verzoek van het bevoegd gezag adviseren. Op verzoek brengt de Commissie ook op andere momenten en bij niet m.e.r.-pichtige besuiten advies uit. De onafhankeijke deskundigen van de Commissie beoordeen of de kwaiteit van de miieu-informatie toereikend is voor het besuit. Om os van bestuurijke verantwoordeijkheden en poitieke afwegingen haar oordee te kunnen geven is de Commissie geen onderdee van de overheid maar een zefstandig orgaan. Ae adviezen zijn openbaar en via de website sne en voor iedereen toegankeijk. Advisering internationaa De Commissie adviseert ook buiten Nederand over miieueffectrapportage. Naast miieu, komen daarbij armoede en sociae effecten aan bod. De Commissie adviseert bij richtijnen en toetsing van m.e.r. voor compexe pannen, programma s en projecten en draagt bij aan de versterking van m.e.r.-systemen voor zowe pan- as besuit-m.e.r., zoas op het gebied van wet- en regegeving, institutionee structuur en capaciteitsontwikkeing. Voora buitenandse miieuministeries en het Nederandse ministerie van Buitenandse Zaken maken gebruik van deze advisering, evenas internationae donoren.

3 Commissie voor de miieueffectrapportage Jaarversag 2006 Inhoudsopgave 3 Voorwoord 4 Activiteiten Nederand 12 Activiteiten buiten Nederand 18 bijage 1 Organisatie 19 bijage 2 Leden en adviseurs 20 Coofon

4 In overeenstemming met artike 2.18 van de Wet miieubeheer uitgebracht aan de minister van Vokshuisvesting, Ruimteijke Ordening en Miieubeheer en aan de minister van Landbouw, Natuur en Voedsekwaiteit. Tevens uitgebracht aan de minister van Buitenandse Zaken asmede aan de minister van Ontwikkeingssamenwerking. In 2006 is aan de Commissie in totaa aan subsidie toegekend. Hiervan is toegekend door de ministeries van VROM en LNV voor onze wetteijke taken. De overige is, ten behoeve van de buitenandse activiteiten, toegekend door het ministerie van Buitenandse Zaken. bezoekadres Arthur van Schendestraat 800 Utrecht postadres Postbus gh Utrecht t f 03o e mer@eia.n w Commissie voor de miieueffectrapportage

5 Voorwoord Dames en heren, Het jaar 2006 was in meerdere opzichten een uitzonderijk jaar. Opnieuw een sterke stijging van het aanta adviezen in Nederand, een nieuwe vijfjarenovereenkomst met het ministerie van Buitenandse Zaken om de m.e.r.-praktijk internationaa te ondersteunen, versterking van de kennisfunctie van de Commissie, een nieuwe agemeen secretaris/ directeur en ast but not east de wetteijke verankering van pan-m.e.r.. Wat aat de praktijk zien? Met de introductie van panm.e.r. náást besuit-m.e.r. ontstaan twee systemen met een verschiende procesgang en afwijkende inhoudsvereisten. Daarmee is het stese er ingewikkeder op geworden in paats van eenvoudiger. Een voorbeed: bestemmingspannen kunnen afhankeijk van hun concreetheid pan-m.e.r.- pichtig zijn, besuit-m.e.r.-pichtig of beide. Wat betekent dit voor het detainiveau van de miieu-informatie, wie moet wanneer geconsuteerd worden, wat zijn verpichte inspraakmomenten, moet de Commissie we of niet worden ingeschaked? Juridische onzekerheden zijn het gevog, die er mede toe eiden dat er vee vragen uit de praktijk op ons af komen. Het komende jaar wordt ook m.e.r. op projectniveau (besuit-m.e.r.) op nieuwe wetteijke eest geschoeid. Deze kans móet aangegrepen worden om iets te doen aan de in de praktijk gesignaeerde probemen. De mogeijkheden voor een inzichteijke én doetreffende opzet van het m.e.r.-instrument zijn er. De Commissie za opnieuw peiten voor één m.e.r.-systeem gericht op die besuiten waar de beangrijkste keuzen worden gemaakt. Voor eenderde van de besuiten kan een verpicht m.e.r. vervangen worden door de vee ichtere procedure van m.e.r.-beoordeing. Bij Wm-vergunningen kan m.e.r. voor een aanta categorieën projecten ingebouwd worden in de vergunningverening. Dat betekent opnieuw eenderde minder verpichte m.e.r.-projecten. Waar de integrae m.e.r.-picht voor moet bijven, zijn de strategische pannen en die compexe, controversiëe projecten waar het bij m.e.r. ook om zou moeten gaan. We hebben het dan over ca. 80 pannen en projecten per jaar ten opzichte van ruim 250 nu. Bij de aard van deze besuiten past een zorgvudige procesgang, waarbij vroegtijdige inspraak en onafhankeijke kwaiteitsborging gewaarborgd zijn. Eén inzichteijk systeem met tegeijkertijd een substantiëe reductie van het aanta verpichte m.e.r.-procedures is het resutaat. Het is dus mogeijk: een nieuw m.e.r.-systeem met daadwerkeijk meerwaarde en verminderde regedruk. Naar ik hoop worden ze vertaad in wetteijke bepaingen. Het is nu van groot beang dat ook u vanuit de praktijk uw ervaringen aat doorkinken in de komende discussies. Niek Ketting voorzitter Commissie voor de miieueffectrapportage voorwoord jaarversag 2006

6 Activiteiten Nederand In 2006 heeft de Commissie opnieuw aanzienijk meer adviezen uitgebracht dan in de jaren ervoor. Het aanta richtijnenadviezen steeg opvaend en daarbinnen voora de adviezen voor intensieve veehouderijen. Opvaend is ook het hoge aanta adviezen over energieproductie, zowe windturbines as energiecentraes. Ook de advisering bij pan-m.e.r. bijft toenemen; voora het aanta toetsingen nam toe. De bevoegde instanties toonden zich tevreden over het optreden van de Commissie. 4% 8% De procentuee verdeing van de opgestarte projecten over de provincies en de Noordzee in % 8% 11% 1% 4% Aanta en type opgestarte projecten ( ) 13% 4% 4% % 16% windmoenpark grondstofwinning, industrie en energie woningbouw, stadsprojecten en bedrijventerrein andeijk gebied, inc. intensieve veehouderij waterbeheer afva recreatie infrastructuur 18% De bik op overmorgen Met de introductie van de EU-richtijn in 2004 en daarna de impementatie in Nederand in 2006, is de eerste feiteijke stap gezet in de modernisering van de m.e.r.-regegeving. Mede op basis van evauaties in het vereden peit de Commissie a meerdere jaren voor verbeteringen. De Commissie gebruikt dit momentum ook om haar diensten te moderniseren en met een kennispatform uit te breiden. Aansuiten bij uw behoeften is daarbij voor ons eidraad. De agenda van morgen bevat immers initiatieven en besuiten die veeomvattend zijn. Denk aeen maar aan de ideeën voor kustversterking en ontwikkeing, dubbe ruimtegebruik, watermanagement en energievoorziening. De compexiteit van deze pannen en projecten is groot en de verantwoordeijkheid voor miieu en duurzaamheid neemt gestaag toe. Juist daarom wi ik graag met ae partijen in gesprek bijven of komen over hoe de Commissie ook in de toekomst de kwaiteit van informatie en processen mee kan bijven borgen bij deze compexe pannen en projecten. Daarbij komt dat de regegeving er niet eenvoudiger op is geworden. Ik ben dus bij dat het kennispatform in 2007 van start kan gaan en ga ervan uit dat dit mede za eiden tot een betere procesgang en besuitvorming. Komend jaar wi ik uw visie en mening horen over dit nieuwe kennispatform. Naar ik hoop wordt 2007 het jaar van een constructieve diaoog, die eidt tot een beter m.e.r.- Miranda Diependaa, directeur / agemeen secretaris stese en een goede samenwerking tussen ae partijen. Laten we woekeren met onze taenten, zodat het werken aan een beter miieu een kans wordt om te exceeren. Foto: Mark Wagenbuur Commissie voor de miieueffectrapportage 4

7 Op 28 september 2006 werd de wetteijke regeing voor pan-m.e.r. in Nederand een feit. De wetgeving introduceerde op dat moment ook nieuwe terminoogie. De strategische miieubeoordeing (SMB) voor pannen en programma s werd pan-m.e.r. ; m.e.r. voor projecten werd besuitm.e.r.. De Commissie suit haar woordgebruik hierop aan. Bij scoping voor pan-m.e.r. spreken we over een advies over reikwijdte en detainiveau; bij besuit-m.e.r. over een richtijnenadvies. Bij zowe pan-m.e.r. as besuit-m.e.r. spreken we over toetsingen as het gaat om een advies over de kwaiteit van de informatie in het MER. In 2006 bracht de Commissie 276 adviezen uit. Dit is een stijging van 23% ten opzichte van 2005 en van zefs ruim 65% ten opzichte van Wek type adviezen waren dit? 139 richtijnenadviezen bij besuit-m.e.r. 102 toetsingen bij besuit-m.e.r. 14 adviezen over reikwijdte en detainiveau bij pan-m.e.r. (dus niet verpicht) 19 toetsingen bij pan-m.e.r. (gedeeteijk verpicht) 2 adviezen over m.e.r.-beoordeingen. De verdeing over gemeenten, provincie en rijk was vrijwe hetzefde as in Van de adviezen is 47% gericht aan gemeenten, 32% aan provincies en 21% aan het Rijk Aanta en type uitgebrachte adviezen ( ) aanta activiteiten Advisering aan overheden ( ) 0% 20% 40% 60% 80% 100% aanta activiteiten besuit-m.e.r. richtijnen besuit-m.e.r. toetsing overige adviezen strategische miieubeoordeing pan-m.e.r. reikwijdte en detainiveau pan-m.e.r. toetsing rijk provincie gemeente Appes en peren: de optesom van gevogen voor natuur De Habitattoets vereist dat naast de gevogen van het eigen pan of project, ook de optesom (cumuatie) van gevogen op een Natura2000-gebied wordt gemaakt. Wat betekent dit voor m.e.r.? Bijvoorbeed: hinder door geuid van een weg moet worden opgeted bij geuidshinder van een bedrijventerrein. Maar ook de verstoring van beschermde vogesoorten door het geuid van de weg pus de verstoring van diezefde voges door verichting van kassen. Hoe cumuatie van gevogen beschreven moet worden is nog niet voedig uitgekristaiseerd. Het ministerie van LNV is er voop mee bezig en de Commissie evert inbreng op basis van haar praktijkervaringen tot nu toe. Op basis van deze praktijkervaringen komt de Commissie tot de vogende aanpak: Inventariseer de gevogen van eigen en andere activiteiten op het beschermde gebied en de beschermde soorten. Beschrijf waar weke gevogen te verwachten zijn; waar is er overap van gevogen. Geef aan wat er (wetenschappeijk) bekend is over de optesom van gevogen, wat te beredeneren is op basis van een deskundigenoordee en waar kennis ontbreekt. Concudeer dan of je met zekerheid kunt steen dat er geen beschermde soorten of habitats verdwijnen door cumuatie. De instandhoudingsdoeen zijn daarbij het toetsingscriterium. Natura2000-gebied Moerputten Foto: Mark Wagenbuur activiteiten nederand 5 jaarversag 2006

8 Evauatie m.e.r.-advisering Er zijn drie evauatiemomenten bij m.e.r. die een indicatie kunnen geven van de doorwerking van de advisering door de Commissie: (1) as de richtijnen bij besuit-m.e.r. zijn vastgested, (2) as het MER is getoetst en (3) as over het project of pan is besoten. Richtijnen Aan de hand van het richtijnenadvies stet het bevoegd gezag de richtijnen voor het MER op. In 2006 zijn er 123 richtijnen vastgested. Voor die projecten waarbij nagegaan is of het advies van de Commissie is overgenomen, beek bij 90% het advies zonder grote wijzigingen overgenomen te zijn. Bevoegd gezag is over het agemeen tevreden over het adviseringsproces: 94% (49 van de 52 gevraagde bevoegd gezagen) geeft aan tevreden te zijn. Positieve punten die worden genoemd zijn de communicatie, de deskundigheid en het optreden van de Commissie. Toetsingen In 2006 toetste de Commissie 102 besuit-mer-en. Wanneer de Commissie meent dat er essentiëe informatie in het MER ontbreekt, dan adviseert zij het bevoegd gezag om een aanvuing op het MER op te aten steen. Bij 39 projecten, 38% van het totaa, heeft de Commissie een aanvuing geadviseerd. Dit percentage is geen grote afwijking ten opzichte van voorgaande jaren. Beangrijkste redenen om aanvuing te adviseren zijn tekortkomingen op de aspecten ucht (50%), natuur (38%), verkeer (26%) en een ontoereikende ontwikkeing van het meest miieuvriendeijke aternatief (38%). Aanvuingen werden reatief vaak gevraagd bij: gastuinbouw (4 van de 5 toetsingen) recreatieve projecten (10 van de 20 toetsingen) intensieve veehouderij (6 van de 13 toetsingen) infrastructuur (7 van de 16 toetsingen) woningbouw, stadsprojecten en bedrijventerreinen (9 van de 21 toetsingen) In 35 gevaen kon na een aanvuing een positief advies door de Commissie worden gegeven. Besuiten Bij 10 besuit-m.e.r.-en is nagegaan of het advies van de Commissie is behanded en of de beangrijkste aanbeveingen zijn overgenomen; dit is 7 maa het geva. Overzicht pan-m.e.r. adviezen Advies reikwijdte en detainiveau 1687 Provinciaa Verkeer en Vervoerspan + Noord-Brabant 1689 SMB Leek / Roden 1703 PKB hoogspanningsverbinding Randstad 380 kv 1709 Radio Kootwijk 1729 Uiterwaardvergraving Scheer en Odeneer Buitenwaarden, Zwoe 1739 SMB Ede-Oost / Spoorzone 1742 Structuurpan Land van Weh, Doetinchem 1784 SMB Oostvaarderswod 1791 Structuurpan Lokerbroek Rijssen-Hoten 1795 Nationaa Samenwerkingsprogamma Luchtkwaiteit (NSL) 1801 Bedrijventerrein De Mars, Zutphen 1819 Regionaa Structuurpan Haaganden 1831 Primaire waterkering Groningen 1833 Regionaa Mobiiteitspan Twente Toetsing 952 PKB Project Mainportontwikkeing Rotterdam 1343 Zandwin- en Natuurontwikkeingspan Over de Maas 1471 Boemendaerpoder / KNSF-terrein 1500 Zwakke Schakes Noord-Hoand 1503 Streekpan Frysân Structuurvisie Zuiderzeeijn 1543 PKB Derde Nota Waddenzee 1556 Structuurpan Zwoe Kustversterking Zuid-west Wacheren 1581 Omgevingspan Zeeand 1608 Haaremmermeer-Boenstreek 1649 Structuurpan Stationsgebied Utrecht 1665 Gastuinbouw West-Brabant 1687 Provinciaa Verkeer en Vervoerspan + Noord-Brabant 1730 Uitbreiding mergewinninggroeve t Rooth, Limburg 1731 Structuurpan Wieringermeer 1736 Omgevingspan Fevoand Streekpanuitwerking Groei & Krimp, Gederand 1811 Uitwerkingspan Reconstructie Losser Commissie voor de miieueffectrapportage 6

9 Kennispatform: meer over m.e.r. In 2006 is hard gewerkt aan de opzet van een kennispatform over m.e.r.. Wat is het resutaat? Nieuwe website; Nieuwe databases voor optimaa gebruik van kennis en informatie. Bij de opzet van het patform werkt de Commissie nauw samen met Infomi, dat namens de overheid informatie aanbiedt over miieuwet- en regegeving. Beangrijk onderdee van het kennispatform m.e.r. is de voedig vernieuwde website. Vanaf maart 2007 biedt de site informatie, kennis en ervaringen, zoas: Nieuws: een overzicht van actuee ontwikkeingen op m.e.r.-gebied; Jurisprudentie: inks naar ae beangrijke uitspraken over m.e.r., waar reevant voorzien van interpretatie voor de praktijk; Projecten en adviezen: startnotities, MER-en, adviezen en projectgegevens; Onderwerpen van A tot Z: van vee m.e.r.-onderwerpen het aatste nieuws, uitgebrachte adviezen, jurisprudentie, good practice, pubicaties, veegestede vragen en interessante inks. De nieuwe website A6 - A9: de feiten De corridorstudie/mer Schipho-Amere is een MER in twee deen. Eerst een hoofdkeuze tussen beprijzen, opwaardering van de bestaande wegen en een nieuwe verbinding A6-A9. Daarna het in detai uitwerken van de inrichting. Wat waren beangrijke concusies van de Commissie bij de toetsing van het MER 1 e fase voor de Corridor Schipho-Amere? een geboorde tunne kan worden aangeegd zonder significante gevogen voor de waterhuishouding van het Naardermeer; rekening rijden kan een beangrijk dee van de probemen opossen en is as enige aternatief kosteneffectief; een IJmeerverbinding zonder toheffing moet beter worden onderzocht. De vraag of sprake is van negatieve gevogen van een verbinding A6-A9 op de waterhuishouding van het Naardermeer stond in de maatschappeijke discussie en in het MER centraa. Het MER en de door de Commissie gevraagde aanvuende informatie ieten zien dat een A6-A9-tunne geen gevogen hoeft te hebben op het Naardermeer, mits de juiste technische uitvoering wordt gekozen. In de poitiek maatschappeijke discussie beek deze feiteijke informatie echter geen beangrijke ro meer te speen. Te weinig maatschappeijk en poitiek draagvak maakte dat de minister in oktober 2006 besoot om de A6-A9-verbinding niet verder uit te werken. In het MER 2 e fase zuen dus nu de effecten onderzocht gaan worden van het verbreden en aanpassen van de bestaande hoofdstructuur in combinatie met rekening rijden. Of onderzoek naar de effecten van een IJmeerverbinding daar onderdee van za zijn, za dan moeten bijken. activiteiten nederand jaarversag 2006

10 Miieutoets op voorgenomen regegeving Daarnaast biedt het kennispatform een teefonische hepdesk voor specifieke vragen en een E-nieuwsbrief. Om tegemoet te komen aan de grote vraag in het buitenand naar de Nederandse m.e.r.-praktijk za in de oop van 2007 meer informatie over onze Nederandse adviezen en projecten in het Enges op de website te vinden zijn. In maart 2007 wordt het Kennispatform m.e.r. operationee. Meer over m.e.r.? Sinds januari 2005 is de Commissie in opdracht van het ministerie van VROM betrokken bij de beoordeing van de Miieueffectentoets (MET) op voorgenomen wetten en besuiten. Dit gebeurt bij het Medpunt Voorgenomen Regegeving, een samenwerkingsverband van drie ministeries. Naast de MET (VROM) worden hier ook de Bedrijfseffectentoets (ministerie van Economische Zaken) en de Uitvoerbaarheids- en Handhaafbaarheidstoets (ministerie van Justitie) beoordeed. In vergeijking met de openbare pan- en besuit-m.e.r.-advisering van de Commissie, is het MET-werk te kenmerken as interne (informee) beoordeingen. Op verzoek van VROM zette de Commissie de werkzaamheden in 2006 voort. PKB Waddenzee: habitattoets in fasen Voor een goede Habitattoets moeten de instandhoudingsdoesteingen bekend zijn; Een pan-m.e.r. moet voora gaan over cumuatie van gevogen. Voor de PKB Waddenzee is een pan-m.e.r. opgested. Compicatie daarbij was dat er toen nog geen instandhoudingsdoeen op grond van de Natuurbeschermingswet vastgested waren. De Habitattoets kreeg daarom geen handen en voeten ; de hardheid van de afwegingen en besuiten in de PKB is nu dus gering. Juist het niveau van de PKB eent zich goed voor een afweging van activiteiten die apart of gecumueerd mogeijk significante gevogen hebben op Natura2000. Wanneer die significante gevogen optreden, moet er immers een keuze gemaakt worden tussen activiteiten of moeten er beperkingen worden gested aan individuee activiteiten. Het pan-m.e.r. richtte zich uitsuitend op de eerste stap van de Habitattoets, de oriëntatiefase. Bepaad is weke activiteiten mogeijk significante gevogen voor kwaificerende soorten en/of habitat kunnen hebben en door hoevee activiteiten de kwaificerende soorten en/of habitat beïnvoed kunnen worden. De vraag of daardoor instandhoudingsdoeen in gevaar kunnen komen, is nog niet beantwoord. Dat kon ook niet, omdat deze ontbraken. Deze vraag en dus ook de vraag of er een keuze tussen activiteiten gemaakt moet worden is doorgeschoven naar het projectniveau. Dat betekent dat de afweging van activiteiten op een aag besisniveau moet paatsvinden. Een gemeente die bijvoorbeed een besuit wi nemen over recreatieve activiteiten, moet daarbij ook activiteiten buiten haar grondgebied betrekken. Het betekent ook dat initiatiefnemers ang onzeker bijven of en hoe hun activiteit doorgang kan krijgen. Foto: Meindert van Dijk Bij eb droogvaend wad met geuen en prieen Commissie voor de miieueffectrapportage

11 M.e.r. en gezondheid M.e.r. en uchtkwaiteit In 2006 heeft de Commissie opnieuw een bijdrage geeverd aan het project Gezondheid in m.e.r. van het RIVM. Doe van het project is een betere integratie van gezondheidsaspecten in m.e.r. te reaiseren. Beangrijk onderdee is het opsteen van een handreiking die gebruikt kan worden door bevoegd gezag en initiatiefnemers, GGD-medewerkers en adviesbureaus. In een vijfta piot-m.e.r.-trajecten za begin 2007 een concepthandreiking op bruikbaarheid getoetst worden. Het project is onderdee van het Actieprogramma Miieu en Gezondheid van het ministerie van Voksgezondheid, Wezijn en Sport. De kwaiteit van de informatie over uchtkwaiteit was in 2006 opnieuw bij een substantiee dee van de toetsingen onvodoende. Bij projecten waar de Commissie adviseerde tot aanvuing werd dit in de heft van de gevaen veroorzaakt door onvodoende informatie over uchtkwaiteit. Niet aeen bij projecten over ruimteijke ordening was uchtkwaiteit een beangrijk onderwerp maar ook in MER voor intensieve veehouderijbedrijven. Gaat de nieuwe Wet uchtkwaiteit ingrijpende consequenties hebben voor de inhoud van een MER? Nee, niet echt. Bij projecten die in betekenende mate bijdragen aan de uchtverontreiniging, zoas grote woningbouwocaties en wegenprojecten, za toetsing aan de grenswaarden voor uchtkwaiteit nodig bijven. Bij projecten die niet in betekenende mate bijdragen kan deze wetteijke toetsing achterwege bijven. Het betekent echter niet dat bij deze projecten uchtkwaiteit voor het MER geen factor van beang meer hoeft te zijn. Bij de beoordeing in het kader van een goede ruimteijke ordening, zoas bij aanwezigheid van kwetsbare functies as schoen en woningen, bijft het dat we. Wieringerrandmeer: miieurisico s en economische haabaarheid De Commissie benadrukte in haar advies: de miieurisico s zijn afhankeijk van een voedige uitvoering; voor voedige uitvoering is mogeijk meer ged nodig dan nu voorzien. Wieringermeer, Wieringen en de provincie Noord-Hoand wien een randmeer aaneggen op de grens van beide gemeenten. Het oorspronkeijke eiandkarakter van Wieringen wordt daarmee hersted. Het gebied krijgt een economische impus door natuurontwikkeing te combineren met woningbouw, een recreatiegebied en bedrijventerreinen. In het project werken de overheden samen met een privaat consortium. De reaisatie vindt paats over een periode van ongeveer 25 jaar. Een Integraa Effectrapport (IER) bracht, naast de miieuinformatie, ook de maatschappeijke kosten en baten (MKBA) en de effecten voor de andbouw in beed. Het IER maakte duideijk dat één van de doesteingen van het project, het verbeteren van de waterkwaiteit voor de andbouw, waarschijnijk niet gereaiseerd kan worden. Ook werd duideijk dat negatieve gevogen voor de Natura2000-gebieden Waddenzee en IJssemeer niet aannemeijk zijn. Het project biedt juist goede kansen voor natuurontwikkeing en andschapsontwikkeing. De Commissie heeft gevraagd naar de financieeeconomische onderbouwing van het project. Dit vanwege de risico s voor het miieu in het geva het project niet integraa wordt uitgevoerd of haverwege de uitvoering wordt gestaakt. Op basis van door de initiatiefnemer verstrekte informatie, constateert de Commissie dat het positieve sado beduidend ager kan uitvaen dan nu ingeschat. Mogeijk za dus ook de overheidsbijdrage enkee tientaen mijoenen hoger moeten zijn dan waar nu rekening mee wordt gehouden. Wieringen Wierdijk Vaargeu Meer Vooroever (riet) Bron: Integraa Effectrapport Wieringerrandmeer activiteiten nederand jaarversag 2006

12 M.e.r. en intensieve veehouderij De beangrijkste ontwikkeingen in m.e.r. voor intensieve veehouderijen: het aanta MER-en over veehouderij neemt toe; regegeving en beeid zijn compex en veranderen sne; ook a zijn het doorgaans geen compexe projecten, de informatie is te vaak ontoereikend. Dit jaar bracht de Commissie beduidend meer adviezen uit over veehouderijen dan in voorgaande jaren, in totaa 43 maa. Daaronder bevindt zich een toenemend aanta zeer grote bedrijven. De stijging kan worden toegeschreven aan de op komst zijnde inwerkingtreding van wetgeving, die vee varkens- en puimveebedrijven voor wien zijn. Bij toetsing van de MER-en bijkt het schrijven van een goed MER geen sinecure. De wetgeving en het beeid waaraan moet worden vodaan zijn veesoortig en veranderen bovendien sne. Een breed scaa aan effecten, zoas voor geur, ammoniak, uchtkwaiteit en natuur, heeft voor intensieve veehouderij vaak een eigen wetteijk kader. Vee gemeenten zijn onervaren met m.e.r.. Initiatiefnemers en MER-schrijvers ijken er vanuit te gaan dat uitbreiding of reaisatie van veehouderijen weinig miieugevogen hebben. CO 2 -reductie bij nieuwe energiecentraes Zuiderzeeijn: infrastructuur of andere opossingen? In 2006 was sprake van een duideijke toename van het aanta initiatieven voor energiecentraes. Veea ging het om de bouw van koencentraes met de mogeijkheid tot het meestoken van biomassa; initiatieven met een aanzienijke CO 2 -uitstoot. In haar richtijnenadviezen benadrukt de Commissie de noodzaak om in het MER maatregeen uit te werken die de uitstoot van CO 2 beperken. De CO 2 -uitstoot wordt voor een beangrijk dee bepaad door: de toegepaste verbrandingsmethodiek en technoogie; de toegepaste brandstoffen; het gebruik van restwarmte; de toegepaste end-of-pipe maatregeen (afvangst en opsag van CO 2 ). Bevoegd gezag heeft de vraag naar CO 2 -reducerende maatregeen doorgaans overgenomen in de richtijnen. Uit de MER-en za moeten bijken hoe op projectniveau CO 2 -reductie gereaiseerd kan worden. Dit geeft dan echter nog geen inzicht in de CO 2 -uitstoot van ae projecten gezamenijk en hoe deze zich verhouden tot de andeijke doesteingen. Fevocentrae Foto: Hans Hut. Bron: Eectrabe Nederand Het pan-m.e.r. voor de Structuurvisie Zuiderzeeijn aat zien: dat in een vroeg stadium op het niveau van de nut/ noodzaak discussie miieu en economie afgewogen kunnen worden; dat andere aternatieven dan de kassieke m.e.r.-aternatieven in beed kunnen worden gebracht. Besuiten over infrastructuur moeten anders tot stand komen. Eerst een afweging van nut en noodzaak, goed aternatievenonderzoek en dan pas besuitvorming. Dat was de boodschap van de Tijdeijke Commissie Infrastructuur. Bij de Zuiderzeeijn is die handschoen opgepakt. Eén van de op te ossen probemen is het achterbijven van de regionae economie in het noorden van Nederand. Is dan de aaneg van een snee spoorverbinding naar de Randstad, in weke vorm dan ook, de beste optie? De Commissie adviseerde in pan-m.e.r. andersoortige ruimteijk-economische opossingen as vowaardig aternatief voor een Zuiderzeeijn te onderzoeken. Het zogenoemde Transitieaternatief is aan de studie toegevoegd: een indicatief pakket maatregeen dat de economie van het noorden kan stimueren. Het pakket bevat activiteiten, gericht op de energie- en agrarische sector, zoas een biomassa/koenvergasser met CO 2 -opsag, een CO 2 -distributienet, een zogenaamde tweede generatie ethanofabriek, een bioraffinage-unit en een kennisnetwerk. Voor ae infrastructuurvarianten én het Transitieaternatief zijn economische en miieugevogen onderzocht. De kosten-batenanayse pakte voor ae spooraternatieven negatief uit. Het transitiepakket beek gunstig uit te kunnen pakken. Concrete maatregeen op basis van het transitiepakket worden nu uitgewerkt. Pan-m.e.r. is daarmee basis geweest voor een werkeijk integrae besuitvorming. Commissie voor de miieueffectrapportage 10

13 Voorbeeden van zaken die vaak onvodoende aandacht krijgen zijn: effecten op natuur, voora van ammoniak; berekeningen van fijn stof en bij grote bedrijven geuid; aansuiting op de actuaiteit van de regegeving. De verondersteing dat m.e.r. voor intensieve veehouderij geen meerwaarde zou hebben, moet op basis van de praktijk genuanceerd worden. Voor grote initiatieven bij gevoeige gebieden heeft m.e.r. we meerwaarde, zowe voor de vergunningverening as voor het bedrijf zef. Voor het bedrijf betekent een goed MER een goede voorbereiding op de toekomst en geen onaangename juridische verrassingen. Dan gedt dus: een goed begin is het have werk. Foto: Fred van Weie. Bron: Anima Science Group, Wageningen UR Bron: Aanvuing op Structuurvisie Zuiderzeeijn, Projectorganisatie Zuiderzeeijn Overzicht mogeijke projecten Regiospecifiek Pakket activiteiten nederand 11 jaarversag 2006

14 Activiteiten buiten Nederand Eind 2006 heeft de minister voor Ontwikkeingssamenwerking besoten opnieuw een overeenkomst te suiten met de Commissie m.e.r.. De komende vijf jaar kan de Commissie verder op basis van haar strategienotitie De Kunst van het Kiezen en de uitkomsten van een externe evauatie, uitgevoerd in opdracht van het ministerie. Afrika bijft de beangrijkste aandachtsregio. Inhoudeijke accenten iggen op miieueffectrapportage voor armoedebestrijding, voor wederopbouw na conficten en rampen, voor de watersector en voor het beschermen van biodiversiteit. Evauatie De bestaande overeenkomst tussen het Directoraat Generaa Internationae Samenwerking (DGIS) en de Commissie iep in 2006 af. Daarom heeft DGIS begin 2006 het werk van de Commissie op de vogende punten aten evaueren: suiten de diensten van de Commissie vodoende aan op de vraag van de miieuautoriteiten in ontwikkeingsanden; hebben de activiteiten van de Commissie bijgedragen aan het effectiever maken van m.e.r. in ontwikkeingsanden; staan de resutaten in verhouding tot de geeverde input. Na bezoeken aan Boivia, Mozambique en Sri Lanka, en interviews met andere miieuministeries en Nederandse ambassades, kwam de evauatiemissie in juni met haar bevindingen. Hoofdconcusie was dat de reevantie van het werk van de Commissie nog steeds groot is en beantwoordt aan de vraag uit anden. Van de diensten die de Commissie evert, is het effect van capaciteitsontwikkeing het grootst en het meest zichtbaar. De Commissie heeft bijgedragen aan het op de kaart zetten van m.e.r., de kwaiteit ervan en het versterken van de positie van miieuautoriteiten die ervoor verantwoordeijk zijn. Het bijkt moeiijk om eenduidig aan te geven hoe dit uiteindeijk doorwerkt in armoedebestrijding en verbeterd bestuur. We is de invoed op miieubewustzijn en attitude aannemeijk. De werkwijze van de Commissie wordt door de ontvangende partijen as efficiënt ervaren: goede kwaiteit van de advisering en de Commissie kan sne inspeen op verzoeken voor ondersteuning. De kunst van het kiezen De strategienotitie geeft zeven hoofddoeen aan: 1. Verbeteren van bestuur door het versterken van effectrapportage in praktijk en regegeving. Dit betekent het verbeteren van de bestaande praktijk, vergroten van de capaciteit voor pan-m.e.r. en speciae aandacht voor het Grote Merengebied, het Kongobekken en de Hoorn van Afrika; 2. Kwaiteitsborging van m.e.r. voor compexe projecten, pannen en programma s; 3. Grotere bijdrage van m.e.r. in het kader van armoedebestrijding; 4. Toepassing van m.e.r. in de sectoren water, biodiversiteit en veiigheid; 5. Harmonisatie van m.e.r.-instrumentarium en meer werken in partnerschappen met m.e.r.-centra en instituten voor capaciteitsontwikkeing in Nederand en internationaa; 6. Grotere effectiviteit door intensiever kennis deen; 7. Leren door betere monitoring. De strategienotitie is te vinden op de website. Duurzame oie- en gaswinning in Mauritanië Een pan-m.e.r. voor de opkomende oie- en gasindustrie in Mauritanië heeft as doe om inzicht te geven in: het optimae tempo van de oiewinning geet op overheidsinkomsten voor structuree armoedebestrijding, kennisontwikkeing en capaciteit om miieureges te handhaven; toepassing van de beste beschikbare technieken; mogeijke cumuatie van effecten. Sinds 2003 zijn er initiatieven voor oie- en gaswinning voor de kust van Mauritanië. De risico s hiervan voor de visserij en voor de aantasting van twee internationaa beschermde natuurgebieden Banc d Arguin en Nationa Park Diawing roepen binnen Mauritanië én internationaa discussie op. De eerste expoitatie is het Chinguetti-project, 80 km uit de kust. Op verzoek van de president van Mauritanië, met tussenkomst van de Nederandse Ambassade, toetste de Commissie de miieu- en sociae effectrapporten. De initiatiefnemer concudeert dat aantasting van natuurwaarden te voorkomen is. De Commissie achtte deze concusie goed onderbouwd en pausibe, maar wees er ook op dat zorgvudig bedrijfsmanagement door de initiatiefnemer en adequate handhaving door de overheid hiervoor strikte vereisten zijn. Hiervoor moet de overheid de juiste middeen en capaciteit ter beschikking hebben. Commissie voor de miieueffectrapportage 12

15 Internationae activiteiten in 2006 Landenactiviteiten Roemenië Modavië Georgië Montenegro Armenië Abanië OECD Regionae activiteiten CBD Strategische partners China Tunesië Mauritanië Guatemaa CCAD Costa Rica Coombia Pakistan Jemen Ghana Benin SEEAC Ecuador Maediven Kenia Rwanda Sri Lanka Indonesië Boivia Mozambique De evauatiemissie paatste ook kant tekeningen waarmee de Commissie nu aan de sag gaat. Het gaat daarbij om: een betere anayse van de poitieke en institutionee context voor samenwerking met een and; nog meer investeren in capaciteitsontwikkeing; het beter in beed brengen van de resutaten van de samen werking; het behouden van aandacht voor m.e.r. voor projecten, ondanks de groeiende vraag naar ondersteuning bij pan m.e.r.; meer gebruikmaken van m.e.r.-centra in ontwikkeings anden; continu en actief communiceren van de mogeijkheden die de Commissie biedt. Activiteiten ( ) Afrika incusief Midden Oosten Azië De Mauritaanse overheid beoordeet initiatieven op dit moment zonder te beschikken over een strategisch kader voor de anayse van cumuatieve effecten en sociae inbedding. De Commissie benadrukte de noodzaak om op zeer korte termijn een pan-m.e.r. uit te voeren. De Mauritaanse overheid onderschrijft dit en treft voorbereidingen om een strategische studie op te starten Zuid en Oost Europa Latijns Amerika aanta activiteiten Capaciteitsopbouw in anden / regio s Foto: Cor Smit Advisering compexe projecten / pannen In het diagram staan aeen de werkgroepadviezen en capaciteits ontwikkeings activiteiten in de anden en regio s vermed, niet die voor strategische partners en andersoortige advisering. Werkgroepbezoek aan het noordeijke vissersdorp Wiki activiteiten buiten nederand 13 jaarversag 2006

16 De continenten Afrika In Benin is op verzoek van en samen met het nationae miieuagentschap, en gebaseerd op de ervaring in Ghana, het team ondersteund dat miieu beter moet integreren in de nationae armoedebestrijdingstrategie. De Commissie heeft tijdens twee workshops ondersteund bij het afbakenen en in beed brengen van de miieudimensie van armoedebestrijding. Aes wijst er op dat de uitkomsten worden opgenomen in de nieuwe strategie en vertaad naar de budgetten. Sinds 2005 wordt op ad hoc basis samengewerkt met het miieuministerie in Mozambique. In 2006 betekende dit: een vervog op de training in onderhandeingstechnieken voor duurzame ontwikkeing; een advies voor richtijnen en de toetsing van een MER voor offshore gaswinning in Sofaa en Inhambane. Exporatie, expoitatie en export bijken ook bij dit project te conficteren met natuurbeheer, visserij, andbouw en toerisme. De Commissie adviseerde een pan-m.e.r. voor kustgebiedontwikkeing uit te voeren en daarbij ook de okae en nationae beangen goed in kaart te brengen. Een besuit hiertoe is nog niet genomen. In Kenia droeg de Commissie bij aan een workshop over de ro van pan-m.e.r. over oie- en gaswinning in Oosteijk Afrika. Een vergeijkbare workshop in West Afrika, een jaar eerder, eidde tot een verzoek van de president van Mauritanië voor de toetsing van een MER en een Sociaa Effect Rapport voor offshore oiewinning. Ook werd gevraagd om richtijnen voor pan-m.e.r. voor oiewinning en kustontwikkeing. De samenwerking met acht Centraa-Afrikaanse m.e.r.- verenigingen aat zien dat ook via beangenverenigingen van m.e.r.-deskundigen het m.e.r.-systeem in een and effectief versterkt kan worden. Frapper toujours Of: hoe krijg je miieueffectrapportage operationee in Centraa-Afrika? druk van financiers en donoren is niet genoeg; er is intern draagvak nodig; draagvak ontstaat wanneer anden zef anayses doen en hun concusies trekken. Tegenwoordig eggen de meeste anden in Centraa-Afrika m.e.r. bij wet op. Uitvoerders vinden echter dat aan regegeving en praktijk nog vee vat te verbeteren. In de rege adviseert de Commissie dan de verantwoordeijke overheidsinstanties wanneer dit soort vragen speen. Maar het kan ook op indirecte wijze, zoas in dit specifieke geva: de Commissie werkt samen met acht Franstaige Centraa-Afrikaanse verenigingen van m.e.r.-deskundigen, die op hun beurt de overheid ruggesteun geven. Met steun van de Commissie ontwikkeden de m.e.r.- verenigingen actiepannen om m.e.r. effectiever te maken. De actiepannen zijn gebaseerd op een sterkte-zwakte anayse van het huidige m.e.r.-systeem door de betrokkenen zef. De Commissie heeft hiervoor een methodiek ontwikked. Sterkte en zwakte worden beoordeed aan de hand van criteria voor de wetteijke en financiëe basis, kantvriendeijkheid, kennisniveau en diepgang, openbaarheid, participatie en verantwoording. De uitkomsten kunnen goed visuee weergegeven worden. Vervogens kunnen verbeteringsdoeen en concrete acties hieruit op een inzichteijke wijze worden afgeeid. In ek van de anden werden de anayses door de vereniging en de overheid tezamen gedaan. Op grond van concrete actiepannen bestaat de mogeijkheid dat de verenigingen voor vijf jaar financiëe ondersteuning kunnen krijgen van DGIS. soiditeit m.e.r.-financiering dekking beangrijkste pannen en projecten 100% 80% wetgeving toetsing 60% 40% openbaarheid 20% inhoudseisen MER 0% regegeving Foto: Reinoud Post richtijnen basisvoorwaarden voor kwaiteits-mer screening beschikbaarheid info SWOT-anayse van m.e.r.-systeem in Kameroen Kwaiteit van wetteijk m.e.r.-kader in beed gebracht Commissie voor de miieueffectrapportage 14

17 Azië In Azië vonden verschiende keinere activiteiten paats. De Commissie faciiteerde een workshop over richtijnen voor pan-m.e.r. voor het transport- en masterpan van Guiyang City, China. Dit project wordt gefinancierd door de Weredbank. In Indonesië adviseerde de Commissie over een strategisch miieuraamwerk voor de reconstructie in Atjeh en Nias na de tsunami. In overeg met de okae autoriteiten bekijken UNEP, as coördinerende organisatie, en de Commissie of er mogeijkheden zijn voor een vervogprogramma om m.e.r. beter in panning te kunnen integreren. In Sri Lanka gaat de Centrae Miieu Autoriteit verder met de introductie van pan-m.e.r.. De Commissie verzorgde: een introductie over pan-m.e.r. en stadspanning; een vervogcursus, speciaa gericht op stadspanning; twee trainingen voor de ocatiekeuze van afvastorten. De gezamenijke toetsing van de eerste pan-m.e.r.-rapporten voor stadspanning en afvastortocaties staat nu op stape. Europa In Zuid- en Oost-Europa vindt ondersteuning bij de introductie van pan-m.e.r. paats. Een voorbeed is de aanpak van de Commissie binnen de Weredbank programma s in Abanië en Montenegro. In Georgië is het capaciteitsontwikkeingsproject voor besuit-m.e.r. afgerond en geëvaueerd. De Commissie droeg o.a. bij aan: de ontwikkeing van de nieuwe wetgeving; een aanta sectorae richtijnen; de training van okae m.e.r.-trainers. Daarnaast adviseerde de Commissie over pan-m.e.r. voor de nieuwe nationae afvawet. In de komende jaren staan toetsingen en andere pan-m.e.r. piots op de ro. In Roemenië adviseert de Commissie, samen met een Nederands adviesbureau, de overheid over een pan-m.e.r. voor de toeristische sector. Abanië en Montenegro werken aan pan-m.e.r. De Weredbank ondersteunt Abanië en Montenegro bij capaciteitsontwikkeing voor pan-m.e.r. en vroeg de Commissie om assistentie bij: adviezen voor richtijnen en toetsing van piots; trainingen; behoeftepeiing voor versterking van pan-m.e.r. in beide anden. In Abanië adviseerde de Commissie over een pan-m.e.r. voor een kustontwikkeingspan, waarbij voora toerisme een economische impus moet geven. De piot in Montenegro betrof het nationae ruimteijk ontwikkeingspan, dat beangrijke keuzes schetst voor de komende 20 jaar, bijvoorbeed over energievoorziening en infrastructuur. De betrokken ministeries kregen advies over richtijnen voor proces en inhoud van het pan-m.e.r. en een onafhankeijke kwaiteitstoets. De Commissie gaf ook twee trainingen. De eerste gericht op het Abanese toetsingscomité voor de genoemde piot. De tweede, meer agemene training voor zo n 40 deenemers uit Abanië en Montenegro, ging over wat pan-m.e.r. is, wat het opevert, hoe je het uitvoert in de praktijk en de toekomst van het instrument in beide anden. Tegeijkertijd inventariseerde de Commissie reeds uitgevoerde studies over pan-m.e.r., de beschikbare staf en haar capaciteiten, andere actoren en initiatieven, waaronder trainingen, en de huidige wetteijke basis voor m.e.r.. Op basis van de gevonden acunes gaf de Commissie een voorzet voor activiteiten die Abanië en Montenegro vanaf 2007 kunnen uitvoeren, mogeijk as onderdee van meerjarenprogramma s voor pan-m.e.r.. Foto s: Ineke Steinhauer Expertovereg over pan-m.e.r. voor kustontwikkeing Sveti Stefan eiand, Montenegro activiteiten buiten nederand 15 jaarversag 2006

18 Zuid-Amerika Met Coombia werd een principeafspraak gemaakt over een programma ter ondersteuning van het miieuministerie bij pan-m.e.r.. In 2007 wordt het programma concreet ingevud. De nieuwe poitieke wind in Boivia heeft vee veranderd, maar niet de intentie van de nieuwe regering om de introductie van pan-m.e.r., gestart in 2005 en begeeid door de Commissie, in 2007 voort te zetten. Met financiëe steun van Zweden vervogt de Centraa- Amerikaanse organisatie voor miieu en ontwikkeing haar m.e.r.-ondersteuningsprogramma. De Commissie everde ondersteuning in de vorm van: een pan-m.e.r.-training voor vertegenwoordigers van de zeven anden. Zij gaan in hun eigen and coega s opeiden en gezamenijk een piot pan-m.e.r. uitvoeren; een training over de integratie van biodiversiteit in miieueffectrapportage. In Guatemaa heeft de Commissie een training gegeven in het organiseren van inspraak in m.e.r.. Toekomstige samenwerking In Ghana, Rwanda, Senega, Pakistan, Jemen en Modavië zijn voorbereidende werkzaamheden voor toekomstige samenwerking gestart of voortgezet. FMO Voor de Nederandse Financieringsmaatschappij voor Ontwikkeingsanden (FMO) toetste de Commissie vijf MER-en van grote projecten. FMO gebruikt deze informatie bij besuiten over het verstrekken van ontwikkeingsgerichte eningen (ORET). In Ecuador betrof het de toetsing van richtijnen voor het MER van het uitbaggeren van 20 mijoen m 3 sib uit het Amauza reservoir, waarbij de beangrijkste vraag beek waar en hoe het sib gestort kan worden. De Maediven zet de reconstructie van atoen na de tsunami van december 2005 voort. De Commissie heeft geadviseerd over het Sociae Effect Rapport voor Viifushi, een aanvuing op het eerdere MER. Op basis van deze advisering bracht de Commissie ook advies uit over het MER voor andaanwinning op Viigii. Voor het Deduru Oya Reservoir Project in Sri Lanka heeft de Commissie aangeboden te adviseren over richtijnen voor een MER. De bestaande informatie, een MER uit 2002 en een recente haabaarheidsstudie, bevatten bij ange na niet de noodzakeijke informatie voor verantwoorde besuitvorming. De MER-en voor het opruimen van vervuiing voor de kust van Sfax, Tunesië en de daaropvogende andaanwinning zijn getoetst. Kort daarna werd het verzoek voor ORET ingetrokken, waarna FMO de adviezen asnog aan de Tunesische overheid ter beschikking heeft gested. Georgië is overtuigd van nut pan-m.e.r. Sinds 2005 ondersteunt de Commissie het Georgische miieuministerie bij de introductie van pan-m.e.r.: piots speen hierin een beangrijke ro; de eerste piot moet bij voorkeur niet te compex zijn; de ro van pan-m.e.r. in het pubieke debat in Georgië beek cruciaa. Wet- en regegeving voor pan-m.e.r. ontbreekt op dit moment nog in Georgië. Om te ervaren wat het instrument op kan everen, heeft het ministerie van Miieu gekozen voor concrete toepassing van pan-m.e.r. in een sector waar het miieuministerie zef verantwoordeijk voor is: de afvasector. As eerste is er een piot uitgevoerd voor de concept-afvawet. In het pan-m.e.r. zijn aternatieven uitgewerkt voor de wijze van verwerking van afva en voor verantwoordeijkheidsstructuren, privaat of pubiek. Het was in Georgië de eerste keer dat er in het openbaar en met vertegenwoordigers van ae partijen waaronder NGO s, over aternatieven voor de inhoud van een wet werd gesproken. Tijdens de evauatie werd duideijk dat iedereen die had meegedaan aan het pubieke debat overtuigd was van de toegevoegde waarde die pan-m.e.r. kan hebben: de inhoudeijke discussie eidde tot een nieuwe variant, nameijk een combinatie van aternatieven. Op dit moment wordt gewerkt aan de tweede piot: een pan-m.e.r. voor het opsteen van het nationae pan voor afvabeheer. Foto s: Sjoerd van Keuen Iaguja vuistort buiten Tbisi Een aternatief: inzameing van ege fessen Commissie voor de miieueffectrapportage 16

19 Kennis en Leer Patform De Commissie wi zo vee mogeijk haar kennis en ervaring met anderen deen en bruggen saan naar de kennis die bij vergeijkbare m.e.r.-centra aanwezig is. Met hepdesks van Scandinavische anden is overeg geïnitieerd om te komen tot verdergaande samenwerking. Er bestaat a een samenwerking met m.e.r.-centra in o.a. Centraa Amerika, Zuideijk Afrika, Zuid-Oost Europa en Georgië. Dergeijke samenwerking za de komende jaren verder uitgebreid worden. Binnen de Commissie wordt het internationae kennispatform geïntegreerd met het nieuwe kennispatform m.e.r. in Nederand. Hierbinnen bijven de internationae nieuwspagina s en de digitae databank een prominente ro speen. Good practice pan-m.e.r. Donoren passen vee verschiende benaderingen toe van pan-m.e.r.. Dat geeft onnodige verwarring in ontwikkeingsanden. Daarom nu: een OESO voorste voor een gezamenijke aanpak; deze nieuwe aanpak wordt de basis van het internationae werk van de Commissie. Een speciae werkgroep van de OESO, gericht op internationae samenwerking, heeft zich een aanta jaren gebogen over pan-m.e.r.. De Commissie, as vertegenwoordiger van Nederand as internationae donor, heeft intensief bijgedragen aan deze werkgroep. Doe was om uit de m.e.r.-praktijk van de verschiende donoranden de beste ervaringen te destieren en op basis daarvan een aanpak voor te steen waarin iedereen zich kan vinden. Het zou zowe samenwerkende donoren as de ontvangende anden vee hepen, die anders do worden van donoren met steeds weer andere m.e.r.-reges en m.e.r.-trainers met ieder een ander verhaa. Om met vertegenwoordigers van zo n 30 anden consensus te bereiken was niet makkeijk. Maar midden 2006 is een gemeenschappeijke aanpak gepresenteerd in de vorm van een eidraad. Eind 2006 zijn de keysheets van de Commissie in ijn gebracht met de OESO aanpak. Toepassing van de eidraad in de praktijk door de verschiende donoren za eren waar verdere verbetering mogeijk is. In 2006 zijn verschiende nieuwe cases en keysheets uitgebracht, o.a. over de integratie van biodiversiteit in panm.e.r.. Dit is een vervog op de pubicatie die de Commissie heeft geschreven voor de Conventie voor Biodiversiteit over de integratie van biodiversiteit in m.e.r.. Ook heeft de Commissie een bijdrage geeverd aan de handeiding van de OESO voor harmonisatie van het gebruik van pan-m.e.r. door donoren. Dit is een uitwerking van de Parijs-decaratie, waarin donoren afspraken hebben gemaakt over harmonisatie en onderinge afstemming van hun ondersteuning. Biodiversiteit in m.e.r. Op verzoek van de Conventie voor Biodiversiteit heeft de Commissie richtijnen voorgested voor de integratie van biodiversiteit in m.e.r.. in maart 2006 heeft de 8 e Conference of Parties met steun van 189 anden deze richtijnen aangenomen; anden vertaen nu de richtijnen naar hun eigen situatie. Het doe van deze richtijnen is om sturing te geven aan de integratie van biodiversiteit in m.e.r. en pan-m.e.r. Uitgangspunt voor het schrijven van deze richtijnen is het idee dat ecosystemen diensten everen die essentiee zijn voor het voortbestaan van de mens. Meren everen bijvoorbeed gratis schoon water voor aerei doeeinden. Deze dienst kan aeen bijven bestaan indien het water niet wordt vervuid. Dit idee is ook de basis geweest voor de in 2005 uitgekomen Mienium Ecosystem Assessment. In de ontwikkeing van de richtijnen heeft de Commissie m.e.r. nauw samengewerkt met de internationae associatie voor effectrapportage (IAIA). Leden van IAIA hebben de praktijkvoorbeeden aangeeverd. Op dit moment zetten de anden deze agemene richtijn om in specifieke richtijnen waarmee men aan het werk kan. De Commissie droeg hieraan bij tijdens regionae workshops in Coombia, Costa Rica, Duitsand en Thaiand. De Commissie stede een achtergronddocument op dat de officiëe conventieteksten aanvut. Dit document is beschikbaar in het Enges, Spaans en Frans op de website van de Commissie. Richtijnen voor good practice pan-m.e.r. in ontwikkeingssamenwerking Achtergronddocument integratie biodiversiteit in m.e.r. activiteiten buiten nederand 17 jaarversag 2006

20 bijage 1 Organisatie Organisatiestructuur en medewerkers per 31 december 2006 coege van voorzitters bestuur voorzitter ir. N.G. Ketting (Niek) paatsvervangend voorzitters prof.dr.ir. K.J. Beek (Kaas Jan) dr.ir. G. Bom (Gerrit) mr. F.W.R. Evers (Frans) drs. H.G. Ouwerkerk (Hans) drs. J.G.M. van Rhijn (Marieke) drs. L. van Rijn Veekoop (Leni) dr. D.K.J. Tomme (Dick) ir. A. van der Veden (Aad) drs. L.H.J. Verheijen (Lambert) werkgroepsecretarissen Nederand drs. C.A. Baduk (Coen) drs. B.F.M. Beerage (Bart) ir. I.G.M. de Bondt (Ingrid) ir. J.M. Bremmer (Marijke) drs. A.R. van Dijk (Andor) dr. G.P.J. Draaijers (Geert) drs. M. van Eck (Marja) drs. S.J. Harkema (Sjoerd) drs. P.J. Jongejans (Pieter) drs. G. Korf (Geertje) drs. R. Meeuwsen (Roe) mr. S. Pieters (Steven) mr. S.M. van Vesen (Sema) drs. R.A.A. Zwiers (Richard) werkgroepsecretarissen internationae samenwerking dr.ir. J.E. Brons (Johan) drs. A.J. Kohoff (Arend) ing. R.A.M. Post (Reinoud) dr. B. Schijf (Bobbi) ir. I.A. Steinhauer (Ineke) kennispatform drs. H.M.E. Boerman (Heeen) ir. P.A.M. van Gent (Petrie) V.G.J. van Stokkom (Véronique) management team agemeen secretaris en directeur ir. M.J. Diependaa (Miranda) adjunct secretarissen ir. V.J.H.M. ten Hoder (Veronica) drs. M.P. Laeven (Marc) (tevens paatsvervangend directeur) drs. R.A.A. Verheem (Rob) voorzitter ir. N.G. Ketting (Niek) secretaris/penningmeester dr. D.K.J. Tomme (Dick) bestuurseden prof.dr. J.M. Cramer (Jacqueine) prof.dr. W. Lemstra (Woter) drs. J.G.M. van Rhijn (Marieke) gevomachtigden ir. M.J. Diependaa (Miranda) drs. M.P. Laeven (Marc) administratieve en huishoudeijke ondersteuning secretaresses Nederand A.J.C. van Asperen (Angeina) H.J. Bijvank (Heeen) A.M.E.M. Evers (Margareth) P.E.M. van Hust (Ey) G. Lesman Withaar bijgenaamd de Jong (Greet) L. Pauw (Leontine) J. Raaben (Jacqueine) K.A. Schouten (Karianne) G.W. Takken (Bep) W.N. The (Wen-Ny) secretaresses internationae samenwerking L.M. Widenburg (Liduina) J. Zomer (Jamia) huishoudeijke en administratieve ondersteuning G. Brakkee (Gea) J.H.M. Lammers-Zietjes (Janny) automatisering P. Kop (Peter) M.J.F. Wagenbuur (Mark) financiëe administratie W.M.G.B Lucassen-Janssen (Wieke) G.D. Maikoe (Gary) personeeszaken E.B.M. Hennephof (Eisabeth) Commissie voor de miieueffectrapportage 18