BESLUIT. Besluit van de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit als bedoeld in artikel 37, eerste lid, van de Mededingingswet.

Transcriptie

1 BESLUIT Besuit van de directeur-generaa van de Nederandse mededingingsautoriteit as bedoed in artike 37, eerste id, van de Mededingingswet. Zaaknummerr 1241/REMU - GCN I. MELDING 1. Op 11 februari 1999 heeft de directeur-generaa van de Nederandse mededingingsautoriteit een meding ontvangen van een voorgenomen concentratie in de zin van artike 34 van de Mededingingswet. Hierin is medegedeed dat NV Regionae Energiemaatschappij Utrecht voornemens is zeggenschap te verkrijgen, in de zin van artike 27, onder b, van de Mededingingswet, over NV Gasbedrijf Centraa Nederand. Van de meding is mededeing gedaan in Staatscourant van 15 februari Naar aaneiding van de mededeing in de Staatscourant zijn geen zienswijzen van derden naar voren gebracht. II. PARTIJEN 2. NV Regionae Energiemaatschappij Utrecht (hierna: REMU) is een naamoze vennootschap naar Nederands recht. Zij heeft as beangrijkste aandeehouders de provincie Utrecht en de gemeenten Amersfoort en Utrecht. REMU is actief op het gebied van evering van eektriciteit in de provincie Utrecht, evering van gas in de gemeenten Utrecht, Amersfoort, Baarn en Soest, evering van warmte in Utrecht en Nieuwegein, centrae antenneinrichtingen en verhuur van warmwaterinstaaties en advisering over energietoepassingen in haar verzorgingsgebied. REMU heeft een 50%- deeneming in Energie Maatschappij Centraa Nederand BV (hierna: EMCN). EMCN houdt zich bezig met de expoitatie van warmtekracht. 3. NV Gasbedrijf Centraa Nederand (hierna: GCN) is een naamoze vennootschap naar Nederands recht. Zij heeft as beangrijkste aandeehouders verschiende gemeenten in Utrecht en REMU. GCN is actief op het gebied van evering van gas in de provincie Utrecht met uitzondering van de gemeenten Utrecht, Amersfoort, Baarn en Soest, expoitatie van een gastransmissienetwerk in de provincie Utrecht en verhuur van warmwaterinstaaties en advisering over energietoepassingen in haar verzorgingsgebied. GCN heeft een 50%-deeneming in EMCN. III. DE GEMELDE OPERATIE 4. De gemede operatie heeft het karakter van een concentratie in de zin van artike 27, onder b, van de Mededingingswet. De transactie bestaat uit de vogende stappen.

2 De aandeehouders van REMU richten een nieuwe vennootschap op (REMU Nieuw) en ruien hun aandeen in REMU in voor aandeen in REMU Nieuw. De aandeehouders van GCN richten een nieuwe vennootschap op (GCN Nieuw) en ruien hun aandeen in GCN in voor aandeen in GCN Nieuw. REMU Nieuw en GCN Nieuw richten gezamenijk een nieuwe venootschap op (Newco). REMU Nieuw en GCN Nieuw ruien hun aandeen in REMU respectieveijk GCN in voor aandeen Newco. Newco za hiertoe aandeen emitteren. REMU Nieuw za 70% van de aandeen in Newco gaan houden en GCN Nieuw 30%. 5. Newco za door de transactie 100% van de aandeen in Remu en GCN houden. Geen van de huidige aandeehouders in REMU is in staat om een doorsaggevende stem uit te oefenen, noch heeft enige aandeehouder vetorechten terzake van beangrijke strategische besissingen. Voor de aandeehouders van REMU Nieuw za hetzefde geden. Tussen REMU Nieuw en GCN Nieuw zuen geen speciae afspraken geden over de uitoefening van zeggenschap binnen Newco. Een en ander betekent dat REMU Nieuw door de verkrijging van 70% van de aandeen in Newco uitsuitende zeggenschap za verkrijgen over GCN. IV. TOEPASSELIJKHEID VAN HET CONCENTRATIETOEZICHT 6. De gemede operatie is een concentratie in de zin van artike 27, onder b, van de Mededingingswet. De hierboven, onder punten 4 en 5, omschreven transactie eidt er toe dat REMU Nieuw, in zoverre materiee een voortzetting van REMU, de uitsuitende zeggenschap za verkrijgen over GCN. 7. Betrokken ondernemingen, in de zin van het Besuit vaststeing formuieren Mededingingswet (Staatscourant 1 van 2 januari 1998), zijn REMU en GCN. 8. Uit de bij de meding ter beschikking gestede omzetgegevens bijkt dat de gemede concentratie binnen de werkingssfeer van het in hoofdstuk 5 van de Mededingingswet geregede concentratietoezicht vat. V. BEOORDELING A. Reevante markten Reevante productmarkten 9. Overappende activiteiten van partijen betreffen de vogende gebieden: evering van gas; (decentrae) productie, transport en evering van warmte; aan energievoorziening gereateerde producten en diensten, waaronder

3 verhuur en onderhoud van warmwaterapparatuur en advisering inzake energietoepassingen en energieverening. Verticae reatie 10. GCN is eigenaar van het gastransmissienetwerk in de provincie Utrecht. REMU verricht momentee haar evering van gas via dit netwerk. GCN evert gedeeteijk gas dat wordt betrokken van Gasunie aan REMU dat vervogens door REMU aan haar afnemers wordt geeverd. Het betreft zogenaamde "en gros"-evering. LEVERING VAN GAS Reevante productmarkt 11. Partijen zijn beiden actief op het gebied van evering van gas. De markt voor evering van gas kan worden onderverdeed naar evering aan keingebruikers (consumenten met een jaarverbruik tot m3), middegrote afnemers (keinere industrie verbruikers met een jaarverbruik tussen de m3 en 10 mijoen m3)[1], en grootverbruikers (industrie afnemers met een jaarverbruik van meer dan 10 mijoen m3). De gasmarkt bevindt zich thans evenwe in een proces van iberaisering[2]. Enerzijds dient in de toekomst, bij votooiing van het iberaiseringsproces, mogeijkerwijs niet anger onderscheid gemaakt te worden tussen categorien afnemers, omdat in dat geva ae afnemers keuzevrijheid hebben. Anderzijds vat niet uit te suiten dat er, geet op de verschien die er bestaan tussen de verschiende categorien afnemers wat betreft onder meer wijze en omvang van inkoop, een bijvend onderscheid gemaakt moet worden tussen categorien afnemers. In het onderhavige geva kan in het midden bijven of er, in het geva sprake is van keuzevrijheid voor afnemers, n markt is voor evering aan die afnemers of dat een onderscheid nodig bijft naar de drie genoemde categorien. Zie hierover punten 20 tot en met 24 van het onderhavige besuit. [1] Zie bijvoorbeed Besuit van 15 maart 1999 in Zaaknr. 1186/NUON-ENW-EWR-Gamog, punt 25 en Besuit van 24 december 1998 in Zaaknr. 1183/EDON-Frigem, punten [2] Zie, bijvoorbeed, Richtijn 98/30/EG van het Europees Parement en de Raad van de Europese Gemeenschappen van 22 juni 1998 betreffende gemeenschappeijke reges voor de interne markt voor aardgas, PB L 204 van , bz. 1. Reevante geografische markt 12. Met betrekking tot de evering van gas aan gebruikers hebben partijen gested dat zij ek een eigen everingsgebied hebben waarin zij as enige actief zijn. Naar hun mening vormen de respectieveijke, regionae everingsgebieden ek een aparte geografische markt en is derhave geen sprake van benvoede markten. Sechts op het gebied van everanties aan grootgebruikers zou sprake zijn van een ruimere markt (andeijk of internationaa). 13. De opvatting van partijen kan worden gedeed voor zover deze betrekking heeft op de nu bestaande situatie. De gasmarkt bevindt zich thans, zoas genoemd, evenwe in een proces van iberaisering. Niet uit te suiten vat dat deze iberaisering gaandeweg za eiden tot een andere afbakening van de markt dan op dit moment het geva is. Aangezien in Nederand nog geen definitieve besuiten zijn genomen betreffende de modaiteiten van deze iberaisering, kan op dit moment nog niet goed worden beoordeed wat de

4 exacte gevogen van de iberaisering voor de afbakening van de markt voor evering van gas aan gebruikers zouden zijn[3]. In het onderhavige geva is het niet noodzakeijk in te gaan op de precieze geografische afbakening, omdat de materie beoordeing hierdoor niet wijzigt. Zie punten 20 tot en met 24 van het onderhavige besuit. [3] Zie bijvoorbeed Besuit in Zaaknr. 1186/NUON-ENW-EWR-Gamog (reeds aangehaad), punt 27 en Besuit van 6 mei 1998 in Zaaknr. 158/MEGA-Limburg - Nutsbedrijf Heeren, punt 11. PRODUCTIE EN LEVERING VAN WARMTE Reevante productmarkt 14. De bij de concentratie betrokken partijen zijn actief op de markt voor de productie en evering van warmte. Deze markt betreft de expoitatie van systemen voor het produceren en bij de verbruiker brengen van warmte, zoas stadsverwarming, warmte-krachtkoppeing en warmtepompen. Op dit moment komt de geeverde warmte op verschiende manieren tot stand. Het kan gaan om restwarmte die vrijkomt bij de opwekking van eektriciteit in een eektriciteitscentrae, om warmte die wordt opgewekt bij de gecombineerde productie van eektriciteit en warmte (warmtekrachtkoppeing) of om warmte die vrijkomt bij de verbranding van huishoudeijk afva in een vuiverbrandingsinstaatie. Reevante geografische markt 15. Omdat de evering van warmte sechts over een zeer beperkte afstand kan paatsvinden, heeft de reevante geografische markt een okae dimensie. AANVERWANTE PRODUCTEN EN DIENSTEN Reevante productmarkten 16. Partijen hebben aangegeven dat zij voorts actief zijn op de vogende markten voor aan de energievoorziening gereateerde diensten: de markt voor de verkoop/verhuur van warmwaterapparatuur; de markt voor advisering inzake energietoepassingen en energieverening. 17. Met partijen kan worden aangenomen dat er sprake is van een afzonderijke productmarkt voor de verkoop/verhuur van warmwaterapparatuur [4]. Partijen zijn zef aeen actief met betrekking tot de verhuur van warmwaterapparatuur. Concurrenten van partijen op deze markt zijn instaatiebedrijven, verhuur- en servicebedrijven en andere distributiebedrijven. Partijen zijn daarnaast beperkt actief op het gebied van onderhoud van warmwaterapparatuur. In de onderhavige procedure kan in het midden worden geaten of van een afzonderijke markt voor het onderhoud van warmwaterapparatuur gesproken moet worden, omdat de beoordeing van de concentratie daardoor niet wordt benvoed. Zie hiervoor punten 27 tot en met 29 van het onderhavige besuit. Partijen ondervinden met betrekking tot het onderhoud concurrentie van veea dezefde speers as met betrekking tot de verkoop/verhuur van warmwaterapparatuur. [4] Zie ook het Besuit in Zaaknr. 1186/NUON-ENW-EWR-Gamog (reeds aangehaad).

5 18. De markt voor de advisering inzake energietoepassingen en energiedienstverening omvat advisering door energiedistributiebedrijven en (energie)adviesbureaus van zowe particuieren as bedrijven inzake energietoepassingen en energiedienstverening. Concurrenten zijn met name (energie)adviesbureaus, instaateurs, ingenieursbureaus en andere distributiebedrijven. Reevante geografische markten 19. Met partijen kan worden aangenomen dat voor de genoemde markten voor aan de energievoorziening gereateerde diensten gedt dat de geografische afbakening ten minste regionaa is[5]. Partijen bieden deze diensten op dit moment aan binnen hun everingsgebieden van energie. We kan geconstateerd worden dat op deze markten ook enkee grote speers (instaatiebedrijven, aannemers, adviesbureaus) actief zijn die op andeijk niveau opereren. In de onderhavige zaak kan echter in het midden geaten worden of de reevante geografische markten regionaa zijn dan we nationaa omdat hierdoor de uiteindeijke beoordeing niet wordt benvoed. Zie punten 26 tot en met 28 van het onderhavige besuit. [5] Zie het eerder genoemde Besuit in Zaaknr. 158/MEGA-Limburg - Nutsbedrijf Heeren. B. Gevogen van de concentratie LEVERING VAN GAS 20. Uitgaande van de nu bestaande situatie zijn partijen terzake van de everingen aan kein- en middenverbruikers actief op afzonderijke geografische gebieden. Bij gebrek aan overapping van de activiteiten van partijen is het aannemeijk dat de onderhavige concentratie onder de huidige marktstructuur niet eidt tot een noemenswaardige verandering van de concurrentiestructuur op de markt van evering van aardgas aan gebruikers[6]. [6] Vergeijk Besuit in Zaaknr. 158/MEGA-Limburg - Nutsbedrijf Heeren, punt 47; Besuit in Zaaknr. 748/Edon - Westergo, punt Op het gebied van de evering van gas aan eindverbruikers met een jaarverbruik van boven 10 mijoen m3 zijn partijen sechts in zeer geringe mate actief: het gezamenijke marktaandee van partijen bedraagt naar eigen schatting beduidend minder dan 15% in Nederand. Deze markt is voor een beangrijk dee in handen van Gasunie[7]. [7] Besuit in Zaaknr. 1183/EDON-Frigem (reeds aangehaad), punt Indien ervan zou worden uitgegaan dat iberaisering op korte termijn zou paatsvinden en de markt ruimer zou zijn dan de respectieveijke everingsgebieden, wordt opgemerkt dat sprake is van samenvoeging van marktaandeen. Partijen behaen terzake van everanties aan keine en middegrote gebruikers op een andeijke markt een gezamenijk marktaandee van rond de 5%. Indien geen onderscheid gemaakt wordt naar categorien afnemers en sprake is van n markt voor de evering van gas, is het gezamenijke marktaandee van partijen minder dan 5%. 23. Ten aanzien van de verticae reatie tussen partijen kan worden opgemerkt dat het niet aannemeijk is dat as gevog van de transactie

6 marktafschermingseffecten te verwachten zijn. Wat betreft het feit dat GCN momentee eigenaar is van het gastransmissienetwerk in de provincie Utrecht eidt de concentratie onder de huidige marktsituatie niet tot een noemenswaardige verandering in de marktpositie van partijen, gezien het feit dat eke everancier in een apart everingsgebied actief is. Met betrekking tot de toekomstige iberaisering is evenmin te verwachten dat REMU zich door midde van dit transmissienetwerk een economische machtspositie za verwerven. Op een andeijke markt voor evering van gas za de nieuwe entiteit concurrentie ondervinden van de andere distributiebedrijven en is het gezamenijke marktaandee van partijen sechts beperkt. Ook za de entiteit sechts een beperkt dee van het totae gastransmissienetwerk in Nederand in haar bezit hebben. 24. Geet op het voorgaande is er geen reden om aan te nemen dat op het gebied van evering van gas as gevog van de voorgenomen concentratie een economische machtspositie ontstaat of wordt versterkt as gevog waarvan een daadwerkeijke mededinging op de Nederandse markt of een dee daarvan op significante wijze wordt beemmerd. PRODUCTIE EN LEVERING VAN WARMTE 25. Van partijen houdt GCN zich niet bezig met stadsverwarming. REMU en GCN hebben beiden een 50% beang in EMCN, dat actief is op het gebied van warmtekrachtkoppeing. In de positie van REMU op de verschiende markten voor warmteevering verandert vrijwe niets. As gevog van de voorgenomen concentratie verandert de gezamenijke zeggenschap over EMCN in uitsuitende zeggenschap. Hoewe de concentratie de besissende invoed van REMU op EMCN versterkt, eidt de transactie op dit punt niet tot een opteing van marktaandeen, omdat REMU reeds zeggenschap had over EMCN. Derhave zuen de effecten van de transactie op de concurrentiestructuur met betrekking tot productie en evering van warmte beperkt zijn. 26. Geet op het voorgaande is er geen reden om aan te nemen dat op het gebied van productie en evering van warmte as gevog van de voorgenomen concentratie een economische machtspositie ontstaat of wordt versterkt as gevog waarvan een daadwerkeijke mededinging op de Nederandse markt of een dee daarvan op significante wijze wordt beemmerd. AANVERWANTE PRODUCTEN EN DIENSTEN 27. As de gevogen van de concentratie aeen worden beoordeed naar de effecten op de huidige situatie, dan kan voor de genoemde markten voor aanverwante producten en diensten geconstateerd worden dat de onderhavige concentratie niet za eiden tot het ontstaan of de versterking van een economische machtspositie. Wordt ten aanzien van verhuur/verkoop van warmwaterinstaaties uitgegaan van ten minste regionae markten, dan kan geconstateerd worden dat de provincie Utrecht circa adressen tet. Uitgaande van (ten minste) n warmwatertapinstaatie per adres heeft REMU in Utrecht een marktaandee van circa 24%. Door de voorgenomen concentratie komt daar circa 3% bij. Partijen ondervinden op deze markten concurrentie van tarijke instaatiebedrijven. Op het gebied van onderhoud zijn partijen sechts zeer beperkt actief en ondervinden zij eveneens concurrentie van genoemde instaatiebedrijven. Wordt uitgegaan van een nationae markt voor verhuur/verkoop van warmwaterinstaaties, dan kan geconstateerd worden dat partijen vodoende concurrentie van instaatiebedrijven, aannemers, adviesbureaus e.d. tegenover zich vinden en dat hun positie op

7 deze markt bescheiden te noemen is. 28. De activiteiten van partijen op het gebied van advisering over energietoepassingen zijn zeer bescheiden van omvang en het marktaandee wordt door partijen geschat op minder dan 5%, ongeacht of sprake is van een regionae of een nationae markt. 29. Op grond hiervan kan geconcudeerd worden dat de concentratie niet tot gevog za hebben dat op de markten voor aanverwante producten en diensten een economische machtspositie za ontstaan of za worden versterkt die tot gevog heeft dat een daadwerkeijke mededinging op de Nederandse markt of een dee daarvan op significante wijze wordt beemmerd. VI. CONCLUSIE 30. Na onderzoek van deze meding is de directeur-generaa van de Nederandse mededingingsautoriteit tot de concusie gekomen dat de gemede operatie binnen de werkingssfeer vat van het in hoofdstuk 5 van de Mededingingswet geregede concentratietoezicht. Hij heeft geen reden om aan te nemen dat as gevog van die concentratie een economische machtspositie kan ontstaan of worden versterkt die tot gevog heeft dat een daadwerkeijke mededinging op de Nederandse markt of een dee daarvan op significante wijze wordt beemmerd. 31. Geet op het bovenstaande deet de directeur-generaa van de Nederandse mededingingsautoriteit mede dat voor het tot stand brengen van de concentratie waarop de meding betrekking heeft geen vergunning is vereist. Datum: w.g. A.W. Kist Directeur-generaa van de Nederandse mededingingsautoriteit Tegen dit besuit kan degene, wiens beang rechtstreeks bij dit besuit is betrokken, binnen zes weken na bekendmaking van dit besuit een gemotiveerd beroepschrift indienen bij de arrondissementsrechtbank te Rotterdam, sector bestuursrecht, Postbus 50951, 3007 BM, Rotterdam. Aan de inhoud van deze pagina's kunt u geen rechten ontenen.