Zorgcontractering Wlz 2017

Transcriptie

1 Rapportage ActiZ onderzoek Zorgcontractering Wlz 2017 Voor ActiZ, organisatie van zorgondernemers Van ICSB Marketing en Strategie Drs. Yousri Mandour Loes Wevers MSc. Datum 24 februari 2017

2 Inhoudsopgave Voorwoord... 3 Opbouw rapportage... 5 Samenvatting Kwaliteit en prijsafspraken Kwaliteit Tarieven met verblijf Tarieven Volledig Pakket Thuis (VPT) Tarieven Modulair Pakket Thuis (MPT) Volumeafspraken Initiële productieafspraken Afspraken Behandeling Ontwikkeling plaatsen met verblijf Ontwikkeling wachtenden Overeenkomst Indiening bij NZa Meerjarenafspraken Herschikking Inzicht Herschikking zorgzwaartepakketten Herschikking zorg thuis Geen overeenstemming Inkoopbeleid en knelpunten Veranderingen in het inkoopbeleid (On)redelijke eisen Verwachtingen problemen zorgcontractering Net promoter score zorgkantoren Suggesties voor verbetering inkoopbeleid Bijlage 1 - Onderzoeksverantwoording Evaluatie zorgcontractering Wlz Respons op het onderzoek naar zorgcontractering Respons Wlz-uitvoerders Kenmerken respondenten Respondenten onderverdeeld naar Wlz-uitvoerders Bijlage 2 Verschillen tussen Wlz-uitvoerders Ontwikkelingen in het inkoopbeleid Herschikking Onredelijke eisen Verwachte problemen Bijlage 3 Stellingen m.b.t. kwaliteit naar Wlz-uitvoerder Bijlage 4 Enquête Bijlage 5 Vragenlijst Wlz-uitvoerders Pag. 2

3 Voorwoord Geen woorden, maar daden Voor u liggen de resultaten van het jaarlijkse ActiZ-onderzoek naar de zorgcontractering in de Wet langdurige zorg, editie De uitkomsten van deze evaluatie schetsen een actueel beeld van de randvoorwaarden waarbinnen onze leden liefdevolle zorg leveren aan de groep zeer kwetsbare ouderen die verpleeghuiszorg ontvangt. Zorgorganisaties streven ernaar om een zo goed mogelijke bijdrage te leveren aan de kwaliteit van leven in de laatste levensfase van deze ouderen. Maar in de zorginkoop lopen zorgorganisaties al jaren tegen belemmeringen aan. We zien in de resultaten van het onderzoek dat de dialoog tussen de zorgorganisatie en het zorgkantoor verbetert, maar dat het ongelijke speelveld tussen hen in stand blijft. Deze ongelijkheid wordt door zorgorganisaties als een groot probleem ervaren. Respondenten spreken in dit kader van een dictaat dat door zorgkantoren wordt opgelegd. De uitkomsten laten verder zien dat zorgkantoren in 2017 opnieuw gekort hebben op de NZa-tarieven, zoals daar ook in 2016 al sprake van was. Wederom hebben kleine zorgorganisaties gemiddeld met hogere tariefkortingen te kampen. Geen enkele organisatie kon het NZa-tarief afspreken. Er is ook te weinig zware zorg gecontracteerd, waardoor mogelijkheden voor passende zorg onder druk staat. Een aanzienlijk deel van de zorgorganisaties geeft aan dat zij onvoldoende of zelfs geen afspraken over behandeling hebben kunnen maken, terwijl cliënten dat wel nodig hebben. Zorgorganisaties verwachten een toename van urgent wachtenden voor een opnameplaats. Inzicht in hoeveel geld voor zorg er in de regio nog beschikbaar is, is niet voor alle zorgorganisaties beschikbaar. Afspraken hierover worden pas laat in het jaar gemaakt, terwijl zorgorganisaties wel medewerkers in dienst hebben die duidelijkheid nodig hebben. En hoewel zorgkantoren wel meerjarenafspraken hebben gemaakt, zijn dit veelal lege hulzen. Zo worden er geen afspraken gemaakt over tarieven en dragen de meerjarenafspraken nog onvoldoende bij aan het verminderen van administratieve lasten. Het roer moet om: fundamenteel andere agenda Zorgorganisaties en medewerkers zetten alles op alles om liefdevolle zorg en aandacht te geven aan de kwetsbare mensen die van hen afhankelijk zijn. Het wettelijk kwaliteitskader verpleeghuiszorg, dat in januari 2017 is vastgesteld, stelt eisen, waar zorgorganisaties ook aan willen voldoen. Dat vraagt om een nieuwe koers. De zorgorganisaties van ActiZ vinden dat het tijd wordt voor daden in plaats van woorden. Zij pleiten voor een fundamenteel andere agenda voor de zorginkoop: reële tarieven om liefdevolle zorg te kunnen bieden, een beter investeringsklimaat en een vermindering van de administratieve lasten. Geen plannenmakerij meer voor het zorgkantoor, maar een gezamenlijke investeringsagenda met ruimte voor maatwerk. Pas dan kunnen Pag. 3

4 zorgorganisaties investeren in toekomstgerichte ouderenzorg: in goede medewerkers, in opleidingen, in vastgoed en in nieuwe technologie. De ouderenzorg ontwikkelt zich in razend tempo en heeft goede condities nodig om met trotse en vakbekwame medewerkers liefdevolle zorg te kunnen (blijven) leveren. ActiZ gaat graag met de zorgkantoren en andere partijen in overleg om grote stappen te zetten in een daadwerkelijke transformatie van de ouderenzorg. Gerton Heyne Directeur a.i. Pag. 4

5 Opbouw rapportage Dit rapport beschrijft de uitkomsten van de evaluatie Wlz zorgcontractering 2017 voor de branche Verpleging, Verzorging en Thuiszorg (VV&T). Hoofdstuk 1 behandelt het aspect kwaliteit en de prijsafspraken voor In hoofdstuk 2 staan de volumeafspraken 2017 centraal, waarbij we naast de productieafspraken ook ingaan op de afspraken behandeling, de ontwikkeling rond afbouw van plaatsen met verblijf en de verwachting over het aantal wachtenden. Hoofdstuk 3 gaat over de overeenkomst: in hoeverre is er sprake van eenzijdige of tweezijdige indiening bij de NZa en konden zorgorganisaties meerjarenafspraken maken? In hoofdstuk 4 staat de herschikking over 2016 centraal. Hoofdstuk 5 biedt inzicht in (veranderingen in) het inkoopbeleid, de inkoopeisen en de knelpunten die zorgorganisaties ervaren. Ook zijn de voorstellen voor verbetering van het inkoopbeleid 2018 en de aanbevelingen voor het zorgkantoor van zorgorganisaties hier opgenomen. In bijlage 1 wordt uitleg gegeven over de onderzoeksverantwoording. In bijlage 2 worden de significante verschillen tussen Wlz-uitvoerders weergegeven. In bijlage 3 staan de resultaten van de stellingen over kwaliteit uitgesplitst naar Wlzuitvoerder. Bijlage 4 bevat de enquête die aan zorgorganisaties is voorgelegd en tot slot ziet u in bijlage 5 de vragen die zijn gesteld aan de Wlz-uitvoerders. De resultaten in deze enquête zijn representatief op landelijk niveau, maar bij een uitsplitsing naar Wlz-uitvoerder of jaaromzet van de zorgorganisatie is de respons te gering om representatief te zijn. Deze resultaten zijn daarom indicatief en richtinggevend. Afhankelijk van de antwoorden van de respondent krijgt diegene een deel van de vragen wel of juist niet te zien. Het komt daardoor geregeld voor dat het aantal respondenten (n) afwijkt per vraag. Bij elke tabel staat aangegeven hoeveel respondenten de vraag hebben ingevuld. Hierbij merken we bovendien op dat door het toevoegen van een weging afrondingsverschillen kunnen ontstaan. Het aantal respondenten per vraag kan hierdoor licht afwijken. Alleen de volledig ingevulde vragenlijsten zijn meegenomen in de uitkomsten van dit onderzoek. Pag. 5

6 Samenvatting Elk jaar maken zorgorganisaties in de Wlz afspraken met zorgkantoren over de prijs, het volume en de kwaliteit van de zorg voor het volgende kalenderjaar. ActiZ heeft voor het tiende jaar op rij de zorgcontractering in de Wlz (voorheen de AWBZ) laten onderzoeken. Dit rapport laat zien hoe de zorgcontractering 2017 in de branche Verpleging, Verzorging & Thuiszorg (VV&T) is verlopen. In totaal hebben 158 respondenten de vragenlijst volledig ingevuld. Ook Wlz-uitvoerders zijn gevraagd informatie aan te leveren over de gecontracteerde tarieven en de speerpunten van kwaliteit. 6 van de 8 Wlzuitvoerders hebben daaraan gehoor gegeven. Kwaliteit en prijsafspraken 2017 In 2017 is het dialoogmodel, dat in 2016 geïntroduceerd werd, verder toegepast. Zorgkantoren hanteren een basistarief, dat lager is dan het NZa-maximumtarief, en zorgorganisaties kunnen een tariefopslag verdienen door het indienen van ontwikkelplannen. Hierbij merken we op dat de tariefopslag die zorgorganisaties kunnen ontvangen bij geen enkele zorgorganisatie leidt tot het NZa-tarief. 88% van de zorgorganisaties heeft een ontwikkelplan ingediend, dat bij welslagen tot een tariefopslag leidt. Over de ontwikkelplannen merken sommige zorgorganisaties op dat deze plannen sowieso zouden zijn uitgevoerd, maar dat deze in een stroomversnelling zijn geraakt als gevolg van de ontwikkelplannen. Daar staat tegenover dat zij soms zwaardere administratieve lasten ervaren als gevolg van de ontwikkelplannen: ruim de helft van de respondenten is het niet eens met de stelling de zelfanalyse/ontwikkelplannen vroegen relatief weinig extra inspanning voor de organisatie. Het inkoopbeleid is in 2017 op diverse punten gewijzigd ten opzichte van De belangrijkste verbeteringen vonden plaats op het gebied van ruimte voor dialoog (25%), persoonsvolgende bekostiging (23%) en keuzevrijheid voor de cliënt (21%). De belangrijkste verslechtering zien we bij vergoeding overproductie (23%). Ook de afstemming inkoop op de regionale/lokale omstandigheden en de inkoop behandeling voor verblijfscliënten zijn verslechterd (beide volgens 15% van de respondenten). Tariefkortingen op het NZa-maximumtarief en volumekortingen De tariefkortingen die door zorgkantoren worden toegepast, kunnen niet gecompenseerd worden door een opslag op basis van de ontwikkelplannen. Als gevolg hiervan worden zorgorganisaties geconfronteerd met tariefkortingen. De tariefkortingen in 2017 komen overeen met de tariefkortingen in Opvallend is dat kleine zorgorganisaties met een jaaromzet tot 10 miljoen voor intramurale zorg en zorg thuis hogere kortingen opgeven dan gemiddeld. Daarnaast staan ook de volumeafspraken onder druk. De zorgkantoren hanteren een laag startvolume voor intramurale zorg, zodat ook voor nieuwe cliënten het geld volgt klant-principe kan worden toegepast. 6 op de 10 respondenten merkt echter Pag. 6

7 op dat het zorgkantoor niet of slechts beperkt inzicht biedt in de benutting van de contracteerruimte gedurende het jaar, zodat zij kunnen inschatten of de zorgrealisatie nog wordt bekostigd. De zorgorganisaties lopen hierdoor risico. De tariefkortingen en volumekortingen worden tevens als belangrijke verbeterpunten benoemd in de suggesties ter verbetering van het inkoopbeleid. 32% van de zorgorganisaties heeft geen afspraken kunnen maken over verblijfscliënten met een hoog ZZP, voor wie eerder geen ZZP met behandeling werd ingekocht. Het merendeel geeft aan dat er niet over is gesproken met het zorgkantoor, omdat behandeling afspreken onbespreekbaar was. 45% van de respondenten kan met het zorgkantoor in gesprek over de afbouw van intramurale plaatsen. 51% van de respondenten geeft aan dat afbouw niet van toepassing is. 61% van de respondenten kan in gesprek over verbouw of opbouw. Echter, 23% van de respondenten geeft aan dat zij tot op heden niet met het zorgkantoor over verbouw of opbouw in gesprek kunnen. Van de respondenten die in gesprek kunnen met het zorgkantoor, geeft een aanzienlijk deel in de ruimte voor toelichting aan dat dit gesprek niets opleverde. Een meerderheid van de respondenten (64%) verwacht een toename van het aantal urgent wachtenden voor een opnameplaats. Dit is een toename ten opzichte van 2016, toen 50% van de respondenten een toename voorzag. Mogelijk zijn in het antwoord ook urgent niet Wlz-geïndiceerden meegeteld die opgenomen willen worden. (Behoefte aan) meerjarenafspraken Vrijwel alle zorgorganisaties hebben op basis van een tweezijdig verzoek bij de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) productieafspraken ingediend. Zorgorganisaties hebben behoefte aan meerjarenafspraken. 26% heeft voor het eerst voor 2017 en 2018 meerjarenafspraken gemaakt; 52% had een doorlopende meerjarenafspraak voor 2016 en Bij 55% van de respondenten met een meerjarenafspraak 2016 en 2017 heeft dat geleid tot vermindering van de administratieve lasten, bij 41% van de respondenten niet. Hoewel meerjarenafspraken zijn gemaakt, merken respondenten op dat zij over de belangrijkste aspecten, vooral het tarief, geen meerjarenafspraken konden maken. Ook in de suggesties voor verbetering van het inkoopbeleid worden de meerjarenafspraken veelvuldig benoemd, waarbij ook behoefte is aan meerjarenafspraken op het gebied van tarief en volume. Pag. 7

8 Herschikking De onzekerheid over vergoeding van productie boven het productieplafond zien we ook bij de resultaten over Uit de herschikking om recht te doen aan de intramurale cliëntenmix blijkt dat 32% in grote mate overeenstemming heeft bereikt en dat 16% in beperkte mate overeenstemming bereikte. 46% van de respondenten is geheel tot overeenstemming gekomen. Bij zorg voor zelfstandig wonende Wlz-cliënten heeft 47% geheel overeenstemming bereikt, 23% in grote mate en heeft 7% in beperkte mate overeenstemming bereikt. Dit wil zeggen dat bij een deel van de respondenten niet alle zorg over 2016 is vergoed. De overproductie heeft vooral betrekking op de hoge zorgzwaartepakketten: dit wordt aangegeven door 46% van de respondenten die geen volledige overeenstemming over herschikking hebben bereikt. De totale overproductie (lage ZZP s, hoge ZZP s, VPT en MPT) van de respondenten bedraagt ruim 8 miljoen. Geëxtrapoleerd naar de ActiZ-leden komt dit neer op ruim 18,5 miljoen. De vraag is in hoeverre dit in de nacalculatie nog wordt gerepareerd. Verwachte problemen als gevolg van de zorgcontractering % van de zorgorganisaties verwacht problemen als direct gevolg van de zorgcontractering Hoewel dit een verbetering is ten opzichte van voorgaande jaren, zijn er diverse problemen die door een aanzienlijk deel van de zorgorganisaties worden voorzien. Het grootste probleem is dat zorgorganisaties geen zorg kunnen bieden als voorkeursaanbieder van cliënten en dat zij onvoldoende zware zorg kunnen afspreken voor mensen die in zorg zijn. Ook geven zorgorganisaties aan dat zij onvoldoende behandeling kunnen contracteren voor de verwachte zorgvraag van cliënten die de organisatie wil/moet leveren. 4 op de 10 respondenten verwacht een verschraling van de zorg. 29% van de zorgorganisaties vindt dat het zorgkantoor onredelijke eisen hanteert bij de inkoop van zorg voor 2017, de overige zorgorganisaties beschouwen de eisen als redelijk. Daarin zijn verschillen tussen Wlz-uitvoerders. De meest genoemde onredelijke eis is dat het zorgkantoor eist dat der aanbieder onvoorwaardelijk akkoord gaat met alle inkoopdocumenten en bijlagen. Daarnaast vinden zorgorganisaties dat het zorgkantoor onredelijke tariefkortingen hanteert en dat het zorgkantoor eenzijdig beslist over bijstelling van de productieafspraken. Daarnaast geeft de helft van de respondenten die onredelijke eisen ervaart aan dat het zorgkantoor voortzetting van zorglevering voor eigen rekening eist na bereiken van het productieplafond. Pag. 8

9 1. Kwaliteit en prijsafspraken Kwaliteit Voor zorgorganisaties speelt kwaliteitsverbetering een belangrijke rol bij de verkoop van zorg. Voor de Wlz-uitvoerders is kwaliteit één van de speerpunten bij de inkoop. Voor de inkoop 2016 hebben zorgkantoren het dialoogmodel geïntroduceerd, voor de inkoop 2017 is het dialoogmodel gecontinueerd Ontwikkelplannen De zorgorganisaties konden ontwikkelplannen indienen om daarmee een opslag te verdienen op het gekorte tarief van het zorgkantoor. 88% van de respondenten (140 organisaties) geeft aan dat de ontwikkelplannen bij welslagen van het plan leiden tot een opslag, zie figuur 1.1. Dit aandeel is iets lager dan vorig jaar (95%). Respondenten die geen ontwikkelplannen hebben ingediend, geven vooral aan dat zij al een meerjarenafspraak hadden. Figuur 1.1 Heeft u één of meer ontwikkelplannen ingediend? (n=159) De gemiddelde opslag die zorgorganisaties kunnen behalen volgens Wlz-uitvoerders is in figuur 1.2 opgenomen. Deze varieert van 2,5% bij DSW tot 3% bij Menzis. De tariefopslagen lopen sterk uiteen voor de diverse Wlz-uitvoerders. De gemiddelde (ongewogen) tariefopslag bedraagt 2,81%. Dat is iets hoger dan vorig jaar (2,67%). Volgens zorgorganisaties is de gemiddelde opslag 2,95%. 5% van de zorgorganisaties (8 organisaties) heeft wel ontwikkelplannen ingediend, maar deze hebben niet geleid tot een opslag. Vorig jaar bedroeg dit 2% van de zorgorganisaties. 7% van de zorgorganisaties (11) heeft geen ontwikkelplannen ingediend; vorig jaar was dit 3%. Pag. 9

10 Tariefopslag volgens Wlzuitvoerders Gemiddelde procentuele opslag 2017 Gemiddelde procentuele opslag 2016 Zilveren Kruis 2,86% 2,31% CZ 2,98% 3,00% Menzis 3,00% 2,8% VGZ 2,51% DSW 2,5% 2,5% Zorg & Zekerheid 3,00% 2,73% Ongewogen gemiddelde 2,81% 2,67% Figuur 1.2 Gemiddelde procentuele tariefopslag bij welslagen van de ontwikkelplannen volgens Wlzuitvoerders In de algemene ruimte voor toelichting merkt een deel van de zorgorganisaties op dat er eigenlijk geen sprake is van een opslag, maar van een afslag: Niet realiseren van het ontwikkelplan kan afslag betekenen, geen opslag. Het fenomeen van ontwikkelplannen vind ik slecht. Eerst wordt er geld gekort en vervolgens moet je via ontwikkelplannen er weer geld bij zien te krijgen. Eigenlijk is het geen opslag, er is een afspraak van 96,75% en dan is er een afslag als je niet voldoet aan de ontwikkelplannen Stellingen met betrekking tot kwaliteit Aan respondenten zijn 8 stellingen met betrekking tot kwaliteit voorgelegd (figuur 1.3). Bijna de helft van de zorgorganisaties is het geheel of in ruime mate eens met de stelling dat zij de dialoog met het zorgkantoor als constructief ervaren. Ruim een op de 10 zorgorganisaties heeft de dialoog beperkt of niet als constructief ervaren. Ruim de helft van de respondenten is het beperkt of geheel oneens met de stelling dat de zelfanalyse/ontwikkelplannen relatief weinig extra inspanning voor de organisatie vroegen. Zorgorganisaties met een jaaromzet tussen de 40 en 100 miljoen zijn het vaker geheel of in ruime mate met deze stelling eens dat de andere zorgorganisaties. Over de stellingen m.b.t. het SMART formuleren van de resultaten en het werken met zelfanalyse/ontwikkelplannen zijn de meningen verdeeld. Over het werken met ontwikkelplannen en het SMART formuleren merkt ruim een derde van de respondenten op dat dit beperkt of geheel geen kwaliteitsimpuls geeft en de plannen versnelt. Een derde vindt dat het voldoende kwaliteitsimpuls geeft. Echter, ruim de helft van de respondenten geeft aan dat de zelfanalyse/ontwikkelplannen een extra inspanning van de organisatie vergden. Pag. 10

11 In de ruimte voor toelichting merkten sommige respondenten op dat de ontwikkelplannen de kwaliteit niet per se verbeteren en/of extra lasten met zich meebrengen: De geformuleerde ontwikkelplannen zouden ook zonder inbreng/eis van het zorgkantoor zijn uitgevoerd. Voordeel is dat je er nu nadrukkelijker over in gesprek gaat met het zorgkantoor. Nadeel is dat het SMART geformuleerd moet worden, waarbij met name de eisen aan wat SMART is lastig blijven. Er zijn voldoende kwaliteitsinstrumenten die toereikend zijn om de kwaliteit te verbeteren en te beantwoorden. Extra uitvraag van het zorgkantoor met zelfanalyse/ontwikkelplannen voegt daar niets aan toe. Het werken met zelfanalyse en ontwikkelplannen versnelt het verbeteringsproces, maar is tevens een extra administratieve last. Over de stelling De positionering van de cliëntenraad bij de dialoog over de zorgcontractering met het zorgkantoor heeft meerwaarde zijn de meningen verdeeld: 42% is het hier geheel of in ruime mate mee eens, terwijl 31% het hier beperkt of geheel niet mee eens is. De opmerkingen in de ruimte voor toelichting zijn divers. Respondenten merken onder andere op dat de cliëntenraad zelf soms het gevoel heeft dat hun bijdrage minimaal is of dat hier geen rol voor hen is weggelegd. De CR is zelf van mening dat hun bijdrage minimaal is aan het gesprek met de zorgverzekeraar. De cliëntenraad staat ambivalent tegenover het rechtstreekse contact met het zorgkantoor. Zij willen geen inmenging van het zorgkantoor en hebben volledig vertrouwen in de leiding. Het rechtstreeks benaderen van de cliëntenraad zien zij deels als wantrouwen van leiding door het zorgkantoor. Onze cliëntenraad heeft niet het gevoel dat ze inhoudelijk over kwaliteit in dialoog kunnen gaan met het zorgkantoor. De dialoog gaat vooral over de formuleringen van onze doelstellingen in de ontwikkelplannen. Goed dat ze betrokken zijn, maar onze cliëntenraad heeft het standpunt dat onderhandelingen met het zorgkantoor niet aan hen zijn, maar aan de RvB. Dat hebben ze ook kenbaar gemaakt aan het zorgkantoor. Rol cliëntenraad waardevol in betrokkenheid, maar lijkt niet van invloed op de zorgcontracteringsresultaten. Met betrekking tot de pilot(s) in het kader van Waardigheid en Trots geeft ruim de helft van de respondenten aan dat deze door het zorgkantoor worden gerespecteerd. 36% is het geheel of in ruime mate eens met de stelling dat het zorgkantoor geen extra verantwoording in het kader van deze pilot(s) eist, terwijl 19% het hier beperkt of niet mee eens is. Vorig jaar was het aandeel niet van toepassing bij de stellingen over de pilot(s) aanzienlijk groter dan dit jaar. Pag. 11

12 De mening van respondenten over de stelling dat het zorgkantoor geen extra verantwoording voor de extra middelen voor zinvolle dagbesteding en deskundigheidsbevordering vereist, varieert. Wanneer we onderscheid maken naar de jaaromzet van de organisatie, blijkt dat kleinere zorgorganisaties vaker dan gemiddeld aangeven dat dit niet van toepassing is. Daarnaast zijn zij het vaker geheel niet of beperkt eens met deze stelling, terwijl de grotere zorgorganisaties het hier vaker geheel of in ruime mate mee eens zijn. Er zijn geen significante verschillen bij de stellingen over kwaliteit tussen de diverse Wlzuitvoerders. De uitkomsten zijn daarom niet in deze hoofdrapportage opgenomen, maar zijn wel te vinden in bijlage 3. Figuur 1.3 Stellingen met betrekking tot kwaliteit (n=158) Pag. 12

13 1.1.3 Speerpunten kwaliteit van de Wlz-uitvoerders 1 De Wlz-uitvoerders hebben zorgorganisaties gevraagd op basis van een zelfanalyse ontwikkelplannen voor kwaliteitsverbetering in te dienen. Hierover hebben zorgkantoren en zorgorganisaties gesprekken gevoerd. Wlz-uitvoerders hanteren uniform een maximale opslag voor de ontwikkelplannen van 3% op het basistarief dat zorgkantoren zelf bepalen. Zilveren Kruis zegt over de ontwikkelplannen van zorgorganisaties in hun werkgebied: Organisaties hebben veelal ontwikkelplannen ingediend op thema s rondom basis versterken (bijvoorbeeld risicosignalering, medicatieveiligheid, vrijheidsbeperkende maatregelen), zeggenschap van de cliënt/cliënttevredenheid, omslag naar zelfsturende/zelforganiserende teams, onbegrepen gedrag waar met name aandacht is voor opleiding van medewerkers om hier mee om te gaan en zelfregie van cliënten met aandacht voor mantelzorgers en vrijwilligers. Zilveren Kruis heeft met 144 zorgorganisaties afspraken gemaakt over een opslag. De gemiddelde opslag bedraagt 2,86%. Bij CZ zijn er 452 plannen ingediend door 98 aanbieders. Op niveau 1 de basis versterken zijn dat er 104, waarbij basisveiligheid, medicatieveiligheid, terugdringen vrijheid beperkende maatregelen, wondzorg en mondzorg de hoofdthema s waren. CZ heeft sterk ingezet op wond- en mondzorg, wat terug te zien is in het aantal plannen. Op niveau 2 ervaren kwaliteit van leven door de cliënt zijn 227 plannen ingediend, verdeeld over 29 onderwerpen. Hoofdthema s zijn hier persoonsgerichte zorg, cliënt wordt gezien en gehoord door de zorgverlener, versterken eigen regie, het meten van cliëntervaringen ten aanzien van gezondheid en welbevinden. Tenslotte zijn er op dit thema veel plannen binnengekomen op het gebied van onbegrepen gedrag. Ook in lijn met de CZ doelstelling om in te zetten op betere zorg voor cliënten met dementie. Op niveau 3 samenhang in de zorg zijn in totaal 59 plannen ingediend, waarbij het meest gericht is op algemene ketenzorg, dementiezorg en domotica. Tenslotte zijn er 62 plannen ingediend van uiteenlopende aard. Denk hierbij aan inzet van uiteenlopende technologieën, deskundigheidsbevordering en organisatiecultuur of - structuur. CZ is met 93 zorgorganisaties een opslag overeengekomen. De gemiddelde procentuele opslag bedroeg 2,98%. 1 Onder Wlz-uitvoerders vallen een of meerdere zorgkantoren, zie bijlage 1. Omwille van de leesbaarheid worden de termen door elkaar gebruikt. Pag. 13

14 Menzis benoemt de volgende speerpunten in de ontwikkelplannen van zorgorganisaties in hun werkgebied: Ketensamenwerking en plek in de regio Samenwerken ten behoeve van keuzemogelijkheden Versterken van eigen regie De basis versterken Ervaren kwaliteit van bestaan/cliëntervaring Passende zorg De cliënt wordt gezien door de professional Gezondheid en welbevinden Interventies rondom probleemgedrag Samenwerken over de domeinen Samenwerken ten behoeve van expertise Keten binnen de GGZ Psychiatrie en somatiek Menzis heeft met 85 zorgorganisaties afspraken gemaakt over een opslag. De gemiddelde procentuele opslag bedroeg 3,00%. Coöperatie VGZ benoemt 4 speerpunten in de ontwikkelplannen, namelijk: De basis versterken Eigen regie Omgaan met onbegrepen gedrag Mantelzorg Met 109 zorgorganisaties zijn afspraken gemaakt over een opslag. De gemiddelde procentuele opslag bedraagt 2,51%. DSW benoemt 4 speerpunten in de ontwikkelplannen van de zorgorganisaties in hun werkgebied, namelijk: Doelmatigheid Cliënt centraal Extramuraliseren Innovatie Met 7 zorgorganisaties is een opslag overeengekomen. De gemiddelde procentuele opslag bedroeg 2,5%. Pag. 14

15 Zorg & Zekerheid merkt op: Bij zorgaanbieders waar uit onderlinge dialoog en/of IGZrapportage was geleken dat de basiskwaliteit van zorg verbetering behoefde, heeft het zorgkantoor gestimuleerd de ontwikkelplannen te richten op deze kwaliteitsverbetering. Voorbeeld: verbetering collegiale samenwerking en overdracht middels correcte rapportage, verbetering medicatieveiligheid en hygiëne. Bij zorgaanbieders waar IGZ, zorgaanbieder én zorgkantoor overtuigd zijn van een goede basiskwaliteit van de geleverde zorg, is gestimuleerd de ontwikkelplannen te richten op verhoging van het welzijn van de cliënten en het aansluiten van de zorglevering op de wensen en behoeften van de cliënt. Voorbeeld: spiegelgesprekken met cliënten, verhoging vitaliteit cliënten en scholing aan medewerkers over probleemgedrag: oorzaak en hoe hierin te handelen. Met 24 zorgorganisaties is Zorg & Zekerheid een opslag overeengekomen. De gemiddelde procentuele opslag bedraagt 3%. Op basis van de informatie van de Wlz-uitvoerders is duidelijk dat de opslagen voor de ontwikkelplannen uiteen lopen, van 2,5% tot 3%. De gemiddelde (ongewogen) opslag voor de ontwikkelplannen bedraagt 2,81%. 1.2 Tarieven met verblijf De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) stelt maximumtarieven vast voor de zorgprestaties. Wlz-uitvoerders bepalen zelf door te korten op het maximumtarief, het zogenaamde basistarief waarmee de zorgcontractering start. Zorgorganisaties kunnen een opslag terugverdienen door ontwikkelplannen met het zorgkantoor overeen te komen. Ook dit jaar zijn de Wlz-uitvoerders gevraagd om informatie te geven over de tariefkortingen op de maximale NZa-tarieven er vanuit gaande dat de overeengekomen opslag voor de ontwikkelplannen wordt gehonoreerd. De opgegeven tariefkortingen zijn het laagst bij Zorg & Zekerheid en het hoogst bij CZ. De tariefkortingen variëren van 3% tot 4,01%. In 2016 varieerden de tariefkortingen in dezelfde orde: van 3,07% tot 4,01%. Tariefkortingen zorg met verblijf Zonder behandeling Met behandeling Zilveren Kruis 3,26% 3,21% CZ 4,01% 4,00% Menzis 3,71% 3,54% VGZ 3,27% 3,28% DSW 3,33% 3,33% Zorg & Zekerheid 3% 3% Figuur 1.4 Tariefkortingen zorg met verblijf volgens Wlz-uitvoerders Pag. 15

16 Ook aan de zorgorganisaties is gevraagd in hoeverre zij tegen het NZa-maximumtarief konden contracteren. De korting op het NZa-maximumtarief, er vanuit gaande dat de overeengekomen opslag voor de ontwikkelplannen wordt gehonoreerd, varieert volgens zorgaanbieders gemiddeld van 3,31% tot 4,13%. Een directe vergelijking met de resultaten van vorig jaar is niet mogelijk, omdat toen nog onderscheid gemaakt werd tussen de hoge en lage zorgzwaartepakketten. Wel zien we globaal dat de tariefkortingen volgens zorgorganisaties vorig jaar varieerden tussen de 3,43% en 3,56%. De tariefafwijkingen volgens de zorgorganisaties liggen in de lijn van de gemiddelde tariefafwijking die de Wlz-uitvoerders opgeven. Tariefkortingen zorg met verblijf Tariefkorting 2017 Aantal respondenten 2 Zonder behandeling 3,58% 121 Met behandeling 3,61% 113 Figuur 1.5 Tariefkortingen zorg met verblijf volgens zorgorganisaties Tariefkortingen zorg met verblijf Zonder behandeling Met behandeling Jaaromzet kleiner dan 10 miljoen 3,99% 4,13% Jaaromzet tussen 10 en 40 miljoen 3,40% 3,41% Jaaromzet tussen 40 en 100 miljoen 3,46% 3,48% Jaaromzet groter dan 100 miljoen 3,31% 3,31% Gemiddeld totaal 3,58% 3,61% Figuur 1.6 Tariefkortingen zorg met verblijf naar jaaromzetzorgorganisatie Als gevolg van de uitsplitsing naar de omvang van de jaaromzet van organisaties zijn deze resultaten enkel indicatief. Zichtbaar is dat de zorgorganisaties met de kleinste jaaromzet de hoogste kortingen hebben. Dat scheelt ruim 0,6%/0,7% met de zorgorganisaties die de laagste korting hebben. 1.3 Tarieven Volledig Pakket Thuis (VPT) Cliënten met een Wlz-indicatie kunnen zelfstandig blijven wonen en het volledige pakket aan zorg thuis ontvangen. Aan Wlz-uitvoerders is gevraagd informatie te geven over de tariefkortingen op de maximale NZa-tarieven voor het Volledig Pakket Thuis (VPT). De tariefkortingen die Wlz-uitvoerders gedeeld hebben, zijn opgenomen in onderstaande figuur. De kortingen variëren van 2% tot 4,51%. Een rechtstreekse vergelijking met vorig jaar is niet mogelijk, omdat toen onderscheid werd gemaakt naar hoge en lage zorgzwaartepakketten. De tariefkortingen VPT voor het verpleeghuis varieerden toen van 2% tot 4%, terwijl de tariefkortingen VPT voor het verzorgingshuis varieerden van 3,6% tot 4,07%. 2 De resultaten van enkele uitschieters zijn buiten beschouwing gelaten en verwijderd uit deze analyse. Pag. 16

17 Tariefkortingen VPT Zonder behandeling Met behandeling Zilveren Kruis 3,51% 3,16% CZ 4,51% 4,00% Menzis 4,28% 3,94% VGZ 3,66% 3,25% DSW 5,5% 2% Zorg & Zekerheid 3% 3% Figuur 1.7 Tariefkortingen VPT volgens Wlz-uitvoerders Ook aan zorgorganisaties is gevraagd hoeveel het overeengekomen tarief voor Volledig Pakket Thuis afwijkt van het NZa-maximumtarief, er vanuit gaande dat zij de volledige overeengekomen opslag voor de ontwikkelplannen ontvangen. De tariefkorting bedraagt 3,44% voor zorg met behandeling en 3,51% voor zorg zonder behandeling. We kunnen dit niet rechtstreeks vergelijken met de resultaten van vorig jaar, omdat toen onderscheid gemaakt werd tussen hoge en lage zorgzwaartepakketten. De tariefkortingen varieerden toen tussen de 3,44% en 3,60%. Tariefkortingen VPT Tariefkorting 2017 Aantal 3 Zonder behandeling 3,51% 107 Met behandeling 3,44% 68 Figuur 1.8 Tariefkortingen VPT volgens zorgorganisaties Tariefkortingen VPT Zonder behandeling Met behandeling Jaaromzet kleiner dan 10 miljoen 3,68% 3,57% Jaaromzet tussen 10 en 40 miljoen 3,38% 3,34% Jaaromzet tussen 40 en 100 miljoen 3,44% 3,39% Jaaromzet groter dan 100 miljoen 3,67% 3,76% Gemiddeld totaal 3,51% 3,44% Figuur 1.9 Tariefkortingen VPT naar jaaromzet zorgorganisatie Als gevolg van de uitsplitsing naar jaaromzet van de organisatie zijn deze resultaten enkel indicatief. De zorgorganisaties met de kleinste omzet en de grootste omzet geven de hoogste korting op. 3 De resultaten van enkele uitschieters zijn buiten beschouwing gelaten en verwijderd uit deze analyse. Pag. 17

18 1.4 Tarieven Modulair Pakket Thuis (MPT) Wlz-cliënten die zelfstandig wonen kunnen ook volstaan met delen/modules van de intramurale zorg, afgestemd op maat; het Modulair Pakket Thuis (MPT, inclusief overbruggingszorg). Aan Wlz-uitvoerders is gevraagd informatie te geven over de kortingen op de maximale NZa-tarieven voor het MPT. De tariefkortingen die zij opgeven variëren van 3,49% tot 9%. Vorig jaar varieerden de tariefkortingen van 3,49% tot 9,16%. Tariefkortingen MPT Tariefkorting 2017 Zilveren Kruis 3,85% CZ 4,14% Menzis 4,21% VGZ 4,48% DSW 3,49% 4 Zorg & Zekerheid 9% Figuur 1.10 Tariefkortingen MPT volgens Wlz-uitvoerders Daarnaast is ook aan zorgorganisaties gevraagd in hoeverre zij tegen het NZamaximumtarief konden contracteren. Zij geven een gemiddelde korting van 4,00% aan. Dit is vergelijkbaar met de tariefkorting van 4,03% uit Tariefkortingen MPT Tariefkorting Aantal 5 Tariefkorting ,00% 116 Figuur 1.11 Tariefkortingen MPT Tariefkortingen MPT Tariefkorting 2017 Jaaromzet kleiner dan 10 miljoen 4,77% Jaaromzet tussen 10 en 40 miljoen 3,66% Jaaromzet tussen 40 en 100 miljoen 3,58% Jaaromzet groter dan 100 miljoen 3,98% Gemiddeld totaal 4,00% Figuur 1.12 Tariefkortingen VPT naar jaaromzet zorgorganisatie Als gevolg van de uitsplitsing naar jaaromzet van de organisatie zijn deze resultaten enkel indicatief. Wederom zien we dat de zorgorganisaties met de kleinste omzet de hoogste korting opgeven. Zorgorganisaties met de kleinste omzet zijn gemiddeld 1% meer gekort dan organisaties met een omzet groter dan 10 miljoen. 4 Voor BGIND (Begeleiding individueel) en BGGRP (Begeleiding groep) wordt een korting toegepast van 10%. 5 De resultaten van enkele uitschieters zijn buiten beschouwing gelaten en verwijderd uit deze analyse. Pag. 18

19 2. Volumeafspraken Initiële productieafspraken De zorgkantoren hanteren een laag startvolume voor intramurale zorg, zodat ook voor nieuwe cliënten het geld volgt klant-principe kan worden toegepast. Aan zorgorganisaties is gevraagd of het zorgkantoor in 2017 voldoende inzicht biedt in de benutting van de contracteerruimte gedurende het jaar, zodat zij kunnen inschatten of de zorgrealisatie wordt bekostigd. 31% van de respondenten geeft aan dat het zorgkantoor geheel of in grote mate inzicht biedt in de benutting van de contracteerruimte. Daar staat tegenover dat 15% van de respondenten zegt dat het zorgkantoor dit inzicht niet biedt en nog eens 45% zegt dat het zorgkantoor dit beperkt biedt. Figuur 2.1 Inzicht in de benutting van de contracteerruimte (n=134) Pag. 19

20 Respondenten merken in de ruimte voor opmerkingen op dat de cijfers wel beschikbaar komen, maar dat dit op zich laat wachten. Er blijft veel onzekerheid omtrent de financiering. Daarnaast is het moeilijk om de inzichten te vertalen naar individuele aanbieders. Alleen op geijkte momenten wordt gesproken over de overproductie van dat moment. Over bekostiging worden geen toezeggingen gedaan tot april of mei Informatie verschijnt wel laat op de site, waardoor onzekerheid op financiering blijft. Men geeft wel inzicht over (%) uitnutting, echter geeft geen zekerheid over bekostiging. Zorgkantoor verstrekt wel inzichten maar de vertaling van deze overzichten naar de individuele aanbieder is niet/moeilijk te maken. 2.2 Afspraken Behandeling 26% van de respondenten (41) heeft behandeling kunnen afspreken voor verblijfscliënten met een hoog ZZP, voor wie eerder geen ZZP met behandeling werd ingekocht: 18% via een omzetting naar een ZZP met behandeling en 8% via een aanvullende afspraak over extramurale behandeling. Bij 13% is het geweigerd en 19% geeft aan dat zij er niet over hebben gesproken met het zorgkantoor. Bij 43% van de zorgorganisaties (68) is het niet van toepassing. Figuur 2.2 Heeft u behandeling kunnen afspreken voor verblijfscliënten met een hoog ZZP voor wie eerder geen ZZP met behandeling werd ingekocht? (n=160) Pag. 20

21 Zorgorganisaties die niet met het zorgkantoor hebben gesproken over het afspraken voor behandeling voor verblijfscliënten met een hoog ZZP waarvoor eerder geen afspraken werden gemaakt, merken op dat er eerder over gesproken is of dat dit sowieso onbespreekbaar is: Eerder wel over gesproken, toen geweigerd. Wel over gesproken, maar meer in de trant hoe we het nu organiseren. Op voorhand wisten we dat behandeling afspreken niet bespreekbaar was. Het zorgkantoor is van mening dat de huidige zorgzwaartemix al te hoog is en stimuleert om intramurale zorg in de Wlz zo min mogelijk met behandeling te verzilveren. Derhalve was het zinloos om dit verzoek ter sprake te brengen. Waar het zorgkantoor heeft geweigerd, merken respondenten op dat dit vooral binnen het eigen budget plaats moet vinden. In sommige gevallen heeft er eerder wel omzetting plaatsgevonden, maar wordt dit nu niet opnieuw afgesproken. Daarnaast is het budget dat beschikbaar is afhankelijk van het budget dat er in de regio beschikbaar is. Beleid is dat we de kosten bij omzetting naar plekken met behandeling uit afgesproken budget moeten halen. Het gevolg is dat er minder plekken bezet kunnen worden om voldoende dekking te houden voor de geboden zorg. We kunnen het doen maar binnen hetzelfde totaalbudget, sigaar uit eigen doos dus. Het is mogelijk meer ZZP s met behandeling betaald te krijgen mits er binnen de regio voldoende geld beschikbaar is. Het is dus niet zeker dat de geleverde zorg (behandeling) betaald wordt. 2.3 Ontwikkeling plaatsen met verblijf 24% van de zorgorganisaties (37) geeft aan dat zij inzicht hebben in de (cijfermatige) analyse van de regionale ontwikkelingen die het zorgkantoor gebruikt voor de ontwikkeling (afbouw, omzetting of verplaatsing) van de regionale capaciteit. Een ruime meerderheid van de zorgorganisaties (57%, 89 organisaties) heeft hier echter geen inzicht in. Wel is dit een verbetering ten opzichte van vorig jaar, toen drie kwart van de respondenten opmerkte dat zij geen inzicht hadden in de (cijfermatige) analyse van de regionale ontwikkelingen. Wanneer we onderscheid maken naar omvang van de organisatie, zien we dat hoe groter de zorgorganisatie is, hoe vaker deze inzicht heeft in de (cijfermatige) analyse. Van de kleinste zorgorganisaties heeft 17% hier inzicht in, terwijl dit bij de grootste zorgorganisaties 33% is. Kleine zorgorganisaties hebben vaker dan gemiddeld weet niet ingevuld. Vanwege de beperkte respons binnen de diverse categorieën, zijn deze resultaten enkel indicatief. Er is geen significant verschil tussen de diverse Wlzuitvoerders. Pag. 21

22 Figuur 2.3 Heeft u inzicht in de (cijfermatige) analyse van de regionale ontwikkelingen die het zorgkantoor gebruikt voor de ontwikkeling (afbouw, omzetting of verplaatsing) van de regionale capaciteit? (n=157) Ruim de helft van de zorgorganisaties (51%, 135 organisaties) geeft aan dat overleg met het zorgkantoor over de afbouw van intramurale plaatsen niet van toepassing is. 45% van de respondenten geeft aan dat zij over de afbouw van intramurale plaatsen in overleg kunnen met het zorgkantoor. 5 organisaties (4%) geven aan dat zij hierover niet in overleg kunnen, vorig jaar was dit nog 19%. De kleinste zorgorganisaties, met een jaaromzet tot 10 miljoen, geven vaker aan dat afbouw van intramurale plaatsen niet van toepassing is dan gemiddeld. Er is geen significant verschil tussen de Wlzuitvoerders. Over de verbouw of opbouw van intramurale plaatsen kan 61% van de respondenten (82 organisaties) in gesprek met het zorgkantoor. Hoe groter de zorgorganisatie, hoe vaker deze aangeeft in overleg te kunnen met het zorgkantoor. De kleinere zorgorganisaties geven juist vaker aan dat dit niet van toepassing is. Er is geen significant verschil tussen de Wlz-uitvoerders. Intramurale plaatsen Afbouw Verbouw of opbouw Ja 45% 61% Nee, tot op heden niet 4% 23% Niet van toepassing 51% 16% Figuur 2.4 Kunt u met het zorgkantoor in overleg over de afbouw van intramurale plaatsen? (n=135) Kunt u met het zorgkantoor in overleg over de verbouw of opbouw van intramurale plaatsen? (n=135) Een aantal zorgorganisaties merkt op dat ze wel kunnen overleggen over afbouw, maar dat dit niets oplevert. Er blijft sprake van een niet afgewikkelde discussie ten aanzien van de capaciteit. Kan wel, maar is niet aan de orde/niet wenselijk. Pag. 22

23 Kan wel overleggen, maar het levert niets op. Omzetting van ZZP plaatsen zonder behandeling naar ZZP plaatsen met behandeling is vooralsnog onbespreekbaar gebleven. Is echter wel noodzakelijk gezien de toegenomen zorgzwaarte van de cliënten. Ook ten aanzien van het overleg omtrent verbouw of opbouw merken zorgorganisaties op dat de uitkomst van het overleg onzeker is: De uitkomsten van het overleg zijn echter ongewis. In overleg kan altijd, een toezegging is wat anders. Voor zorgorganisaties blijft er veel onzeker: Uitbreiding capaciteit voor kavel VPT is bespreekbaar, maar biedt ook veel onzekerheid voor de zorgaanbieder. Vanaf 2017 zullen wij hiermee te maken krijgen. De zorginkoper wil dit met ons bespreken, maar op voorhand wordt er weinig toegezegd. Zorgorganisaties die niet in gesprek konden over opbouw of verbouw, merken op dat een omzetting naar ZZP s met behandeling niet wordt toegestaan en dat het zorgkantoor geen bindende uitspraken doet over contracteren. 2.4 Ontwikkeling wachtenden 64% van de respondenten (86) verwacht dat het aantal urgent wachtenden toeneemt voor een opnameplaats bij de eigen organisatie. Dit aandeel is hoger dan in 2016, toen 50% van de respondenten verwachtte dat het aantal urgent wachtenden toe zou nemen. Slechts 6% (8) verwacht een afname en 9% (12) verwacht dat er geen urgent wachtenden (meer) zijn. Er is niet letterlijk gevraagd naar wachtenden met een Wlz-indicatie. Mogelijk heeft het antwoord ook betrekking op mensen die nog niet over een Wlz-indicatie beschikken, maar wel urgent naar een opnameplaats willen. Pag. 23

24 Figuur 2.5 Hoe kijkt u aan tegen de ontwikkeling in 2017 van het aantal urgent wachtenden voor een opnameplaats bij uw organisatie? (n=134) 26% van de respondenten (35) kan met het zorgkantoor voldoende volumeafspraken maken over de cliënten die op de wachtlijst staan en in zorg willen worden genomen (figuur 2.6). Volgens 37% van de zorgorganisaties (51) is dit ten dele het geval. 21% van de zorgorganisaties (29) stelt echter dat zij hierover niet voldoende volumeafspraken kunnen maken met het zorgkantoor. Er is geen significant verschil tussen zorgorganisaties op basis van jaaromzet en tussen de Wlz-uitvoerders. Zorgorganisaties die aangeven dat zij ten dele volumeafspraken kunnen maken over de cliënten die op de wachtlijst staan, merken vooral op dat er sprake is van een cliënt volgend budget dat gemaximeerd is: Budgetplafond is begrenzing. Cliëntvolgend budget tot maximaal regiobudget. Er zijn goede afspraken te maken, echter een wachtlijst blijft bestaan. Niet alle cliëntwensen kunnen gehonoreerd worden, helaas. Het zorgkantoor garandeert in principe geen enkel budget meer. Wij worden bevoorschot op 92% van he volume, maar draaien eigenlijk altijd 100%. Zeker met de huidige wachtlijst verwachten wij absoluut geen leegstand. Desondanks wil het zorgkantoor ons zelfs de 92% niet garanderen en geven zij aan allereerst VPT of MPT te zullen financieren indien er bij de herschikking nog ruimte is. Figuur 2.6 Kunt u met het zorgkantoor voldoende volumeafspraken maken over de cliënten die op de wachtlijst staan en die in zorg genomen willen worden? (n=137) Pag. 24

25 2.4.1 Crisisplaatsen Een ruime meerderheid van de respondenten (63%) weet niet of het zorgkantoor in hun regio voldoende Wlz-crisisplaatsen heeft afgesproken. 23% (36 organisaties) stelt dat er voldoende plaatsen zijn afgesproken; volgens 14% (22 organisaties) zijn er te weinig plaatsen afgesproken. Respondenten die aangeven dat er voldoende crisisplaatsen zijn afgesproken, merken op dat de Wlz goed geregeld is, maar dat de druk op het eerstelijns verblijf groot is: Naast crisis Wlz zijn we wel met zorgverzekeraar in gesprek over de druk op budgetten eerstelijns verblijf. Opname volume Wlz crisis enorm gedaald na invoering ELV. Wlz is goed geregeld, maar voor de ELV geldt dit niet. Graag jullie aandacht hiervoor in overleg met ZN. Een deel van de respondenten merkt op dat er geen crisisplaatsen zijn afgesproken: Er zijn geen specifieke crisisbedden afgesproken. De crisis opnames worden op reguliere bedden opgenomen. Het was niet mogelijk vooraf afspraken te maken m.b.t. crisisplaatsen. Het zorgkantoor komt met aanvullend beleid m.b.t. crisisplaatsen en komt hier z.s.m. op terug. Pag. 25

26 3. Overeenkomst 3.1 Indiening bij NZa Zorgaanbieders en zorgkantoren dienen tweezijdig bij de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) productieafspraken in. Als partijen niet tot overeenstemming komen, hebben zij beide de mogelijkheid een eenzijdig verzoek bij de NZa in te dienen. Dit jaar waren er 2 zorgorganisaties (1%) die een eenzijdig verzoek ingediend hebben. Dit aandeel is gelijk aan vorig jaar. Respondenten die een tweezijdig verzoek bij de NZa hebben ingediend, merken soms wel op dat zij hier niet tevreden over zijn: Maar dan wel op basis van het niet onderhandelbaar voorstel van het zorgkantoor. We zijn niet tevreden over de productieafspraak. Op basis van een vragenlijst kwamen we uit op een te laag percentage, daar zijn we uiteindelijk schoorvoetend mee akkoord gegaan, omdat we geen zin hadden in het gedoe. Op basis van onze prognoses te lage financiële afspraak, maar in goed onderling overleg toch besloten tweezijdig te tekenen. Strategisch gedrag van zorgkantoren bij invullen van budgetformulieren maakt eenzijdig tekenen tot een proces waarvan de uitkomst zeer nadelig kan uitpakken voor zorgaanbieders. 3.2 Meerjarenafspraken Ruim de helft van de respondenten (52%, 83 organisaties) heeft een meerjarenafspraak voor 2016 en Bij 6% (9 zorgorganisaties) is sprake van een andere meerjarenafspraak. Naast de meerjarenafspraak voor 2016 en 2017 heeft 26% (42) voor het eerst een meerjarenafspraak voor 2017 en % van de zorgorganisaties (25) heeft geen meerjarenafspraak met het zorgkantoor kunnen maken. De zorgorganisaties met een jaaromzet kleiner dan 40 miljoen geven vaker dan gemiddeld aan dat zij voor het eerst voor 2017 en 2018 een meerjarenafspraak hebben gemaakt. Hoe groter de zorgorganisatie, hoe vaker deze aangeeft dat ze een doorlopende meerjarenafspraak voor 2016 en 2017 hebben. Daarnaast zien we dat respondenten in het werkgebied van Menzis relatief vaak aangeven dat zij voor het eerst voor 2017 en 2018 een meerjarenafspraak hebben gemaakt (67%). Bij Menzis is ook het aandeel respondenten dat aangeeft geen meerjarenafspraak te hebben gemaakt het grootst (33%). Binnen het werkgebied van Zilveren Kruis (69%) en VGZ (70%) is juist relatief vaak sprake van een doorlopende meerjarenafspraak voor 2016 en Pag. 26

27 Figuur 3.1 Heeft u een meerjarenafspraak kunnen maken met het zorgkantoor? (n=159) Volgens 65% van de zorgorganisaties (87) heeft de meerjarenafspraak geen betrekking op de tarieven gedurende de looptijd van de afspraak. Bij 26% van de respondenten (35) is dit wel het geval en 12 organisaties (9%) weten dit niet. Ook in de open opmerkingen wordt dit soms aangegeven: Er was een meerjarenafspraak, maar toch dienen er nieuwe plannen ingediend te worden en nieuwe afspraken over tarieven gemaakt te worden. Meerjarenafspraak had geen betrekking op productie en tarieven. Dit is wel gewenst in het kader van onze strategische vastgoedplannen. Tarieven worden jaarlijks vastgesteld. Respondenten die geen meerjarenafspraken gemaakt hebben, geven aan dat de omzet en/of volume te laag zijn of dat ze niet aan de eisen van het zorgkantoor voldeden: Niet op ingezet wegens beperkte omzet. Afwijkende eisen zorgkantoor. Ontwikkelplannen 2016 niet volledig gerealiseerd waren. Was een uitsluitingsgrond van het zorgkantoor. Van de 83 organisaties die een meerjarenafspraak voor 2016 en 2017 hadden, geeft ruim de helft (55%, 46 organisaties) aan dat de meerjarenafspraak heeft geleid tot een vermindering van de administratieve last bij de zorgcontractering % (34) stelt echter dat dit niet tot een vermindering van de administratieve last heeft geleid en 4% weet dit niet. Pag. 27

28 4. Herschikking Inzicht 68% van de respondenten (107) is door de zorginkoper geïnformeerd over de mate waarin productieafspraken konden worden gefinancierd uit beschikbaar budget. 26% (40) is hierover ten dele geïnformeerd. 2% (3) van de zorgorganisaties geeft aan dat zij niet geïnformeerd zijn over de mate waarin productieafspraken konden worden gefinancierd uit beschikbaar budget. De kleinste zorgorganisaties geven soms aan dat dit bij hen niet bekend is. GEÏNFORMEERD OVER DE MATE WAARIN PRODUCTIEAFSPRAKEN KONDEN WORDEN GEFINANCIERD UIT BESCHIKBAAR BUDGET Ja, door de zorginkoper 68% Ja, door goede overzichten op de website 12% Ja, op andere wijze 4% Ten dele 26% Nee Niet bekend 2% 4% Figuur 4.1 Bent u in 2016 door het zorgkantoor geïnformeerd over de mate waarin de productieafspraken konden worden gefinancierd uit het beschikbare budget? (meerdere antwoorden mogelijk) (n=158) 4.2 Herschikking zorgzwaartepakketten Bij 6% van de respondenten (8) was herschikking van de productieafspraken niet van toepassing, omdat de afspraken toereikend waren voor de cliënten in zorg. 1 respondent geeft aan dat er sprake was van onderproductie in Deze onderproductie bedroeg 3%. 46% van de respondenten (61) heeft geheel overeenstemming bereikt over herschikking, 32% (43) heeft hierover in grote mate overeenstemming bereikt. 16% (22) heeft in beperkte mate overeenstemming over herschikking bereikt om recht te doen aan de intramurale cliëntenmix. Dit aandeel is toegenomen ten opzichte van voorgaande jaren. Dat een deel van de zorgorganisaties in grote mate of beperkt overeenstemming over herschikking heeft bereikt, betekent dat zij niet alle zorg die zij geleverd hebben, vergoed krijgen. Pag. 28

29 Respondenten in het werkgebied van Menzis en CZ hebben vaker dan gemiddeld geheel overeenstemming over herschikking bereikt. Bij VGZ en de Overige Wlz-uitvoerders bereikten zorgorganisaties relatief vaak in grote mate overeenstemming over herschikking. Bij Zilveren Kruis gaven respondenten juist vaker dan gemiddeld aan dat zij beperkt overeenstemming hebben bereikt. Figuur 4.2 Heeft u overeenstemming bereikt met het zorgkantoor over een herschikking van de productieafspraken 2016 die nodig is om recht te doen aan de intramurale cliëntenmix? (n=134) De productieafspraken intramuraal over 2016 zijn minder geheel herschikt dan in Herschikking zorg thuis 23% van de respondenten (35) geeft aan dat herschikking niet van toepassing was, omdat de productieafspraken toereikend waren voor de cliënten in zorg. Van de 35 zorgorganisaties waar herschikking niet van toepassing was, was er bij 3 (7%) sprake van onderproductie. 47% van de respondenten (72) heeft geheel overeenstemming bereikt over herschikking om recht te doen aan de zorgvraag van zelfstandig wonende Wlz-cliënten. 23% (34) heeft hierover in grote mate overeenstemming bereikt, 7% (11) heeft hierover in beperkte mate overeenstemming bereikt. De herschikking zorg thuis komt in 2016 redelijk overeen met Dat 30% niet volledig overeenstemming over herschikking bereikt heeft, betekent dat zij een deel van de overproductie niet vergoed hebben gekregen. Wanneer we onderscheid maken op basis van de jaaromzet van de zorgorganisaties, zien we dat de kleinste zorgorganisaties (jaaromzet kleiner dan 10 miljoen) vaker dan gemiddeld aangeven dat herschikking niet van toepassing was. Er is geen significant verschil tussen de Wlz-uitvoerders. Pag. 29

30 Figuur 4.3 Heeft u overeenstemming bereikt met het zorgkantoor over een herschikking van de productieafspraken 2016 die nodig is om recht te doen aan de zorgvraag voor zelfstandig wonende Wlzcliënten? (n=152) 4.4 Geen overeenstemming In totaal 67 respondenten hebben geen volledige overeenstemming bereikt over herschikking met het zorgkantoor. Zij hebben, in lijn met vorig jaar, voornamelijk geen volledige overeenstemming bereikt over de overproductie hoge zorgzwaartepakketten (46%, 31). Dit wordt op afstand gevolgd door overproductie volledig pakket thuis (13%, 8) en overproductie lage zorgzwaartepakketten (12%, 8). Er is geen verschil naar jaaromzet van de zorgorganisatie. Bij VGZ geven respondenten iets vaker dan gemiddeld aan dat de vraag niet van toepassing was, omdat zij overeenstemming hebben bereikt. Bij Zilveren Kruis was dit juist minder dan gemiddeld het geval. Door de lage respons per Wlzuitvoerder, zijn deze resultaten enkel indicatief. Zorgonderdelen waarover geen overeenstemming bereikt is in de herschikking Percentage Gemiddelde overproductie in Totale overproductie in Overproductie lage zorgzwaartepakketten 12% Overproductie hoge zorgzwaartepakketten 46% Overproductie Volledig Pakket Thuis 13% Overproductie Modulair Pakket Thuis 5% Niet van toepassing, ik heb volledig overeenstemming bereikt 37% Figuur 4.4 Over welke zorgonderdelen heeft u in enige mate géén overeenstemming bereikt bij de herschikking? (n=67) (Meerdere antwoorden mogelijk) 6 De antwoorden variëren sterk, van tot De antwoorden variëren sterk, van tot 1,6 miljoen. 8 De antwoorden variëren sterk, van tot De antwoorden variëren sterk, van tot 1,8 miljoen. Pag. 30

31 De gemiddelde overproductie in euro s is het hoogst bij de hoge zorgzwaartepakketten en het Modulair Pakket Thuis. De antwoorden variëren echter sterk, van enkele duizenden euro s tot ruim meer dan een miljoen euro. De overproductie van de respondenten is het grootst voor de hoge zorgzwaartepakketten, deze bedraagt ruim 5,9 miljoen. Wanneer we de overproductie in euro s extrapoleren naar het gehele ledenbestand van ActiZ, kunnen we bij benadering inschatten wat de algehele overproductie van de leden is. We benadrukken dat dit een grove schatting is 10. De overproductie van de lage zorgzwaartepakketten voor de leden van ActiZ bedraagt bij benadering 1,8 miljoen. Voor de hoge zorgzwaartepakketten is dit circa 13,5 miljoen. De overproductie Volledig Pakket Thuis voor de leden van ActiZ wordt grofweg geschat op 1,5 miljoen, terwijl de overproductie Modulair Pakket Thuis circa 1,7 miljoen bedraagt. De totale geschatte overproductie van de leden van ActiZ komt daarmee uit op ruim 18,5 miljoen. Van de 42 respondenten die aangeven dat zij te maken hadden met overproductie die geheel of gedeeltelijk niet was vergoed, geeft 39% (16) aan dat zij verwachten dat (een deel van) de overproductie bij de nacalculatie wordt vergoed. 22% (9 organisaties) verwacht geen vergoeding; 39% (16) heeft geen verwachting uitgesproken. De respondenten die aangeven dat zij niet weten of de overproductie vergoed wordt, geven aan dat dit afhankelijk is van het landelijke of regionale budget: Op dit moment nog niet bekend of er wellicht landelijk ruimte beschikbaar is. Hierover in contact met onze zorginkoper, echter concrete duidelijkheid is er nog niet te geven. Zorgkantoor is bekend met de overproductie. Vergoeding is aannemelijk. Dit wordt pas zeker als in april 2017 de nacalculaties in de regio (en daarmee de totaalproductie en budget) bekend zijn. 10 De som van de overproductie in euro s is gedeeld door de respons van 44%. Hiermee benaderen we de totale overproductie in euro s voor het ledenbestand van ActiZ. Pag. 31

32 5. Inkoopbeleid en knelpunten 5.1 Veranderingen in het inkoopbeleid Het inkoopbeleid van 2017 is afgezet tegen het inkoopbeleid van In figuur 5.1 is te zien dat de meeste aspecten als onveranderd worden gezien door respondenten. De grootste verbetering zien we op het gebied van de ruimte voor dialoog (25%), de persoonsvolgende bekostiging (23%) en de keuzevrijheid voor de cliënt. De grootste verslechtering vond plaats op het gebied van vergoeding overproductie (23%). Andere aspecten die verslechterd zijn, zijn de afstemming inkoop op de regionale/lokale omstandigheden, de inkoop behandeling voor verblijfscliënten en de vereenvoudiging van het inkoopbeleid. Figuur 5.1 Op welke onderdelen voor zover van toepassing is het Wlz-inkoopbeleid 2017 van het zorgkantoor gewijzigd ten opzichte van de Wlz-inkoop van 2016? (n=158) Pag. 32