AWBZ Zorgcontractering 2012

Transcriptie

1 Rapportage ActiZ ledenonderzoek AWBZ Zorgcontractering 2012 Voor ActiZ, organisatie van zorgondernemers Van ICSB Marketing en Strategie Drs. Yousri Mandour Loes Wevers MSc. Datum 7 maart 2012 Pag. 1

2 Voorwoord ActiZ, brancheorganisatie van zorgondernemers, volgt de ontwikkelingen rondom het AWBZ contracteerbeleid tussen zorgorganisaties en zorgkantoren nauwgezet. Ook over de laatste AWBZ contracteerronde heeft ActiZ een onderzoek uitgezet onder haar leden. Dit onderzoek vindt nu voor het vijfde achtereenvolgende jaar plaats via een digitale enquête. Ook zijn de (concerns van de) concessiehouders gevraagd informatie te delen over de gecontracteerde tarieven in hun werkgebied. De uitkomsten van de evaluatie zijn verwerkt in de voorliggende rapportage ActiZ ledenonderzoek AWBZ Zorgcontractering Hiermee ontstaat transparantie over de contractering van AWBZ-zorg. Naast de landelijke rapportage zijn er deelrapportages waarin de uitkomsten van het onderzoek AWBZ Zorgcontractering 2012 zijn uitgesplitst naar de werkgebieden van de concessiehouders. De resultaten van dit onderzoek zijn voor de meeste thema s representatief voor de leden van ActiZ. Waar het mogelijk is, worden de resultaten van het onderzoek omtrent zorgcontractering 2012 vergeleken met de resultaten uit voorgaande jaren. De uitkomsten van het onderzoek voorzien zorgorganisaties en concessiehouders van informatie over de uitvoering van de AWBZ. Ook voor ActiZ en voor andere landelijke en regionale partijen is de informatie van dienst om de uitvoering AWBZ te verbeteren. Dat is des te belangrijker omdat de zorgverzekeraars waarschijnlijk vanaf 1 januari 2013 de AWBZ voor de eigen verzekerden gaan uitvoeren. Uiteindelijk gaat het om het creëren van adequate condities waarbinnen zorgorganisaties succesvol kunnen ondernemen, zodat professionals de (potentiële) cliënt van verantwoorde zorg kunnen voorzien. Pag. 2

3 Inhoudsopgave Conclusie vanuit ActiZ: dialoog en perspectief noodzakelijk Productieafspraken Tarieven extramuraal Herschikking productieafspraken 2011 extramuraal Tarieven intramuraal Intensiveringsmiddelen Geriatrische revalidatiezorg en transitietoeslag Volledig Pakket Thuis Capaciteitsmutaties en/of capaciteitsuitbreiding Herschikking productieafspraken 2011 intramuraal Overige afspraken Knelpunten Proportionele en onrechtvaardige eisen Verwachting problemen zorgcontractering Suggesties voor de zorgverzekeraar ter verbetering van inkoopbeleid Concessiehouders...25 Bijlage 1 - Onderzoeksverantwoording...26 Respons op het onderzoek naar zorgcontractering Kenmerken respondenten Respondenten onderverdeeld naar concessiehouders Bijlage 2 Begrippenlijst...31 Bijlage 3 Enquête...33 Bijlage 4 Vragen concessiehouders...42 Pag. 3

4 Opbouw rapportage Dit rapport beschrijft de landelijke uitkomsten van de enquête AWBZ Zorgcontractering Allereerst zijn de belangrijkste conclusies en bevindingen weergegeven. Hoofdstuk 1 behandelt de gemaakte extramurale en intramurale productieafspraken voor Daarnaast komen in dit hoofdstuk de herschikking 2011 en de niet-betaalde zorg in 2011 aan de orde. Hoofdstuk 2 biedt inzicht in de belangrijkste gepercipieerde knelpunten van zorgaanbieders tijdens het proces van zorgcontractering. Tevens staan suggesties voor de zorgverzekeraars ter verbetering van het inkoopbeleid beschreven. In bijlage 1 wordt uitleg gegeven over de onderzoeksverantwoording. Bijlage 2 voorziet in een begrippenlijst. In bijlage 3 vindt u de gehanteerde enquête voor zorgaanbieders. Tot slot treft u in bijlage 4 de vragen voor concessiehouders aan. Vanwege de gehanteerde routing in de vragenlijsten komt het in hoofdstuk 1 en 2 geregeld voor dat het aantal respondenten (N) per vraag afwijkend is. Bij elke tabel staat aangegeven hoeveel respondenten de vragenlijst hebben ingevuld. Pag. 4

5 Conclusie vanuit ActiZ: dialoog en perspectief noodzakelijk Algemene conclusie De behoefte van zorgaanbieders aan een open en constructieve dialoog met de AWBZ zorginkoper is groter dan ooit. Deze sterke behoefte wordt veroorzaakt door de toenemende druk waardoor perspectieven voor de zorgaanbieders om in te spelen op de (nieuwe) zorgvraag het moeten ontgelden. Uit de uitkomsten van de evaluatie van de AWBZ-zorgcontractering 2012 blijkt dat zorgaanbieders kampen met de gevolgen van het beleid van de inkoper: rondom de mutaties van verblijfscapaciteit, onbetaalde rekeningen en onderproductie, beperkingen aan de cliëntvolgendheid, onevenwichtige verhoudingen en de jaarlijks veranderende inkoopeisen. Om deze druk op te lossen moeten zorginkopers en -verkopers in een open dialoog toe naar een langetermijnstrategie voor de zorg. Zorgverzekeraars en zorgaanbieders hebben een gezamenlijk belang en het is het waard om daarin verbinding te vinden. Waarschijnlijk gaan de zorgverzekeraars vanaf 2013 voor de eigen verzekerden de AWBZ uitvoeren; een majeure operatie voor alle partijen. Van zorgverzekeraars mag worden verwacht dat zij zich ook extern richten op de verbetering van de zorg voor (potentiële) cliënten en zorgaanbieders. Dit vergt een grote transitie naar dialoog, meerjarenperspectief en positieve prestatieprikkels. Aanpassing verblijfscapaciteit: niet geaccordeerd Bij ruim de helft van de zorgorganisaties is er in 2012 sprake van een verandering in de verblijfscapaciteit. Hiermee wordt bij gelijke blijvende capaciteit huisvesting gerealiseerd voor het kunnen bieden van zwaardere zorg (met behandeling) en zorginfrastructuur voor het scheiden van wonen en zorg. Slechts bij een klein deel van deze zorgorganisaties is de capaciteitsmutatie omgezet in de productieafspraken, terwijl zorgkantoren deze verblijfsaanpassing veelal wel hebben goedgekeurd. ActiZ vindt het alarmerend omdat zorgorganisaties de risico s dragen voor deze onomkeerbare bouwbeslissingen, initiatieven in het veld verlamd raken en zorgorganisaties huiverig worden om plannen te ontplooien om in te spelen op de zwaardere zorgvraag en vernieuwingen. Zorg thuis knelt De thuiszorg speelt in op de zwaardere zorgvraag van cliënten die zo lang mogelijk in hun eigen omgeving blijven wonen en opname zolang mogelijk uitstellen of afstellen. Tegelijkertijd knelt de zorg thuis door de beperkte vernieuwingen in de zorg, de druk op de tarieven en de grenzen die inkopers stellen aan het leveren van onplanbare zorg. Als de beleidsmatige oplossing gevonden moet worden in het Pag. 5

6 scheiden van wonen en zorg dan vergt dat investeringen in infrastructuur, volledige cliëntvolgende bekostiging en meer ruimte om in te spelen op de keuzevrijheid van de cliënt. Ook dit vraagt van zorgverzekeraars een lange termijn commitment. Intensiveringsmiddelen hebben een positief effect op ervaren druk Een groot aantal zorgorganisaties heeft een plan voor intensiveringsmiddelen ingediend ter verbetering van de kwaliteit van de verblijfszorg. Bijna alle organisaties die dit nog niet hebben gedaan, gaan nog een plan indienen binnen het sluitingstermijn van het zorgkantoor. Tweederde van de ingediende plannen zijn goedgekeurd door het zorgkantoor. Soms moet nog uitsluitsel volgen of het plan moet nog herformuleerd worden. Deze intensiveringsmiddelen lijken een positief effect te hebben op de ervaren druk op de intramurale tarieven, deze wordt door de extra middelen enigszins verlaagd. Onbetaalde rekeningen én onderproductie Zorgkantoren werken veelal met cliëntvolgende bekostiging, echter deze is begrensd tot de afspraken die het zorgkantoor met de zorgaanbieder maakt binnen de beschikbare regionale contracteerruimte. De risico s over de bekostiging en de onzekerheid liggen volledig bij de aanbieder. De zorgaanbieders met overproductie hebben in 2011 vaak over de verschuiving van hun productmix afspraken met de zorgkantoren kunnen maken. Echter, zorgorganisaties weten dat pas lopende het jaar of de geleverde zorg werkelijk wordt bekostigd. Extramuraal heeft 20% van de respondenten te kampen met niet betaalde productie. In de meeste gevallen (61%) wordt tot 1% van de jaaromzet niet vergoed. 30 % van de respondenten heeft in 2011 te maken met intramurale productie die niet is vergoed. Vier van vijf organisaties geven hierbij aan dat tot 1% van de jaaromzet niet is vergoed. Een klein deel van de zorgorganisaties heeft een onderproductie gerealiseerd, wat op dit moment nog niet tegen de overproductie wordt weggestreept. Uit de evaluatie blijkt dat hier wel behoefte aan is. Ondanks dat de herschikking van de productieafspraken in 2011 vaak tot bijstelling heeft geleid, verwacht vier van de vijf zorgaanbieders dat zij in 2012 te kampen krijgen met onbetaalde rekeningen. Zorgaanbieders hechten aan tijdige bekendmaking hoe het zorgkantoor hiermee omgaat. Behoefte aan meerjarenafspraken Zorgorganisaties hebben een grote behoefte aan het realiseren van meerjarenafspraken met zorgkantoren. Geen enkele organisatie heeft meerjarenafspraken kunnen maken. Dit beperkt het innovatiepotentieel van de sector en leidt jaarlijks tot extra administratieve lasten bij zorgorganisatie. De Pag. 6

7 mogelijkheid voor het maken van meerjarenafspraken blijkt een veelbesproken thema. Zorgaanbieders verwachten hierbij meer flexibiliteit van de zorgverzekeraar. Duurzame inkoopeisen en vergelijkbare eisen Respondenten hebben behoefte aan duurzame gunningcriteria: volgens zo n derde deel van de respondenten is de helderheid en stabiliteit van deze criteria verslechterd ten opzichte van Zorgkantoren hanteren veelal jaarlijks nieuwe criteria die niet altijd meer kunnen worden beïnvloed. De zorgaanbieders vinden dat deze criteria ruim van te voren gecommuniceerd moeten worden, zodat zorgaanbieders hier fair op kunnen inspelen. Daarnaast blijkt uit de respons dat de eisen van zorgkantoren regelmatig arbitrair worden ervaren en sterk van elkaar afwijken. Voor zorgorganisaties is het lastig daaraan te voldoen. De door de zorgaanbieders gewenste duurzame inkoopeisen en vergelijkbare eisen dragen ook bij aan de vermindering van de administratieve lasten. Pag. 7

8 1. Productieafspraken Zorgaanbieders en zorgkantoren dienen tweezijdig een verzoek productieafspraken bij de NZa in. Als de zorgaanbieder (nog) niet tot overeenstemming komt met het zorgkantoor kan een eenzijdig verzoek worden ingediend. Wanneer we kijken naar de productieafspraken, blijkt dat het aandeel eenzijdige verzoeken licht is toegenomen ten opzichte van voorgaande jaren. Met name bij Achmea en Menzis hebben zorgaanbieders een eenzijdig verzoek ingediend. Enkel bij de concessiehouders van de overige werkgebieden was in alle gevallen sprake van een tweezijdig verzoek. Ja, tweezijdig verzoek Ja, eenzijdig verzoek % 5% % 3% % 3% Ja, tweezijdig verzoek Ja, eenzijdig verzoek Achmea 90% 10% Agis 1 95% 5% CZ 96% 4% Menzis 90% 10% VGZ 2 98% 2% Overig 3 100% 0% Gemiddeld 95% 5% Tabel 1.1 Productieafspraken naar concessiehouder (N=225) Uit de opmerkingen van de respondenten blijkt dat een deel van hen formeel gezien op tweezijdig verzoek afspraken heeft gemaakt, maar dat sommige respondenten dit ervaren als opgedrongen, omdat er geen of weinig onderhandelingsruimte is. De AWBZ-zorginkoop 2012 is door de zorgkantoren op verschillende punten gewijzigd ten opzichte van de zorginkoop In tabel 1.2 is weergegeven hoe de respondenten de veranderingen ervaren: of deze positief dan wel negatief waren. Hieruit blijkt dat volgens een groot deel van de zorgorganisaties de AWBZ-zorginkoop op de meeste aspecten gelijk is gebleven. Wanneer we de kolommen verbeterd en verslechterd met elkaar vergelijken, blijkt dat er een groter aantal respondenten is dat een verslechtering waarneemt dan een verbetering in vergelijking met het vorige jaar. De sterkste verslechtering heeft plaatsgevonden op het gebied van stabiliteit gunningcriteria en 1 Agis behoort inmiddels tot Achmea, maar is in deze rapportage, ten behoeve van vergelijking met voorgaande jaren, als aparte concessiehouder meegenomen. Agis en Achmea hebben hetzelfde AWBZinkoopbeleid 2012 gehanteerd. 2 VGZ is een afkorting voor Zorgkantoren Coöperatie VGZ. Voorheen stonden deze zorgkantoren bekend als UVIT. 3 Overig omvat de overige concessiehouders: De Friesland, DSW, Salland en Zorg & Zekerheid. Pag. 8

9 prijsafslag. Volgens een derde van de respondenten is de ruimte voor meerjarenafspraken verslechterd ten opzichte van vorig jaar, daarnaast vindt 30% van de zorgorganisaties dat de administratieve lasten verslechterd zijn. De ruimte voor innovatie is het meest verbeterd, gevolgd door stimulansen voor kwaliteitsverbetering. Veranderingen AWBZ-zorginkoop 2012 ten opzichte van 2011 Verbeterd Gelijk Verslechterd Administratieve lasten 8% 62% 30% Heldere gunningcriteria en prijsafslag 8% 64% 28% Stabiliteit gunningcriteria en prijsafslag 3% 58% 39% Ruimte voor innovatie 16% 69% 15% Op voorhand geen productielimiet en cliënt kiest aanbieder 4% 76% 20% Ruimte voor inbreng vanuit de zorgaanbieder 9% 64% 27% Afstemming inkoop op de regionale/lokale omstandigheden 5% 78% 17% Ruimte voor meerjarenafspraken 2% 65% 33% Stimulansen voor kwaliteitsverbetering 12% 78% 10% Beleid Ketenzorg dementie 9% 81% 10% Inkoop extramurale behandeling 5% 73% 22% Tabel 1.2 Veranderingen AWBZ-zorginkoop 2012 ten opzichte van 2011 (N=209) Respondenten merken op dat gelijk niet wil zeggen dat aspecten vorig jaar al goed waren. Respondenten ervaren weinig ruimte voor onderhandeling. Sommige verbeteringen worden bovendien ervaren als een sigaar uit eigen doos, zoals de ruimte voor innovatie, die mogelijk gemaakt wordt vanuit een prijsopslag nadat eerst de tarieven zijn gekort die ten koste gaat van de zorgaanbieder. In de enquête is ook ingegaan op de ervaren knelpunten die ontstaan binnen de zorgorganisaties als gevolg van de productieafspraken voor de zorgzwaartepakketten. Ruim een derde van de zorgorganisaties (38%) geeft aan dat er problemen ontstaan als gevolg van deze productieafspraken. Dit is een daling ten opzichte van vorig jaar, toen de helft van de zorgorganisaties aangaf dat er problemen zouden ontstaan. Waarschijnlijk hangt dat samen met het beschikbaar komen van de intensiveringsgelden voor verblijfszorg. In tabel 1.3 is een overzicht van de knelpunten weergegeven. Knelpunten De mix van de gecontracteerde zorgzwaartepakketten komt niet overeen met de cliënten die in zorg zijn 52% 49% Het zorgkantoor weigert mee te werken aan de omzetting van capaciteit zonder behandeling naar capaciteit met behandeling 20% Verzorgingshuizen kunnen geen zorgzwaartepakketten 5 en hoger afspreken 19% 16% Problemen om voldoende sectorvreemde zorgzwaartepakketten te contracteren 16% 28% Anders 50% Tabel 1.3 Knelpunten als gevolg van productieafspraken zorgzwaartepakketten (N=102) Pag. 9

10 Het meest genoemde knelpunt is dat de mix van de gecontracteerde zorgzwaartepakketten niet overeen komt met de cliënten die in zorg zijn (52%). Weliswaar heeft een meerderheid van de organisaties volledig of in grote mate afspraken met de concessiehouders kunnen maken over herschikking, zowel extramuraal als intramuraal, voor 2011 (zie paragraaf 1.2 en 1.8), maar het blijft een groot knelpunt. De helft van de respondenten verwacht andere knelpunten (tabel 1.3). De meest genoemde problemen hier hebben betrekking op verandering in de capaciteit. Dit sluit nauw aan bij paragraaf 1.7, waaruit blijkt dat slechts een deel van de zorgaanbieders productieafspraken heeft kunnen maken met de concessiehouders ten aanzien van capaciteitsmutaties. Daarnaast worden ontoereikende budgetten en knelpunten rondom bevoorschotting genoemd, evenals knelpunten rond de zorgverzwaring die niet wordt gecontracteerd. De verwachte knelpunten worden geïllustreerd door enkele opmerkingen van respondenten: Capaciteitsuitbreiding wordt niet geaccepteerd terwijl de cliënten er wel zijn en zorg van ons ontvangen. Bevoorschotting intramurale zorg is in 2012 met 10% gekort op de initiële afspraak, waardoor de liquiditeit verslechtert. De zorgverzwaring (toename van zwaardere ZZP s) wordt niet vergoed. Volgens 20% van de respondenten weigert het zorgkantoor mee te werken aan de omzetting van capaciteit zonder behandeling (verzorgingshuis) naar capaciteit met behandeling (verpleeghuis), 19% geeft aan dat verzorgingshuizen geen zorgzwaartepakketten 5 en hoger kunnen afspreken. Dit heeft een nadelige invloed op de positie van verzorgingshuizen, die zich mede vanuit overheidsbeleid moeten richten op zwaardere zorg. De problemen om voldoende sectorvreemde zorgzwaartepakketten te contracteren zijn gedaald ten opzichte van Pag. 10

11 1.1 Tarieven extramuraal Om het overheidsbeleid te evalueren en omdat de gecontracteerde tarieven jaarlijks terugkerend onderwerp van discussie is bij concessiehouders en aanbieders, waarbij concessiehouders de tariefgegevens van de aanbieders niet herkenden, zijn de concessiehouders wederom benaderd om informatie te delen over de overeengekomen tarieven. Concessiehouders beschikken over tariefinformatie gebaseerd op alle gecontracteerde zorg in de sector; deze informatie is daarom betekenisvol en van belang voor de transparantie over de uitvoering van de AWBZ. 2 (van de 9) concessiehouders hebben gehoor gegeven aan het verzoek van ActiZ. De resultaten van de tariefvragen zijn daarom voornamelijk gebaseerd op de gegevens van respondenten, aangevuld met informatie van de 2 deelnemende concessiehouders. Meer informatie over de concessiehouders is te vinden in hoofdstuk 3. In 2012 zien we, ondanks een lichte stijging ten opzichte van 2011, dat een klein aantal organisaties extramurale zorg tegen het NZa-maximumtarief contracteert. De korting op de tarieven voor extramurale zorg is volgens de respondenten toegenomen ten opzichte van 2011, tot 4,4%. Maximumtarief Korting Tarieven extramurale zorg Tarieven 7% 5% 10% 4,4% 4,1% 5,6% Tabel 1.4 Tarieven extramurale zorg (N=213) Volgens de zorgorganisaties voert Menzis de grootste kortingen op het NZamaximumtarief door, met 6,6%. De kortingen zijn bij CZ het laagst (2,0%) volgens de zorgorganisaties. Wanneer we deze gegevens vergelijken met de kortingen op het maximale tarief volgens de 2 deelnemende concessiehouders (CZ en Menzis), blijkt dat in beide gevallen de kortingen volgens de respondenten hoger liggen. Menzis geeft een procentuele afwijking van 5,88% aan, bij CZ bedraagt deze afwijking 1,4% Concessiehouders Zorgorganisaties Zorgorganisaties Zorgorganisaties Achmea N.A. 4,7% 4,3% 5,6% Agis N.A. 5,9% 6,9% 9,5% CZ 1,4% 2,0% 2,2% 2,1% Menzis 5,88% 6,6% 5,0% 6,5% VGZ N.A. 4,1% 3,6% 4,2% Overig N.A. 3,7% 4,5% 4,1% Totaal 4,4% 4,1% 5,6% Tabel 1.5 Afwijkingen op NZa-maximumtarieven per concessiehouder (N=198). N.A. staat voor no answer, omdat de concessiehouder deze informatie niet heeft gedeeld. Pag. 11

12 1.2 Herschikking productieafspraken 2011 extramuraal In 60% van de gevallen heeft een herschikking van de productieafspraken plaatsgevonden om geheel recht te doen aan de extramurale cliëntenmix, een aanzienlijke stijging ten opzichte van vorig jaar (46%). Daarnaast heeft bij 16% van de respondenten in grote mate herschikking plaatsgevonden. Bij 5% van de zorgorganisaties heeft een beperkte herschikking plaatsgevonden, bij 20% van de organisaties was een herschikking niet van toepassing omdat de productieafspraken overeenkomen met de cliënten in de zorg. Bij 44 zorgorganisaties (20%) is sprake van extramurale overproductie, dat wil zeggen productie die niet is vergoed. In de meeste gevallen (61%) wordt tot 1,0% van de jaaromzet niet vergoed. 27 zorgaanbieders hebben een geschatte omvang van de extramurale overproductie 2011 die niet vergoed is opgegeven. Gemiddeld bedraagt dit bijna , variërend van tot Daarmee komt het totaalbedrag van de respondenten voor extramurale overproductie bij benadering op 3,5 miljoen. Deze bedragen kunnen niet worden geëxtrapoleerd voor de gehele sector, gezien het kleine aantal respondenten. Aanbieders bij wie herschikking niet van toepassing is omdat de productieafspraken in 2011 toereikend waren voor de cliënten in zorg, is gevraagd of er sprake was van extramurale onderproductie. In 2011 was bij 13 zorgorganisaties sprake van extramurale onderproductie, met een gemiddelde van 8%. 1.3 Tarieven intramuraal In 2012 heeft 30% van de verpleeghuizen het maximumtarief voor zorgzwaartepakketten kunnen afspreken. Bij verzorgingshuizen geldt dit voor 12% van de respondenten. Hoewel dit een lichte toename is ten opzichte van 2011, blijft daarmee de druk op de tarieven voor zorgzwaartepakketten aanwezig. De concessiehouders zijn gevraagd informatie aan te leveren over de tarieven voor intramurale zorg. Twee concessiehouders heeft informatie over tarieven verstrekt, waardoor in die werkgebieden een vergelijking van informatie volgens het zorgkantoor met de gegevens van respondenten mogelijk is. De korting op het maximumtarief is, vanuit het perspectief van de respondenten, bijna gelijk gebleven voor verpleeghuizen en verzorgingshuizen, zoals te zien is in tabel 1.6a. De resultaten geven enkel de ervaringen van respondenten weer. Pag. 12

13 Tarieven intramurale zorg 2012 Maximum tarief Korting Zorgzwaartepakket 1-10 in het verpleeghuis 30% 26% 1,8% 1,8% Zorgzwaartepakket 1-10 in het verzorgingshuis 12% 11% 1,9% 1,8% Tabel 1.6a Overzicht tarieven intramurale zorg zorgzwaartepakketten (N=177) In tabel 1.6b is een uitsplitsing gemaakt naar de kortingen per concessiehouder op de intramurale NZa-maximumtarieven zoals de concessiehouders en zorgorganisaties dat hebben aangegeven. Zorgzwaartepakket 1-10 verpleeghuis Zorgzwaartepakket 1-10 verzorgingshuis Concessiehouder Zorgorganisatie Zorgorganisatie Concessiehouder Zorgorganisatie Zorgorganisatie Achmea N.A. 1,1% 1,7% N.A. 1,1% 1,8% Agis N.A. 1,2% 0,9% N.A. 1,5% 1,5% CZ 2,2% 2,5% 2,1% 2,2% 2,8% 1,8% Menzis 1,88% 2,0% 1,6% 1,88% 2,2% 1,6% VGZ N.A. 1,6% 1,4% N.A. 1,6% 1,4% Overig N.A. 1,2% 3,6% N.A. 1,4% 3,0% Totaal 1,8% 1,8% 1,9% 1,8% Tabel 1.6b Overzicht tarieven intramurale zorg per concessiehouder zorgzwaartepakketten (N=177). N.A. staat voor no answer, omdat de concessiehouder deze informatie niet heeft gedeeld. Uit tabel 1.6b blijkt dat zorgaanbieders de grootste kortingen op de intramurale NZamaximumtarieven aangeven bij CZ voor zowel verpleeghuizen als verzorgingshuizen, gevolgd door Menzis. Deze resultaten wijken af van de door CZ en Menzis opgegeven kortingen die zich baseren op alle gecontracteerde zorgaanbieders in de sector in hun werkgebied. CZ en Menzis maken beide geen onderscheid tussen verpleeghuizen en verzorgingshuizen. Concessiehouder CZ geeft een korting van 2,2% aan, dit is lager dan de korting zoals deze door respondenten wordt aangegeven. Eenzelfde patroon is zichtbaar bij Menzis, die een gemiddelde korting van 1,88% overeenkomt, ten opzichte van een hogere korting volgens de zorgaanbieders. Pag. 13

14 1.4 Intensiveringsmiddelen Om verbetering van de kwaliteit van verblijfszorg te realiseren, heeft 90% van de intramurale zorgorganisaties een plan ingediend bij het zorgkantoor voor intensiveringsmiddelen. Bijna alle organisaties die dit niet gedaan hebben, geven aan dat zij dit nog wel doen voor het sluiten van de termijn. Een deel van hen had nog geen plan ingediend, omdat de criteria van het zorgkantoor pas recent bekend gemaakt zijn. Bij twee derde van de organisaties die een plan hebben ingediend, is dit geheel goedgekeurd. Bij 20% van de organisaties is niet bekend of de plannen zijn goedgekeurd, omdat zij nog geen uitsluitsel over de acceptatie van het zorgkantoor hebben ontvangen. Wanneer een plan in grote mate was goedgekeurd, werd een organisatie meestal gevraagd de doelen SMART te formuleren. Bij de organisaties die aangeven dat hun plan in beperkte mate is geaccepteerd geldt vaak dat zij nog geen bericht van het zorgkantoor hebben gekregen. Plan intensiveringsmiddelen; goedkeuring 2012 Geheel 67% In grote mate 11% In beperkte mate 2% Nee, niet goedgekeurd 20% Tabel 1.7 Goedkeuring plan voor intensiveringsmiddelen (N = 182). Bij vrijwel alle zorgorganisaties met een goedgekeurd plan was het voor de organisatie berekende intensiveringsbudget (4,8% van de zzp-omzet) toegekend. Hierbij wordt wel opgemerkt dat de generieke korting ook op de intensiveringsmiddelen van toepassing is. Volgens 7% van de zorgorganisaties heeft het zorgkantoor het berekende intensiveringsbudget ten dele toegekend, waarbij zij gemiddeld 84% van de intensiveringsmiddelen toegewezen kregen (N = 8). Hierbij valt op dat bij Menzis en de overige concessiehouders geen sprake was van zorgorganisaties die hun budget niet volledig kregen toegewezen. 1.5 Geriatrische revalidatiezorg en transitietoeslag Een transitietoeslag is een toeslag bovenop het reguliere tarief voor geriatrische revalidatiezorg wanneer de zorg verkort wordt geleverd. Voor het merendeel van de organisaties (66%) is geriatrische revalidatiezorg niet van toepassing. Van alle zorgorganisaties binnen het werkgebied, hebben 30 zorgorganisaties afspraken over de transitietoeslag kunnen maken, 6 van hen konden dat doen doordat zij een proeftuin zijn, 24 van hen waren dat niet. Daarnaast geeft nog 19% Pag. 14

15 van de zorgorganisaties aan dat geriatrische revalidatiezorg voor hen van toepassing is, maar dat zij geen afspraken over de transitietoeslag konden maken volgens het beleid van het zorgkantoor. Uit de opmerkingen blijkt dat de redenen hiervoor uiteen lopen. Zo is een deel van de organisaties geen proeftuin, zodat zij volgens het zorgkantoor niet in aanmerking komen voor de transitietoeslag. Daarnaast komen de gemaakte afspraken niet altijd overeen met de verwachte omvang voor Uit het voorgaande blijkt dat zorgkantoren een eigen beleid hanteren ten aanzien van de toewijzing van de transitietoeslag. De open opmerkingen van respondenten laten zien dat de voorwaarden ten aanzien van de transitietoeslag sterk verschillen tussen de zorgkantoren: sommige concessiehouders kennen alleen de transitietoeslag toe aan proeftuinorganisaties, anderen hanteren hiervoor minder strenge criteria. Deze toewijzing is arbitrair, de criteria zijn niet vaststaand. Wanneer we nader bekijken over welke toeslagen de 30 organisaties afspraken hebben gemaakt, wordt vooral de toeslag transitie CVA genoemd. Daarnaast heeft bijna twee derde van deze organisaties afspraken gemaakt over de toeslag transitie electieve orthopedie. Uit tabel 1.8 blijkt bovendien dat er bij vrijwel alle toeslagen een stijging in het aandeel afspraken heeft plaatsgevonden. Enkel voor toeslag transitie CVA is een daling zichtbaar. Dit zorgt ervoor dat de totale range smaller wordt: de verdeling over de verschillende toeslagen wordt gelijkmatiger ten opzichte van Toeslagen Transities Percentage zorgorganisaties met afspraak Toeslag Transitie CVA 83% 95% Toeslag Transitie electieve orthopedie 65% 48% Toeslag Transitie (heup)fractuur 56% 38% Toeslag Transitie amputatie 39% 24% Toeslag Transitie overig 54% 38% Tabel 1.8 Transitietoeslagen (N=30) Pag. 15

16 1.6 Volledig Pakket Thuis In 2012 heeft 52% van de respondenten het Volledig Pakket Thuis gecontracteerd, een stijging ten opzichte van 2011 (45%). Hierbij geeft 12% van de zorgorganisaties aan dat het zorgkantoor minder heeft gecontracteerd dan hun verkoopinzet. Veel van de zorgorganisaties die geen Volledig Pakket Thuis hebben gecontracteerd, geven aan dat zij dit niet leveren. Een overzicht is te vinden in tabel 1.9. Zorgaanbieders die afspraken conform de verkoopinzet hebben gemaakt, hebben gemiddeld voor 13 cliënten afspraken gemaakt. Zorgaanbieders die minder afspraken dan de verkoopinzet hebben gemaakt hebben gemiddeld voor 14 cliënten afspraken gemaakt. In totaal hebben zij voor cliënten afspraken gemaakt, dit is een marginale stijging ten opzichte van vorig jaar toen voor cliënten is gecontracteerd. Percentage Gemiddeld aantal cliënten waar afspraken voor is gemaakt Volledig Pakket Thuis Conform verkoopinzet 40% 36% Minder dan verkoopinzet 12% 9% 14 8 Nee 48% 56% Totaal 100% 100% Tabel 1.9 Productieafspraken over Volledig Pakket Thuis (N=203) De bovenstaande resultaten zijn ongewogen, zodat de daadwerkelijke aantallen waarvoor afspraken zijn gemaakt, worden gebruikt, in plaats van een gewogen gemiddelde. 1.7 Capaciteitsmutaties en/of capaciteitsuitbreiding Bij ruim de helft van de zorgorganisaties is er sprake van capaciteitsmutatie en/of uitbreiding (55%). De meeste van deze zorgorganisaties hebben hier geen productieafspraken voor kunnen maken (60). Daarnaast hebben 30 zorgorganisaties in beperkte mate afspraken kunnen maken. Dit is met name opvallend aangezien concessiehouders in het verleden veelal positief geadviseerd hebben over mutatie/uitbreiding, maar geen productieafspraken hebben geaccordeerd. Een volledig overzicht is te vinden in onderstaande tabel. Uit de open antwoorden blijkt dat een deel van de respondenten wel afspraken probeert te maken, maar dat zij hierover nog geen uitsluitsel hebben ontvangen. Productieafspraken voor capaciteitsmutatie en/of -uitbreiding Percentage Geheel 15% In grote mate 5% In beperkte mate 27% Nee 53% Tabel 1.10 Productieafspraken bij capaciteitsmutatie en/of uitbreiding (N=113) Pag. 16

17 1.8 Herschikking productieafspraken 2011 intramuraal Het merendeel van de zorgorganisaties heeft overeenstemming bereikt met het zorgkantoor over een herschikking van de productieafspraken 2011 die nodig is om recht te doen aan de intramurale cliëntenmix. Bij 55% is de herschikking geheel in overeenstemming met de cliënten in zorg, bij 22% is er een grote mate van overeenstemming bereikt. 8% van de organisaties heeft een beperkte overeenstemming bereikt. Voor 15% van de organisaties was een herschikking niet aan de orde omdat de productieafspraken overeenkomen met de cliënten in zorg. Bij 30 aanbieders was herschikking niet van toepassing, omdat de productieafspraken in 2011 toereikend waren voor de cliënten in zorg. Hen is gevraagd of er sprake was van onderproductie. Bij 13 van hen was sprake van intramurale onderproductie. Gemiddeld komt de onderproductie uit op 4%, waarbij de meest voorkomende onderproductie 2% bedraagt. Bij 60 zorgorganisaties (30%) is in 2011 sprake van intramurale overproductie, dat wil zeggen dat productie in 2011 gedeeltelijk niet is vergoed. Vier van de vijf organisaties geven aan dat het aandeel intramurale productie dat niet vergoed is tot 1% van de jaaromzet bedraagt. 1 zorgorganisatie heeft vanwege het intramurale contracteerplafond in de loop van 2011 een opnamestop ingesteld. 23 zorgorganisaties hebben opgegeven wat de (geschatte) omvang van de intramurale overproductie die niet vergoed is, bedraagt. Dit komt neer op een bedrag van ruim per zorgorganisatie. Het totaalbedrag van de respondenten met intramurale overproductie komt daarmee bij benadering op 6 miljoen, waarbij we opmerken dat een deel van de organisaties geen bedrag heeft opgegeven. Deze gegevens kunnen vanwege de beperkte respons niet worden geëxtrapoleerd voor alle zorgaanbieders. Pag. 17

18 1.9 Overige afspraken Geen enkele van de deelnemende zorgorganisaties heeft een productieafspraak voor meerjaren kunnen maken met de concessiehouder, terwijl de behoefte hieraan onder zorgondernemers groot blijkt op basis van de open antwoorden van respondenten. 31% van de zorgorganisaties geeft aan ook productieafspraken te maken in het kader van de Zorgverzekeringswet (niet zijnde kraamzorg). Dit is een daling ten opzichte van 2011, zoals blijkt uit tabel De daling kan worden verklaard uit het feit dat dieetadvisering niet meer binnen de Zorgverzekeringwet valt. De productieafspraken in het kader van de Zorgverzekeringswet worden vooral gemaakt met Achmea, Menzis, CZ en VGZ. Verscheidene zorgaanbieders zijn van plan met alle zorgverzekeraars afspraken te realiseren. De afspraken in het kader van de Zorgverzekeringswet vertegenwoordigen gemiddeld 2,7% van de totale zorgproductie (in euro s). De gemaakte afspraken hebben met name betrekking op verpleging in relatie tot medisch specialistische zorg, waar opnieuw een aanzienlijke stijging ten opzichte van voorgaande jaren is gerealiseerd, gevolgd door fysiotherapie. De productieafspraken binnen de Zorgverzekeringswet over revalidatiezorg zijn verdubbeld ten opzichte van Gezien het feit dat geriatrische revalidatiezorg per 2013 wordt overgeheveld naar de Zorgverzekeringswet is het positief dat aanbieders vaker productieafspraken voor revalidatiezorg met zorgverzekeraars maken. Overige productieafspraken Productieafspraken Zorgverzekeringswet 31% 40% 33% Tabel 1.11 Productieafspraken Zorgverzekeringswet 2012 Overige productieafspraken Zorgverzekeringswet Verpleging in relatie tot medisch specialistische zorg 76% 66% 34% Fysiotherapie 63% 75% 78% Ergotherapie 57% 70% 78% Revalidatiezorg 19% 9% 16% Preventie 3% 9% 9% Dieetadvisering 60% 60% Overig (o.a. logopedie en psychologie) 27% 23% 19% Tabel 1.12 Overige productieafspraken Zorgverzekeringswet 2012 (N=70) Pag. 18

19 2. Knelpunten 2.1 Proportionele en onrechtvaardige eisen Bijna de helft van de zorgorganisaties vindt dat het zorgkantoor rechtvaardige en proportionele eisen hanteert bij de inkoop van zorg voor Relatief het meest tevreden zijn de organisaties over VGZ en Achmea, net als in Over Agis zijn zorgorganisaties het minst tevreden met betrekking tot de proportionele eisen, op afstand gevolgd door CZ. Het ervaren verschil tussen Agis en Achmea is opmerkelijk omdat zij hetzelfde AWBZ-inkoopbeleid 2012 hebben gehanteerd. Per concessiehouder Proportionele eisen Totaal Achmea Agis CZ Menzis VGZ Overig Zorgkantoor hanteert bij de inkoop van zorg proportionele eisen voor % 53% 19% 41% 50% 65% 73% Zorgkantoor hanteert bij de inkoop van zorg proportionele eisen voor % 53% 38% 44% 46% 54% 37% Tabel 2.1 Proportionele eisen per concessiehouder (N=225) Tabel 2.2 toont welke verschillende soorten onrechtvaardige/onredelijke eisen de respondenten ervaren, waar in 2011 nog werd gefocust op disproportionele eisen. Het belangrijkste knelpunt in 2012 is, net als in 2011, de tariefkorting. Opgemerkt zij dat in voorgaande jaren naar ervaren disproportionele eisen is gevraagd. 65% van de respondenten percipieert tariefkorting als onrechtvaardig, een daling ten opzichte van vorig jaar, die mogelijk veroorzaakt is door de extra middelen die beschikbaar komen voor verblijfszorg. Deze eis wordt op de voet gevolgd door twee nieuwe onrechtvaardige eisen, die in 2011 niet in de meting zijn meegenomen, maar dit jaar direct hoog scoren. Het gaat daarbij om de eis dat de aanbieder onvoorwaardelijk akkoord moet gaan met alle inkoopdocumenten en dat het zorgkantoor gunningcriteria hanteert die niet meer te beïnvloeden zijn. Deze gunningcriteria spelen voor veel zorgaanbieders een belangrijke rol, zij worden veelvuldig als knelpunt genoemd in de open antwoorden en als verbetersuggesties van respondenten. Pag. 19

20 Onrechtvaardige eisen* Tariefkortingen 65% 86% 77% Eis dat aanbieder onvoorwaardelijk akkoord gaat met alle inkoopdocumenten en bijlagen 59% Zorgkantoor hanteert gunningcriteria die niet meer zijn te beïnvloeden 53% Voortzetting zorglevering voor eigen rekening na bereiken productieplafond 52% 46% 32% Leveringsplicht zonder betalingsgarantie 40% Zorgkantoor beslist eenzijdig over bijstelling productieafspraken 39% 53% 58% Eenzijdig boetebeding 23% 28% 18% Irreële maximale verhouding geplande ongeplande zorg 17% 15% Oneigenlijke administratieve lasten 16% 31% 28% Zorgkantoor wijkt af van of heeft aanvullingen op de landelijke afspraken over het Kwaliteitskader 12% 23% Zorgkantoor wijkt af van de NZa-Beleidsregels 12% Oneigenlijke productspecificaties 4% 13% Eisen die de Algemene leveringsvoorwaarden van ActiZ en cliëntenorganisaties uithollen of frustreren 2% 11% Verplichte inzet van reservemiddelen 2% 7% 5% Anderszins 21% Tabel 2.2 Onrechtvaardige eisen per jaar (N=114) * Voorheen is gevraagd naar disproportionele eisen, een term die meer beladen is dan onrechtvaardige/onredelijke eisen zoals dat in de laatste enquête is meegenomen. De antwoorden van respondenten zijn daarom niet volledig vergelijkbaar met de antwoorden die gegeven zijn in voorgaande jaren. Een uitsplitsing van de onrechtvaardige/onredelijke eisen naar concessiehouder is weergegeven in tabel 2.3. Per concessiehouder Onrechtvaardige eisen Totaal Achmea Agis CZ Menzis VGZ Overig Tariefkortingen 65% 46% 74% 64% 65% 71% 66% Eis dat aanbieder onvoorwaardelijk akkoord gaat met alle 59% 61% 58% 56% 73% 44% 72% inkoopdocumenten en bijlagen Zorgkantoor hanteert gunningcriteria die niet meer zijn te beïnvloeden 53% 75% 66% 34% 74% 37% 24% Voortzetting zorglevering voor eigen rekening na bereiken productieplafond 52% 75% 37% 43% 77% 42% 50% Leveringsplicht zonder betalingsgarantie 40% 68% 42% 16% 47% 28% 82% Zorgkantoor beslist eenzijdig over bijstelling productieafspraken 39% 54% 32% 30% 51% 52% 19% Eenzijdig boetebeding 23% 15% 27% 28% 33% 10% 11% Irreële maximale verhouding geplande 17% 38% 11% 13% 24% 5% 22% Pag. 20

21 ongeplande zorg Oneigenlijke administratieve lasten 16% 5% 20% 16% 19% 21% 11% Zorgkantoor wijkt af van of heeft aanvullingen op de landelijke afspraken 12% 10% 9% 19% 18% 6% 0% over het Kwaliteitskader Zorgkantoor wijkt af van de NZa- Beleidsregels 12% 5% 11% 21% 5% 16% 8% Oneigenlijke productspecificaties 4% 6% 4% 2% 0% 12% 0% Eisen die de Algemene leveringsvoorwaarden van ActiZ en cliëntenorganisaties uithollen of 2% 9% 0% 0% 0% 6% 0% frustreren Verplichte inzet van reservemiddelen 2% 0% 0% 5% 0% 4% 0% Anderszins 21% 16% 18% 18% 29% 30% 15% Tabel 2.3 Onrechtvaardige eisen per concessiehouder (N=114) Uit de toelichtingen op de ervaren onrechtvaardige/onredelijke eisen is de frustratie waarneembaar vanwege de disbalans in de machtsverhouding tussen zorgkantoor en zorgorganisaties: Het gehele traject is eenzijdig. Het zorgkantoor heeft de instelling alleen nodig om ja te zeggen. Invloed van de instelling is zeer beperkt. Dat is geen marktwerking, dat is eenzijdige marktdwang. ActiZ is tevreden over het feit dat er nauwelijks onrechtvaardige/onredelijke eisen worden ervaren met betrekking tot de eisen die de Algemene leveringsvoorwaarden van ActiZ en cliëntenorganisaties uithollen of frustreren, omdat dit betekent dat deze leveringsvoorwaarden door concessiehouders worden gevolgd. Het grootste deel van de zorgorganisaties heeft de eisen van de concessiehouders (noodgedwongen) geaccepteerd (71%). Daarnaast heeft ruim de helft van de zorgorganisaties overleg met het zorgkantoor aangevraagd (52%), dit is een daling ten opzichte van vorig jaar (61%). Er is een zeer lichte stijging in schriftelijke bezwaren en het gebruik van de Q&A procedure. Daarnaast heeft een beperkt aantal respondenten aangegeven eenzijdige productieafspraken bij de NZa te hebben ingediend, terwijl uit hoofdstuk 1 blijkt dat dit aantal waarschijnlijk hoger ligt. Een volledig overzicht is te vinden in tabel 2.4. Pag. 21

22 (Noodgedwongen) geaccepteerd Overleg aangevraagd met het zorgkantoor Schriftelijk de bezwaren aan het zorgkantoor kenbaar gemaakt Vragen gesteld in de Q & A procedure (Regionale) cliëntenorganisatie(s) ingeschakeld Eenzijdige productieafspraken bij de NZa ingediend Juridische actie tegen het zorgkantoor, bijvoorbeeld een kort geding Anders Concessiehouder Totaal* Achmea Agis CZ Menzis VGZ Overig 71% (69%) 72% 65% 62% 77% 83% 82% 52% (61%) 58% 47% 48% 66% 39% 61% 48% (45%) 50% 80% 44% 35% 22% 39% 39% (38%) 39% 45% 33% 53% 10% 61% 3% 0% 3% 3% 0% 10% 0% (4%) Tabel 2.4 Aanpak onrechtvaardige eisen (N=114) * percentages voor 2012, tussen haakjes percentages voor % (3%) 6% 0% 0% 15% 0% 0% 2% (2%) 4% 0% 2% 4% 0% 0% 7% (12%) 16% 2% 11% 0% 9% 0% Uit de opmerkingen van respondenten blijkt dat aan een klein deel van de tegenacties gehoor is gegeven en dat bijstelling plaatsvindt, maar dat er bij veel partijen ook nog discussie is. Daarnaast is bij een aanzienlijk deel van de zorgorganisaties het bezwaar afgewezen. Over het algemeen is de ruimte voor zorgaanbieders voor omgang met de eisen zeer beperkt. Pag. 22

23 2.2 Verwachting problemen zorgcontractering Het aantal organisaties dat een probleem verwacht als direct gevolg van de zorgcontractering 2012 is afgenomen ten opzichte van vorig jaar, tot 41%. Deze daling komt mogelijk voort uit de extra middelen die beschikbaar zijn gekomen voor verblijfszorg. De meeste problemen worden verwacht in het werkgebied van Achmea, de minste problemen worden verwacht in het werkgebied van CZ en VGZ. Een totaaloverzicht is te vinden in tabel 2.5. Per concessiehouder Verwachting problemen Totaal Achmea Agis CZ Menzis VGZ Overig Percentage verwachting problemen rond 41% 51% 44% 35% 44% 35% 42% zorgcontractering 2012 Percentage verwachting problemen rond 54% 46% 59% 53% 48% 53% 67% zorgcontractering 2011 Percentage verwachting problemen rond zorgcontractering % 48% 45% 57% 28% 55% 64% Tabel 2.5 Verwachting problemen rond zorgcontractering (N=222) In de meting voor 2012 is voor het eerst het risico op onbetaalde overproductie meegenomen als verwacht probleem. Dit probleem had direct de hoogste score: 82% van de zorgorganisaties die problemen verwachten, denkt dat dit probleem zich gaat voordoen. In 2011 zijn via herschikking grotendeels passende productieafspraken gemaakt, maar dat biedt blijkbaar weinig vertrouwen voor Daarbij leidt herschikking tot onzekerheid voor de zorgorganisatie omdat lopende het jaar pas duidelijk wordt of het zorgkantoor de productieafspraken aanpast. Een ander verwacht probleem is de ontoereikende groeimogelijkheden (65%). De verwachte problemen voor een verslechtering van de financiële positie en verschraling van de zorg zijn sterk in aandeel afgenomen, mogelijk als gevolg van extra financiële middelen. In tabel 2.6 is het volledige overzicht weergegeven. Verwachte problemen Risico op onbetaalde overproductie 82% Ontoereikende groeimogelijkheden 65% 51% 56% Verslechtering financiële positie 40% 72% 60% Geen zorg kunnen bieden als voorkeursaanbieder van cliënten 29% 33% 36% Verschraling van zorg 22% 66% 67% Rem op innovatie 14% Geen van de genoemde problemen 1% Tabel 2.6 Verwachte problemen rond zorgcontractering (N=91) Pag. 23

24 2.3 Suggesties voor de zorgverzekeraar ter verbetering van inkoopbeleid Middels een open vraag konden zorgorganisaties suggesties voor de zorgverzekeraars ten aanzien van het AWBZ inkoopbeleid 2013 indienen. Deze suggesties hebben vooral betrekking op de behoefte aan meerjarenafspraken en het hanteren van duurzame criteria door verzekeraars. Daarnaast wordt ook het omgaan met capaciteitsmutaties genoemd. Ook hebben respondenten behoefte aan minder administratieve lasten. Over het maken van meerjarenafspraken zegt een zorgorganisatie: Komen tot meerjarenafspraken intramurale capaciteit en investering langdurige zorg. Ontwikkelen van duurzame prestatie-indicatoren die bijdragen aan beperken van zorgconsumptie en versterken eigen kracht. De behoefte aan duurzame criteria blijkt uit de volgende suggesties: Duidelijke gunningcriteria veel vroeger bekend maken, nu is er niet op te sturen. Nu zijn het deels toevalstreffers. Duidelijke communicatie (ruim vooraf) over criteria die tarief en toekenning bepalen. Meerjarenrichtlijn met betrekking tot deze criteria (stabiliteit, zodat ons beleid hierop kan worden ingericht). Daarbij wordt tevens aangegeven dat de gehanteerde criteria vooral betrekking moeten hebben op het verbeteren van kwaliteit van zorg, in plaats van bijvoorbeeld informatievoorziening op internet. Over de capaciteitsmutaties zegt een respondent: Capaciteitsuitbreidingen vroegtijdig regelen. Voor 2012 verwachten we op dit gebied in zorgkantoorregio problemen, daar we voor 2 nieuwe locaties die eind 2012 open zouden gaan, geen productieafspraken hebben kunnen maken. Bij zorgaanbieders is vermindering van de administratieve lasten en regels een belangrijke wens. Dit ligt bij de zorgverzekeraar zelf, maar kan tevens worden opgelost door het streven naar meer uniformiteit tussen zorgverzekeraars: Regel de zorginkoop zodanig dat zorgaanbieders geen extra administratieve lasten hebben voor zowel zorginkoop, registratie, declaratie en verantwoording. Het gevaar dreigt dat voor elke zorgverzekeraar een eigen administratie opgezet moet worden. Het inkoopproces minder tijdrovend, meer consistent, minder op detailniveau en meer ruimte voor innovatie. Aansluiten bij landelijke kwaliteitseisen en geen eigenzinnig beleid voeren. Daarnaast vinden aanbieders dat bij de herschikking van productieafspraken rekening moet worden gehouden met onderproductie: Bij de herschikking rekening houden met aanbieders die een onderproductie hebben en deze aanbieden aan de aanbieders die een overproductie hebben. Pag. 24

25 3. Concessiehouders In het kader van de enquête AWBZ Zorgcontractering 2012 is ook aan de concessiehouders gevraagd informatie te delen over de gecontracteerde tarieven voor extramurale en intramurale zorg in de sector. De reden van deze uitvraag is het evalueren van het overheidsbeleid over de uitvoering van de AWBZ. Een andere reden is dat de gecontracteerde tarieven jaarlijks terugkerend onderwerp van discussie zijn bij concessiehouders en aanbieders, waarbij concessiehouders de tariefgegevens van de aanbieders niet herkenden. De concessiehouders is gevraagd hoeveel procent de overeengekomen tarieven gemiddeld afwijken van het NZa-maximumtarief. Concessiehouders beschikken over tariefinformatie gebaseerd op alle gecontracteerde zorg in de sector; deze informatie is daarom betekenisvol en van belang voor de transparantie over de uitvoering van de AWBZ. Slechts 2 van de 9 concessiehouders hebben informatie gedeeld ten aanzien van de tariefafspraken, namelijk CZ en Menzis. Hierdoor kan de waardevolle landelijke vergelijking van de gegevens van de respondenten met de gegevens van de concessiehouders dit jaar niet worden herhaald. De belangrijkste reden voor twee concessiehouders om geen gegevens aan te leveren voor dit onderzoek, is dat zij vinden dat hun gegevens in voorgaande jaren onvoldoende gereflecteerd werden in de rapportage. Daarnaast geeft een concessiehouder aan dat een te eenzijdig beeld van het inkoopbeleid zou ontstaan wanneer enkel de tarieven worden weergegeven. De keuze voor focus op tarieven richting de concessiehouders is door ActiZ weloverwogen, deze is gebaseerd op de discussie over de tarieven in de afgelopen jaren. Zoals eerder aangegeven, hebben alleen CZ en Menzis gegevens aangeleverd. Door de beperkte respons is het onmogelijk om een landelijk gemiddelde afwijking voor zowel intramurale als extramurale zorg te berekenen vanuit de concessiehouders. Wat opvalt voor de werkgebieden van de concessiehouders die wel hebben aangeleverd is dat de zorgaanbieders de afwijking als hoger aangeven dan de concessiehouders, met een verschil dat oploopt tot 0,7% (zie tabel 3.1). Intramuraal Intramuraal volgens volgens Verschil concessiehouderbieders zorgaan- CZ Vph: 2,5% Vph: 0,3% 2,2% Vzh: 2,8% Vzh: 0,6% Menzis Vph: 2,0% Vph: 0,12% 1,88% Vzh: 2,2% Vzh: 0,32% Tabel 3.1 Tariefafwijkingen volgens concessiehouders Extramuraal Extramuraal volgens volgens concessiehouderbieders zorgaan- Verschil 1,4% 2,0% 0,6% 5,88% 6,6% 0,72% Pag. 25

26 Bijlage 1 - Onderzoeksverantwoording Respons op het onderzoek naar zorgcontractering In de periode van 4 januari 2012 tot en met 25 januari 2012 was de vragenlijst over de AWBZ Zorgcontractering 2012 beschikbaar voor de respondenten van ActiZ. In totaal hebben 221 zorgorganisaties deelgenomen aan het onderzoek, tegen 198 organisaties vorig jaar. ActiZ is tevreden met deze hogere respons. Een aantal zorgorganisaties heeft de enquête niet alleen ingevuld voor hun dominante zorgkantoor 4, maar heeft deze ook nog voor een tweede zorgkantoor ingevuld. In totaal betreft dit 4 organisaties. Het totale aantal volledig ingevulde vragenlijsten komt daarmee uit op 225. Hiermee komt het responspercentage op de enquête AWBZ Zorgcontractering 2012 uit op 57% ten opzichte van 53% in In tabel 0.1 vindt u een overzicht van de respons. Aantal benaderde respondenten + respons Aantal benaderde zorgorganisaties 398 Aantal deelnemende zorgorganisaties 221 Aantal ingevulde enquêtes (per dominant zorgkantoor) 225 Responspercentage 57% Tabel 0.1 Respons op onderzoek naar zorgcontractering AWBZ 2012 Kenmerken respondenten De meeste deelnemende zorgorganisaties hebben een totale jaaromzet van de gehele organisatie van tussen de 10 en 40 miljoen (31%). Daarnaast heeft 29% van de organisaties een jaaromzet tot 10 miljoen. Een volledig overzicht is te vinden in de onderstaande tabel. Totale jaaromzet Aantal Percentage Minder dan 10 miljoen 65 29% Tussen 10 en 40 miljoen 69 31% Tussen 40 en 100 miljoen 58 26% Meer dan 100 miljoen 33 15% Totaal % Tabel 0.2 Verdeling naar totale jaaromzet zorgorganisatie Ongewogen 4 Het zorgkantoor waarmee de zorgaanbieder de meest omvangrijke productieafspraak heeft gemaakt. Pag. 26

27 Ten opzichte van het ledenbestand van ActiZ zijn de groepen met een organisatieomzet hoger dan 40 miljoen meer vertegenwoordigd in de enquête. De steekproef blijkt niet representatief voor het ledenbestand van ActiZ. Naar aanleiding van dit gegeven, wordt in deze rapportage een weging toegepast bij analyse van de respons. Enkel bij data waar geen wegingsfactor is toegepast, staat dit vermeld. Totale jaaromzet Respons Verwachte respons Wegingsfactor Minder dan 10 miljoen ,46 Tussen 10 en 40 miljoen ,96 Tussen 40 en 100 miljoen ,79 Meer dan 100 miljoen ,55 Totaal Tabel 0.3 Wegingsfactor ten behoeve van de representativiteit De verdeling naar financiële productieafspraak die de zorgorganisatie heeft met het zorgkantoor waarvoor de enquête is ingevuld, is weergegeven in tabel % van de organisaties heeft een productieafspraak van minder dan 5 miljoen met het dominante zorgkantoor, gevolgd door ruim een kwart die een productieafspraak tussen de 5 en 15 miljoen hebben. De respondenten tellen bij grove benadering op tot een financiële productieomvang van ongeveer 7 miljard euro. Dat is ruim de helft van de AWBZ-middelen die in de sector omgaan. Financiële productieafspraak Aantal Percentage Minder dan 5 miljoen 69 31% Tussen 5 en 15 miljoen 59 26% Tussen 15 en 25 miljoen 29 13% Tussen 25 en 50 miljoen 41 18% Meer dan 50 miljoen 28 12% Totaal % Tabel 0.4 Financiële productieafspraak met zorgkantoor Pag. 27