Contractering Geriatrische Revalidatiezorg 2013

Transcriptie

1 Rapportage enquête Contractering Geriatrische Revalidatiezorg 2013 Voor ActiZ, organisatie van zorgondernemers Van ICSB Marketing en Strategie Drs. Yousri Mandour Loes Wevers MSc. Datum 16 april 2013

2 Voorwoord Er is nog veel te winnen in de geriatrische revalidatiezorg. Dat blijkt uit de evaluatie onder de zorgaanbieders van de contractering van geriatrische revalidatiezorg (GRZ). De GRZ, die sinds 2013 onder de Zorgverzekeringswet (Zvw) valt, is voor het eerst ingekocht door de zorgverzekeraars. GRZ als onderdeel van de keten tussen ziekenhuis en zorg thuis kan beter en verdient méér aandacht. Zorgaanbieders zien mogelijkheden voor vernieuwingen zoals een betere aansluiting op een ziekenhuisopname en het verkorten van de ligduur. Dat vraagt meer dialoog tussen zorgaanbieders en zorgverzekeraars en een vertaling van de verbeteringen in het inkoopbeleid. AWBZ-prikkels De GRZ is per 1 januari 2013 van de AWBZ overgeheveld naar de Zvw. Zorgverzekeraars hebben door deze overgang de verantwoordelijkheid gekregen om de GRZ te contracteren. Echter, de praktijk wijst uit dat er nog sprake is van veel AWBZ-prikkels en een dubbele registratie. Bij de inkoop blijkt dat het zorgkantoor veelal nog in de lead is, aanbieders ervaren bij de contractering nauwelijks verbeteringen ten opzichte van vorig jaar, er zijn weinig prikkels voor innovatie en aanbieders hebben te maken met een dubbele registratie: in Zvw-termen en in AWBZ-termen. De meerwaarde van de overheveling moet duidelijk nog komen. Cliënten tussen wal en schip Het is problematisch dat de doelgroep GRZ door de nieuwe aanspraak in de Zvw kleiner is dan toen de GRZ onder de AWBZ viel. Cliënten die wij zien en zagen als GRZ-cliënten kunnen vanaf 2013 niet meer goed worden geholpen en vallen tussen wal en schip. Het gaat dan onder andere over cliënten die na behandeling op een spoedeisende eerste hulp, bijvoorbeeld na een vervelende valpartij, GRZ nodig hebben. Deze mensen kunnen daar nu niet of niet goed meer voor geholpen worden. Intensiveringsmiddelen niet gecontracteerd Zorgverzekeraars hebben bij de inkoop 2013 de tarieven onder druk gezet. De politiek vond het belangrijk om voor de GRZ-doelgroep zgn. intensiveringsmiddelen voor kwaliteitsverbetering (4,8%) in te zetten. Echter, de zorgverzekeraars hebben met elkaar hier een streep doorheen getrokken. Deze kwaliteitsgelden zijn voor 2013 niet gecontracteerd. Voor zorgaanbieders en cliënten is dat onbegrijpelijk. Daar komt nog bij dat slechts een op de vier GRZ-aanbieders lopende de evaluatie een afspraak heeft kunnen maken over de bevoorschotting. Ruim meer dan de helft van de GRZ-aanbieders verwacht als gevolg van de contractering - een verslechtering van de financiële positie. Dialoog en communicatie Naast bovengenoemde punten vinden zorgaanbieders het belangrijk dat er meer tweezijdigheid is in het opstellen van GRZ-inkoopbeleid. Voor 2013 is er nauwelijks tot Pag. 2

3 geen ruimte voor dialoog geweest. Argumenten van aanbieders zijn soms besproken maar hebben niet tot aanpassingen in het inkoopbeleid geleid. Ook willen aanbieders eerder informatie en een heldere communicatie over de GRZ-inkoop. Perspectieven gedeeld We hebben met alle zorgverzekeraars contact opgenomen om de uitkomsten van hun werkgebied van de evaluatie GRZ-zorgcontractering 2013 te bespreken. Bij de meeste zorgverzekeraars heeft dit overleg ook plaatsgevonden. De uitkomsten werden ten dele herkend en verklaard, en sommige uitkomsten niet. Ook zijn de verbetersuggesties voor het contracteerjaar 2014 en verder besproken. Kansen en verbeteringen in de keten Het is in ons aller belang dat er meer aandacht komt voor de aansluiting op het lokale domein. De GRZ-keten voor cliënten van ziekenhuisopname, revalidatiezorg in het verpleeghuis en weer naar huis met nazorg kan naadlozer en sneller. Zorgaanbieders zien hier kansen en verbeteringen liggen maar dat vergt dat zorgverzekeraars, gemeenten en soms ziekenhuizen dat ook mogelijk maken. Dàn kan de beoogde innovatie in de GRZ, een van de redenen om de GRZ naar de Zvw over te hevelen, werkelijk worden gerealiseerd. Aad Koster Directeur ActiZ Pag. 3

4 Inhoudsopgave Voorwoord... 2 Opbouw rapportage... 5 Samenvatting Contractering geriatrische revalidatiezorg Geriatrische revalidatiezorg Inkoop geriatrische revalidatiezorg Omvang van de productieafspraken Productieafspraken oude en nieuwe parameters Tariefafwijkingen NZa-maximumtarief Toeslagen/productie geriatrische revalidanten Intensiveringsmiddelen Gecontracteerde omzet en zorgvolume Bevoorschotting Productieafspraken medisch specialistische revalidatiezorg Inkoopeisen van de zorgverzekeraar Nieuwe kansen door GRZ contractering onder Zorgverzekeringswet Eisen bij de inkoop van zorg Verwachting problemen Suggesties ten behoeve van het GRZ inkoopbeleid Bijlage 1 - Onderzoeksverantwoording Respons Enquête Contractering Geriatrische Revalidatiezorg Kenmerken respondenten Representativiteit Bijlage 2 Ontwikkelingen contractering naar verzekeraar Bijlage 3 Vragenlijst Pag. 4

5 Opbouw rapportage Dit rapport beschrijft de uitkomsten van de enquête ten behoeve van de evaluatie van de Contractering Geriatrische Revalidatiezorg In de samenvatting zijn de belangrijkste bevindingen weergegeven. In hoofdstuk 1 starten we met enkele vragen omtrent de geriatrische revalidatiezorg, waarna we in paragraaf 1.2 de focus leggen op de inkoop van geriatrische revalidatiezorg. In paragraaf 1.3 staat de omvang van de productieafspraken centraal. Hoofdstuk 2 gaat in op de productieafspraken volgens de oude en nieuwe parameters. In paragraaf 2.1 wordt stil gestaan bij informatie over de tariefafwijkingen. Paragraaf 2.2 gaat over de toeslagen/productie die is afgesproken voor geriatrische revalidanten. De intensiveringsmiddelen en de afspraken die hierover gemaakt zijn, worden besproken in paragraaf 2.3, waarna in paragraaf 2.4 de gecontracteerde omzet en het zorgvolume voor 2013 worden aangegeven. In paragraaf 2.5 ligt de focus op de bevoorschotting, waarna we het hoofdstuk afsluiten met de productieafspraken voor medische specialistische revalidatiezorg in paragraaf 2.6. In hoofdstuk 3 gaan we in op de inkoopeisen van de zorgverzekeraar en de eventuele knelpunten als gevolg van het inkoopbeleid. In paragraaf 3.1 staan de nieuwe kansen door de Geriatrische Revalidatiezorg contractering onder de Zorgverzekeringswet centraal. Paragraaf 3.2 gaat in op de redelijke of onredelijke eisen van de zorgverzekeraar bij de inkoop van zorg. In paragraaf 3.3 bekijken we of zorgorganisaties problemen verwachten als gevolg van de inkoopeisen van de zorgverzekeraar, waarna in paragraaf 3.4 de suggesties ten behoeve van het GRZ inkoopbeleid 2014 centraal staan. In de hoofdstukken 2 en 3 maken we soms een uitsplitsing op basis van concessiehouder. Ondanks de grote respons, is de respons per concessiehouder beperkt. De resultaten die voor concessiehouders worden uitgesplitst moeten daarom met voorzichtigheid worden gelezen. In bijlage 1 is de onderzoeksverantwoording uitgewerkt, waarin de respons op deze enquête is opgenomen. Bijlage 2 bevat de vragenlijst, die online beschikbaar was voor respondenten. Pag. 5

6 Samenvatting ActiZ heeft 145 leden die actief zijn binnen geriatrische revalidatiezorg (GRZ) uitgenodigd voor de enquête Contractering geriatrische revalidatiezorg zorgorganisaties hebben de vragenlijst volledig ingevuld, wat neerkomt op een respons van 63%. De respons is representatief voor de uitgenodigde zorgorganisaties. Contractering geriatrische revalidatiezorg 97% (89 organisaties) van de benaderde zorgorganisaties heeft ingezet om voor 2013 geriatrische revalidatiezorg te contracteren. Aan deze 89 respondenten is het merendeel van de vervolgvragen voorgelegd. Respondenten hebben vooral afspraken gemaakt met Achmea (30%, 27), CZ (24%, 21) en UVIT/VGZ (21%, 19). 14% (12) van de zorgorganisaties heeft afspraken gemaakt met Menzis en 11% (10) heeft dit met de overige verzekeraars (De Friesland, DSW, Zorg & Zekerheid) gedaan. In 45% van de gevallen vond contractering plaats via het zorgkantoor, eenderde van de zorgorganisaties contracteerde via de zorgverzekeraar. 20% (18) van de ondervraagden heeft via beide vertegenwoordigers gecontracteerd. De rol van de tweede representant namens de zorgverzekeraars was gering: 42% (37) van de respondenten geeft aan dat er geen rol voor de tweede representant was weggelegd, bij nog eens 38% (34) van de ondervraagden is de rol van de tweede representant niet bekend. 80% (71) van de respondenten heeft ten tijde van de enquête GRZ-productieafspraken voor 2013 gemaakt. Voor 20% waren de onderhandelingen nog niet afgerond. De omvang van de GRZ-productieafspraken van de 71 respondenten die reeds productieafspraken hebben gemaakt, bedraagt ruim 383 miljoen. Het aandeel van de GRZproductieafspraken ten opzichte van de totale zorgproductie van het concern of de stichting varieert van 0,05% tot 20%, met een uitschieter van één organisatie die voor 99% actief is in GRZ. Gemiddeld bedraagt de GRZ-productieafspraak daarmee ruim 9% van de totale zorgproductie van het concern/de stichting in euro s. Van de 71 zorgorganisaties die aangeven dat zij voor 2013 GRZ-productieafspraken hebben gemaakt, geeft 82% (58) aan dat de GRZ-overeenkomst 2013 reeds gesloten is met de zorgverzekeraar. 13 aanbieders moeten de overeenkomst dus nog sluiten, naast de groep (18 zorgorganisaties) die de productieafspraken nog moeten afronden. Veel respondenten ervaren dat het inkoopbeleid GRZ 2013 van de zorgverzekeraar is verslechterd ten opzichte van de AWBZ inkoop van De grootste verslechtering vindt plaats bij het proces rondom inkoop, bij administratieve lasten, bij heldere criteria gunning en prijsafslag en gebrek aan ruimte voor meerjarenafspraken. Pag. 6

7 Productieafspraken oude en nieuwe parameters De enquête heeft ook informatie opgeleverd over de gecontracteerde prijzen en volumes. Zolang de contractering 2013 nog loopt is deze informatie echter aan te merken als concurrentiegevoelig. Vanwege mededingingsrechtelijke bezwaren kan ActiZ deze informatie op dit moment niet met haar leden delen. Als het contracteringsproces is afgerond komt ook deze informatie beschikbaar. Zorgorganisaties konden voor de geriatrische revalidanten toeslagen/productie voor 2013 afspreken. Zij hebben vooral in voldoende mate afspraken kunnen maken over de toeslag CVA (60%). Daarnaast geeft ruim 40% aan voldoende afspraken te hebben kunnen maken voor dagactiviteit, vervoer en inventaris. Een kwart van de respondenten heeft wel ingezet op afspraken over dagactiviteit, maar kan hiervoor (waarschijnlijk) beperkt afspreken. 22% heeft op vervoer ingezet, maar kan hiervoor beperkt afspraken maken. Ruim een kwart (28%) van de zorgorganisaties zette in op mutatiedagen, maar heeft hiervoor geen afspraken kunnen maken. Het contracteren van de intensiveringsmiddelen vormen een belangrijk probleem voor veel zorgorganisaties: 86% (77) van de respondenten zegt dat de intensiveringsmiddelen niet meegenomen zijn in de tariefafspraken. Wanneer we enkel kijken naar de respondenten die reeds een contract hebben gesloten, geeft 90% (52) aan dat de intensiveringsmiddelen niet meegenomen zijn in de tariefafspraken. Zij hebben daarmee een korting van 4,8% als gevolg van het niet contracteren van de intensiveringsmiddelen. Ruim een kwart van de zorgorganisaties (27%, 24) heeft voor 2013 voor meer omzet afspraken gemaakt dan in % (33) heeft voor een gelijke omzet afspraken gemaakt, 36% had in 2012 meer afspraken gemaakt dan in Naast de (beoogde) gecontracteerde omzet is gevraagd naar het (beoogde) gecontracteerde zorgvolume GRZ % (39) van de ondervraagden heeft gecontracteerd overeenkomstig met de verkoopinzet. Bijna de helft van de respondenten (47%, 42) heeft een lager volume gecontracteerd dan de verkoopinzet, 9% (8) heeft een hoger volume gecontracteerd. Bijna een kwart van de zorgorganisaties (24%, 21) heeft afspraken kunnen maken met de zorgverzekeraar over de bevoorschotting volgens de onderhanden werk grouper. 76% (68) van de zorgorganisaties heeft hierover geen afspraken gemaakt, met als voornaamste reden dat de zorgverzekeraar hier nog geen beleid in heeft bepaald of dit beleid pas zeer recent heeft bepaald. Naast de uitvraag voor Geriatrische Revalidatiezorg is ook nagegaan of organisaties afspraken hebben gemaakt over Medisch Specialistische Revalidatiezorg.90% (80) van de zorgorganisaties heeft geen productieafspraken gemaakt over medische specialistische revalidatiezorg. 7% (6) van de zorgorganisaties heeft afspraken gemaakt voor klinische Pag. 7

8 medische revalidatiezorg, 3% (3) heeft afspraken gemaakt voor poliklinische medische revalidatiezorg. Inkoopeisen van de zorgverzekeraar 49% (44) van de respondenten verwacht nieuwe kansen als gevolg van de GRZ contractering onder de Zorgverzekeringswet. Zij verwachten vooral een betere aansluiting op de keten met het ziekenhuis en een kortere ligduur. Daar staat echter tegenover dat 72% (64) van de zorgorganisaties problemen verwacht die het directe gevolg zijn van de GRZ zorgcontractering voor het jaar Zij verwachten vooral een frictie tussen oude parameters en de DBC s en een verslechtering van de financiële positie, gevolgd door leegstand en terugbetaling als gevolg van productie boven het macrobudgetair kader GRZ. 45% (40) van de zorgorganisaties vindt dat de zorgverzekeraar redelijke eisen hanteert bij de inkoop van zorg. Dit betekent dat 55% (49 organisaties) vindt dat de zorgverzekeraar onredelijke eisen hanteert. De meest ervaren onredelijke eisen volgens de respondenten zijn de tariefkorting voor de intensiveringsmiddelen (84%, 41), dat de zorgverzekeraar eenzijdig beslist over bijstelling van de productieafspraken (61%, 30) en de eis dat de aanbieder onvoorwaardelijk akkoord moet gaan met alle inkoopdocumenten en bijlagen (57%, 28). Zorgorganisaties hebben over deze onredelijke eisen vooral overleg aangevraagd met en/of vragen gesteld aan de zorgverzekeraar (71%, 35). Ruim de helft van de zorgorganisaties (53%, 26) heeft de onredelijke eisen noodgedwongen geaccepteerd en 39% (19) heeft schriftelijk de bezwaren aan de zorgverzekeraar kenbaar gemaakt. Hoewel een meerderheid van de respondenten actie heeft ondernomen tegen de door hen ervaren onredelijke eisen, is het resultaat van deze acties zeer gering: een ruime meerderheid van de zorgorganisaties geeft aan dat hun acties geen resultaat hebben gehad. De ruimte voor onderhandeling met de zorgverzekeraar is zeer beperkt. Als verbetersuggesties merken zorgorganisaties vooral op dat er helder en tijdig gecommuniceerd moet worden over de criteria, waarbij bovendien de criteria niet moeten worden opgelegd zonder enige onderhandelingsruimte. Daarnaast is er behoefte aan een verlichting van de administratieve lasten nu de AWBZ en GRZ twee losstaande inkoopprocessen vormen, wat gerealiseerd kan worden door deze processen meer geïntegreerd te laten plaatsvinden. Een belangrijke zorg van de zorgorganisaties is dat een deel van de cliënten tussen wal en schip valt, waardoor de zorg beperkt is en waardoor mensen niet (of minder snel) op hun niveau van zelfredzaamheid terugkeren. Daarnaast moet in het inkoopproces meer rekening worden gehouden met regionale of lokale wensen en kunnen zorgverzekeraars minder strikt zijn met betrekking tot doelgroepen en daaraan verbonden minimale capaciteit. Pag. 8

9 Pag. 9

10 1. Contractering geriatrische revalidatiezorg In dit hoofdstuk gaan we in op de status van geriatrische revalidatiezorg in 2013, op de inkoop van geriatrische revalidatiezorg en op de omvang van de productieafspraken. 1.1 Geriatrische revalidatiezorg In totaal heeft 84% (77 organisaties) van de respondenten in 2012 geriatrische revalidatiezorg (GRZ) geleverd. Daarvan hebben 20 organisaties geriatrische revalidatiezorg geleverd als DBC-registrerende organisatie en 10 organisaties hebben meegedaan als proeftuin en DBC-registrerende organisatie. 16% van alle zorgorganisaties (15) leverde in 2012 geen geriatrische revalidatiezorg. Geriatrische revalidatiezorg in 2012 Aantal Respons Ja, als proeftuin en DBC-registrerende organisatie 10 11% Ja, als DBC-registrerende organisatie 20 22% Ja 47 51% Nee 15 16% Tabel 1.1 Geriatrische revalidatiezorg in 2012 (n = 92) Een ruime meerderheid van de zorgorganisaties (97%, 89 organisaties) heeft ingezet om voor 2013 geriatrische revalidatiezorg te contracteren. 3% (3) van de zorgorganisaties heeft hier niet voor ingezet. Geriatrische revalidatiezorg in 2013 Aantal Respons Ja 89 97% Nee 3 3% Tabel 1.2 Geriatrische revalidatiezorg in 2013 (n = 92) De 3 respondenten die aangeven dat zij geen geriatrische revalidatiezorg (meer) contracteren in 2013, geven hiervoor uiteenlopende redenen aan. 1 zorgorganisatie geeft aan dat ze te klein zijn, 1 zorgorganisatie is geen verpleeghuis en 1 zorgorganisatie geeft aan dat de cliëntengroep die zij bedienen revalidatie ZZP 9b betreft. De organisatie die aangeeft dat ze te klein zijn, zegt bovendien dat zij onvoldoende schaalgrootte hebben en dat de administratieve eisen te veelomvattend zijn. Pag. 10

11 1.2 Inkoop geriatrische revalidatiezorg Zorgverzekeraars kopen geriatrische revalidatiezorg in via het zogenaamde representatiemodel. Het representatiemodel houdt in dat de representerende zorgverzekeraar met de zorgaanbieder contractafspraken maakt die voor alle zorgverzekeraars gelden. Daarnaast is er een tweede representant namens de zorgverzekeraars aangewezen. 30% van de respondenten heeft afspraken gemaakt met Achmea. Bijna een kwart van de zorgorganisaties heeft afspraken gemaakt met CZ, 21% van de respondenten heeft afspraken gemaakt met UVIT/VGZ. 14% van de zorgorganisaties heeft afspraken gemaakt met Menzis. Daarnaast heeft 11% van de zorgorganisaties afspraken gemaakt met overige verzekeraars, waartoe De Friesland, Zorg & Zekerheid en DSW behoren. Afspraken met representerende zorgverzekeraar Aantal Respons Achmea 27 30% CZ 21 24% Menzis 12 14% UVIT/VGZ 19 21% Overige verzekeraars 10 11% Tabel 1.3 Afspraken met representerende zorgverzekeraar (n = 89) In deze rapportage splitsen we geregeld de antwoorden van respondenten op basis van concessiehouder. Ondanks de grote totale respons, is de respons per concessiehouder van beperkte omvang. De resultaten per concessiehouder moeten daarom met voorzichtigheid worden gelezen. Pag. 11

12 De contractering GRZ kon plaatsvinden via een vertegenwoordiger van het zorgkantoor en/of met een vertegenwoordiger van de zorgverzekeraar. 45% van de zorgorganisaties geeft aan dat zij contracteerden via het zorgkantoor, eenderde deed dit via de zorgverzekeraar. Daarnaast geeft 20% van de ondervraagden aan dat zij via beide vertegenwoordigers gecontracteerd hebben. Bij Menzis en bij UVIT/VGZ vond de contractering overwegend plaats via de zorgverzekeraar, bij CZ vond de contractering juist bovengemiddeld vaak plaats via het zorgkantoor. Contractering Achmea CZ Menzis UVIT/VGZ Overig Gemiddeld Zorgkantoor 59% 81% 0% 11% 50% 45% Zorgverzekeraar 19% 5% 83% 63% 10% 33% Beide 15% 14% 17% 26% 40% 20% Weet niet 7% 0% 0% 0% 0% 2% Aantal Tabel 1.4 Contractering met een vertegenwoordiger van zorgkantoor en/of zorgverzekeraar (n = 89) De rol van de tweede representant namens de zorgverzekeraars was gering: 42% van de respondenten geeft aan dat er geen rol voor de tweede representant was weggelegd, bij nog eens 38% van de ondervraagden is de rol van de tweede representant niet bekend. 8% van de zorgorganisaties geeft aan dat de tweede representant betrokken was bij de contractering, volgens 1 organisatie (1%) heeft de representant het inkoopbeleid mede ontwikkeld. 11% geeft aan dat de tweede representant een andere rol had, namelijk het (mede) ondertekenen van de overeenkomst. Rol van de tweede representant Aantal Respons Betrokken bij de contractering 7 8% Inkoopbeleid mede ontwikkeld 1 1% Geen rol 37 42% Anders 10 11% Niet bekend 34 38% Tabel 1.5 Rol van de tweede representant namens de zorgverzekeraars (n = 89) Pag. 12

13 1.3 Omvang van de productieafspraken 80% (71 zorgorganisaties) van de respondenten heeft de GRZ-productieafspraken afgerond voor Bij 20% (18 respondenten) van de zorgorganisaties waren de onderhandelingen nog bezig ten tijde van het invullen van de enquête. Vooral bij Menzis blijken de onderhandelingen minder vaak afgerond dan bij de andere zorgverzekeraars. Respondenten die nog geen overeenkomst hebben afgesloten, geven vaak aan dat de ondertekening nog moet plaatsvinden en/of dat de zorgverzekeraars te laat acteren. Daarnaast zijn twee zorgorganisaties nog in onderhandeling/discussie over de voorwaarden. GRZ-productieafspraken maken 2013 Achmea CZ Menzis UVIT/VGZ Overig Gemiddeld Ja, GRZ-productieafspraken voor 2013 gemaakt 89% 95% 25% 74% 100% 80% Weet nog niet, onderhandelingen lopen 11% 5% 75% 26% 0% 20% nog Aantal Tabel 1.6 GRZ-productieafspraken voor 2013 (n = 89) De omvang van de GRZ-productieafspraken varieert tussen de en 20 miljoen. De gemiddelde GRZ-productieafspraak bedraagt zo n 5,4 miljoen. De totale GRZproductieafspraak van de 71 respondenten die de omvang reeds kennen, bedraagt ruim 383 miljoen. De totale afspraak is, gebaseerd op het macrokader, zo n 750 miljoen. De 71 respondenten die de omvang reeds kennen, vormen dus al 51% van de totale markt. Omgerekend zou dat betekenen dat, indien alle zorgorganisaties de afspraak reeds zouden kennen, we naar schatting op een totaal van de productieafspraak voor alle respondenten uitkomen op 479 miljoen (64% van totale landelijke afspraak). Dit sluit nauw aan bij de respons in aantallen, die uitkomt op 63% van het aantal uitgenodigde zorgorganisaties. Het aandeel van de GRZ-productieafspraken ten opzichte van de totale zorgproductie van het concern of de stichting in euro s wisselt sterk, deze varieert van 0,05% tot 20%, met als uitzondering één organisatie die vrijwel uitsluitend actief is in GRZ (99%) 1. Gemiddeld bedraagt de GRZ-productieafspraak ruim 9% van de totale zorgproductie van het concern/de stichting in euro s. 1 Eén respondent is vrijwel uitsluitend actief binnen GRZ (99% van de totale omzet). De overige antwoorden van respondenten variëren tussen 0,05% van de omzet en 20% van de omzet. Dit heeft invloed op het gemiddelde: inclusief de respondent die 99% van de omzet in GRZ heeft, is de gemiddelde GRZproductieafspraak ruim 9% van de totale zorgproductie van het concern. Exclusief deze respondent, bedraagt de GRZ-productieafspraak gemiddeld bijna 8% van de totale zorgproductie van het concern. Pag. 13

14 Van de 71 zorgorganisaties die aangeven dat zij GRZ-productieafspraken konden maken voor 2013, geeft 82% aan (58 zorgorganisaties) dat de GRZ-overeenkomst 2013 reeds gesloten is met de zorgverzekeraar. 18% geeft aan dat de overeenkomst nog niet is gesloten. De meeste overeenkomsten zijn reeds gesloten met de overige verzekeraars, Achmea en CZ. Bij Menzis heeft tweederde van de respondenten de overeenkomst reeds gesloten, bij UVIT/VGZ is dit 43%. 57% van de respondenten bij UVIT/VGZ hebben de overeenkomst nog niet gesloten. GRZ-overeenkomst 2013 gesloten Achmea CZ Menzis UVIT/VGZ Overig Gemiddeld Ja 96% 85% 67% 43% 100% 82% Nee 4% 15% 33% 57% 0% 18% Aantal Tabel 1.7 GRZ-overeenkomst 2013 gesloten (n = 71) Van de 13 respondenten die nog geen overeenkomst gesloten hebben, verwacht een meerderheid (69%, 9 respondenten) dat de overeenkomst in maart 2013 wordt afgerond. 2 respondenten verwachten dat zij de overeenkomst in februari 2013 kunnen afronden en 1 zorgorganisatie verwacht dit in april te doen. 1 respondent geeft anders aan, die zorgorganisatie verwacht medio 2013 te kunnen afronden. Afronding en overeenkomst Aantal Respons Februari % Maart % April % Anders 1 8% Tabel 1.8 Onderhandelingen afgerond en overeenkomst gesloten (n = 13) Pag. 14

15 Aan zorgorganisaties is gevraagd in hoeverre het inkoopbeleid GRZ 2013 van de zorgverzekeraar gewijzigd is ten opzichte van de AWBZ inkoop van Opgemerkt moet worden dat gelijk niet wil zeggen dat het in 2012 al in orde was. De grootste verbeteringen hebben plaatsgevonden op het gebied van heldere criteria voor gunning en prijsafslag en stimulansen voor kwaliteitsverbetering. Heldere criteria gunning en prijsafslag is echter ook één van de punten die het meest verslechterd is, ruim de helft van de respondenten ervaart op dit gebied een verslechtering. Ook de administratieve lasten en het proces rondom de inkoop zijn volgens respectievelijk 55% en 61% van de respondenten verslechterd. De ruimte voor meerjarenafspraken is volgens 43% van de zorgorganisaties niet van toepassing. Ook de ruimte voor innovatie blijkt voor 29% niet van toepassing, dan wel verslechterd (38%). Wijzigingen in inkoopbeleid GRZ 2013 Verbeterd Gelijk Verslechterd N.v.t. Administratieve lasten 7% 30% 55% 8% Heldere criteria gunning en prijsafslag 10% 26% 55% 9% Proces rondom inkoop 3% 32% 61% 4% Ruimte voor innovatie 1% 32% 38% 29% Op voorhand geen productielimiet en cliënt kiest aanbieder 6% 36% 36% 22% Ruimte voor inbreng vanuit de aanbieder 3% 43% 44% 10% Afstemming inkoop op de regionale / lokale omstandigheden 5% 40% 37% 18% Ruimte voor meerjarenafspraken 0% 37% 20% 43% Stimulansen voor kwaliteitsverbetering 8% 43% 30% 19% Overeenkomst % 55% 27% 12% Tabel 1.9 Wijzigingen in inkoopbeleid GRZ 2013 (n = 89) Uit de open opmerkingen van respondenten blijkt dat zij vooral extra administratieve lasten ervaren omdat er, naast de AWBZ inkoop, een extra inkoopproces is toegevoegd: Nu is er voor de GRZ een geheel apart inkooptraject, wat dus allemaal extra administratieve werkzaamheden geeft. Daarnaast geven zorgorganisaties aan dat er feitelijk zeer beperkte of helemaal geen onderhandelingsruimte was: Inkoopbeleid wordt opgelegd en wijziging is niet bespreekbaar. Zorgorganisaties ervaren bovendien een tariefkorting van 4,8%, door het niet contracteren van de intensiveringsmiddelen: De prijsbepaling is simpeler, maar tegenvallend dat de zorgverzekeraars 4,8% aftrokken van de AWBZ-tarieven onder het mom dat de intensiveringsmiddelen niet zouden zijn overgeheveld. Verscheidene respondenten merken bovendien op dat nog niet het gehele proces is afgerond, waardoor hun definitieve antwoorden nog niet vast staan. Pag. 15

16 De antwoorden van respondenten op de wijzigingen in inkoopbeleid zijn gesplitst op basis van zorgverzekeraar (bijlage 2). Vanwege de beperkte respons bij enkele zorgverzekeraars, dienen deze resultaten met voorzichtigheid te worden gelezen. Uit de splitsing blijkt dat bij Achmea de heldere criteria gunning en prijsafslag bovengemiddeld positief beoordeeld worden, hoewel nog steeds 37% van de respondenten aangeeft dat deze zijn verslechterd. Ook in het werkgebied van CZ worden deze criteria gunning en prijsafslag bovengemiddeld positief beoordeeld: 19% van de respondenten vindt dit aspect verbeterd, terwijl bijna de helft (48%) van de respondenten dit aspect verslechterd vindt. Daarnaast geven in het werkgebied van CZ meer respondenten aan dat de ruimte voor inbreng vanuit de aanbieder verbeterd of gelijk gebleven is dan bij andere zorgverzekeraars. Bij Menzis geeft geen enkele van de respondenten aan dat er een aspect verbeterd is. Tweederde van de zorgorganisaties in het werkgebied van Menzis vindt de heldere criteria gunning en prijsafslag en het proces rondom inkoop verslechterd. In het werkgebied van UVIT/VGZ vindt 79% van de respondenten dat de heldere criteria gunning en prijsafslag en het proces rondom inkoop zijn verslechterd. Daarnaast vindt ruim de helft van de zorgorganisaties (58%) dat de ruimte voor inbreng vanuit de aanbieder is verslechterd. De stimulansen voor kwaliteitsverbetering beoordelen respondenten bovengemiddeld positief: 16% ervaart hier een verbetering en 32% vindt dat dit gelijk is gebleven. Zorgverzekeraars in het werkgebied van de overige verzekeraars (De Friesland, DSW, Zorg & Zekerheid) geven bovengemiddeld aan dat het proces rondom inkoop is verbeterd, net als op voorhand geen productielimiet en cliënt kiest aanbieder. Volgens de helft van de respondenten in dit werkgebied is de afstemming van inkoop op de regionale/lokale omstandigheden verslechterd. Pag. 16

17 2. Productieafspraken oude en nieuwe parameters Zorgorganisaties hebben voor geriatrische revalidatiezorg afspraken gemaakt voor de oude AWBZ-parameters en voor de nieuwe DBC s parameters. We gaan hierbij in op de tariefafwijkingen, de toeslagen en productie voor geriatrische revalidanten, de intensiveringsmiddelen, gecontracteerde omzet en zorgvolume, de bevoorschotting en de productieafspraken medisch specialistische revalidatiezorg. 2.1 Tariefafwijkingen NZa-maximumtarief De enquête heeft ook informatie opgeleverd over de gecontracteerde prijzen en volumes. Zolang de contractering 2013 van de geriatrische revalidatiezorg nog loopt is deze informatie echter aan te merken als concurrentiegevoelig. Vanwege mededingingsrechtelijke bezwaren kan ActiZ deze informatie niet op dit moment met haar leden delen. Als het contracteringsproces is afgerond komt ook deze informatie beschikbaar. 2.2 Toeslagen/productie geriatrische revalidanten Zorgorganisaties konden voor de geriatrische revalidanten toeslagen/productie voor 2013 afspreken. In tabel 2.2 staat een overzicht met de afspraken die zorgorganisaties hiervoor konden maken. Zorgorganisaties hebben vooral in voldoende mate afspraken kunnen maken over de toeslag CVA. Daarnaast geeft ruim 40% aan voldoende afspraken te hebben kunnen maken voor dagactiviteit, vervoer en inventaris. Een kwart van de respondenten heeft wel ingezet op afspraken over dagactiviteit, maar kan hiervoor (waarschijnlijk) beperkt afspreken. 22% heeft op vervoer ingezet, maar kan hiervoor beperkt afspraken maken. Ruim een kwart (28%) van de zorgorganisaties zette in op mutatiedagen, maar heeft hiervoor geen afspraken kunnen maken. 30% kon dat wel, 19% kon hiervoor in beperkte mate afspraken maken. Op het transitietarief voor noninvasieve als invasieve beademing heeft een beperkt aandeel zorgorganisaties ingezet: deze zorg komt ook beperkt voor. Respectievelijk 20% en 19% heeft hier op ingezet. In de open opmerkingen geeft een deel van de respondenten aan dat zij geen afwezigheidsdagen konden afspreken, omdat dit niet in het format was opgenomen en daarmee geen onderwerp van overleg is geweest. Volgens een deel van de respondenten geldt dit ook voor mutatiedagen. Daarnaast geven verscheidene zorgorganisaties aan dat zij niet voor (alle) aspecten waarop zij ingezet hebben tot afspraken met de zorgverzekeraar kwamen, omdat er nauwelijks onderhandelingsruimte was. Enkele respondenten konden bovendien in onvoldoende mate volume voor toeslagen/productie contracteren. Pag. 17

18 Ingezet en Ingezet maar Ingezet maar Toeslagen/productie 2013 (waarschijnlijk) Niet op ingezet/ (waarschijnlijk) (nog) niet voor geriatrische voldoende niet beperkt kunnen kunnen revalidanten kunnen afgesproken afspreken afspreken afspreken Toeslag CVA 60% 19% 8% 13% Transitietarief CVA 27% 14% 16% 43% Transitietarief (heup)fractuur 19% 15% 13% 53% Transitietarief electieve orthopedie 20% 13% 15% 52% Transitietarief amputatie 12% 11% 13% 64% Transitietarief overig 20% 15% 13% 52% Transitietarief invasieve beademing 8% 3% 8% 81% Transitietarief noninvasieve beademing 10% 3% 7% 80% Mutatiedagen 30% 19% 28% 23% Dagactiviteit 43% 25% 10% 22% Vervoer 42% 22% 10% 26% Inventaris 41% 11% 11% 37% Extreme kosten materiaal en geneesmiddelen 28% 14% 16% 42% Afwezigheidsdagen 16% 16% 11% 57% Tabel 2.1 Toeslagen/productie 2013 voor geriatrische revalidanten (n = 89) Pag. 18

19 2.3 Intensiveringsmiddelen In deze paragraaf hanteren we 2 tabellen. In tabel 2.2 staan de totale (verwachte) afspraken voor intensiveringsmiddelen 2 weergegeven, ongeacht of de afspraak al definitief is. Tabel 2.3 bevat de afspraken omtrent intensiveringsmiddelen van zorgorganisaties die reeds een contract hebben gesloten. Volgens 86% van de respondenten (77 zorgorganisaties) zijn de intensiveringsmiddelen niet meegenomen in de tariefafspraken. Dit sluit aan bij open opmerkingen van respondenten, waarin zij aangeven dat er een korting is toegepast als gevolg van het niet overhevelen van de intensiveringsmiddelen. Bij 14% van de zorgorganisaties (12) zijn de intensiveringsmiddelen wel meegenomen in de tariefafspraken. Intensiveringsmiddelen meegenomen in Gemiddeld tariefafspraken Totaal Ja 14% Nee 86% Aantal 89 Tabel 2.2 Intensiveringsmiddelen (n = 89) Wanneer we enkel respondenten meenemen die al een contract hebben afgesloten, blijkt dat bij 90% van de respondenten de intensiveringsmiddelen niet zijn betrokken bij de tariefafspraken. Bij 10% van de zorgorganisaties (6 organisaties) zijn de intensiveringsmiddelen wel meegenomen in de tariefafspraken. Intensiveringsmiddelen meegenomen in Gemiddeld tariefafspraken Reeds gecontracteerd Ja 10% Nee 90% Aantal 58 Tabel 2.3 Intensiveringsmiddelen (n = 58) 2 De intensiveringsmiddelen zijn extra financiële middelen langdurige zorg/awbz die door het Kabinet Rutte 1 beschikbaar zijn gesteld om extra medewerkers aan te trekken om de kwaliteit van zorg voor cliënten met een verblijfsindicatie te verhogen. Pag. 19

20 De zorgorganisaties waarbij geen intensiveringsmiddelen zijn meegenomen in de tariefafspraken, geven aan dat zorgverzekeraars hierbij het beleid van ZN volgen en daarover aanvoeren dat de intensiveringsmiddelen niet zijn overgeheveld of deze niet geldend voor DBC s zijn. Enkele opmerkingen die illustratief zijn voor de reacties, zijn hieronder weergegeven: GRZ volgens de verzekeraar geen langdurende ouderenzorg betreft en dus de betreffende middelen niet van toepassing zijn. Niet geldend voor DBC, naar verluidt. Niet mee overgeheveld. 2.4 Gecontracteerde omzet en zorgvolume 2013 Ruim een kwart van de zorgorganisaties (27%, 24 organisaties) heeft voor 2013 voor meer omzet afspraken gemaakt dan in % (33) heeft voor een gelijke omzet afspraken gemaakt, 37% (33) had in 2012 voor minder omzet afspraken gemaakt dan in Verschil gecontracteerde omzet GRZ 2013 t.o.v Gemiddeld Er is voor meer omzet afspraken gemaakt 27% Er is voor een gelijke omzet afspraken gemaakt 36,5% Er is voor minder omzet afspraken gemaakt 36,5% Aantal 89 Tabel 2.4 Verschil gecontracteerde omzet GRZ 2013 t.o.v (n = 89) Naast de (beoogde) gecontracteerde omzet is gevraagd naar het (beoogde) gecontracteerde zorgvolume GRZ % (39) van de ondervraagden heeft gecontracteerd overeenkomstig de verkoopinzet. Bijna de helft van de respondenten (47%, 42) heeft een lager volume gecontracteerd dan de verkoopinzet, 9% (8) heeft een hoger volume gecontracteerd. Zorgvolume GRZ 2013 conform verkoopinzet Gemiddeld Ja, het gecontracteerde volume is overeenkomstig onze verkoopinzet 44% Nee, het gecontracteerde volume is lager dan onze verkoopinzet 47% Het gecontracteerde volume is hoger dan onze verkoopinzet 9% Aantal 89 Tabel 2.5 Zorgvolume GRZ 2013 conform verkoopinzet (n = 89) Pag. 20

21 2.5 Bevoorschotting Bijna een kwart van de zorgorganisaties (24%, 21 organisaties) heeft afspraken kunnen maken met de zorgverzekeraar over de bevoorschotting volgens de onderhanden werk grouper. 76% (68) van de zorgorganisaties geeft aan andere afspraken gemaakt te hebben. Respondenten merken vaak op dat zij nog geen afspraken konden maken, omdat de zorgverzekeraar hierin nog geen beleid heeft bepaald: Tot op heden nog niet, verzekeraars komen nu met voorstellen. De protocollen moeten nog worden gedeeld/ zijn recent pas bekend gemaakt. Daarnaast zeggen verscheidene respondenten dat dit nog in onderhandeling is en dat de gesprekken hierover nog lopen. Een beperkt deel van de zorgorganisaties zegt dat bevoorschotting is toegezegd of dat zij verwachten hierover afspraken te kunnen maken. 2.6 Productieafspraken medisch specialistische revalidatiezorg 90% (80) van de zorgorganisaties heeft geen productieafspraken gemaakt over medisch specialistische revalidatiezorg. 7% (6 zorgorganisaties) heeft afspraken gemaakt voor klinisch medische revalidatiezorg, 3% (3 organisaties) heeft afspraken gemaakt voor poliklinisch medische revalidatiezorg. 1 respondent merkt hierbij op dat zij zowel klinisch medische revalidatiezorg als poliklinisch medische revalidatiezorg aanbieden. Pag. 21

22 3. Inkoopeisen van de zorgverzekeraar In dit hoofdstuk staan de inkoopeisen van de zorgverzekeraar en de consequenties daarvan voor de zorgaanbieder centraal. We gaan hierbij zowel in op de verwachte kansen en problemen, als op de al dan niet redelijke eisen van de zorgverzekeraars bij het inkoopproces. 3.1 Nieuwe kansen door GRZ contractering onder Zorgverzekeringswet Zorgorganisaties zijn verdeeld over potentiële nieuwe kansen die zij verwachten als gevolg van de GRZ contractering onder de Zorgverzekeringswet: 51% (45 organisaties) verwacht (nog) geen nieuwe kansen, 49% (44 zorgorganisaties) verwacht wel nieuwe kansen. Zorgorganisaties die wel kansen verwachten als gevolg van GRZ contractering onder de Zorgverzekeringswet, geven vooral aan dat zij een betere aansluiting op de keten met het ziekenhuis (82%) en een kortere ligduur (80%) verwachten. Daarnaast verwacht 57% van de zorgorganisaties een betere aansluiting op de wensen van de cliënt en verwacht de helft een betere aansluiting op eerstelijnszorg. In het algemeen valt op dat voor ieder aspect minimaal 32% van de respondenten een nieuwe kans verwacht. 9% van de zorgorganisaties verwacht andere kansen. Deze kansen lopen sterk uiteen: 1 respondent verwacht een betere aansluiting van de keten medisch specialistische revalidatiezorg (MSRZ) op de GRZ en een betere horizontale samenwerking tussen GRZ aanbieders, 1 andere respondent verwacht meer ambulante behandelmogelijkheden voor revalidanten en mogelijkheden tot het uitwerken van specialisaties. Welke nieuwe kansen verwacht u? Aantal Respons Betere aansluiting op de keten met het ziekenhuis 36 82% Kortere ligduur 35 80% Betere aansluiting op de wensen van de cliënt 25 57% Betere aansluiting op eerstelijnszorg 22 50% Groeimogelijkheden 21 48% Ruimte voor innovatie 21 48% Meer behandelmogelijkheden 20 46% Betere kwaliteit van leven 14 32% Anders 4 9% Tabel 3.1 Welke nieuwe kansen verwacht u door GRZ contractering onder Zorgverzekeringswet? (n = 44) Pag. 22

23 3.2 Eisen bij de inkoop van zorg 45% van de zorgorganisaties vindt dat de zorgverzekeraar redelijke eisen hanteert bij de inkoop van zorg, 55% (49 organisaties) vindt dat de zorgverzekeraar hierbij geen redelijke eisen hanteert. Respondenten bij CZ en de overige zorgverzekeraars vinden bovengemiddeld vaak dat de zorgverzekeraar redelijke eisen hanteert. Bij Menzis geeft 92% van de respondenten aan dat de zorgverzekeraar geen redelijke eisen hanteert bij de inkoop van zorg. Redelijke eisen bij de inkoop van zorg Achmea CZ Menzis UVIT/VGZ Overig Gemiddeld Ja 37% 67% 8% 47% 60% 45% Nee 63% 33% 92% 53% 40% 55% Aantal Tabel 3.2 Redelijke eisen bij de inkoop van zorg (n = 89) Aan de 49 zorgorganisaties die aangeven dat het zorgkantoor geen redelijke eisen hanteert bij de inkoop van zorg, is gevraagd welke onredelijke eisen zij ervaren. De meest voorkomende ervaren onredelijke eis is de tariefkorting voor de intensiveringsmiddelen (84%, 41). Daarnaast geeft 61% (30) aan dat de zorgverzekeraar eenzijdig beslist over bijstelling van de productieafspraken. 57% (28) van de zorgorganisaties zegt dat de zorgverzekeraar eist dat de aanbieder onvoorwaardelijk akkoord gaat met alle inkoopdocumenten en bijlagen. 14% (7) van de respondenten ervaart oneigenlijke administratieve lasten. Zij geven vooral aan dat dit gaat om dubbele registratie (in DBC s en oude parameters), dat er voor GRZ een aparte budgetafspraak en productieafspraak gemaakt worden, dat er een aanvullende handregistratie nodig is in de eerste periode en dat het inkoopproces voor GRZ niet gelijk is aan dat van de AWBZ. Eenderde van de zorgorganisaties (16) geeft aan andere eisen te ervaren. Eén van de belangrijkste andere onredelijke eisen betreft de eis aan een minimum omvang van de doelgroep: Minimale omvang per doelgroep is niet passend bij regionale behoefte. Daarnaast merken verscheidene respondenten op dat er nauwelijks tot geen inkoopeisen bekend zijn en dat er geen overleg heeft plaatsgevonden: Eisen zijn niet bekend, er heeft nog geen overleg plaatsgevonden. Pag. 23

24 Welke onredelijke eisen hanteert de zorgverzekeraar? Aantal Respons Tariefkorting voor de intensiveringsmiddelen 41 84% Zorgverzekeraar beslist eenzijdig over bijstelling productieafspraken 30 61% Eis dat aanbieder onvoorwaardelijk akkoord gaat met alle inkoopdocumenten en bijlagen 28 57% Zorgverzekeraar hanteert gunningcriteria die niet meer zijn te beïnvloeden 19 39% Oneigenlijke administratieve lasten 7 14% Aanvullende eisen bij minimale schaalgrootte 5 10% Anders 16 33% Tabel 3.3 Onredelijke eisen die de zorgverzekeraar hanteert (n = 49) Zorgorganisaties zijn vooral met de onredelijke eisen omgegaan door het stellen van vragen aan en/of aanvragen van overleg met de zorgverzekeraar (71%). Ruim de helft van de respondenten heeft de onredelijke eisen (noodgedwongen) geaccepteerd. 39% van de respondenten heeft schriftelijk de bezwaren aan de zorgverzekeraar kenbaar gemaakt. 20% van de respondenten is op een andere manier met de onredelijke eisen omgegaan, waarbij zij vooral opmerken dat dit nog in onderhandeling is. Het resultaat van de acties tegen de onredelijke eisen is volgens de respondenten gering: een meerderheid van de zorgorganisaties geeft aan dat de acties geen resultaat hadden. Verscheidene respondenten merken op dat er geen ruimte voor discussie was: Er was gewoon geen discussie mogelijk, andere zorgorganisaties geven aan dat zij wel de discussie aangingen, maar dat dit zich niet vertaalt in het inkoopbeleid: Onze argumenten worden wel ontvangen en besproken, maar het inkoopbeleid wordt hier niet op aangepast. Daarnaast zegt een deel van de respondenten dat de afspraken nog niet definitief zijn, waardoor nog niet duidelijk is wat de gevolgen van de acties zijn. Hoe bent u omgegaan met de onredelijke eisen? Aantal Respons Vragen gesteld aan en/of overleg aangevraagd met de zorgverzekeraar 35 71% (Noodgedwongen) geaccepteerd 26 53% Schriftelijk de bezwaren aan de zorgverzekeraar kenbaar gemaakt 19 39% (Dreiging met) juridische actie tegen de zorgverzekeraar, bijv. een kort geding 3 6% Tweede representant ingeschakeld 2 4% Ziekenhuis ingeschakeld 1 2% Anders 10 20% Tabel 3.4 Omgaan met onredelijke eisen (n = 49) Pag. 24

25 3.3 Verwachting problemen Een meerderheid van de respondenten (72%, 64 zorgorganisaties) verwacht problemen voor de organisatie die het directe gevolg zijn van de GRZ zorgcontractering voor het jaar % van de zorgorganisaties (25) verwacht geen problemen als gevolg van de GRZ contractering. Vooral in het werkgebied van Achmea (81%) en Menzis (75%) verwachten zorgorganisaties problemen als gevolg van de GRZ contractering. De minste problemen worden verwacht bij de overige zorgverzekeraars, waarbij we opmerken dat nog steeds 60% van de respondenten hier problemen verwacht. Verwachting problemen Achmea CZ Menzis UVIT/VGZ Overig Gemiddeld Geen problemen 19% 33% 25% 32% 40% 28% Wel problemen 81% 67% 75% 68% 60% 72% Aantal Tabel 3.5 Verwachting problemen als gevolg van de GRZ zorgcontractering 2013 (n = 89) Aan de 64 zorgorganisaties die problemen verwachten als gevolg van de GRZ zorgcontractering 2013, is gevraagd welke problemen zij voorzien. Zorgorganisaties verwachten vooral een frictie tussen oude parameters en de DBC s (58%) en een verslechtering van de financiële positie (56%). 42% van de zorgorganisaties verwacht leegstand als gevolg van de GRZ contractering 2013, 39% verwacht een terugbetaling als gevolg van productie boven het macrobudgetkader GRZ en 36% verwacht ontoereikende groeimogelijkheden. 27% van de zorgorganisaties verwacht andere problemen, bijvoorbeeld dat er doelgroepen zijn die tussen de wal en het schip vallen en dat de administratieve lasten toenemen door de DBC-registratie. Daarnaast betekent een gebrek aan bevoorschotting vaak een verslechtering van de financiële situatie. Enkele respondenten zeggen hierover: Wij verwachten problemen bij de voorfinanciering van de DBC s. Ook hebben wij geregeld patiënten die nog niet volledig revalideerbaar zijn. Dit beperkt de mogelijkheden voor intensieve revalidatie. Wij verwachten ook dat dit een negatief effect heeft op de gemiddelde behandelduur. Via de huisarts wordt gevraagd om een opname voor revalidatie, nadat cliënt is geweigerd voor een opname in een ziekenhuis. Onze specialist ouderenzorg constateert dat er wel revalidatie nodig is. Deze cliënten lijken nu tussen wal en schip te vallen. Verslechtering financiële positie: liquiditeit omlaag vanwege moeilijke of onmogelijkheid afspraken over bevoorschotting. Pag. 25

26 Welke problemen verwacht u? Aantal Respons Frictie oude parameters en de DBC s 37 58% Verslechtering financiële positie 36 56% Leegstand 27 42% Terugbetaling als gevolg van productie boven het macrobudgetkader GRZ (macrobeheersinstrument / 25 39% MBI) Ontoereikende groeimogelijkheden 23 36% Rem op innovatie 17 27% Verschraling van zorg 14 22% Geen zorg kunnen bieden als voorkeursaanbieder van cliënten 13 20% Anders 17 27% Tabel 3.6 Welke problemen verwacht u? (n = 64) 3.4 Suggesties ten behoeve van het GRZ inkoopbeleid 2014 De suggesties voor de zorgverzekeraars om het GRZ inkoopbeleid 2014 te verbeteren zijn erg divers. Zorgorganisaties hebben behoefte aan meer duidelijkheid en een tijdiger communicatie: Betere en tijdigere communicatie tussen de verschillende partijen, plus betere borging van de gemaakte afspraken. Zorgorganisaties willen bovendien dat deze eerdere communicatie gecombineerd wordt met inspraak in het inkoopbeleid: Eerdere publicatie van de inkoopvoorwaarden, met de mogelijkheid tot inspraak. Een overeenkomst moet tweezijdig zijn, niet opleggen! Daarbij is behoefte aan meer duidelijkheid en helderheid: Duidelijker en eenduidiger instructie. Betere voorbereiding door de zorgverzekeraar. Afspraken voor 2014 graag in 2013 maken. En niet zoals nu afspraken maken voor 2013 die tot op heden niet bekend zijn. Bovendien geven sommige zorgorganisaties aan dat het inkoopproces van de GRZ parallel zou moeten lopen aan het inkoopproces voor de AWBZ. Verscheidene zorgorganisaties geven aan behoefte te hebben aan een gesprek met de zorgverzekeraar: Meer mogelijkheid om met verzekeraars in gesprek te gaan over de in te kopen zorg. Hierbij gaat het niet alleen om de aantallen en de financiële afspraak, maar vooral ook om zorginhoudelijk met de verzekeraar in gesprek te gaan, zodat we toe kunnen lichten hoe we de zorg hebben ingericht en waar onze expertise ligt. Zorgorganisaties willen minder administratieve lasten: In de huidige situatie worden meer administratieve verplichtingen gesteld, wat ten koste gaat van de directe zorgtijd voor de individuele cliënt. Tevens verwachten wij een knelpunt tussen de inhoud van de zorg en de financiële positie van de organisatie. Pag. 26

27 Sommige respondenten geven aan behoefte te hebben aan meerjarenafspraken, waar nu geen mogelijkheid voor was. Deze meerjarenafspraken dragen bij aan de continuïteit in beleid van de organisatie. Inkoopbeleid (met name eisen aan kwaliteit en kwantiteit) moeten heel vroeg bekend zijn, zodat we kunnen anticiperen. Zeker als zorgverzekeraars willen gaan concentreren heeft dit grote gevolgen en is tijd nodig (meerjaren) om aan te passen. Ook een mogelijkheid tot terugloop van budget en capaciteit naar de AWBZ zou dan soelaas kunnen bieden. Moet dus meerjarig bekeken worden. Respondenten zien bovendien graag aanpassingen in de eis dat GRZ altijd direct volgt op een ziekenhuisopname, omdat dit betekent dat sommige cliënten tussen de wal en het schip vallen. Dit wordt geïllustreerd middels de volgende opmerkingen: De eis dat GRZ altijd direct volgt op een ziekenhuisopname pakt voor bepaalde cliëntgroepen erg nadelig uit. Rekening houden met totale behoefte van kwetsbare ouderen na ziekenhuisopname niet vallend binnen de categorie GRZ. Dus reactiveringsmogelijkheid in de AWBZ in combinatie met ziekenhuisverplaatste zorg blijft noodzakelijk. Dit is een ondanks vele waarschuwingen vanuit professionals aan alle verantwoordelijke partijen onderschat probleem waarvan de patiënten nu zelf direct de dupe zijn. Wij krijgen signalen dat er mensen revalidatiezorg behoeven, maar dat zij geen DBC krijgen door de eisen dat zij direct belastbaar moeten zijn en dat er eerst een klinische opname in een ziekenhuis dient plaats te vinden. Hierdoor komen mensen niet (of minder snel) op hun niveau van zelfredzaamheid. Wij houden dit scherp in de gaten en dit zal in de loop van 2013 duidelijk worden. Met betrekking tot doelgroepen merken respondenten bovendien op dat zorgverzekeraars minder strak moeten zijn in doelgroepenconcentratie en de minimale capaciteit die hieraan verbonden wordt. Daarnaast spreken verscheidene zorgorganisaties de wens uit voor een meer lokaal / regionaal vastgestelde GRZ inkoopbeleid, in plaats van vastgestelde landelijke uitgangspunten. Pag. 27

28 Bijlage 1 - Onderzoeksverantwoording Respons Enquête Contractering Geriatrische Revalidatiezorg 2013 In de periode van 18 februari tot en met 18 maart 2013 was de enquête Contractering Geriatrische Revalidatiezorg online bereikbaar. ActiZ heeft haar leden die actief zijn binnen geriatrische revalidatiezorg voor deze enquête uitgenodigd. Oorspronkelijk zijn 140 organisaties uitgenodigd. 5 organisaties gaven tijdens de looptijd van de enquête aan dat ook zij geriatrische revalidatiezorg bieden, waardoor zij alsnog een uitnodiging hebben ontvangen. Dit betekent dat 145 organisaties zijn uitgenodigd voor de enquête. 92 zorgorganisaties hebben de vragenlijst volledig ingevuld, wat neerkomt op een respons van 63%. In tabel 0.1 vindt u een overzicht van de respons. Aantal benaderde respondenten + respons Respons Aantal benaderde zorgorganisaties 145 Respons (aantal) 92 Respons (percentage) 63% Tabel 0.1 Respons op onderzoek naar zorgcontractering geriatrische revalidatiezorg Kenmerken respondenten 42% van de respondenten heeft een jaaromzet tussen de 40 en 100 miljoen, bijna eenderde van de respondenten heeft een jaaromzet groter dan 100 miljoen. Slechts 2% van de zorgorganisaties heeft een jaaromzet kleiner dan 10 miljoen, bijna een kwart van de organisaties (24%) heeft een jaaromzet tussen de 10 en 40 miljoen. Jaaromzet Aantal Percentage Jaaromzet kleiner dan 10 miljoen 2 2% Jaaromzet tussen 10 en 40 miljoen 22 24% Jaaromzet tussen 40 en 100 miljoen 39 42% Jaaromzet groter dan 100 miljoen 29 32% Tabel 0.2 Jaaromzet zorgorganisaties Pag. 28