DE KWALITEIT VAN VVE IN DE GEMEENTE DRIMMELEN IN 2012

Transcriptie

1 DE KWALITEIT VAN VVE IN DE GEMEENTE DRIMMELEN IN 2012 Definitief Utrecht, maart 2013 H Pagina 1 van 26

2 Pagina 2 van 26

3 INHOUD Voorwoord 5 1 VVE in de gemeente Drimmelen Overzicht van de voor- en de vroegscholen in Drimmelen Lijst met de VVE-documenten die de gemeente heeft aangeleverd Het gemeentelijke VVE-beleid 9 2 De oordelen over de voor- en de vroegscholen 17 3 Conclusies 19 Bijlage 1: de beantwoording van de digitale vragenlijst door de gemeente 21 Bijlage 2 De resultaten op de digitale vragenlijsten van de voor- en de vroegscholen 25 Pagina 3 van 26

4 Pagina 4 van 26

5 Voorwoord In de Memorie van Toelichting bij de wet Onderwijskansen door Kwaliteit en Educatie (OKE-wet) wordt een zogenoemde bestandsopname Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE) aangekondigd. In 2007 (en 2008 en 2009) heeft de onderwijsinspectie die al uitgevoerd in de vier grote steden en in in de middelgrote steden. Nu is 'doorgestart' met de overige gemeenten die onderwijsachterstandmiddelen krijgen van het Rijk. In 2010 is de OKE-wet aangenomen en wordt na de bestandsopname vanuit dat kader het inspectietoezicht op de kwaliteit van VVE 'signaalgestuurd' vorm gegeven in de gemeente Drimmelen. Dat houdt in dat er in principe periodiek afspraken met de gemeente gemaakt worden over de onderwerpen en de locaties waarop 'VVE-toezicht' zal worden gehouden. De bevindingen uit dit rapport over de bestandsopname VVE kunnen daarvoor als uitgangspunt worden genomen. De hoofdinspecteur primair onderwijs, dr. A. Jonk Pagina 5 van 26

6 Pagina 6 van 26

7 Inleiding Dit rapport is het verslag van een onderzoek van de Inspectie van het Onderwijs naar de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie (VVE) in de gemeente Drimmelen. VVE is bedoeld voor jonge kinderen die onvoldoende zijn toegerust voor een soepele instroom in het basisonderwijs, waardoor ze grote kans lopen om achterop te raken. In het rapport wordt allereerst de kwaliteit van het VVE-beleid op gemeentelijk niveau gewaardeerd. Dat is gebeurd in de vorm van een zelfrapportage (in lijn met artikel 12 van de Wet op het onderwijstoezicht) van de gemeente over haar VVE-beleid: zie hoofdstuk 1 en bijlage 1. De inspectie heeft deze zelfevaluatie geverifieerd. Vervolgens wordt in hoofdstuk 2 beschreven waarom de inspectie geen locaties heeft bezocht in de gemeente Drimmelen. Hoofdstuk 3 bevat de conclusies over kwaliteit van VVE in deze gemeente. Tot slot staan in bijlage 1 de antwoorden van de zelfevaluatie van de gemeente Drimmelen. In bijlage 2 staat een overzicht van de antwoorden van de zelfevaluaties van de locaties weergegeven. Iedere bezochte locatie heeft een inspectierapport met de bevindingen ontvangen. Dit rapport gaat dus over de volgende onderwerpen: 1. De zelfrapportage van de gemeente over haar VVE-beleid en de verificatie daarvan door de inspectie. 2. Enkele opmerkingen over de zelfrapportage van de VVE-locaties. 3. De conclusies van de onderwijsinspectie. Bij de beoordeling wordt gewerkt met een vierpuntsschaal: 1. Staat in de kinderschoenen: verbeteringen zijn dringend nodig. Deze kwalificatie geeft aan dat echt iets verbeterd dient te worden. 2. Enigszins ontwikkeld: verbeteringen zijn nodig Deze kwalificatie geeft aan dat het wenselijk is dat iets verbeterd wordt. 3. Voldoende 4. Goed ontwikkeld: een voorbeeld voor anderen. Deze kwalificatie geeft aan dat dit aspect in orde is, en wel op een zodanige manier dat anderen hiervan kunnen leren. Pagina 7 van 26

8 Pagina 8 van 26

9 1 VVE in de gemeente Drimmelen De gemeente Drimmelen heeft aan de hand van een digitale vragenlijst haar eigen VVE-beleid beoordeeld tegen de OKE-wet en het VVE-toezichtkader van de onderwijsinspectie, dat in de Staatscourant is gepubliceerd. De digitale vragenlijst levert de volgende informatie: Het overzicht met de voor- en de vroegscholen. De lijst met de VVE-documenten die de gemeente heeft aangeleverd. De zelfbeoordeling van VVE-context en condities. 1.1 Overzicht van de voor- en de vroegscholen in Drimmelen In de gemeentelijke digitale vragenlijst is gevraagd naar een overzicht met de VVEpeuterspeelzalen en kinderdagverblijven (de voorscholen) en de bijbehorende vroegscholen (de VVE-basisscholen). Gemeenten bekostigen sinds 2006 niet langer de vroegscholen, waardoor ze nu vaak geen betrouwbaar beeld meer hebben van welke vroegscholen er zijn. Daarom kan de onderwijsinspectie, in samenspraak met de gemeente en de schoolbesturen (en met gebruikmaking van de DUO-telgegevens per 1 oktober 2011 met het percentage gewichtenkinderen van 4 en 5 jaar) dat overzicht nader invullen. Overzicht van de voor- en vroegscholen in de gemeente Drimmelen die een digitale vragenlijst hebben gekregen: Peuterspeelzalen: De Speeldoos Lage Zwaluwe, peutergroep De Brakkensoos Wagenberg, peutergroep De Brakkensoos Terheijden en peutergroep De Madelief Made Kinderdagverblijven: 't Speelhoekje Lage Zwaluwe, Koetje Boe Wagenberg, Kiekooz Hooge Zwaluwe, Ikke Made, Bellabling Hooge Zwaluwe, Bibelot Terheijden, Babbeloes Made en Bengeltje Made Basisscholen: De Lage Weide, Willibrordus* en De Stuifhoek * De Willibrordusschool beschikt momenteel niet over een groep Lijst met de VVE-documenten die de gemeente heeft aangeleverd De inspectie heeft van de gemeente Drimmelen de volgende beleidsdocumenten ontvangen: - VVE-beleid versie definitief december VVE-jaarverslag 2011 en Informatiefolder VVE gemeente Drimmelen. - Beschikking coördinator VVE Het gemeentelijke VVE-beleid In deze paragraaf worden de bevindingen van de inspectie over het gemeentelijk VVE-beleid weergegeven. Bijlage 1 bij dit rapport bevat de zelfevaluatie van de gemeente: vragen, antwoorden en beoordelingen van het gemeentelijke beleid op de twee domeinen VVEbeleidscontext en VVE-condities. Per domein wordt weergegeven op welke punten de inspectie het gemeentelijk beleid en uitvoering als voldoende ('3') beoordeelt, waar nog verbeterpunten worden gezien, zowel zonder ('2') als met ('1') afspraken en op welke punten de gemeente als een voorbeeld voor anderen gezien wordt ('4'). De inspectie baseert haar bevindingen op de uitkomsten van de zelfevaluatie Pagina 9 van 26

10 en haar eigen verificatie door middel van documentenanalyse en eventueel gesprekken met betrokkenen. Waar de bevindingen van de gemeente afwijken van de oordelen van de inspectie wordt dit met een * vermeld en onderbouwd. Elke indicator begint met een verklarende tekst over wat dit onderdeel inhoudt. HET GEMEENTELIJKE VVE-BELEID Oordeel 1a1 Definitie doelgroepkind 3* 1a2 Bereik: het aantal kindplaatsen (peuters) 3* 1a3 Toeleiding 3* 1a4 Ouders 2 1a5 Integraal VVE-programma 3* 1a6 Externe zorg 3 1a7 Interne kwaliteitszorg van de voor- en de vroegscholen 2* 1a8 Doorgaande lijn 3* 1a9 Resultaten 3* 1b VVE-coördinatie op gemeentelijk niveau 3 1c Systematische evaluatie en verbetering van VVE op gemeentelijk niveau 2* DE VVE-CONDITIES Oordeel 2a GGD-rapport 3* 2b Gemeentelijk subsidiekader 3* Algemeen De gemeente Drimmelen heeft in de nota 'VVE beleid ' het volgende opgenomen: In oktober 2009 is het visiedocument van de Lokale Educatieve Agenda (LEA) vastgesteld. De deelnemende partijen hebben daarin een aantal speerpunten benoemd. Als uitgangspunt is daarbij de volgende visie van de gemeente Drimmelen gehanteerd: Het bieden van optimale ontwikkelingskansen voor alle kinderen. Speerpunten LEA : - Vroegsignalering. - Zorg in en om school. - Ontwikkeling van brede scholen. - Doorgaande lijn. - Veiligheid in de school. De LEA heeft ervoor gekozen de toegekende rijksbijdrage in de periode in te zetten om bij de jongste doelgroep taalachterstanden te voorkomen. Het beleid richt zich dus met name op kinderen in de voorschoolse periode in de leeftijd van 2-4 jaar. Vanuit de LEA is een werkgroep geformeerd die het beleid beschrijft en vervolgens in samenwerking met de gemeente, onderwijs, peuterspeelzalen, kinderdagverblijven en jeugdgezondheidszorg uitvoering geeft aan het beleid. Ambitie en doelstellingen Wij streven ernaar om het voorschoolse programma op zoveel mogelijk peuterspeelzalen en peutergroepen op de kinderdagverblijven in de gemeente aan te bieden. Kinderen leren van elkaar. Het is belangrijk alle kinderen een rijke leeromgeving aan te bieden. Dus een goed aanbod op zoveel mogelijk locaties, verspreid over alle kernen. Dit maakt deelname aan een VVE-traject laagdrempelig en daardoor komt het ook ten goede aan kinderen die niet direct tot de doelgroep behoren. Hiervoor is het van belang alle kinderen in beeld te hebben en te benoemen en signaleren welke kinderen het risico lopen op een ontwikkelingsachterstand, met name op het gebied van taal. Ook omgevingsfactoren die van invloed zijn op de taalontwikkeling moeten worden meegewogen. De zgn. VVE-kinderen bieden we kosteloos een 3 e en 4 e dagdeel aan op de KO. Alle kosten voor deze twee dagdelen zijn voor rekening van de gemeente Drimmelen en worden betaald uit het VVE-budget. Pagina 10 van 26

11 We kunnen budgettair de komende drie jaar circa 100 doelgroepkinderen een VVE-traject van een jaar bieden. Inmiddels is berekend dat de gemeente Drimmelen voor 67 doelgroepkinderen een plaats op de VVE-locaties moet verzorgen. We streven vanzelfsprekend naar een bereik van 100 procent, al gaan we ervan uit dat 2013 met name gebruikt wordt om het VVE-beleid goed onder de aandacht te brengen en alle deelnemende KO-locaties goed in te werken. Het bereik zal komend jaar naar verwachting lager liggen, ook omdat een groot deel pas later in het jaar instroomt in een VVE-groep. Ook weten we niet of de kinderen het volledige jaar zullen/moeten deelnemen. Oordelen Aan de hand van de ingestuurde documenten, en in voorkomende gevallen ook in gesprekken met de betrokkenen in de gemeente, heeft de inspectie bovenstaande oordelen geverifieerd (zie ook bijlage 1). Dit levert het volgende beeld op. 1. Verbeterpunten met een afspraak Geen. 2. Verbeterpunten Bij het oordeel 2 is sprake van een wettelijke verplichting, maar laat de inspectie het vooralsnog over aan de prioritering van de gemeente wanneer men deze verplichting heeft gerealiseerd. In de toelichting hieronder wordt per indicator beknopt weergegeven wat wordt verwacht en wat bijvoorbeeld kan worden vastgelegd in de gemeentelijke subsidieverordening. 1a4 Ouders (art. 15i WOT, lid 1b) Het ouderbeleid op gemeentelijk niveau dient betrekking te hebben op: Of er een gericht ouderbeleid is dat aansluit bij de specifieke VVE-behoefte van de ouders in deze gemeente Of ouders vooraf adequaat geïnformeerd zijn over VVE De intakeprocedure Hoe ouders gestimuleerd worden om thuis ontwikkelingsbevorderende activiteiten met hun kinderen te doen Hoe ouders betrokken worden bij VVE op de voorschool Hoe ouders geïnformeerd worden over de ontwikkeling van hun kind Of rekening wordt gehouden met de thuistaal Toelichting bij Ouders De gemeente Drimmelen geeft aan dat het ouderbeleid op dit moment met name een zaak is van de organisaties voor kinderopvang. Dit punt zal nadrukkelijk meegenomen worden in een vernieuwd beleidsplan. Wel is er een stappenplan voor de warme overdracht opgesteld. 1a7 Interne kwaliteitszorg (art. 15i WOT, lid 1e) Op gemeentelijk niveau dient aangegeven te zijn wat belangrijk is met betrekking tot de kwaliteit van VVE en hoe deze kwaliteit gemeten én geborgd wordt. 1c Systematische evaluatie en verbetering van VVE op gemeentelijk niveau (art. 1.50a en 2.5 WKo) Sommige gemeenten werken met een VVE-monitor die doorgaans vooral gaat over het bereik van VVE. Een monitor is één van de manieren om VVE op gemeentelijk niveau te evalueren en waar nodig te verbeteren, maar dat kan ook op andere manieren. Toelichting bij Systematische evaluatie en verbetering De gemeente Drimmelen geeft aan dat het VVE-beleid in korte tijd (in 2011) vorm gekregen heeft en dat de uitrol van dit beleid over de verschillende locaties en organisaties een groot deel van 2012 in beslag heeft genomen. Vanaf dit jaar is men volop de puntjes op de i aan het zetten met onder andere een convenant en afgeronde scholingstrajecten. In 2013 staat er een tussentijdse evaluatie gepland, in 2014 een eindevaluatie. Pagina 11 van 26

12 3. Geheel of grotendeels van voldoende kwaliteit 1a1 Definitie doelgroepkind (art. 167 WPO, lid 1a,1) Gemeenten krijgen geld van het rijk om de benodigde VVE-voorzieningen in de voorscholen te bekostigen op basis van schoolgewichten in een gemeente. Daarbij wordt de volgende vuistregel gehanteerd om het aantal doelgroepkinderen vast te stellen waarvoor voldoende aanbod moet zijn gerealiseerd: het aantal doelgroeppeuters is driekwart van het aantal kleuters van een gemeente met een leerlinggewicht. Gemeenten hebben nadrukkelijk de ruimte om hun definitie van 'doelgroepkind' nader in te vullen door aanvullende criteria te benoemen en bijvoorbeeld de taalachterstand van kinderen mee te nemen. De gemeente dient helder te verantwoorden welke definitie ze hanteert. Toelichting bij definitie doelgroepkind De gemeente Drimmelen heeft in samenspraak met de vertegenwoordigers van de verschillende organisaties (kinderopvang, peuterspeelzaalwerk, onderwijs en jeugdgezondheidszorg) een doelgroepdefinitie bepaald: Kinderen van 0-4 jaar die het risico lopen op een ontwikkelingsachterstand, met name op het gebied van spraaktaalontwikkeling en/of waarbij omgevingsfactoren de spraaktaalontwikkeling negatief beïnvloeden Om te kunnen vaststellen welke kinderen tot deze doelgroep behoren zijn de volgende criteria benoemd op grond waarvan 2-3 jarige kinderen per 1 januari 2012 een indicatie krijgen voor minimaal vier dagdelen peuterspeelzaal of drie dagdelen kinderopvang met een voorschools aanbod: - Het opleidingsniveau van beide ouders/verzorgers (of de ouder/verzorger die met de dagelijkse verzorging is belast) leidt tot een bepaald schoolgewicht; - Het ontbreken van een taalrijke omgeving; - Beide ouders/verzorgers (of de ouder/verzorger die met de dagelijkse verzorging is belast) beheersen de Nederlandse taal onvoldoende; - De consultatiebureau medewerker en/of het VVE-team ziet op basis van een omgevingsanalyse risico met betrekking tot achterstand in één of meerdere ontwikkelingsgebieden (motorische ontwikkeling, sociaal-emotionele ontwikkeling, zelfredzaamheid) bij het kind die van invloed zijn op de spraaktaalontwikkeling. Dit kan berusten op andere factoren in het gezin of bij een kind. Wanneer niet geheel duidelijk is of een kind al dan niet onder de doelgroep valt, kan het kind en/of de gezinssituatie besproken worden in de werkgroep KIND/VVE. 1a2 Het bereik (peuters) (art. 166 WPO) Dit betreft zowel het aantal aangeboden kindplaatsen (voor hoeveel doelgroepkinderen zijn er 'plaatsen' gecreëerd) als het aantal bezette VVE-kindplaatsen (hoeveel VVE-kindplaatsen worden ook daadwerkelijk 'bezet' door doelgroepkinderen). De eisen die aan een VVE-kindplaats gesteld worden zijn zaken als: er wordt gewerkt met een integraal VVE-programma, de leidsters zijn VVE-geschoold, er wordt voldoende VVE per week gegeven, enz. Toelichting op Bereik Inmiddels is berekend dat de gemeente Drimmelen voor 67 doelgroepkinderen een plaats op de VVE-locaties moet verzorgen. Middels een afspraak met de belangrijkste organisaties voor kinderopvang in de gemeente is een oplossing gecreëerd voor de wachtlijst die er tot voor kort waren voor VVE-kinderen. De eisen die gesteld worden aan een VVE-kindplaats zijn vanzelfsprekend bekend. De scholing van de leidsters is op een enkele locatie na (waar nog geen VVE-kinderen zitten) afgerond. 1a3 De toeleiding (art. 167 WPO, lid 1a, 2) Bij de toeleiding wordt beoordeeld of dit op gemeentelijk niveau geregeld is en of daar een verantwoording bij wordt gegeven, met name hoe wordt geprobeerd het non-bereik aan te pakken. Pagina 12 van 26

13 Toelichting op Toeleiding Het non-bereik wordt middels bellen en bezoeken van de betreffende ouders aangepakt. Deze aanpak zal worden geborgd in een update van het beleidsplan, welke na de evaluatie van de eerste vier jaar (in 2014) zal worden aangepast. 1a5 Integraal VVE-programma (Besluit basisvoorwaarden kwaliteit voorschoolse educatie art. 5; art. 15i, lid 1c) Voor de voorschoolse educatie wordt een programma gebruikt waarin op gestructureerde en samenhangende wijze de ontwikkeling wordt gestimuleerd op het gebied van taal, rekenen, motoriek en de sociaal-emotionele ontwikkeling. De gemeente geeft aan welke VVEprogramma's door de gemeente worden geaccepteerd. Toelichting bij Integraal VVE-programma In de gemeente Drimmelen wordt het VVE-programma Uk en Puk gebruikt. 1a6 Externe zorg (art. 15i WOT, lid 1d) De gemeente dient een overzicht te hebben van zorginstanties waar een beroep op kan worden gedaan door voor- en vroegscholen voor kinderen die deze zorg nodig hebben. Hierbij moet duidelijk zijn welke zorg geboden kan worden en welke afspraken er gemaakt zijn over contactgegevens en werkwijze. Toelichting bij Externe zorg Kinderen die door het consultatiebureau dan wel de KO zelf als mogelijke VVE-kandidaat worden aangemerkt, zullen bij twijfel besproken worden in de Werkgroep KIND/VVE. Er zijn - verdeeld over de kernen - drie werkgroepen KIND/VVE. Deelnemers zijn de scholen, JGZ en Thebe en KO/PSZ. Deze werkgroepen komen afzonderlijk viermaal per jaar bij elkaar onder voorzitterschap van de VVE-coördinator. De deelnemers van de werkgroep KIND/VVE wisselen kennis en ervaring uit over de doorgaande ontwikkellijn van kinderen. Doel hiervan is dat de samenwerking tussen de voorschoolse periode (psz/kdv) en de vroegschoolse periode op de basisschool steeds intensiever wordt. Er kunnen gezamenlijke activiteiten worden ontwikkeld en uitgevoerd die de ontwikkeling van kinderen ten goede komen. De werkgroep KIND/VVE organiseert jaarlijks een themabijeenkomst voor de achterban. Met pedagogisch medewerkers, leerkrachten, intern begeleiders, medewerkers JGZ wordt stilgestaan bij een onderdeel uit de doorgaande ontwikkellijn van kinderen. 1a8 Doorgaande lijn (art. 167 WPO, lid 1a, 3; art. 15i WOT, lid 1f) Voor een goede VVE-kwaliteit is een doorgaande lijn tussen de voor- en vroegschool belangrijk. Die doorgaande lijn heeft betrekking op de volgende punten: De VVE-coördinatie tussen de voor- en de vroegschool Of voldoende doelgroeppeuters doorstromen naar een vroegschool en of voldoende doelgroepkleuters op een voorschool gezeten hebben Of er gewerkt wordt met een overdrachtsformulier en liefst ook met een 'warme overdracht', zeker bij de risicokinderen De afstemming tussen voor- en vroegschool van het aanbod (VVE-programma), het pedagogisch en educatief handelen van de leidsters, de wijze waarop met ouders wordt omgegaan, en de interne begeleiding en zorg Toelichting bij Doorgaande lijn In het Convenant VVE gemeente Drimmelen 2012 heeft de gemeente bovengenoemde zaken voldoende vastgelegd. 1a9 Resultaten De gemeente Drimmelen heeft recent afspraken gemaakt met de voor- en vroegscholen over de te behalen resultaten van VVE. Ook zijn er afspraken gemaakt over welke instrumenten gebruikt worden om het taal- en rekenniveau in beeld te brengen. De Memorie van Toelichting bij de OKE-wet geeft voorbeelden van mogelijke afspraken, overigens zonder uitputtend te zijn: het aantal kinderen dat een niveau stijgt; het aantal kinderen dat bijvoorbeeld minimaal op niveau C zit; afspraken over de minimale woordenschat aan het einde van groep 2. Pagina 13 van 26

14 Toelichting bij Resultaten Schoolbesturen en de gemeente Drimmelen hebben de volgende afspraken gemaakt met betrekking tot het resultaat van vroegschoolse educatie: 75% van de VVE-kinderen haalt een vaardigheidsscore van ten minste 60 op de eindtoets 'Taal voor Kleuters'. Uitgangspunt is de eindtoets 'Taal voor Kleuters' voor de kleuters die afgenomen wordt in juni, net voor de overgang naar groep 3. Op termijn is uitbreiding met toets 'Rekenen voor Kleuters' mogelijk. De toets die in februari afgenomen wordt, kan als tussentijds meetpunt gebruikt worden. 1b VVE-coördinatie op gemeentelijk niveau (art. 1.50a en 2.5 WKo; art 167 WPO) Bij de VVE-coördinatie op gemeentelijk niveau gaat het zowel om de sturing als om de uitvoerende coördinatie. De sturing zal doorgaans in LEA-kaders (lokale educatieve agenda) plaatsvinden. Daarnaast zijn er op gemeentelijk niveau allerlei uitvoerende coördinatietaken over het realiseren van het bereik, de certificering van leidsters, enz. Toelichting bij VVE-coördinatie op gemeentelijk niveau De harmonisatie van de peuterspeelzalen met de kinderopvang maakt het mogelijk om de coördinator peuterspeelzalen voor een aantal uur per week in te zetten als VVE-coördinator. Gezien haar positie in en kennis van het lokale opvangveld een logische keuze. De coördinatrice komt niet in dienst bij de gemeente, maar blijft in dienst bij Eskadee. Taken: - Is verantwoordelijk voor het vertalen van het VVE-beleid naar de betreffende peuterspeelzaal- en kinderopvanglocaties; - Coördineert plaatsing van VVE-kinderen in overleg met KO-organisatie; - Coördineert administratieve taken voortvloeiend uit het VVE-beleid (o.a. het indienen van de VVE-kwartaaldeclaraties door de KO bij de gemeente); - Bewaakt de uitvoering van en deelname aan overleg- en samenwerkingsvormen; - Fungeert als aanspreekpunt voor betreffende teams en ouders; - Heeft een signalerende, analyserende en rapporterende rol naar collega's en de werkgroep KIND/VVE met betrekking tot knelpunten in de uitvoering van het VVE-beleid en met betrekking tot ontwikkelingen; - Onderhoudt interne en externe contacten en maakt afspraken tussen de verschillende samenwerkingspartners binnen het VVE; - Is voorzitter van de werkgroep KIND/VVE (vergaderfrequentie van 4 x p/jr); - Verzorgt jaarlijks een rapportage aan de gemeente (met daarin het aantal deelnemende kinderen aan VVE-traject, het aantal deelnemende uren, resultaten etc.). Deze rapportage moet bruikbaar zijn voor de verantwoording aan rijk en inspectie; - Bewaakt het budget in overleg met gemeente (totale subsidiebudget is leidend). 2a GGD-rapport De gemeente moet geregeld hebben dat de GGD de basiskwaliteit van de voorscholen beoordeelt en dat er recente GGD-rapporten zijn. Dit betreft de basiskwaliteitseisen uit de Wet Kinderopvang en kwaliteit peuterspeelzalen (art en 2.6) en de eisen aan de voorschoolse educatie (art. 1.50b en 2.8 en het Besluit basisvoorwaarden kwaliteit voorschoolse educatie). Deze eisen zijn uitgewerkt in het model GGD-toetsingskader. Op gemeentelijk niveau speelt allereerst de vraag hoe de gemeente het GGD-toezicht heeft georganiseerd. Alle locaties dienen jaarlijks te worden beoordeeld. De inspectie gaat er hierbij van uit dat op elke VVE-locatie een recent GGD-rapport aanwezig is, waarin tevens het 8 e domein is beoordeeld. De gemeente Drimmelen heeft aangegeven inmiddels afspraken te hebben gemaakt over de inspecties. Pagina 14 van 26

15 2b Gemeentelijk subsidiekader Gemeenten hanteren een verordening met VVE-subsidievoorwaarden: voorscholen moeten aan bepaalde eisen voldoen om VVE-subsidie te krijgen. De gemeente Drimmelen voldoet aan dit criterium. 4. Voorbeelden voor anderen Geen. Pagina 15 van 26

16 Pagina 16 van 26

17 2 De oordelen over de voor- en de vroegscholen De voorscholen uit het overzicht in paragraaf 1.1 hebben een digitale vragenlijst gekregen om zelf te rapporteren over de kwaliteit van VVE. De vragen zijn rechtstreeks afkomstig uit het VVEwaarderingskader, met dien verstande dat sociaalwenselijke antwoorden vermeden zijn door ófwel de formulering van de vragen, ófwel bepaalde indicatoren (zoals de beoordeling van het pedagogisch klimaat en het educatief handelen) niet op te nemen in de vragenlijst. Elke (voor-)school heeft de eigen zelfrapportage terug gekregen. De inspectie heeft in de gemeente Drimmelen geen locatiebezoeken afgelegd, omdat het aantal doelgroepkinderen (momenteel) beperkt is. In bijlage 2 staan de resultaten van de zelfevaluaties van de VVE-locaties. De inspectie constateert aan de hand van de ingevulde vragenlijsten op locatieniveau een aantal opvallende zaken: Nagenoeg alle locaties geven aan niet aan de basisvoorwaarden voor voorschoolse educatie te voldoen en het minimum van 10 uur per week/vier dagdelen VVE-tijd niet te halen. Uit de ingevulde lijsten blijkt dat er nog veel geïnvesteerd moet worden in het opleiden van leraren en leidsters voor VVE. Het gericht ouderbeleid heeft op geen van de locaties vorm gekregen. Daarnaast blijken het aanbieden van VVE-thuisactiviteiten en ouderparticipatie forse verbeterpunten. Verreweg de meeste locaties geven aan niet met een VVE-programma te werken. Op het gebied van de inrichting van de lokalen moet er bovendien veel gebeuren. Op meer dan de helft van de locaties wordt niet met een doelgerichte planning gewerkt waarin de extra hulpactiviteiten voor zorgkinderen zijn omschreven en op even zo veel locaties ontbreekt het overzicht van de kinderen die externe zorg ontvangen. Binnen de kwaliteitszorg en de doorgaande lijn verdienen alle onderdelen de nodige aandacht. Pagina 17 van 26

18 Pagina 18 van 26

19 3 Conclusies De inspectie heeft op het niveau van de gemeente gekeken naar de kwaliteit van het VVEbeleid in de gemeente Drimmelen. De kwaliteit van de uitvoering van voor- en vroegschoolse educatie in de VVE-locaties is niet door de inspectie beoordeeld. Bij het oordeel over de kwaliteit van het gemeentelijk beleid heeft de inspectie in eerste instantie gebruik gemaakt van de zelfevaluatie van de gemeente. Door middel van documentenanalyse heeft de inspectie de oordelen van de gemeente geverifieerd. De VVE-locaties in de gemeente Drimmelen hebben een digitale vragenlijst gekregen waarin ze zelf de kwaliteit van VVE in beeld hebben gebracht. Vanwege ontbrekend gemeentelijk beleid en het geringe aantal VVE-locaties en doelgroepkinderen in deze gemeente heeft de onderwijsinspectie geen bezoeken op de VVE-locaties uitgevoerd. Samenvattend concludeert de inspectie dat er voor meerdere aspecten sprake is van voldoende gemeentelijk beleid; op enkele onderdelen is verdere ontwikkeling zeker noodzakelijk. Hiertoe zijn overigens al aanzetten gedaan. Pagina 19 van 26

20 Pagina 20 van 26

21 Bijlage 1: de beantwoording van de digitale vragenlijst door de gemeente Drimmelen HET GEMEENTELIJKE VVE-BELEID Ant- Oordeel woord 1a1 Definitie doelgroepkind Hanteert uw gemeente een definitie van wat een doelgroeppeuter is? - Of de peuter (later) een zgn. leerlinggewicht (0,3 of 1,2) heeft Ja - Of de peuter een taal- en/of een ontwikkelingsachterstand heeft Ja (bijvoorbeeld volgens het consultatiebureau) - Of de peuter is ingeschreven op een voorschool (een peuterspeelzaal of Nee een kinderdagverblijf dat VVE-geld krijgt van de gemeente) - Of tijdens de wenperiode op de peuterspeelzaal of het kinderdagverblijf Nee blijkt dat kind een taal- en/of ontwikkelingsachterstand heeft. Hanteert uw gemeente een definitie van wat een doelgroepkleuter is? Heeft u een document waarin de definitie van de doelgroeppeuters is beschreven? Ja Heeft u een document waarin de definitie van de doelgroepkleuters is beschreven? 1a2 Bereik: het aantal kindplaatsen (peuters) Weet u voor hoeveel peuters u VVE-plaatsen dient te creëren uit de onderwijsachterstandgelden van het rijk? Voor hoeveel peuters diende u VVE-plaatsen te creëren per 1 augustus 2011? Voor hoeveel peuters heeft u VVE-plaatsen gecreëerd per 1 augustus 2011? Weet u hoeveel doelgroeppeuters er in uw gemeente zijn per 1 augustus 2011, uitgaande van uw eigen doelgroepdefinitie (als u die heeft)? Hoeveel doelgroeppeuters zijn er in uw gemeente per 1 augustus 2011? Hoeveel van deze doelgroeppeuters hebben VVE gehad? Heeft u een document waarin het bereik van de doelgroepkleuters is beschreven? 1a3 Toeleiding Heeft u een document waarin is beschreven hoe het toeleidingstraject van de doelgroeppeuters naar de voorschool eruit ziet? - Flyer_VVE_2012.pdf Kunt u hieronder kort beschrijven uit welke stappen dat traject bestaat? Is er een dekkend bestand van waaruit de doelgroeppeuters kunnen worden geïdentificeerd? (zoals het Integraal Dossier JGZ [ID-JGZ]) Heeft uw gemeente zicht op de aard en de omvang van het non-bereik, d.w.z. welke ouders hun kinderen niet naar VVE laten gaan terwijl het wel doelgroeppeuters zijn? 1a4 Ouders Gericht ouderbeleid: Is er sprake van een analyse van de ouderpopulatie, waardoor duidelijk wordt waar het VVE-ouderbeleid zich op moet richten? Kunt u hieronder kort beschrijven wat die analyse inhoudt? Wordt in het ouderbeleid expliciet uitgewerkt dat zoveel mogelijk ouders worden bereikt? Kunt u hieronder kort beschrijven wat dat beleid om zoveel mogelijk ouders te bereiken inhoudt? Worden de ouders vóórdat hun doelgroepkind naar de voorschool gaat adequaat geïnformeerd over het doel en de werkwijze van VVE en de voorschool? Is dat in een document te lezen? Nee Nee Nee Ja Pagina 21 van 26

22 Kunt u hieronder kort beschrijven wat dat beleid om de ouders te informeren inhoudt? Is er sprake van een vastgestelde intakeprocedure van de doelgroepkinderen? Is dat in een document te lezen? Kunt u hieronder kort beschrijven wat die intake inhoudt? Is er gemeentelijk beleid om ouders te stimuleren thuis VVE-activiteiten met hun kind te doen? Is er gemeentelijk beleid om ouders te stimuleren op de voor(- en vroeg)school VVE-activiteiten met hun kind te doen? Is er gemeentelijk beleid om ouders te informeren over de ontwikkeling van het kind? Is er gemeentelijk beleid om rekening te houden met de thuistaal van de doelgroepkinderen? 1a5 Integraal VVE-programma Is er gemeentelijk beleid over het te hanteren VVE-programma in de voorschool? Is dat in een document te lezen? Is er gemeentelijk beleid over het te hanteren kind- of leerlingvolgsysteem in de voor- en/of vroegschool? 1a6 Externe zorg Is er gemeentelijk beleid over de (externe) zorg voor peuters die meer nodig hebben dan VVE? Is dat in een document te lezen? Wanneer het aanbod, de zorg van de voorschool niet toereikend is voor de peuter dan volgt verwijzing naar JGZ en/of kernteam van het CJG 1a7 Interne kwaliteitszorg van de voor- en de vroegscholen Zijn er gemeentelijke afspraken over de manier waarop de voor- en vroegscholen hun interne kwaliteitszorg uitvoeren? Is dat in een document te lezen? In opdracht van de gemeente controleert de GGD de kwaliteit van de voorscholen 1a8 Doorgaande lijn Is er gemeentelijk beleid over de VVE-coördinatie tussen de voor- en de vroegschool? Is dat in een document te lezen? - beschikking coördinator VVE 20~tekend.pdf Is er gemeentelijk beleid om zoveel mogelijk kinderen door te laten stromen van de voorschool naar een vroegschool? Is dat in een document te lezen? Staat op de agenda van de LEA Is er gemeentelijk beleid over de zgn. warme overdracht van de voorschool naar de vroegschool? Is dat in een document te lezen? Ja Ja Nee Nee Ja Nee Ja Pagina 22 van 26

23 Is er gemeentelijk beleid over de afstemming van het aanbod van de vooren de vroegschool op elkaar? Is dat in een document te lezen? Is er gemeentelijk beleid over de afstemming van pedagogisch-educatief handelen van de voor- en de vroegschool op elkaar? Is er gemeentelijk beleid over de afstemming van het ouderbeleid van de voor- en de vroegschool op elkaar? Is er gemeentelijk beleid over de afstemming van interne begeleiding en de zorg van de voor- en de vroegschool op elkaar? Is dat in een document te lezen? 1a9 Resultaten Zijn er gemeentelijke afspraken met de schoolbesturen over de te bereiken resultaten met VVE? Kunt u hieronder kort beschrijven wat die resultaatafspraken zijn? (Een voorbeeld: Minder dan 25% van de doelgroepkinderen scoort op D- of E- niveau bij de Cito-toetsen Taal voor kleuters en Ordenen) 1a10 Nadere VVE-afspraken op gemeentelijk niveau Zijn er nadere gemeentelijke afspraken over de voorscholen? Dus bovenop de wettelijke eisen. Kunt u hieronder kort beschrijven wat die nadere afspraken over de voorscholen zijn? Zijn er nadere gemeentelijke afspraken over de vroegscholen? Bijvoorbeeld in LEA-verband. Kunt u hieronder kort beschrijven wat die nadere afspraken over de vroegscholen zijn? 1b VVE-coördinatie op gemeentelijk niveau Is er VVE-coördinatie op gemeentelijk niveau wat betreft de aansturing van VVE? (Stuurgroep, LEA, e.d.) Is dat in een document te lezen? Kunt u hieronder kort beschrijven hoe die VVE-aansturing op gemeentelijk niveau er uit ziet? Is er VVE-coördinatie op gemeentelijk niveau wat betreft de uitvoering van VVE? (bijv. in de werkgroep VVE, of zoiets) Is dat in een document te lezen? Kunt u hieronder kort beschrijven hoe die coördinatie van de VVEuitvoering er uit ziet? 1c Systematische evaluatie en verbetering van VVE op gemeentelijk niveau Wordt VVE op gemeentelijk niveau systematisch geëvalueerd en verbeterd? (via een (VVE)monitor, gemeentelijk VVE-evaluaties, VVEbeleidsplannen, en dergelijke?) Is dat in een document te lezen? Ja Ja Nee 1 Nee Nee Ja Ja Ja Kunt u hieronder kort beschrijven hoe die systematisch evaluatie en verbetering van VVE op gemeentelijk niveau er uit ziet? Pagina 23 van 26

24 DE VVE-CONDITIES 2a GGD-rapport Heeft u afspraken met de GGD dat zij bij het beoordelen van de kinderdagverblijven óók de voorschoolse educatie (het zgn. 8e domein) beoordelen? Is u bekend vanaf welke datum de GGD ook het 8e domein meeneemt in haar beoordeling van de kinderdagverblijven? Wat is die datum? Heeft u afspraken met de GGD dat zij bij het beoordelen van de peuterspeelzalen óók de voorschoolse educatie (het zgn. 8e domein) beoordelen? Is u bekend vanaf welke datum de GGD ook het 8e domein meeneemt in haar beoordeling van de peuterspeelzalen? Wat is die datum 2b Gemeentelijk subsidiekader Is er een gemeentelijk VVE-subsidiekader voor de voorscholen (of een verordening, een beschikking, e.d.) Antwoord Oordeel Nee 1 Nee 1 Staat daarin dat de maximale groepsgrootte 16 peuters per groep is? Wat is dan de maximale groepsgrootte? Staat daarin dat er voor elke groep sprake moet zijn van een dubbele bezetting? Wat is dat criterium? Staat daarin dat er voor elke groep minimaal 10 uur VVE gegeven wordt? Wat is dat criterium? Staat daarin dat de leidsters/beroepskrachten gekwalificeerd moeten zijn, d.w.z. dat ze minimaal MBO-3 niveau zijn? Wat is dat criterium? Staat daarin dat de leidsters/beroepskrachten voldoende geschoold moeten zijn voor VVE? Wat zijn de scholingseisen in uw gemeente? Gemeente stelt dat zoveel mogelijk beroepskrachten Vversterk scholing van Sardes hebben gevolgd. ( basis en zoveel mogelijk ook verdiepingsmodules) Gemeente verwacht van de VVE aanbieders dat ze een beroepskrachten scholen in het werken met het gekozen VVE programma. Drimmelen heeft gekozen voor Uk&Puk. Staat daarin dat er voor elke leidster/beroepskracht een opleidingsplan moet zijn? (N.B. Het mag ook één plan zijn waarin per leidster het opleidingsplan staat.) Afsluitende toelichting Hier kunt u een toelichting geven. Gemeente Drimmelen heeft met ingang van 2011 een rijksbijdrage onderwijsachterstanden toegekend gekregen. In 2011 is ingezet op formulering van VVE beleid. Het beleid en de invoering van VVE zijn nog erg in ontwikkeling. De vragenlijst biedt een goed overzicht van zaken die we op korte termijn gaan ontwikkelen. Pagina 24 van 26

25 Bijlage 2 De resultaten op de digitale vragenlijsten van de vooren de vroegscholen CONDITIES A0.1 Recent en compleet GGD-rapport 12 A0.2 VE-basisvoorwaarden 10 2 A2 Groepsgrootte 12 A3 'Dubbele bezetting' 5 9 A4.1 Voldoende VVE-tijd per week 11 1 A5.2 Opgeleide leidsters 12 A5.3 Nederlands spreken 12 A5.4 VVE-geschoolde leidsters A5.5 Jaarlijks opleidingsplan 6 6 OUDERS B1 Gericht ouderbeleid 14 B2 Vooraf info aan ouders 11 3 B3 Intake 14 B4 Thuis VVE-activiteiten 12 2 B5 VVE-participatie van ouders op school 14 B6 Info ouders over ontwikkeling kind KWALITEIT VAN DE UITVOERING VAN VVE C1.1 Integraal programma 10 4 C1.2 Doelgerichte planning 8 6 C1.4a Opklimmende moeilijkheidsgraad 2 C1.4b Brede ontwikkeling 1 5 C1.4c Leeftijddifferentiatie 1 5 C1.4d Differentiatie ontwikkelingsniveau 3 3 C2.5 Inrichting van de ruimte 12 2 ONTWIKKELING, BEGELEIDING EN ZORG D1.1 Volgen ontwikkeling kinderen 2 12 D1.2a Planning hele groep 11 3 D1.2b Planning kleine groep D1.2c Planning (zorg)leerlingen 13 1 D1.3 Evaluatie begeleiding 9 5 D2.1 Welke kinderen externe zorg nodig? 13 1 D2.2b Overleg ouders over externe zorg D2.3 Volgen van de externe zorg 11 3 Pagina 25 van 26

26 KWALITEITSZORG BINNEN DE VOOR- C.Q. VROEGSCHOOL E1 VVE-coördinatie binnen school 12 2 E2 VVE evalueren 10 4 E3 Opbrengsten evalueren 9 5 E4 Verbetermaatregelen 12 2 E5 VVE borgen 12 2 E6 VVE in kwaliteitszorg binnen school 1 1 DOORGAANDE LIJN F1 VVE-coördinatie tussen voor-vroeg 6 8 F2 Doorstroom naar vroegschool 11 1 F3 Warme overdracht 6 4 F4 Afstemming aanbod 14 F5 Afstemming ped/educ handelen 13 1 F6 Afstemming over ouders 13 1 F7 Afstemming begeleiding/zorg 12 2 OPBRENGSTEN VAN VVE G1 VVE-resultaten meten 1 1 G2 Niveau VVE-resultaten 1 G3 Verlengde kleuterperiode 1 1 Pagina 26 van 26