Inhoud. Woord vooraf Terreinverkenning Twee fundamentele ontwikkelingstheorieën De prenatale ontwikkeling 75

Transcriptie

1 Inhoud Woord vooraf Terreinverkenning Een korte historiek De verre voorgeschiedenis Start van de genetische psychologie Omvorming tot een ontwikkelingspsychologie Uitgroei tot een volwaardige levenslooppsychologie De indeling in fasen Continuïteit of discontinuïteit in de ontwikkeling Het trapmodel Het gelaagde model Het lijnmodel Poging tot synthese Factoren die de ontwikkeling sturen Rol van de erfelijkheid Invloeden vanuit het milieu Interacties tussen erfelijkheid en milieu Zelfsturing als derde factor Twee fundamentele ontwikkelingstheorieën De psychosociale identiteitstheorie van Erikson Situering ten opzichte van Freud Eriksons theorie Een korte evaluatie De cognitieve ontwikkelingstheorie van Piaget Enkele basisbegrippen De eigenlijke ontwikkeling Een korte evaluatie De prenatale ontwikkeling Ontwikkeling van embryo en foetus Het germinale of kiemstadium 75

2 6 Inhoud Het embryonale stadium Het foetale stadium Psychisch functioneren Bewegingen Gewaarwordingen Prenatale omgevingsinvloeden Fysische invloeden Psychologische invloeden De geboorte Het geboorteproces De ervaringen van het kind De babytijd Uitrusting van de pasgeborene Motorische reacties Waarneming en cognitie Sociale gerichtheid en emoties De verdere motorische ontwikkeling Ontwikkelingen in de waarneming en de cognitie De sensomotorische ontwikkelingsperiode Bespreking van enkele afzonderlijke processen Sociale en persoonlijkheidsontwikkeling Sociale ontwikkeling Dynamisch-affectieve ontwikkeling De peuterjaren Lichamelijke en motorische ontwikkeling Ontwikkelingen in de waarneming en het mentaal functioneren Einde van de sensomotorische periode Begin van het preoperationele denken Bespreking van enkele afzonderlijke processen Sociale en persoonlijkheidsontwikkeling Sociale ontwikkeling Dynamisch-affectieve ontwikkeling De kleuterjaren Lichamelijke en motorische ontwikkeling Lichamelijke veranderingen Motorische ontwikkeling Ontwikkelingen in de waarneming en het mentaal functioneren 195

3 Inhoud Het preoperationele denken van kleuters Bespreking van enkele afzonderlijke processen Sociale en persoonlijkheidsontwikkeling Sociale ontwikkeling Dynamisch-affectieve ontwikkeling De schoolperiode Lichamelijke en motorische ontwikkeling Lichamelijke veranderingen Motorische ontwikkeling Ontwikkelingen in de waarneming en het mentaal functioneren Het concreet-operationele denken Bespreking van enkele afzonderlijke processen Sociale en persoonlijkheidsontwikkeling Sociale ontwikkeling Dynamisch-affectieve ontwikkeling De adolescentie Lichamelijke ontwikkeling De lichamelijke veranderingen in de puberteit Psychologische gevolgen van de lichaamsveranderingen Cognitieve ontwikkeling Kenmerken van het formeel-operationele denken Enkele gevolgen van het formeel-operationele denken Bespreking van enkele afzonderlijke processen Sociale en persoonlijkheidsontwikkeling Sociale ontwikkeling Dynamisch-affectieve ontwikkeling De volwassenheid Lichamelijke ontwikkeling en psychisch welbevinden Lichamelijke veranderingen Het climacterium of de overgangsjaren Psychologische reacties op de lichaamsveranderingen Cognitieve ontwikkeling Het postformele denken Evolutie van de intellectuele vermogens Sociale en persoonlijkheidsontwikkeling Sociale ontwikkeling Dynamisch-affectieve ontwikkeling 340

4 8 Inhoud 10. De ouderdom Lichamelijke ontwikkeling en psychisch welbevinden Verlenging van de levensduur Lichamelijke veranderingen Psychologische reacties op de lichaamsveranderingen Cognitieve ontwikkeling Het klassieke intelligentieonderzoek Bespreking van enkele afzonderlijke processen Competent ouder worden Sociale en persoonlijkheidsontwikkeling Sociale ontwikkeling Dynamisch-affectieve ontwikkeling 385 Literatuur 393 Naamregister 409 Trefwoordenregister 415

5 Lijst met kaderteksten 9 Lijst met kaderteksten 1.1 Methodes om de ontwikkeling wetenschappelijk te observeren Ontwikkelingsfasen als cultuurproduct De gevolgen van sociale isolatie Een voorbeeld: de identiteitscrisis in de adolescentie Kan men de cognitieve ontwikkeling versnellen? Prenatale onderzoekstechnieken Belang van het geboortegewicht Aangeboren defecten Het arsenaal aan reflexen van een pasgeborene Het belang van een goede hechtingsrelatie Problemen met het zindelijk worden Meertaligheid bij kinderen De evolutie van de kindertekening Het kinderspel in al zijn vormen Schoolrijpheid: op elkaar afstemmen van kind en school Pesten en gepest worden Seksualiteit en relatievorming Opvoeden tot zelfstandigheid De behandeling van climacteriumklachten De volwassenheid: een probleemloze periode? Hoe oud kan een mens worden? Het verschil tussen normale veroudering en dementie 379