Inhoud. 3 Theorieën over ontwikkeling 59

Transcriptie

1 Inhoud 1 Introductie Ontwikkelingspsychopathologie Vroeger en later Een dynamisch gezichtspunt Een uniek individu met unieke ervaringen Opbouw van het boek Opbouw van de hoofdstukken Inleiding Normale ontwikkeling Kenmerken van stoornissen Maatschappelijke en culturele invloeden op een stoornis Risico- en beschermingsfactoren Hulpverlening: preventie en behandeling Informatiebronnen 31 2 Classificatie, diagnostiek en epidemiologie Inleiding Classificatie Definitie van classificatie Een categoriale benadering van classificatie: DSM-IV Een dimensionale benadering van classificatie Vergelijking tussen categoriaal en dimensionaal classificeren Classificatie in dit boek Diagnostiek Diagnostische methoden en instrumenten Vier diagnostische methoden Betrouwbaarheid en validiteit bij classificatie en diagnostiek Betrouwbaarheid van de informanten Epidemiologie Samenvatting 56 3 Theorieën over ontwikkeling Inleiding De sociaal-ecologische analyse Ontwikkelingsopgaven Vooronderstellingen bij de theorie over de ontwikkelingsopgaven Omschrijvingen van ontwikkelingsopgaven en opvoedingstaken 67

2 3.3.3 Extra ontwikkelingsopgaven Risico- en beschermingsfactoren Groeps- en individueel niveau Indeling van risicofactoren Indeling van beschermingsfactoren Effecten van risico- en beschermingsfactoren Ontwikkelingstrajecten Preventie Samenvatting 86 4 De invloed van zwangerschap en geboorte op de ontwikkeling van het kind Inleiding Ontwikkeling tijdens zwangerschap Stadia tijdens zwangerschap Erfelijk materiaal De groei van de hersenen Bewegingen van de foetus Omgevingsinvloeden voor de geboorte Kwaliteit van eicel en zaadcel Ondervoeding van de moeder Middelengebruik van de moeder tijdens de zwangerschap Stress tijdens de zwangerschap Leeftijd van de moeder De geboorte Inleiding Het geboorteproces Effecten van de geboorte op de moeder Geboorte en culturele normen Prematuriteit en dysmaturiteit Definities en cijfers over premature en dysmature baby s Gevolgen van prematuriteit en dysmaturiteit Voorkómen van problemen bij premature kinderen Samenvatting 112 Informatiebronnen Slaapstoornissen en slaapproblemen Inleiding Wat is slaap? Slaapstadia Kenmerken van REM- en NREM-slaap Biologische klokken Lengte van de slaap en verhouding REM- en NREM-slaap Individuele verschillen Slaapstoornissen 120

3 5.3.1 Dyssomnieën Parasomnieën Culturele en maatschappelijke invloeden Risico- en beschermingsfactoren Preventie en behandeling van slaapstoornissen Preventie Registratie en diagnostiek Behandeling van insomnie: de extinctieprocedure Medicatie bij slaapproblemen Interventies bij pavor nocturnus en slaapwandelen Samenvatting 144 Informatiebronnen Voedings- en eetstoornissen bij het jonge kind Inleiding De normale ontwikkeling van voeding bij baby s en jonge kinderen De zoogfase De overgangsfase Mee-eten met wat de pot schaft Voedings- en eetstoornissen Algemeen Voedingsstoornissen op zuigelingenleeftijd Ruminatiestoornis Pica Chronische voedselweigering Differentiaaldiagnose en co-morbiditeit Culturele en maatschappelijke invloeden De grote melkoorlog De sociale betekenis van voedsel Kunnen kinderen zelf beslissen wat ze moeten eten? Risico- en beschermingsfactoren Preventie en behandeling van voedings- en eetstoornissen op jonge leeftijd Pedagogische adviezen voor preventie van eetproblemen Behandeling Samenvatting 172 Informatiebronnen Gehechtheid en hechtingsstoornissen Inleiding Normale ontwikkeling van gehechtheid Kenmerken van gehechtheid Hechtingsprocessen voor de geboorte en in de eerste twee levensjaren Gehechtheid na het tweede jaar: toenemend belang van cognitieve vermogens 183

4 7.3 Indelingen van gehechtheid en hechtingsstoornissen Indelingen van gehechtheid De reactieve hechtingsstoornis Geen-bodem-syndroom Differentiaaldiagnose Beloop van de stoornis Culturele en maatschappelijke invloeden Risico- en beschermingsfactoren Preventie en behandeling van onveilige gehechtheid en hechtingsstoornissen Preventie Behandeling Samenvatting 203 Informatiebronnen Autisme en aanverwante stoornissen Inleiding De normale sociaal cognitieve ontwikkeling in de eerste vijf jaren Autistische stoornissen Algemeen Autistische stoornis Syndroom van Asperger Niet specifieke pervasieve ontwikkelingsstoornissen Aan autisme verwante stoornissen Differentiaaldiagnose Culturele en maatschappelijke invloeden Risico- en beschermingsfactoren Ondersteuning en begeleiding bij kinderen met autisme Inleiding Begeleiden en adviseren van het gezin Praktische adviezen voor ondersteuning bij opvoeding Samenvatting 235 Informatiebronnen Zindelijk worden en zindelijkheidsstoornissen Inleiding Normale ontwikkeling van zindelijkheid Zindelijkheidsstoornissen Inleiding Enuresis: zindelijkheidsstoornis bij urine Encopresis: zindelijkheidsstoornis bij ontlasting Differentiaaldiagnose en samenhang met andere stoornissen Culturele en maatschappelijke invloeden Risico- en beschermingsfactoren Preventie en behandeling van zindelijkheidsstoornissen Preventie 254

5 9.6.2 Behandeling 256